2. • Kuvvet: Cisimleri hareket ettirmek için uyguladığımız itme veya çekmeye kuvvet deriz.
Kuvvetlerin bir çok çeşidi vardır.
Bunları hayatımızdan bir çok örnek verebiliriz.
Süngere uyguladığımız sıkma kuvveti ile bulaşıkları temizleriz.
Annenizi bunu yaparken görmüşsünüzdür.
Yine anneniz katı madde olan soğanı ezerken kutu gibi silindir bir kabın içinde kaşık yardımı
ile vurarak soğanı öldürür. BU DA VURMA KUVVETİNE ÖRNEKTİR.
Veya okçuluk sporunu yapan kimsenin oka germe kuvveti uyguladığını fark ettiniz mi?
Ve eşyaların yerini değiştirmek için itme ile çekme kuvveti uygularsınız.
Bunun gibi pek çok örnek vardır.
Eşyaları itmek için uyguladığınız kuvvet etkisiz olabilir. Bunun için de bir tekerlek bulup cismin
altına koyduğunuzda cisim çabucak yürür.
Veya paslanmış bir cismi yağladığınızda kolaylıkla hareket eder.
Bunun nedeni tekerlek ve yağın kaygan bir özelliğe sahip olmasıdır.
Böylelikle cisimlere fazla kuvvet uygulamadan ve sakatlanmadan hareket ettirmiş olursunuz.
Buradaki çocuklar
Bu resimde çocuklar
Aşçılar bir börek hazırlarken birbirlerine İse İtme kuvveti mi
Hamura sıkma kuvveti Çekme kuvveti mi
ÇEKME kuvveti
uyguluyorlar?
uygularlar. uygulamaktadırlar.

3. • Cisimlere kuvvet uygularken sakatlanmamalı dikkatli olmalıyız. Cisimlerden
gelebilecek bir zarar bize tehlike oluşturur. Cisimleri iter veya çekerken
öğrendiğimiz gibi tekerlek yerleştirmeli veya cismin altını yağlamalıyız. Böylece
cismin hareketine kolaylık sağlarız. Ama tekerlek veya yağ bulamazsak cisimleri
yardım alarak hareket ettirebiliriz. Duvar ve pencere gibi sabit cisimlere kuvvet
uygulasak bile hareket ettiremeyiz. Cisimlerin altına da yağ sürmek veya tekerlek
koymak işe yaramaz. Ayrıca bu gibi cisimleri iterken yaralanabiliriz. Bu gibi sabit
cisimler hareket etmezler.
• Hareket: Bir cismin başka bir cisme göre konum değiştirmesine deriz.
• Hareketlerin de kuvvetler gibi pek çok çeşidi vardır.
1) Sallanma:Bazı varlıklar sallanma hareketi yaparlar.
2) Dönme: Bazı cisimler dönme hareketi yaparlar.
3) Yavaşlama: Hareketli bir cismin hızının azalmasıdır.
4) Hızlanma:Hareketli bir cismin hızını arttırması veya duran bir cismin
hızlanmasıdır.
5) Durma: Hareketli bir cismin hızını bitirmesi (durdurması) olarak tanımlanır.
Saatin yelkovanı dönme hareketi yapar. Otogara yaklaşan bir otobüs yavaşlama
hareketine en iyi örneklerden biridir. Pistten kalkan bir uçak hızlanma hareketi
uygular. Kırmızı ışığı gören bir şoför ise frene basarak durur.
Bunun gibi duran bir
Cisme İtme kuvveti
Saatin yelkovanı mi
Dönme hareketi yapar. Çekme kuvveti mi
uygularsak hareket
etmiş olur?

4. itme
Aylin bir çekmeceyi kapatmak için ………. Kuvveti uygular.
Tamer ile Sezai salıncakta iken halat çekme yarışı yapıyorlar. Buna göre her ikisi
de birbirlerineÇekme Kuvveti uygularlar.
………
Hareket Başka bircisme görekonumDeğiştirmesine denir.
…….. ……..
itme
Lastik bir poşet banda ……… kuvveti uygularsak bant esner.
Ulvi bisiklet sürerken pedala ..…….. kuvveti uygular. Bunun sonucunda bisiklet ………….
itme hareket
eder.
Teli bükmeye çalışan Orkun telebükme Kuvveti uygulamaktadır.
……...
Duvar ve pencere Gibi cisimler …….. Cisimlerdir. Ve ne kadar kuvvetuygularsak uygulayalım
………... sabit …..…
hareket etmezler.
Bir cisme kuvvet uyguladığımız zaman o cismi hareket Ettirmiş oluruz.
………..
Ağır cisimleri hareket ettirirkendikkatli Olmalı gerekirse yardım istemeliyiz.
……….
Ağır cisimlerin altına tekerlek Takarak veya yağlayarak da kolayca hareket ettirebiliriz.
………….
Kuvvet ve hareket de
Birbirlerini tamamlar.
Biri olmadan diğeri etkisiz
Kalır. Mesela, kuvvet olmadan hareket olmaz.
Cansız varlık olan kapıyı itmediğimiz veya çekmediğimiz
Sürece orada hareketsizce kalır.
Hareket olmazsa cisimler bir yerden başka yere gidemez.

5. • Kuvvet cisimlerde bazı değişiklere ve etkilere sebep olur. Kuvvetin neler yaptığını
öğrenip pekiştirmiştik. Şimdi de cisimler üzerinde ne gibi değişikler yaptığını öğrenip
pekiştireceğiz. “Not” bölümündeki anlatımı da ilişkilendirerek kuvvet ve hareketin
birbirlerini bütünlediğini daha da iyi anlayacaksınız.
Şekil değişikliği;
Şekil değişikliği cisimlerin üzerindeki fizîki özelliklerinin değişime uğraması ile ilgilidir.
Maddeler konumuzda şekil değişikliğinin yapılamadığı cisimlerin birer berk,
kolayca şekil değişikliği uygulanabilen maddelerin ise esnek madde olduklarını
öğrenmiştik. Maddelere uyguladığımız kuvvetin etkisi kalıcı ise bu cisim
berk,uyguladığımız geçici bir etki ise bu madde esnektir.
Mesela, sünger örneğini düşünelim. Sünger avucumuzun içine alıp tüm gücümüzle
sıkalım. Biraz baktıktan sonra katı bir cismin üzerine bırakalım. Sünger tüm
gücümüze rağmen eski şekline döndü mü?
O zaman bu madde esnek madde mi oluyor?
ÖĞRENDİĞİNİZ GERME,SIKMA,BÜKME VE VURMA KUVVETİ CİSİMLER ÜZERİNDE ŞEKİL
DEĞİŞİKLİĞİNE NEDEN OLUR.
Söyleyin bakalım,
kuvvet ve hareket
hakkında neler
öğrendiniz?

6. İnsanlar koşma,zıplama,yürüme gibi hareketler yaparlar. Bunlar görebileceğimiz ve
fark edebileceğimiz hareketlerdir. Salıncakta sallanan bir çocuğu kolaylıkla fark
ederiz. Spor aletleri ile zayıflamaya çalışan bir bayanı da fark edebiliriz. Hayvanları
da fark ederiz. Hayvanlar yuvarlanır,zıplar,koşar ve saldırır. Onların bu içgüdüsel
hareketleri ve bizim fark edilen yaptığımız hareketler aktif hareket olarak
tanımlanır.
Aktif Hareketi insanlar ve hayvanlar yapmaktadır.
Aktif Hareket: İnsanlar ve hayvanlar tarafından yapılan fark edilebilen hareketlere
denir.
Tüm canlılar hareket eder. Örnek verdiğimiz gibi insanlar ve hayvanlar aktif hareket
yaparlar.
Bitkiler de canlıdırlar. Ancak onlar bizler gibi koşup, yuvarlanmaz ve zıplamazlar.
Bitkiler besin üretmek için hareket ederler. Solunum yaparlar. Ayrıca büyür ve ürerler.
Yalnız bitkilerin bu hareketlerini görebilmek için uzun gözlemler yapılır.
Bitkiler pasif hareket yaparlar.
Pasif Hareket: Gözle görülmeyen, uzun çalışmalar sonucu gözlemlenebilecek yavaş
hareketlere denir.
Hayvanlar aktif
Hareket yaparlar.
Bitkiler pasif, insan ve hayvanlar
Aktif hareketlerde bulunurlar.

7. Ben kelime avına çıktım.
Boşlukları uygun kelimelerle
dolduruyorum. Yardımcı olabilir
misiniz?
Kuvvet: Ne demektir?
Cisimlere uyguladığımız itme veya çekmedir.
Hareket ne demektir?
Bir cismin başka bir cisme göre yer değiştirmesidir.
Hangi cisimler sabit olabilir örnek veriniz.
Sabit cisimler: Ev,zemin,kaldırım ve banketler örnekler olabilir.
Cisimlere ne takıp ne sürmeliyiz ki hareket etsin?
Hareket etmeleri için cisimlere tekerler takıp yağ sürmeliyiz. (Sabit cisimlere bu uygulama
Etkisiz kalır.
Pasif ve aktif hareket yapan cisimlere örnekler veriniz.
Çınar ağacı ve bir çocuk

8. Bu zaman boyunca çeşitli teknolojik araçlar üretilmiştir. Bu teknolojik ürünler ulaşım
alanında da gelişim göstermiştir. Bir cismin hızını belli bir zaman dilimi içerisinde
belirleriz.
Örneğin araba 45 km yolu 1 saat 32 dakikada gidiyor. Bir otobüs ise 45 km yolu 5 saat
14 dakikada gidiyor. Buna göre tabii ki de araba hızlıdır.
Hız:Varlıkların belli bir zaman dilimi içinde hareket ettiği mesafeyi kapsar.
Hızlar zaman dilimine göre belirlenir. Daha az bir zaman dilimine göre hareket eden
belirli bir cisim diğer cisimlere göre daha hızlıdır. Karşılaştırma yaparken birden
fazla varlık olmalı ve zaman dilimleri verilmelidir. Biz de buna dayanarak
karşılaştırma yapabiliriz. Karşılaştırma basit ama mantık işidir. Bu yüzden belli
sayıdaki cisimleri karşılaştırırken her zaman dikkatli olmalıyızdır. Cisimlerin türü
veya sayısı bizi ilgilendirmemeli ve kafamızı karıştırmamalıdır. Unutmamalıyız ki biz
birden fazla cismi karşılaştırıyoruz. Ve içlerinden en hızlısını bulmalıyız. Hız
karşılaştırması yaparken cisimlerin fizikî özelliklerine öneme vermemeliyiz. Çünkü
hızı bulmak için zaman dilimine bakarız.
Ben Fidan! Seçmeli test için tıklayınız!

9. Aşağıdaki seçmeli sorulardan doğru olanlarını belirleyiniz.
Karanfil bir bitkidir. Ürer,solunum yapar ve büyür. Tüm bunları yaparken ……….. Eder.
Beyza’nın cümlesini ne tamamlayabilir?
A)Kuvvet B)Hız C)Hareket D)Gelişim
Hangisi bir sabit cisim değildir?
A)Banket B)Üst Geçit D)Taban C) Kapı
Karşılaştırma yaparken neye dikkat etmeliyiz?
A) Fizikî görünüşüne B)Cinsine C)Gittiği zaman dilimine
D)Yolun mesafesine
Kuvvet uygulanan hangi cisim hareket etmemiştir?
A) Lastik Band Poşeti
B) Kapı anahtarlığı
C) Pencere
D) İçi dolu bir konserve
Hangi hareket yavaşlayan harekete örnektir?
A) Pistten çıkan uçak
B) Denize doğru atılan taş
C) Otogardan ayrılan bir otobüs
D) Virajı geçmekte olan bir otomobil

10. “Bir cismin başka bir cisme göre konum değiştirmesine deriz.” Bu tanım aşağıdaki
kelimelerden hangisine aittir?
A) Hareket B)Kuvvet C)Zaman Dilimi D)Çekme
Zülfikâr Bey, resim kutusunu çekip yavaşça anılarını okşuyor. Resimleri ardı ardına
öpüp çocukları gibi kokluyor. Eski yediği elinde tutup zevkle ısırdığı elma
şekerlerin tadı 28 yıl geçse bile damağında olduğunu benimsermişçesine
yalıyor dudaklarını. Sakallarındaki ürkerlik onun daha utangaç olmasını
sağlıyor. Resimleri alıp yavaşça kutuyu çekiyor. Sonunda pamuk şeker gibi
tatlı anılarından sıyrılıyor. Gerçeklerin zorluğuna katlanmak bir zaman tüneli
gibidir. O tünelden geçtiğinin ama tüneldeki hâlâ bıraktığı anıların acısını
kıvranarak çekiyor. Fakat bunu ne duvardaki asılmış saat ne de pamuk şeker
lezzetindeki anıların yanı sıra gerçekler anlıyor!
Silivri’de bir tutam
Metin hangi kuvvetler içermektedir?
A) İtme B) Çekme C)İtme-çekme D)Vurma
Beşikte sallanan bir bebek hangi hareketi yapar?
A) Sallanma B)Yavaşlayan C) Hızlanan D)Duran
Hangi varlıklar pasif, hangileri aktif yapar örnek veriniz. Seçeneklerdeki
örneklerden doğru olanını belirleyiniz.
A) Dünya: Aktif B) Bebek:Pasif C) Bitki:Pasif D) İnsan:Pasif
YÖN DEĞİŞTİRMEYE BİR ÖRNEK VERİNİZ!