1. Unha economía de servizos
Os Transportes

2. TRANSPORTE E COMUNICACIÓNS
 Conxunto de medios e infraestructuras que permite o desprazamento de
persoas, productos e mercadorías entre diferentes puntos xeográficos. Ten
repercusións fundamentais nas actividades económicas, na localización industrial
e na organización espacial.
TERRESTRES
Os medios poden ser:
MARÍTIMOS
AÉREOS
1. A RELACIÓN TRANSPORTES- TERRITORIO
* É reflexo dos desequilibrios territoriais, distribución poboacional e desenvolvemento
económico.
* Pode introducir cambios  Grao de desenvolvemento rexional é fundamental na ordeación
territorial.
2. VERTEBRADOR DO TERRITORIO
 Dinamiza movementos de persoas e mercadorías, cada vez máis desenvolvidas, rápidos e de
menor custo polos avances tecnolóxicos.
As telecomunicacións  Son fundamentais na sociedade actual, acurtan as
distancias

3. CARACTERÍSTICAS DO SISTEMA DE TRANSPORTE:
MEDIO FÍSICO DESFAVORABLE: Dificultades no trazado / A climatoloxía /
Maiores custos e menor rendabilidade.
REDE TERRESTRE E ÁREA RADIAL. A rede de estradas ten Madrid como o
seu núcleo. Os aeroportos principais son Madrid e Barcelona, e os secundarios
dependen dos principais para realizar escalas en vóos internacionais.
PREDOMINIO DO TRANSPORTE TERRESTRE NO TRÁFICO DE
PASAXEIROS E MERCADORÍAS. Rede de estradas, autovías e autopistas.
DESEQUILIBRIOS TERRITORIAIS NA REDE DE TRANSPORTES. Preferencia
das vías principais en detrimento de outras  Desigualdades de condicións e
de uso.
DESCENTRALIZACIÓN DAS COMPETENCIAS:
ESTADO  Competencias en transporte internacional, transporte terrestre que
discorre por máis dunha comunidade autónoma, a mariña mercante, portos,
aeroportos comerciais, espacio e transporte aéreo, correos e telecomunicacións.
COMUNIDADES AUTÓNOMAS  Competencias sobre o transporte terrestre
da comunidade, portos e aeroportos non comerciais e comunicación por redes
de cable.

4. A POLÍTICA DE TRANSPORTES: PLAN ESTRATÉXICO DE
INFRAESTRUCTURAS DE TRANSPORTE (PEIT 2005-2020)
Obxectivos principais:
•Impulsar o desenvolvemento económico e competitividade da economía.
•Fortalecer a cohesión social, asegurando condicións de accesibilidade
equitativas en todo o territorio.
•Correxir o predominio da estrada  Fomento do transporte ferroviario de
pasaxeiros e mercadorías, o marítimo de cabotaxe e a intermodalidade ou
interconexión dos medios de transporte.
•Incrementar: CALIDADE+ SEGURIDADE.
•Contribuir á modalidade sostible, diminuíndo emisións e respetando as
directrices medioambientais da UE.

5.  INTEGRACIÓN NA REDE DE TRANSPORTES EUROPEA.
A UE quere potenciar a integración dos países membros, impulsando as redes
transeuropeas e a mellora de infraestructuras rexionais. Tamén pretende
asegurar o bó funcionamento do MERCADO ÚNICO e un transporte en Europa
máis respetuoso co medio.
Cales son as consecuencias?
- Mellora das conexións coa UE (autovías, alta velociadade, corredores intermodais...)
- Fondos da UE para a mellora das infraestructuras en rexións periféricas.
- Medidas para reducir o impacto medioambiental (contaminación, efecto visual, acústico,
emanación de fumes e outras sustancias...).
O TRANSPORTE TERRESTRE
O esquema de transportes da UE define áreas prioritarias de actuación para suplir os desfases actuais.
Destaca a necesidade de articulación de grandes infraestructuras, fundamentalmente unha articulación viaria que
reforzará o eixo da chamada megalópole europea.
- O transporte a motor caracterízase por ter unha maior autonomía, ainda que seña necesaria o fluido funcionamento da
rede viaria.
- O transporte ferroviario en Europa amosa claras diferencias: os países do oeste e centroeuropa están máis avanzados
que na zona sur e sureste, dado o seu maior grao de industrialización no pasado. Os servizos ferroviarios están
conformados xurídicamente en forma de sociedades de propiedade pública (empresas estatais dependentes da
administración estatal).
O TRANSPORTE MARÍTIMO
Os portos europeos sitúanse entre os de maior tráfico que se concentra na zona do Mar do Norte e Báltico.
TRANSPORTE AÉREO.
A cuestión da propiedade no sector aéreo é variada, dende a propiedade pública, privada e mixta, ainda que predominan
as compañías nacionais e fortes subvencións estatais.
OS MEDIOS DE COMUNICACIÓN.
(teléfono, internet, mass media...) Medios para a difusión da información a producción e comercialización de productos.
Na sociedade actual dase unha necesidade das comunicacións, co uso xeralizado a todos os niveis en operacións e
transaccións económicas.

6. O TRANSPORTE POR ESTRADA.
Características:
Rede de estradas de deseño radial  Núcleo en Madrid. Comezo do trazado no s. XVIII e
consolidación nos anos 60.
Competencias:
Rede Estatal Enlaza os principais núcleos de poboación nacional. Está formada pola rede
nacional de estradas, autoestradas e autovías (que únen eixos cunha maior densidade de
tráfico). Esta rede soporta máis do 60% do tráfico.
Rede autonómica  Mobilidade interrexional e enlace coa estatal.
Rede das deputacións  Para comunicacións intracomarcais.
Maioría do tráfico de viaxeiros e mercadorías.
Existen diferentes desequilibrios territoriais, segundo DENSIDADE,
INTENSIDADE e ACCESIBILIDADE.
Densidade: É maior en comunidades máis desenvolvidas económicamente, con
poboamento disperso ou fragmentación polo relevo.A densidade é menor en zonas
menos desenvolvidas con poboamento concentrado.
Intensidade: Máis forte en corredores transversais, con grandes densidades
urbanas, industriais ou turísticas e as estradas radiais a Madrid.
Accesibilidade: Alta en zonas industriais e turísticas, que xeraron necesidades de
transporte e dunha maior calidade nas infraestructuras. É elevada en áreas de
confluencia de vías de grande capacidade.
Plan estratéxico de infraestructuras de transporte (referencia)

9. TRANSPORTE FERROVIARIO.
- Transporte principal ate a competencia no século XX doutros medios de
transporte. Ten uns altos custos de explotación, altos déficits en liñas
secundarias, ainda que sí houbo programas de promoción do transporte
ferroviario.
- Na península o transporte ferroviario componse de tres redes:
a.Rede nacional de ferrocarrís españoles (RENFE). Conta con máis do 90%
do tráfico ferroviario. A súa estructura é radial, conectando o núcleo central
(Madrid) coas principais cidades e conectando a rede básica coa secundaria.
b. Ferrocarrís de vía estreita (FEVE) En Castela León, Cataluña,
Valencia...Servizo infrautilizado polo que tende a promoverse mellorando as
infraestructuras e posicionándose como medio de transporte entre proximidades.
c. Tren de alta velocidade (AVE). Chega a unha velocidade superior aos 250
km/h salvando o condicionante do ferrocarril como transporte lento. Inaugurouse
coa apertura da liña Madrid-Sevilla (1992). Na actualidade promóvese a
construcción das liñas de AVE comunicando as cidades máis relevantes. As
características técnicas das liñas presentan contrastes notables: a pesares das
tentativas de modernización as condicións das vías son mellorables, o que
aumenta o custo e a lentitude na construcción das infraestructuras.

12. - O transporte ferroviario presenta a necesidade de reorientar o tráfico de viaxeiros
e de mercadorías:
Viaxeiros  Rendibilidade en cercanías, conexión periferia e unha grande cidade,
que cun transporte rápido e constante desconxestiona o tráfico rodado nas
estradas.
Mercadorías  Céntrase en cargas pesadas e de grande volume. Na actualidade
téntase promocionar o transporte de colectores.
- Os desequilibrios territoriais: As zonas máis equipadas e que reciben máis
inversións son as que comunican as cidades punteiras económicamente
(Madrid/Barcelona/Bilbo /Valencia/Zaragoza). En contraposición a outras zonas
con infraestructuras máis deficientes como León, Extremadura, Murcia ou
Andalucía.
- O plan estratéxico de infraestructuras de transporte: prioriza o transporte
ferroviario e pretende ampliar o tráfico de cercanías, construir novas vías de altas
prestacións conectando as capitais de provincias, ampliar a rede AVE, a conexión
coa UE, mellora da calidade e da seguridade.
- No tocante á integración coa UE, existían obstáculos físicos (Pirineos) e a existencia
dun ancho de vía diferente (maior en España. A solución é a disposición de eixos
intercambiables ou rodas móbiles e adaptables, co custo e tempo de transporte maior).
Na construcción do AVE xa se adoptou o ancho de vía europeo.
A UE propón a creación dunha rede europea de alta velocidade para o 2010 como
instrumento de integración, obxetivo para o que eran necesarios altos investimentos
que para acadar rendibilidade deberían ter unha alta demanda.

13. •TRANSPORTE MARÍTIMO.
Características:
-Rede portuaria distribuída entre o Estado e as comunidades autónomas (portos
comerciais estatais, e pequenos portos pesqueiros e deportivos das
comunidades autónomas).
- Contrastes no tráfico de viaxeiros e mercadorías. O de viaxeiros é escaso,
destaca a relación entre os dous puntos do Estreito (Alxeciras e Ceuta), entre as
illas e a Península, no eido interior. O exterior quedou desvancado polo avión.
No tráfico de cabotaxe, destacar o transporte dos derivados do petróleo dende
as refinerías litorais aos portos.
No tocante ao tráfico internacional de mercadorías a maior parte das
importacións e exportacións de mercadorías realízanse en barco. Os graneis
sólidos localízanse en portos próximos ós recursos minerais ou xunto á industria
que os emprega. Os graneis líquidos son fundamentalmente petroquímicos pola
súa demanda como materia prima e fonte enerxética.
- Polo xeral, as mercadorías transportanse en COLECTORES, en grandes
COLECTORES
buques portacontenedores (que teñen un menor custo).

14. Cal é a situación deste medio de transporte?
1.Necesidade de melloras técnicas para os portos, como puntos de captación
portos
e distribución de mercadorías e unha maior accesibilidade (infraestructuras de
comunicación).
2.Desequilibrios territoriais en equipamento e investimentos (máis importante
en Alxeciras, As Palmas, Barcelona, Valencia e Bilbao).
3.Plan estratéxico de infraestructuras. Especialización dos portos como centros
infraestructuras
de captación e distribución de mercadorías, mellorando acceso terrestre e as
infraestructuras.
4.A Unión Europea, mediante o Libro verde de 1998 propón evitar que o
financiamento estatal distorsiona a libre competencia entre portos.
TRANSPORTE FLUVIAL  Céntrase no río Guadalquivir, cara o porto de
Sevilla.

17. TRANSPORTE AÉREO.
Experimentou un rápido
crecemento por diferentes
razóns:
 O aumento da renda
 O aumento da demanda
interior e exterior.
 As características do
mundo globalizado.
Os prezos máis adsequibles
e competitivos.
O aumento da rapidez nos
traxectos e a comodidade.

18. Fonte: IGN España a través de los mapas

20. As súas carácterísticas máis salientables son:
 Rede de aeroportos: Que se desenvolve a partires dos anos 70, é unha rede organizada
xerárquicamente. Baraxas funciona como un aeroporto central con conexións con todos os
aeroportos españois e os principais extranxeiros.
 Diferencias entre o tráfico de mercadorías e de pasaxeiros: O de mercadorías é escaso
polo alto custo e céntrase en productos perecedoiros ou valiosos.
 Os desequilibrios territoriais. Os aeroportos principais ubícanse próximos aos núcleos
urbanos, económicos e turísticos. Debemos destacar a preeminencia de Madrid dada a súa
posición central e Barcelona (El Prat) que vai aumentando o seu papel. Baleares, Canarias e
outras cidades do litoral ven aumentar a actividade dado o tirón e o desenvolvemento da
actividade turística, e outros puntos como Bilbao teñen unha posición troncal entre outros
puntos rexionais. Existen tamén outros aeroportos máis pequenos que soen estar
infrautilizados e son pouco rendibles.
O Plan estratéxico de infraestructuras de transporte ten como obxetivo potenciar funcións
económicas, mellorando accesos, infraestructuras e seguridade.
Na UE experimentouse unha liberalización de tarifas e servizos aéreos que deu un pulo a
este medio e afectou moito ás economías nacionais. A isto debemos sumar a posta en
marcha e actividade en crecemento das compañías Low-Cost, que contribúen notablemente
á xeralización deste medio para desprazamentos tanto nacionais como internacionais.

21. Fonte: IGN España a través de los mapas

22. Fonte: Vicens Vives Ed.

23. Fonte graáficos e contido:INE

24. AS COMUNICACIÓNS.
No mundo globalizado no que vivimos resulta fundamental o intercambio
instantáneo de información e de transaccións económicas, as comunicacións
resultan imprescindibles para o desenvolvemento económico e teñen repercusión
na localización xeográfica desta actividade.
Os fluxos telefónicos seguen un modelo xerárquico na distribución espacial:
maior cobertura de redes nas principais áreas metropolitanas. Madrid é un nó
principal xunto con nodos secundarios para sistemas e redes interrexionais.
Asimesmo hai desequilibrios na expansión das redes, con áreas máis ailladas que
non teñen a mesma dotación.
A internet revolucionou as comunicacións na nosa sociedade, o seu uso vai
progresivamente en aumento, cunha difusión cada vez maior e a expansión e
rapidez que supón a banda ancha e a disponibilidade de conexión en redes
móbiles.

25. Fonte: IGN España a través de los mapas