Flanders' Care: innoveren en ondernemen in zorg. Zorgidee: innovaties in de zorg. "Van idee naar werkelijkheid"

1. Zorgidee: innovaties in de zorg
“van idee naar werkelijkheid”
LifeTechLimburg – Uhasselt
13 december 2010
Johan Hellings, ICURO en UHasselt
voorzitter zorgvernieuwingplatform
Flanders Care

2. Zorg nu en in de toekomst:
geen gebrek aan uitdagingen
Vergrijzing
Economische Onderzoek &
context technologie
Zorg is Kwaliteit
mensenwerk volle zorg

3. Opdrachtverklaring Flanders’ Care
•Vlaanderen in Actie
•Top 5 regio in 2020 in Europa
•“Op een aantoonbare wijze en door innovatie het
aanbod van kwaliteitsvolle zorg verbeteren en
verantwoord ondernemerschap in de zorgeconomie
stimuleren”.

4. Structuur van de bijdrage
• Focus van Flanders’ Care
• De EU context evolueert
• Beleidsinitiatieven in opstart of uitvoer
• Nieuwe projecten: van idee naar werkelijkheid

5. • Objectiveren:
Flanders’ Care – Doelstelling
Focus – Middelen
– Resultaten
Op een – Opvolging
aantoonbare wijze
• Indicatoren ontwikkelen om
en door innovatie evolutie op te volgen
het aanbod van
• Vb. het aantal 80 + personen
kwaliteitsvolle zorg die in de thuissituatie kunnen
verbeteren en blijven met een bepaalde
verantwoord kwaliteit van leven
ondernemerschap • Zorg, maar ook zorg
in de zorgeconomie voorkomen: het
stimuleren. preventiepotentieel, levensstijl,
…

6. • Innovatie = “invoeren van iets
Flanders’ Care nieuws, nieuwigheid, technische
Focus industriële vernieuwing”
Op een • Zorginnovatie: product, dienst,
aantoonbare wijze organisatie, …
en door innovatie • Wetenschap: R&D
het aanbod van • Gezondheidszorgtechnologie:
kwaliteitsvolle zorg snijvlak van gezondheidszorg en
verbeteren en techniek
verantwoord • Perspectief van de zorgvrager en
ondernemerschap zijn zorgnoden
in de zorgeconomie • Perspectief van het zorgtraject:
stimuleren. transmurale focus

7. • Internationale criteria voor
Flanders’ Care kwaliteit van zorgen:
Focus – Effectief
Op een – Efficiënt
aantoonbare wijze – Toegankelijk
en door innovatie – Patiënt gestuurd
het aanbod van – Tijdig
kwaliteitsvolle – Veilig: researchfocus UHasselt
zorg verbeteren en – Continu
verantwoord aangevuld met relevant en duurzaam
ondernemerschap • ‘The degree to and populations
for individuals
which health services
in de zorgeconomie increase the likelihood of desired
stimuleren. health outcomes and are consistent
with current professional knowledge’
(Institute of Medicine)

8. • Zorg benaderen als opportuniteit
Flanders’ Care voor ondernemen, zorggericht
Focus ondernemerschap: niet evident,
Op een maar belangrijk potentieel, ook
internationaal
aantoonbare wijze
• Toetsing:
en door innovatie – Toegevoegde waarde
het aanbod van – Competentieontwikkeling
kwaliteitsvolle zorg – Aantal starters
verbeteren en – Werkgelegenheid
verantwoord – Internationale valorisatie
ondernemerschap – …
in de zorgeconomie • Zaaikapitaal ter ondersteuning
stimuleren. • Talrijke inspirerende voorbeelden

9. Structuur van de bijdrage
• Focus van Flanders’ Care
• De EU context evolueert
• Beleidsinitiatieven in opstart of uitvoer
• Nieuwe projecten: van idee naar werkelijkheid

10. De EU context evolueert
De EU wenst in de nieuwe richtlijn structurerend
op te treden rond drie domeinen:
1. gemeenschappelijke principes bepalen voor
gezondheidszorg in de lidstaten
2. een specifiek kader inzake scheppen inzake “cross-
border health care”
3. principes bepalen inzake onderlinge samenwerking
en ondersteuning tussen de lidstaten

11. De EU context evolueert
1. Gemeenschappelijke principes bepalen voor
gezondheidszorg in de lidstaten.
Whenever health care is provided, it is vital for patients to
ensure:
– clear information that enable people to make informed
choices about their healthcare;
– mechanisms for ensuring the quality and safety of the
health care that is provided;
– continuity of care between different treating
professionals and organisations;

12. De EU context evolueert
2. Een specifiek kader inzake scheppen inzake
“cross-border health care”
Hiervoor werd een wet uitgewerkt (4 juli 2007)
– Koning kan prijs per zorgactiviteit bepalen op basis
van reële kosten
– Oprichting van een observatorium
– Wet nog steeds niet operationeel !

13. De EU context evolueert
3. Principes bepalen inzake onderlinge
samenwerking en ondersteuning tussen de
lidstaten
– e-health
– referentiecentra
– health technology assessment
– afstemming inzake wederzijdse erkenning van
beroepsbeoefenaars
– bescherming van persoonsgebonden gegevens
–…

14. Andere EU perspectieven
• Charter patiëntenrechten: 8. “Right to the
observance of quality standards. Each individual has
the right of access to high quality health services on
the basis of the specification and observance of
precise standards”.
• Begroting: 10,2% van het BNP voor gezondheidszorg
(vijfde plaats in de OECD). Het kosten/baten debat
wordt onvermijdelijk …

15. Structuur van de bijdrage
• Focus van Flanders’ Care
• De EU context evolueert
• Beleidsinitiatieven in opstart of uitvoer
• Nieuwe projecten: van idee naar werkelijkheid

16. Flanders’ Care:
beleidsinitiatieven in opstart of uitvoer
• Incubatoren: studie klaar in februari 2011
• Zorg om talent: focus op instroom – doorstroom en
retentie van zorgprofessionals – KSF voor de toekomst
• Accreditatie van de ziekenhuiswerking ziekenhuiskoepels
nemen initiatief voor ISQua accreditatie (internationale
standaard) en transparantie in de kwaliteit van de zorg
• Ontwikkelen van indicatoren: objectiveren van de
voortgang en gericht bijsturen
• Demonstratieprojecten: begin 2011 oproep
• Community of Regions for Assisted Living
• …

17. Beleidsinitiatieven in opstart of uitvoer

18. Structuur van de bijdrage
• Focus van Flanders’ Care
• De EU context evolueert
• Beleidsinitiatieven in opstart of uitvoer
• Nieuwe projecten: van idee naar werkelijkheid

19. Van idee naar werkelijkheid …
Zijn er ideeën?
– Vanuit de zorgwereld, die opportuniteiten kunnen worden
in een ondernemingscontext?
– Vanuit de ondernemingswereld, die opportuniteiten
kunnen worden in een zorgcontext?
– Vanuit innovatie perspectief, die opportuniteiten kunnen
worden in een ondernemingsgerichte zorgcontext of een
zorggerichte ondernemingscontext?
– Vanuit verschillende types onderzoek?
– Vanuit verschillende/nieuwe zorgtechnologieën?
– Vanuit …?

20. Van idee naar werkelijkheid …
Stap 1: ontwikkelen van een idee
– Kijken naar de toekomst
– Behoeften van de zorgvrager
– Zorg vanuit een zorgtraject
– Interactie met patiënten en met zorgprofessionals: de
praktijk
– Ontwikkelingen in het buitenland
–…
De eerste couveuse was een broedmachine voor exotische
vogels die een arts in een dierentuin van Parijs had ontdekt
(M. Grauls, Van aspirine tot vitamine, 2010)

21. Van idee naar werkelijkheid
stap 1: vertaling naar types onderzoek
1. Translationeel onderzoek
2. Klinische toepassingen
• producten
• zorgproces, procedure
• organisationeel/supportieve systemen, inclusief ICT
3. Veiligheid, vigilantie
4. Patiëntentevredenheid, kwaliteit, toegankelijkheid
5. Kosten-effectiviteit
6. …

22. Van idee naar werkelijkheid
stap 1 kijken vanuit verschillende zorgtechnologieën
Liaropoulos L. 1997

23. Ik heb een goed idee !
• Uitstekend
• Beschrijf het en concretiseer:
– Het objectief en de impact op de Q van/voor de zorg
– Het innovatieve aspect door onderbouw
– Het ondernemingsperspectief
• Confidentialiteit of openheid?
• Zorg voor kruisbestuiving: breng zorg –
innovatie en ondernemerschap in interactie

24. Kruisbestuiving zorg - ondernemer
• Loskomen van de eigen scoop en leefwereld
• Inleven in de wereld van:
– Zorg zoals ze vandaag gegeven wordt: sterke
punten en verbeterbare punten
– Zorg zoals ze best morgen aan uwzelf (ouders,
naasten, …) zou gegeven worden
• Zet zorgprofessionals uit de praktijk en ondernemers
samen in een innovatiecontext en kijk vanuit de
noden van de zorgvrager, nu en in de toekomst …

25. Van idee naar werkelijkheid …
Stap 2: het idee vertalen in een project
– Flanders Care Impulsloket
– Wegwijzer:
– Welzijn, Volksgezondheid en Gezin (Agentschappen,…)
– Economie, Wetenschap en Innovatie (IWT, AO, PMV,…)
– Vlaanderen Internationaal (FIT, ..)
– Optimale aanwending bestaand overheidsinstrumentarium
– Samenwerking tussen verschillende instanties coördineren en
stimuleren

26. Van idee naar werkelijkheid …
Stap 2: het idee vertalen in een project
– Flanders Care Impulsloket
– Gelokaliseerd binnen Agentschap Ondernemen,
Koloniënstraat 56, 1000 Brussel
– Operationeel sinds 11/10/2010
– Coördinator: Lieve Apers + 2 VTE (vacatures)
– Tel 0800/97.200
– Projectformat: asap op de website www.flanderscare.be

27. Van idee naar werkelijkheid …
Stap 3: toetsen van het project aan de FC criteria
– Assessment van het project door de staf van het impulsloket
in samenwerking met ‘liaison’ stafleden van de betrokken
overheidsdiensten
– Voorgelegd aan het Zorgvernieuwingsplatform (ZVP) ter
bespreking (maandelijkse samenkomst)
– ZVP formuleert voorstel van Flanders’ Care label aan het
doorbraakplatform = de betrokken ministers
– ZVP wil kruisbestuiving stimuleren, de werelden van zorg –
innovatie – ondernemerschap in interactie brengen en op die
wijze de motor zijn van Flanders’ Care

28. Van idee naar werkelijkheid …
Stap 4: het uitwerken van het project
– Businessplan: evidente verwachting, maar niet evident
– Mogelijkheid tot het aanvragen van financiële
ondersteuning:
• Via bestaande instanties: IWT, PMV, FIT, LRM, LSM, …
• Via bijkomend zaaikapitaal (20 mio euro) beschikbaar
gesteld als een apart fonds voor projecten die kaderen
in Flanders’ Care. Dit fonds wordt beheerd door PMV
– Social profit: nu ook uitdrukkelijk in de scoop van IWT,
PMV, FIT, …
– Belang van projectstructuur !!

29. Van idee naar werkelijkheid …
Stap 4: het idee vertalen in een project
“Innoveren doe je niet zomaar. Voor de ontwikkeling van een nieuw
zorgproduct moet een degelijke projectstructuur worden neergezet…
De realiteit is anders. Innoveren wordt erbij gedaan. Een paar mensen
uit de organisatie wordt gevraagd mee te denken over een nieuw
product. Eén van hen wordt de projectleider en die mag aan zijn
collega’s vragen, naast hun bestaande werk met zeer beperkte
middelen een nieuw product in de markt te gaan zetten. De
financiering van het innovatieproces is beperkt en het management
lijkt niet in staat zich hard te maken voor een realistischer budget.
Innovaties leiden zonder een goede voorbereiding en intrinsieke
betrokkenheid van het management, meestal tot nutteloze exercities
die veel geld kosten en een vroege dood sterven. De zorgprofessionals
die aan die innovaties hebben gewerkt zijn een illusie armer gemaakt
en raken teleurgesteld in de eigen organisatie.”
www.zorgbetermaken.nl

30. Van idee naar werkelijkheid …
Stap 5: het bekomen van ondersteuning
• Twee mogelijkheden:
– Na de toekenning van een Flanders’ Care label door het specifiek Flanders
Care Fonds (zaaikapitaal) bij PMV via gekende formule: deelneming in kapitaal
en achtergestelde lening
– Wanneer het project rechtstreeks ingediend werd – omwille van
confidentialiteit - aan een ondersteunende instantie
• In beide gevallen worden de Flanders’ Care criteria getoetst,
evenals het businessplan en de toegevoegde waarde
• Bij de rechtstreekse weg (zonder FC label) zal het project
nadien ook nog voorgelegd worden aan het ZVP: interne
consistentie

31. Van idee naar werkelijkheid …
Stap 6:
het realiseren van het project in werkelijkheid
– Belang van projectopvolging , rapportering en evaluatie
– Zowel voor projecten met een Flanders’ Care label als voor
de projecten die een financiële ondersteuning kregen in de
scoop van Flanders’ Care
– Opvolging via de website van Flanders’ Care
– Jaarlijks voortgangsrapport

32. Drie dynamieken integreren …
Zorg
Ondernemers Innovatie
Flanders’
Care

33. … is niet evident
• Geconfronteerd met vele uitdagingen: een moeilijke
weg ligt voor ons, waar falen een onderdeel van zal
zijn !
• Maar deze integratie kan nieuwe opportuniteiten
creëren, in verschillende domeinen
• Deze integratie heeft een ondernemingspotentieel, in
een internationale context die met gelijkaardige
uitdagingen geconfronteerd wordt
• Vraagt nieuwe modellen van ondernemerschap en
‘believers’ die zich hiermee identificeren, in een snel
evoluerende, internationale context …

34. Voor een ander en verrassend perspectief…
www.gapminder.org

36. Tot besluit
Zorg
noden
Vanuit patiënt perspectief
Zorggericht
Zorg Zorg
Ondernemer
voorkomen innovatie
schap
Vanuit een EU perspectief
Zorg
kwaliteit

37. Dank voor uw aandacht,
maar vooral dank om mee te werken aan de
daadwerkelijke realisatie van Flanders’ Care