Introdución á banda deseñada

1. A BANDA
DESENADA

2. A BANDA DESEÑADA
A Banda Deseñada é un medio de expresión artística que se caracteriza pola integración de
texto e imaxes.
Trátase dunha serie de debuxos que constitúen un relato, e que poden levar texto ou non.
O transcurso do tempo represéntase cunha sucesión de imaxes que forman unha secuencia con
significado.

3. Díse que a banda deseñada existe dende a antigüedade. Xa os antigos exipcios representaban
moitos dos seus mitos en debuxos e xeroglíficos que realizaban sobre follas de papiro, e tamén
facían murais en forma de tira, que incluían imaxe e texto. .
Outros exemplos son as vidrieiras, o tapiz de Bayeux, as bandas que rodean as columnas
romanas conmemorativas (como a Trajana ou a de Marco Aurelio), os debuxos das civilizacións
precolombinas (como os códices pintados polos maias e os aztecas) e ata as primitivas pinturas
rupestres.
MURAL EXIPCIO CÓDICES MAIAS COLUMNA AURELIANA TAPIZ DE BAYEUX

4. A banda deseñada como tal apareceu en 1895 nunha viñeta do debuxante Richard F.
Outcault publicada no xornal "New York World". .
O personaxe que crea é The Yellow Kid, un chinés vestido cun longo camisón amarelo. Nel
dábanse, por primeira vez, as tres condiciones que permiten identificar a banda deseñada tal
como concibímola hoxe en día. En primeiro lugar, secuencia de imaxes consecutivas para
articular un relato. En segundo lugar, a permanencia de, polo menos, un personaxe ao longo
dunha serie e para rematar, a integración do texto na imaxe.

5. En España publícanse, en 1904, en lingua catalana " En Patufet", en 1915 "Dominguín"
que son as primeiras publicacións de banda deseñada. .
O TBO foi o primeiro semanario infantil, apareceu en Barcelona en 1917. A súa fama foi tal
que co nome de "tebeo" coñécense todas "as publicacións infantís cuxos temas desenvolvense en
series de debuxos". En 1921 apareceu a revista "PULGARCITO" na que se publicarian ao
longo da súa historia os grandes personaxes de banda deseñada en España en 1948 Zipi e
Zape de Escobar que crearía tamén a Carpanta.

6. En 1958 F. Ibañéz publica Mortadelo e Filemón e continuará coa Familia Trapisonda, 13 Rue
del Percebe , el botones Sacarino...Tamén destaca Vazquéz con Anacleto agente secreto, as
hermanas Gilda e a familia Cebolleta. Tivo tamén moita importancia a banda deseñada
histórica, os seus protagonistas estaban moi próximos aos superheroes de Marvel os mais
coñecidos foron: "El Jabato","El Guerrero del Antifaz" e "El Capitán Trueno".

7. IMAXE
CUADRIÑOS ou VIÑETAS
PERSONAXES.
METÁFORAS VISUAIS.
LIÑAS CINÉTICAS.
PLANOS.
ÁNGULOS DE VISIÓN
TEXTO
GLOBOS.
ONOMATOPEAS.
CARTELAS OU TEXTOS DE
APOIO.
ELEMENTOS DA BANDA DESEÑADA
A banda deseñada caracterízase por ter uns elementos determinados relacionados con:

8. CUADRIÑOS OU VIÑETAS
Un cuadriño é un recadro onde está debuxado un anaco da historia.
A acción representase en cuadriños sucesivos.
As liñas que definen o cuadriño poden ser rectas ou curvas .
No interior do cuadriño encontramos todos os demais elementos da banda deseñada.

9. PERSONAXES
Os personaxes son os protagonistas da banda deseñada. As súas características dependen do
tipo de historia que queremos contar. Estes personaxes poden ser humanos, obxectos, animais,
superheroínas...
Os superheroes e superheroínas son os personaxes da banda deseñada por definición,
caracterízanse por ter poderes sobrehumanos (voar, visión de raios x, telepatía...), loitar contra as
inxustizas e vestir un uniforme cun símbolo que os identifica.

10. METÁFORAS VISUAIS
Unha metáfora visual é un debuxo que representa un estado de ánimo ou unha situación, é
unha maneira divertida de dicir cousas sen palabras.

11. LIÑAS CINÉTICAS
Unha liña cinética é unha liña que sinala o movemento dun personaxe ou dun obxecto.
Utilízanse para dar sensación de dinamismo nalgunhas escenas, para que o lector poda seguir
coa vista o que está sucedendo sen necesidade de ler ningunha frase.
Tamén indican a traxectoria que seguen os elementos móbiles de cada viñeta.

12. PLANOS
PLANO PANORÁMICO: Mostra un gran espazo de lonxe. É descritivo, úsase para
mostrar grandes escenarios. O humano vese pequeno neste plano, polo que tamén se usa para
mostrar algo que sexa moito máis grande que un personaxe.

13. PLANO XERAL: Mostra a un personaxe ou obxecto completo no seu espazo. Pode ser
máis ou menos próximo, mostrando máis ou menos cantidade do espazo que lle rodea. Podería
usarse no caso de que se queira que se perciban tanto personaxes como contornas ao mesmo
tempo.

14. PLANO ENTEIRO: Mostra a un personaxe ou obxecto completo, normalmente
encadrado máis ou menos desde os pés á súa cabeza. Apenas da cabida ao espazo que lle rodea.
É de uso xeral; úsase moito para presentar personaxes.

15. PLANO MEDIO: En figuras humanas, corta ao personaxe á altura da súa cintura.
Representa proximidade. Se corta ao personaxe a altura dos xeonllos denominase plano
americano pois inventouse nas películas de vaqueiros para que se visen as pistolas.

16. PRIMEIRO PLANO: En figuras humanas, mostra máis ou menos a cabeza e os
ombreiros do personaxe. Serve para centrar por completo a atención nel; aprópiase da viñeta.

17. PLANO DE DETALLE: Este plano mostra un elemento co propósito de que o lector
fíxese nel e só nel. Serve para que un obxecto ou parte dun plano non pase desapercibido e o
autor dá a entender que quere que todos os lectores, dende os máis observadores aos máis
despistados, vexan esa información.

18. ÁNGULOS DE VISIÓN
Do mesmo xeito que na fotografía e no cine, os ángulos refirense ao lugar dende onde se
observa a escena.
FRONTAL: os ollos do espectador sitúanse a altura do tórax ou a cabeza dos personaxes.
PICADO: a acción representase de arriba a abaixo.
CONTRAPICADO: a acción representase de abaixo a arriba.

19. GLOBOS
O globo é o espazo onde se escribe o que din ou pensan os personaxes. Ten dúas partes o
globo e o rabiño, delta ou vértice.
Un globo incluído en outro globo indica as pausas que fai o personaxe o falar.
Cando aparecen varios vértices é que son varios os personaxes que din o texto.
O vértice cara a fóra indica que o personaxe non aparece na escena.

20. A forma dos globos cambia segundo o que queiran expresar. Cando se escribe o texto nos
globos o tipo de letra mais usado e a maiúscula. Tamén hai que centrar o texto, é dicir, as letras
non poden quedar nos extremos nin tampouco pode quedar moito espazo dentro do globo.

21. ONOMATOPEAS
Unha onomatopea é unha palabra que imita o son dun obxecto, dunha acción, dun animal ou
dun humano.
As onomatopeas son habituais na banda deseñada, aparecen dentro ou fora do globo.

22. CARTELA OU TEXTO DE APOIO
Unha cartela é o espazo onde se escribe o texto que representa a voz do narrador, serven para
facer avanzar o relato ou para contextualizar as accións, colócanse na parte superior ou inferior
da viñeta, normalmente teñen forma rectangular. .
Os Cartuchos teñen a mesma función das cartelas pero sitúanse entre dúas viñetas consecutivas,
o espazo dunha viñeta está ocupado polo texto.