In deze nieuwsbrief: AANKONDIGING 01 10-10-08 booosting 20 jaar vooruit 04 agenda, colofon, bestuur 05 afscheid harm boomsma 07 atto harsta 09 boook: the thinking pill 10 participanten 11 nieuws, hinine, revival 12 antwoordkaart, acroniem, booosting Voor meer nieuws: www.booosting.nl

1. booosting NIEUWSBRIEF #95
booosting AANKONDIGING 10 10 08
SEPTEMBER 2008 JAARGANG 19
ALS JE ALS BEDRIJF TWINTIG JAAR BESTAAT DAN HEB JE INHOUD
WAT TE VIEREN. MAAR ALS JE ALS BOOOSTING, PLATFORM
AANKONDIGING VAN SYMPOSIUM 20 JAAR BOOOSTING, AANKONDIGING
VOOR KOPLOPERS VAN BOUWINNOVATORS TWINTIG 01 10 10 08
VRIJDAG 10 OKTOBER 2008 VAN 12:00-19:00 UUR TE BOOOSTING 20
JAAR BESTAAT DAN HEB JE WAT TE VERTELLEN. JAAR VOORUIT
ROTTERDAM
04 AGENDA
Innovator zijn en blijven impliceert namelijk constant COLOFON
veranderen en steeds anticiperen op tendensen in je BESTUUR
05 AFSCHEID
10102008
omgeving. Dat geldt voor aangeslotenen, het bestuur, HARM
BOOMSMA
maar ook de onderwerpen waarmee Booosting bezig is. 07 ATTO HARSTA
09 BOOOK
Hebben we die scherpte als Booosting en zijn we als THE THINKING
B000STING
PILL
platform futureprooof? 10 PARTICIPANTEN
11 NIEUWS
HININE
REVIVAL
12 ANTWOORD
20JAAR V00RUIT
KAART
ACRONIEM
BOOOSTING
Vrijdag 10 oktober gaan wij dat samen met u onder-
zoeken. Niet door twintig jaar achteruit, maar juist
twintig jaar vooruit te kijken. Het thema van 10 oktober
is: Booosting, 20 jaar vooruit.
Wat bepaalt ons leven en werk en dus de bouwsector
over twintig jaar het meest? Met zekerheid stellen we
vast dat allerlei factoren ons vakgebied zullen beïn-
vloeden. Het bouwproces, de bouwproductontwikkeling,
01
de organisatie- en contractvormen. Maar welke zijn dat
en hoe? Wat zijn de te nemen vervolgstappen op
veranderingen die wij nu zien aankomen?
>
>

2. NIEUWE DRIVERS VOOR BOUWINNOVATIE
EEN ZESTAL SPECIALISTEN GEEFT > Prof. dr. Wim Sinke is stafmedewerker Zonne-energie bij het Energie-
U KIJK OP DE ONTWIKKELINGEN onderzoek Centrum Nederland (ECN) in Petten en voorzitter van de
Werkgroep ‘Wetenschap, Technologie en Toepassingen’ van het Europese
BINNEN HUN VAKGEBIED Technologieplatform voor Zonne-energie. In zijn lezing zal hij een overzicht
geven van recente ontwikkelingen en mogelijkheden van zonnestroom in de
gebouwde omgeving.
NIEUWE PERSPECTIEVEN VOOR BOUWINNOVATIE
> Rutger van Santen, hoogleraar Heterogene Katalyse faculteit Scheikunde > De afsluitende spreekbeurt wordt verzorgd door één van onze oprichters:
en oud rector TU/e, start met een overzicht van technologische prof. ir. Jan Brouwer (emeritus hoogleraar TUD Bouwkunde). In zijn voor-
ontwikkelingen die ons leven zullen veranderen. Als auteur van het boek ‘The malige functie van Rijksadviseur Infrastructuur en als mede-auteur van
Thinking Pill’ (Zelfdenkende pillen, zie ook pag 09) is hij uitstekend in staat ´De Stadssnelweg´ en ‘De Machinekamer’ zal hij de kwaliteit en de ont-
u een breed perspectief te schetsen. wikkelingen van de ruimtelijke inrichting en daarmee de veranderingen op
het gebied van mobiliteit ter discussie stellen.
> Hoe communiceren we met elkaar? Een onderdeel van informatiebeheer
en -uitwisseling is Creative Commons. Behoud je auteursrechten maar geef BOOOSTING FUTUREPROOOF?
anderen de mogelijkheid om jouw werk te gebruiken, op een manier die je > De lezingencyclus wordt afgesloten met enige zelfreflectie en heeft tot doel
zelf kiest. Architect en publicist Piet Vollaard geeft aan hoe hij zijn werk deelt onszelf scherper te stellen. Is Booosting Futureprooof? Wij nemen afscheid
onder zijn voorwaarden. van vier bestuursleden en discussiëren met hun opvolgers u en vijf nieuwe
bestuursleden over de toekomstige agenda de toekomst van Booosting.
NIEUWE TECHNOLOGIEEN VOOR BOUWINNOVATIE Harm Boomsma, André Roelofsen, Thijs Verburg en Frido Van Nieuwamerongen
> Materiaalwetenschappen en -techniek. Ongetwijfeld krijgen we ook worden vervangen door Martin Smit, Berend Groeneveld, Iwan van Bochove
andere materialen tot onze beschikking. De radicale impact van nano- en Robert Winkel. Voor de afsluitende borrel staat een grote bestuurs-
technologie neemt Dipl.-Ing. BDIA Sylvia Leydecker interieurarchitect te wisseling gepland. Zie ook pagina 07 van deze nieuwsbrief voor een
Keulen voor haar rekening. Zij schreef onlangs ‘Nano Materials in woord van Harm Boomsma en Atto Harsta, oud- en nieuw voorzitter.
architecture, interior architecture and design’. Voor de architectuur vinden
zeer interessante ontwikkelingen plaats, nanomaterialen met grotere trek-
sterkte, zelfreinigend vermogen of als ecologisch isolatiemateriaal. AANMELDEN
Een feestelijke middag vol prikkels en eyeopeners, die sturend kunnen zijn
> Worden materialen dynamisch? Prof. dr. ir. Sybrand van der Zwaag is hoog- voor de succesvolle innovators van morgen.
leraar Fundamentals of Advanced Materials aan de faculteit Luchtvaart- en > U bent uiteraard van harte welkom op het
Ruimtevaarttechniek van de TU Delft. Zijn lezing gaat over de meeste recente 4e lustrum van Booosting! > Inschrijven via de
02
ontwikkelingen op het gebied van zelf herstellende materialen. Zijn onder- antwoordkaart onderaan deze nieuwsbrief of via
zoek richt zich op de ontwikkeling van materialen met unieke eigenschappen info@booosting.nl. > Geeft u duidelijk aan of u
die nodig zijn voor de volgende generatie vliegtuigen en ruimtevaartuigen. van de lunch gebruik maakt. > Zie programma!
>
>

3. 10102008
NIEUWE TECHNOLOGIEEN VOOR BOUWINNOVATIE
14:40 filmshooot
14:45 ‘Nanotechnology’ (engelstalig)
20JAAR
Sylvia Leydecker, interieurarchitect te Keulen
15:05 ‘Self-healing materials’
Sybrand vd Zwaag, hoogleraar Fundamentals of
Aerospace Materials TUD Lucht- en Ruimtevaarttechniek
DAGVOORZITTER Harm Boomsma 15:25 Discussie met aankomend vice-voorzitter
MODERATOR Robert Winkel Martin Smit, architect
LOCATIE Scheepvaart- en Transportcollege Rotterdam
TOEGANG gratis 15:40 pauze
LUNCH 12:00 -13:00 (aangeven of u hiervan gebruik maakt)
SYMPOSIUM 13:00 -19:00 NIEUWE DRIVERS VOOR BOUWINNOVATIE
TOEGANG gratis 16:00 filmshooot
16:05 ‘The future of Solarenergy’
programma 16:25
Wim Sinke, stafmedewerker Zonne-energie
Energieonderzoek Centrum Nederland (ECN)
‘Fast Lane’
12:00 inlooplunch Jan Brouwer, voormalig Rijksadviseur Infrastructuur,
13:00 opening door Harm Boomsma, dagvoorzitter architect, oprichter Booosting
13:10 inleiding door Jouke Post 16:45 Discussie met scheidend voorzitter
hoogleraar Bouwtechnisch Ontwerpen TU/e Bouwkunde Harm Boomsma, bouwinnovator
NIEUWE PERSPECTIEVEN VOOR BOUWINNOVATIE BOOOSTING FUTUREPROOOF
13:20 filmshooot 17:00 Coming Soon
13:25 ‘The global perspective’ Samen met de nieuwe bestuursleden kijken wij 20 jaar vooruit
Rutger van Santen, hoogleraar Heterogene Katalyse 17:30 Overdracht voorzitterschap
faculteit Scheikunde en oud rector TU/e Afscheid van Harm Boomsma
13:45 ‘The knowledge perspective: Creative Commons’ ‘Van drivers naar doen’ door Atto Harsta
Piet Vollaard, publicist/directeur Archined
14:05 Discussie o.l.v. moderator/architect Robert Winkel met 18:00 Feestelijke borrel tot 19:00
03
aankomend voorzitter Atto Harsta, bouwinnovator
14:20 pauze
>
<

4. booosting COLOFON booosting AGENDA
GROOTHANDELSGEBOUW UNIT A7.006
BEZOEKADRES: STATIONSPLEIN 45 ROTTERDAM
POSTADRES: POSTBUS 386 3000 AJ ROTTERDAM ACTIVITEITEN 2008
10 oktober 20 jaar Booosting
TELEFOON 010 2829 950 TELEFAX 010 2829 813
E-MAIL INFO@BOOOSTING.NL SITE WWW.BOOOSTING.NL noteer alvast in de agenda!
CONTACTPERSOON
10102008
B000STING
Jolanda Steenhouwer
BEREIKBAAR
<<< 20JAAR
maandag en donderdag 9.00-14.30 uur en dinsdag 9.00 - 17.30 uur (Zie pag 01-02-03 van deze nieuwsbrief )
ooo
REDACTIE
Jolanda Steenhouwer in de planning
VORMGEVING Architect en Productontwikkeling
Patricia Brouwer Design Architectenpresentatie
DRUK Centraal Staal
Drukkerij Impressed Corus IJmuiden
Projectbezoek nieuw bestuurscentrum Rabobank Utrecht
Scheuten Glas
booosting Op 31 augustus 1988 is Booosting platform voor koplopers in bouwinnovatie opgericht vanuit een gecombineerd initiatief van
industrie, industrieel ontwerpers en architecten. Booosting heeft zich als doel gesteld het proces van vernieuwing en verbetering in
de bouw wezenlijk te versnellen; daarvoor wil zij ideeën en projecten op het gebied van Onderzoek, Ontwerp en Ontwikkeling initiëren
en faciliteren. Door haar structuur en de stimulerende en activerende initiatieven die zij ontplooit heeft Booosting een unieke positie binnen de bouw verworven. Aangeslotenen
wordt de gelegenheid geboden om hun eigen bouwwereld te vergroten door ervaringen te delen, ideeën op te doen en banden aan te gaan met aanpalende disciplines.
voorzitter Atto Harsta Aldus Bouwinnovatie
PER 10 10 08
vice-voorzitter Martin Smit Martin W Smit Architects
BESTUUR
penningmeester Berend Groeneveld Interdam Projects
secretaris Karel Vollers TU Delft, faculteit Bouwkunde
algemeen lid Esther Hebly Oskomera Gevelbouw
algemeen lid
algemeen lid
studentbestuurslid
Iwan van Bochove
Robert Winkel
Jasper Moelker
>
Ecofys
MEI architecten en stedenbouwers
TUD Bouwkunde/Bout 04
<

5. booosting BESTUUR
AFSCHEIDSWOORD VAN HARM BOOMSMA
Voorzitter van 13 januari 2004 tot 10 oktober 2008
SCHERP EN GEDREVEN
Eindelijk is het dan zover: Booosting viert op 10 Ik denk daarbij aan onze frisse ‘Elevator
oktober a.s. haar feestje. Twintig jaar actief op het Pitches’, waarbij we bouwinnovaties van
gebied van bouwinnovatie vereist een dagje nieuwe marktintreders een duwtje in de rug
relativeren. Een mooi moment voor enige be- gaven. Ook onze expertmeetings over onder-
spiegelingen, ook voor mij persoonlijk. Die dag werpen als houtinnovaties en energie-
draag ik de voorzittershamer over aan Atto Harsta. neutraal bouwen waren inspirerend. Ik droeg
Toen ik vier en een halfjaar geleden aantrad, stelde mijn steentje bij door enkele Booosting
ik (waarschijnlijk net als mijn voorgangers) vast dat projecten te starten met belangrijke maat-
de ambities van Booosting onze mogelijkheden ver schappelijk thema’s. Zoals, het onderzoeks-
overschreden. Naast de veelheid aan zeer gewaar- project Renovatie- en transformatietechno-
deerde activiteiten en projectbezoeken hadden we logie van kantoren, dat waardevolle spin-offs
ook concrete ideeën over het organiseren van veel opleverde. Als vrijwillig bestuurder besef je
meer zaken. Innovatieprijzen, internationale dat je inderdaad je voldoening moet halen uit
samenwerking, kennisuitwisseling met gelijk- het nastreven, want de benodigde energie
gestemde organisaties en het opzetten van een voor het uitvoeren van een dergelijk project is
website gericht op kennisdeling en samenwerking zeer groot. De eerdergenoemde initiatieven
tussen aangeslotenen. gaven veel mogelijkheden voor bredere toe-
Onze missie omvat het versnellen van het proces passing.
van vernieuwing en verbetering in de bouw. Dit impliceert dat we niet alleen
verbeteringen moeten nastreven maar dat we deze ook in een steeds hoger DE KRACHT VAN DE AANGESLOTEN ORGANISATIES
tempo moeten realiseren. Het bereiken van die doelstelling is dus waarlijk De kracht van Booosting als platform van koplopers in
niet eenvoudig. Voordeel is wel dat dit continuïteit genereert; Booosting zal bouwinnovatie wordt volledig bepaald door de kracht
05
niet snel het punt bereiken dat haar missie is volbracht. De voldoening zullen van de aangesloten organisaties. En die is groot. Onze
we vooral moeten halen uit het nastreven. De vraag die we ons erbij steeds inbreng op bouwinnovatie in Nederland is zeer
moeten stellen is of we dit nog steeds scherp en gedreven doen. substantieel. Vrijwel altijd als ik geconfronteerd wordt
>
>

6. met een vernieuwend product of project blijkt dat er een Booosting aan-
geslotene, of het nu een architect/ ontwerper, toeleverancier, constructeur
is, bij betrokken is geweest. De inhoudelijke expertise van alle Booosting-
aangeslotenen is van groot belang. Bouwinnovatie krijgt in Nederland
gelukkig steeds meer de wind in de zeilen en ook juichen we de prioriteit toe
die gegeven wordt aan het ontwerpen van een duurzame leefomgeving.
Indien ‘de maatschappelijke wind’ uit een andere hoek gaat waaien, kunnen
prioriteiten opeens wijzigen. Juist dan is het heel belangrijk dat er partijen
zijn die de eerdergenoemde onderwerpen op de agenda houden.
VRIJWILLIG ENTHOUSIAST BESTUUR
Met deze praktische, inhoudelijke insteek onderscheidt Booosting zich van
andere initiatieven. Wij ontlenen daar onze identiteit aan. Een aantal
beginselen van onze ‘founding fathers’ wordt ook nog steeds gerespecteerd.
Booosting heeft nog steeds een enthousiast bestuur dat volledig op
vrijwillige basis functioneert en een schijnbaar niet te tillen activiteitenpakket,
inclusief het uitgeven van de nieuwsbrief, op de schouders neemt.
Als platform van bouwinnovators moeten we steeds alle vensters open-
houden en scherp zijn om de eerste signalen van sociaal-maatschappelijke, elkaar te krijgen en vooral voor haar geduld met ons als Booostingbestuur
technologische en internationale ontwikkelingen op te vangen en door te van vrijwilligers. Aangeslotenen, Raad van Advies, dank voor jullie inbreng
geven. Op 10 oktober kijken we dan ook vooruit. en support.
AANSLUITING BIJ BOOOSTING Ook voor mijzelf gaat de verandering door.
Er is veel interesse voor aansluiting bij Booosting en er staan vier formi- Na vier en een halfjaar Booosting-
dabele nieuwe bestuursleden klaar om mij en mijn collega’s op 10 oktober voorzitterschap ga ik mijn eigen activiteiten
af te lossen. Ik weet dat de gedrevenheid zo gewaarborgd wordt en dat de aanscherpen. Jullie horen nog van mij.
verandering op de manier kan doorgaan.
Harm Boomsma
DANK
Ik dank mijn (oud-) medebestuurders voor de alle samenwerking en voor de
06
vele prikkelende discussies en de inzet in het aandragen van alle diverse
activiteiten en projecten. Ook Jolanda, onze enige professional, bedank ik
ook voor al haar inzet en het organisatie- en regelwerk om activiteiten voor
<

7. booosting BESTUUR
VISIE VAN ATTO HARSTA
Per 10 oktober 2008 voorzitter van Booosting
BOOOSTING 2028 MORE NATURE INSIDE
Sociale, maatschappelijke, economische en het leven volledig maakbaar en
technologische ontwikkelingen zijn zoals alle kunstmatig is. In ons dagelijks
natuurlijke processen, cyclisch, organisch en leven en in steeds meer vak-
continu. Ontwikkeling en vernieuwing blijken gebieden ontdekken we nu dat de
steeds vaker transsectoraal plaats te vinden. natuur ons meer kan bieden. Veel
Blijkbaar zijn er sectoroverstijgende krachten meer dan wij de afgelopen jaren
die invloed uitoefenen op ons systeem. De hebben ingezien, geloofden en
vraag is naar welke kant deze ontwikkelingen hebben benut.
en krachten zich bewegen, hoe zij elkaar
beïnvloeden en wat dat betekent voor de 100% CRADLE TO CRADLE
bouw. De intelligentie van twintig miljoen
jaar evolutie kan en zal onze
De bouw moet de komende twintig jaar een omgeving, onze gebouwen en de
enorme verandering ondergaan. Als groot- gebouwde omgeving verbeteren.
verbruiker van fossiele energie, als mega- Innovatie in de natuur staat
afvalproducent en CO2 uitstootkampioen overigens niet ter discussie, zij is
moet zij zich omvormen tot een bedrijfstak continu. De onbewust van de natuur
die bouwwerken en een gebouwde omgeving afgedwaalde mens komt weer in
realiseert die in balans zijn met mens en natuur. Zonder de natuur uit te balans met de natuur en dat zal ons een hernieuwd en authentiek gevoel van
putten of er blijvende schade aan toe te brengen. Er zal nog heel veel welbevinden geven. Een pleidooi voor natuurlijk
geïnnoveerd moeten worden om die balans te bereiken. ventileren, verlichten, koelen en verwarmen is al
waarneembaar. Bouwen met zoveel mogelijk natuurlijke
07
Mijn overtuiging is dat de mens in alle aspecten van het leven weer dichter materialen zonder uitstoot van schadelijke emissies. Het
naar de natuur gaat. In de afgelopen honderd jaar dwaalden we daarvan af. moet 100% Cradle to Cradle, CO2neutraal en zonder
We geloofden dat de mens leidend is, onze technologie onoverwinnelijk en gebruik van eindige energiebronnen.
>
>

8. Zoals gebruikelijk gaan andere vakgebieden de bouw voor. In de medische,
de voedsel-, lucht- en ruimtevaart- en energietechnologie worden knellende
vraagstukken met behulp van biomimicry opgelost. Biomimicry is de
wetenschap waar de natuur wordt bestudeerd om nieuwe producten en
processen te ontwerpen waarbij natuurlijke structuren, processen en
ontwikkelingen worden geïmiteerd. Denk daarbij aan het proces en
rendement van photosynthese dat nog steeds het rolmodel is voor PV-cellen.
Booosting, hét platform voor innovatie in de bouwkolom zal veel meer dan
twintig jaar geleden moeten bewijzen dat wij deze essentie begrijpen. Aan
de hand van scenario’s voor de toekomst zullen concrete veranderingen
worden gestimuleerd en bewerkstelligd. Booosting moet er voor zorgen dat
de ideeën waarmee architectuur kan worden verrijkt en waarmee de
gebouwde omgeving kan worden verbeterd ook daadwerkelijk worden
gerealiseerd.
Het bestuur onderkent dat bouwinnovatie mensenwerk is. Persoonlijke
eigenschappen als enthousiasme, gedrevenheid, volharding en het lef om n HET VOGELNEST, BEIJING STATION LYON-SATOLAS, CALATRAVA !
risico’s te nemen, zijn de belangrijkste succesfactoren voor vernieuwing.
Volwaardige samenwerking tussen de verschillende disciplines en partijen
is voor grote innovaties eveneens noodzakelijk.
Booosting aangeslotenen hebben deze kenmerken, zij durven ‘natuurlijk’
met elkaar te innoveren. Met hen gebruiken wij de komende twintig jaar om
de uitdagende omslag in de bouw naar meer ‘nature inside’ te volbrengen.
Onze platformfunctie om vernieuwingsgezinde mensen samen te brengen,
blijven wij inzetten om deze veelomvattende transitie te bereiken. Elkaar
blijven inspireren. Kennis en ervaringen over innovaties in en buiten de bouw
samen delen. Het toekomstgerichte symposium BOOOSTING 20 JAAR
VOORUIT, dat ter gelegenheid van ons twintigjarig bestaan op 10 oktober
wordt gevierd, wordt daar een prachtig voorbeeld van!
08
Atto Harsta
>
<

9. booosting
boook
THE THINKING PILL
AND OTHER TECHNOLOGY
THAT WILL CHANGE
OUR LIVES
In 2028 hoeven wij nog maar één pil te nodig een ‘fout-tolerant’ design te maken. Door ervan uit te gaan dat bij
slikken. Deze pil slikken we terwijl we complexe systemen vele wegen naar het doel kunnen leiden, moet een
gezond zijn en ze zorgt ervoor dat we dat flexibele structuur juist de basis zijn van een zogenaamd foutloos ontwerp.
ook blijven. De pil reageert op manke- Het systeem zoekt zijn eigen weg.
menten. De pil werkt dus niet preventief
maar is wel alert en maakt onze gezond- Jacco Hoekstra geeft als decaan van de faculteit Lucht- Ruimtevaarttechniek
heidszorg aanzienlijk goedkoper. Dit TUD zijn visie over intelligenter reizen. Hij pleit ervoor om files op de grond
medicijn wordt momenteel ontwikkeld en in de lucht te vermijden. De ontwikkeling is gebaseerd de natuurkundige
door Jaques Souquet, directeur van het wetten dat gelijknamige elektrische ladingen elkaar altijd afstoten.
Supersonic Imagine. Het is een van de Vliegtuigen draaien onafhankelijk van de mens een andere kant op als ze te
ontwikkelingen binnen de biomoleculaire dicht bij elkaar komen. In de verre toekomst zal dit ook in auto’s worden
geneeskunde. toegepast; een doorbraak voor het wegennet.
Dit was een korte samenvatting van één van de dertig visies die zijn samen- Een andere doorbraak in de infrastructuur is te verwachten van decentra-
gebracht in het boek ‘Zelfdenkende pillen en andere technologie die ons lisatie in de chemische productie. Prof. Jaap Schouten (TU/e Scheikunde):
leven zal veranderen’. De wetenschapper Rutger van Santen, oud-rector van ‘Mijn droom is een chemische fabriek waarin alles op elkaar is afgestemd.
de TU/e heeft samen met Djan Khoe en Bram Vermeer deze visies Geen bijproducten en zonder overschotten of energieverliezen. Een fabriek
gebundeld. Het boek heeft drie hoofdstukken; Communicatie, Duurzaam- die zich automatisch aanpast aan de omstandigheden
heid en Gezondheid. Ik licht enkele interessante visies toe. en die dicht bij de gebruiker staat.’ Minifabrieken en
minicentrales met een kleinschalige productie. Grote
09
De hoogleraren Geers en Coenraad (beiden TU/e) gaan ervan uit dat software transportleidingen en vrachtverkeer worden overbodig
op een andere manier ontworpen moet worden. Nu is het zo dat fouten vaak en alle productie bevindt zich op één plek: ‘De
enorme storingen veroorzaken en netwerken geruime tijd stilliggen. Het is chemische fabriek komt naar je toe!’.
>
>

10. booosting PARTICIPANTEN Ook de thuiszorgrobot komt naar ons toe. Een visie en ontwikkeling van Koos
Rooda en Maarten Steinbuch, beiden hoogleraar TU/e (faculteit Werktuig-
ADVIES- EN CONSTRUCTIEBUREAUS > ABT adviseurs in bouwkunde). Robots besparen loonkosten en kunnen veel productie
bouwtechniek > Aldus bouwinnovatie > Arcadis > Boomsma Innovations > leveren, maar hun programmering wordt steeds ingewikkelder. Samen-
Corsmit Raadgevend Ingenieursbureau > dgmr raadgevende ingenieurs > werking van verschillende disciplines maakt het makkelijker om met nieuwe
DHV Bouw en Industrie > Ecofys > Façade Consulting & Engineering > GeNie
Consult en Partners > IBS Consultants > InnoBuild > Interdam Projects > programmeringmethodes de software zo te verbeteren dat de robot zich
MetzConsult > RGD, directie Advies en Architecten > Schoonderbeek & menselijk gedrag eigen kan maken. De robot zal huishoudelijke taken gaan
Partners Advies > Ingenieursbureau Zonneveld > Els Zijlstra < vervullen. Robots hoeven qua uiterlijk niet op mensen te lijken, maar op den
duur wel qua motoriek, flexibiliteit en intelligentie.
PRODUCTIE- EN BOUWBEDRIJVEN > Alcoa Architectuursystemen >
Uiteraard is ook mijn lifespanvisie met het project XX in dit boek opgenomen
Bayards Aluminium Constructies > BIK Bouwprodukten > BRS Staalwerken
> Corus Colors > Doorwin > Eaton Holec Laagspanning > v en is een hoofdstuk gewijd aan de problematiek van de vervangende nieuw-
an Geel Legrand > Holonite > Hunter Douglas > Limelight > Mat Afbouw > bouw.
MBI > De Meeuw Oirschot > Octatube Space Structures > Oskomera >
Plastica Plaat > Platinox Special Products > Polyblock > Poly Products > De essentie van al deze visies is natuurlijk de interactie tussen de kennis-
Rockwool > SAPA RC System > Trespa International > Ubbink Nederland >
Vastbouw Oost > Wagenbouw Accommodaties > ZNS Van Dam gebieden. Door van elkaar kennis te nemen wordt het mogelijk vraagstukken
Geveltechniek > Zoontjens < anders te benaderen en veel verder te komen dan het oplossen van de eerste
vraag. Het bij elkaar brengen van meerdere kennisgebieden leidt tot het
ARCHITECTENBUREAUS > AA Architecten > Archipel Ontwerpers > verbreden van de vraag en het verbeteren van de oplossing. Deze verzame-
Architectenburo Agterberg > AREA architecten > Arconiko Architecten > ling van visies van verschillende wetenschappers past dan ook uitstekend in
Atelier PRO > Van der Breggen Bouw i.d. > Architectenbureau Boesten-
van Vliet > Böhtlingk architectenbureau > Jan Brouwer > CEPEZED > EGM de visie van Booosting. Bij elkaar in de keuken kijken, met elkaar praten en
Architecten > Henket en partners architecten > Marco Henssen Architecten > komen tot vernieuwende oplossingen van aanvankelijk eenvoudige
INBO > JMDS > Martin W Smit Architects > MAS architectuur > Mei problemen. Het geeft aan dat nieuwe technologieën ons leven inderdaad
Architecten en Stedenbouwers > Architecten Van Mourik > MoveYou > Piode zullen veranderen.
> Jouke Post > Royal Haskoning Architecten > RPHS architecten > Jan
Timmers > Verburg Hoogendijk Architecten <
Jouke Post, Oud voorzitter Booosting
INDUSTRIEEL ONTWERPBUREAUS > Designers ‘N Associates | DNA >
Friso Kramer > Jaap Koning > Robin Hood Produkties > Marcel Vroom < TITEL The Thinking Pill
BRANCHE-ORGANISATIES > Bouwen met Staal >
AUTEURS Rutger van Santen, Djan Khoe, Bram Vermeer
Cement&BetonCentrum > Centrum Hout > VMRG < TAAL Engels/Nederlands
ISBN 978 90 468 0358 55
ONDERWIJS > TU Delft, vakgroep Bouwtechnologie > TU Eindhoven, PRIJS € 15,95
faculteit Bouwkunde < <
10
Rutger van Santen, de samensteller van dit boek, zal op
10 oktober op de feestelijke Booostingdag ons een nog
ruimere blik op het leven in het jaar 2028 geven.
<
<

11. booosting NIEUWS
moeilijk om de relatie tussen architectuur en techniek op een goede
manier te definiëren? Aan onze taligheid lag het niet. Ik citeer:
Moshé Zwarts: ‘De taal van de techniek is vaak zo kaal. Het lijkt wel alsof de
architectuur die zich uitdrukkelijk van techniek bedient, zich afzet.’
Jan Pesman: ‘Hoe worden de deugd, de duurzaamheid, de degelijkheid en
n JAN BROUWER (L) EN JAN WESTRA (R)
de overtuiging van de traditionele bouwwijze gepareerd door het moderne
concept.’
Thijs Asselbergs: ‘Als je de popnagels om je heen hebt horen fluiten bij je
eerste ontwerp dan zal elke volgende bouwopgave een fluitje van een cent zijn.’
Jan Westra: ‘Architectuur is een commercial die het ingeblikte programma
onderbreekt. Voor zoutjes en een plas.’
HININE
Na een tijd trad er een zekere vermoeidheid op en hadden we ook zo onze
commerciële sores. Maar na twintig jaar vond ik het tijd worden voor een
REVIVAL
revival. De brunch werd opnieuw ten tonele gevoerd en de discussie kwam
weer vanzelf. Zoals Jan Westra al schreef. ‘Minder narcistisch, eerder
realistisch en cynisch, maar wel met veel grappen.’
HET IS MEER DAN TWINTIG JAAR GELEDEN DAT DE GROEP ‘HININE’ OP RESEARCH & DESIGN
ZONDAGEN BIJEENKWAM ONDER HET GENOT VAN CHIQUE FRANS BROOD, Het kan geen toeval zijn dat we ons opnieuw willen buigen over de
GOEDE PARMAHAM EN CHAMPAGNE. ‘slechte gesteldheid van de techniek in de architectuur’, nu Booosting de
puberale leeftijd is ontstegen. Booosting kan hier een belangrijke rol
Wie waren ze: Thijs Asselbergs, Michiel Cohen, Mick Eekhout, Hubert-Jan spelen. Niet slechts als een netwerkorganisatie, maar vooral op het gebied
Henket, Jan Pesman, Marcel Vroom, Jan Westra, Moshé Zwarts en ikzelf. U van Research & Design. Het ontwerpen is nog steeds een resultaat van de
kent ze als individu, maar niet als collectief. Het optimisme over de essentie innige wens van een mens voor de hoop op een betere toekomst. De
van de techniek in de architectuur was en is nog steeds in hoge mate aan- mentaliteiten van Booosting en Hinine sluiten naadloos bij elkaar aan.
wezig. We waren eerder opportunisten dan optimisten. Een aantal keren is
geprobeerd in een manifest duidelijk te maken wat de betekenis is van het In de uitnodiging voor de revival was ik zo on-
materiële in de architectuur. Er werd uiteraard geconstateerd dat architectuur verstandig om opnieuw te spreken over een
meer is dan beeld en techniek. We hadden grote zorg om de klimaat- mogelijk manifest. Als Booosting maar niet zo dom
verandering en de duurzaamheid. is om dat ook te willen. Een manifestatie is
11
Aan de namen herkent U het hoge Booostinggehalte van de club. Bijna elk uitstekend. Daar doen we graag aan mee.
lid heeft in het bestuur gezeten en getracht de Hinine-gedachte over de
relatie techniek en architectuur verder te brengen. Waarom is het toch zo Jan Brouwer, oprichter Booosting
>
<

12. a n t w o o r d kaart
NAAM
POSTZEGEL
BEDRIJF
ADRES
POSTCODE WOONPLAATS Booosting
TELEFOON postbus 386
E-MAIL 3000 AJ Rotterdam
komt op vrijdagmiddag 10 oktober naar Booosting 20 jaar vooruit
neemt wel deel aan de lunch
neemt niet deel aan de lunch
Zie pagina 01-02 van deze nieuwsbrief
Is geïnteresseerd in een lidmaatschap bij Booosting en ontvangt
hierover graag informatie.
TEAMS
booosting
ONTWERP
ONDERZOEK,
BEVORDEREN
EN
ACRONIEM
INDUSTRIELE
ONTWIKKELING
M.B.T.
SAMENWERKENDE
VAN
DOOR
GEBOUW(ONDERDELEN)
12
booosting
<

13. FOTO’S: TOWER FLOWER, PARIJS EN WILD TOWER , LA DÉFENSE VAN ÉDOUARD
FRANÇOIS, - MUSEE DU QUAI BRANLY, PARIJS VAN JEAN NOUVEL, TECHNISCHE
10102008
TEKENING VAN ‘TWIST CONSTRUCTION’ MERCEDES-BENZ MUSEUM, STUTTGART
- MODEL GEMAAKT MET 3-D PRINTER - MIRRA BUREAUSTOEL VAN HERMAN
MILLER - RECYCLOOP FESTIVAL AAN DE WERF, UTRECHT VAN 2012 ARCHITECTEN
B000STING
- COMPOSTCUP ECOGRIP - MILIEU-INTELLIGENTE STOF CLIMAX LIFECYCLE VAN
BRAUNGART EN MCDONOUGH - PREFAB BETONELEMENTEN
20JAAR V00RUIT
Welke
‘ Monoculturen verdwijnen.
Functies integreren: wonen, werken
en recreëren bijeen. Kantoren op
luchthavens en woningen langs of
recente op een ondergrondse snelweg.
Dit biedt architecten veel nieuwe
ontwikkelingen ontwerpmogelijkheden.
hebben
Harm Boomsma, bouwinnovatieadviseur
5e voorzitter booosting
Directeur Boomsma Innovations
’
het meest
impact op
bouwinnovatie
in de
komende
20 jaar?

14. ‘ More Nature Inside.
Vooruit naar een gebouwde
omgeving in evenwicht met de
‘veel kennis, maar je zietEr isjuiste
Bouwinformatiebeheer. heel
door de
bomen het bos niet meer. De
natuur en met gebruikmaking van kennis moet bekend, toegankelijk en
20 miljoen jaar evolutionaire beschikbaar zijn voor de
intelligentie. bouwinnovatoren van de toekomst.
’
Atto Harsta, bouwinnovator
Aankomend voorzitter Booosting
Directeur Aldus Bouwinnovatie
Martin Smit, architect
Aankomend vicevoorzitter booosting
Directeur Martin W Smit Architects
’

15. ‘
Print je
zelfgemaakte
ontwerp
‘
De wereldwijde
welvaartsgroei zal ons
dwingen te bouwen
‘Materiaal ontwikkeling
door micro-organismen.
Bacteriën en algen
in 3D. met respect breken materialen af en
onderzoeker
’
Karel Vollers, architect,
Secretaris Booosting
voor onze leefomgeving.
Esther Hebly, bouwtechnoloog
Algemeen bestuurslid Booosting
’ bouwen materialen op.
’
Robert Winkel, architect
Aankomend bestuurslid Booosting
Docent TU Delft, faculteit Hoofd research & development Oskomera Gevelbouw Directeur MEI architecten en stedenbouwers
Bouwkunde

16. ‘Toename vaninnovaties worden en
functie-integratie
prefabricage. Reeds toegepaste
individuele
fabrieksmatig verknoopt tot
standaardconcepten waarmee
sneller, kwalitatiever en voordeliger
wordt gebouwd.
Directeur Interdam Projects
Aankomend penningmeester
’
Berend Groeneveld, bedrijfskundige, adviseur
‘Bouw: van 10102008
energie
consumptie
productie. B000STING
naar energie
’
20JAAR V00RUIT
Iwan van Bochove, industrieel
ontwerper, Aankomend algemeen
bestuurslid Booosting
Ontwikkelaar R&D Ecofys