2. 46 -
( 17
o ya 8)
G 182

3. AUTORRETRATOAK
1773
1783
1795 1800

4. Autorretratoa 1771 1815

5. 1815

6. GOYA: AUTORRETRATOA

7. GOYA:
AUTORRETRATOA

8. Francisco
de Goya y
Lucientes Vicente Lópezen erretratua (1826)

9. GOYA (1746-1828)

10. FRANCISCO DE GOYA
BERE GARAI HISTORIKOA
- Absolutismoa eta Despotismo Ilustratuaren garaia (Karlos IV.a eta Godoy)
- Ilustrazioa (harreman estuak izan zituen garaiko ilustratuekin).
- Frantses iraultza.
- Espainiako Independentzia Gerra (1808-1814)
- Fernando VII.aren itzulera eta Frantziarako exilioa.
IZAERA ETA PENTSAMENDUA
- Gizarte estamentala eta Antzineko Erregimenarekiko kritikoa.
- Independentzia Gerran, krudelkeria, indarkeria eta gerra-sarraskien lekuko eta salatari
LANAK
- Gorte pintorea izan zen (noble eta erregeentzako pinturak eginez).
- Libreki, bere kaxara, pintura anitz egin zituen: pintura beltzak, grabatuak (kapritxoak,
desastreak, disparateak eta tauromakia).
BERE OBRAREN GARRANTZIA
- Pintura garaikidearen iragarlea: erromantizismoaren, inpresionismoaren,
espresionismoaren eta surrealismoaren aitzindari kontsideratuta.

11. 1. Hastapenak Zaragozan: erlijio gaiak eta elizen barruko dekorazioak. FRANCISCO
DE GOYA:
2. Madrilen finkatze garaia (1774-90):
- Tapizgintzarako lanak: eguneroko gaiak, ohiturak.
ETAPAK
3. 1790. hamarkada (gor gelditu zen)
- Dramatismotik hurbil. Gauzen alde ezezkor eta ilunena ikusten du.
- Kapritxoak (grabatuak): gizarteari kritika.
4. Nobleen erretratugile eta gorte eta ganbara pintorea (1799- 1808)
- Errege familiaren eta gorte kideen (ministroen familien) erretratuak.
5. Independentzia Gerra (1808-1814)
- Bere kabuz, inork enkargatu gabe, gerraren testigantza plastikoa utzi zuen. Gerrak ikaragarri
hunkitu zuen eta sentsibilitate hori agerian gelditzen da bere lanetan. Gai nagusia: gerra
- Lanak: fusilamenduak, desastreak, (grabatuak): gerraren gehiegikeri eta ankerkerien islada.
6. Fernando VII.aren itzulera: Berrezarketa (1814-23): bakardade eta isolamendu garaia.
- Pintura beltzak, grabatuak (disparateak): espresionismo eta surrealismoaren aitzindari
7. Burdeosen (1824-28): grabatuak (tauromakia eta disparateak) eta pintura alaiagoen garaia:
inpresionismoaren iragarle.

12. GOYA: INGURUNE HISTORIKOA, BIOGRAFIA ETA BILAKAERA ARTISTIKOA
Barrokoa / Rokokoa Neoklasizismoa Erromantizismoa
Antzineko Erregimena: Frantses
Napoleonen Inperioa Berrezarketa
Despotismo Ilustratua Iraultza
1746 1785 1799 1808 1814 1828
Karlos III. Karlos IV.aren Independentzia Absolutismoaren
erregearen ganbara berrezarpena
Gerra
pintorea Fernando VII.a
pintorea
Hirurteko
Liberala
(1820-23)
Burdeosko
erbestea
(1824)

13. Ingurune
historikoa
Fernando VI.a
(1746-1759)
Karlos III.a Karlos IV.a Fernando VII.a
(1759-1788) (1789-1808) (1808)
(1814-1833)
Jose I.a
“Pepe botella”
(1808-1813)

14. GAIAK
Erlijiosoak
Tapizentzako
kartoiak
Erretratuak
Historikoak
Fantastikoak
Jenerokoak

19. Artelan nagusiak
Maiatzaren 2 edo Mamelukoen karga Maiatzaren 3ko fusilamenduak
“Itsumandoa” Karlos IV.aren familia

20. Artelan nagusiak
Maja Jantzia
Kolosoa
Saturno bere semeak jaten
Arrazoiaren lokartzeak
monstruoak sortarazten ditu

22. 1. ALDIA (1775-1792)
TAPIZENTZAKO KARTOIAK

23. “EGUZKITAKOA” EDO
“PARASOLA” (1776-78)
“ ASKARIA” (1776)
KARTOIAK “PELELEA” (1791)
“ITSUMANDOA”
(1791)
“KOMETA”
(1778)

25. GOYA: TAPIZEN GARAIA (1774-90)
(eguneroko gaiak, herritarren ohiturak)
Itsumandoa edo
“La gallinita ciega”

27. Itsumandoa (1791)

28. Majen dantza
Manzanares
ondoan
1777
272 x 295 zm
Prado Museoa,
Madril

29. Parasola
(1776-78)
(104 x 152 zm)
Prado Museoa, Madril
Parasola

31. 31

33. LARRAINA edo UDA
“LA ERA”

34. UDABERRIA

35. MAHATS
BILKETA.
UDAZKENA

37. ELUR EKAITZA edo
NEGUA
1786-87
275 x 293 zm
Prado Museoa, Madril

39. Kometa
39

40. 40
ERORIA ASKARIA

41. KULUNKA

42. Maja eta
“enbozatuak”

44. KUKAÑA

45. TAPIZEN GARAIA (XVIII. BUKAERA):
EGUNEROKO GAIAK ETA OHITURAK
PELELEA

46. TAPIZEN GARAIA. HERRITARREN OHITURAK
ZANKOAK

47. Kartetako jokalariak
Haurrak soldaduetara jolasten

48. PELELEA

49. Ontzi-saltzailea (1779)
(259 x 220 zm)
Prado Museoa, Madril

52. LA VENDIMIA(1786)
EL ALBAÑIL
HERIDO
(1786-1787)

53. TAPIZEN GARAIA: EGUNEROKO GAIAK
EZKONTZA

55. Igeltsero zauritua
(1786-87) 268 x 110 zm
Prado Museoa, Madril

57. San Isidroren erromeria (1788)

58. 2. ALDIA (1793-1808)

59. GOYA 1790. HAMARKADA: DRAMATISMOA
EROETXEA
SUTEA

60. Eroetxea

61. GOYA: 1790.
HAMARKADA:
DRAMATISMOA
NAUFRAGIOA

63. Inkisizioaren Tribunala

64. “Sorginen hegaldia” (1797-98)
Prado Museoa

65. AKELARREA
(1789)

66. San Antonio de la Florida (MADRIL)

69. San Antonio de la Florida

72. San Antonio de la Florida

76. GOYA: 1790. HAM.: KAPRITXOAK (GRABATUAK)
ESANAHIA, GAIAK ETA HELBURUA
80 kapritxo ditu. Goyak “giza okerrak eta zirien” adierazle gisa aurkeztu zituen.
Kapritxoek ohitura eta sineskerien kritika zorrotza eta hezgarria egiten dute
(ilustrazioarekin bat eginez). Oro har, garaiko egitura politiko-sozialari egindako
erasoak dira.
GAIAK
Gaiak: antiklerikalismoa, sorginkeria, Inkisizioari kritika, ezjakintasuna, gizarte
estamentalaren injustiziak…
GRABATUAREN TEKNIKA
Grabatuaren teknika erabiltzearen arrazoia: lanaren zabaltzea errazteko (kopiak). Hala
ere, ez ziren kopia askorik egin, Inkisizioaren beldurrez, grabatuen plantxak erregeari
oparitu egin baitzizkion.
EZAUGARRI TEKNIKO-FORMALAK
Espresionismoaren aurrekari: figuren deformazio eta nahasketak.
Surrealismoaren aurrekari: irudimenezko figurak (deabruak, mamuak, animali
fantastikoak…

81. GOYA: 1790. HAM.: KAPRITXOAK (GRABATUAK)

83. Kapritxoak (1797-1799)

84. De qué mal morirá! Pobrecitas! Qué sacrificio!

85. “Dios la perdona
era su madre”

88. KAPRITXOAK
Arrazoiaren lokartzeak
monstruoak sortarazten
ditu
Akuafortea eta akuatinta.
218 x 152 mm

90. ¡Hasta la muerte!

91. KAPRITXO 55.
HASTA LA MUERTE.

92. ¡Tal para cual!

93. KAPRITXO 5.
TAL PARA CUAL

94. KAPRITXO 8.
QUE SE LA LLEVARON

95. ¡A la caza de dientes!

96. KAPRITXO 12.
A LA CAZA DE DIENTES.

97. Tu que no puedes
Akuaforte eta akuatinta
218 x 252 mm

98. KAPRITXO 40.
¿DE QUÉ MAL MORIRÁ?

99. ¡Si sabrá más el
discípulo!

100. Hasta su abuelo
Akuatinta, 154 x 218 mm

101. KAPRITXO 39.
“ASTA SU ABUELO”

102. KAPRITXO 61.
VOLAVERUNT.

103. KAPRITXO 50.
LOS
CHINCHILLAS

104. ¡Lo que puede un sastre!

105. KAPRITXO 52.
LO QUE PUEDE UN
SASTRE.

106. KAPRITXO 24.
NO HUBO REMEDIO

107. KAPRITXO 56.
SUBIR Y BAJAR.

108. Que viene el Coco!

109. ¡Qué sacrificio!

110. ¡Ya van desplumados!

111. ¡Nadie nos ha visto!

112. ERRETRATUAK

113. GOYA ILUSTRATU ETA NOBLEEN ERRETRATUGILE
(XVIII. bukaera - XIX. hasiera)
Moratin
Jovellanos Floridablancako kondea

114. Gaspar Melchor de Jovellanos

115. MORATÍN

116. Francisco Bayeu

117. Francisco Bayeu Fernán Núñez kondea

118. FRANCISCO BAYEU

119. Luis Maria de Borbon y Vallabriga Fernando Nuñez kondea

120. SEBASTIÁN MARTÍNEZ WELLINGTON DUKEA

121. Andres del Peral
FERDINAND
GUILLENMARDET

122. SAN CARLOS DUKEA

123. FLORIDABLANCAKO KONDEA

124. Karlos III.a ehiztari

126. GOYA: NOBLE ETA ILUSTRATUEN
ERRETRATUGILE (XVIII. bukaera – XIX. hasiera)
OSUNA DUKEAREN FAMILIA ALBAKO DUKESA

127. Osunako dukea

128. Osunako dukearen familia

129. Albako dukea

130. Bartolomé Suerda

131. ALBAKO DUKESA (1795)
EL ALBAÑIL
HERIDO
(1786-1787)

132. Albako dukesa

140. Albako dukesa eta
bere dama zaindaria

141. ALBAKO DUKESA

143. Pontejoseko markesa Albako dukesa

144. Pontejoseko
markesa

150. GOYA ERRETRATUGILE (XVIII. BUK)
Pontejoseko markesa El Carpioren kondesa

151. TIRANA CHINCHONEKO KONDESA

152. Tirana

153. Chinchoneko kondesa

154. Chinchoneko kondesa

155. CHINCHON-eko KONDESA

157. Benaventeko kondesa

158. CARPIOREN KONDESA TADEA TARIAS ANDREA

159. Cean Bermúdezen
emaztea

160. Mariana Waldstein,
Santa Cruzeko markesa

161. Teresa Sureda

162. Narcisa Baranana de Goicoechea

163. Antonia Zarate

164. MARIANO GOYA,
PINTOREAREN SEMEA

165. MAJAK BALKOIAN
(1812)

168. MAJA
BILUZIA
(1799-1800)
MAJA
JANTZIA
(1800-03)

169. Maja biluzia
1799-1800
oihal gaineko olioa, 97 x 190 zm
Prado Museoa, Madril

171. Urbinoko Venus
Tiziano
Ispiluko
Venus
Velázquez
Biluzia etzanda Olinpia
Picasso Manet
MAJA BILUZIA
GOYA

172. Maja jantzia
1800-03
oihal gaineko olioa, 97 x 190 zm
Prado Museoa, Madril

176. Karlos IV.aren familia
Francisco de Goya Lucientes
Prado Museoa. Madril (1800 – 1801)
Oihal gaineko olioa 280 x 336 zm

177. GORTE PINTOREA (1799-1808)
KARLOS IV.aren FAMILIA
GOYA
Karlos
Maria
Isidro
Fernando VII.a

178. Antonio Pascual (erregearen anaia) eta
Goya Carlota Joaquina (erregearen alaba)
Maria Luisa
Maria Josefa erregina
Isabel
infanta
Karlos IV.a
erregea
Parmako Printzea
Karlos
Maria Isidro
Maria Luisa Printzesa
eta bere semea
Fernando VII.a Karlos Luis
Fernando VII.aren
emaztegaia
Frantzisko de Paula
infantea

184. KARLOS IV.aren FAMILIA

191. MARIA JOSEFA
INFANTA,
ERREGEAREN
ARREBA

192. Maria Josefa infantaren esbozoa

193. GODOY
KARLOS MARIA
ISIDRO

194. Karlos IV.a

195. Karlos IV.a
1789

196. Karlos IV.a
196

201. GODOY

202. Maria Luisa erregina

203. Maria Luisa erregina

204. MARIA LUISA
ERREGINA
FRANTZISKO DE PAULA INFANTEA

206. MANUEL OSORIO MANRIQUE PEPITO COSTA ETA BONELLS
DE ZÚÑIGA

207. INDEPENDENTZIA GERRA (1808-1814)
1808ko maiatzaren 2a, MAMELUKOEN KARGA (1814) Prado Museoa

209. 209

213. GOYA: MAIATZAREN 3a: MONKLOAKO FUSILAMENDUAK

220. 1808ko MAIATZAREN 3a,
MONKLOAKO
FUSILAMENDUAK

232. E. Manet: Maximilianoren fusilamendua,
1867
P. Picasso: Koreako sarraskia, 1951

233. Manet.
Maximiliano enperadorearen
fusilamendua. 1867.
Picasso.
Sarraskia Korean.
1951.

234. Sardinaren ehorzketa (1815)
GERRA GARAIKO
PINTURAK
Atsoa eta denbora (1810)

235. Sardina-ehorzketa

236. “Maragato” fray Pedro de Zuñiga erasotzen

237. Fray Pedrok fusila kentzen du

238. Fray Pedrok “maragato”rekin borrokatzen du, arma kentzeko

239. Fray Pedrok Maragato kolpetzen du fusilarekin

240. Fray Pedrok tiroa botatzen du

241. Fray Pedrok maragato lotzen du

244. DESASTREAK (grabatuak)

246. DESASTREAK
(grabatuak)

248. DESASTREAK (grabatuak)

249. 249

251. DESASTREAK (grabatuak)

252. 252

254. ¡Qué coraje!

255. Zbk. 37: ESTO ES PEOR

257. Tampoco

261. Zbk. 64: CARRETADAS AL CEMENTERIO

262. Zbk. 55: LO PEOR ES PEDIR

263. Zbk. 1: TRISTES PRESENTIMIETOS DE LO QUE VA A ACONTECER

264. Zbk. 77: QUE SE ROMPE LA CUERDA

266. Zbk. 79: MURIÓ LA VERDAD

267. Zbk. 80: SI RESUCITARÁ?

268. BERREZARKETA, Fernando VII.a: 1814-23
BAKARDADE ETA ISOLAMENTU GARAIA. BERE MUNDUAN SARTZEN DA
(subkontziente eta aluzinazioen munduan: surrealismo eta espresionismoaren aitzindari)
PINTURA BELTZAK: QUINTA DEL SORDOKO HORMA PINTURAK
(Espainiaren “kronika beltza” egiten duten pinturak)

269. “QUINTA
DEL
SORDO”

271. Asmodea
1820-1823. Quinta del Sordo.
Bi atso jaten
1820-1823. Quinta del Sordo.
Saturno bere semea jaten
1820-1823. Quinta del Sordo.

272. SATURNO BERE SEMEA JATEN
ANKERKERIAREN ISLADA
ESPAINIAKO TIRANIAREN ADIERAZLEA
ESPRESIONISMORAKO BIDEA

275.  Saturno jainko erromatarra, bere
semeak jaten
 Zahartzaroa, gaztaroa jaten
 Denbora, gauzak jaten
 Espainia, herritarrak jaten
 Goya, bere seme Javier jaten
Ez dakigu…

276. Sorginak

277. PINTURA
BELTZAK
SURREALISMOAREN
ETA
ESPRESIONISMOAREN
AITZINDARIAK BI ATSO JATEN

278. Bi atso zopa jaten

279. SAN ISIDROREN ERROMERIA
DETAILEA

280. San Isidroren erromeria

283. AKELARREA
(pintura beltzak)

284. Akelarrea (1820-1823)

286. Akelarrea
286

287. Akelarrea
287

288. Akelarrea

289. Borroka garroteka

291. BI EMAKUME
ETA GIZON
BAT
IRAKURKETA
291

293. Irakurketa
293

294. Bi emakume eta gizon bat

295. Judith

297. BI FRAILE

298. ASMODEA

299. MANOLA.
LA LEOCADIA

300. La Leocadia

301. Txakurra harean sartuta

302. Txakurra

306. BERREZARKETA, Fernando VII.a: 1814-23
GRABATUAK: DISPARATEAK:
hauetan ere (pintura beltzetan bezalaxe) ezaugarri espresionista
eta surrealistak aurki daitezke.

307. DISPARATEAK

308. Zbk. 1: DISPARATE FEMENINO

309. Zbk. 10: CABALLO RAPTOR

314. AZKEN ETAPA: BURDEOSEN
TAUROMAKIA

316. 316

319. Zbk. 5: EL ANIMOSO MOZO GAZUL ES EL PRIMERO QUE LANCEÓ TOROS EN REGLA

321. Zbk. 20. LIGEREZA Y ATREVIMIENTO DE JUANITO APEÑANIZ EN LA DE MADRID

323. Zbk. 18: TEMERIDAD DE MARTINCHO EN LA PLAZA DE ZARAGOZA

325. Zbk. 31: DESGRACIAS ACAECIDAS EN EL TENDIDO DE LA PLAZA DE MADRID

326. 326

327. BORDELEKO
ESNESALTZAILEA
(1827)
INPRESIONISMOAREN
AITZINDARI
Bordeleko esnesaltzailea
1825-27
oihal gaineko olioa
74 x 68 zm
Prado Museoa, Madril