1. 1
БАЙГУУЛЛАГЫН СОЁЛ НЬ АЖИЛЛАГЧДЫН ҮНЭТ ЗҮЙЛ
БОЛОХ НЬ
Батмөнх овогтой Азчимэг
Логистик менежментийн 3-р курс
ШУТИС. Механик инженерийн сургууль
Логистик, тээврийн менежментийн профессорын баг
E-mail: azariun2007@yahoo.com
Удирдагч багш: А.Аюуш
Хураангуй
Байгууллагын соёл нь тухайн байгууллагын сэтгэлзүй, үзэл хандлага, туршлага,
итгэл үнэмшил, үнэт зүйлсийн цогц юм. Тиймээс энэхүү соёлоос хамаарч аливаа
байгууллагын өсч дэвжих, ирээдүйн хөгжлийн чиг хандлага тодорхойлогдож байдаг.
Компани бүр өөрийн гэсэн өвөрмөц, дахин давтагдашгүй соёлыг бий болгосноор
бусдаас илт давуу ялгарч чадна. Нэг компанид ажиллаж байгаа хувь хүмүүс
нэгдэж нэгэн гэр бүл мэт шинийг сэтгэж, инновацийг бий болгох нь маш чухал. Тэр
ч утгаараа удирдагч хүн хамт олноо зөв арга барилаар удирдаж урамшуулах
хэрэгтэй.
Манай Монгол улсын хувьд энэ тал дээр төдийлөн шинийг санаачилсан зүйл байхгүй,
нэгэн хэвийн баригдмал учир компани, албан байгууллагууд ирээдүйн ололт
амжилтынхаа төлөө шинэ санаа, сэдлийг туршиж үзэх нь зүйтэй.
Түлхүүр үг: манлайлал, үнэт зүйл, мотиваци, стратеги
Оршил
Жижиг дунд үйлдвэрлэл эрчимтэй хөгжиж байгаа өнөө үед хүн болгон өөрсдийн
бизнесийг эхлүүлж байна. Тиймээс хамгийн гол эхлэл нь найдвартай хамт олон,
итгэл даах хамтран ажиллагсад билээ.Үйл ажиллагаагаа явуулаад удаагүй компаниуд
өсч дэвжиж өргөжихийн хирээр ажилчид, хамт олны тоо нэмэгдэнэ. Зөв боловсон
хүчинг сонгож, нэгдмэл хамт олныг бүрдүүлэхийн тулд өөрсдийн гэсэн дахин
давташгүй компанийн соёлыг бий болгох хэрэгтэй.
Мөн нэгэн хэвийн хэвшмэл соёлын тогтолцоотой компаниуд ч бас хайрцагнаасаа
гадуур сэтгэж, шинэлэг санааг дэвшүүлж, дотоод уур амьсгалаа улам бэхжүүлэх нь
чухал. Учир нь бизнес гэдэг бол хүнээр дамжиж, хүнийг бий болгодог баялагийн
тухай асуудал. Бизнесийн бүхий л түвшинд хүний тухай яригддаг.
Бид алхам тутамдаа үйлчилгээ авдаг. Хамгийн энгийн жишээ гэхэд сүлжээ
дэлгүүрийн худалдагч, автобусны кондукторууд. Эдгээр ажилчдын үйлчлүүлэгчтэй

2. 2
харьцаж буй байдал их сул. Асуудлын гол нь удирдлага, дээд шатны менежерүүд
ажилчдынхаа сэтгэл хангалуун байдлыг хангаж, хэдий хэмжээгээр сайн урамшуулна
төдий чинээ үйлчилгээ сайжирч, үйлчлүүлэгч, хэрэглэгчдийн тоо олширч, ашиг
нэмэгдэх явдал юм. Бизнесийн амжилттай авч явах эсэх нь хүнээ хэрхэн зөв удирдах,
менежментийн стратегиас хамаарна.Тэр ч утгаараа би илтгэлдээ бусдаас өвөрмөц,
өөрсдийн гэсэн дахин давтагдашгүй компанийг соёлийг бүрдүүлсэн, амжиллттай үйл
ажиллагаагаа явуулж буй АНУ-ийн “Zappos”компанийг сонгон авч судалсан юм.
“Zappos” компаний тухай
Энэхүү компанийг 1999 оны 6-н сард Лас Вегас, Невада-д
“Nick Swinmurn” анх үүсгэн байгуулсан.
Анхны нэр нь “ShoeSite.com” байсан боловч хэдэн сарын
дараа “Zappos” хэмээх нэрээр сольсон.
1999 онд байгуулагдсанаасаа хойш дэлхийн том онлайн дэлгүүрүүдийн нэг болон
өргөжсөн. Уг компани нь нүдний шил, цүнх, гоёл чимэглэл, хувцас хэрэглэл
худалдаалдаг.
2009 оны 6 -н сараас Amazon.com- ийн охин компани болсон түүхтэй юм.
Компаний зорилго:Салбартаа хамгийн шилдэг үйлчилгээг хэрэглэгчдэд хүргэх
“Zappos” компани нь найдвартай бизнесийн загвар, харилцааны маркетинг
ашигладаг. Компанийн эдийн засгийн эрчимтэй өсөлтийн үндсэн эх үүсвэр нь давтан
үйлчлүүлэгчид, дэлгэрэнгүй зөвлөгөө өгдөг явдал юм.
“Zappos” компаний CEO-ийн товч танилцуулга
Тони Hsieh 1999 онд 24 насандаа өөрийн нөхөдтэйгээ хамтран байгуулсан Link
Exchange интернет сүлжээний кооператив-аа Microsoft-д 265 сая доллараар зарсан.
Дараа нь тэрээр зөвлөх, хөрөнгө оруулагч болж компанид нэгдэж, гүйцэтгэх захирал
болсон. Түүний ачаар ямар ч орлогогүй байсан компани 2009 онд 1.2 тэрбум
долларын ашиг олтлоо өргөжсөн байна.
Зураг 1. Tony Hsieh, CEO
Компаний зохион байгуулах стратеги
“Zappos” компани нь байгууллагын соёлыг дээшлүүлэх, ажиллагчдын харилцаа, хувь
хүнийг хөгжүүлэх талд ихээхэн анхаарал тавьдаг билээ. Компаний удирдагч болох
Tony Hsieh “Хэрвээ бид байгууллагын соёлийг /харилцааны төлөв/ зөв бүрдүүлж

3. 3
чадах юм бол худалдан авагчдад зориулсан үйлчилгээ, түүний дотор өөр бусад бүх
зүйл эмх цэгцэндээ орох болно.“ гэж хэлсэн байдаг.
Зураг 2. “Zappos” компаний соёлын ном
“Zappos” компани нь 2009 онд “Ажиллахад хамгийн тохиромжтой 100 компани“
гэсэн “Fortune” сэтгүүлээс гаргасан жагсаалтанд 23-т орсон байна.
Хүснэгт 1.“Zappos” компаний 2010- 2014 он хүртэлх зэрэглэл
Он
Зэрэглэл Компани
Ажлын
байрны өсөлт
АНУ
ажилчдын тоо
2010 15
Zappos
-21% 1300
2011 6 37 % 1843
2012 11 70% 3003
2013 31 -57,3% 1243
2014 38 -13,4% 1421
“Zappo family”-ийн (Гол үнэт зүйлс)
“Zappos” компани нь өөрсдийн соёл, брэнд, бизнесийн стратегийг явуулах өвөрмөц
10 үнэт зүйлсийг өдөр тутам хэрэгжүүлдэг бөгөөд энэхүү арван хүчин зүйлсийг
хангаж чадахуйц хүмүүсийгч мөн ажилд авахыг зорьдог.
1. Deliver Wow Through Service - Үйлчилгээгээрээ хэрэглэгчдэд/харилцагч,
хамтран ажиллагсад/“WOW”-г хүргэх (гайхшруулах)
“WOW”- энэ үг богинохон, энгийн үг. Гэхдээ том утга санааг
агуулдаг. “WOW”-ийг хүргэхдээ чи өөрөө бусдаас өөр байх
ёстой. Өөрөөр хэлбэл бага зэрэг уламжлалт бус хандлагатай,
шинэлэг зүйлийг хийх явдал юм. Чи юмыг төсөөлж байснаас
илүү сайн, хэт давуу хийх ёстой. Тэд дунд зэргийн үйлчилгээ
үзүүлдэг, дунд зэргийн компани биш. Тэд үргэлж ажилчдаа үйлчлүүлэгчид,
хэрэглэгчдийг гайхшруулж цочирдтол “WOW”- ийг хүргэхийг шаарддаг.

4. 4
Тэдний философи бол WOW ийг мөнгөн нөхөн төлбөр гэх мэтийн зүйлстэй
холбогдсон зүйлээр биш үйлчилгээ, туршлагаар хүргэх явдал. Жишээ нь: Тэд
хэрэглэгчидэд ямар нэгэн хөнгөлөлт, суртчилгааг санал болгодоггүй.
Тэд хэрэглэгч, үйлчлүүлэгч, хамтран ажиллагсад, хөрөнгө оруулагчиддаа “WOW”-
ийг хүргэхээр тэмүүлдэг.
2. Embrace And Drive Change - Өөрчлөлтийг хүлээн авч, цааш тэмүүл.
Зарим хүмүүст ялангуяа том компаниас шилжин ирсэн
хүмүүсийн хувьд байнгын өөрчлөлт нь эхэндээ
бэрхшээлтэй байж болно. Хэрвээ та магадгүй өөрчлөлтийг
хүлээн авч чадахгүй бол энэхүү компанид ажиллахад
тохиромжгүй юм.
Бид бүхэн өөрчлөлтөөс айхгүй байж түүнийг хүлээн авч
цааш жолоодож сурах нь чухал. Үргэлж байнгын өөрчлөлтөнд бэлэн байх хэрэгтэй.
Өөрчлөлт нь ямар ч зүг чигээс ирж болно. Компаний ихэнхи өөрчлөлт нь
хэрэглэгчидтэй тулж ажилладаг хүмүүс, хэрэглэгчидтэй холбоотой асуудлаас болж
үүсдэг.
Тэд үргэлж хувьсан өөрчлөгддөг. Бизнесийн өрсөлдөөнд бусдаас нэг алхам урд
алхахын тулд үргэлж өөрчлөгдөн, гарч болзошгүй асуудлыг таамаглаж байх
хэрэгтэй.
“Zappos”компанийн соёл нь өөрчлөлтийг хүлээн авч хөл нийлүүлэн алхах явдал юм.
3. Create Fun And A Little Weirdness - Хөгжилтэй, бага зэрэг ёр бусын байх.
Zappos компанийг бусад компаниудаас ялгах онцлог
зүйлсүүдийн нэг нь хөгжилтэй байж бага зэргийн ер
бусын байх явдал юм. Тэд бусад компани шиг нэгэн
хэвийн уйтгартай байдаггүй. Ажлаа хийж байхдаа ч
инээлдэн хошигнодог.
Амьдралыг илүү сонирхолтой, хөгжилтэй байлгахын
тулд тэд бага зэрэг ер бусын байхыг хүсдэг. Энэ нь ч мөн компанийг өвөрмөц,
мартагдашгүй хэв маягтай болгодог.
Zappos компаний амжилтын үндэс бол хувь хүмүүсийн онцлог, өөр байдлыг
байгаагаар нь хүлээн авч буй соёл юм. Гадны хүмүүст бол энэ нь нийцгүй санагдаж
болно. Гэвч тэдний итгэл үнэмшил өөрсдийнхөөрөө байх явдал.
Бага зэрэг ер бусын байх явдлыг дэмжих нь ажилчдыг хайрцагнаасаа гадуур
сэтгэхэд тус болж, илүү шинийг эрэлхийлэхэд дэмжлэг болдог. Ажил дээр байхдаа
хөгжилдөн, бага зэргийн ер бусын байдлыг хослуулснаар ажилчид илүү урамшиж
тэр ч утгаараа компани ч шинэчлэгдэн сайжирдаг.
4. Be Adventurous, Creative And Open-Minded - Зоригтой, бүтээлч, сэтгэлгээ
сайтай.
Эрсдлийг хүлээн авч, алдаа гаргахаас айх хэрэггүй. Алдаа гаргаж
байж л эрсдлийг даван туулдаг. Цаг хугацаа өнгөрөхийн хирээр

5. 5
ажилчид оновчтой бизнесийн шийдвэр гаргаж сурна. Тэд хүмүүсийг алдаа гаргаж
түүнээсээ суралцахыг уриалдаг.
Адал явдлыг эрэлхийлж, шинэ боломжийг судлахдаа ямарваа нэгэн юманд
баригдалгүй чөлөөтэй сэтгэдэг учир бусдаас өндөрт, өрсөлдөөнд давуу байх
боломжийг олгодог.
5. Pursue Growth And Learning - Өсч дэвжих, суралцах тэмүүлэлтэй.
Байгууллагын соёлыг дээшлүүлснээр ажиллагчид улам өсч дэвжих, өөрийгөө
хөгжүүлэх хүсэл тэмүүлэлттэй ажилладаг. Ийм ч учраас уг компаний сүүлийн
жилүүдийн орлого ихээр нэмэгдэж байгаа болно.
Тасралтгүй суралцах нь аль ч салбарт Амжилт олох хамгийн наад захын шаардлага
юм.
6. Build Open And Honest Relationships With Communication - Нээлттэй,
шударга харилцааг бий болгох
Компаний нийт ажиллагчид хоорондоо нээлттэй, илэн далангүй харьцдаг байна. Бие
биенийхээ гаргасан алдаа дутагдлыг хэлж ойлгуулах, итгэл төрүүлэхүйц ажлын
байрны орчинг бий болгодог байна.
Ямар нэгэн баялагийн, ямар нэг амжилтын, ямар нэгэн материаллаг байдлын, бүх
агуу их нээлтийн, зохион бүтээлтийн мөн тэрчлэн бүх амжилт ололтын хамгийн
анхдагч эх үүсвэр нь ухаан бодол юм.
7. Build A Positive Team And Family Spirit - Эерэг баг, гэр бүлийн уур
амьсгалыг бэхжүүлэх
Бүлэг багийн уур амьсгал тухайн байгууллагын соёлыг дээшлүүлэхээс гадна
бүтээмж, үр ашгийг дээшлүүлдэг байна. Хамт олон бие биенээ дэмжиж,
хамтрагчдынхаа тусламжинд найдан, ямагт тэргүүнд байхыг эрмэлздэг байна. Уг
компаний нэг давуу тал нь шинээр ажилд авч байгаа хүнээ зөвхөн дарга шалгаруулах
бус бүх хамт олноор шалгаруулдаг байна. Удирдлагын хэлэх дуртай үг нь “Тухайн
хүн цай уугаад дахин уух тааламжтай байвал тэр хүнийг ажилд авах болно” гэжээ.
8. Do More With Less - Бага зүйлээр ихийг бүтээ.
Өөрийнхөө ажлыг өөрөө л хий, тэгэхдээ зөвхөн өөрийнхөө ажлыг биш түүнээс арай
илүүг хий. Үүгээрээ та өөрийнхөө өгөөмөрийг харуулах болно. Юу гэвэл энэ нэмж
хийсэн багахан ажил нь ихэнх тохиолдолд нөгөө хийх гэснээс илүү бүтээлч, үр
дүнтэй зүйл болдог.
9. Be Passionate And Determined10. Be Humble - Хүсэл тэмүүлэлтэй,
шийдэмгий Даруу бай.
Тодорхой зорилготой хүн хамгийн бэрх, бартаатай замаар ч урагшилж чадна. Харин
ямар ч зорилгогүй хүн шулуун, дардан замаарч урагшилж чадахгүй.
Шаргуу зан, цөхрөлтгүй оролдлогыг юу ч орлож чадахгүй. Авьяас түүнийг орлож
чадахгүй, авьяастай бүтэлгүйчүүдээс илүү ердийн зүйл гэж байдаггүй. Мөн тэрчлэн
суу билиг түүнийг орлож чадахгүй, ямар ч амжилтгүй хоосон суу билэг бараг зүйр үг
рүү орчихдог. Боловсрол мөн түүнийг орлож чадахгүй. Дэлхий ертөнц боловсролтой

6. 6
тэрслүү этгээдүүдээр дүүрэн байна. Зөвхөн хамгийг чадагч шаргуу зан, цөхрөлтгүй
оролдлого, шийдэмгийн байдал үнэнхүү чухал.
Зураг 3. “Zappos” компаний төв байр болон доторхи орчин
“Zappos family”ажилчддадаа идэвхижүүлэхдээ маш олон төрлийн арга хэмжээ
авдаг ба дараах зүйлсийг санал болгодог:
 Ажилчдад зориулсан хөтөлбөрүүд
Эрүүл мэнд
 “Zappos Гэр бүл” нь давуу эрхтэй үйлчилгээ үзүүлэгч байгууллага ( PPO )
Эмнэлгийн төлөвлөгөө, том хэмжээний үйлчилгээ үзүүлэгч сүлжээ болон
зарим эрүүл мэндийн зардлыг гаргадаг.
Төлөвлөгөөний зарим нэг онцлох зүйлийг доор жагсаав:
 Хөтөлбөрийг ашигласнаар ямар нэгэн хасагдал байхгүй.
 Бүх эрх , анхан шатны ээлжит болон урьдчилан сэргийлэх тусламж 100 хувь
багтсан .
 Шүдний эмчилгээ Delta Dental PPO
 Жилд 2 удаа үнэ төлбөргүй үзлэг, 3 удаа үнэгүй цэвэрлэгээ хамардаг. Үндсэн ,
гол үйлчилгээг авахад жилд хамгийн ихдээ 2000 $-г олгоно.
Нүдний хараа
 2 төрлийн төлөвлөгөөг санал болгож байна.

7. 7
 Үндсэн төлөвлөгөө болон худалдан авах- хүртэл төлөвлөгөө:
 Суурь алсын хараа төлөвлөгөө – нүдийг тань эрүүл байлгах хэрэгтэй бүх
зүйлийг танд олгоно !
 Худалдан авч өгөх төлөвлөгөө - нүдний шил / контакт линзэнд дурлагчдад
зориулагдсан.
Амь насны даатгал
 “Zappos гэр бүл” нь амьнасны даатгал, гэнэтийн ослын даатгал санал
болгодог.
Фитнесс-дасгал сургуулилт
 24 цаг ажилладаг ажлын “Чийрэгжүүлэх төв”
 Сар бүр фитнесс хичээл, санхүүгийн мэдлэг олгох хичээл, цагаан хоол/эрүүл
мэндийн хичээл тогтмол явагдана.
Хоол тэжээл
 Ажлын кафе- Эрүүл хоолны сонголт.
Үнэгүй салад, сэндвич, шөл , жимс , уух юм, зайрмаг , эрдэнэ шиш гэх мэт.
Lifestyle-хөтөлбөрүүд
 Тамхинаас гаргах үнэгүй сургалт
 Эрүүл нярай хөтөлбөр
 Хүүхэд үрчилж авах, үргүйдлийн тэтгэмж(жилд 6000 $ хүртэлх)
 Эрүүл мэндийн шинжилгээ (нүдний хараа, сонсгол , цусны даралтгэх мэт.)
 Массажны сандал
 Таксины талон
 Унтлагын өрөө
Дүгнэлт
“Zappos” компаний нь бусад байгууллагуудаас өөр, ер бусын гайхшралыг төрүүлдэг
үйлчилгээ үзүүлэхийг эрхэмлэдэг байна. Энэ нь дараах зүйлсүүдийг илэрч байгаа
болно.
 Бусдаас өөр
 Ажилчдад зориулсан бүрэн дүүрэн эрх чөлөө
 Хангамж, тэтгэмж
 Орон зай
 Жигтэй
 Нэгэн гэр бүл мэт
 Сонирхолтой хэрэгжүүлэлт нь үр дүнгээ зохих хэмжээнд өгдөг ажээ.
Аливаа байгууллага нь соёлоо дээшлүүлэн, ажиллагчдыг хөгжүүлж,
идэвхижүүлсэнээр ажилчдын хүсэл, хэрэгцээг сайн хангаж өгснөөр ажлын ахиц ч
сайн байх аж.
Эндээс үзэхэд манай улсад үйл ажиллагаа явуулж буй байгууллагууд үүнээс санаа
авч болохгүй байхгүй гэж үзэж байна.
Ашигласан материал
[1] Д.Болормаа. “Байгууллагын зохион байгуулалтын зан төлөв”. Улаанбаатар хот.
2008 он

8. 8
[2] “Байгууллага дахь харилцаа”. ШУТИС. КтМС. Улаанбаатар хот. 1998 он
[3] Л.Дамдинсүрэн. “Байгууллага дахь зан төлөв”. Улаанбаатар хот. 2009 он
[4] http://en.wikipedia.org/wiki/Zappos
[5] http://money.cnn.com/magazines/fortune/bestcompanies/2011/full_list/
[6] http://about.zappos.com/
[7] http://officesnapshots.com/2013/12/16/new-zappos-downtown-las-vegas-headquarters/
[8] https://www.youtube.com/