1. Εμπιστοσύνη στη λογική ικανότητα του ανθρώπου
Μεγάλες κοινωνικές αλλαγές και νέες αντιλήψεις σε σχέση με αυτές που επικρατούσαν το Μεσαίωνα
Εξασθένιση Φεουδαρχίας – Ισχυροί μονάρχες με νέες πολιτικές αντιλήψεις πέτυχαν ενότητα ανάμεσα σε διάσπαρτα κρατίδια της Ευρώπης Νέες οικονομικές και κοινωνικές τάξεις Ανάπτυξη βιομηχανίας εμπορίου και αγροτικής οικονομίας Εκσυγχρονισμός πόλεων
Νέα οργάνωση κοινωνίας σε: φόρους τράπεζες, τελωνεία, δημόσια δάνεια
Εποχή μεγάλων ανακαλύψεων και αναζητήσεων Ευρώπη 14ος 15ος 16ος αι. ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ
2. Ανακάλυψη νέων Ηπείρων
Εξελίξεις στις Φυσικές Επιστήμες Ο Θρησκευτικός φανατισμός του Μεσαίωνα υποχωρεί και η ισχύς της Καθολικής Εκκλησίας εξασθενεί Ο «αναγεννησιακός άνθρωπος» πιστεύει ότι μπορεί Μόνος του να διαμορφώσει τις συνθήκες διαβίωσής του, καθώς η Γνώση του εμπλουτίζεται από τη συνεχή Μελέτη της Φύσης, την Παρατήρηση και το Πείραμα
Εφεύρεση Τυπογραφίας
Κατασκευάζονται τα πρώτα ρολόγια, οι γυάλινοι φακοί και οι διόπτρες Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ
ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ
Ευρώπη 14ος 15ος 16ος αι.
3. Ο καλλιτέχνης επιδιώκει να αναβιώσει, μέσα από τη τέχνη το μεγαλείο της αρχαιότητας, και ο στόχος αυτός εξαπλώθηκε από τις πόλεις της Βόρειας Ιταλίας στην υπόλοιπη Κεντρική και Δυτική Ευρώπη ΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ:ΟΥΜΑΝΙΣΜΟΣ Ο άνθρωπος και ο χώρος γύρω από αυτόν αποτελούν το κεντρικό σημείο αναφοράς των καλλιτεχνικών μελετών στην Αναγέννηση
Οι καλλιτέχνες προσπαθούν με αντικειμενικό τρόπο να προσεγγίσουν την έννοια του ωραίου, την αρμονία, τη χάρη
Η τέχνη αποδεσμεύεται από το θρησκευτικό δογματισμό, και η ομορφιά του πραγματικού κόσμου είναι το νέο πεδίο της καλλιτεχνικής αναζήτησης Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ Ευρώπη 14ος 15ος 16ος αι.
4. Η αναφορά στην Ελληνορωμαϊκή αρχιτεκτονική στους ρυθμούς της, το ενδιαφέρον για τα αρχαιολογικά ευρήματα σύνδεση της αρχιτεκτονικής με τη φύση και τον άνθρωπο, οι κατασκευαστικές εξελίξεις και η νέα αντίληψη του χώρου μέσα από τον ορθολογισμό της προοπτικής, αποτέλεσαν τις βάσεις της αρχιτεκτονικής στην Αναγέννηση
5. Φίλιππο Μπρουνελέσκι 1377-1446, καθεδρικός ναός Φλωρεντίας, 1418-1436
Εξέχων Ιταλός αρχιτέκτονας, μηχανικός και γλύπτης . Περισσότερο γνωστός ως ο επινοητής της προοπτικής στη ζωγραφική αλλά και για την κατασκευή του θόλου στον καθεδρικό ναό της Φλωρεντίας. Το έργο του καλύπτει και άλλους τομείς όπως γλυπτική, μαθηματικά, μηχανική ακόμη και σχεδιασμό πλοίων. Τα περισσότερα από τα σωζόμενα έργα του βρίσκονται σήμερα στη Φλωρεντία. Ο Μπρουνελέσκι ορίζει τους μαθηματικούς κανόνες της προοπτικής
6. Λέον Μπατίστα Αλμπέρτι 1404-1472 Ιταλός ουμανιστής, καλλιτέχνης, αρχιτέκτονας, πολεοδόμος, θεωρητικός της τέχνης, ποιητής και φιλόσοφος. Σάντα Μαρία Νοβέλα, 1456, Φλωρεντία
«..αρμονία και συμφωνία των μερών μεταξύ τους ώστε τίποτα να μην μπορεί να προστεθεί ή να αφαιρεθεί χωρίς να χαλάσει το αποτέλεσμα» Αλμπέρτι Λ. Μπ.
7. Ο Αλμπέρτι συνέβαλε στην αποδέσμευση από τη Μεσαιωνική τέχνη και στη συστηματοποίηση του ανθρωπιστικού χαρακτήρα της τέχνης σύμφωνα με τη φύση, το πνεύμα και τις μορφές της κλασικής αρχαιότητας Λέον Μπατίστα Αλμπέρτι 1404-1472 Μέγαρο Ρουτσελάι 1446, Φλωρεντία ο Αλμπέρτι για πρώτη φόρα κάνει χρήση τριών επάλληλων ρυθμών στη πρόσοψη μιας αρχοντικής κατοικίας. Επηρεασμένος από το Κολοσσαίο, χρησιμοποίησε στο ισόγειο τον Τοσκανικό ρυθμό, στον κυρίως όροφο τον Κορινθιακό, και στον τελευταίο έναν απλοποιημένο Κορινθιακό
8. Φραντσέσκο ντι Τζιόρτζιο Μαρτίνι 1439-1502
Αριστερά: Μελέτη των αναλογιών του ανθρώπινου σώματος σε συνδυασμό με την κάτοψη εκκλησίας, Φλωρεντία, Εθνική Πινακοθήκη
Ο αρχιτέκτονας προσπάθησε να ορίσει το χώρο σε συνάρτηση με τις αναλογίες του ανθρώπινου σώματο;, επιβαιβεώντας έτσι την αντιστοιχία του κόσμου με αυτή του οικοδομήματος. Για το σχεδιασμό ενός κιονόκρανου, ενός κτιρίου ή ακόμα και μιας ολόκληρης πόλης η μορφή του ανθρώπινου σώματος θεωρήθηκε ιδανικό πρότυπο
9. «Ιδανική πόλη» 1470 περίπου, Ουρμπίνο
Ο καλλιτέχνης επιλέγει τα σημεία φυγής του σχεδίου και οργανώνει σύμφωνα με του κανόνες της προοπτικής τη παρουσίαση του θέματός του.
10. Ντονάτο Μπραμάντε 1444-1514, μικρή εκκλησία του αγίου Πέτρου στο Μοντόριο, 1502, Ρώμη. Ο Μπραμάντε ήταν ζωγράφος και αρχιτέκτονας.
11. Αντρέα Παλάντιο, 1508-1580 Βίλα Ροτόντα 1566, Βενετία. Βλέποντας τη κάτοψη παρατηρούμε ότι το πρόπυλο επαναλαμβάνεται στις τέσσερεις πλευρές του κτιρίου, ότι το τετράγωνο είναι η βάση του κύβου που αποτελεί το γενικό σχήμα του κτιρίου και ότι ο κύκλος στο κέντρο υψώνεται μέχρι να διαμορφώσει το κύκλο της σκεπής. Όλα αυτά συντείνουν στη συμμετρία και την απλότητα ολόκληρου του έργου, που ολοκληρώνεται με την αρμονική ένταξή του το φυσικό του περιβάλλον
12. Αντρέα Παλάντιο, 1508-1580 θέατρο Ολίμπικο, 1580, εσωτερική όψη, Βενετία. Ο εσωτερικός σχεδιασμός αυτού του θεάτρου επηρεάστηκε από το ρωμαϊκό θέατρο. Η σκηνή με τη χρήση της προοπτικής δίνει την εντύπωση ότι μπροστά μας βρίσκεται ολόκληρη πόλη. Όλα είναι σχεδιασμένα ώστε να δίνουν ην εντύπωση ότι είμαστε σε ένα υπαίθριο θέατρο, ενώ η πόλη απλώνεται μπροστά μας, μέσα από την υπερτονισμένη προοπτική της σκηνής.
18. Πάολο Ουτσέλο, 1397-1475 Επεισόδιο από τη μάχη του Σαν Ρομάνο, 1450, τέμπερα σε ξύλο, 180x320εκ. National Gallery Λονδίνο.
19. Ο καλλιτέχνης τη Αναγέννησης μελετούσε τις φυσικές επιστήμες, την ιατρική και την κλασική φιλολογία, ανέπτυσσε ένα θεωρητικό προβληματισμό και επεδίωκε να καθορίσει τις αρχές και τις αξίες της καλλιτεχνικής παιδείας.
20. Fra Filippo Lippi 1406-1469 Madonna and Child with two Angels 1460-65 Uffizi
21. Πιέρο ντε λα Φραντσέσκα, 1410/20-1492. Τζεντίλε Μπρανκαλεόνε και Φεντερίκο ντα Μοντεφέλντρο. 47x33εκ. το κάθε ένα
22. Jan Van Eyck 1422;-1441
Ο γάμος των Αρνολφίνι 1434 82x60cm
National Gallery London.
23. Albert Durer 1471-1528 Autoritratto, 1498 Oilo su tavola, 52x41cm. Museo del Prado, Madrid.
35. Λεονάρντο ντα Βίντσι 1459-1519 Δεξιά: Τμήμα μηχανής για σπαγγέτο Κάτω δεξιά: Εργαλείο που λειώνει το σκόρδο Αριστερά: Το όρθιο οβελιστήρ ιο που περιστρέφεται με το θερμό αέρα τζακιού Κάτω στη μέση: Εργαλείο για τον τεμαχισμό βρασμένων αβγών
36. Λεονάρντο ντα Βίντσι 1459-1519 Σε καιρό ειρήνης τους διασκέδαζε επινοώντας μηχανικά παιχνίδια η διάφορες τεχνικές λύσεις για θεατρικές παραστάσεις για δημόσια θεάματα. Σπουδές σκηνογραφίας για τον Ορφέα του Πολιτσιάνο 1506-08 Codex Arudel φυλ. 231v-224r
37. Λεονάρντο ντα
Βίντσι 1459-1519
Ανατομικές μελέτες
1509-10
Βασιλική Βιβλιοθήκη Ουίνδσορ
Ερεύνησε τα μυστικά του ανθρώπινου σώματος ανατέμνοντας περισσότερο από τριάντα πτώματα. Ο Λεονάρντο μελετά εκ του φυσικού τη ανατομία του ανθρώπινου σώματος
38. Λεονάρντο ντα Βίντσι 1459-1519
1.Όργανα του στήθους και της κοιλιάς ενός χοίρου 1508-09 RL 19054v, K/P 53v
2.Κοιλιακά σπλάχνα 1506-08 RL 19039v, K/P 61v και r
3. Αναπαράσταση του στομάχου και των εντέρων 1506-08 RL 19031v, K/P 73v
4. Το ήπαρ και οι διακλαδώσεις των ηπατικών νεύρων RL 19051v, K/P 60v Γουίντσορ Βασιλική Βιβλιοθήκη
40. Λεονάρντο ντα Βίντσι 1459-1519 Άνθρωπος του Βιτρούβιου 344x245 mm 1490 Βενετία, Πινακοθήκη της Ακαδημίας Το σχέδιο παρουσιάζει ενδιαφέρον γιατί δείχνει τη βάση μιας φιλοσοφικής θεωρίας ( του Βιτρουβίου 1ος αι. π.Χ.) που γοήτευε εξαιρετικά τους καλλιτέχνες της εποχής. Επειδή το τετράγωνο και ο κύκλος είναι τα τέλεια γεωμετρικά σχήματα, πρέπει πάνω σ’ αυτά να βασισθεί η αντιμετώπιση του ανθρώπινου σώματος. Πράγματι όταν ο άνθρωπος έχει τα χέρια η τα πόδια εκτεταμένα, εγγράφεται στο τετράγωνο η στο κύκλο.
42. Λεονάρντο ντα Βίντσι 1459-1519 Πορτρέτο της Τζινέβρα Μπέντσι 1478-80 38,1x37cm Ουάσινγκτον, Εθνική Γκαλερί Στην πραγματεία του για την ζωγραφική, που άσκησε μεγάλη επίδραση κατά τον 16ο αιώνα, ο Λεονάρντο συμβουλεύει τους νεώτερους καλλιτέχνες να κοιτάζουν τα πρόσωπα των ανθρώπων το σούρουπο η λίγο πριν ξημερώσει όταν τα περιγράμματα σβήνουν προσδίδοντάς τους μια υπερκόσμιας γοητείας
43. Λεονάρντο ντα Βίντσι 1459-1519
Φλωρεντινός ζωγράφος αλλά και γλύπτης, σχεδιαστής, αρχιτέκτονας, πολεοδόμος, εφευρέτης, επιστήμονας, μουσικός και συγγραφέας.
Η γυναίκα με την ερμίνα 1485-90
45. Λεονάρντο ντα Βίντσι 1459-1519 Η Παναγία με το Θείο Βρέφος την αγία Άννα και τον αμνό, προσχέδιο 1502-16 168x130 cm
46. Λεονάρντο ντα Βίντσι 1459-1519 Η Παναγία με το Θείο Βρέφος την αγία Άννα και τον αμνό 1502-16 168x130 cm Λούβρο Παρίσι Το βλέμμα οδηγείται στη λίμνη που αποκαλύπτεται στο βάθος, πίσω από τη σκυμμένη προς το Χριστό μορφή της Παναγίας. Το υγρό στοιχείο παραπέμπει στην έννοια της μητρότητας, της Θεάς Μητέρας, της Γης. Οι μητρικές μορφές αγκαλιάζουν, σα να περιέχουν η μία την άλλη. Το χαμόγελο της αγίας Άννας αγκαλιάζει, με ένα μυστηριώδη τρόπο, ολόκληρο το σύμπαν από τις αρχές της δημιουργίας ως σήμερα.
47. Ο Μυστικός δείπνος 1495~1498 460x880mm Τοιχογραφία στην Τράπεζα του Μοναστηριού Santa Maria delle Grazie, Milano. Ο Λεονάρντο όπως και ο Giotto προσπάθησε να εκφράσει οπτικά τη στιγμή που ο Χριστός είπε : Αμήν λέγω υμίν ότι εις εξ υμών παραδώσει με και λυπούμενοι σφόδρα ήρξαντο λέγειν αυτών, μήτι εγώ ειμί, Κύριε;
48. Λεονάρντο ντα Βίντσι 1459-1519
Ο Μυστικός δείπνος 1495~1498
λεπτομέρειες και σκίτσο
49. Λεονάρντο ντα Βίντσι 1459-1519 Η Παναγία των βράχων 1493-95 Προσχέδιο δεξιά, λεπτομέρεια κάτω
50. Λεονάρντο ντα Βίντσι 1459-1519 Η Παναγία των βράχων 1493-95 195,5x120 εκ Λάδι σε ξύλο Λονδίνο National Gallery Ο μεταφυσικός χαρακτήρας του έργου ενισχύεται με τις δύο διαφορετικές φωτεινές πηγές που φωτίζουν ταυτόχρονα τη σκηνή
51. Λεονάρντο ντα Βίντσι 1459-1519
Μόνα Λίζα
1503-06
77x53 cm
Λούβρο, Παρίσι
Απεικονίζει την πολλαπλότητα της φύσης και το μυστήριο της ανθρώπινης ύπαρξης. Η σύζυγος του Φλωρεντινού Giocondo είναι μόνο η αφορμή. Γίνεται ένας γενικότερος, ένας ουμανιστικός ανθρώπινος τύπος που εμπεριέχει την πνευματική ενεργεία της Αρχαίας Ελλάδας, την ηδυπάθεια της Ρώμης και το μυστικισμό του Μεσαίωνα στη Βυζαντινή του διάσταση. Γίνεται, ακόμη, ένας διαχρονικός τύπος γυναίκας που ενσαρκώνει όλους τους χαρακτήρες της θηλυκότητας.
53. Μιχαήλ Άγγελος 1475-1564 Πιετά (στα Ιταλικά = έλεος) Είναι ένα μεσαιωνικό θέμα της β. Ευρώπης στο οποίο η Παρθένος θρηνεί το νεκρό γιο της. Το άγαλμα του Μιχαήλ Αγγέλου είναι η πρώτη ιταλική εκδοχή με αυτό το θέμα. 1499 174cm Βασιλική του Αγίου Πέτρου Βατικανό.
54. Μιχαήλ Άγγελος 1475-1564
Η Παναγία με το Βρέφος και τον Άγιο Ιωάννη, (δίσκος Πίτι)
Μαρμάρινο ανάγλυφο
1503-1504
85,5x82cm
Εθνικό Μουσείο, Φλωρεντία.
56. Μιχαήλ Άγγελος 1475-1564 Σκλάβος που πεθαίνει 1513 215 εκ. Υπάρχει μια ανείπωτη ομορφιά σ΄ αυτή την ύστατη στιγμή, σ΄ αυτή την τελειωτική εγκατάλειψη, σ΄ αυτή την απολύτρωση από τον αγώνα της ζωής – στη χειρονομία που δηλώνει κάματο και παραίτηση. Λούβρο, Παρίσι.
58. Το εσωτερικό της Καπέλλα Σιστίνα Ρώμη, Βατικανό.
Κάτω ζώνη: τάπητες σε σχέδια του Ραφαήλ
Μεσαία ζώνη: Botticelli, Ghirlandaio, Perugino, Signorelli
Ο πλούτος της επινοητικότητας η μαστοριά της εκτέλεσης σε κάθε λεπτομέρεια, αλλά πάνω απ΄ όλα το μεγαλείο των οραμάτων που αποκάλυψε στους μεταγενέστερους έδωσαν στην ανθρωπότητα μια νέα αντίληψη για τη δύναμη της μεγαλοφυΐας.
59. Μιχαήλ Άγγελος 1475- 1564
• Ο Θεός δημιουργεί τον Αδάμ.
•Ο Θεός δημιουργεί την Εύα.
• Το προπατορικό αμάρτημα και η εκδίωξη των πρωτοπλάστων από τον Παράδεισο.
66. Μιχαήλ Άγγελος 1475-1564 Ο προφήτης Ιερεμίας. 390x380 εκ. Σ΄ όλη του τη ζωή ο Μιχαήλ Άγγελος γοητεύεται από το μυστήριο των προφητών, που στη ροή της ανθρώπινης ιστορίας αποκαλύπτουν τα ίχνη της παρουσίας του Θεού.
68. Η μορφή του Χριστού προβαίνει υψώνοντας το δεξί χέρι σε καταδικαστική χειρονομία και το αριστερό σε διάταξη απόρριψης όλων των ικεσιών.
69. Στα αριστερά του Χριστού είναι ζωγραφισμένη γυναίκα μεγαλόσωμη με γυμνά στήθη και καθαρά κλασικά χαρακτηριστικά, που έχει στραμμένο το βλέμμα της προς το Χριστό, ενώ έχει επιθέσει το αριστερό της χέρι σε ένα γονατισμένο πρόσωπο, δείχνοντας το μητρικό ένστικτο προστασίας.
70. Στα δεξιά του Χριστού, ο Σίμων ο Κυρηναίος φέρει στην πλάτη του το σταυρό του Χριστού ως έμβλημά του. Κάτω ο Άγιος Σεβαστιανός σφίγγει στο χέρι του τα βέλη που συμβολίζουν το μαρτύριό του
71. Ο Άγιος Βαρθολομαίος δείχνει στο Χριστό το μαχαίρι με το οποίο τον έγδαραν ζωντανό, ενώ με το άλλο χέρι κρατάει το δέρμα του επί του οποίου είναι ζωγραφισμένο το πορτραίτο του Μιχαή Αγγέλου
72. Μιχαήλ Άγγελος 1475-1564 Ο τάφος του Λορέντζο 1518- 1534 Επάνω στη σαρκοφάγο εικονίζονται ξαπλωμένες οι αλληγορίες της Αυγής και του Σούρουπου.
73. Μιχαήλ Άγγελος 1475-1564 Ο Μωυσής 1513-1515 δουλεύτηκε ξανά το 1542 Μάρμαρο 235 cm Τάφος του πάπα Ιουλίου Β΄