ความรู้เกี่ยวกับจังหวัดระยอง

5. คำว่ำ “ระยอง” มีที่มำจำกไหน
ที่มำของนำมระยอง ได้สันนิษฐำนไว้ 2 ประเด็น
1. มาจากคาว่า “ราย็อง” ในภาษาชอง โดยแปลความหมายต่างกันเป็น 2 นัย
คือ แปลว่า เขตแดน หรืออีกความหมายหนึ่งแปลว่า ไม้ประดู่หรือต้นประดู่
2. มีคาบอกเล่าคล้ายตานาน ในสมัยโบราณมียายยองมาตั้งหลักแหล่งทาไร่
ไถนาทามาหากินอยู่ในแถบที่เป็นจังหวัดระยองปัจจุบัน จนชื่อเสียงลือ
กระฉ่อนเป็นที่รู้จักโดยทั่วกัน จึงเรียกท้องที่นั่นว่า ไร่ยายยอง หรือนายาย
ยอง แล้วกลายคามาเป็น ระยอง

6. จังหวัดระยองตั้งอยู่ทิศตะวันออกของประเทศไทย
มีพื้นที่ประมาณ 3,552 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 2,220,000 ไร่
อยู่ห่างจากรุงเทพฯ ไปทางทิศตะวันออกประมาณ 179 กิโลเมตร

7.  ทิศเหนือ ติดต่อกับอาเภอบ่อทอง อาเภอหนองใหญ่ และ
อาเภอศรีราชา จังหวัดชลบุรี
 ทิศใต้ติดต่อกับอ่าวไทย โดยมีชายฝั่งยาวมากกว่า 100
กิโลเมตร
 ทิศตะวันออก ติดต่อกับอาเภอนายายอาม และอาเภอ
แก่งหางแมว จังหวัดจันทบุรี
 ทิศตะวันตก ติดต่อกับอาเภอบางละมุงและอาเภอสัตหีบ
จังหวัดชลบุรี
อำณำเขตติดต่อของจังหวัดระยอง

9. ระยอง....เป็นจังหวัดขนาดเล็กแห่งหนึ่งในภาคตะวันออก
ของประเทศ เป็นที่รู้จักในปัจจุบันว่าเป็นแหล่งท่องเที่ยว มีผลไม้ชั้น
ยอด เป็นแหล่งอุตสาหกรรมหลักของประเทศ มีสภาพเศรษฐกิจดี มี
รายได้ต่อหัวประชากรสูงเป็นอันดับหนึ่งของประเทศ คือ
1,143,740 บาท/ คน ผลิตภัณฑ์มวลรวมจังหวัด
(GPP) เท่ากับ 672,104 ล้านบาท
ซึ่งมาจากสาขาการผลิตด้านอุตสาหกรรมและเหมืองแร่ กว่าร้อยละ
92

10. แต่เดิมจังหวัดระยองเป็นที่รู้จักในฐานะเมืองผลไม้ดีของภาค
ตะวันออก ไม่ว่าจะเป็นมังคุด ทุเรียน เงาะ รวมทั้งอาหารทะเลสด
แปรรูป กะปิ น้าปลา เนื่องจากสภาพดินฟ้าอากาศที่เอื้ออานวย และ
สภาพภูมิประเทศที่เหมาะสม นอกจากนี้ยังได้ชื่อว่าเป็นเมือง
ท่องเที่ยวที่สวยงาม และมีเกาะสวยงามระดับโลก เช่น เกาะเสม็ดที่
รู้จักกันแพร่หลายท่ามกลางนักท่องเที่ยวชาวไทย และชาว
ต่างประเทศฐานเศรษฐกิจที่สาคัญของจังหวัด คือ ภาค
เกษตรกรรม การท่องเที่ยวและภาคอุตสาหกรรม (ข้อมูลสรุปจังหวัด
ระยอง ปี 2553)
คำขวัญเดิม
ผลไม้โอชำ น้ำปลำรสเด็ด
เกำะเสม็ดสวยหรู สุนทรภู่กวีเอก

11. จังหวัดระยองเริ่มมีการเปลี่ยนแปลงเป็นจังหวัด
อุตสาหกรรม นับตั้งแต่ค้นพบก๊าซธรรมชาติ ในอ่าวไทยเมื่อ
ปี พ.ศ. 2520 เป็นการเริ่มต้นยุค “โชติช่วงชัชวาล” และเป็น
ที่มาของ “โครงการพัฒนาพื้นที่ชายฝั่งทะเลภาค
ตะวันออก” ( Eastern Seaboard
Development Program ) ในปี 2524 ช่วง
ระยะเวลาเกือบ 30 ปี ทาให้โครงสร้างทางเศรษฐกิจของ
จังหวัดระยองเปลี่ยนเป็นอุตสาหกรรมนาการท่องเที่ยวและ
เกษตรกรรม

13. ตราประจาจังหวัด
ระยอง
ตราประจาจังหวัด เป็ นรูปเกาะเสม็ด ต้นมะพร้าวและ
พลับพลารัชกาลที่ 5
เกาะ หมายถึง เกาะเสม็ด
พลับพลา หมายถึง พลับพลารัชกาลที่ 5 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้า
เจ้าอยู่หัวได้โปรดเกล้าให้สร้างพลับพลาไว้เป็น ที่ประทับ ระหว่างเสด็จประพาสบน
เกาะแห่งนี้ซึ่งปัจจุบันมีกระโจมไฟฟ้า สาหรับเป็นที่หมายของการเดินเรือชายฝั่ง
ต้นมะพร้าว หมายถึง จังหวัดระยองมีมะพร้าวมาก โดยเฉพาะเกาะเสม็ด
เป็นเกาะที่มีมะพร้าวมากและหาดทรายขาวสะอาดเหมือนน้าตาลทราย

14. ลักษณะกายภาพของจังหวัด
ระยอง

15. ภูมิประเทศของจังหวัดระยอง เป็นที่ราบชายฝั่งที่เกิดจากการทับถมของ
ตะกอนบริเวณแอ่งลุ่มน้าระยอง และที่ลาดสลับเนินเขาและภูเขา มีลักษณะเป็นลอน
ลูกคลื่นสูงต่าสลับกันไป โดยมีพื้นที่ ทิวเขา 2 แนว คือ
ทิวเขาชะเมาทาง ทิศตะวันออก ซึ่งสูงจากระดับน้าทะเล 1,035 เมตร และ
ทิวเขาที่อยู่ประมาณกึ่งกลางของตัวจังหวัดเป็นแนวยาวจากอาเภอเมืองระยองขึ้นไป
ทางเหนือจนสุดเขตจังหวัด
แม่น้าสายสั้นๆ ซึ่งเกิดจากเทือกเขาจันทบุรีและเทือกเขาบรรทัด ไหลลงสู่
อ่าวไทย แม่น้าที่สาคัญ ได้แก่ แม่น้าบางประกง แม่น้าจันทบุรี แม่น้าระยอง เป็น
ต้น ลักษณะชายฝั่งทะเลมีหาดทรายสวยงามและมีเกาะใหญ่น้อยเรียงรายเลียบตาม
แนวชายฝั่งนับเป็นทรัพยากรการท่องเที่ยวที่สาคัญของประเทศ
ลักษณะภูมิประเทศ

18. ลักษณะภูมิอากาศแบบมรสุมเขตร้อนลมทะเลพัดผ่านตลอด
ปี อากาศอบอุ่นไม่ร้อนจัด บริเวณชายฝั่งทะเลเย็นสบาย ในฤดูฝน
จะมีฝนตกชุก ระหว่างเดือนพฤษภาคมถึงตุลาคมของทุกปี อุณหภูมิ
เฉลี่ยตลอดปีในจังหวัดระยอง ประมาณ 29.5 องศาเซลเซียส
โดยมีอุณหภูมิสูงสุดในเดือนเมษายนวัดได้ 38.7 องศาเซลเซียส
และอุณหภูมิต่าสุดในเดือนมกราคมวัดได้ 17.8 องศาเซลเซียส
ลักษณะภูมิอากาศ

19. แม่น้ำที่สำคัญของระยอง
จังหวัดระยองมีแม่น้ำที่สำคัญ 2 สำย ได้แก่
 แม่น้าระยองหรือคลองใหญ่ ความยาวประมาณ 50
กิโลเมตร มีต้นน้าเกิดจากเทือกเขา กองซองและเขาพนม
ศาสตร์ ไหลผ่านพื้นที่อาเภอปลวกแดง อาเภอบ้านค่าย
ชาวบ้านเรียกว่า คลองใหญ่ ไหลเข้าอาเภอเมือง และไหล
ลงสู่ทะเลที่ตาบลปากน้า อาเภอเมืองระยอง จังหวัดระยอง

22.  แม่น้ำประแสร์ มีต้นกาเนิดจากเขาใหญ่ เขาอ่างฤาไน เขาหิน
โรง เขาอ่างกระเด็น ไหลมาตามห้วยและคลองต่างๆ หลายสาย เช่น
คลองประแสร์ คลองปลิง คลองบ่อทอง ห้วยหินคม คลองเจว็ด คลอง
ตากล้วย คลองชุมแสง คลองไผ่เหนือ- ใต้ คลองตวาด คลองพังหวาย
คลองจากา คลองใช้คลองแหวน คลองโพล้ คลองทาสีแก้วและ
คลองหนองพลง ไหลมารวมกันเรียกว่าแม่น้าประแสร์ มีความยาว
ประมาณ 120 กิโลเมตร และไหลลงสู่ทะเลที่บ้านปากน้า ตาบล
ปากน้าประแสร์ อาเภอแกลง จังหวัดระยอง

24. ต้นไม้ประจาจังหวัดระยอง
ชื่อพันธุ์ไม้ สารภีทะเล
ชื่อสามัญ Alexandrian Laurel.
ชื่อวิทยาศาสตร์ Calophyllum inophyllum
Linn.
วงศ์ GUTTIFERAE
ชื่ออื่น กระทิง กากะทิง (ภาคกลาง), ทิง
(กระบี่), เนาวกาน (น่าน), สารภีทะเล
(ประจวบคีรีขันธ์), สารภีแนน
(ภาคเหนือ)

26. ดอกไม้ประจาจังหวัด
ระยอง
ชื่อดอกไม้ ดอกประดู่
ชื่อสามัญ Angsana, Padauk
ชื่อวิทยาศาสตร์ Pterocarpus indicus
Willd
วงศ์ LEGUMINOSAE
ชื่ออื่น สะโน (ภาคใต้)

27. พระพุทธรูปประจาเมืองระยอง ได้จาลองแบบมาจากพระพุทธ
สิหิงค์ ซึ่งประดิษฐาน ณ พระที่นั่งพุทไธศวรรรย์
ในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ โดยมีการจัดสร้างขึ้นในสมัย
นายดารง สุนทรศารทูล เป็นผู้ว่าระยอง กระทาพิธีพุทธาภิเษก
โลหะที่ใช้ในการหล่อและเททองเมื่อปี 2508

28. เพราะเห็นว่าจังหวัดระยองไม่มีพระพุทธรูปสาคัญประจาจังหวัดไว้
เป็นที่เคารพสักการะเป็นส่วนรวมเลย เมื่อถึงคราวที่จะประกอบพิธี
เป็นสาคัญ เช่น รัฐพิธี งานเทศกาลประจาปี ฯลฯ พระพุทธรูปนี้จึง
เป็นสัญลักษณ์ที่ร่วมแห่งกุศลจิตของมวลพุทธศาสนิกชนในจังหวัด
ระยองดียิ่งขึ้น
การจัดสร้างได้จาลองแบบเป็น 2 องค์องค์หนึ่งสร้างด้วยเนื้อ
เงินบริสุทธิ์ อีกองค์หนึ่งสร้างด้วยทองสัมฤทธิ์ การหล่อองค์พระ
มาจากเงินศรัทธาของประชาชนโดยทั้งสิ้น และสมเด็จ
พระสังฆราชได้ถวายพระนามว่า "พระพุทธอังคีรส ธรรมรำชำ
สิหิงคปฏิมำ บรมโลกนำถ ระยองประชำรำษฎร์ บรมบพิตร"

30. หอพระพุทธอังคีรส

31. เสาหลักเมืองระยอง ตามหลักฐานปรากฏว่าได้สร้างขึ้น
เมื่อปีพุทธศักราช 2438 ณ ถนนหลักเมือง ตาบลท่าประดู่
อาเภอเมืองระยอง ซึ่งตรงกับรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระ
จุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ต่อมาราวปีพุทธศักราช 2486
เสาหลักเมืองได้ชารุดหักลง ชาวบ้านจึงได้มีความคิดที่จะ
ปรับปรุงศาลหลักเมืองให้มีความมั่นคงแข็งแรงและเป็นศรีสง่า
แก่เมืองระยอง

34. เขตกำรปกครองของจังหวัดระยอง
ปัจจุบันจังหวัดระยองแบ่งการปกครองเป็น 8 อาเภอ 54 ตาบล
439 หมู่บ้าน ได้แก่ อาเภอเมืองระยอง อาเภอแกลง อาเภอบ้านค่าย
อาเภอปลวกแดง อาเภอบ้านฉาง อาเภอวังจันทร์ อาเภอเขาชะเมา
อาเภอนิคมพัฒนา
 ด้านการปกครองท้องถิ่น ประกอบด้วย องค์การบริหารส่วน
จังหวัด 1 แห่ง เทศบาลนคร 1 แห่ง เทศบาลเมือง 2 แห่ง เทศบาล
ตาบล 25 แห่ง และองค์การบริหารส่วนตาบล 39 แห่ง

35. 1.อาเภอเมืองระยอง
2.อาเภอบ้านฉาง
3.อาเภอแกลง
4.อาเภอวังจันทร์
5.อาเภอบ้านค่าย
6.อาเภอปลวกแดง
7.อาเภอเขาชะเมา
8.อาเภอนิคมพัฒนา
……. ตาบล ........... หมู่บ้าน
การปกครองแบ่งออกเป็น 8 อาเภอ 54 ตาบล 439 หมู่บ้าน
เขตกำรปกครองของจังหวัดระยอง

36. จังหวัดระยองมีชาวชองเป็นชาวพื้นเมือง ปัจจุบันได้ผสมกลมกลืนกัน
หมดแล้ว ประชากรส่วนใหญ่ ยังคงประกอบอาชีพเกษตรกรรมกระจายอยู่
ทั่วไปในชนบท ข้อมูล ณ วันที่ 31 ธันวาคม 2555
....ประชากรทั้งสิ้น 649,275 คน เป็นชาย 319,869 คน และหญิง 329,406 คน
.....อาเภอที่มีประชากรมากที่สุดคืออาเภอเมืองระยอง จานวน 254,998 คน
.....อาเภอที่มีประชากรน้อยที่สุดคืออาเภอเขาชะเมา มีประชากร 23,496 คน
อัตราความหนาแน่นของประชากรเฉลี่ยต่อพื้นที่ทั้งหมด 182.79 คนต่อตาราง
กิโลเมตร อาเภอเมืองระยองมีความหนาแน่นของประชากรมากที่สุด คือ
495.58 คนต่อหนึ่งตารางกิโลเมตร อาเภอวังจันทร์มีประชากรหนาแน่นน้อย
ที่สุด 65.18 คนต่อหนึ่งตารางกิโลเมตร

38. กำรนับถือศำสนำของชำวระยอง
ประชาชนส่วนใหญ่ของจังหวัดระยองมีความยึดมั่นใน
ศาสนามาตลอด ประชากรส่วนใหญ่ประมาณร้อยละ
98.88 นับถือศาสนาพุทธ รองลงมาเป็นศาสนาคริสต์และ
อิสลาม ประชาชนมีการเข้าร่วมกิจกรรมทางศาสนา
ถือศีลปฏิบัติธรรม วัดยังเป็นศูนย์กลางทางจิตใจของชาว
ระยองอยู่เสมอ จังหวัดมีเกจิอาจารย์ที่เคารพนับถือจานวน
มาก อาทิ

41. วัดป่าประดู่สร้างขึ้นสมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานี มีอายุราว 400 ปี
เป็นอย่างน้อย เดิมเป็นวัดร้าง ต่อมาในปี พ.ศ. 2372 พระอุปัชฌาย์เทียนได้
บูรณะขึ้นใหม่ แต่ก่อนนั้นมีชื่อว่า "วัดป่าเลไลยก์" แล้วเปลี่ยนชื่อเป็น
"วัดป่าประดู่" เพราะมีต้นประดู่ใหญ่อยู่ภายในวัดจานวนมาก แต่ปัจจุบัน
เหลือเพียงต้นเดียวตรงปากประตูทางเข้าวัด วัดป่าประดู่ได้รับการยกฐานะ
ให้เป็นพระอารามหลวง ชนิดสามัญ ในปี พ.ศ. 2523

43. วัดลุ่มมหาชัยชุมพลยกฐานะเป็นพระอารามหลวง เนื่องในวโรกาสที่
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงครองสิริราชสมบัติครบ 60 ปี
วัดมหาชัยชุมพล ตั้งอยู่ที่ถนนตากสินมหาราช ตาบลท่าประดู่ อาเภอ
เมือง เป็นวัดเก่าแก่ตั้งแต่สมัยอยุธยา ตามประวัติกล่าวว่าตั้งขึ้นเมื่อ ปี พ.ศ.
๒๒๓๔ แต่เดิมบริเวณตั้ง วัดลุ่ม (มหาชัยชุมพล) มีวัดตั้งอยู่ใกล้เคียงกัน
๒ แห่ง คือ “วัดลุ่ม” กับ“วัดเนิน” ต่อมาในราวปี พ.ศ. ๒๔๖๓ จึงให้รวม
วัดลุ่มกับวัดเนินเป็นวัดเดียวกัน แล้ว เรียกชื่อว่า “วัดลุ่ม” แต่ชาวบ้านนิยม
เรียกว่า “วัดมหาชัยชุมพล”

46. หลวงปู่ ทิม วัดละหำรไร่ อ.บ้ำนค่ำย

47. หลวงปู่ คร่ำ วัดวังหว้ำ อ.แกลง

48. หลวงปู่ บุญ วัดบ้ำนนำ อ.แกลง

49. จังหวัดระยอง เป็นจังหวัดที่มีสภาพทางเศรษฐกิจดี ปัจจุบัน
โครงสร้างทางเศรษฐกิจของจังหวัดระยองได้เปลี่ยนไปมาก จากภาค
เกษตรกรรมเป็นหลักเป็นภาคอุตสาหกรรม ภาคการท่องเที่ยวและ
บริการเป็นหลัก
เมื่อปี 2524 มีการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างเศรษฐกิจการเกษตรได้ถูก
ลดความสาคัญอย่างต่อเนื่อง เนื่องจากรัฐบาลได้ดาเนินการตาม
โครงการพัฒนาพื้นที่บริเวณชายฝั่งทะเลภาคตะวันออก (Eastern
Seaboard) โดยกาหนดให้จังหวัดระยองเป็นศูนย์อุตสาหกรรมหลัก มี
การจัดเตรียมระบบสาธารณูปโภคขั้นพื้นฐานอย่างสมบูรณ์

50. แหล่งนิคมอุตสาหกรรมในระยอง
นิคมอุตสำหกรรม จำนวน 6 นิคมอุตสำหกรรม
(1) นิคมอุตสาหกรรมมาบตาพุด....อาเภอ.................................
(2) นิคมอุตสาหกรรมตะวันออก อาเภอ.................................
(3) นิคมอุตสาหกรรมผาแดง อาเภอ.................................
(4) นิคมอุตสาหกรรมอีสเทร์นซีบอร์ด อาเภอ............................
(5) นิคมอุตสาหกรรมอมตะซิตี้ อาเภอ.................................
(6) นิคมอุตสาหกรรมเอเซีย อาเภอ.................................

51. แหล่งนิคมอุตสาหกรรมในระยอง (ต่อ)
เขตประกอบกำรอุตสำหกรรม จำนวน 4 เขต
(1) เขตประกอบการอุตสาหกรรม อีสเทิร์นอินดัสเตรียลพาร์ค
(2) เขตประกอบการอุตสาหกรรม TPI
(3) เขตประกอบการอุตสาหกรรม จี.เค.แลนด์
(4) เขตประกอบการอุตสาหกรรม บริษัท ระยองที่ดินอุตสาหกรรม
(RIL) จากัด

52. แหล่งนิคมอุตสาหกรรมในระยอง (ต่อ)
ชุมชนอุตสำหกรรม จำนวน 5 แห่ง
(1) ชุมชนอุตสาหกรรมนครินทร์-อินดัสเตรียลปาร์ค
(2) ชุมชนอุตสาหกรรม เอส เอส พี พรอพเพอร์ตี้
(3) ชุมชนอุตสาหกรรม บริษัททุนเท็กซ์อินดัสเตรียลปาร์ค จากัด
(4) ชุมชนอุตสาหกรรม ไอ.พี.พี.
(5) ชุมชนอุตสาหกรรมโรจนะ
สวนอุตสำหกรรม ได้แก่
(1) สวนอุตสาหกรรม บริษัท ระยองอินดัสเตรียลปาร์ค จากัด

55. โรงเรียนประจำจังหวัดระยอง
โรงเรียนระยองวิทยาคมเกิดจากการรวมโรงเรียนเก่า 2 โรงเรียน
เข้าด้วยกัน คือ โรงเรียนระยองมิตรอุปถัมภ์ (ชำย)
(ก่อตั้งเมื่อปี พ.ศ. 2442) และโรงเรียนสตรีระยองบุญศิริบำเพ็ญ (หญิง)
(ก่อตั้งเมื่อปี พ.ศ. 2463)
โรงเรียนสตรีระยองบุญศิริบาเพ็ญ ปัจจุบันเป็นที่ตั้งของโรงเรียน
อนุบาลระยอง
โรงเรียนระยองวิทยาคมเป็นโรงเรียนแบบสหศึกษา โดยจัดการเรียนการ
สอนเป็นสองระดับคือระดับมัธยมศึกษาตอนต้นและมัธยมศึกษาตอน
ปลาย เมื่อปี พ.ศ. 2517

57. กำรเรียนรู้เขตปกครองของจังหวัดระยอง

58. คำขวัญอำเภอต่ำงๆ
 อำเภอเมือง (ใช้คำขวัญจังหวัด)
 อำเภอบ้ำนฉำง
บ้ำนฉำงสะอำด หำดทรำยงำมหรู มะม่วงนอกฤดู ปลำปูกะปิดี
บำรมีหลวงพ่อหอม
 อำเภอแกลง
แหลมแม่พิมพ์สวยหรู สุนทรภู่ครูกวี ประเพณีทอดผ้ำป่ำกลำง
น้ำ อุตสำหกรรมยำงพำรำ กะปิน้ำปลำขึ้นชื่อ เลื่องลือผลไม้

59.  อำเภอวังจันทร์
ผลไม้รสดี ประเพณีหลำกหลำย แหล่งจำหน่ำยยำงพำรำ งำมตำ
เขื่อนประแสร์
 อำเภอบ้ำนค่ำย
หลวงปู่ทิมคุ้มลูกหลำน แหล่งโรงงำนมีมำกมำย แม่หลักเมืองป้ อง
เรื่องร้ำย คือบ้ำนค่ำยเจ้ำตำกสิน
 อำเภอปลวกแดง
อุตสำหกรรมก้ำวไกล อ่ำงใหญ่อู่น้ำ หวำนฉ่ำสับปะรด งดงำม
ประเพณี พันธุ์ดียำงพำรำ ศรัทธำหลวงพ่อโพธิ์

60. อำเภอเขำชะเมำ
น้ำตกมีชื่อ เลื่องลือผลไม้ หลำกหลำยสัตว์ป่ำ ยำงพำรำ
ชั้นดี มำกมีถ้ำภูผำ งำมธำรำอ่ำงเขำจุก
อำเภอนิคมพัฒนำ
สับปะรดหวำนฉ่ำ อุตสำหกรรมน้อยใหญ่ เสียงลือไกล
หลวงพ่อชื่น

62. ประวัติอำเภอเมืองระยอง
อาเภอเมืองระยอง เดิมชื่อว่า อาเภอท่าประดู่ เหตุที่เรียกกัน
ดังนี้ เพราะ “บ้านท่าประดู่” เป็นที่ตั้งที่ว่าการ อาเภอ ตั้งอยู่ริม
แม่น้าาระยอง ตรงข้ามกับสะพานราษฎร์บารุง ซึ่งปัจจุบันเป็น
ที่ตั้งโรงเรียนอนุบาลระยอง
ต่อมา ปี พ.ศ.๒๕๐๑ ทางราชการกระทรวงมหาดไทยเห็นว่า
ที่ว่าการอาเภอ ทรุดโทรมมาก จึงอนุมัติเงินให้ก่อสร้างใหม่
ณ บริเวณถนนตากสินมหาราช

65. ที่ตั้งและอาณาเขตอาเภอเมือง
อาเภอเมืองระยองตั้งอยู่ทางตอนกลาง ค่อนไปทางทิศตะวันตกของจังหวัด
มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้
ทิศเหนือ ติดต่อกับอาเภอนิคมพัฒนา อาเภอบ้านค่าย และอาเภอวัง
จันทร์
ทิศตะวันออก ติดต่อกับอาเภอแกลง
ทิศใต้ จรดอ่าวไทย
ทิศตะวันตก ติดต่อกับอาเภอบ้านฉาง

66. แบ่งเขตกำรปกครอง เป็น.... 14 ตาบล .... 84 หมู่บ้าน
ประกอบด้วยตาบล ทน.ระยอง , เชิงเนิน , ตะพง , เพ , แกลง ,
บ้านแลง , นาตาขวัญ , เนินพระ , กะเฉด , ทับมา , น้าคอก ,
มาบตาพุด , สานักทอง,ห้วยโป่ง.......

67. โรงเรียนระยองวิทยำคม - รัฐบำล
โรงเรียนวัดป่ำประดู่ - รัฐบำล
โรงเรียนมำบตำพุดพันพิทยำคำร - รัฐบำล
โรงเรียนระยองวิทยำคมปำกน้ำ - รัฐบำล
โรงเรียนเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระศรีนครินทร์ ระยอง - รัฐบำล
โรงเรียนระยองวิทยำคมนิคมอุตสำหกรรม - รัฐบำล
โรงเรียนเพรักษมำตำวิทยำ - รัฐบำล
โรงเรียนอัสสัมชัญระยอง - เอกชน
โรงเรียนเซนต์โยเซฟระยอง - เอกชน
โรงเรียนกวงฮั้ว - เอกชน
โรงเรียนมัธยมตำกสินระยอง - อบจ.
โรงเรียนนครระยองวิทยำคม (วัดโขดใต้) - เทศบำล
โรงเรียนมัธยมของอาเมืองเมือง จ.ระยอง

68. ศำลสมเด็จพระเจ้ำตำกสิน
หำดทรำยทอง
หำดแหลมเจริญ
หำดแสงจันทร์
หำดแม่รำพึง-บ้ำนก้นอ่ำว
เกำะเสม็ด
สวนรุกชำติเพ (สวนสน)
สถำนแสดงพันธุ์สัตว์น้ำระยอง
วัดป่ำประดู่
พระเจดีย์กลำงน้ำ
สวนศรีเมือง
สวนพฤกษชำติโสภำ
ถนนยมจินดำ
ตลำดน้ำเกำะกลอย
สถานที่ท่องเที่ยว/
สาคัญ จ.ระยอง

70. ถนนสายแรกของเมืองระยอง ที่ทอดยาวขนานไปกับแม่น้าระยอง เป็นแหล่งการค้าแห่ง
แรกของเมืองชายฝั่งทะเลตะวันออกแห่งนี้ถนนสายนี้เกิดจากดาริของ
พระศรีสมุทรโภค (อิ่ม ยมจินดา) เจ้าเมืองระยองคนสุดท้าย ที่ให้ตัดถนนขึ้นกลางเมือง
ในยุคที่การคมนาคมยังพึ่งพาสายน้าเป็นหลัก นับจากนั้นมา แหล่งการค้าจึงย้ายจากใน
น้าขึ้นมาบนบก และถนนยมจินดาก็ได้กลายเป็นศูนย์กลางของเมืองระยอง
ถนนยม
จินดา

71. สะพานเปี่ยมพงษ์สานต์เป็นสะพานคอนกรีตทันสมัยที่สุดใน
สมัยก่อน เป็นสะพานที่สร้างข้ามแม่น้าระยองใกล้ ๆ กับสะพานไม้ รถยนต์สามารถแล่น
ไปมาได้ ทาให้การคมนาคมระหว่างตัวจังหวัด และหมู่บ้านปากน้าระยองสะดวกขึ้น
สะพานนี้เริ่มสร้างประมาณ พ.ศ. 2495 - 2497 ผู้ที่มีบทบาทสาคัญในการสร้าง
สะพานนี้ก็คือ นายเสวตร เปี่ยมพงศ ์สานต์ในขณะนั้นดารงตาแหน่งเป็น
รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการคลัง และเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฏรจังหวัดระยอง
ด้วย เพื่อเป็นเกียรติแก่ นายเสวตร เปี่ยมพงศ์สานต์ จึงตั้งชื่อสะพานนี้ว่า "สะพานเปี่ยม
พงศ์สานต์

72. เจดีย์กลางน้า ตั้งอยู่ที่ตาบลปากน้า อาเภอเมือง จังหวัดระยอง พระเจดีย์
กลางน้า ลักษณะเป็นเจดีย์ทรงระฆัง ตั้งอยู่บนเกาะกลางแม่น้าระยอง ท่างกลางป่า
ชายเลนที่ยาวเหยียด มีน้าล้อมรอบ เนื้อที่ราว 52 ไร่ เจดีย์นี้สร้าง พ. ศ. 2416
ในสมัย พระยาศรีสมุทรโภคชัยชิตสงคราม (เกตุ ยมจินดา) เป็นเจ้าเมืองระยอง
สร้างขึ้นเพื่อเป็นสัญลักษณ์ ให้ชาวเรือ หรือผู้โดยสารที่เดินทางผ่านถึงบริเวณนั้นได้
ทราบว่ามาถึงเมืองระยองแล้ว สมัยโบราณมีแต่เส้นทางคมนาคม ทางน้าเพียงทาง
เดียวเท่านั้นที่จะเข้าสู่ตัวเมืองระยองได้สะดวก ซึ่งสันนิษฐานว่าสร้างเจริญรอยตาม
แบบ พระสมุทรเจดีย์ หรือ เจดีย์กลางน้า เมืองสมุทรปราการที่เป็นสัญลักษณ์ให้
บรรดาผู้เดินทางผ่านมา ถึงจุดนี้ทราบว่า ใกล้จะถึงกรุงเทพมหานครแล้ว
เจดีย์กลางน้า

75. วัดป่ าประดู่ อยู่ในเมืองระยองบนถนนสุขุมวิท แยกเข้าซอยวัดป่า
ประดู่ เป็นวัดเก่าแก่ สันนิษฐานว่า สร้างในสมัยกรุงศรีอยุธยา ได้รับการ
ยกฐานะเป็นพระอารามหลวงตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๕๒๓ ภายในวิหาร
มีพระนอนขนาดใหญ่ ยาว ๑๑.๙๕ เมตร สูง ๓.๖๐ เมตร เป็นพระ
พุทธไสยาสน์ซึ่งประทับอยู่ในท่านอนตะแคงซ้าย เดิมอยู่
กลางแจ้ง ต่อมาสร้างวิหารครอบเมื่อปี ๒๕๒๔
วัดป่ าประดู่พระอาราม
หลวง

76. มีผู้สันนิษฐานว่า เป็นการสร้างตามพระพุทธประวัติ ตอนพระพุทธเจ้ากระทายมก
ปาฏิหาริย์ให้พวกเดียรถีย์ชม โดยมีพระพุทธนิมิตแสดงอาการอย่างเดียวกับ
พระพุทธเจ้าเป็นคู่ๆ เมื่อถึงอิริยาบถไสยาสน์จึงผินพระพักตร์เข้าหากัน
เป็นการนอนตะแคงซ้ายและขวาในลักษณะเดียวกัน ผู้สร้างคงเจตนาสร้างให้มีนัยของ
พุทธปาฏิหาริย์ดังกล่าว จึงสร้างเป็ นพระนอนตะแคงซ้าย
พระนอนวัดป่ า
ประดู่

77. วัดเก๋งหรือวัดจันทอุดมในอดีตเคยเป็นวัดที่สาคัญวัดหนึ่งของจังหวัดระยอง
ปัจจุบันร้างไปแล้ว คงเหลือแต่ชื่อและเจดีย์เก่าแก่อีก 1 องค์เท่านั้น ที่ดินเดิมของวัดเก๋ง
อยู่ในความครอบครองของวัดป่าประดู่ ปัจจุบันอนุญาตให้กระทรวงสาธารณสุขใช้เป็นที่
สร้างโรงพยาบาลระยอง ฉะนั้น เจดีย์องค์นี้จึงอยู่ภายในโรงพยาบาลระยอง
เจดีย์นี้สร้างในสมัยพระยาศรีสุนทรโภคชัยโชคชิตสงคราม ซึ่งเป็นเจ้าเมืองคน
แรกของจังหวัดระยอง องค์เจดีย์มีลักษณะทรงระฆัง เจดีย์นี้สร้างขึ้นรุ่นเดียวกับเจดีย์
กลางน้าระยอง วัดเก๋งนี้เดิมเคยใช้เป็นวัดที่ประกอบพิธีต่าง ๆ ของทางราชการ เช่น พิธี
ถือน้าพิพัฒน์สัตยาของข้าราชการ ปัจจุบันวัดเก๋งเป็นอนุสรณ์สถานที่สาคัญคู่บ้านคู่เมือง
ระยอง ซึ่งชาวระยองให้ความสาคัญกราบไหว้บูชาและอธิษฐานขอพร โดยเฉพาะผู้ที่มา
รักษาตัวในโรงพยาบาลระยองและญาติพี่น้องต่างก็มากราบไหว้สักการะบูชาด้วยจิตใจที่
ศรัทธาอย่างแรงกล้า
วัดเก๋งหรือวัดจันท
อุดม

80. เสาหลักเมืองระยอง ตามหลักฐานปรากฏว่าได้สร้างขึ้น
เมื่อปีพุทธศักราช 2438 ณ ถนนหลักเมือง ตาบลท่าประดู่
อาเภอเมืองระยอง ซึ่งตรงกับรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระ
จุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ต่อมาราวปีพุทธศักราช 2486
เสาหลักเมืองได้ชารุดหักลง ชาวบ้านจึงได้มีความคิดที่จะ
ปรับปรุงศาลหลักเมืองให้มีความมั่นคงแข็งแรงและเป็นศรีสง่า
แก่เมืองระยอง

83. พระพุทธรูปประจาเมืองระยอง ได้จาลองแบบมาจากพระพุทธ
สิหิงค์ ซึ่งประดิษฐาน ณ พระที่นั่งพุทไธศวรรรย์
ในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ โดยมีการจัดสร้างขึ้นในสมัย
นายดารง สุนทรศารทูล เป็นผู้ว่าระยอง กระทาพิธีพุทธาภิเษก
โลหะที่ใช้ในการหล่อและเททองเมื่อปี 2508

84. เพราะเห็นว่าจังหวัดระยองไม่มีพระพุทธรูปสาคัญประจาจังหวัดไว้
เป็นที่เคารพสักการะเป็นส่วนรวมเลย เมื่อถึงคราวที่จะประกอบพิธี
เป็นสาคัญ เช่น รัฐพิธี งานเทศกาลประจาปี ฯลฯ พระพุทธรูปนี้จึง
เป็นสัญลักษณ์ที่ร่วมแห่งกุศลจิตของมวลพุทธศาสนิกชนในจังหวัด
ระยองดียิ่งขึ้น
การจัดสร้างได้จาลองแบบเป็น 2 องค์องค์หนึ่งสร้างด้วยเนื้อ
เงินบริสุทธิ์ อีกองค์หนึ่งสร้างด้วยทองสัมฤทธิ์ การหล่อองค์พระ
มาจากเงินศรัทธาของประชาชนโดยทั้งสิ้น และสมเด็จ
พระสังฆราชได้ถวายพระนามว่า "พระพุทธอังคีรส ธรรมรำชำ
สิหิงคปฏิมำ บรมโลกนำถ ระยองประชำรำษฎร์ บรมบพิตร"

86. หอพระพุทธอังคีรส

87. สวนศรีเมือง
สวนศรีเมือง ชาวเมืองนิยมเรียกว่า เกาะกลาง ตั้งอยู่
กลางเมืองด้านหลังศาลากลางจังหวัด เนื้อที่ประมาณ 70 ไร่ เคยเป็น
แดนสาหรับประหารนักโทษ ปัจจุบันเป็นที่ตั้งของสวนสาธารณะ และ
สวนสุขภาพสาหรับประชาชน ด้านหน้าเป็นที่ตั้งของหอพระพุทธอังคีรส
พื้นที่ที่แบ่งออกเป็นโซนต่างๆ ร่มรื่นไปด้วยต้นไม้ขนาดใหญ่ โซนหนึ่งใน
พื้นที่สวนศรีเมืองเป็นสวนสาหรับการออกกาลังกายของผู้สูงอายุ มี
สถานีสาหรับการออกกาลังกายอย่างปลอดภัยหลายสถานี มีอุปกรณ์
พร้อมกับคาอธิบายวิธีการใช้อย่างละเอียด

89. ชายทะเล
แหลมเจริญ PMY แสง
จันทร ์
หาดแหลมเจริญ และ หาดแสงจันทร ์เป็นชายหาดที่ตั้งอยู่ในเขต
อาเภอเมือง ปากน้าระยอง ห่างจากตัวเมืองระยองลงมาทางใต้ 5 กิโลเมตร เป็น
สถานที่ท่องเที่ยวชายทะเลที่อยู่ใกล้ตัวเมืองระยองมากที่สุด เป็นแหล่งผลิตน้าปลาที่
มีชื่อเสียง และเป็นที่ตั้งของชุมชนชาวประมง วิถีชีวิตประมงพื้นบ้าน การผลิต
อาหารทะเลสาเร็จรูปและโรงน้าปลา ไม่เหมาะสาหรับเล่นน้า เนื่องจากบริเวณหาด
แหลมเจริญเป็นปากน้าระยอง มีการสร้างเขื่อนกันลม จึงกลายเป็น
แหล่งตกปลาที่นิยมกัน นอกจากนี้ยังมีโรงแรมและร้านอาหารบริการนักท่องเที่ยว
บริเวณชายหาดนี้หากมาช่วงหลังวันสงกรานต์จะได้เห็นเจดีย์ทรายสวยงามที่
ประกวดในวัสงกรานต์ของชาวระยอง

91. จังหวัดระยองมีโรงงานน้าปลามากที่สุดในประเทศ โดยมีถึง
26 โรงงาน
จากทั้งหมด 35 โรงงานทั่วประเทศ เงินลงทุน 52.88 ล้านบาท มีคนงาน
ประมาณ 200 คน นอกจากนั้น ยังมีการผลิตน้าปลาแบบ อุตสาหกรรมใน
ครัวเรือนกระจายกันอยู่ทั่วไป ที่สาคัญน้าปลาที่ผลิตยังมีรสชาติ แห่งความอร่อย
เป็นรสสมกับคาขวัญว่า ” น้าปลารสเด็ด ”
น้าปลาเมืองระยองมีชื่อเสียงและเป็นที่นิยมมานานหลายสิบปี เหตุเพราะ
ปลาไส้ตันที่นามาเป็นวัตถุดิบนั้นไม่เหม็นกลิ่นดิน ชายฝั่งทะเลอ่าวไทยเป็นแหล่ง
อาศัยของปลาไส้ตัน (หรือปลากะตัก) ซึ่งเป็นวัตถุดิบหลักในการทาน้าปลาชั้นดี
โดยเฉพาะแถบ จ. ระยองที่มีสภาพพื้นทะเลเป็นพื้นทราย ต่างกับทะเลถิ่นอื่นที่เป็น
พื้นดินเลน ปลาไส้ตันในแถบนี้จึงไม่มีกลิ่นดินติดมาทาให้น้าปลาเสียรส น้าปลาที่
ผลิตได้จึงมีคุณภาพดี รสชาติหอมอร่อย เป็นที่ยอมรับของแม่บ้านและนักชิม
อุตสาหกรรมน้าปลา
ระยอง

93. อุทยานแห่งชาติเขาแหลมหญ้าและหมู่เกาะเสม็ด
อุทยานแห่งชาติเขาเเหลมหญ้า-หมู่เกาะเสม็ด ตั้งอยู่บริเวณชายฝั่ง
ทะเลด้านอ่าวไทยในท้องที่อาเภอแกลง และอาเภอเมือง จังหวดระยอง
ครอบคลุมพื้นที่บนฝั่งและในท้องทะเล ตลอดจนเกาะต่างๆ ประกอบด้วยเกาะ
เสม็ด เกาะจันทร์ เกาะทะลุ เกาะกุฎี เกาะมะขาม และเกาะปลายตีน เขาแหลม
หญ้าและชายทะเลด้านทิศตะวันตกของเขาแหลมหญ้า สถานที่ที่เด่นที่สุดเป็นที่
รู้จักกันดี คือ เกาะเสม็ดหรือเกาะแก้วพิศดาร ซึ่งกล่าวไว้ใน
วรรณคดีเรื่องพระอภัยมณี ความงดงามตามธรรมชาติของอุทยานแห่งชาติแห่งนี้
เป็นที่ยอมรับของนักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและชาวต่างประเทศว่า มีทิวทัศน์
สวยงาม เหมาะสาหรับการพักผ่อนและหาดทรายและห้วงน้าทะเลตื้นเป็นแนว
ยาวบริเวณที่เรียกว่า หาดแม่ราพึง มีความยาวประมาณ 12 กิโลเมตร

95. เกาะเสม็ด
เกาะใหญ่ที่สุดใน อุทยานแห่งชาติเขาแหลมหญ้า-หมู่เกาะ
เสม็ด อยู่ห่างจากฝั่งบ้านเพจังหวัดระยอง เพียง 6 กิโลเมตร
เท่านั้น แต่เกาะเสม็ดก็มีหาดทรายที่ขาวสะอาดไม่แพ้เกาะที่
ตั้งอยู่ห่างฝั่ง นับเป็นจุดเด่นที่สร้างชื่อเสียงให้กับเกาะเสม็ด
อย่างมาก ธรรมชาติรอบๆเกาะสวยงามด้วยเวิ้งอ่าวและหาด
ทรายขาวหลายแห่ง เหตุที่มีชื่อว่า “เกาะ
เสม็ด”
เพราะเกาะนี้มีต้น เสม็ด ขาว และ
เสม็ด แดงขึ้นอยู่มาก
ซึ่งในอดีตชาวบ้านนามาใช้ทาไต้จุดไฟ บน เกาะเสม็ด

98. สถานแสดงพันธุ์สัตว์น้าระยอง ตั้งอยู่ที่เลขที่ ๒ ต.เพ ริมอ่ำวบ้ำนเพ ตำบลเพ เป็นสถำนที่
ศึกษำ ทดลองและวิจัยเกี่ยวกับสัตว์ทะเลและพรรณไม้น้ำ อีกทั้งเป็นแหล่งรวบรวมพันธุ์สัตว์
น้ำที่สวยงำมและหำยำก รวมทั้งควำมรู้ทำงด้ำนทรัพยำกรสัตว์ทะเลและกำร
ประมง วัตถุประสงค์ในกำรสร้ำงเพื่อให้เป็นแหล่งในกำรรวบรวมพันธุ์ปลำสวยงำม พรรณไม้
น้ำ เป็นสถำนศึกษำ ค้นคว้ำ ทดลองและวิจัยเกี่ยวกับชีววิทยำและพฤติกรรมต่ำง ๆ ของสัตว์
ทะเล รวมทั้งกำรจัดแสดงเพื่อเผยแพร่ควำมรู้ ควำมเข้ำใจในด้ำนกำรอนุรักษ์ทรัพยำกร
ชีวภำพสัตว์น้ำของไทย
สถานแสดงพันธุ ์สัตว์น้า (Rayong
Aquarium)

99. จุดชมวิวเมืองระยอง (เขาโบสถ์) ตั้งอยู่บนยอดเขาโบสถ์ ตาบล
ทับมา อาเภอเมืองระยอง โดยก่อสร้างเป็นสะพานแขวนสีเขียว ขึงด้วยลวดสลิง
โดยมีพื้นสะพานเป็นไม้ ความกว้างของสะพาน 1.50 เมตร และความยาว
รวมทั้งหมด 75 เมตร
ซึ่งสามารถมองเห็นภูเขาตัดกับขอบท้องฟ้าในบรรยากาศลมเย็นสบาย
จุดชมวิวเมืองระยอง (เขา
โบสถ์)

100. ประวัติ สวนรุกขชาติเพตั้งขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2517
บริเวณชายหาดบ้านเพ อาเภอเมือง จังหวัดระยอง อยู่ในเขต
พื้นที่
ป่าสงวนแห่งชาติป่าบ้านเพ มีเนี้อที่ ประมาณ 625 ไร่
เดิมชาวบ้านนิยม เรียกว่า “สวนสน” เป็นแหล่งท่องเที่ยว
ที่มีชื่อเสียงแห่งหนึ่งของจังหวัดระยอง ปัจจุบันสวนฯ แห่งนี้
สังกัดฝ่ายจัดการ แหล่งเรียนรู้ทางธรรมชาติ ส่วนพัฒนา และ
เผยแพร่ องค์ความรู้ สา นักวิจัย การอนุรักษ์ป่าไม้และพันธุ์พืช
กรม อุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช
สวนรุกขชาติเพตั้งอยู่ที่ชายหาด บ้านเพ อาเภอเมือง
จังหวัดระยอง ห่างจากตลาดบ้านเพไปทางทิศตะวัน ออก เลียบ
ชายฝั่งทะเลประมาณ 2 กิโลเมตร
สวนรุกขชาติเพ

101. หาดแม่ราพึง บ้านก้นอ่าว
อยู่ห่ำงจำกตัวเมืองระยอง ประมำณ 12 กม.
จำกถนน สุขุมวิท มีทำงแยกขวำที่กม. 229
เข้ำหำดแม่รำพึงชำยหำดมีควำมยำว 12 กม.
ถนนเลียบชำยหำดยำว 10 กม. ชำยหำดสะอำด
มีควำมลำดชันน้อย เหมำะแก่กำรเล่นน้ำ สุด
ชำยหำดเป็นที่ตั้งของบ้ำนก้นอ่ำว ซึ่งเป็นหมู่บ้ำน
ประมงเล็กๆ
หาดแม่ราพึง บ้านก้น
อ่าว