SlideShare uma empresa Scribd logo
1 de 12
Baixar para ler offline
o'jf pd]/ lgwf{/0f ;DaGwdf
g]kfn o'jf ;+:yf ;+hfndf k|:t't
k|ltj]bg
g]kfn o'jf ;+:yf ;+hfn
aa/dxn, sf7dfG8f}+
ayon.org
@)^^÷@)^&
o'jf pd]/ lgwf{/0f ;DaGwdf g]kfn o'jf ;+:yfdf k|:t't k|ltj]bg –a|lads'df/
2
 g]kfndf o'jfM
o'jf sf] x'g eGg] k|Zgsf] hjfkm /fli6|o o'jf gLltn] lbg] k|of; u/]sf] 5 t/ Tof] cfkm}+df c:ki6 /
ck{'0f 5 . xfd|f] h:tf] hflto, wfld{s, If]lqo ljifdtf /x]sf] d'n'sdf ;a} o'jfsf Ps} ;d:of 5}gg
To;}n] Psflt/ o'jfnfO{ Pp6} gh/n] x]g{ klg ufx|f] cj:yf 5 eg] csf{]lt/ o'jf ;DaGwL cjwf/0ffnfO{
a'em]/ xfd|f] kl/a]zdf o'jfsf] kl/efiff ug{' cfkm}+df ;lhnf] sfd klg xf]Og . t/ klg hxfFsf h'g If]qsf
o'jf ePklg ;du| ?kdf x]bf{ g]kfnL o'jfsf d'Vo ltg ;jfn 5g klxrfg, k|ltlglwTj / kx'Fr .
cem} ;Dd o'jf eg]s} sf] x'g < eGg] ljifodf :ki6 ?kdf kl/efiff ePsf] 5}g . / o'jfnfO{ ljsf; lgdf{0fsf
;Gb{edf ;+u ;+u} /fHosf ljleGg lgsfox?df Ifdtfsf cfwf/df o'jfnfO{ k|ltlglwTj u/fO{Psf] kfOFb}g .
o'jfnfO{ s'g} klg /fi6| lgdf0f{sf] s'/fdf ;f]em]bf/ u/fpg] eGbf klg kl/rfng ug{ rfxfg] k|j[lQ al9 5
h;sf/0f o'jf klg zxefuL x'g sd pTk|]l/t ePsf] kfOG5 .
kx'Frsf] ;jfndf s'/f ubf{ /fHon] lbg'kg{] Go'gtd ;'ljwfx? ufF;, af;, skf;, lzIff , :jf:Yo , /f]huf/L,
;'rgf k|ljwL h:tf s'/fx? ax';+Vos o'jfn] kfPsf 5}gg . o;} sf/0f w]/} o'jfx? cfhklg ju{, hft, wd{ /
If]lqotfsf gfddf ljbf|]xdf nfUg afWo 5g .
g]kfndf cfh;Dd g]kfnL o'jfnfO{ /fHon] tyf /fhgLlts bnx?n] plrt :yfg glbPklg g]kfnsf] cfh;Ddsf]
/fhgLlts cfGbf]ngdf g]kfnL o'jfsf] cu|0fL e'ldsfnfO{ s;}n] lj;{g ;Sb}g . @))& ;fnsf] hxfFlgof /f0ff
zfifg lj?4sf] cfGbf]ng b]vL bz jif{] ;;:q ljb|f]x tyf @)^@–@)^# sf] hgcfGbf]ng ;Dd g]kfnL o'jfsf]
g]t[TjbfoL e'ldsf lyof] .
g]kfnL O{ltxf;df o'jfM–
 Ps k6s g]kfnL O{ltxf; lt/ kms{g] xf] eg] cfw'lgs g]kfnsf] z'?jftL tfsf uf]/vfsf /fhf g/e'kfn
zfxsf] d[To' ePkl5 pgsf h]7f 5f]/f k[lYjgf/fo0f zfxn] /fhsfh ;DxfNbf plg dfq lj; jif{sf lyP
. g]kfnsf] Plss/0f cleofgsf] z'?jftdf lj=Zf+ !*)! df g'jfsf]6 /fHo dfyL lht xfl;n ubf{ plg
dfq @@ jif{sf lyP .
 g]kfnn] cfkmgf] Ps ltxfO{ e'efu u'dfPsf] ;do lj=;+ !*$^ df ;'uf}nL ;lGw x'bfF /fHosf] ;+k{'0f
sfo{ef/ ;Dxfn]sf /fhf lu{jf0f ljs|d zfx dfq !& jif{sf lyP .
 lt; jif{ nfdf] hxfFlgof /f0ff zfifgsf] z'?jft ubf{ h+u axfb'/ /f0ff dfq @( jif{sf lyP
 g]kfnsf] klxnf] zlxb nvg yfkf zlxb x'bfF lt; jif{ eGbf sd pd]/sf lyP
 /f0ff zfifgsf] cGTosf nfuL ePsf] cfGbf]ngdf zlxb ePsf dWo] rlr{t zlxb u+ufnfn >]i7 dfq @@
jif{sf lyP / rf/ zlxb dWo] bz/y rGb, z's|/fh zf:qL, wd{eQm dfy]df #) jif{sf] xf/fxfl/df lyP
o'jf pd]/ lgwf{/0f ;DaGwdf g]kfn o'jf ;+:yfdf k|:t't k|ltj]bg –a|lads'df/
3
 g]kfnsf] klxnf] ;+;bsf ;efd'v s[i0f k|;fb e66/fO{ ;efd'v x'bfF lt; jif{sf lYfP .
 g]kfnsf] /fhgLlts cfGbf]ngdf ;a}eGbf al9 of]ubfg k'/ofpg] bnx? sDo'lgi6 kf6L{ / g]kfnL
sf+u|];sf] :yfkgf x'bfF To;sf clwsf+z ;+:yfksx? lt; jif{ eGbf sd pd]/sf lyP .
 lg/s'+z k+rfotL zfifg Joj:yfsf] cGt ug{] s|ddf zlxb ePsf clwsfz+ zlxbx? lt; jif{sf]
xf/fxf/Ldf 5g .
 bz jlif{o dfcf]jfbL z;:q ljb|f]xdf xf]ldPsf clwsf+z / 4Gbsf] s|ddf ljb|f]xL tkm{af6 dfl/Psf /
/fHo4f/f j]kQf clg dfl/Psf clwsf+zsf] pd]/ lt; eGbf sd 5 . o;}ul/ @)^@, @)^# sf]
cfGbf]ng, dw]z cfGbf]ng, y?x6 cfGbf]ngsf] s|ddf zlxb ePsf clwsfz+ lt; jif{sf] xf/fxf/Ldf 5g
.
 o'jf pd]/sf] klxrfgM–
Zfx/L If]q tyf uf|ld0f e'efudf a:g] o'jfn] kfO/x]sf ;]jf ;'ljwfdf cfsfz hldgsf] km/s 5 . u|fld0f e]udf
;fg} pd]/df ljjfx x'g] / ;fg} pd]/df cfkmgf] tyf kl/jf/sf] lhljsf]kfh{gsf nfuL sfd ug{'kg{} x'gfn] o'jf
x'g] 5f]6} cjlwdf o'jf ;d'xaf6 ao:s ePsf] kfOG5 . s0ff{nL e]usf] cj:yf x]bf{ !@ ÷!# aif{ pd]/df ljjfx
x'g] / !% ÷!^ aif{ pd]/df cfdf a'jf ePsf] b]lvG5 . d'u' lhNnfdf @)^% ;fndf :yfO{ kl/jf/ lgof]hg ug]{
k'?ifdf ^) k|ltzt !* b]lv @( aif{sf /x]sf] tYof+s ToxfFsf] lhNnf :jf:Yo sfof{non] ;fj{hlgs u/]sf] lyof]
. o;/L x]bf{ ToxfFsf] o'jfsf] kl/efiff !# b]lv a9Ldf @% aif{ ;DdnfO{ lng ;lsG5 . kxf8L e]udf o;sf] s]xL
cGt/ kfpg ;lsG5 To:t} zx/L e]udf . o;/L o'jfsf] kl/efiff ljleGg tl/sfn] ug{ ;lsG5 . h;df
!_ kfl/jf/Ls cj:yf g]kfndf !% b]lv @( jif{ pd]/ ;d"xsf o'jfx?sf] ;+Vof @)%* ;fnsf]
hgu0fgf cg';f/ ^! nfv #! xhf/ @$* /x]sf] 5 . of] ;+Vof s"n hg;+Vofsf] @^=% k|ltzt
x'g cfpF5 . o;df dlxnf %!=* / k'?if $*=@ k|ltzt /x]sf 5g . s"n o'jf hg;+Vof dWo]
)=$ k|ltztdf ckfËtf /x]sf] 5 . s"n hg;+Vofsf] *# k|ltzt u|fdL0f If]qdf / !& k|ltzt
zx/df a:g] o'jfsf] ;fIf/tf k|ltzt &)=! 5 eg] !% b]lv @( jif{ pd]/ ;d"xsf !!=% k|ltzt
o'jfx? a]/f]huf/ /x]sf 5g . lj=;+= @)^* ;Dddf hgu0fgf x'Fbf s"n hg;+Vofsf] @( k|ltzt
eGbf j9L o'jfx? x'g] klg cg'dfg /x]sf] 5 . d'n'ssf] cfly{s, ;fdflhs, /fhgLlts / z}lIfs
If]qdf o'jfx?sf] ;lqmo ;xeflutf /x]sf] 5 . s[lif tyf pTkfbgd"ns If]q / >d If]qdf klg
o'jfx?sf] pkl:ylt 7"nf] 5 . g]kfndf afnaflnsf ;DaGwL P]g, @)$* n] !^ jif{ pd]/ gk'u]sf]
JolQmnfO{ afnaflnsfsf] ?kdf kl/eflift u/]sf] 5 eg] !^ jif{ pd]/ k'u]kl5 gful/s clwsf/
k|fKt ug{ of]Uo dflgG5 tyfkL /fhgLlts clwsf/ k|flKtsf nflu !*, @! / @% jif{ pd]/ ;Ldf
tf]lsPsf] kfOG5 . g]kfndf !% b]lv @( jif{ pd]/ ;d"xsf o'jfx?sf] ;+Vof @)%* ;fnsf]
hgu0fgf cg';f/ ^! nfv #! xhf/ @$* /x]sf] 5 . of] ;+Vof s"n hg;+Vofsf] @^=% k|ltzt
x'g cfpF5 . o;df dlxnf %!=* / k'?if $*=@ k|ltzt /x]sf 5g . s"n o'jf hg;+Vof dWo]
o'jf pd]/ lgwf{/0f ;DaGwdf g]kfn o'jf ;+:yfdf k|:t't k|ltj]bg –a|lads'df/
4
)=$ k|ltztdf ckfËtf /x]sf] 5 . s"n hg;+Vofsf] *# k|ltzt u|fdL0f If]qdf / !& k|ltzt
zx/df a:g] o'jfsf] ;fIf/tf k|ltzt &)=! 5 eg] !% b]lv @( jif{ pd]/ ;d"xsf !!=% k|ltzt
o'jfx? a]/f]huf/ /x]sf 5g . lj=;+= @)^* ;Dddf hgu0fgf x'Fbf s"n hg;+Vofsf] @( k|ltzt
eGbf j9L o'jfx? x'g] klg cg'dfg /x]sf] 5 . d'n'ssf] cfly{s, ;fdflhs, /fhgLlts / z}lIfs
If]qdf o'jfx?sf] ;lqmo ;xeflutf /x]sf] 5 . s[lif tyf pTkfbgd"ns If]q / >d If]qdf klg
o'jfx?sf] pkl:ylt 7"nf] 5 . g]kfndf afnaflnsf ;DaGwL P]g, @)$* n] !^ jif{ pd]/ gk'u]sf]
JolQmnfO{ afnaflnsfsf] ?kdf kl/eflift u/]sf] 5 eg] !^ jif{ pd]/ k'u]kl5 gful/s clwsf/
k|fKt ug{ of]Uo dflgG5 tyfkL /fhgLlts clwsf/ k|flKtsf nflu !*, @! / @% jif{ pd]/ ;Ldf
tf]lsPsf] kfOG5 .f -k|hgg :jf:Yosf] cfwf/df kl/kSj cljefjs gx'Fbf ;Ddsf] cj:yf_
@_ cf};t cfo'sf] cfwf/df -s'n pd]/sf] a9Ldf @* k|ltzt pd]/_
#_ c;n gful/s lgdf{0f ug{ /fHon] nufgL ug'{ kg]{ pd]/ ;d'xsf] cfwf/df -dfgj ljsf;
;'rsf+s / hgu0fgf cg';f/_
$_ lgZjfy{, ;[hglzn, hf]z hfFu/ ePsf] pd]/ ;d'xsf] cfwf/df -efjgfsf] cfwf/df_
%_ ;dfhn] xfn kl/rfng u/L/x]sf] t/ cjsf lbgdf ;xeflu / ;fem]bf/ jgfpg' kg]{ pd]/
;d'xsf] cfwf/ -ljsf;f]Gd'v b]zx?sf] :yLltsf] cfwf/_
oL s'/fnfO{ dWo] gh/ /fVg] xf] eg] g]kfnsf] cf};t kl/l:yltdf !%÷!^ aif{ b]lv #) aif{ ;Ddsf] pd]/
;d'xnfO{ o'jf dfGg ;lsG5 .
 o'jfsf] kl/efiffM–
o'jfsf] klxrfg ;a}eGbf dxTjk'0f{ d'4f xf] . / o'jfnfO{ ;lx 9Ën] klxrfg ug{ ;lsPg / j}1flgs Pj+
Jojxfl/s 9Ën] kl/eflift ug{ ;lsPg eg] o'jf lxhf] / cfh h:t} /fHosf] nfuL ;d:of dfq} alg/xg]
8/ 5 / csf{}lt/ o'jfnfO{ kl/eflift ug{ g;Sbf /fHo agfpg] gLlt lgod / sfo{s|ddf o'jfsf]
zxeflutf /xg ;Sb}g / o'jf nlIft sfo{s|dx? o'jf;Dd k'Ug g;Sbf o'jfsf ;d:ofx? hlxFsf] tlxF
/xg]5g .
o'jfsf] kl/efiff ubf{ ljleGg vfnsf ljrf/x? ePsf] kfO{G5 . s;}n] pd]/sf cfwf/df o'jfnfO{ kl/eflift u/]sf
5g eg] s;}n] ljrf/ tyf wf/0ff t s;}n] ;[hglzntfnfO{ lnP/ o'jfsf] kl/efiff u/]sf] kfO{G5 . ;+o'Qm
/fi6«;+3n] !% jif{b]lv @$ jif{ pd]/ ;d"xsf JolQmnfO{ o'jfsf] kl/efiff leq ;d]6/ pgLx?sf] k|fyldstfsf
ljifo ;d]t tf]s]sf] 5 . o'jfnfO{ pd]/sf] cfwf/df x]g{] xf] eg] leGg b]zn] leGg pd]/nfO{ o'jf pd]/ eg]/
tf]s]sf 5g . tTsflng >L % sf] ;/sf/n] @)%( ;fndf tof/ u/]sf] /fli6«o o'jf gLltsf] d:of}bfdf !% b]lv
@( pd]/ ;d"xnfO{ o'jf egL pNn]v u/]sf] 5 eg] g]kfn ;/sf/sf] o'jf tyf v]ns'b dGqfnon] tof/ kf/]sf]
/fli6«o o'jf gLlt @)^% sf] d:of}bfdf df !^ b]vL #% aif{ pd]/ ;d'xnfO{ o'jf dfg]sf] 5 . To;}ul/ g]kfnsf]
cGtl/d of]hgf @)^# n] o'jfsf] pd]/ !% — @( nfO{ dfg]sf] 5 . g]kfndf o'jfsf nflu sfo{/t ljleGg ;+3
;+:yfsf ;~hfn g]kfn o'jf ;+:yf ;~hfn - cfof]g _ n] !^ b]lv #% jif{ pd]/ ;d'xsf JolQmnfO{ o'jf dfg]sf]
5 t/ /fhgLlts bn / pgLx?sf] eft[;+u7gx?df $) / sltko cj:yfdf t $% jif{ eGbf dflysfx?nfO{
o'jf pd]/ lgwf{/0f ;DaGwdf g]kfn o'jf ;+:yfdf k|:t't k|ltj]bg –a|lads'df/
5
klg o'jfg]tfsf] ?kdf lnPsf] kfOG5 . o;/L x]bf{ o'jfsf] kl/efiff 7fFp kl/j]z / cj:yf x]/L cf—cfkmgf]
tl/sfn] lng] u/]sf] kfOG5 . t/ s'g pd]/ ;d'xnfO{ o'jf dfGbf ;du| ?kdf g]kfnL o'jfsf] rf}tkmL{ ljsf;
x'g;S5 eGg] ;jfndf cem} 3lge't ?kdf 5nkmn / ax;x? ePsf 5}gg . g]kfndf lj=;+ @)%# df
;fj{hlgs ePsf] s]bf/ eQm dfy]dfsf] ;+of]hsTjdf ul7t o'jf ls|ofsnfk ;DaGwL pRr:t/Lo sfo{bnsf]
k|ltj]bgn] æo'jfsf ;d:of / cfjZostfnfO{ ;fdflhs, ;f+:s[lts, dgf]j}1flgs, sfg'gL / ;+:yfut kIfaf6
ljZn]if0f tyf cWoog ubf{ xfd|f] d'n'ssf] jt{dfg ;Gb{edf o'jfj:yfsf] sfnv08nfO{ !% jif{ b]vL @( aif{sf]
pd]/ ;Dd lgwf{/0f ul/g'kg{] lgisif{df of] sfo{bn k'u]sf] 5Æ eg]sf] 5 .
ljleGg ;+:yf tyf ljleGg b]zdf o'jf dflgPsf] pd]/ ;d'x lgDgfg';f/ 5g M
;+:yf ÷ b]z pd]/
;+o'Qm /fi6«;+3, ljZj a}s !% —@$
lkmlnlkG;, a+unfb]z !% — #)
hfkfg ) — @$
hd{gL !$ — @^
ef/t !% — #%
lrg !$ — @*
g]kfn -cGtl/d of]hgf_ !% — @(
g]kfn o'jf ;+:yf ;+hfn -cfof]g_ !^ — #%
blIf0f clk|msf !% — @(
ckmuflg:tfg !* — #%
 o'jfsf] hg;+Vof M
/fli6«o o'jf gLltsf] d:of}bf @)%( nfO{ cfwf/ dfGbf g]kfndf !% b]lv @( jif{ pd]/ ;d"xsf o'jfx?sf] s"n
g]kfndf !% b]lv @( jif{ pd]/ ;d"xsf o'jfx?sf] s"n hg;+Vof ^! nfv #! xhf/ @$* /x]sf] 5 h'g s'n
hg;+Vofsf] @^=% k|ltzt x'g cfpF5 . -/fli6|o of]hgf cfof]u cGtl/d of]hgf @)^#_ o;df k'?if $*=@ /
dlxnf %!=* k|ltzt /x]sf 5g . s"n o'jf hg;+VofdWo]] )=$ k|ltztdf Zff/Ll/s tyf dfgl;s ckfËtf /x]sf]
5 . s"n hg;+Vofsf] *# k|ltzt o'jf u|fdL0f If]qdf / !& k|ltzt zx/df a;f]af; ub{5g . g]kfnsf] s"n
zx/L hg;+Vofsf] $) k|ltzt o'jfx? 5g . o'jfx? zx/tkm{ cfslif{t x'g] qmd a9bf] 5 . ;g @))! sf]
hgu0fgf cg';f/ o'jfx?sf] ;fIff/tf b/ &)=! k|ltzt 5 eg] !% b]lv @( jif{ pd]/ ;d"xsf o'jfx?sf]
a]/f]huf/L !!=$ k|ltzt /x]sf] 5 . ;g @)!! ;Dddf o'jfx?sf] ;+Vof s"n hg;+Vofsf] nueu @( k|ltzt
eGbf a9L x'g] cg'dfg 5 .
 o'jfx?sf] jt{dfg cj:yf
o'jf pd]/ lgwf{/0f ;DaGwdf g]kfn o'jf ;+:yfdf k|:t't k|ltj]bg –a|lads'df/
6
o'jfx? x/]s If]qdf s[oflzn /x]sf 5g eg] b]zsf] cfly{s, ;fdflhs, /fhgLlts tyf ;f+:s[lts ljsf;sf
nflu tTk/ /xg] ;d'x xf] . g]kfnsf] o'jfx?sf] hg;+Vof s'n hg;+Vofsf] sl/a #^Ü sf] xf/fxf/Ldf /x]sf] 5 .
hf] pQd hLjg ofkgsf nflu k'jf{wf/ v8f ug]{ s|ddf lg/Gt/ nflu /x]sf 5g . cfly{s, ;fdflhs
;zlQms/0fnflu a;fO ;/fO ug{ klg tTk/ /xG5g .
ljutsf s]lx jif{sf] tYof+s x]g]{ xf] eg] o'jfx? w]/} eGbf w]/} ;+Vof a]/f]huf/L tyf cw{ a]/f]huf/L eP/ lg/fzf
ePsf] cj:yf 5 . u/LaL, clzIffsf sf/0f g]kfnsf o'jfx? afWotfn] >dsf] vf]hLdf tyf cWoogsf nflu
vf8L d'n's nufot cGo d'n'sdf klg knfog eO{/x]sf 5g . aflx/L d'nsdf ef]Ug' kg]{ b'Mv si6sf ;fy}
ljleGg kIfsf] zf]if0f, cTorf/nfO{ ;d]t cfTd;ft ug'{ kg]{ g]kfnL o'jfsf] ljjztf ag]sf] 5 . o'jfx?sf] k|of]u
/fHo kl/jt{gsf cj:yfdf u/]tf klg pgLx?sf] ljsf;, Ifdtf clej[l4sf nflu vf; s'g} gLlt klg /fHon]
to u/]sf] 5}g . ;du| o'jfx?nfO{ Wofgdf /fv]/ g]kfn ;/sf/n] 5'§} gLlt tyf sfo{s|dx? NofPs} 5}g eGbf
klg cltpQmL gxf]nf . o'jf ju{ leq klg u/La, blnt, pTkLl8t, k5f8L kfl/Psf ;d'x tyf l;dfGts[t
o'jfx? cem j9L cj;/x?af6 al~rt ePsf] cj:yf 5 .
bz jif]{ hgo'4sf tfsf u|fld0f :t/sf o'jfx? ;]gf kIf / ljb|f]lx kIf b'j}sf] df/df k/]sf sf/0f 3/ a:g
g;ls ljb]z knfog ePsf] ;+Vof xfn nf]stGq :yfkgfsf] b'O{ jif{ k'/fx'g nfUbf klg ;f] ;+Vof 36g ;s]sf]
5}g . o;/L o'jf k':tfx?sf] ljb]z knfogn] s]lx ;do s]lx /sd lelqPsf] cfDbfgL b]lvP klg o'jf zlQm, zLk
tyf bIftf cGo d'n'ss} cfly{s, ;fdflhs ;zlQms/0fdf k|of]u x'g] eof] . bIf >d zlQm b]lv lnP/ 1fg, gofF
;f]r / ljrf/sf] k|of]u cfkmgf] b]zdf gx'g'n] /fHonfO{ bf]xf]/f] 3f6f ePsf] 5 . o;/L g} o'jf zlQm tyf bIf
hgzlQmsf] ljb]z knfog e}/xg] xf] eg] gofF g]kfnsf] ;kgf sNkgfdf dfq} ;Lldt /xg] 5 .
 g]kfndf o'jf pd]/ klxNofpg] cfwf/x?
o'jf pd]/ lgwf{/0f ;DaGwdf g]kfn o'jf ;+:yfdf k|:t't k|ltj]bg –a|lads'df/
7
 j}b]lzs /f]huf/df o'jfM
ut jif{x?sf] tYof+snfO{ x]g{] xf] eg] j}b]lzs /f]huf/sf] nfuL k|lt lbg sl/a ()) hgf o'jfx? lqe'jg
cGt{/fli6|o ljdfg:ynaf6 p8g] ub{y] eg] of] jif{sf] z'?jftL dlxgfx?df of] b/ clt pRr ePsf] 5 .
>d tyf /f]huf/ k|jb{g ljefusf] tYof+snfO{ x]g{] xf] eg] k|lt lbg !))) eGbf al9 ;+Vofdf o'jfx?
j}b]lzs /f]huf/sf] nfuL uPsf 5g .
h]i7 dlxgfdf ;fj{hlgs, cGt/fli6|o >d ;+u7gsf] ;xof]udf g]kfn ljsf; ;+:yfn] u/]sf] cg';Gwfgn]
j}b]lzs /f]huf/df hfg] clwsf+z o'jfsf] pd]/ @) jif{ b]vL #) jif{sf] pd]/df /x]sf] hgfPsf] 5 . o;/L
j}b]lzs /f]huf/df hfg] dWo]sf] 7'nf] lx:;fn] dfWoflds txsf] k9fO{ ljrd} 5f8]sf] kfOPsf] 5 .
j}b]lzs /f]huf/df hfg] o'jf
pd]/
j}jflxs ;DaGwsf] z'?jft
>d ahf/df k|j]z ug{]sf] pd]/
lZfIffdf o'jf
k|hgg :jf:yo
dgf];fdflhs ;f:s+[lts e'ldsfdf o'jf
o'jf pd]/ lgwf{/0f ;DaGwdf g]kfn o'jf ;+:yfdf k|:t't k|ltj]bg –a|lads'df/
8
k|ltj]bn] hgfP cg';f/ j}b]lzs /f]huf/df uPsf dWo] &% k|ltzt cbIf / @% k|ltzt cw{bIf 5g . of]
tYof+snfO{ ljZn]if0f ug{] xf] eg] l;kd'ns tflnd, pwdlzntf tflnd / /f]huf/ ;DalGw plrt
;xof]u / k/fdz{ olx pd]/ ;d'xnfO{ cfjZos 5 .
 j}jflxs ;DaGwM
7fpF / If]q cg';f/ ljjfx ug{] pd]/df km/s eP klg cf};tdf g]kfndf s]6fx?n] @$ jif{ / s]6Lx?n]
@) jif{sf] pd]/df j}jflxs ;DaGwsf] z'?jft ub{5g . j}jflxs cj:yfnfO{ x]g{] xf] eg] ;g @))! sf]
hgu0fgf cg';f/ g]kfndf cf};t ljjfx ug]{ k'?if pd]/ @@=( / dlxnf !(=% jif{ /x]sf] kfOG5 /
klxnf] aRrf hGdfpFbf cfdfsf] pd]/ !& jif{ x'g] u/]sf] kfOG5 t/ cfhsf] lbg ;Dd cfO{k'Ubf of]
tYof+sdf s]xL km]/abn eg] cfO{;s]sf] 5 . s]xL cWoogn] s] b]vfPsf] 5 eg] ;f7L k|ltzt s]6Lx?sf]
ljjfx !* jif{sf] xf/fxf/Ldf x'G5 . k|hgg :jf:yosf] af/]df o'jfnfO{ lzIff lbg'kg{] pd]/ eg]sf] olx g}
xf] . d'u' lhNnfdf @)^% ;fndf :yfO{ kl/jf/ lgof]hg ug]{ k'?ifdf ^) k|ltzt !* b]lv @( aif{sf
/x]sf] tYof+s ToxfFsf] lhNnf :jf:Yo sfof{non] ;fj{hlgs u/]sf] lyof] . lt; jif{sf] pd]/ k5f8L Ps
lsl;dsf] kl/kSjtf cfO{;Sg] ePsf]n] @) b]vL @% jif{s} pd]/sf] xf/fxf/Ldf k|hgg :jf:yo / lhjg
pkof]uL lzk / dgf];fdflhs s'/fx?df cfjZos 1fg lbg'kb{5 .
 >d ahf/df k|j]z ug{]sf] pd]/M
k|To]s jif{ sl/a rf/ nfv o'jf >d ahf/df k|j]z ug{] ub{5g . ;g @))* df g]kfn ;/sf/, ;+o'Qm
/fi6| ;+3 ljsf; kl/ifb, cGt{/fli6|o >d ;+u7g4f/f ;+o'Qm ?kdf k|sflzt NEPAL LABOUR
FORCE SURVEY n] g]kfnsf] >d ahf/sf] af/]df rfvnfUbf] ljj/0f ;fj{hlgs u/]sf] 5 . cWoog
k|ltj]bgn] @) b]vL @% jif{sf] pd]/df >d ahf/df k|j]z ug{]sf] o'jfsf] ;+Vof XjfQ} a9]sf] b]vfPsf] 5
eg] @% b]vL #) jif{sf] pd]/df Tof] ;+Vof cGo pd]/ ;d'xsf] t'ngfdf clt pRr x'g] u/]sf] 5 . o;}ul/
>d ahf/df pkof]u ljlxg ePsf o'jf ;d'xnfO{ x]g{] xf] eg] @) b]vL @$ jif{sf] pd]/ ;d'xdf Tof]
;+Vof pRr 5 . j]/f]huf/ ;d'xnfO{ x]bf{ @) b]vL @$ sf] pd]/ ;d'x ;a}eGbf j]/f]huf/ / @$ b]vL #(
sf] ;d'x To;kl5sf] j]/f]huf/ pd]/ ;d'xdf kb{5 . k|ltztnfO{ x]g{]] xf] eg] zx/L If]qdf @) b]vL @$
pd]/ ;d'xsf] !$ k|ltzt j]/f]huf/ 5g eg] @$ b]vL #) jif{ pd]/ ;d'xdf Tof] !) k|ltzt dfq} 5 .
#) jif{ eGbf dflysf] pd]/df of] dfq cf7 k|ltzt 5 . ufpFdf klg of] k|ltztsf] cg'kft o:t} kfO{Psf]
5 .
 /]ld6ofG; / o'jf
g]kfnsf] cy{tGqsf] s'/f ubf{ /]ld6ofG;sf] k|;ËnfO{ 5f]8g ;lsb}+g . o'jf pd]/sf] ax; ;+u
/]ld6ofG;nfO{ hf]8]/ x]bf{ NEPAL LABOUR FORCE SURVEY sf] tYof+snfO{ g} ljZn]if0f ug{] xf]
eg] k|ltj]bgn] s] eGb5 eg] ef/t nufot t];|f] d'ns cem ljz]if ul/ vf8L /fi6|af6 /]ld6ofG;
k7fpg] dWo] ;a}eGbf al9 /]ld6ofG; !^ b]vL @( jif{ pd]/ ;d'xn] k7fpF5 . dn]l;ofsf] Pp6f pbfx/0f
lng] xf] eg] dn]l;ofaf6 k|fKt x'g] /]ld6ofG; dWo] ^*=^ k|ltzt /]ld6Gof; !^ b]vL @( jif{ pd/
o'jf pd]/ lgwf{/0f ;DaGwdf g]kfn o'jf ;+:yfdf k|:t't k|ltj]bg –a|lads'df/
9
;d'xn] k7fpF5 eg] #) b]vL $$ jif{ pd]/ ;d'xn] @(=( k|ltzt /]ld6ofG; k7fpg] ub{5 . of] Pp6f
pbfx/0fn] klg s'g pd]/ ;d'xnfO{ al9 k|fyldstfdf /fVg' kg{] /x]5 eGg] s'/fnfO{ :ki6 kf/]sf] 5 .
 dgf];fdflhs, cfly{s / ;f:+s[lts e'ldsfdf o'jfM
!% – !^ jif{sf] pd]/ b]vL @$ – @% jif{sf] pd]/ ;Dd zfl/l/s, dfgl;s / dgf];fdflhs kl/jt{gx?
cfpg] ub{5g . of] Ps ;+s|d0fsflng ;do xf], olx ;dodf o'jfn] z}lIfs, cfly{s / ;fdflhs
lhDd]jf/Lx?nfO{ lgefpg z'? ub{5 . of] ;dodf s'g ljifo k9g]< s'g sfd ug{]< sf] ;+u ljx] ug{] <
s:tf] sl/o/ agfpg] < nufotsf k|Zgx?sf] hjfkm vf]Hg] k|of; o'jfn] ub{5 . Psflt/ zfl/l/s ?kdf
cfpg] kl/jt{gx?, dgf];fdflhs kl/jt{gx? / gofF ;fdflhs, ;f:s[lts lhDd]jf/Lx?nfO{ Ps}k6s
Joj:yfkg ug{ o'jfnfO{ ufx|f] kg{ ;S5 . olx cK7]/f]sf] sf/0f pko'Qm lg0f{o lng g;Sbf o'jfx?
hf]lvdk'0f{ af6f]df klg hfg ;S5g . o;}sf] nfuL olx pd]/df plgx?nfO{ plrt k/fdz{sf] cfjZostf
kb{5 .
s'g pd]/ ;d'xnfO{ pd]/ dfGg] <
g]kfnsf] ;fdflhs, cfly{s, ;f:+s[lts tyf ef}uf}lns cj:yfnfO{ ljZn]if0f u/]/ x]bf{ o'jfsf] cGt/fli6«o
pd]/sf] dfkb08nfO{ g]kfnsf] ;Gb{edf pko'Qm cfwf/ dfGg ;lsb}g . dfgj ljsf; ;'rfÍnfO{ x]g{] xf]
eg] dfgj ljsf; ;'rfÍ )=%#) /x]sf] 5 / xfd|f] b]z !&( b]zx? dWo] g]kfn !$% cf+} >]0fLdf k5{ .
cljsl;t tyf ul/j / l;ldt cj;/sf] pknAwtfsf] sf/0f g]kfnsf o'jfx? ljsl;t b]zsf o'jfsf
t'ngfdf w]/} k5fl8 /x]sf] kfOG5 . xfd|f] cfkmg} df}lns sf/0fx?n] ubf{ xfd|f] h:tf] b]zdf o'jfsf] pd]/
tTsfnnfO{ @$ jif{ dfly /fVg' cfjZos klg 5 / Tof] Jojxfl/s klg x'g cfpF5 .
pd]/sf] cfwf/df z}lIfs cj:yf x]bf{ —
!^ jif{ — P;= Pn= ;L=
!* — @) jif{ — pRr dfWolds lzIff
@)—@$ jif{ — :gfts lzIff
@$—@* jif{ :gftsf]Q/ lzIff
cf};tdf x]bf{ Ps g]kfnL o'jfn] #) jif{sf] pd]/df cfˆgf] k9fO{ ;s']/ s'g} /f]huf/Lsf] If]qdf nfu]sf]
cj:yf 5 . of] s]an z}lIfs cfwf/df dfq ul/Psf] ;ldIff xf] . cem} klg 7'nf] k|ltzt o'jfx? cfly{s
cj:yfsf] sf/0f P;=Pn=;L ;Ddsf] cWoog u/]/ cfo cfh{gsf] af6f]df nfUg afWo 5g . j}jflxs
cj:yfnfO{ x]g{] xf] eg] ;g @))! sf] hgu0fgf cg';f/ g]kfndf cf};t ljjfx ug]{ k'?if pd]/ @@=( /
dlxnf !(=% jif{ /x]sf] kfOG5 / klxnf] aRrf hGdfpFbf cfdfsf] pd]/ !& jif{ x'g] u/]sf] kfOG5 . lo
tYofªsnfO{ x]bf{ s] a'lemG5 eg] lzIff, /f]huf/L / kfl/jf/Ls lhDd]jf/LnfO{ cf};t g]kfnL o'jfn] #)
o'jf pd]/ lgwf{/0f ;DaGwdf g]kfn o'jf ;+:yfdf k|:t't k|ltj]bg –a|lads'df/
10
jif{sf] xf/fxf/Ldf ;Dxfln;s]sf x'G5g . olx pd]/ leq} o'jfx?n] ljleGg ;+3 ;+:yf jf /fhg}lts
bndf cfkmgf] ;xeflutf / cfj4tf hgfpg z'? ul/;s]sf x'G5g .
o'jfx? cfˆgf] hLjgsfnsf] #) jif{sf] pd]/ leq w]/} s'/fsf] cg'ej ;+ufNg ,Jojxfl/s x'g tyf gofF
s'/f l;Sg / To;df cEo:t x'g k|of;/t x'G5g g]kfnL o'jfsf] ;jfnx?nfO{ dWogh/ /fVb} /fli6«o
of]hgf cfof]un] tLg jlif{o cGt/Ld of]hgfdf klxnf] k6s o'jf ljifonfO{ ;d]6]sf] 5 . h;df !^—@(
jif{sf pd]/ ;d'xnfO{ o'jf elgPsf] 5 . b]z leq sfo{/t ljleGg o'jf ;+3, ;+:yfx?n] klg olx pd]/
;d'xnfO{ o'jfsf] ?kdf kl/eflift u/] klg /fhg}lts bn / ltgsf eft[ ;+u7gn] eg] cem} ;Dd klg
s'g} ljz]if ;d"xnfO{ o'jf eg]/ :ki6 tf]s]Psf] cj:yf 5}g .
pd]/sf] af/]df 3f]lift /fli6|o o'jf gLltn] g]kfnsf !^—$) jif{ pd]/ ;d'xnfO{ o'jf dfg]sf] 5 . b]zsf]
s'n hg;+Vofsf] #*=* k|ltzt /x]sf] of] ;d'xnfO{ k|:tfljt gLltn] u'0ffTds tyf ;+VofTds b'j} cy{n]
cGoGt} dxTjk'0f{ dfg]sf] 5 . ;fy ;fy} !^ —$) jif{sf] pd]/ ;d'xsf] Ifdtf clej[l4sf nflu cu|;/
of] gLltn] b]zdf ;Ifd o'jf ju{sf] pTkfbg ug]{ nIo lnPsf] b]lvG5 . t/ olb !^ b]vL $) jif{sf]
pd]/nfO{ o'jf eg]/ dfGg] xf] eg] k|Zg s] p75 eg] —
æs] !^—$) jif{sf] o'jfsf] kl/efiff g]kfnsf] kl/k|]Iodf ;fGb{les / j}1flgs 5 t <Æ
olb of] pd]/ ;d'xnfO{ o'jf eGg] xf] eg] /fHon] w]/} nufgL ug'{ kg]{ cj:yf >[hgf x'g ;S5, h'g
clxn]sf] cj:yfdf /fHon] wfGg ;Sb}g . em§ x]bf{ klg $) jif{sf] cwa}+z] pd]/sf] JolQmnfO{ o'jf
;''xfpFb}g eg] Pp6} gLltn] !^ jif]{ l76f] o'jf / $) cwj}z]+ JolQmsf] ;d:ofnfO{ / b'O{ pd]/ ljrdf
/x]sf w]/} cGt/4G4x?nfO{ s;/L ;Daf]wg ug{ ;S5 eGg] r'gf}lt klg 5 . km/s km/s ;d:of, km/s
km/s d'4f / km/s km/s cfjZostf ePsf] lo b'O{ pd]/nfO{ Pp6} gLltn] ;d]6g vf]Hg' sdhf]/L xf] .
ljz]if ul/, #) jif{ eGbf dfly / cem #% — $) jif{sf] ;d'x eg]sf] cg'ejL, bIf w]/} lx;fan]
kl/kSj eO{;s]sf] pd]/ ;d'x leq k5{ . olb o; cg'ejL ;d'x / slnnf l;sf? o'jf;Fu} /fVg] xf] eg]
To;n] cGof}nsf] l:ylt >[hgf x'g ;S5 / o;sf] c;/ lbuf] ?kdf o'jfsf] ;du| ljsf;, k|ltlgwLTjdf
kg{] 5 .
;fdfGo ?kdf x]bf{ xfd|f] ;dfhdf cfdf / ;Gtfgsf] pd]/ ljr s/Lj @)—@@ jif{sf] km/s x'G5 eg]
Pp6} gLlt / sfo{s|dn]] $) jif]{ cfdf / !* jif]{ ;Gtfgsf] d'4fsf] ;'g'jfO{ ug{ ;Snf / <
$) jif{ ;Ddsf] o'jf ;do /fv]/ of] gLltn] /fhgLlts g]t[TjnfO{ k|z:t :yfg lbg vf]h]tf klg ljsf;
/ /fHosf x/]s ;+oGqdf o'jf ju{sf] ;xefuLtfsf] k|of;nfO{ cem cK7]/f] agfpg]5 . s]xL l;ldt
/fhg}lts o'jfsf] :yfg ;'/lIft /fVg vf]Hbf cj;/af6 alGrt nfvf}+ o'jfx? jlGrt g} /lx/xg]5g
h;sf] 7fpF kfsf / cg'ejL JolQmn] cf]u6g]5g . / o;f] ug{' nf]stGq / ;dfj]zLs/0fsf] dd{sf]
lj?4df x'g cfpF5 .
o'jfsf] ;d:of ;dfwfg ug{] s'/fdf dfq xf]Og plgx?sf] rf}tkmL{ ljsf; u/fO{ lhDd]jf/ agfpFb} /fHosf]
;du| ljsf;df plgx?sf] ;xeflutf vf]Hg] xf] eg] o'jfsf] pd]/sf] af/]df lg0f{o ubf{ Ps rf]6L km]/L
o'jf pd]/ lgwf{/0f ;DaGwdf g]kfn o'jf ;+:yfdf k|:t't k|ltj]bg –a|lads'df/
11
ulDe/ eP/ ;f]Rg} k5{ . xfd|f] ;fdflhs, cfly{s / ;f:s[lts ;+/rgfx?sf] ljZn]if0f ug{] xf] eg]
clxn]sf] cj:yfdf !^ —@( jif{nfO{ g} o'jf pd]/ dfGg' pko'St b]lvG5 h'g ;d'x s'n hg;+Vofsf]
##=%@ -hgu0fgf @))!_ k|ltzt 5 . ;do cg';f/ kl/dfh{g ub}{ hfg] ljsNknfO{ v'Nnf /fv]/ jt{dfg
;Gb{edf /fHosf gLlt / sfo{s|dx? oxL ;d'x k|lt s]lGb|t x'g' kg{} cfj:ostf 5 . ha ;a} o'jf
lzlIft, bIf , :jfjnDaL / ha g]kfnL o'jf ;Dk"0f{ ?kn] ljsl;t b]zsf o'jfsf t'ngfdf ;fdYo{jfg
x'g]5g TolQm a]nf xfdL klg cGt/fli6«o o'jfsf] pd]/sf] JofVof leq c6fpg ;Sg]5f}+ .
 g]kfn o'jf ;+:yf ;+hfnsf] kl/efiffdf o'jfM
g]kfnsf] cfkmgf] ;fdflhs, cfly{s / ;f:+s[lts ;+/rgfx?nfO{ ljZn]if0f ubf{ g]kfnL o'jfsf] pd]/nfO{
j}1flgs / Jojxfl/s 9Ën] ;Daf]wg ug{] xf] eg] ;+o'Qm /fi6|;+3n] u/]sf] o'jfsf] kl/efiffnfO{ xfdL sxfF
tTsfnnfO{ pko'Qm dfGg ;lsb}+g . /fHon] o'jfnfO{ lzIff, :jf:yo, /f]huf/Lsf cj;/, ;'rgf k|ljwL
nufotsf If]qdf nufgL ug{] xf] eg] pko'Qm pd]/ eg]sf] !^ b]vL @$–@& g} xf] t/ /fHosf ;+oGqx?df
/ cGo lgsfox?df o'jfsf] zxefuLtf / k|ltlglwTjnfO{ ;'lglZrttf ug{sf] nfuL @( jif{ ;Dd o'jf
pd]/ tf]lsg' kb{5 . g]kfn o'jf ;+:yf ;+hfnsf] xfnsf] o'jf kl/efiffnfO{ ;'wf/ ul/g'kb{5 / !^ b]vL #!
jif{ ;Dd o'jf pd]/ tf]lsg'kb5{ . of] ;+u} Pp6f /0fgLlt agfP/ /fhgLlts bn / ltgsf eft[;+u7g;+u
lg/Gt/sf] jftf{ / 5nkmn 4f/f plgx?nfO{ klg olx kl/efiffdf ;xdt u/fpg' cfjZos kb{5 .
xfnnfO{ !^ b]vL #! jif{ tf]s] klg kfFr b]vL bz jif{sf] /0fgLlt agfP/ of] pd]/ ;d'xnfO{ ;fF3'/ofpFb}
!^ b]vL @% df emfg{' kb{5 .
 lgisif{ Pj ;'emfjx?M
 o'jfsf af/]df ul/Psf cWoog, cg';GwfgnfO{ x]g{] xf] / s]xL cfwf/x? h:t} lzIff, >d ahf/df
k|j]z, ljjfx, j}b]lzs /f]huf/ h:tf ljifox?nfO{ s]nfpbfF o'jfsf] pd]/ !^ b]vL #! x'g' pko'Qm
x'G5 .
 xfn g]kfn o'jf ;+:yf ;+hfnn] #% jif{ ;Dd o'jf pd]/ tf]s]sfn] clwsf+Zf ;b:o ;+:yfx? ToxL
;+/rgfdf x'g ;S5g o; sf/0f tTsfnsf] nfuL ;b:o ;+:yfx?nfO{ ;xh 9Ën] ultljwL ug{
cK7]/f] gxf]; eGgsfnfuL ;+:yfsf] af]8{df &% k|ltzt kbflwsf/L o'jf - !^ – #!_ sf] x'g'kg{] /
g]kfn o'jf ;+:yf ;+hfnsf] s'g} klg kbdf k|ltZkwf{ ug{sf] nfuL olx pd]/ ;d'xsf] x'g'kg{] .
 g]kfn ;/sf/n] /fli6|o o'jf gLlt 3f]if0ff ul/;s]sf] ;Gb{edf To;n] tf]s]sf] o'jf pd]/
cJojxfl/s / cj}1flgs 5 eg]/ ax;, k}/jL / bafad'ns sfo{s|d ug{] .
o'jf pd]/ lgwf{/0f ;DaGwdf g]kfn o'jf ;+:yfdf k|:t't k|ltj]bg –a|lads'df/
12
 /fhgLlts bnsf eft[;+u7gx? cem ljz]if ul/ o'jf ;+u7gx?df g]t[Tjdf clwsf+z jx:sx? g}
5g . o;} casf lbgdf lt eft[;+u7gx? ;+u lg/Gt/sf] ;+jfb / 5nkmn4f/f Tof] pd]/ ;d'x
cJojxfl/s /x]sf] s'/f slGeG; ug{] k|of; ug{] .
 g]kfn o'jf ;+:yf ;+hfnsf ;+k'0f{ bftf Pj+ ;xof]uL lgsfox?nfO{ g]kfndf o'jfsf] pd]/
36fpgsf] nfuL ;sf/fTds kxn / ;xsfo{ ug{] .
 g]kfn o'jf ;+:yf ;+hfnsf ;b:o ;+:yfx?nfO{ o'jfsf] pd]/ lgwf{/0f lsg h?/L 5 eGg] s'/fsf]
hfgsf/L lbg] p4]Zon] 5nkmn sfo{s|dx? ug{] .
 o'jf klxrfgsf] d'4f kl5 o'jfsf]] kx'Fr / k|ltlglwTjsf] ;jfnnfO{ ;a} ;/f]sf/jfnfx? ;+u ldn]/
p7fpg] / cfjZos ultljwx? ;DkGg ug{] .

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

Feminist forum 2018 (Nepali)
Feminist forum 2018 (Nepali)Feminist forum 2018 (Nepali)
Feminist forum 2018 (Nepali)
WOREC Nepal
 
२८ औं अन्तराष्ट्रिय १६ दिने लैंगिक हिंसा बिरुद्धको अभियान २०१९ अवधारणा पत्र अन्र
२८ औं अन्तराष्ट्रिय १६ दिने लैंगिक हिंसा बिरुद्धको अभियान २०१९ अवधारणा पत्र अन्र२८ औं अन्तराष्ट्रिय १६ दिने लैंगिक हिंसा बिरुद्धको अभियान २०१९ अवधारणा पत्र अन्र
२८ औं अन्तराष्ट्रिय १६ दिने लैंगिक हिंसा बिरुद्धको अभियान २०१९ अवधारणा पत्र अन्र
WOREC Nepal
 
38 issue of paryawaran
38 issue of paryawaran38 issue of paryawaran
38 issue of paryawaran
DPNet
 
Malpot minha
Malpot minhaMalpot minha
Malpot minha
DPNet
 
Child rights in School
Child rights in SchoolChild rights in School
Jalasrot act
Jalasrot actJalasrot act
Jalasrot act
DPNet
 
10. epidemics dks 10
10.  epidemics dks 1010.  epidemics dks 10
10. epidemics dks 10
DIPECHO Nepal
 

Mais procurados (19)

Aksharica - 080 (अक्षरिका - ०८०)
Aksharica - 080 (अक्षरिका - ०८०)Aksharica - 080 (अक्षरिका - ०८०)
Aksharica - 080 (अक्षरिका - ०८०)
 
E aaha sanchar pfd
E aaha sanchar  pfdE aaha sanchar  pfd
E aaha sanchar pfd
 
National Health Policy first draft
National Health Policy first draft National Health Policy first draft
National Health Policy first draft
 
Feminist forum 2018 (Nepali)
Feminist forum 2018 (Nepali)Feminist forum 2018 (Nepali)
Feminist forum 2018 (Nepali)
 
Aahab sanchar 1 1
Aahab sanchar 1 1Aahab sanchar 1 1
Aahab sanchar 1 1
 
विपन्न नागरिक औषधि उपचार कोष निर्देशिका २०७१
विपन्न नागरिक औषधि उपचार कोष निर्देशिका २०७१विपन्न नागरिक औषधि उपचार कोष निर्देशिका २०७१
विपन्न नागरिक औषधि उपचार कोष निर्देशिका २०७१
 
Booklet of diabetes final pcs nepali
Booklet of diabetes final pcs nepaliBooklet of diabetes final pcs nepali
Booklet of diabetes final pcs nepali
 
Booklet cancer (2)
Booklet cancer (2)Booklet cancer (2)
Booklet cancer (2)
 
२८ औं अन्तराष्ट्रिय १६ दिने लैंगिक हिंसा बिरुद्धको अभियान २०१९ अवधारणा पत्र अन्र
२८ औं अन्तराष्ट्रिय १६ दिने लैंगिक हिंसा बिरुद्धको अभियान २०१९ अवधारणा पत्र अन्र२८ औं अन्तराष्ट्रिय १६ दिने लैंगिक हिंसा बिरुद्धको अभियान २०१९ अवधारणा पत्र अन्र
२८ औं अन्तराष्ट्रिय १६ दिने लैंगिक हिंसा बिरुद्धको अभियान २०१९ अवधारणा पत्र अन्र
 
बालबिवाह के हो?
बालबिवाह के हो?बालबिवाह के हो?
बालबिवाह के हो?
 
38 issue of paryawaran
38 issue of paryawaran38 issue of paryawaran
38 issue of paryawaran
 
Malpot minha
Malpot minhaMalpot minha
Malpot minha
 
Child rights in School
Child rights in SchoolChild rights in School
Child rights in School
 
violence against women (Nepal)
violence against women   (Nepal)violence against women   (Nepal)
violence against women (Nepal)
 
याैन हिंसा तथा घरेलु हिंसा सम्बन्धी सूचना सामग्री
याैन हिंसा तथा घरेलु हिंसा सम्बन्धी सूचना सामग्रीयाैन हिंसा तथा घरेलु हिंसा सम्बन्धी सूचना सामग्री
याैन हिंसा तथा घरेलु हिंसा सम्बन्धी सूचना सामग्री
 
Jalasrot act
Jalasrot actJalasrot act
Jalasrot act
 
Sushasan Aain 2064
Sushasan Aain 2064Sushasan Aain 2064
Sushasan Aain 2064
 
10. epidemics dks 10
10.  epidemics dks 1010.  epidemics dks 10
10. epidemics dks 10
 
रेविज रोग सम्बन्धि प्रस्नोत्तर
रेविज रोग सम्बन्धि प्रस्नोत्तर रेविज रोग सम्बन्धि प्रस्नोत्तर
रेविज रोग सम्बन्धि प्रस्नोत्तर
 

Semelhante a The youth definition for Nepal

Case study dipecho v upca
Case study dipecho v upcaCase study dipecho v upca
Case study dipecho v upca
DIPECHO Nepal
 
Nepal van ain
Nepal van ainNepal van ain
Nepal van ain
DPNet
 
Jagga prapti-act
Jagga prapti-actJagga prapti-act
Jagga prapti-act
DPNet
 
3. sd for disaster dks 3
3. sd for disaster dks 33. sd for disaster dks 3
3. sd for disaster dks 3
DPNet
 
Khanepani mahasul-nirdharan-aayog
Khanepani mahasul-nirdharan-aayogKhanepani mahasul-nirdharan-aayog
Khanepani mahasul-nirdharan-aayog
DPNet
 
8. landslide and its controll dks 8
8. landslide and its controll dks 88. landslide and its controll dks 8
8. landslide and its controll dks 8
DPNet
 
Women rights in constitution of Nepal (Nepali)
Women rights in constitution of Nepal (Nepali)Women rights in constitution of Nepal (Nepali)
Women rights in constitution of Nepal (Nepali)
WOREC Nepal
 
Curriculum 11 12 (group-2)
Curriculum 11 12 (group-2)Curriculum 11 12 (group-2)
Curriculum 11 12 (group-2)
sharadnp
 
Khani tatha-khanij-padartha
Khani tatha-khanij-padarthaKhani tatha-khanij-padartha
Khani tatha-khanij-padartha
DPNet
 
Nepal pokhara armala sinkhole investigation final-report
Nepal pokhara armala sinkhole investigation final-reportNepal pokhara armala sinkhole investigation final-report
Nepal pokhara armala sinkhole investigation final-report
Bhim Upadhyaya
 
Curriculum 11 12 (group-5)
Curriculum 11 12 (group-5)Curriculum 11 12 (group-5)
Curriculum 11 12 (group-5)
sharadnp
 

Semelhante a The youth definition for Nepal (20)

Case study dipecho v upca
Case study dipecho v upcaCase study dipecho v upca
Case study dipecho v upca
 
Nepal van ain
Nepal van ainNepal van ain
Nepal van ain
 
Jagga prapti-act
Jagga prapti-actJagga prapti-act
Jagga prapti-act
 
3. sd for disaster dks 3
3. sd for disaster dks 33. sd for disaster dks 3
3. sd for disaster dks 3
 
Hamro Aangan 2070
Hamro Aangan 2070Hamro Aangan 2070
Hamro Aangan 2070
 
aaha sanchar weekly 9, rukum
aaha sanchar weekly 9, rukumaaha sanchar weekly 9, rukum
aaha sanchar weekly 9, rukum
 
Khanepani mahasul-nirdharan-aayog
Khanepani mahasul-nirdharan-aayogKhanepani mahasul-nirdharan-aayog
Khanepani mahasul-nirdharan-aayog
 
8. landslide and its controll dks 8
8. landslide and its controll dks 88. landslide and its controll dks 8
8. landslide and its controll dks 8
 
Aaha Sanchar national weekly, rukum
Aaha Sanchar national weekly, rukumAaha Sanchar national weekly, rukum
Aaha Sanchar national weekly, rukum
 
Women rights in constitution of Nepal (Nepali)
Women rights in constitution of Nepal (Nepali)Women rights in constitution of Nepal (Nepali)
Women rights in constitution of Nepal (Nepali)
 
NFDN Regional publication
NFDN Regional publicationNFDN Regional publication
NFDN Regional publication
 
Curriculum 11 12 (group-2)
Curriculum 11 12 (group-2)Curriculum 11 12 (group-2)
Curriculum 11 12 (group-2)
 
aaha sanchar national weekly 11
aaha sanchar national weekly 11aaha sanchar national weekly 11
aaha sanchar national weekly 11
 
Khani tatha-khanij-padartha
Khani tatha-khanij-padarthaKhani tatha-khanij-padartha
Khani tatha-khanij-padartha
 
Nepal pokhara armala sinkhole investigation final-report
Nepal pokhara armala sinkhole investigation final-reportNepal pokhara armala sinkhole investigation final-report
Nepal pokhara armala sinkhole investigation final-report
 
Curriculum 11 12 (group-5)
Curriculum 11 12 (group-5)Curriculum 11 12 (group-5)
Curriculum 11 12 (group-5)
 
Empowring working children
Empowring working childrenEmpowring working children
Empowring working children
 
Cheli Sandesh 1
Cheli Sandesh 1Cheli Sandesh 1
Cheli Sandesh 1
 
Singapore created by lee article written by bhim upadhyaya
Singapore created by  lee article written by bhim upadhyayaSingapore created by  lee article written by bhim upadhyaya
Singapore created by lee article written by bhim upadhyaya
 
Fifth Issue Cheli Sandesh
Fifth Issue Cheli SandeshFifth Issue Cheli Sandesh
Fifth Issue Cheli Sandesh
 

Último

2024 asthma jkdjkfjsdklfjsdlkfjskldfgdsgerg
2024 asthma jkdjkfjsdklfjsdlkfjskldfgdsgerg2024 asthma jkdjkfjsdklfjsdlkfjskldfgdsgerg
2024 asthma jkdjkfjsdklfjsdlkfjskldfgdsgerg
MadhuKothuru
 
Top profile Call Girls In Haldia [ 7014168258 ] Call Me For Genuine Models We...
Top profile Call Girls In Haldia [ 7014168258 ] Call Me For Genuine Models We...Top profile Call Girls In Haldia [ 7014168258 ] Call Me For Genuine Models We...
Top profile Call Girls In Haldia [ 7014168258 ] Call Me For Genuine Models We...
gajnagarg
 
Unique Value Prop slide deck________.pdf
Unique Value Prop slide deck________.pdfUnique Value Prop slide deck________.pdf
Unique Value Prop slide deck________.pdf
ScottMeyers35
 
Cara Gugurkan Pembuahan Secara Alami Dan Cepat ABORSI KANDUNGAN 087776558899
Cara Gugurkan Pembuahan Secara Alami Dan Cepat ABORSI KANDUNGAN 087776558899Cara Gugurkan Pembuahan Secara Alami Dan Cepat ABORSI KANDUNGAN 087776558899
Cara Gugurkan Pembuahan Secara Alami Dan Cepat ABORSI KANDUNGAN 087776558899
Cara Menggugurkan Kandungan 087776558899
 

Último (20)

3 May, Journalism in the face of the Environmental Crisis.
3 May, Journalism in the face of the Environmental Crisis.3 May, Journalism in the face of the Environmental Crisis.
3 May, Journalism in the face of the Environmental Crisis.
 
2024 asthma jkdjkfjsdklfjsdlkfjskldfgdsgerg
2024 asthma jkdjkfjsdklfjsdlkfjskldfgdsgerg2024 asthma jkdjkfjsdklfjsdlkfjskldfgdsgerg
2024 asthma jkdjkfjsdklfjsdlkfjskldfgdsgerg
 
Top profile Call Girls In Haldia [ 7014168258 ] Call Me For Genuine Models We...
Top profile Call Girls In Haldia [ 7014168258 ] Call Me For Genuine Models We...Top profile Call Girls In Haldia [ 7014168258 ] Call Me For Genuine Models We...
Top profile Call Girls In Haldia [ 7014168258 ] Call Me For Genuine Models We...
 
Pakistani Call girls in Sharjah 0505086370 Sharjah Call girls
Pakistani Call girls in Sharjah 0505086370 Sharjah Call girlsPakistani Call girls in Sharjah 0505086370 Sharjah Call girls
Pakistani Call girls in Sharjah 0505086370 Sharjah Call girls
 
NAP Expo - Delivering effective and adequate adaptation.pptx
NAP Expo - Delivering effective and adequate adaptation.pptxNAP Expo - Delivering effective and adequate adaptation.pptx
NAP Expo - Delivering effective and adequate adaptation.pptx
 
Kolkata Call Girls Halisahar 💯Call Us 🔝 8005736733 🔝 💃 Top Class Call Girl ...
Kolkata Call Girls Halisahar  💯Call Us 🔝 8005736733 🔝 💃  Top Class Call Girl ...Kolkata Call Girls Halisahar  💯Call Us 🔝 8005736733 🔝 💃  Top Class Call Girl ...
Kolkata Call Girls Halisahar 💯Call Us 🔝 8005736733 🔝 💃 Top Class Call Girl ...
 
Dating Call Girls inBaloda Bazar Bhatapara 9332606886Call Girls Advance Cash...
Dating Call Girls inBaloda Bazar Bhatapara  9332606886Call Girls Advance Cash...Dating Call Girls inBaloda Bazar Bhatapara  9332606886Call Girls Advance Cash...
Dating Call Girls inBaloda Bazar Bhatapara 9332606886Call Girls Advance Cash...
 
2024: The FAR, Federal Acquisition Regulations, Part 30
2024: The FAR, Federal Acquisition Regulations, Part 302024: The FAR, Federal Acquisition Regulations, Part 30
2024: The FAR, Federal Acquisition Regulations, Part 30
 
Unique Value Prop slide deck________.pdf
Unique Value Prop slide deck________.pdfUnique Value Prop slide deck________.pdf
Unique Value Prop slide deck________.pdf
 
An Atoll Futures Research Institute? Presentation for CANCC
An Atoll Futures Research Institute? Presentation for CANCCAn Atoll Futures Research Institute? Presentation for CANCC
An Atoll Futures Research Institute? Presentation for CANCC
 
2024: The FAR, Federal Acquisition Regulations, Part 32
2024: The FAR, Federal Acquisition Regulations, Part 322024: The FAR, Federal Acquisition Regulations, Part 32
2024: The FAR, Federal Acquisition Regulations, Part 32
 
Make a difference in a girl's life by donating to her education!
Make a difference in a girl's life by donating to her education!Make a difference in a girl's life by donating to her education!
Make a difference in a girl's life by donating to her education!
 
1935 CONSTITUTION REPORT IN RIPH FINALLS
1935 CONSTITUTION REPORT IN RIPH FINALLS1935 CONSTITUTION REPORT IN RIPH FINALLS
1935 CONSTITUTION REPORT IN RIPH FINALLS
 
Cara Gugurkan Pembuahan Secara Alami Dan Cepat ABORSI KANDUNGAN 087776558899
Cara Gugurkan Pembuahan Secara Alami Dan Cepat ABORSI KANDUNGAN 087776558899Cara Gugurkan Pembuahan Secara Alami Dan Cepat ABORSI KANDUNGAN 087776558899
Cara Gugurkan Pembuahan Secara Alami Dan Cepat ABORSI KANDUNGAN 087776558899
 
31st World Press Freedom Day Conference.
31st World Press Freedom Day Conference.31st World Press Freedom Day Conference.
31st World Press Freedom Day Conference.
 
Contributi dei parlamentari del PD - Contributi L. 3/2019
Contributi dei parlamentari del PD - Contributi L. 3/2019Contributi dei parlamentari del PD - Contributi L. 3/2019
Contributi dei parlamentari del PD - Contributi L. 3/2019
 
2024 UN Civil Society Conference in Support of the Summit of the Future.
2024 UN Civil Society Conference in Support of the Summit of the Future.2024 UN Civil Society Conference in Support of the Summit of the Future.
2024 UN Civil Society Conference in Support of the Summit of the Future.
 
Call Girls in Moti Bagh (delhi) call me [8448380779] escort service 24X7
Call Girls in Moti Bagh (delhi) call me [8448380779] escort service 24X7Call Girls in Moti Bagh (delhi) call me [8448380779] escort service 24X7
Call Girls in Moti Bagh (delhi) call me [8448380779] escort service 24X7
 
2024 UNESCO/Guillermo Cano World Press Freedom Prize
2024 UNESCO/Guillermo Cano World Press Freedom Prize2024 UNESCO/Guillermo Cano World Press Freedom Prize
2024 UNESCO/Guillermo Cano World Press Freedom Prize
 
Panchayath circular KLC -Panchayath raj act s 169, 218
Panchayath circular KLC -Panchayath raj act s 169, 218Panchayath circular KLC -Panchayath raj act s 169, 218
Panchayath circular KLC -Panchayath raj act s 169, 218
 

The youth definition for Nepal

  • 1. o'jf pd]/ lgwf{/0f ;DaGwdf g]kfn o'jf ;+:yf ;+hfndf k|:t't k|ltj]bg g]kfn o'jf ;+:yf ;+hfn aa/dxn, sf7dfG8f}+ ayon.org @)^^÷@)^&
  • 2. o'jf pd]/ lgwf{/0f ;DaGwdf g]kfn o'jf ;+:yfdf k|:t't k|ltj]bg –a|lads'df/ 2  g]kfndf o'jfM o'jf sf] x'g eGg] k|Zgsf] hjfkm /fli6|o o'jf gLltn] lbg] k|of; u/]sf] 5 t/ Tof] cfkm}+df c:ki6 / ck{'0f 5 . xfd|f] h:tf] hflto, wfld{s, If]lqo ljifdtf /x]sf] d'n'sdf ;a} o'jfsf Ps} ;d:of 5}gg To;}n] Psflt/ o'jfnfO{ Pp6} gh/n] x]g{ klg ufx|f] cj:yf 5 eg] csf{]lt/ o'jf ;DaGwL cjwf/0ffnfO{ a'em]/ xfd|f] kl/a]zdf o'jfsf] kl/efiff ug{' cfkm}+df ;lhnf] sfd klg xf]Og . t/ klg hxfFsf h'g If]qsf o'jf ePklg ;du| ?kdf x]bf{ g]kfnL o'jfsf d'Vo ltg ;jfn 5g klxrfg, k|ltlglwTj / kx'Fr . cem} ;Dd o'jf eg]s} sf] x'g < eGg] ljifodf :ki6 ?kdf kl/efiff ePsf] 5}g . / o'jfnfO{ ljsf; lgdf{0fsf ;Gb{edf ;+u ;+u} /fHosf ljleGg lgsfox?df Ifdtfsf cfwf/df o'jfnfO{ k|ltlglwTj u/fO{Psf] kfOFb}g . o'jfnfO{ s'g} klg /fi6| lgdf0f{sf] s'/fdf ;f]em]bf/ u/fpg] eGbf klg kl/rfng ug{ rfxfg] k|j[lQ al9 5 h;sf/0f o'jf klg zxefuL x'g sd pTk|]l/t ePsf] kfOG5 . kx'Frsf] ;jfndf s'/f ubf{ /fHon] lbg'kg{] Go'gtd ;'ljwfx? ufF;, af;, skf;, lzIff , :jf:Yo , /f]huf/L, ;'rgf k|ljwL h:tf s'/fx? ax';+Vos o'jfn] kfPsf 5}gg . o;} sf/0f w]/} o'jfx? cfhklg ju{, hft, wd{ / If]lqotfsf gfddf ljbf|]xdf nfUg afWo 5g . g]kfndf cfh;Dd g]kfnL o'jfnfO{ /fHon] tyf /fhgLlts bnx?n] plrt :yfg glbPklg g]kfnsf] cfh;Ddsf] /fhgLlts cfGbf]ngdf g]kfnL o'jfsf] cu|0fL e'ldsfnfO{ s;}n] lj;{g ;Sb}g . @))& ;fnsf] hxfFlgof /f0ff zfifg lj?4sf] cfGbf]ng b]vL bz jif{] ;;:q ljb|f]x tyf @)^@–@)^# sf] hgcfGbf]ng ;Dd g]kfnL o'jfsf] g]t[TjbfoL e'ldsf lyof] . g]kfnL O{ltxf;df o'jfM–  Ps k6s g]kfnL O{ltxf; lt/ kms{g] xf] eg] cfw'lgs g]kfnsf] z'?jftL tfsf uf]/vfsf /fhf g/e'kfn zfxsf] d[To' ePkl5 pgsf h]7f 5f]/f k[lYjgf/fo0f zfxn] /fhsfh ;DxfNbf plg dfq lj; jif{sf lyP . g]kfnsf] Plss/0f cleofgsf] z'?jftdf lj=Zf+ !*)! df g'jfsf]6 /fHo dfyL lht xfl;n ubf{ plg dfq @@ jif{sf lyP .  g]kfnn] cfkmgf] Ps ltxfO{ e'efu u'dfPsf] ;do lj=;+ !*$^ df ;'uf}nL ;lGw x'bfF /fHosf] ;+k{'0f sfo{ef/ ;Dxfn]sf /fhf lu{jf0f ljs|d zfx dfq !& jif{sf lyP .  lt; jif{ nfdf] hxfFlgof /f0ff zfifgsf] z'?jft ubf{ h+u axfb'/ /f0ff dfq @( jif{sf lyP  g]kfnsf] klxnf] zlxb nvg yfkf zlxb x'bfF lt; jif{ eGbf sd pd]/sf lyP  /f0ff zfifgsf] cGTosf nfuL ePsf] cfGbf]ngdf zlxb ePsf dWo] rlr{t zlxb u+ufnfn >]i7 dfq @@ jif{sf lyP / rf/ zlxb dWo] bz/y rGb, z's|/fh zf:qL, wd{eQm dfy]df #) jif{sf] xf/fxfl/df lyP
  • 3. o'jf pd]/ lgwf{/0f ;DaGwdf g]kfn o'jf ;+:yfdf k|:t't k|ltj]bg –a|lads'df/ 3  g]kfnsf] klxnf] ;+;bsf ;efd'v s[i0f k|;fb e66/fO{ ;efd'v x'bfF lt; jif{sf lYfP .  g]kfnsf] /fhgLlts cfGbf]ngdf ;a}eGbf al9 of]ubfg k'/ofpg] bnx? sDo'lgi6 kf6L{ / g]kfnL sf+u|];sf] :yfkgf x'bfF To;sf clwsf+z ;+:yfksx? lt; jif{ eGbf sd pd]/sf lyP .  lg/s'+z k+rfotL zfifg Joj:yfsf] cGt ug{] s|ddf zlxb ePsf clwsfz+ zlxbx? lt; jif{sf] xf/fxf/Ldf 5g .  bz jlif{o dfcf]jfbL z;:q ljb|f]xdf xf]ldPsf clwsf+z / 4Gbsf] s|ddf ljb|f]xL tkm{af6 dfl/Psf / /fHo4f/f j]kQf clg dfl/Psf clwsf+zsf] pd]/ lt; eGbf sd 5 . o;}ul/ @)^@, @)^# sf] cfGbf]ng, dw]z cfGbf]ng, y?x6 cfGbf]ngsf] s|ddf zlxb ePsf clwsfz+ lt; jif{sf] xf/fxf/Ldf 5g .  o'jf pd]/sf] klxrfgM– Zfx/L If]q tyf uf|ld0f e'efudf a:g] o'jfn] kfO/x]sf ;]jf ;'ljwfdf cfsfz hldgsf] km/s 5 . u|fld0f e]udf ;fg} pd]/df ljjfx x'g] / ;fg} pd]/df cfkmgf] tyf kl/jf/sf] lhljsf]kfh{gsf nfuL sfd ug{'kg{} x'gfn] o'jf x'g] 5f]6} cjlwdf o'jf ;d'xaf6 ao:s ePsf] kfOG5 . s0ff{nL e]usf] cj:yf x]bf{ !@ ÷!# aif{ pd]/df ljjfx x'g] / !% ÷!^ aif{ pd]/df cfdf a'jf ePsf] b]lvG5 . d'u' lhNnfdf @)^% ;fndf :yfO{ kl/jf/ lgof]hg ug]{ k'?ifdf ^) k|ltzt !* b]lv @( aif{sf /x]sf] tYof+s ToxfFsf] lhNnf :jf:Yo sfof{non] ;fj{hlgs u/]sf] lyof] . o;/L x]bf{ ToxfFsf] o'jfsf] kl/efiff !# b]lv a9Ldf @% aif{ ;DdnfO{ lng ;lsG5 . kxf8L e]udf o;sf] s]xL cGt/ kfpg ;lsG5 To:t} zx/L e]udf . o;/L o'jfsf] kl/efiff ljleGg tl/sfn] ug{ ;lsG5 . h;df !_ kfl/jf/Ls cj:yf g]kfndf !% b]lv @( jif{ pd]/ ;d"xsf o'jfx?sf] ;+Vof @)%* ;fnsf] hgu0fgf cg';f/ ^! nfv #! xhf/ @$* /x]sf] 5 . of] ;+Vof s"n hg;+Vofsf] @^=% k|ltzt x'g cfpF5 . o;df dlxnf %!=* / k'?if $*=@ k|ltzt /x]sf 5g . s"n o'jf hg;+Vof dWo] )=$ k|ltztdf ckfËtf /x]sf] 5 . s"n hg;+Vofsf] *# k|ltzt u|fdL0f If]qdf / !& k|ltzt zx/df a:g] o'jfsf] ;fIf/tf k|ltzt &)=! 5 eg] !% b]lv @( jif{ pd]/ ;d"xsf !!=% k|ltzt o'jfx? a]/f]huf/ /x]sf 5g . lj=;+= @)^* ;Dddf hgu0fgf x'Fbf s"n hg;+Vofsf] @( k|ltzt eGbf j9L o'jfx? x'g] klg cg'dfg /x]sf] 5 . d'n'ssf] cfly{s, ;fdflhs, /fhgLlts / z}lIfs If]qdf o'jfx?sf] ;lqmo ;xeflutf /x]sf] 5 . s[lif tyf pTkfbgd"ns If]q / >d If]qdf klg o'jfx?sf] pkl:ylt 7"nf] 5 . g]kfndf afnaflnsf ;DaGwL P]g, @)$* n] !^ jif{ pd]/ gk'u]sf] JolQmnfO{ afnaflnsfsf] ?kdf kl/eflift u/]sf] 5 eg] !^ jif{ pd]/ k'u]kl5 gful/s clwsf/ k|fKt ug{ of]Uo dflgG5 tyfkL /fhgLlts clwsf/ k|flKtsf nflu !*, @! / @% jif{ pd]/ ;Ldf tf]lsPsf] kfOG5 . g]kfndf !% b]lv @( jif{ pd]/ ;d"xsf o'jfx?sf] ;+Vof @)%* ;fnsf] hgu0fgf cg';f/ ^! nfv #! xhf/ @$* /x]sf] 5 . of] ;+Vof s"n hg;+Vofsf] @^=% k|ltzt x'g cfpF5 . o;df dlxnf %!=* / k'?if $*=@ k|ltzt /x]sf 5g . s"n o'jf hg;+Vof dWo]
  • 4. o'jf pd]/ lgwf{/0f ;DaGwdf g]kfn o'jf ;+:yfdf k|:t't k|ltj]bg –a|lads'df/ 4 )=$ k|ltztdf ckfËtf /x]sf] 5 . s"n hg;+Vofsf] *# k|ltzt u|fdL0f If]qdf / !& k|ltzt zx/df a:g] o'jfsf] ;fIf/tf k|ltzt &)=! 5 eg] !% b]lv @( jif{ pd]/ ;d"xsf !!=% k|ltzt o'jfx? a]/f]huf/ /x]sf 5g . lj=;+= @)^* ;Dddf hgu0fgf x'Fbf s"n hg;+Vofsf] @( k|ltzt eGbf j9L o'jfx? x'g] klg cg'dfg /x]sf] 5 . d'n'ssf] cfly{s, ;fdflhs, /fhgLlts / z}lIfs If]qdf o'jfx?sf] ;lqmo ;xeflutf /x]sf] 5 . s[lif tyf pTkfbgd"ns If]q / >d If]qdf klg o'jfx?sf] pkl:ylt 7"nf] 5 . g]kfndf afnaflnsf ;DaGwL P]g, @)$* n] !^ jif{ pd]/ gk'u]sf] JolQmnfO{ afnaflnsfsf] ?kdf kl/eflift u/]sf] 5 eg] !^ jif{ pd]/ k'u]kl5 gful/s clwsf/ k|fKt ug{ of]Uo dflgG5 tyfkL /fhgLlts clwsf/ k|flKtsf nflu !*, @! / @% jif{ pd]/ ;Ldf tf]lsPsf] kfOG5 .f -k|hgg :jf:Yosf] cfwf/df kl/kSj cljefjs gx'Fbf ;Ddsf] cj:yf_ @_ cf};t cfo'sf] cfwf/df -s'n pd]/sf] a9Ldf @* k|ltzt pd]/_ #_ c;n gful/s lgdf{0f ug{ /fHon] nufgL ug'{ kg]{ pd]/ ;d'xsf] cfwf/df -dfgj ljsf; ;'rsf+s / hgu0fgf cg';f/_ $_ lgZjfy{, ;[hglzn, hf]z hfFu/ ePsf] pd]/ ;d'xsf] cfwf/df -efjgfsf] cfwf/df_ %_ ;dfhn] xfn kl/rfng u/L/x]sf] t/ cjsf lbgdf ;xeflu / ;fem]bf/ jgfpg' kg]{ pd]/ ;d'xsf] cfwf/ -ljsf;f]Gd'v b]zx?sf] :yLltsf] cfwf/_ oL s'/fnfO{ dWo] gh/ /fVg] xf] eg] g]kfnsf] cf};t kl/l:yltdf !%÷!^ aif{ b]lv #) aif{ ;Ddsf] pd]/ ;d'xnfO{ o'jf dfGg ;lsG5 .  o'jfsf] kl/efiffM– o'jfsf] klxrfg ;a}eGbf dxTjk'0f{ d'4f xf] . / o'jfnfO{ ;lx 9Ën] klxrfg ug{ ;lsPg / j}1flgs Pj+ Jojxfl/s 9Ën] kl/eflift ug{ ;lsPg eg] o'jf lxhf] / cfh h:t} /fHosf] nfuL ;d:of dfq} alg/xg] 8/ 5 / csf{}lt/ o'jfnfO{ kl/eflift ug{ g;Sbf /fHo agfpg] gLlt lgod / sfo{s|ddf o'jfsf] zxeflutf /xg ;Sb}g / o'jf nlIft sfo{s|dx? o'jf;Dd k'Ug g;Sbf o'jfsf ;d:ofx? hlxFsf] tlxF /xg]5g . o'jfsf] kl/efiff ubf{ ljleGg vfnsf ljrf/x? ePsf] kfO{G5 . s;}n] pd]/sf cfwf/df o'jfnfO{ kl/eflift u/]sf 5g eg] s;}n] ljrf/ tyf wf/0ff t s;}n] ;[hglzntfnfO{ lnP/ o'jfsf] kl/efiff u/]sf] kfO{G5 . ;+o'Qm /fi6«;+3n] !% jif{b]lv @$ jif{ pd]/ ;d"xsf JolQmnfO{ o'jfsf] kl/efiff leq ;d]6/ pgLx?sf] k|fyldstfsf ljifo ;d]t tf]s]sf] 5 . o'jfnfO{ pd]/sf] cfwf/df x]g{] xf] eg] leGg b]zn] leGg pd]/nfO{ o'jf pd]/ eg]/ tf]s]sf 5g . tTsflng >L % sf] ;/sf/n] @)%( ;fndf tof/ u/]sf] /fli6«o o'jf gLltsf] d:of}bfdf !% b]lv @( pd]/ ;d"xnfO{ o'jf egL pNn]v u/]sf] 5 eg] g]kfn ;/sf/sf] o'jf tyf v]ns'b dGqfnon] tof/ kf/]sf] /fli6«o o'jf gLlt @)^% sf] d:of}bfdf df !^ b]vL #% aif{ pd]/ ;d'xnfO{ o'jf dfg]sf] 5 . To;}ul/ g]kfnsf] cGtl/d of]hgf @)^# n] o'jfsf] pd]/ !% — @( nfO{ dfg]sf] 5 . g]kfndf o'jfsf nflu sfo{/t ljleGg ;+3 ;+:yfsf ;~hfn g]kfn o'jf ;+:yf ;~hfn - cfof]g _ n] !^ b]lv #% jif{ pd]/ ;d'xsf JolQmnfO{ o'jf dfg]sf] 5 t/ /fhgLlts bn / pgLx?sf] eft[;+u7gx?df $) / sltko cj:yfdf t $% jif{ eGbf dflysfx?nfO{
  • 5. o'jf pd]/ lgwf{/0f ;DaGwdf g]kfn o'jf ;+:yfdf k|:t't k|ltj]bg –a|lads'df/ 5 klg o'jfg]tfsf] ?kdf lnPsf] kfOG5 . o;/L x]bf{ o'jfsf] kl/efiff 7fFp kl/j]z / cj:yf x]/L cf—cfkmgf] tl/sfn] lng] u/]sf] kfOG5 . t/ s'g pd]/ ;d'xnfO{ o'jf dfGbf ;du| ?kdf g]kfnL o'jfsf] rf}tkmL{ ljsf; x'g;S5 eGg] ;jfndf cem} 3lge't ?kdf 5nkmn / ax;x? ePsf 5}gg . g]kfndf lj=;+ @)%# df ;fj{hlgs ePsf] s]bf/ eQm dfy]dfsf] ;+of]hsTjdf ul7t o'jf ls|ofsnfk ;DaGwL pRr:t/Lo sfo{bnsf] k|ltj]bgn] æo'jfsf ;d:of / cfjZostfnfO{ ;fdflhs, ;f+:s[lts, dgf]j}1flgs, sfg'gL / ;+:yfut kIfaf6 ljZn]if0f tyf cWoog ubf{ xfd|f] d'n'ssf] jt{dfg ;Gb{edf o'jfj:yfsf] sfnv08nfO{ !% jif{ b]vL @( aif{sf] pd]/ ;Dd lgwf{/0f ul/g'kg{] lgisif{df of] sfo{bn k'u]sf] 5Æ eg]sf] 5 . ljleGg ;+:yf tyf ljleGg b]zdf o'jf dflgPsf] pd]/ ;d'x lgDgfg';f/ 5g M ;+:yf ÷ b]z pd]/ ;+o'Qm /fi6«;+3, ljZj a}s !% —@$ lkmlnlkG;, a+unfb]z !% — #) hfkfg ) — @$ hd{gL !$ — @^ ef/t !% — #% lrg !$ — @* g]kfn -cGtl/d of]hgf_ !% — @( g]kfn o'jf ;+:yf ;+hfn -cfof]g_ !^ — #% blIf0f clk|msf !% — @( ckmuflg:tfg !* — #%  o'jfsf] hg;+Vof M /fli6«o o'jf gLltsf] d:of}bf @)%( nfO{ cfwf/ dfGbf g]kfndf !% b]lv @( jif{ pd]/ ;d"xsf o'jfx?sf] s"n g]kfndf !% b]lv @( jif{ pd]/ ;d"xsf o'jfx?sf] s"n hg;+Vof ^! nfv #! xhf/ @$* /x]sf] 5 h'g s'n hg;+Vofsf] @^=% k|ltzt x'g cfpF5 . -/fli6|o of]hgf cfof]u cGtl/d of]hgf @)^#_ o;df k'?if $*=@ / dlxnf %!=* k|ltzt /x]sf 5g . s"n o'jf hg;+VofdWo]] )=$ k|ltztdf Zff/Ll/s tyf dfgl;s ckfËtf /x]sf] 5 . s"n hg;+Vofsf] *# k|ltzt o'jf u|fdL0f If]qdf / !& k|ltzt zx/df a;f]af; ub{5g . g]kfnsf] s"n zx/L hg;+Vofsf] $) k|ltzt o'jfx? 5g . o'jfx? zx/tkm{ cfslif{t x'g] qmd a9bf] 5 . ;g @))! sf] hgu0fgf cg';f/ o'jfx?sf] ;fIff/tf b/ &)=! k|ltzt 5 eg] !% b]lv @( jif{ pd]/ ;d"xsf o'jfx?sf] a]/f]huf/L !!=$ k|ltzt /x]sf] 5 . ;g @)!! ;Dddf o'jfx?sf] ;+Vof s"n hg;+Vofsf] nueu @( k|ltzt eGbf a9L x'g] cg'dfg 5 .  o'jfx?sf] jt{dfg cj:yf
  • 6. o'jf pd]/ lgwf{/0f ;DaGwdf g]kfn o'jf ;+:yfdf k|:t't k|ltj]bg –a|lads'df/ 6 o'jfx? x/]s If]qdf s[oflzn /x]sf 5g eg] b]zsf] cfly{s, ;fdflhs, /fhgLlts tyf ;f+:s[lts ljsf;sf nflu tTk/ /xg] ;d'x xf] . g]kfnsf] o'jfx?sf] hg;+Vof s'n hg;+Vofsf] sl/a #^Ü sf] xf/fxf/Ldf /x]sf] 5 . hf] pQd hLjg ofkgsf nflu k'jf{wf/ v8f ug]{ s|ddf lg/Gt/ nflu /x]sf 5g . cfly{s, ;fdflhs ;zlQms/0fnflu a;fO ;/fO ug{ klg tTk/ /xG5g . ljutsf s]lx jif{sf] tYof+s x]g]{ xf] eg] o'jfx? w]/} eGbf w]/} ;+Vof a]/f]huf/L tyf cw{ a]/f]huf/L eP/ lg/fzf ePsf] cj:yf 5 . u/LaL, clzIffsf sf/0f g]kfnsf o'jfx? afWotfn] >dsf] vf]hLdf tyf cWoogsf nflu vf8L d'n's nufot cGo d'n'sdf klg knfog eO{/x]sf 5g . aflx/L d'nsdf ef]Ug' kg]{ b'Mv si6sf ;fy} ljleGg kIfsf] zf]if0f, cTorf/nfO{ ;d]t cfTd;ft ug'{ kg]{ g]kfnL o'jfsf] ljjztf ag]sf] 5 . o'jfx?sf] k|of]u /fHo kl/jt{gsf cj:yfdf u/]tf klg pgLx?sf] ljsf;, Ifdtf clej[l4sf nflu vf; s'g} gLlt klg /fHon] to u/]sf] 5}g . ;du| o'jfx?nfO{ Wofgdf /fv]/ g]kfn ;/sf/n] 5'§} gLlt tyf sfo{s|dx? NofPs} 5}g eGbf klg cltpQmL gxf]nf . o'jf ju{ leq klg u/La, blnt, pTkLl8t, k5f8L kfl/Psf ;d'x tyf l;dfGts[t o'jfx? cem j9L cj;/x?af6 al~rt ePsf] cj:yf 5 . bz jif]{ hgo'4sf tfsf u|fld0f :t/sf o'jfx? ;]gf kIf / ljb|f]lx kIf b'j}sf] df/df k/]sf sf/0f 3/ a:g g;ls ljb]z knfog ePsf] ;+Vof xfn nf]stGq :yfkgfsf] b'O{ jif{ k'/fx'g nfUbf klg ;f] ;+Vof 36g ;s]sf] 5}g . o;/L o'jf k':tfx?sf] ljb]z knfogn] s]lx ;do s]lx /sd lelqPsf] cfDbfgL b]lvP klg o'jf zlQm, zLk tyf bIftf cGo d'n'ss} cfly{s, ;fdflhs ;zlQms/0fdf k|of]u x'g] eof] . bIf >d zlQm b]lv lnP/ 1fg, gofF ;f]r / ljrf/sf] k|of]u cfkmgf] b]zdf gx'g'n] /fHonfO{ bf]xf]/f] 3f6f ePsf] 5 . o;/L g} o'jf zlQm tyf bIf hgzlQmsf] ljb]z knfog e}/xg] xf] eg] gofF g]kfnsf] ;kgf sNkgfdf dfq} ;Lldt /xg] 5 .  g]kfndf o'jf pd]/ klxNofpg] cfwf/x?
  • 7. o'jf pd]/ lgwf{/0f ;DaGwdf g]kfn o'jf ;+:yfdf k|:t't k|ltj]bg –a|lads'df/ 7  j}b]lzs /f]huf/df o'jfM ut jif{x?sf] tYof+snfO{ x]g{] xf] eg] j}b]lzs /f]huf/sf] nfuL k|lt lbg sl/a ()) hgf o'jfx? lqe'jg cGt{/fli6|o ljdfg:ynaf6 p8g] ub{y] eg] of] jif{sf] z'?jftL dlxgfx?df of] b/ clt pRr ePsf] 5 . >d tyf /f]huf/ k|jb{g ljefusf] tYof+snfO{ x]g{] xf] eg] k|lt lbg !))) eGbf al9 ;+Vofdf o'jfx? j}b]lzs /f]huf/sf] nfuL uPsf 5g . h]i7 dlxgfdf ;fj{hlgs, cGt/fli6|o >d ;+u7gsf] ;xof]udf g]kfn ljsf; ;+:yfn] u/]sf] cg';Gwfgn] j}b]lzs /f]huf/df hfg] clwsf+z o'jfsf] pd]/ @) jif{ b]vL #) jif{sf] pd]/df /x]sf] hgfPsf] 5 . o;/L j}b]lzs /f]huf/df hfg] dWo]sf] 7'nf] lx:;fn] dfWoflds txsf] k9fO{ ljrd} 5f8]sf] kfOPsf] 5 . j}b]lzs /f]huf/df hfg] o'jf pd]/ j}jflxs ;DaGwsf] z'?jft >d ahf/df k|j]z ug{]sf] pd]/ lZfIffdf o'jf k|hgg :jf:yo dgf];fdflhs ;f:s+[lts e'ldsfdf o'jf
  • 8. o'jf pd]/ lgwf{/0f ;DaGwdf g]kfn o'jf ;+:yfdf k|:t't k|ltj]bg –a|lads'df/ 8 k|ltj]bn] hgfP cg';f/ j}b]lzs /f]huf/df uPsf dWo] &% k|ltzt cbIf / @% k|ltzt cw{bIf 5g . of] tYof+snfO{ ljZn]if0f ug{] xf] eg] l;kd'ns tflnd, pwdlzntf tflnd / /f]huf/ ;DalGw plrt ;xof]u / k/fdz{ olx pd]/ ;d'xnfO{ cfjZos 5 .  j}jflxs ;DaGwM 7fpF / If]q cg';f/ ljjfx ug{] pd]/df km/s eP klg cf};tdf g]kfndf s]6fx?n] @$ jif{ / s]6Lx?n] @) jif{sf] pd]/df j}jflxs ;DaGwsf] z'?jft ub{5g . j}jflxs cj:yfnfO{ x]g{] xf] eg] ;g @))! sf] hgu0fgf cg';f/ g]kfndf cf};t ljjfx ug]{ k'?if pd]/ @@=( / dlxnf !(=% jif{ /x]sf] kfOG5 / klxnf] aRrf hGdfpFbf cfdfsf] pd]/ !& jif{ x'g] u/]sf] kfOG5 t/ cfhsf] lbg ;Dd cfO{k'Ubf of] tYof+sdf s]xL km]/abn eg] cfO{;s]sf] 5 . s]xL cWoogn] s] b]vfPsf] 5 eg] ;f7L k|ltzt s]6Lx?sf] ljjfx !* jif{sf] xf/fxf/Ldf x'G5 . k|hgg :jf:yosf] af/]df o'jfnfO{ lzIff lbg'kg{] pd]/ eg]sf] olx g} xf] . d'u' lhNnfdf @)^% ;fndf :yfO{ kl/jf/ lgof]hg ug]{ k'?ifdf ^) k|ltzt !* b]lv @( aif{sf /x]sf] tYof+s ToxfFsf] lhNnf :jf:Yo sfof{non] ;fj{hlgs u/]sf] lyof] . lt; jif{sf] pd]/ k5f8L Ps lsl;dsf] kl/kSjtf cfO{;Sg] ePsf]n] @) b]vL @% jif{s} pd]/sf] xf/fxf/Ldf k|hgg :jf:yo / lhjg pkof]uL lzk / dgf];fdflhs s'/fx?df cfjZos 1fg lbg'kb{5 .  >d ahf/df k|j]z ug{]sf] pd]/M k|To]s jif{ sl/a rf/ nfv o'jf >d ahf/df k|j]z ug{] ub{5g . ;g @))* df g]kfn ;/sf/, ;+o'Qm /fi6| ;+3 ljsf; kl/ifb, cGt{/fli6|o >d ;+u7g4f/f ;+o'Qm ?kdf k|sflzt NEPAL LABOUR FORCE SURVEY n] g]kfnsf] >d ahf/sf] af/]df rfvnfUbf] ljj/0f ;fj{hlgs u/]sf] 5 . cWoog k|ltj]bgn] @) b]vL @% jif{sf] pd]/df >d ahf/df k|j]z ug{]sf] o'jfsf] ;+Vof XjfQ} a9]sf] b]vfPsf] 5 eg] @% b]vL #) jif{sf] pd]/df Tof] ;+Vof cGo pd]/ ;d'xsf] t'ngfdf clt pRr x'g] u/]sf] 5 . o;}ul/ >d ahf/df pkof]u ljlxg ePsf o'jf ;d'xnfO{ x]g{] xf] eg] @) b]vL @$ jif{sf] pd]/ ;d'xdf Tof] ;+Vof pRr 5 . j]/f]huf/ ;d'xnfO{ x]bf{ @) b]vL @$ sf] pd]/ ;d'x ;a}eGbf j]/f]huf/ / @$ b]vL #( sf] ;d'x To;kl5sf] j]/f]huf/ pd]/ ;d'xdf kb{5 . k|ltztnfO{ x]g{]] xf] eg] zx/L If]qdf @) b]vL @$ pd]/ ;d'xsf] !$ k|ltzt j]/f]huf/ 5g eg] @$ b]vL #) jif{ pd]/ ;d'xdf Tof] !) k|ltzt dfq} 5 . #) jif{ eGbf dflysf] pd]/df of] dfq cf7 k|ltzt 5 . ufpFdf klg of] k|ltztsf] cg'kft o:t} kfO{Psf] 5 .  /]ld6ofG; / o'jf g]kfnsf] cy{tGqsf] s'/f ubf{ /]ld6ofG;sf] k|;ËnfO{ 5f]8g ;lsb}+g . o'jf pd]/sf] ax; ;+u /]ld6ofG;nfO{ hf]8]/ x]bf{ NEPAL LABOUR FORCE SURVEY sf] tYof+snfO{ g} ljZn]if0f ug{] xf] eg] k|ltj]bgn] s] eGb5 eg] ef/t nufot t];|f] d'ns cem ljz]if ul/ vf8L /fi6|af6 /]ld6ofG; k7fpg] dWo] ;a}eGbf al9 /]ld6ofG; !^ b]vL @( jif{ pd]/ ;d'xn] k7fpF5 . dn]l;ofsf] Pp6f pbfx/0f lng] xf] eg] dn]l;ofaf6 k|fKt x'g] /]ld6ofG; dWo] ^*=^ k|ltzt /]ld6Gof; !^ b]vL @( jif{ pd/
  • 9. o'jf pd]/ lgwf{/0f ;DaGwdf g]kfn o'jf ;+:yfdf k|:t't k|ltj]bg –a|lads'df/ 9 ;d'xn] k7fpF5 eg] #) b]vL $$ jif{ pd]/ ;d'xn] @(=( k|ltzt /]ld6ofG; k7fpg] ub{5 . of] Pp6f pbfx/0fn] klg s'g pd]/ ;d'xnfO{ al9 k|fyldstfdf /fVg' kg{] /x]5 eGg] s'/fnfO{ :ki6 kf/]sf] 5 .  dgf];fdflhs, cfly{s / ;f:+s[lts e'ldsfdf o'jfM !% – !^ jif{sf] pd]/ b]vL @$ – @% jif{sf] pd]/ ;Dd zfl/l/s, dfgl;s / dgf];fdflhs kl/jt{gx? cfpg] ub{5g . of] Ps ;+s|d0fsflng ;do xf], olx ;dodf o'jfn] z}lIfs, cfly{s / ;fdflhs lhDd]jf/Lx?nfO{ lgefpg z'? ub{5 . of] ;dodf s'g ljifo k9g]< s'g sfd ug{]< sf] ;+u ljx] ug{] < s:tf] sl/o/ agfpg] < nufotsf k|Zgx?sf] hjfkm vf]Hg] k|of; o'jfn] ub{5 . Psflt/ zfl/l/s ?kdf cfpg] kl/jt{gx?, dgf];fdflhs kl/jt{gx? / gofF ;fdflhs, ;f:s[lts lhDd]jf/Lx?nfO{ Ps}k6s Joj:yfkg ug{ o'jfnfO{ ufx|f] kg{ ;S5 . olx cK7]/f]sf] sf/0f pko'Qm lg0f{o lng g;Sbf o'jfx? hf]lvdk'0f{ af6f]df klg hfg ;S5g . o;}sf] nfuL olx pd]/df plgx?nfO{ plrt k/fdz{sf] cfjZostf kb{5 . s'g pd]/ ;d'xnfO{ pd]/ dfGg] < g]kfnsf] ;fdflhs, cfly{s, ;f:+s[lts tyf ef}uf}lns cj:yfnfO{ ljZn]if0f u/]/ x]bf{ o'jfsf] cGt/fli6«o pd]/sf] dfkb08nfO{ g]kfnsf] ;Gb{edf pko'Qm cfwf/ dfGg ;lsb}g . dfgj ljsf; ;'rfÍnfO{ x]g{] xf] eg] dfgj ljsf; ;'rfÍ )=%#) /x]sf] 5 / xfd|f] b]z !&( b]zx? dWo] g]kfn !$% cf+} >]0fLdf k5{ . cljsl;t tyf ul/j / l;ldt cj;/sf] pknAwtfsf] sf/0f g]kfnsf o'jfx? ljsl;t b]zsf o'jfsf t'ngfdf w]/} k5fl8 /x]sf] kfOG5 . xfd|f] cfkmg} df}lns sf/0fx?n] ubf{ xfd|f] h:tf] b]zdf o'jfsf] pd]/ tTsfnnfO{ @$ jif{ dfly /fVg' cfjZos klg 5 / Tof] Jojxfl/s klg x'g cfpF5 . pd]/sf] cfwf/df z}lIfs cj:yf x]bf{ — !^ jif{ — P;= Pn= ;L= !* — @) jif{ — pRr dfWolds lzIff @)—@$ jif{ — :gfts lzIff @$—@* jif{ :gftsf]Q/ lzIff cf};tdf x]bf{ Ps g]kfnL o'jfn] #) jif{sf] pd]/df cfˆgf] k9fO{ ;s']/ s'g} /f]huf/Lsf] If]qdf nfu]sf] cj:yf 5 . of] s]an z}lIfs cfwf/df dfq ul/Psf] ;ldIff xf] . cem} klg 7'nf] k|ltzt o'jfx? cfly{s cj:yfsf] sf/0f P;=Pn=;L ;Ddsf] cWoog u/]/ cfo cfh{gsf] af6f]df nfUg afWo 5g . j}jflxs cj:yfnfO{ x]g{] xf] eg] ;g @))! sf] hgu0fgf cg';f/ g]kfndf cf};t ljjfx ug]{ k'?if pd]/ @@=( / dlxnf !(=% jif{ /x]sf] kfOG5 / klxnf] aRrf hGdfpFbf cfdfsf] pd]/ !& jif{ x'g] u/]sf] kfOG5 . lo tYofªsnfO{ x]bf{ s] a'lemG5 eg] lzIff, /f]huf/L / kfl/jf/Ls lhDd]jf/LnfO{ cf};t g]kfnL o'jfn] #)
  • 10. o'jf pd]/ lgwf{/0f ;DaGwdf g]kfn o'jf ;+:yfdf k|:t't k|ltj]bg –a|lads'df/ 10 jif{sf] xf/fxf/Ldf ;Dxfln;s]sf x'G5g . olx pd]/ leq} o'jfx?n] ljleGg ;+3 ;+:yf jf /fhg}lts bndf cfkmgf] ;xeflutf / cfj4tf hgfpg z'? ul/;s]sf x'G5g . o'jfx? cfˆgf] hLjgsfnsf] #) jif{sf] pd]/ leq w]/} s'/fsf] cg'ej ;+ufNg ,Jojxfl/s x'g tyf gofF s'/f l;Sg / To;df cEo:t x'g k|of;/t x'G5g g]kfnL o'jfsf] ;jfnx?nfO{ dWogh/ /fVb} /fli6«o of]hgf cfof]un] tLg jlif{o cGt/Ld of]hgfdf klxnf] k6s o'jf ljifonfO{ ;d]6]sf] 5 . h;df !^—@( jif{sf pd]/ ;d'xnfO{ o'jf elgPsf] 5 . b]z leq sfo{/t ljleGg o'jf ;+3, ;+:yfx?n] klg olx pd]/ ;d'xnfO{ o'jfsf] ?kdf kl/eflift u/] klg /fhg}lts bn / ltgsf eft[ ;+u7gn] eg] cem} ;Dd klg s'g} ljz]if ;d"xnfO{ o'jf eg]/ :ki6 tf]s]Psf] cj:yf 5}g . pd]/sf] af/]df 3f]lift /fli6|o o'jf gLltn] g]kfnsf !^—$) jif{ pd]/ ;d'xnfO{ o'jf dfg]sf] 5 . b]zsf] s'n hg;+Vofsf] #*=* k|ltzt /x]sf] of] ;d'xnfO{ k|:tfljt gLltn] u'0ffTds tyf ;+VofTds b'j} cy{n] cGoGt} dxTjk'0f{ dfg]sf] 5 . ;fy ;fy} !^ —$) jif{sf] pd]/ ;d'xsf] Ifdtf clej[l4sf nflu cu|;/ of] gLltn] b]zdf ;Ifd o'jf ju{sf] pTkfbg ug]{ nIo lnPsf] b]lvG5 . t/ olb !^ b]vL $) jif{sf] pd]/nfO{ o'jf eg]/ dfGg] xf] eg] k|Zg s] p75 eg] — æs] !^—$) jif{sf] o'jfsf] kl/efiff g]kfnsf] kl/k|]Iodf ;fGb{les / j}1flgs 5 t <Æ olb of] pd]/ ;d'xnfO{ o'jf eGg] xf] eg] /fHon] w]/} nufgL ug'{ kg]{ cj:yf >[hgf x'g ;S5, h'g clxn]sf] cj:yfdf /fHon] wfGg ;Sb}g . em§ x]bf{ klg $) jif{sf] cwa}+z] pd]/sf] JolQmnfO{ o'jf ;''xfpFb}g eg] Pp6} gLltn] !^ jif]{ l76f] o'jf / $) cwj}z]+ JolQmsf] ;d:ofnfO{ / b'O{ pd]/ ljrdf /x]sf w]/} cGt/4G4x?nfO{ s;/L ;Daf]wg ug{ ;S5 eGg] r'gf}lt klg 5 . km/s km/s ;d:of, km/s km/s d'4f / km/s km/s cfjZostf ePsf] lo b'O{ pd]/nfO{ Pp6} gLltn] ;d]6g vf]Hg' sdhf]/L xf] . ljz]if ul/, #) jif{ eGbf dfly / cem #% — $) jif{sf] ;d'x eg]sf] cg'ejL, bIf w]/} lx;fan] kl/kSj eO{;s]sf] pd]/ ;d'x leq k5{ . olb o; cg'ejL ;d'x / slnnf l;sf? o'jf;Fu} /fVg] xf] eg] To;n] cGof}nsf] l:ylt >[hgf x'g ;S5 / o;sf] c;/ lbuf] ?kdf o'jfsf] ;du| ljsf;, k|ltlgwLTjdf kg{] 5 . ;fdfGo ?kdf x]bf{ xfd|f] ;dfhdf cfdf / ;Gtfgsf] pd]/ ljr s/Lj @)—@@ jif{sf] km/s x'G5 eg] Pp6} gLlt / sfo{s|dn]] $) jif]{ cfdf / !* jif]{ ;Gtfgsf] d'4fsf] ;'g'jfO{ ug{ ;Snf / < $) jif{ ;Ddsf] o'jf ;do /fv]/ of] gLltn] /fhgLlts g]t[TjnfO{ k|z:t :yfg lbg vf]h]tf klg ljsf; / /fHosf x/]s ;+oGqdf o'jf ju{sf] ;xefuLtfsf] k|of;nfO{ cem cK7]/f] agfpg]5 . s]xL l;ldt /fhg}lts o'jfsf] :yfg ;'/lIft /fVg vf]Hbf cj;/af6 alGrt nfvf}+ o'jfx? jlGrt g} /lx/xg]5g h;sf] 7fpF kfsf / cg'ejL JolQmn] cf]u6g]5g . / o;f] ug{' nf]stGq / ;dfj]zLs/0fsf] dd{sf] lj?4df x'g cfpF5 . o'jfsf] ;d:of ;dfwfg ug{] s'/fdf dfq xf]Og plgx?sf] rf}tkmL{ ljsf; u/fO{ lhDd]jf/ agfpFb} /fHosf] ;du| ljsf;df plgx?sf] ;xeflutf vf]Hg] xf] eg] o'jfsf] pd]/sf] af/]df lg0f{o ubf{ Ps rf]6L km]/L
  • 11. o'jf pd]/ lgwf{/0f ;DaGwdf g]kfn o'jf ;+:yfdf k|:t't k|ltj]bg –a|lads'df/ 11 ulDe/ eP/ ;f]Rg} k5{ . xfd|f] ;fdflhs, cfly{s / ;f:s[lts ;+/rgfx?sf] ljZn]if0f ug{] xf] eg] clxn]sf] cj:yfdf !^ —@( jif{nfO{ g} o'jf pd]/ dfGg' pko'St b]lvG5 h'g ;d'x s'n hg;+Vofsf] ##=%@ -hgu0fgf @))!_ k|ltzt 5 . ;do cg';f/ kl/dfh{g ub}{ hfg] ljsNknfO{ v'Nnf /fv]/ jt{dfg ;Gb{edf /fHosf gLlt / sfo{s|dx? oxL ;d'x k|lt s]lGb|t x'g' kg{} cfj:ostf 5 . ha ;a} o'jf lzlIft, bIf , :jfjnDaL / ha g]kfnL o'jf ;Dk"0f{ ?kn] ljsl;t b]zsf o'jfsf t'ngfdf ;fdYo{jfg x'g]5g TolQm a]nf xfdL klg cGt/fli6«o o'jfsf] pd]/sf] JofVof leq c6fpg ;Sg]5f}+ .  g]kfn o'jf ;+:yf ;+hfnsf] kl/efiffdf o'jfM g]kfnsf] cfkmgf] ;fdflhs, cfly{s / ;f:+s[lts ;+/rgfx?nfO{ ljZn]if0f ubf{ g]kfnL o'jfsf] pd]/nfO{ j}1flgs / Jojxfl/s 9Ën] ;Daf]wg ug{] xf] eg] ;+o'Qm /fi6|;+3n] u/]sf] o'jfsf] kl/efiffnfO{ xfdL sxfF tTsfnnfO{ pko'Qm dfGg ;lsb}+g . /fHon] o'jfnfO{ lzIff, :jf:yo, /f]huf/Lsf cj;/, ;'rgf k|ljwL nufotsf If]qdf nufgL ug{] xf] eg] pko'Qm pd]/ eg]sf] !^ b]vL @$–@& g} xf] t/ /fHosf ;+oGqx?df / cGo lgsfox?df o'jfsf] zxefuLtf / k|ltlglwTjnfO{ ;'lglZrttf ug{sf] nfuL @( jif{ ;Dd o'jf pd]/ tf]lsg' kb{5 . g]kfn o'jf ;+:yf ;+hfnsf] xfnsf] o'jf kl/efiffnfO{ ;'wf/ ul/g'kb{5 / !^ b]vL #! jif{ ;Dd o'jf pd]/ tf]lsg'kb5{ . of] ;+u} Pp6f /0fgLlt agfP/ /fhgLlts bn / ltgsf eft[;+u7g;+u lg/Gt/sf] jftf{ / 5nkmn 4f/f plgx?nfO{ klg olx kl/efiffdf ;xdt u/fpg' cfjZos kb{5 . xfnnfO{ !^ b]vL #! jif{ tf]s] klg kfFr b]vL bz jif{sf] /0fgLlt agfP/ of] pd]/ ;d'xnfO{ ;fF3'/ofpFb} !^ b]vL @% df emfg{' kb{5 .  lgisif{ Pj ;'emfjx?M  o'jfsf af/]df ul/Psf cWoog, cg';GwfgnfO{ x]g{] xf] / s]xL cfwf/x? h:t} lzIff, >d ahf/df k|j]z, ljjfx, j}b]lzs /f]huf/ h:tf ljifox?nfO{ s]nfpbfF o'jfsf] pd]/ !^ b]vL #! x'g' pko'Qm x'G5 .  xfn g]kfn o'jf ;+:yf ;+hfnn] #% jif{ ;Dd o'jf pd]/ tf]s]sfn] clwsf+Zf ;b:o ;+:yfx? ToxL ;+/rgfdf x'g ;S5g o; sf/0f tTsfnsf] nfuL ;b:o ;+:yfx?nfO{ ;xh 9Ën] ultljwL ug{ cK7]/f] gxf]; eGgsfnfuL ;+:yfsf] af]8{df &% k|ltzt kbflwsf/L o'jf - !^ – #!_ sf] x'g'kg{] / g]kfn o'jf ;+:yf ;+hfnsf] s'g} klg kbdf k|ltZkwf{ ug{sf] nfuL olx pd]/ ;d'xsf] x'g'kg{] .  g]kfn ;/sf/n] /fli6|o o'jf gLlt 3f]if0ff ul/;s]sf] ;Gb{edf To;n] tf]s]sf] o'jf pd]/ cJojxfl/s / cj}1flgs 5 eg]/ ax;, k}/jL / bafad'ns sfo{s|d ug{] .
  • 12. o'jf pd]/ lgwf{/0f ;DaGwdf g]kfn o'jf ;+:yfdf k|:t't k|ltj]bg –a|lads'df/ 12  /fhgLlts bnsf eft[;+u7gx? cem ljz]if ul/ o'jf ;+u7gx?df g]t[Tjdf clwsf+z jx:sx? g} 5g . o;} casf lbgdf lt eft[;+u7gx? ;+u lg/Gt/sf] ;+jfb / 5nkmn4f/f Tof] pd]/ ;d'x cJojxfl/s /x]sf] s'/f slGeG; ug{] k|of; ug{] .  g]kfn o'jf ;+:yf ;+hfnsf ;+k'0f{ bftf Pj+ ;xof]uL lgsfox?nfO{ g]kfndf o'jfsf] pd]/ 36fpgsf] nfuL ;sf/fTds kxn / ;xsfo{ ug{] .  g]kfn o'jf ;+:yf ;+hfnsf ;b:o ;+:yfx?nfO{ o'jfsf] pd]/ lgwf{/0f lsg h?/L 5 eGg] s'/fsf] hfgsf/L lbg] p4]Zon] 5nkmn sfo{s|dx? ug{] .  o'jf klxrfgsf] d'4f kl5 o'jfsf]] kx'Fr / k|ltlglwTjsf] ;jfnnfO{ ;a} ;/f]sf/jfnfx? ;+u ldn]/ p7fpg] / cfjZos ultljwx? ;DkGg ug{] .