Toponimia do Concello de Silleda IV (Lamela, Laro, Manduas, Margaride, Martixe).
Traballo realizado por Laura Fernández e Beatriz González de 1º bach. (curso 2011-2012) para o ENDL do IES Pintor Colmeiro de Silleda.
Tomouse como base o o artigo "Toponimia do Concello de Silleda" de Nicandro Ares Vázquez (Lucensias nº 17)
Toponimia de silleda iv (lamela, laro, manduas, margaride, martixe)
1. TOPONIMIA DO
CONCELLO DE SILLEDA IV
Parroquias e aldeas
Lamela, Laro, Manduas, Margaride, Martixe
por Laura Fernández Suárez
Beatriz González Fernández
(Curso 2011-12)
A partir do artigo Toponimia do Concello de Silleda,
de Nicandro Ares Vázquez (Lucensia, nº 17)
3. 14. Lamela (San Miguel)
No latín vulgar foi lamella, diminutivo de lama, topónimo
moi común no NO hispánico, de orixe probablemente
prelatina.
4. 14. Lamela (San Miguel)
Lugares de Lamela:
• Barravaite: parece composto de
barra ‘banco de area que se forma
na desembocadura dun río’, e dun
nome persoal como Baitus
presbiter.
• A Brea: traduce o baixo latín
vereda ‘camiño vello estreito’.
• A Casela: co sufixo do latín
vulgar -ella, vólvese diminutivo
de casa.
• A Codeseira: fai referencia á
planta cutisus no latín vulgar
‘codeso’, equivalente a cytisus,
voz greco-latina.
5. 14. Lamela (San Miguel)
Lugares de Lamela:
• A Goleta: sería palabra
árabe co significado de
‘boca de río’ ou derivada de
gula ‘gola, garganta’.
• Gorís: parece proceder do
antropónimo visigótico
*Golaricus ou Goiaricus.
• Peroxa: puido ser unha
(Villa) Perusia, é dicir, unha
vila propia de Perusius,
nome persoal.
6. 14. Lamela (San Miguel)
Lugares de Lamela:
• Santa Cristina: foi Sancta Christina,
mártir de Tiro na persecución de
Diocleciano, con nome greco-latino
derivado de Christus.
• O Souto: de saltus en latín, que
significou ‘salto, desfiladerio, pasteiro
con bosque’. Saltus foi tamén nome
persoal.
• Vilariño: é diminutivo románico do
latín villaris -are, adxectivo que se
substantivou en Vilar, que é unha
pequena vila.
8. 15. Laro (San Salvador)
Laro puido ser o persoal e primitivo Larus, que levaba o
apelido de Cantaber ‘cántabro’ no poema de Silio Itálico e
reaparece o seu xenitivo Lari na epigrafía hispana.
9. 15. Laro (San Salvador)
Lugares de Laro:
• Forcas: traduce a furca en acusativo de plural, referíndose
posiblemente a unha bifurcación de camiños, máis có suplicio
da forca.
• Freixeiro: co sufixo -arius >
-eiro indica o sitio dun colectivo
de fraxinus ‘freixo’
• Galán: ou foi un alcume persoal
orixinado no xermánico *wallan
ou o nome visigótico Gella -anis,
con referencia ao posuidor
daquela vila.
10. 15. Laro (San Salvador)
Lugares de Laro:
• A Pereira: alude á árbore que
ten a súa raíz etimolóxica no
latín neutro pirum, plural pira
‘pera’.
• O Pereiro: alude á árbore que
ten a súa raíz etimolóxica no
latín neutro pirum, plural pira
‘pera’.
• Riobó: procede do latín
rivus/rius bonus ‘río bo’.
11. 15. Laro (San Salvador)
Lugares de Laro:
• Samartiño: é unha haploloxía de Sanctus Martinus, o de
Tours (s. IV) ou o de Dumio en Braga (s. VI), que tiñan nome
teofórico, derivado de Mars ‘Marte’.
• Sante: reflexa o xenitivo do antropónimo Sanctius, que
orixinou o persoal Sancho; a forma plena foi Villa Sancti, que
quedou fosilizada no topónimo Vilasante.
• O Souto: foi saltus en latín,
que significou ‘salto,
desfiladerio, pasteiro con
bosque’. Saltus foi tamén
nome persoal.
13. 16. Manduas (San Tirso)
Manduas foi un diminutivo suévico Mandolas no século VI.
14. 16. Manduas (San Tirso)
Lugares de Manduas:
• Andamollo: aparenta un topónimo bitemático, pero de difícil
atribución.
• A Bandeira: parece un derivado de banda, feminino do gótico
bandwo ‘signo, estandarte’.
• Bravil: aseméllase algo a bravío, relacionado con barbarus;
pero puido ser metátese do persoal Barbillus, en xenitivo.
• O Castro: traduce a castrum, nome de fortaleza prerromana e
quizais tamén préstamo dunha palabra anterior á latina.
15. 16. Manduas (San Tirso)
Lugares de Manduas:
• Crestelle: foi un antropónimo co sufixo diminutivo -ellus do
latín vulgar, derivado do greco-latino Crestus/Chrestus
‘servidor, bo, virtuoso’.
• Devesa: procede do latín defensa, referida a un terreo
protexido por unha cerca, como unha chousa.
• Ferrozos: debeu ser o nome persoal Ferruzus, da familia de
Ferrus, baseados no latín ferrum ‘ferro’.
• Iglesia: nome castelán, indica o lugar onde se edificou a
ecclesia ‘igrexa’, palabra de orixe grega.
16. 16. Manduas (San Tirso)
Lugares de Manduas:
• Letros: poderíase relacionar co celta
letron ‘pel, coiro’ ou co greco-latino
lectrum ‘cama, faldistorio’.
• Lourás: pódese vencellar cos nomes
persoais Laurius, Laurianus, Laurea.
• Medelo: aseméllase ao cognomen
persoal latino Metellus, derivado de
meta ‘meda’ co sufixo -ellus.
• A Moa: traduce o latín mola con perda
do -l- intervocálico.
17. 16. Manduas (San Tirso)
Lugares de Manduas:
• Outeiro: é unha evolución de altarium ou auctarium, palabras
usadas en documentos medievais para indicar un terreo alto ou
elevado.
• Quintela: é o diminutivo latino
de quintella, formado sobre
quinta. Puido ser unha (Villa)
Quintella, propia de Quintellus.
• Vilaverde: sería unha Villa
Virdii ou Viridii, a vila do
propietario Virdius/Viridius.
19. 17. Margaride (San Fiz)
Topónimo que se orixinou en Margaritus, un “signum”
procedente da voz grega margarites ‘perla’.
20. 17. Margaride (San Fiz)
Lugares de Margaride:
• Costela: alude a unha
pequena costa ‘ladeira’, voz
latina co sufixo diminutivo -
ella.
• Gamil: foi nome persoal,
quizais o gótico Walamirus
ou o romano Gamillus, de
orixe celta?
• San Fiz: o patrón
parroquial, foi S. Félix.
• Vilanova: traduce a villa
nova.
22. 18. Martixe (San Cristovo)
Martixe é evocador dun
xenitivo do primeiro
posuidor daquela villa
primitiva, o cal chamaríase
Martidius.
23. 18. Martixe (San Cristovo)
Lugares de Martixe:
• A Moa: traduce o latín mola con perda do -l- intervocálico.
• Paradela: é un diminutivo de Parada que alude a unha parata,
onde os viandantes antigos facían un alto no camiño,
parándose e preparándose para novas andaduras.