Proxecto elaborado polos alumnos de 1º de primaria partiendo do PDI DA BIBLIOTECA DO CENTRO "COÑECEMOS A NOSA CONTORNA: FLORA E FAUNA".Traballaron O HORTO dunha maneira interdisciplinar en todas as áreas do curriculum.
3. 3
Este curso, dentro do Proxecto Documental Integrado:
Coñecemos a nosa contorna: flora e fauna I, o
alumnado de segundo de primaria vai traballar o HORTO
ECOLÓXICO.
Para desenvolver esta unidade imos aproveitar o
invernadoiro que se instalou no colexio e que
inauguramos este curso.
Dende fai moitos anos o ser humano comezou a cultivar
as súas hortalizas, isto pemitiu o establecemento dos
pobos e o intercambio de produtos entre veciños.
Actualmente vivimos nunha sociedade industrial
desenrolada que evoluciona hacia unha sociedade de
servizos. Unha porcentaxe moi pequena da poboación
vive do sector primario. Este progreso levou á progresiva
desaparición das hortas e hortos, tamén na zona rural na
que se atopa o noso centro. Todo isto unido ao
descoñecemento dos procesos de produción, a valorar un
produto agrícola non como alimento, senón máis ben polo
seu aspecto, prezo e transformación para o seu uso
inmediato levounos á desaparición da cultura agrícola e
alimentaria.
Todo isto leva aparellados distintos problemas:
- Medioambientais, provocados polos métodos
agrícolas industriais e o transporte mundial de alimentos.
4. 4
- Económicos: xa que as zonas rurais deixaron de ter
unha función produtiva e carecen de economía local.
- Cultural: desapareceu un pratrimonio cultural e
xenético desenrolado ao longo dos séculos polas mulleres
e homes rurais.
- Social: xa que a xente nova non ve futuro nunhas
zonas. É unha actividade desprestixiada socialmente e con
poucas garantías económicas.
O HORTO pode ser un importante instrumento para tocar
estes temas dende unha perspectiva vivencial e de
responsabilidade persoal. Que abordemos o proxecro dun
horto ecolóxico supón, ademais de coñecer técnicas máis
respetuosas co medioambiente, servíndonos ao mesmo
tempo para enlazar coa nosa cultura máis cercana,
presente nas persoas de máis idade da nosa contorna;
valorar o coñecemento dos nosos maiores, en especial
avoas e avós, ser responsables da boa marcha da colleita,
coñecer os ciclos dos seres vivos, comer produtos
saudables e que sementamos nós mesmos,… Todos estes
aspectos das áreas curriculares , da educación en valores,
da educación ambiental poden ser integrados no traballo
docente gracias ó HORTO.
Este curso imos, polo tanto, emprender xuntos a aventura
de cultivar coas nosas mans e coñecemento, as nosas
verduras e hortalizas, imos facelo respectando as leis da
natureza, evitando o emprego de produtos químicos e
5. 5
botando man de todos os recursos que temos ao noso
alcance.
2. OBXECTIVOS
Aprender a cultivar os nosos vexetais de maneira
ecolóxica.
Aproveitar a sementes que teñamos nas nosas casas
ou que sexan ecolóxicas.
Coidar as plantas valorando o contacto e relación co
medio e os beneficios de respirar aire puro.
Facer que o HORTO sexa fermoso estéticamente
para animar ao resto do alumnado que tamén teñen
unha parcela no invernadoiro.
Despertar o interese do alumnado hacia o entorno
máis cercano, así como aprender a valoralos e
conservalos.
Educar na sensibilidade ambiental contribuíndo ao
coidado e mellora da contorna.
Coñercer as características das plantas das que nos
alimentamos.
Concienciar ao alumnado sobre a necesidade de
realizar un uso razoable e sostible dos recursos
naturais.
Valorar a importancia dos diferentes roles das
mulleres rurais.
Dar a coñecer a importancia da función das mulleres
nos sistemas alimentarios.
6. 6
Valorar a importancia dos saberes que no medio
rural foron pasando de xeración en xeración.
Promover hábitos de alimentación e consumo
saudables e respectuosos co entorno.
Valorar os produtos locais e a gastronomía casera e
natural.
Diferenciar actividades realizadas por persoas das
realizadas de maneira industrial en relación ao
cultivo ou transformación do froito ou produtos.
Poñer en valor o medio no que viven e a importancia
de cultivar un HORTO.
3. COMPETENCIAS BÁSICAS
Competencia co coñecemento e interacción co
mundo físico.
Acádase na medida en que se axuda ao alumnado a dirixir
reflexivamente as súas accións para lograr unha vida
saudable. Interactúase co entorno máis próximo e coa
súa realidade máis cercana.
Competencia matemática.
O alumnado realizará actividades matemáticas que lle
axudarán a comprender e cuantificar a magnitude da
temática que abordamos para poder aplicar solucións e
accións prácticas na súa vida cotiá.
7. 7
Competencia de aprender a aprender.
O alumnado será consciente do que sabe e do que quere
aprender, por iso será preciso ter motivación e vontade,
mediante o plantexamento de preguntas e a diversidade
de respostas útiles; tamén aprenderá a utilizar estratexias
para tomar decisións coa información disponible.
Finalmente terá que ser capaz de autoavaliarse e adquirir
un compromiso persoal.
Tratamento da información e competencia dixital.
Empregaranse distintos soportes para informarse,
aprender e comunicarse; búsqueda de información en
internet; tratamento dixital das actividades que poderán
ser colgadas no blog do centro e da biblioteca; acceso a
recursos educativos e información xeral a través da
internet.
Competencia comunicativa, lingüística e visual.
Acadar a competencia oral a través da interacción e
mediación entre o alumnado. Esta competencia tamén se
adquirirá na comprensión dos enunciados das actividades.
Tamén é importante ampliar coñecementos, vocabulario
propio e doutros contextos relacionados coa sociedade
actual e as desigualdades sociais (pobreza, fame,
nutrición, desnutrición, campo, cidade, consumo
responsable, etc.).
8. 8
Competencia artística e cultural.
Fomentar habilidades de cooperación, creatividade,
iniciativa na confección de murais, ilustracións, planos,
debuxos, pirámide dos alimentos, teatro, cine, etc.
Motivar hábitos saudables a partires doutras expresións
artísticas e musicais.
Competencia social e cidadá.
Os nenos e as nenas traballarán conxuntamente en
equipo e co grupo clase, con repecto e bo trato entre
todos, percatándose da diversidade de información das
distintas culturas.
4. ACTIVIDADES
1. O primeiro día do curso explicouse o proxecto que
iamos traballar dende a BIBLIONOVA e explicouse a
parte que traballaría primeiro e segundo de Primaria: O
HORTO ECOLÓXICO. Falamos do horto da nosa casa,
pois vivimos nun medio rural no que todo o alumnado
ten contacto con algún horto e imos vendo os
coñecementos previos con repecto ao tema.
Nas portas da aula hai murais dun horto.
Ao longo do curso farán actividades nel.
11. 11
2. Entrégase ao alumnado unha planta de Benvida sobre a
que irán investigando e a través de pistas chegarán a
descubrir o seu nome. Buscarán información no
ordenador. Con esta información farase un
monográfico da planta.
3. Exposición de libros relacionados co PDI.
Ao comezo do curso fíxose una exposición de libros
relacionados co PDI. O alumnado nunha visita guiada á
exposición que tivo lugar na biblioteca, fixo como una
selección de libros que lle gustaban para que logo a
biblioteca do centro puidera adquirilos. Resultou una
actividade moi motivadora e interesante. Este material
empregouse como recurso bibliográfico para o
desenrolo do PDI.
12. 12
4. Recuncho: “As nosas plantacións” na aula.
Cada alumno elixe unha semente que planta nun bote
de iogur para logo trasplantala no invernadoiro.
Segundo van evolucionando fan a representación no
mural da actividade 1.
As sementes que plantamos adáptanse ás estacións do
ano e procuramos que sexan sementes ecolóxicas que
aporta o propio alumnado e o profesorado.
4.Traballo monográfico sobre o Kalanchoe.
13. 13
Kalanchoe daigremontiana ou
popularmente Aranto.
É unha planta orixinaria de zonas
tropicais de África, Asia e América.
Esta planta contén propiedades
medicinais que se usan dende fai moito tempo para diversas doenzas..
Presenta novos filliños ou plantiñas novas no borde das follas. É
nai de miles de filliños. Cando caen na terra xa seguen medrando.
A parte que se utiliza é principalmente a folla.
Son plantas resistentes e fáciles de cultivar pero soportan mal as
xeadas.
Podemos buscar máis información dela.
Témola no noso colexio e imos ver como se
reproduce. ´
Que plantiña tan máxica!!
14. 14
5.Un día á semana, posta en común de como está a
planta (follas, fillos, trasplante a outra maceta,…).
6.Creouse un correo electrónico do grupo clase que ten
como obxectivo que cada alumno envie imaxes da súa
15. 15
planta e ao final farase un pequeño collaxe coas imaxes
que poderán levar ás casas.
7. Dende o comezo do curso adicamos unha sesión
semanal para ir ao invernadoiro onde irán facendo os
traballos do HORTO e cultivando plantas da época que
una vez adultas levarán ás súas casas para consumilas.
8. Para os Lectómetros elexiuse una planta autóctona e
sobre ela fíxose una ficha bibliográfica (xesta).
16. 16
9. Elaboración dun marcapáxinas con retratos e pétalos
de flores recollidas no entorno.
10. Visita ó xardín das plantas aromáticas preparado
para dar a benvida a toda a comunidade educativa o
primeiro día do curso. Identifícanse, tratamos de
memorizar os seus nomes e algunas características. Ao
longo do curso participaremos do seu coidado e
disfrute.
17. 17
11. No mes da ciencia na biblioteca fíxose unha
exposición de plantas compañeiras no horto ecolóxico
cos seus nomes científicos. Posteriormente plantáronse
no invernadoiro: tabaco, ortiga, saponaria, ruda,
melisa, tanaceto, tomiño, consuelda, pelitre,…
18. 11. Árbore identificativa da clase, feita no recuncho de
plástica con follas secas e flores.
12. Dramatización “O coelliño branco”. Emprego de
plantas ornamentais da época.
13. Participación na decoración do mural da ventá da
biblioteca para o Nadal no que se empregan
reais, debuxos e manualidades sobre plantas da
contorna e da época. Logo trasplantaranse no
invernadoiro.
18
Árbore identificativa da clase, feita no recuncho de
plástica con follas secas e flores.
Dramatización “O coelliño branco”. Emprego de
plantas ornamentais da época.
Participación na decoración do mural da ventá da
biblioteca para o Nadal no que se empregan
reais, debuxos e manualidades sobre plantas da
contorna e da época. Logo trasplantaranse no
invernadoiro.
Árbore identificativa da clase, feita no recuncho de
Dramatización “O coelliño branco”. Emprego de
Participación na decoración do mural da ventá da
biblioteca para o Nadal no que se empregan plantas
reais, debuxos e manualidades sobre plantas da
contorna e da época. Logo trasplantaranse no
19. 19
14.Plantar plantas nun horto exterior e comparar o seu
crecemento, aspecto,… coas do invernadoiro.
20. 20
15.Participar no acondicionamento de plantas de
interior do colexio.
16.Obradoiro do entroido “O Feirón” relacionado co
tema do horto e os oficios da contorna.
21. 21
17.O Mercado. Esta actividade desenvólvese na aula
despois da recolección de verduras e froitos.
23. 23
6. RECURSOS
Sementes, plantas, ferramentas, invernadoiro, horto
exterior, material funxible,…e outros recursos materiais
e humanos.
7. CONCLUSIÓNS
Cultivar un HORTO é entrar a formar parte do ciclo das
estacións, é coñecer a cor, o sabor, o cheiro da terra.
Cultivar un HORTO é un acto de amor hacia nós mesmos e hacia
a natureza.
A terra está viva baixo os nosos pés esperando un raio de luz
que penetre nela, unha semente levada polo vento que se
convirta en herba fresca. Debemos disfrutar do presente que
nos está a regalar a natureza e alimentar o futuro. Vivimos
todos baixo un mesmo teito. Debemos coidar os valores, as
emocións e todas esas cousas que afortunadamente non teñen
prezo. O noso HORTO é unha delas.
O cultivo ecolóxico, xa non é unha opción, é unha necesidade.
Oxalá foramos capaces de transmitir esto ao noso alumnado.
O HORTO potencia o xogo consciente e construtivo, este é o
motor das grandes aprendizaxes na infancia e na vida adulta.
Pensamos que hai que aproveitar a primeira etapa da vida para
establecer potentes vínculos coa natureza e forxar a empatía e
a sensibilidade co entorno.
24. 24
BIBLIOGRAFÍA
Los jardineros del bosque.
La misión de los erizos.
Un huerto para ser feliz.
Huerto medicinal ecológico a la carta.
Horta ecolóxica na Galiza
Árboles de la Península Ibérica.
Jardinería fácil para niños
Huerto fácil para niños
Guía de campo
