J4012 pneumatik dan hidraulik unit7

J4012 / UNIT 7/1
SIMBOL PIAWAI DAN KEGUNAAN KOMPONEN

UNIT 7
SIMBOL PIAWAI DAN KEGUNAAN
KOMPONEN

Objektif Am

OBJEKTIFdan melakarkan simbol piawai ISO
:
Menyatakan
komponen-komponen sistem hidraulik

Objektif Khusus :

Di akhir unit ini anda sepatutnya dapat:-

Menyatakan simbol piawai ISO komponenkomponen sistem hidraulik.
Menerangkan kegunaan serta melakar binaan
gear, ram, omboh dan skru.
Menerangkan kaedah menggerak injap.
Menerangkan kegunaan dan melakarkan injap
kawalan.
Menyatakan kegunaan serta melakarkan binaan
penggerak.

J4012 / UNIT 7/2

INPUT
INPUT
Selepas mempelajari sistem pneumatik pada unit yang
sebelum ini, sekarang anda akan didedahkan pula
kepada sistem hidraulik.
Untuk mengetahuinya TERUSKAN MEMBACA unit ini.

7.0 PENGENALAN

T

ahukah anda, bahawa sistem hidraulik mempunyai sejarah penggunaan yang
sama dengan pneumatik. Hari ini, sistem hidraulik digunakan dengan
meluas dalam pembinaan jentera berat seperti jentolak, traktor, mesin
gerudi, lori dan lain-lain lagi.
Sebenarnya sistem hidraulik adalah lebih baik dan efisien berbanding sistem
penumatik dalam pembinaan jentera berat kerana sistem hidraulik menggunakan
bendalir sebagai bahantara.
Tahukah anda bagaimana sistem hidraulik berfungsi?
Dalam sistem hidraulik minyak bertekanan terdapat di dalam sebuah power pack.
Pam digunakan bagi menyedut minyak yang dipacu oleh pengerak utama iaitu motor
aliran elektrik yang menghasilkan aliran bendalir. Arah aliran dan kadar aliran
tekanan dikawal oleh injap yang bertekanan.
Penggerak pula digunakan untuk menukarkan tekanan bendalir kepada pergerakan
mekanikal (Kuasa). Jumlah keluaran kuasa yang terhasil bergantung kepada aliran
bendalir. Kecekapan keseluruhan dan susutan tekanan merentasi sesuatu penggerak.
.

J4012 / UNIT 7/3

Sistem hidraulik yang ringkas terdiri daripada dua buah silinder, iaitu satu silinder
besar dan satu silinder kecil. Kedua-dua silinder ini disambungkan oleh paip. Di
dalam silinder yang kecil terdapat satu omboh yang dikenakan daya ke atasnya. Di
dalam silinder yang besar pula, terdapt satu omboh yang dinamakan omboh pelantak.
Beban diletakkan di atas omboh pelantak. Keseluruhan sistem ini diisikan dengan
cecair hidraulik atau minyak hidraulik. Daya yang dikenakan pada silinder kecil akan
dipindahkan ke silinder besar untuk mengangkat beban.

Tuil

Beban

Omboh
Pelantak

10N

Beban
ditolak

Omboh
bergerak

Minyak
(b)

(a)

Rajah 7.1: Menunjukkan asas sistem hidraulik

AWAS !
Adalah penting untuk anda mengetahui simbol-simbol penting
bagi sistem hidraulik sebelum anda boleh meneruskan
pembelajaran anda di unit yang seterusnya !

J4012 / UNIT 7/4

7.1 SIMBOL-SIMBOL PIAWAI BAGI KOMPONEN HIDRAULIK
Simbol piawai ISO bagi komponen-komponen sistem hidraulik adalah seperti di
bawah;
BIL

NAMA

1

Pam hidraulik anjakan tetap

2

Pam hidraulik anjakan berubah

3

Motor hidraulik anjakan tetap

4

Motor hidraulik anjakan berubah

5

Motor pam hidraulik anjakan
tetap

6

Motor pneumatik

7

Motor pam hidraulik anjakan
berubah

SIMBOL

J4012 / UNIT 7/5

BIL

NAMA

8

Penggerak hidraulik berayun

9

Penggerak pneumatik berayun

10

Silinder satu tindakan tanpa
spring atau pegas

11

Silinder satu tindakan berpegas

12

Silinder jenis ram

13

Silinder dua tindakan jenis rod
tunggal

14

Silinder jenis rod kembar

15

Silinder dengan kusyen jenis
tunggal

SIMBOL

J4012 / UNIT 7/6

BIL

NAMA

16

Silinder dengan kusyen jenis
kembar

17

Silinder jenis teleskopik
tindakan sehala

18

Injap pelega dan injap
keselamatan jenis susun padu
dalam dan luar

19

Injap kawalan aliran

20

Injap kawalan aliran boleh
laras

21

Injap kawalan arah jenis 2/2

22

(pusat tertutup)

23


24

solenoid berpegas

25


26

Injap sehala

SIMBOL

J4012 / UNIT 7/7

BIL

NAMA

27

Injap ulang-alik

28

Injap kawalan aliran dengan
injap sehala

29

Suis tekanan

30

Penapis

31

Silinder jenis gegendang

32

Susun atur jenis terus

33

Susun atur jenis tak terus

34

Jenis pegas

35

SIMBOL

Jenis pegas berlaras

Rajah 7.2 : Simbol-simbol piawai bagi komponen hidraulik

J4012 / UNIT 7/8
SIMBOL PIAWAI
AKTIVITI 7a DAN KEGUNAAN KOMPONEN

UJI KEFAHAMAN ANDA SEBELUM ANDA MENERUSKAN INPUT
SELANJUTNYA.
SILA SEMAK JAWAPAN ANDA PADA MAKLUM BALAS DI HALAMAN
BERIKUTNYA.

SELAMAT MENCUBA……
Soalan 7a-1
Namakan simbol-simbol yang diberikan berikut:Simbol

Nama

Soalan 7a-2
Nama

Simbol

J4012 / UNIT 7/9



Injap kawalan arah jenis 4/3 (pusat
tertutup)

Penapis

J4012 / UNIT 7/10

MAKLUM BALAS KEPADA AKTIVITI 1a

TAHNIAH !
ANDA TELAH MENGHAMPIRI KEJAYAAN,
PASTIKAN JAWAPAN ANDA BETUL SEBELUM
BERPINDAH KEPADA INPUT YANG SELANJUTNYA.

Jawapan 7a-1
Simbol

Nama
Pam hidraulik anjakan berubah jenis satu arah.

Motor hidraulik anjakan berubah jenis dua arah.

Motor hidraulik anjakan tetap jenis satu arah.

Pam hidraulik anjakan tetap jenis dua arah.

Jawapan 7a-2

J4012 / UNIT 7/11

Nama


(pusat tertutup)

Penapis

Simbol

J4012 / UNIT 7/12

INPUT
INPUT
7.2 KEGUNAAN KOMPONEN ASAS HIDRAULIK
Sistem hidraulik boleh dibahagikan kepada beberapa bahagian seperti di bawah
bergantung kepada fungsi komponen tersebut :Injap
Berfungsi untuk mengatur tekanan dalam litar dan mengawal arah aliran
minyak.
Motor
Mengeluarkan kuasa untuk membuat kerja bagi pergerakan putaran.
Penapis
Menapis minyak hidraul dari kekotoran.
Pam
Mengedar kuantiti minyak hidraul ke seluruh sistem.
Silinder
Boleh mengeluarkan kuasa untuk membuat kerja bagi gerakan linar.
Penumpuk
Berfungsi untuk menyimpan tekanan sistem, menyerap getaran dan
menstabilkan tekanan sistem.
Tangki
Menakung minyak hidraul dan menyejukkan minyak hidraul
Rajah 7.3 dibawah menunjukkan kedudukan komponen asas sistem kawalan
hidraulik untuk menggerakkan satu motor dua tindakan.
Pusat terbuka 4/2

Injap
Pelega

Pam

Motor 2
tindakan

Rajah 7.3 : Kedudukan komponen asas sistem kawalan hidraulik untuk mengerakkan
satu motor dua tindakan.

J4012 / UNIT 7/13

7.2.1

PAM
Pam dan motor boleh dibahagikan kepada dua jenis yang utama iaitu anjakan
tetap dan anjakan berubah. Kesemua pam dan motor yang digunakan dalam
hidrostatik adalah jenis anjakan positif dimana kebocorannya hanya sedikit
sahaja dan boleh diabaikan. Isipadu cecair yang tetap dikeluarkan dari pam
pada setiap pusingan aci pemacu pam tanpa mengira keadaan tekanan dalam
litar hidraulik. Pam boleh dibahagikan kepada beberapa jenis seperti di
bawah:




Gear
Ram
Omboh
Skru

7.2.1.1 Gear
Menggunakan dua atau lebih pasangan gear dan ianya dipasang di
dalam sebuah kotak keluli yang mempunyai saluran masukan dan
keluaran. Kedua-dua gear dalam satu pasangan adalah sama saiz.

SALUR MASUK

KEDAP DALAM
TERBENTUK DI SINI
SALUR KELUAR

Gambarajah 7.4 : Pam Jenis Gear
7.2.1.2 Ram
Gambarajah 7.5 di bawah menunjukkan pam jenis ram gelangsar
yang paling ringkas yang mengandungi rotor di pasang dengan
beberapa ram rotor yang bebas bergelangsar dengan celah jejari.
Rotor itu bersipi dengan perumah yang mengandungi ram rotor itu.
Cecair akan mengalir ke dalam ruang masukan apabila ruang
antara sarung rotor dan ram rotor menjadi besar dan cecair itu akan

J4012 / UNIT 7/14

dikeluarkan dari ruang disebelahnya apabila ruang itu menjadi
kecil ketika rotor itu berpusing.

Sumber:
Festo Didactic

Gambarajah 7.5 : Pam Jenis Ram
7.2.1.3 Omboh
Pam omboh kebanyakannya digunakan pada sistem dengan
tekanan operasi melebihi atau sama dengan 140 bar. Ciri utama
pam omboh adalah kecekapan yang tinggi pada tekanan tinggi. Ini
adalah sangat penting apabila aliran malar, tanpa bergantung
kepada perubahan tekanan. Terdapat 2 jenis pam hidraulik
berbilang omboh, iaitu jenis paksi dan jejarian. Pam paksi
terbahagi kepada dua jenis seperti gambarajah 7.6 di bawah:-

(a)

(b)

Gambarajah 7.6 : Pam Jenis Omboh Paksi (a) Paksi Bengkok
( b) Paksi Plat Kocak.

J4012 / UNIT 7/15

Rajah 7.7 di bawah pula menunjukkan pam jenis omboh jejarian,
Pam jenis ini juga terbahagi kepada dua iaitu jenis alir jejari piston
berpusing dan sesondol berpusing.

Rajah 7.7 : Pam Jenis Alir Jejari
7.2.1.4 SKRU
Rajah 7.8 di bawah menunjukkan binaan Pam Jenis Skru. Ianya
adalah tahan lasak kerana bendalir yang digunakan akan
bertindak sebagai pelindung daripada kebocoran. Ianya sesuai
digunakan jika beban yang dikenakan padanya tidak berubah.
Pam jenis ini memerlukan penapis minyak yang dipasang secara
siri dibahagian keluaran.

Putaran

Keluaran

Masukan

Rajah 7.8 : Pam Jenis Skru

J4012 / UNIT 7/16

AKTIVITI 7b
SELAMAT MENCUBA

Soalan 7b-1
Senaraikan EMPAT jenis pam hidraulik

Soalan 7b-2
Lakarkan binaan keratan rentas bagi pam berikut:
i.
Pam Gear
ii.
Pam Ram

J4012 / UNIT 7/17

MAKLUM BALAS KEPADA AKTIVITI
TAHNIAH SEKIRANYA JAWAPAN ANDA
SAMA SEPERTI DI BAWAH
Jawapan 7b-1
i.
Gear
ii.
Ram
iii.
Omboh
iv.
Skru
Jawapan 7b-2
i.

SALUR MASUK

KEDAP DALAM
TERBENTUK DI SINI
SALUR KELUAR

ii.

J4012 / UNIT 7/18

7.2.1

INJAP
Injap di dalam sistem hidraulik berfungsi sama seperti injap di dalam sistem
pneumatik. Kaedah menggerakkan injap adalah seperti berikut;
7.2.2.1 Kaedah Menggerakkan Injap
Injap di dalam sistem hidraulik boleh digerakkan dengan berbagai
cara seperti di bawah:

Mekanikal
Kaedah menggerakkan injap mekanikal pula boleh dibahagikan
kepada dua iaitu secara kendalian mekanikal dan insani. Rajah
7.9 di bawah menunjukkan salah satu daripada jenis kendalian
injap secara mekanikal.

Sumber:
Pneumatic & Hydraulic,
Oxford University, 1998

Rajah 7.9 : Kaedah Kendalian Mekanikal
Rajah 7.10 di bawah pula menunjukkan salah satu kaedah
menggerakkan injap secara insani.

Sumber:

Rajah 7.10 : Kaedah Menggerakkan Injap Secara Insani

J4012 / UNIT 7/19

 Pneumatik
Rajah 7.11 di bawah menunjukkan kaedah menggerakkan injap
secara pneumatik di mana aci dikawal sepenuhnya oleh pneumatik.

Sumber:

Rajah 7.11 : Kaedah Menggerakkan Injap Secara Pneumatik

 Elektrikal
Rajah 7.12 di bawah menunjukkan kaedah menggerakkan injap
secara elektrikal yang dikawal oleh solenoid.

J4012 / UNIT 7/20

Sumber:

Rajah 7.12 : Kaedah Menggerakkan Injap Secara Elektrikal

7.2.2.2 INJAP KAWALAN
Injap kawalan terbahagi kepada tiga iaitu injap kawalan tekanan, arah dan
aliran.
 Injap Kawalan Tekanan
Injap kawalan tekanan digunakan untuk menghadkan atau mengawal
tekanan sistem. Ianya mengurangkan tekanan beban sesebuah pam
atau menetapkan tekanan minyak sebelum minyak itu disalurkan ke
dalam litar hidraulik. Injap Kawalann tekanan boleh dibahagikan
kepada lima jenis iaitu : Injap pelega dan sehala

Sumber:

Rajah 7.13 : Injap pelega dan sehala


Injap pengurang tekanan

J4012 / UNIT 7/21

Sumber:

Rajah 7.14 : Injap pengurang tekanan



Injap penjujukan tekanan

Sumber:

Rajah 7.15 : Injap penjujukan tekanan


Injap pemunggahan tekanan

Sumber:

Rajah 7.16 : Injap pemunggahan tekanan

J4012 / UNIT 7/22



Injap imbangan lawan.

Sumber:

Rajah 7.17 : Injap imbangan lawan

 Injap Kawalan Arah
Injap kawalan arah digunakan untuk meneruskan pengaliran minyak di
dalam sistem hidraul. Ia mempunyai pelbagai jenis seperti berikut:





Injap rotor
Injap gelendong (kili)
Injap pusat terbuka dan pusat tertutup
Injap kili sebadan dan kili cantuman

Keempat-empat injap ini menggunakan pelbagai elemen injap yang
berlainan untuk meneruskan pengaliran minyak.




Injap sehala menggunakan sebuah poppet yang bergerak pada
kedudukan badan injap mengikut keadaan tekanan.
Injap rotor menggunakan sebuah gelendong rotor yang boleh
dipusing untuk mengawal aliran minyak.
Injap kili menggunakan sebuah kili gelongsor yang bergerak ke
hadapan dan ke belakang untuk mengawal aliran minyak.

 Injap Kawalan Arah Jenis Rotor
Ianya biasa digunakan sebagai injap pandu untuk meneruskan
aliran ke injap lain. Injap kawalan arah jenis putar menggunakan
sebuah injap rotor yang mempunyai 4 hala keluaran dan masukan
minyak. Rotor ini mempunyai lubang yang boleh dihubungkan
dengan lubang yang berada di badan injap apabila rotor itu

J4012 / UNIT 7/23

dipusingkan. Rotor ini digerakkan oleh sebuah tuil (lever) secara
hidraul ataupun secara elektrik.
Rajah 7.18, menunjukkan keadaan injap rotor di mana minyak dan
pam memasuki ruang masukan dan mengalir melalui injap tersebut
ke sistem. Sementara minyak dari sistem akan mengalir balik ke
tangki melalui ruang keluaran. Ruang-ruang tersebut sebenarnya
terletak di dua tingkat yang berasingan. Injap rotor ini boleh
diubahsuai untuk menggerakkan dua, tiga atau empat hala. Ini
dapat dicapai dengan mengubah kedudukan ruang saluran dengan
menambah / mengurangkan saluran minyak yang ada pada injap
tersebut.

Sumber:

Rajah 7.18: Injap Kawalan Arah Jenis Rotor
 Injap Kawalan Arah Jenis Kili
Injap ini adalah sebuah injap kawalan arah yang sebenar. Ianya
digunakan sebagai injap pengawal untuk mengarahkan minyak bagi
memulakan aliran minyak atau memberhentikan alirannya ke sistem.
Injap kili yang mempunyai 2, 4 dan 6 batas (landas) adalah yang
umum dimana ianya selalu digunakan dalam cantuman injap, iaitu
selcum. Bagi injap yang mempunyai lebih dari satu unit, setiap injap
mengawal sebahagian daripada sistem hidraul.

J4012 / UNIT 7/24

Injap ini boleh dikawal secara manual, gelung elektrik atau tekanan
hidraul yang bertindak di penghujung kili itu. Alat penetap sentiasa
digunakan untuk menentukan kedudukan injap pada setiap operasi.
Sumber:
Festo Didactic

Neutral

Neutral

Rajah 7.19 : Injap Kili
 Injap Pusat Terbuka dan Pusat Tertutup
Rajah 7.20 menunjukkan simbol injap pusat terbuka dan injap pusat
tertutup. Injap ini digunakan dalam sistem pusat terbuka , dimana pam
akan bergerak secara berterusan walaupun injap kawalan arah berada
dalam kedudukan neutral. Minyak hidraulik akan mengalir dengan
berterusan dari pam melalui injap kawalan arah kemudiannya mengalir
balik ke tangki. Dalam sistem tertutup, pam akan berhenti semasa
injap kawalan arah berada dalam keadaan neutral. Injap kawalan arah
akan menghalang aliran minyak dari pam. Ianya akan menyebabkan
pam hidraul berhenti dari mengepam minyak. Pam akan dimatikan
dengan memutuskan bekalan arus ke motor yang memusingkan pam.
Suis tersebut dikawal oleh tekanan minyak.

(a)
(b)
Rajah 7.20: Menunjukkan (a) Injap Pusat Terbuka dan (b) Injap
Pusat Tertutup
 Injap Kili Sebadan Dan Cantuman
Dua atau lebih injap kili boleh digunakan dalam satu kumpulan injap
untuk pengendalian pelbagai fungsi. Pembinaan injap kili bergantung

J4012 / UNIT 7/25

kepada bilangan cantuman injap dalam operasi. Susunan untuk injap
yang mempunyai 3 kedudukan boleh dibuat dengan banyak cara
seperti rajah di bawah.

Sumber:

Rajah 7.21: Injap Kili Jenis Cantuman Sebadan
Rajah 7.22 pula menunjukkan beberapa gelendung injap yang
dipasang dalam satu bungkah.

Sumber:

Rajah 7.22 : Injap Kili Cantuman
 Injap Kawalan Aliran
Injap kawalan aliran boleh dilaraskan dengan cara berikut:
• Menghadkan aliran masuk atau keluar dari komponen yang mana
kelajuannya senang dilaras. Injap ini ialah jenis tiada pampasan.

J4012 / UNIT 7/26

•

Mengalihkan arah aliran dari komponen yang mana kelajuannya
senang dilaras. Injap jenis ini biasanya berpampasan.

Injap kawalan aliran boleh dibahagikan kepada dua jenis iaitu;


Injap tak terpampas
Injap tak terpampas tidak akan terpengaruh pada perubahan
tekanan. Apabila aliran masuk berubah, maka aliran yang melalui
injap juga berubah. Injap tak terpampas biasa digunakan apabila
kawalan aliran yang tepat tidak diperlukan. Contoh injap ini ialah
injap jenis jarum dan injap glob.
Injap Kawalan Dan Injap Glob (Tak Terpampas)



Injap jenis ini biasa digunakan pada litar hidraul. Injap ini
tidak peka kepada perubahan tekanan. Ianya mudah dan
boleh dilaraskan untuk mendapatkan nilai kadar alir yang
dikehendaki.
 Injap Kawalan Aliran Jenis Jarum
Rajah 7.23 menunjukkan injap kawalan arah jenis jarum.
Ianya merupakan suatu penghad mudah. Apabila batang
jarum dipusingkan ke bawah, aliran akan terhenti. Apabila
batang jarum dinaikkan ke atas dengan membuka skru,
lubang orifis akan terbuka sedikit dan membenarkan aliran
melaluinya. Apabila skru dibuka sepenuhnya, aliran penuh
akan terhasil.
Sumber:

Rajah 7.23 : Injap Kawalan Aliran Jenis Jarum


Injap terpampas
Injap terpampas akan cuba mengekalkan kadar aliran walaupun
aliran masuk ke injap berubah. Injap ini akan melaraskan aliran
sambil mengawal aliran masuk.

J4012 / UNIT 7/27



Injap Kawalan Aliran Terpampas
Injap jenis ini beroperasi dengan konsep di mana saiz orifis
yang sedia ada pada komponen mengawal kejatuhan
tekanan pada orifis, menyebabkan kadar alir menjadi tetap.
Saiz lubang orifis pada hujung kili telah dipadankan dengan
pegas.

Rajah 7.24: Injap Kawalan Aliran Terpampas
Apabila aliran masuk yang melalui orifis bertambah,
perbezaan tekanan di antara bahagian luar dan dalam kili
akan bertambah. Penambahan aliran akan menyebabkan
kili bergerak ke kanan dan menekan pegas.


Pengatur Aliran Pirau (By-Pass)
Injap jenis ini biasa digunakan pasa sistem pusat terbuka.
Dengan menggunakan injap jenis ini minyak yang di
keluarkan oleh pam akan digunakan untuk membuat kerja
pada fungsi utama, yang mana pada keadaan tertentu
minyak akan dialirkan ke fungsi kedua atau dialirkan balik
ke tangki. Injap pengatur juga berfungsi menggunakan
prinsip pegas dan orifis tetap untuk mengawal aliran.

Rajah 7.25 :Injap Pengatur Aliran Pirau

J4012 / UNIT 7/28

AKTIVITI 7c
SELAMAT MENCUBA

Soalan 7c-1
Senaraikan TIGA kaedah menggerakkan injap.
Soalan 7c-2
Senaraikan LIMA jenis injap kawalan tekanan.
Soalan 7c-3
Senaraikan EMPAT jenis injap kawalan arah.
Soalan 7c-4
Terangkan kaedah untuk melaraskan injap kawalan aliran.

J4012 / UNIT 7/29

MAKLUM BALAS KEPADA AKTIVITI
Jawapan 7c-1
i.
Mekanikal
ii.
Pneumatik
iii.
Elektrik
Jawapan 7c-2
i.
Injap pelega dan sehala
ii.
Injap pengurangan tekanan
iii.
Injap penjujukan tekanan
iv.
Injap pemunggah tekanan
v.
Injap imbangan lawan
Jawapan 7c-3
i.
Injap putar atau rotor
ii.
Injap kili
iii.
Injap pusat terbuka dan pusat tertutup
iv.
Injap kili sebadan dan kili cantuman
Jawapan 7c-4
Injap kawalan aliran boleh dilaraskan dengan cara berikut:
i.
Menghadkan aliran masuk atau keluar dari komponen yang
mana kelajuannya sedang dilaras. Injap ini ialah jenis tiada pampasan.
ii.
Mengalihkan arah aliran dari komponen yang mana kelajuannya sedang dilaras.

J4012 / UNIT 7/30

7.2.3 PENGGERAK (ACTUATOR)
Pada amnya, pergerakkan hidraulik digunakan untuk menjalankan tugas berat.
Ianya mengangkat beban di antara 200 – 600 tan pada jarak angkatan yang kecil
iaitu 100 – 300 mm. Kebanyakan jenis mesin dan penggerak ini digunakan dalam
pengunaan mesin angkat. Perhubungan di antara penggerak dan peralatan
hidraulik adalah seperti berikut :
Peralatan Hidraulik
Peralatan Hidraulik

Penggerak Hidraulik
Penggerak Hidraulik

Mekanisme Kendali
Mekanisme Kendali

Kerja Langsung
Kerja Langsung
Turbo Gerak
Turbo Gerak

Rajah 7.26 : Perhubungan antara penggerak dan peralatan hidraulik.
7.2.3.1 Silinder
Silinder hidraul digunakan untuk membuat sesuatu kerja dan
menghubungkan kuasa hidraul kepada kuasa mekanikal. Silinder
bergerak sebagai lengan mekanikal yang digunakan untuk mengangkat,
menolak atau menggerak sebarang alat-alat pengerak. Silinder
mengandungi sebuah aci piston yang digunakan untuk menggerakkan
piston yang dipasangkan kepada penghujung aci itu. Piston digunakan
untuk memerangkap minyak hidraul dalam silinder. Pada umumnya
penyendal hidraul telah dipasang di sekeliling piston di mana ianya
bertindak sebagai penyendal (prevent leakage).
Silinder hidraul boleh dibahagikan kepada dua jenis yang umum iaitu:

Silinder jenis piston – yang memberikan tindakan linar (linear).

Silinder jenis bilah – yang memberi tindakan pusingan.

J4012 / UNIT 7/31



Silinder jenis piston
Gambarajah 7.27 di bawah menunjukkan Silinder Jenis Piston.

Gambarajah 7.27: Silinder Jenis Piston
Silinder Jenis Piston boleh dibahagikan kepada dua jenis iaitu:


Silinder tindakan sehala.
Gambarajah 7.28 menunjukkan silinder tindakan sehala
yang biasanya memberikan tindakan daya pada satu hala
sahaja. Tekanan minyak dimasukkan ke dalam ruang
silinder untuk mengangkat sesuatu beban.

Gambarajah 7.28: Silinder Tindakan Sehala


Silinder tindakan dua hala.
Gambarajah 7.29 menunjukkan silinder tindakan dua hala.
Silinder ini memberikan tindakan pada 2 hala iaitu ke
hadapan dan ke belakang. Tekanan minyak disalurkan
kepada salah satu daripada ruang masukan silinder dan
kemudiannya ke ruang masukan yang lain.

Gambarajah 7.29: Silinder Tindakan Dua Hala

J4012 / UNIT 7/32



Silinder Jenis Bilah
Silinder jenis ini mengandungi sebuah silinder, aci dan bilah
logam. Dua bilah logam digunakan di mana satu kedudukan
ditetapkan pada silinder dan satu lagi dipasang pada aci yang
memutar berulang-alik diantara sudut-sudut yang tertentu.
Kesemua silinder jenis bilah adalah tindakan dua hala.

7.2.3.2 Motor Hidraulik
Pada asasnya motor hidraulik mempunyai persamaan dengan pam
hidraulik. Perbezaannya ialah motor hidraulik menukarkan kuasa
hidraulik kepada kuasa mekanikal. Binaan motor hidraulik juga
mempunyai persamaan dengan pam hidraulik.
Kelajuan motor hidraulik boleh diubah dengan mengubah kuantiti kadar
aliran minyak kepada motor. Arah pusingan aci motor boleh diubah
dengan mengubah suhu masukan menjadi keluaran dan salur keluaran
menjadi masukan.
 Jenis-jenis Motor Hidraulik
Rajah 7.30 menunjukkan jenis-jenis motor hidraulik yang
digunakan secara meluas.
Bilah

Gear

Gear
Luar

Motor
Hidraulik

Skru

Piston

Gear
Dalam
Piston
Paksi
Piston
Jejari

Rajah 7.30 menunjukkan jenis-jenis motor hidraulik

Paksi
Bengkok
Plat
Kocak

J4012 / UNIT 7/33



Motor Bilah
Rajah 7.31 menunjukkan binaan motor bilah yang mempunyai
persamaan dengan pam bilah. Pegas digunakan untuk menekan
keluar bilah ke arah gegelang sesondol semasa motor mula
berpusing atau berhenti dari berpusing.

Sumber:

7.31 : Motor Jenis Bilah

 Motor Gear
Motor jenis gear digunakan secara meluas kerana ia mudah dan
ekonomi. Pada kebiasaannya ia digunakan untuk menggerakkan
komponen yang kecil. Motor gear berpusing mengikut arah
pusingan jam atau sebaliknya. Ianya mempunyai anjakan tetap.
Terdapat dua jenis motor gear yang biasa digunakan iaitu motor
gear luar dan motor gear dalam.
Rajah 7.32 menunjukkan keratan rentas motor gear dalam.

Sumber:

Rajah 7.32 : Motor Gear.

J4012 / UNIT 7/34

 Motor Skru
Motor jenis skru terdiri daripada silinder dan omboh yang dielakkan
dari berputar oleh rod pandu. Omboh dan rod omboh yang
dilengkapi dengan alur akan dipadankan bersama-sama sepertimana
skru dan nut. Rekabentuk motor jenis skru hanya dihadkan untuk
penggunaan tekanan rendah.

Putaran
Sumber:

Keluaran

Masukan

Rajah 7.34 : Motor Jenis Skru
 Motor Piston
Motor piston dikelaskan bergantung kepada susunan piston pada
silinder dan aci keluaran motor. Motor piston biasa digunakan
kerana ia mempunyai kelajuan dan tekanan yang tinggi.
Rajah 7.33 menunjukkan dua jenis motor piston paksi iaitu jenis
paksi bengkok dan jenis plat kocak. Sementara motor piston jejari
dikelaskan kepada jenis bersipi dimana piston akan menolak aci
bersipi untuk mendapatkan momen dan jenis berbilang lejang di
mana piston akan menolak sesendol berombak yang terdapat pada
perumah rotor.

(a)

Sumber:
Festo Didactic

(b)

Rajah 7.33 : Motor Piston (a) Paksi Jenis Plat Kocak Dan

J4012 / UNIT 7/35

(b) Paksi Bengkok

AKTIVITI 7d
SELAMAT MENCUBA

Soalan 7d-1
Senaraikan DUA jenis penggerak hidraulik.
Soalan 7d-2
Senaraikan DUA jenis penggerak silinder.
Soalan 7d-3
Senaraikan EMPAT jenis motor hidraulik.

J4012 / UNIT 7/36

MAKLUM BALAS KEPADA AKTIVITI 7d
Jawapan 7d-1
i.
Silinder
ii.
Motor
Jawapan 7d-2
i.
Jenis Piston
ii.
Jenis Bilah
Jawapan 7d-3
i.
Gear
ii.
Piston
iii.
Skru
iv.
Bilah

J4012 / UNIT 7/37

PENILAIAN KENDIRI
UJIKAN KEFAHAMAN ANDA SEBELUM MENERUSKAN INPUT
SELANJUTNYA…!
SILA SEMAK JAWAPAN ANDA PADA MAKLUM BALAS DI HALAMAN
BERIKUTNYA.
Soalan 1
Namakan simbol-simbol injap di bawah:i)

ii)

iii)

iv)

v)

vi)

Soalan 2
Lukiskan simbol-simbol injap bagi komponen untuk sistem hidraulik seperti berikut:i. Injap kawalan arah jenis 4/3 hala pusat tertutup.
ii. Injap kawalan arah jenis 4/3 hala pusat terbuka.
iii. Injap kawalan arah jenis 5/3 hala.

J4012 / UNIT 7/38

Soalan 3
Namakan 2 jenis pam omboh.
a.
b.

Soalan 4
Berikan 2 sebab mengapa pam omboh selalu digunakan dalam sistem hidraulik.
a.
b.

J4012 / UNIT 7/39

MAKLUM BALAS KEPADA
PENILAIAN KENDIRI

TAHNIAH!
ANDA TELAH BERJAYA MENCAPAI
OBJEKTIF DAN LAYAK UNTUK
MENERUSKAN UNIT YANG
SETERUSNYA.

Jawapan 1
i. Injap kawalan arah jenis 2/2 hala.
ii. Injap kawalan arah jenis 3/2 hala.
iii. Injap kawalan arah jenis 4/2 hala.
iv. Injap kawalan arah jenis 5/2 hala.
v. Injap kawalan arah jenis 3/3 hala solenoid berpegas.
vi. Injap kawalan arah jenis 5/3 hala.
Jawapan 2

i)

iii)

Jawapan 3

ii)

J4012 / UNIT 7/40

a) Pam omboh jenis paksi.
b) Pam omboh jenis jejari.
Jawapan 4
a) Kecekapan yang tinggi.
b) Kos tidak begitu mahal.

SEKARANG MARILAH KITA
BERPINDAH KE UNIT
SETERUSNYA YANG DIJAMIN
LEBIH MENARIK DAN
MENCABAR LAGI….

J4012 pneumatik dan hidraulik unit7

Recomendados

Recomendados

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

Mais procurados (20)

Destaque

Destaque (7)

Mais de Asraf Malik

Mais de Asraf Malik (20)

J4012 pneumatik dan hidraulik unit7