1. ΕΝΟΤΗΤΑ 15
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1
ΑΦΟΡΜΗΣΗ
Δείτε τη διαδραστική αφίσα στην ηλεκτρονική διεύθυνση
http://geraki.edu.glogster.com/the-battle-of-marathon/ και εργαζόμενοι
σε ομάδες απαντήστε στις ερωτήσεις και συμπληρώστε το παρακάτω
διάγραμμα.
1. Ο Λυσίας ήταν ..................................(επάγγελμα)και
έζησε...........................................................(πότε;).
2. Ο Λυσίας έγραψε κυρίως δικανικούς λόγους (λόγοι που εκφωνήθηκαν
στα δικαστήρια). Πολύ γνωστός είναι ο Επιτάφιος λόγος του που
εκφωνήθηκε για .........................................................................
Τι ήταν;
3. Επιτάφιος λόγος :
Τι περιελάμβανε το κυρίως μέρος του;
4. Κορινθιακός πόλεμος: Πότε έγινε, ποιοι πολέμησαν και
γιατί;
5. Ο Λυσίας στον Επιτάφιο λόγο του αναφέρεται στη μάχη του
Μαραθώνα. Αξιοποιήστε τις ιστορικές σας γνώσεις και απαντήστε στις
παρακάτω ερωτήσεις:
• Πότε έγινε η μάχη του Μαραθώνα;
....................................................................................................
• Ποια ήταν τα δύο αντίπαλα στρατόπεδα;
.....................................................................................................

2. • Ποιος ήταν ο ευφυής Έλληνας στρατηγός που κατέστρωσε
το σχέδιο αντιμετώπισης των αντιπάλων και ποιο ήταν αυτό
το σχέδιο;
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
• Ποιος ήταν ο νικητής της σύγκρουσης και ποια η σημασία
της νίκης;
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
6. Παρακολουθήστε τα βίντεο για τη μάχη του Μαραθώνα, που θα βρείτε
στη διαδραστική αφίσα. Ελέγξτε τις απαντήσεις που δώσατε στις
προηγούμενες ερωτήσεις και συμπληρώστε όσες πληροφορίες κρίνετε
απαραίτητες.
7. Στηριζόμενοι σε όσα συζητήσατε μέχρι τώρα προσπαθήστε να
εξηγήσετε τον τίτλο του κειμένου της ενότητας 15 «Η Αθήνα
προπύργιο της Ευρώπης» στη σελίδα 112 του βιβλίου σας.
8. Εργασία : Αναζητήστε ένα ιστορικό γεγονός από την αρχαία, τη
βυζαντινή και τη σύγχρονη Ελληνική ιστορία για το οποίο θα μπορούσε
να υποστηρίξει κανείς ότι η αντίσταση που πρόβαλαν οι Έλληνες ή η
νίκη που πέτυχαν (αν και αριθμητικά κατώτεροι) έπαιξε πολύ
σημαντικό θετικό ρόλο στην υπεράσπιση της Ευρώπης. Η εργασία σας
μπορεί να είναι ένα κείμενο του word ή ένα power point. Φροντίστε να
χρησιμοποιήσετε και εικονογραφικό υλικό που μπορείτε να βρείτε στο
διαδίκτυο.

3. ΕΝΟΤΗΤΑ 15
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2
ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΕΞΟΜΑΛΥΝΣΗ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ
1. Διαβάστε το κείμενο σιωπηλά(έχει προηγηθεί η ανάγνωση του
κειμένου από τη διδάσκουσα/το διδάσκων) για 2-3 λεπτά και
μελετήστε τα γλωσσικά σχόλια του βιβλίου σας στη σελίδα 113.
2. Υπογραμμίστε στο κείμενο όσες λέξεις μπορείτε να κατανοήσετε και
βάλτε σε ένα κύκλο όσες λέξεις σας είναι άγνωστες και σας
δυσκολεύουν να κατανοήσετε το νόημα του κειμένου.
3. Στη συνέχεια στην ηλεκτρονική διεύθυνση
http://www.greek-
language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/search.html εισάγετε
αυτές τις λέξεις . Από τη σημασία που έχουν αυτές οι λέξεις στα νέα
Ελληνικά θα είστε σε θέση (στις περισσότερες περιπτώσεις) να
καταλάβετε και τη σημασία τους στα αρχαία Ελληνικά.
4. Εισάγετε τις εξής λέξεις και γράψτε τη σημασία τους στα νέα Ελληνικά:
Ρήματα
• Φύομαι(φύντες).................................................................
• Φρονώ(φρονοῦντες)....................................................
• Κείμαι(κειμένων)..........................................................
• Εργάζομαι(ἠργάσαντο)................................................
• Καταλείπω(κατέλιπον)..................................................
• Δουλώνω(δουλώσεσθαι)..............................................
• Ηγούμαι(ἡγησάμενοι)...................................................
• Ποιώ(ποιήσαιντο).........................................................
• Άρχω(ἂρξειν)................................................................
• Αποβαίνω(ἀπέβησαν).................................................
• Στασιάζω(στασιαζούσης)............................................
• Παρίσταμαι(παρειστήκει).............................................
Ουσιαστικά
• Μυριάδα(μυριάδας).....................................................
• Δόξα.............................................................................

4. Επίθετα
• Θαυμαστά.............................................................
• ἀείμνηστα..............................................................
• άπας (ἀπάσης)......................................................
• εκών(ἑκοῦσαν)......................................................
• άκων(ἂκουσαν).....................................................
5. Επισκεφτείτε την ηλεκτρονική διεύθυνση
http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria
%20arxaia/metafraseis%20b%20gym/b15xm.htm και
συμβουλευτείτε τα γλωσσικά σχόλια του κειμένου για να διαπιστώσετε
αν βρήκατε σωστά τη σημασία των άγνωστων λέξεων που είχατε.
6. Προσπαθήστε , εργαζόμενοι σε ομάδες, να αποδώσετε το νόημα του
κειμένου προφορικά και γραπτά.
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
7. Στη συνέχεια στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις
http://www.youtube.com/watch?v=8Ot_OFRAgHk&feature=related
και http://www.youtube.com/watch?
v=kEozGL2MOi8&feature=related ακούστε τη μετάφραση του
κειμένου.
8. Επίσης στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.greek-
language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/corpora/anthology/con
tent.html?m=1&t=318 δείτε τις 2 διαφορετικές μεταφράσεις που
προτείνονται από την Πύλη για την Ελληνική γλώσσα, ελέγξτε το
νόημα που γράψατε εσείς και διορθώστε τυχόν λάθη.

5. ΕΝΟΤΗΤΑ 15
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 3
ΝΟΗΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΑΚΕΙΜΕΝΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ
1. Τι κατάφεραν οι πρόγονοι και οι πατέρες των νεκρών και ποιες
προϋποθέσεις συνέβαλαν σε αυτό;
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
...
2. Με ποιο σχέδιο επιτέθηκαν οι Πέρσες στην Ελλάδα;
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
3. Γιατί η Αθήνα θεωρήθηκε από τους Πέρσες πόλη-κλειδί για τα σχέδια
τους στην Ευρώπη, σύμφωνα με το κείμενο;
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
4. Πως παρουσιάζεται η Αθήνα από το Λυσία α)στο θέμα της προσφοράς
της στους Περσικούς πολέμους και β) στο θέμα της συμπεριφοράς της
απέναντι στους συμμάχους της; Πως εξηγείται η επιλογή του Λυσία να
παρουσιάσει την Αθήνα με αυτόν τον τρόπο; Συμβουλευτείτε τις
ηλεκτρονικές διευθύνσεις
http://www.fhw.gr/chronos/05/gr/politics/231ath_alliance.html
και http://www.livepedia.gr/index.php/%CE%95%CF%80%CE
%B9%CF%84%CE%AC%CF%86%CE%B9%CE%BF%CF%82
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
5. Διαβάστε το κείμενο στη σελίδα 156 του βιβλίου σας(απόσπασμα από
Επιτάφιο λόγο). Τι προσέφεραν στους άλλους Έλληνες όσοι πολέμησαν
στον Μαραθώνα και ναυμάχησαν στη Σαλαμίνα;

6. ..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
.............................................................................................................................
6. Διαβάστε επίσης ένα απόσπασμα από τον Επιτάφιο λόγο που
εκφώνησε ο Περικλής το 431 π.Χ. Ποιες ομοιότητες παρατηρείτε
ανάμεσα στα τρία κείμενα;
[2.36.1] »Και θ' αρχίσω πρώτα από τους προγόνους μας· γιατί είναι σωστό και
πρεπούμενο να τους δίνομε σε τέτοια περίσταση την τιμή της θύμησής μας.
Κατοικώντας αδιάκοπα ο ίδιος λαός στον τόπο τούτο, η μια γενιά μετά την
άλλη, ως τα σήμερα, μας τον παρέδωσαν, εμάς που ζούμε τώρα, ελεύτερο με
την αντρειά τους. [2.36.2] Γι' αυτό και οι παλιότεροι αξίζουν να τους
παινεύομε, κι ακόμα περισσότερο οι πατέρες μας· γιατί δίπλα σε όσα
κληρονόμησαν απόχτησαν αυτοί οι ίδιοι το μεγαλείο που έχομε σήμερα, με
μεγάλους αγώνες, και μας το κληροδότησαν μαζί μ' εκείνα. [2.36.3]
Θουκυδίδης, Περικλέους Επιτάφιος.
7. Διαβάστε το ποίημα «Θερμοπύλες» που έγραψε ο Κ.Καβάφης το 1901.
Ποιο ιστορικό γεγονός αξιοποιεί ο Κ. Καβάφης και ποιους θέλει να τιμήσει
με το ποίημα του; Πως σχετίζεται το ποίημα με το κείμενο της ενότητας;
Τιμή σ’ εκείνους όπου στην ζωή των
ώρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες.
Ποτέ από το χρέος μη κινούντες·
δίκαιοι κ’ ίσιοι σ’ όλες των τες πράξεις,
αλλά με λύπη κιόλας κ’ ευσπλαχνία·
γενναίοι οσάκις είναι πλούσιοι, κι όταν
είναι πτωχοί, πάλ’ εις μικρόν γενναίοι,
πάλι συντρέχοντες όσο μπορούνε·
πάντοτε την αλήθεια ομιλούντες,
πλην χωρίς μίσος για τους ψευδομένους.
Και περισσότερη τιμή τούς πρέπει
όταν προβλέπουν (και πολλοί προβλέπουν)
πως ο Εφιάλτης θα φανεί στο τέλος,
κ’ οι Μήδοι επί τέλους θα διαβούνε.

7. ΕΝΟΤΗΤΑ 15
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 4
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ
Συμπληρώστε τις παρακάτω προτάσεις με λέξεις και φράσεις του κειμένου:
1. ...............................(ποιοι;) τῶν ἐνθάδε κειμένων
ἠργάσαντο(τι;).....................................................................
(γιατί;)................................................................................................................
...........
2. ........................................(ποιοι;)κατέλιπον
(τι;)...........................................................................................................
(γιατί;)..................................................................................................
3. Μόνοι γάρ διεκινδύνευσαν (για
ποιον;).................................................................(ενάντια σε
ποιον;)...................................................................................................
4. .................................(ποιος;) ἒστειλε
(τι;)...................................................................(γιατί;)..............................
(τι;)............................................................................................................
5. Ἀπέβησαν εἰς Μαραθῶνα 1)(γιατί;).................................(τι;)............................
(τίνων)......................(πως;)..............εἰ(αν) τήνδε τήν πόλιν φίλην
ποιήσαιντο ..................ἢ ..........................καταστρέψαιντο και 2)
(γιατί;).........................................(τι;).............................
(ποιοι;).............................. ἐρημοτάτους συμμάχων εἰ (αν) ποιήσαιντο
(τι;)........................................................(πότε;)....................................................
6. Ἒτι δ’ αὐτοῖς τοιαύτη δόξα παρειστήκει(για ποιον;)..................................
(γιατί;)........................................................, (ότι δηλαδή) πολεμήσουσι
(ποιους;).................................................................εἰ(αν) ἲασιν (ενάντια σε
ποιον;)................................................................

8. 7. ἣξουσι γάρ (με ποιο σκοπό;).............................
(ποιους;)........................................
(πως;)................................................................................................................
..........................
ΕΝΟΤΗΤΑ 15
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 5
ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΑ
1. Δείτε το λεξιλογικό πίνακα του βιβλίου σας. Στην ηλεκτρονική
διεύθυνση http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos
%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/metafraseis%20b%20gym/
b15xm.htm βρείτε τη σημασία των λέξεων που δε γνωρίζετε και στη
συνέχεια λύστε τις ασκήσεις του βιβλίου σας στις σελίδες 115 και 116.
2. Στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.greek-
language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/search.html
εισάγετε στο πλαίσιο της αναζήτησης τα παρακάτω λήμματα με τη
μορφή που σας δίνονται και βρείτε ομμόριζες λέξεις της νέας
Ελληνικής ή παράγωγα σύνθετα.
*λειπ*
*ποιώ*
*άρχ*
*βαίνω*
*ίσταμαι*
*ηγούμαι*
*εργάζ*
*κίνδυν*