In deze nieuwsbrief: AANKONDIGING 01 architectenpresentatie IN DE PRIJZEN 08 nationale bouwprijs 2002: a+ concept VERSLAG 03 natuurlijke ventilatie 09 textiele architectuur NIEUWS 05 productontwikkeling: opmars van de cataloguswoning 07 future materials 13 moooi 14 afstudeerproject bio-dyna-scape-2001 15 passerelle naar babel 16 stripbare coating paw 55 BOOOSTING 04 antwoordkaart 11 agenda, colofon 12 participanten Voor meer nieuws: www.booosting.nl

2. augustus 2002 jaargang 13 nr. 68
booosting
,
Aankondigin g va n de Ar chit ectenpresenta t ie op donderdag 26 septembe r 2002 van
15 . 00 tot 19.00 uur in Pé t anquecentrum 'De Goede Worp' te Den Ha ag
Architectenpresentatie
Een v i jftal aangesloten arc h itectenbureaus zal
zic h 26 september aan u voorstellen.
ARCONIKO 's miss ie is 'H et met plezier en visie ontwerpen én real iseren van moo ie,
dynamische ruimten voo r optimistische mensen'. Om d it te bereiken zoekt men steeds
naar vernieuwing, alternatieve oplossingen en andere werkmethoden. H et ontwerp voor
het pétanque-centrum ' De Goede W orp' is hier een mooi voorbeeld van. De vereniging
wilde een goedkope overdekte ruimte, de gemeente eiste een aantrekkel ijk gebouw. Voor
dit klassieke dilemma is met minimale middelen een aa nsprekend gebouw gereal iseerd.
H et werk van JMOS is divers en omhelst zowel on twerpwerk als publicaties. Er is sterke
interesse voor de maakbaarheid van architectuur; niet alleen met rvs en span kabels, maar ~
ook met berkentriplex en terrazzo. Jeroen Mensink werkt in diverse constellaties met s:::
verschi llende bureaus; soms als samenwerkingsverband in de vorm van een 'gel egen- E""'I!!!!!!r.""""~
heidsbureau'; soms ook, als Jonas in de walvis, tijdelijk opgeslokt door een groter bureau.
Snelder Vola Petit Architecten is een jong, dynamisch en gedegen bureau met proj ecten V>
in heel Nederland. De alnbitie is tniddels een analytische interpretatie van de opgave tot ~
heldere uitgangspu nten voor het ontwerpproces te komen. D eze vormen de basis voor ~
zowel de conceptuele ontwerpfase als voor de uiteindelijke material isering. Essentieel is ~ _ - - -
de optimale combi natie van fun ctionele ru imtelijke schakeli ng en esthetische vormgeving. "2
o
.tectuur mag geen knellende dwangbu is zijn maar een stim ulerend maatkostu um. !i
L
11

3. @]
r Het jonge innovatieve bureau COURAGE is in 2001 gestart. Architect Lars Courage heeft <.0
in de afgelopen jaren veel ervaring opgedaan met productontwikkeling, srructural glazing ~
en IFD bij o.a. TUD, Ocratube en Cepezed. Het zwaartepunt van COURAGE ligt op ~
IFD, licht bouwen en werken middels bouwteamcombinaties. De opgaven liggen in de ~
range van kleinschalige productontwikkeling rot stedenbouwkundig~ rotaalopgaven.
Met 55 medewerkers is bureau voor architectuur en stedenbouw RPHS een creatief,
professioneel en breed georganiseerd bureau, sinds 1972 actief in woning-, utilireits- en
stedenbouw. Het werk wordt gekenmerkt door een gelijkwaardige belangstelli ng voor
sociale, culturele, technische en economische aspecten. Een goede dienstverlening aan de
opdrachtgever en aan de samenleving staan centraal.
PRO G RAM MAP ROG RAM MAP ROG RAM M A ...,
'-
o
o
15:00 Ontvangst en welkomstwoord door Eduard Böhtlingk, '+-
Vl
'-
architect/bestuurslid Booosting Q)
E
15:15 (1e presentatie: Frido van Nieuwamerongen; Arconiko Architecten) «
E
15:35 (J.e presentatie: feroen Mensink; JMDS )
e presentatie: foop Petit; Snelder, Vola, Petit Architecten ) '"
...,
'-
15:55 (3 <=
Q)
16:15 Pauze, bekijken materiaaltafeIs u
E
Q)
16:45 (4 e presentatie: Lars Courage; COURAGE ) w
17:05 (5e presentatie: Margarette Neep; RPHS architecten ) Zin om kennis met hen te maken?
17:20 Discussietijd Ook zin om eem te Jeu de bouten '?
17:30 Jeu de Boules-spelen & borrelen U bent van harte welkom!
19:00 Einde
Del ft
Worp , Den Haag ~
Mediagroep, Sittard '" '" kantoor Ve stia Westland, Naaldwijk

4. • ,
Verslag bij ee nkom st Natuurlijk e ventil at i e op 19 december 2001
natuurlijk
Ideale combinatie van
ven til ere n en optimaal
binnenklimaat nog niet gevonden
Een frisse wind door de architecwur was het onderwerp van deze middag, waarin we
te gast waren bij de faculteit TBM (Techniek, Beswur, M anagement) van de TU-Delft.
Erik Paardekooper van IAA-architecten te Delft lichtre zijn onrwerp toe, de nieuwbouw
van de facu lteit van TBM is tegen een eerd er gerealiseerd gedeelte van Van den Broek
en Bakema gebouwd. Duurzaam bouwen vo rmr een belangrijke invalshoek in het werk van IAA-
archirecren en ook in dit gebouw is dat merkbaar. H et gebruik van Lariks-hour voor de binnen-
kozijnen en rerrassen geefr een warm accenr. De venti larieroosrers boven de raamkozijnen zIJn
vraaggestuurd. Een centrale co mpurer bepaalr de sra nd,
waarbij 's nachrs, als her gebouw verJaren is, de roosrers
worden opengezet om (de beronco nstrucrie van) her gebouw
te koelen. Overdag hepalen de weersomstandigheden hoever
de individuele roosters open staan. Tijdens de rond leidin g
bleek dat windbelasting en temperatuur aanzienlijk variëren
rondom een groot gebouw. Mensen hebben ook hun eigen
voorkeur hieromtrent. Een aantal roosters is dan ook in de
winterperiode afgeplakr.
Evert Hasse!&zr heeft veel onderzoek gedaan naar de kwaliteit van de ventilatie in de woningbouw. Z ijn
credo: natuurlijk zo lang het kan en mechanisch zo lang het moet. Voor gebo uwen is her belangrijk
dat er grote gevelopeningen zijn voor het binnenhalen van ventilatieluchr. Een onthursende
conclusie van een van zijn onderzoeken was dat veel venti latiesysteem van n ieuwbouwwoningen na
zes jaar nog minder dan de helft van de initiële ventilatiecapaciteit bezitten. Veel woningen zijn dan
te vochtig met alle gevolgen voor de gezondheid van dien. Testen met ventilatiesystemen die gebruik
maakten van de warmte/koelte van de ondergrond 'bleken te kunnen stranden op geheel andere
onbedachte problemen als sterke condensvo rming of een verdwaalde mol d ie in het ondergrondse
latleK:anaru terecht kwam. Kortom wees voo rzichtig bij het toepassen van mechanische systemen.
Jacques Pepels van bureau Kanters & Partners, gaf als invalshoek dat het er n iet om
gaat zo veel mogelijk nll1cties (velwarming, koeling, luchtbevochtiging) in het
ventilatiesysteem te combineren. H er gaat er juist om gaat de gescheiden functies
zo optimaal mogel ijk in het gebouw te combineren. Meer bouwen met minder
techniek is zijn motto. Zo is verwarming het meesr effectief in de vloer en
L .J

5. r ,
koeling het meest effectief aan het plafond. Door met dergelijke principes
rekening te houden bij het ontwerpen van bouwcomponenten en installaties
ontstaan flexibele en doelmatige installatiesystemen in gebouwen.
Jan Brouwer (XX architecten) gaf afsluitend een korte review van
enkele fraaie internationale (klimaat-) geveloplossingen die al
of niet gebruik maken van dubbele gevels. Ook prikkelde hij
de aanwezigen met zijn laatste gedachten over ldimaat-
gevels. Juist in de aanwezige complexiteit van het Ont-
werpen van klimaatgevels ligt de uitdagi ng besloten om een
optimale oplossing te vinden .
Nadat ik de sp rekers en ige vragen stelde over hun invals-
hoeken voor het oplossen van het venrilatieprobleem, brak
er een levendige discussie los waarin bleek dat er zeker geen
universeel geldende oplossingen zijn voor dit probleem. De
discussie bewoog zich van combineren van ldim aatfuncties
...., ... ....
<::
'" "0 '"
:;" in zogenaamde hybride systemen naar het bouwkundig optimaal integreren va n standaard-
E
'"
<::
<0 '"
a
.... componenten naar projectspecifieke oplossingen als klimaatgevels.
'; ';::: Cl:>
t:: Al le ruimte voor Booosters dus om hun creativiteit en denkvermogens op los te laten.
'"
> ;;:; 'IJ
..."
'"
0>
Hann Boomsma, Directeur Boomsma lnnovations I Algemeen bestuurslid Booosting
d<
NAAM
BEORIJF
AORES
POSTCOOE WOONPLAATS
TELEFOON
E- MAIL
Booosting
o komt op donderdag 26 september naar de Architectenpresentatie te Den Haag Postbus 596
met personen. (zie pag. 01-02)
2600 AN Delft
o ontvangt graag informatie over participatie bij Booosting.
L. ..J

6. I .••.•.•!• • • 0 n t wik k e 1 n g I G
opmars van de cataloguswoning
De overheid wil particulier
initiatief krachtig stimul eren.
P ersoonlijk won en, waa rbij de consum ent
(huurder of koper) meer keuzeopties krij gt bij
meestal in serie gebouwde produ cten, is een
ee rste stap. Veel bouwbedrijven zijn al overstag
en bieden zel f een concept aa n of zijn
Remkes bedoeld e in fe ite bij een situati e te
ko men, waarbij elke co nsument over een stukj e
eigen grond zou moeten kunnen beschikken
o m daa r zelf een eigen stulpj e te kunnen
realiseren. Een nieuwe uitdaging voor de markt
zo lijkt het, want co nsumenten blijken massaal
geïnteresseerd te zijn in het fenomeen catalogus-
woning. D e traditionele gang naar de architect,
waarbij echt maarwerk wordt gekneed, zal alleen
voor de zeer welgestelden nog zijn weggelegd zo
lijkt her. Het lijkt wel op de kledingindustrie
waa r de kleermaker ook alleen nog werk heeft
van de hogere kasten. D e rest doet het met confectiekleding, waarbij door het overstelpende aanbod
toch altijd wel een eigen identiteit uit het aanbod is terug te vinden. Z elfs voor diegenen die daar zeer
kritisch op zijn.
In de woningbouw neemt het aantal aanbieders van cataloguswoningen toe. In de ons omringende
landen (en eigenlijk de rest van de wereld) was dat al decennia lang het geval , omdat daar een hoog
marktaandeel vrijstaand wordt gerealiseerd. H et is dus niet zo vreemd wat er gebeurt. Nederland is
vol, zo wo rdt geroepen, maar toch is slechts 13% van ons land bebouwd. Nee, wij passen ons gewoon
een beetje aan, zo lijkt het. T och is het beeld van het aanbod niet hartvelwarmend en dat zou zorg
kunnen baren. H et boerderettegehalte is groOt en ook het beeld van de Dui tse of Belgische kitscherige
woningen met porselein en sanseveria's achter de gedrapeerde vitrage en met rolluiken die de panden
in bunkers doen veranderen, dringt zich op.

7. Architecten (met uitzondering van Carel
Weeber) maken er zich druk om. En inderdaad
blijken sommige woonwijken ten prooi te vallen
aan misplaatst classicisme. De vraag is echter of
dat onze zaak is. Moeten we er aan de aanbod-
zijde niet voor zorgen dat er een gemêleerd
aanbod komt, net als in de kledingindustrie.
Natuurlijk kiest een meerder-heid voor een
doorsnee type, net zoals een meerderheid graag
in een spijkerbroek loopt, maar als de anderen nu
kunnen kiezen uit een breed aanbod van goed
ontworpen industriële woningen is er wein ig
aan de hand. Woonwijken worden wel een ver-
zameling van introverte bouwsels, maar dat is nu
ook al zo. 50 what, het weerspiegelt de huidige
maatschappij en het is roch een soort basis recht om je eigen plekje te creëren. Als je dat erkent is het
vervolgens de vraag hoe je met dat gegeven slim kunt omspringen. Het zal lei den rot nieuwe steden-
bouwkundige experimenten en vooral nieuwe woonproducten.
Een in het oogspringend concept werd tij dens de ho utdag beoordeeld door de Jury van de
Houtinnovatieprijs. Teha, een hourverwerkende industrie uit Haaksbergen, presenteerde een concept
op basis van gestapelde gep refabriceerde 3-D eenheden. De woning is uitbreidbaar en aanpasbaar. Ook
worden allerlei opties aangeboden zoals domotica. Bij de assemblage speelt een in elk element
ingebo uwde chip met alle informatie over dat element, een centrale rol. Het resultaat was verrassend
en prikkelend en een goed voorbeeld van inspelen op de hierboven beschreven markmiche. Het speelt
met de geboden flexibiliteit, onderhoudsfilosofie, de hoge veiligheid, en duurzaamheid een sterke troef
in handen. Teha won de prijs niet en moest het
doen met een eervolle nominatie. Er kon er maar
één winnen, maar de aandacht voor Teha (zie
afbeeldingen) als aanmoediging voor spreiding in
het industriële woningaanbod is terecht.
Jos Lichtenberg,
I
Directeur A + Voorzitter Booosting

8. De roepassing va n materiaal is de laatste honderd jaar fli n k veranderd. W isten
we honderd jaar geleden niet beter of je moest het doen met beton , baksteen,
staal, glas en hout: het huidige aa nbod va n material en en technieken is
duizelingwekkend. Over het algemeen wordt materiaalonrwikkeling in de bo~w
geïnitieerd door een onrwikkeling van buitenaf of gestimuleerd door de overheid.
Lichtgewicht cellenberon , kalkzandsteen voor sneller bouwen, isolatie en gecoat
glas tijdens de energiecrisis en blan k hout en baksteen tijdens de milieudecennia.
Mo menreelleven we in een informatiemaatschappij , waarbij de roegankelijkheid
van informatie een enorme kruisbesruiving va n kennis op gang brengr. Daarom
is ook alles mogelijk, en ook op materiaalgeb ied hebben we maar te kiezen.
De roegankel ijkheid van deze informatie is echter nauwel ij ks gesrrucrureerd of
gecategoriseerd. Bij bouwmaterialen denkt men nog voo rnamelijk aan con-
structiemateriaal en de rest wordt producten genoemd.
Deze tenroonstelling toonr een aanral voorbeelden van projecten die op een
bijzondere manier zijn gematerialiseerd, zoals de schuimwanden van O MA voor
Prada, een metalen golfjesgevel door middel van Exploform van Dirkjan Postel,
betonregels met fotopri nr, roest, fosfor en glasparels van Baukje T renning i.S.m.
de ENer, metalicglazuurstenen van T ichelaar M akkum.
Tevens liggen er circa zestig materiaal monsters, een kleine selectie uit vier jaar
branchevreemd beursbezoek. Folie dat doorzichtig is bij een bepaalde hoek en
ondoorzichtig onder een kleinere hoek, (leuk tegen inkijk of als zonwering),
thermochrome tegels, metalen brei- en weefsels, dubbelglas met vulling,
aluminiumschui m, Technogel, 100% celluloseplaten, polyurethaanregels en
nog veel meer om te voelen, ruiken, zien en beleven. En je m ag overal aankomen.
Voor de actuele locatie van de expositie van deze rondreizende tenroonstelling
'Future materiaIs for architecture and design' of het bestellen van de catalogus
(€ 20) kunr u conract opnemen met de organisaror: Materia.
? info en bestellen catalogus
Materia
Els Zijlstra
T 0 10 2 132333
E info@materia.nl
r www.materia.n l
L _ _ _ _ _- - - - -.J

9. __,------------------------------------III------------~--~~--------~------,
I ,
_~J.I.i.W.i,(._'__l_·_n--,d_e--,p,--r_i-"j,-z_e,-n_!--,
'~ Nationale 'ViJf
Bouwprijs 2002
voor concept
De Nati onal e Bouwpri js 2002 i s dit jaar ontvangen door Prefab
Limburg voor het A+ concept.
Het stalen skelet en de gevels van de A+woning en de
INFRA+ vloer, zijn volledig geprefabriceerd. Dit levert een
sterk versnelde bouwtijd op. Omdat de gevels het eerst
worden geplaatst, verbeteren daardoor ook de arbeids-
omstandigheden. De woningscheidende wanden en de
separatiewanden zijn van metal stud met gipsplaat. De
leidingen kunnen vrijuit op elke positie onder de vloer
of via de wand lopen, waardoor grote indelingsvrijheid
ontstaat. De woningen zijn aanpasbaar en dus levensloop
bestendig.
Het concept is inmiddels toegepast in 36 A +woningen te
Etten-Leur en 8 te Sittard.
Voor de jury al met al genoeg redenen voor het toekennen
van de Nationale Bouwprijs 2002.
Van harte proficiat!

10. • ,
Verslag bijeenkomst Textiele Architectuur, 29 november 2001
'Dè voor- en nadelen van
. ~~. ~ ~ t~ ®~i (C ~t constructies
f
• vlnr Rogier Houtman, Atto Harsta , Els Zijlstra, Florentijn Vleugels
De locatie was op deze stormachtige dag de Villa Arena, waar het dak is gemaakt van lichtgewicht
ETFE kussens. Florentijn Vleugels van Benthem & Crouwellicht het ontwerp toe.
Villa Arena is een luxe overdekte woonboulevard, waarbij de consument zoveel mogelijk dient te
worden binnengehouden. Dit gebeurt door het creëren van een buitengevoel met een binnenklimaat.
De ETFE kussens in de dakconstructie zijn gekozen om de staalconstructie slank te houden en omdat
de knik in de plattegrond en het dak makkelijker te realiseren was met folie dan met glas. De ETFE
kussens staan voortdurend onder druk, waarbij de hoofddraagconstructie voor de toevoer van lucht
zorgt. De LTA-waarde is 0,4, waarbij de bovenlaag voor 75% is bedrukt met zilverkleurige bolletjes.
Het materiaal is relatief kwetsbaar, daarom zijn vogeldraadjes op de profielen aangebracht om vogels
af te schrikken. Eventuele schade is echter binnen twee dagen verholpen.
Atto Harsta van Aldus bouwinnovatie in Utrecht heeft een bijzondere relatie met textiel. Zo paste hij
opgespannen textiel toe als doorvalbeveiliging bij de renovatie van een voormalig pakhuis. Hij won
de Somphy prijsvraag met 'Stretching Screen', een zonweringsconcept waar de elastische schering
met divers inslagmateriaal variabele LTA-waarden kan bereiken, al naar gelang de behoefte van
het moment. Aldus ontwikkelt, in samenwerking met een industriële metaalweverij, diverse
architectonische en esrhetische metaalweefsels, zoals voor Verosol een zon- en daglichtreguleringsdoek,
samen met Renkens advies. Onlangs heeft hij een onderzoek voor Ten Cate Technical Fabrics
afgerond waarbij textiel toepassingen in de bouw werden onderzocht.
L. .J

11. r ,
De voordelen van textiel: licht van gewicht, maatongebonden, textiel kan zowel scheiden als doorlaten,
is transparant/translucent, textiel heeft goede tactiele eigenschappen; het is warm en zacht, het is
industrieel verwerkbaar, kan worden bedrukt en heeft een brede toepassing in kunst, mode en
bouwkunst.
Rogier Houtman van Tentech in Delft; dit bureau ontwerpt, berekent en tekent uitsluitend
tentconstructies voor architecten, po di urn bouwers en zeilmakerijen. Er volgt een indrukwekkend
verhaal over vormmogelijkheden, van vlak, enkele kromming en dubbele kromming, anticlastisch en
synclastisch (opblaasbaar) en dit alles geïllustreerd met 3D-computermodellen. Voor tentconstructies
wordt voornamelijk gebruik gemaakt van polyesterdoek met PVC coating, of glasvezeldoek met
Tefloncoating (polytetrafluoretheen) . Hieruit blijkt wel dat textielconstructies een complex
specialisme vormen.
Na deze aubade over textiel wordt het tijd voor de tegenlezing door ondergetekende. Vooral de
veelgehoorde voordelen van lichtgewicht worden kritisch belicht. Waarom moeten statische
constructies zo nodig licht van gewicht zijn? Zolang het niet vliegt, rijdt, vaart of beweegt brengt het
zelfs alleen maar nadelen. Kijk naar de drie biggetjes en de grote boze wolf: de bescherming, stabiliteit
en duurzaamheid komen in gevaar als het licht, snel en makkelijk moet. Nog verder bekeken: men
tart zelfs de oerformule waarin de duurzaamheid is gerelateerd aan de energie die het kost om iets te
maken. Van kathedralen tot de mens, van eendagsvlieg tot circustent, van olifant tot snel groeiende
plantjes; de constante factor is overal aanwezig. De keuze voor textiel dient dus goed overwogen te
worden, waarbij het ontwerp nadrukkelijk vraagt om de voordelen van textiel.
I
Els Zijlstra, Directeur Materia Vice-voorzitter Booosting
L .J

12. • ,
_~J."'·h"n._L ___ a g e _ d___----,
--,,--_n a
Activiteiten 2002
donderdag 26 september Architectenpresentatie te Den Haag paf(ma 01 U. '/
donderdag 21 november MODE te Utrecht
• •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
In mei 1988 is de Stichting Industrieel Bouwen N ederland,
booosting
stichting
Booosting, opgericht vanuit een gecombineerd initiatief van
industrie, ontwerpers en architecten. D e voornaamste doelstelling
industrieel van Booosting is het bevorderen van het ontwerpen, ontwikkelen, onderzoeken en
bouwen toepassen van industrieel te vervaardigen bouwproducten en gebouwdelen, ter verhoging
nederland van de kwaliteit van de gebouwde omgeving. Op de antwoordkaart kunt u aangeven of
• ••••••••• u geïnteresseerd bent in meer informatie over de activiteiten van Booosting.
: ... Delftechpark 22 Postbus 596 2600 AN Delft
0152702770 0152702771 m booosting@ooo.nl
hom www.booosting.nl
Cont.:( Jolanda Steenhouwer
bereil ma en di van 9.00 tot 17.00 uur en op wo van 9.00 tot 13 .00 uur
Reda Jolanda Steenhouwer
V Patricia Brouwer Design
DI Drukkerij Hans T ruijen
Lars Courage, Jeroen Mensink, Margarette N eep,
Frido van Nieuwamerongen, JooP Petit, Hans Reymers en Eric Scholman
.. Voolûtter
VIce Vool'Zltter
Jos Lichtenberg
Els Zijlstra
A+
Materia
Seuetaris Maarten Willems TU Eindhoven
p" In mee tt André Roelofien Neonis Designers
Lid Eduard Böhtlingk Architectenbureau Böhtlingk
lId Harm Boomsma Boomsma Innovations
Lid NicoNoort Corus Colors
L ..J

13. • ,
_Mn.~iiiilt_ parti e i panten I
Nieuwe participanten
r.OllRAG contactpe r soon : Lars Co urage , a r c hi tect
Dit jonge innovatieve arch itectenbureau is augustus
2001 van start gegaan. Arch itect Lars Courage heeft in de
Laan der Zeven Linden 149 afgelopen jaren veel etvaring opgedaan op het gebied van
26 45 GV DELFGAUW productontwikkeling, structural glazing en IFD bij o.a.
T 015 3805235 TU Delft, Octatube Engineering en Cepezed te Delft.
F 015 3805236 COURAGE zet deze koers voort en kan in zijn jonge
Epos t@courage. n 1 bestaan terugkijken op enkele successen. H et winnen van
co u rag e . n 1 Europan 6, lokatie Apeldoorn; 2 e prijs seizoensprijs-vraag
jonge ondernemers Haagse Start; volledige subsidie-
toekenning door Stichting fonds voor beeldende kunsten, vormgeving en bouwkunst uit Amsterdam
en ook reeds opdrachten in uitvoering. COURAGE's zwaarte punt ligt op IFD, li cht bouwen en
werken middels bouwteam-co mbinati es. D e opgaven liggen in de range van kleinschalige
productontwikkeling tot stedenbouwkund ige totaalopgaven. Booosting zal voo r COURAGE van
toegevoegde waarde zijn, evenals COURAGE voor Booosting zijn bijdrage kan leveren.
Lenco Zonwering Arconiko Architecten
A + Bureau voor Limburg Kozijnen Bullhorst Architecten en Stedenbouwers
Bouwprpduktontwikkeling Limburgia Deuren CEPEZED
ABT Adviésbureau voor Bouwtechniek Lime/ight Courage
Aldus bouwinnovatie MBI EGM Architecten
BDA Groep De Meeuw Oirschot Homan/Osorio Lobato Architecten
Boomsma Innovations Octatube Space Structures Hubert-jan Henket Architecten
Corsmit Ratuigevend Ingenieursbureau Optifloor jMDS
D3BNC.J. Oskomera M UA, Maltrer United Architects
dgmr raadgevende ingenieurs PkIstica Pkzat RPHS architecten
ing. KLIrel H Dekker Polyblock Snelder Vokz Petit Architecten
domerblesgraaf Polynorm Bruynzeel jan Timmers
Façade Consulting & Engineering , Poly Products Tlms + Horsting Architecten
GeNie Consult en Partners RCSystem Verburg Hoogendijk Architecten
Kettlitz Adviezen Reynolds Architectultrsystemen Van Waes, Buro voor Architektuur
Leykzndi Consultancy Rockwool XX architecten
Materia SAB-Profiel Atelier Zeinstra, van der Pol
RGD, Directie Ontwerp & Techniek Saint-Gobain Glass
Schoonderbeek & Pariners Advies SBM Nederland Koning Industrial Design
H de Wit Consultancy Skzvenburgs' Bouwbedrijven Neonis lrld. Design & Corportlte Graphics
Ingenieursbureau Zonneveld Somfj Nederkznd Robin Hood Produkties
Trespa Intemational TNO industrie
Beamix Ubbink Nederkznd Weil Design
Bik Bouwprodukten Unicom Nederkznd
BRS Staalwerken VEBO Beton & Staal Aedes, verClliging van woningcorporaties
~ Bruynzeel Keukens en Kasten Wagenbouw Accommodaties Bouwen met Sttlal
o BSN Wentzei Centrum Hout
V; CVK KLIikumdsteen Ytong Nederkznd
~ Corus Colors ZNS Van Dam Geve/techniek Hogeschool Brabant
gJ ' Hoefnagels enjanssen - Wayers Zoomjens Beton Saxion Hogeschool Enschede
Hoesch Bouwsystemen Nederkznd TU Delfi, vakgroep Bouwtechnologie
Holec Laagspanning Archipel Ontwerpers TU Delfi, Faculteit Lucht- en
Holonite Architectenbureau Boesten-van Vliet nlimtevl1/lrttechniek
Hunter DougkIs Architectenbureau Böhtlingk TU Eindhoven, faculteit Bouwkunde
Het Architecten Consor! .J

14. . r---------------~ mijns inziens
,
.
1S moeoi?
.Een mooi gebouw, een mooi e auto, ee n mooi gebaar, een mooi mens?
Mooi bestaat bij de gratie van veel gewoon en juist dit gewon e definieert het dagelijkse leven van
alle mensen. Mooi zijn daarom voor mij juist die dingen die gewoon mooi zijn, al ledaagse dingen.
In de architectuur betekent dit: proj ecten die wars zijn van effectbejag en hun schoonheid ontlenen
aan de wij ze waarop ze gemaal<t zij n: profess ioneel, fun ctioneel, duurLaam en met veel ambitie.
Een goed voorbeeld van zo' n project is deze Villa Van Wijk langs de 's-G ravenweg te Rotterdam, een
oud boerenli nt ten oosten van het centrum. Een woning ontworpen voor het gezin van een tuin- en
landschapsarchitect, waarbij de grens van zijn kavel de grens van het huis moest zijn: een huis van glas.
Een proj ect waarbij elk ond erdeel voor het proj ect ontworpen is zo nder opdringerig te zijn: de
karakteristi eke draagconstru cti e; de eigen houten en stalen kozijndetaill ering; het dubbele glas dat
zo voor het eerst in Nederland werd toegepas t; de beto nnen tegel vloer speciaal door een
kunstenaar voor het proj ect on tworpen; het geïntegreerde ruinontwerp.
Een huis dat, waa r gewenst, intimi teit biedt en tegel ijk extrovert is.
Een mooie plek gewoon om langs te gaan of om gewoon te wonen!
Eric Scholman, directeur-architect RPHS architecten
L .J
IJ

15. • ,
_~"I.I.W"iI. _ ____ni ___w___-'
_ e u _s
Afstudeerproject
BIO-DYNA-SCAPE
2001
BIO-DYNA-SCAPE -2001 is het nieuwe sport -
en sports hop centrum in de Regio Rotterdam.
Ineen parkachtige omgeving russen Schi edam en Vlaardingen
ligt dit gebo uw op het knooppunt van de A4, de metro en een
nieuwe sneltram. D ynascape is vormgegeven als een
machinemens en is dus interactief en beweegt. H et gebouw
reageert op de mensen die het bezoeken en op het buiten-
klimaat, het verbru ikt evenveel energie al s het opwekt.
Dynascape is een intelligent gebouw dat sporten, shoppen en
transferen samenvoegt in een nieuw type evenementengebouw.
H et nieuwste op sportgebied is er te doen en te kopen.
Parkeren doe je voor de deur en het is altijd makkelijk te
bereiken. N iemand kan de verleid ing weerstaa n om niet
regelmatig hi er ee ns heerlijk te gaan relaxen.
in fo
Jeroen van Nieuwenhuizen
I www.moveyou.nu
L ~--~------------~--~--------------~

16. • ,
Passerelle naar Babel
Booosting wil in haar tomeloze expansiedrift over de grens gaan
kijken naar Ontwerp, Onderzoek en Ontwikkelingen elders. De
vierde 0 (Onderwijs) gaat al langer vreemd.
De architectuur-opleidingen van zes Europese universiteiten werken al een tijdje samen onder de
noemer. Een van de activiteiten is een jaarlijkse twee weken durende wo rkshop Technologie de
l'Architecture, waa rbij een van de aangesloten faculteiten als gastheer voor dit intensieve
onderwijsprogramma optreedt. In ap ril van dit jaar bevolkten een veertigtal studenten en docenten
uit Luik, Parijs, Karlsruhe, Madrid en Venetië in dit kader de TU Eindhoven.
Bij wijze van inleidende vingeroefening werden er in groepjes van drie studenten bruggen ontworpen,
gemaakt en getest. U it slechts twee dunne staalplaatjes moest binnen anderhalve dag een overspanning
van een meter in elkaar worden gestanst, gevouwen, gezet, gebogen en gelast. De brug die het grootste
veelvoud van het eigen gewicht kon torsen alvorens de toegestane doorbuiging te bereiken werd
winnaar. Een Spaans-frans-Nederlands bruggetje van amper zeven ons droeg maar liefst 96,6 kilo.
Het testen
van de stalen
bruggetjes
De echte workshop volgde daarna. Gevraagd werd een loopbrug (passerelle) te ontwerpen tussen het
auditorium en het nieuwe onderkomen voor de faculteit Bouwkunde. Deze door Jan Westra
geformuleerde opgave is bepaald niet hypothetisch, want het Bouwkunde-gebouw van Bert Dirrix is
op een haar na gereed en t.b.v. het voetgangersverkeer zijn de meeste gebo uwen op de TU-campus
reeds met loopbruggen aaneengeregen . De overspanning (ruim honderd meter), de locatie (de
voornaamste toegang tot de camp us) en eventueel de combinatie met andere functies maakte de
opdracht bijzonder. Er werd grenzeloos geschetst, gediscussieerd, geplakt, gegeten, gesoldeerd, geprint,
gezweet en gelachen. De resultaten waren dermate divers en bemoedigend, dat er momenteel aan een
boekje wordt gewerkt waarin alle twaalf passerelles worden gepubliceerd. , >'
L .J

17. r ,
Eindpresentatie
En kel e canc l us i es:
Communicatie is soms een cruciale drempel. Met Engels als voertaal is voor met name deelnemers
ui t francofone landen het bouwen van een bruggetje een bij bels Babel.
Het Nederlandse bouwkunde-onderwijs heeft internationaal een goede reputatie. Zowel in materiële
outillage (maquerrewerkplaats, laprops) als in geestelijke bagage lopen we bepaald niet achter.
Het huwelijk russen techniek en architectuur blijkt toch vaak tobberig, waarin de architectuur in
deze internationale exercitie vaak de dominante partij was.
Open deuren, maar ze kunnen niet vaak genoeg worden ingetrapt.
I
ir. Maarten Wil/ems, TUle Bouwkunde secretaris Booosting
------
Stripbare coating PAW 55 I
Rc System levert onder de merknaam PAW 55 een stripbare coating. De coating wordt eenvoudig
aangebracht met een roller of kwast; dit kan zowel in het werk als na het productieproces. Nadat de
coating als een fo lie is verwijderd, blijven er geen losse delen en lijmresten achter. Water kan niet
penetreren tussen coating en het behandelde oppervlak, er is dus geen sprake van capillaire werking.
De coating beschermt glas, aluminium, houten en kunststof ramen, deuren, kozijnen en
gevelelementen tegen agressieve 'stoffen als bijvoorbeeld cementwater, kalk of lichte mechanische
beschadiging. Een roepassingsmogelijkheid zou zijn kozijnen en glas te beschermen wanneer voeg- of
srucwerk of dekvloeren nog uitgevoerd moeten worden.
PAW 55 is een neutraal product op waterbasis, biologisch afbreekbaar en tast rubbers en lakwerk niet
aan. H et is UV-bestendig en kan desnoods twee jaar zo nder nadel ige gevolgen op het oppervlak
gehecht blijven .
• info
RC System
Hans Reymers
T 076-5873400
F 076-5719485
E Hans.Reymers@rcsystem.com
I www.rcsystem.com
L .J