1. ELİF COŞKUN
GENETİK VE BİYOMÜHENDİSLİK
50091110

2. Gece ve Gündüz (Escher )

3. Etik bilinçlenmeye ihtiyacımız var çünkü;
21. yüzyılda 20. yüzyıl etiğiyle yaşamı
sürdürmemiz mümkün değildir.
 Modern teknolojinin büyük gücü global olarak
her yere uzanmakta ve her buluş ve uygulaması
yeni etik olguları beraberinde getirmektedir.*
*http://www.globalethics.org

4. Belli ahlaki sorumluluklar konusunda,
genel anlamda uzlaşmaya varmamış bir
toplumda, hiçbir kanun kaosu
önleyemedi.*
* John W. Gardner, AIEE Professional Ethics, 2000

5. İçindekiler
 Tanımlar
 Bilim
 Örnekler
 Bilimsel Araştırmada Etik
 Bilimsel Araştırmada
Davranış kuralları
 Yayın Etiği
 Tavsiyeler

6. 1. TANIMLAR
 Ahlak insanların yaşamları sırasında uydukları ilkeler,
erdemler, doğru-yanlış olarak bakılan yapıp-etmelerimiz,
uyulması gereken davranış ilkeleridir (örneğin, yalan
söyleme, öldürme, hile yapma, sözünde dur, çalma).*
 *Akın Ergüden, Notlar, 2000.

7.  Etik ahlak ve onun doğası üzerine,onun temelleri
üzerine yapılan düşünce eylemi, neyin daha doğru,
daha iyi olabileceğine ilişkin bir arayıştır.
 Etik bireysel ve sosyal ahlaki
deneyimlerimizi sistematik anlama çabasıdır.*
 *Akın Ergüden, Notlar, 2000.

8. “Etik”, bize ödemek istediğimizden daha
pahalıya mal olacak, doğru davranışı
yapmak için karşı karşıya kaldığımız bir
vicdan çatışması olayıdır.*
* Josephson Etik Enstitüsü

9. “İnsanınolayları anlama merakı, onu
soru sormaya ve yanıt bulmaya
yönlendirmiştir. Bu itici güç, bilimsel
araştırmanın ve bilimin doğması ve
gelişmesine yol açmıştır.”*
Bilimsel Araştırmada Etik ve Sorunları, TÜBİTAK yayınları, 2002
*

10. 2. BİLİM*
 Bilim bir “gerçeği arama” eylemidir.
 Bilimsel bilgi gerçeklerin toplanmasından,
düzenlenmesinden ve yorumlanmasından ortaya
çıkar.
 Bilimsel dürüstlük “gerçeği arama” eyleminde
ahlaklı, doğru, hakka saygılı ve içten olmayı
gerektirir.
 TAMLIK; KUSURSUZLUK; DÜRÜSTLÜK
 *M. Öztürk, 21.yy’da Bilimsel Yayıncılık, TÜBİTAK, 2001.

11. 19. Yüzyılın ikinci yarısından sonra bilimsel bulgular
teknolojik uygulamalara yol açmış ve bunlar da bilimsel
araştırmaları hızlandırmıştır.*
“
Bugün, bilim ve teknoloji iç içedir. Bilim-teknoloji-endüstri-
ekonomi ilişkileri yoğunlaşmış ve bilim insanının
sorumlulukları artmıştır.”
Bu kapsamda bilim,araştırma ve yayın etiği önem
kazanmıştır.
*Bilimsel Araştırmada Etik ve Sorunları, TÜBİTAK yayınları, 2002

12. • Doğru bilgiyi elde etmek ancak o bilgiye
güvenmekle olabilir.
• Platon
• Toplumlarda kişilerin mutluluğu , toplum düzeninin
kişiye güven verdiği durumlarda gerçekleşir. Güvenli
ortamda çalışan kişilerin mutluluğu, üretkenliği ve
verimi artar.
• Bilimde, bilimsel araştırmada da ilerleme ve üretim
güvene dayanır.
• Toplumun da bilim insanlarına güven ve saygı duyması
çok önemlidir.

13.  Bilimde geleneklere bağlı kendiliğinden
gerçekleşen doğal bir denetim yapısı
yüzyıllardır vardır. Bilim etiğine dayalı bir
güven ortamı yakın geçmişimize kadar
vardı.
 Ancak, bilim dünyasında yeni olaylar
meydana gelmektedir!!!!.

14. 3. ÖRNEKLER
Baltimor olayı *
 David Baltimor (MIT, Nobel ödülü sahibi)
 Büyük bir araştırma grubu yöneticisi
 Grupta çalışan bir doktora sonrası araştırıcı bir
diğerinin verileri uydurarak yayın yaptığını iddia etti.
 Araştırmaya 1996 yılında 10 milyar dolar ayrılmıştı.
 Baltimor sonunda Üniversiteden istifa etti.
 *Prof.Dr.Frank Karasz, Yayın Etiği, TÜBİTAK, 1996

15. Füzyon olayı *
 1989 baharında Utah Üniversitesinde iki araştırmacının küçük
bir elektrokimyasal hücrede soğuk füzyonu başardıklarını
duyurmaları üzerine bilim dünyasında yer yerinden oynadı.
Doğru olsaydı bu enerji darboğazını kökünden halledecek bir
buluş olacaktı. Texas AM Üniversitesinde bir grup aynı
deneyleri tekrarlayarak olayı doğrulamak istedi. Tritiumun
oluşması füzyonun bir yan ürünü olarak bazı deneylerde
görüldü. Utah deneylerinde görülmeyen tritiumun Texan AM
deneylerinde bulunması şüpheli görüldü ve bu olay
heyecanlanıp acele yayın yapmanın ne kadar yanlış olduğunu
gösterdi. Öğrenciler, araştırmacılar ve üniversite saygınlığını
kaybetti.
 * C. B. Feldermann, Engineering Ethics, 1999

16. * Gazete haberi-1 (Cumhuriyet, 1995)
 Ülkemizde bir Üniversitemizin Sosyal Bilimler Enstitüsüne bağlı
bir Anabilim Dalında daha önce İngiltere de yazılmış bir tezin
yalnızca adını değiştirerek sunan bir öğrenci için soruşturma
başlatıldı. Fakültede başka etik sorunlarda bu arada belirlendi.

17. * Gazete haberi-2 (Milliyet 2002)
 Harward Üniversitesi’nde kadınların karşılaştığı
toplumsal ayrımcılık konusunda beş araştırma
yaptığını ileri sürerek üniversiteden parasal destek
alan 4 makale yayınlayan genç bir toplum psikoloğu
kendi görüşlerini araştırma sonucu gibi sunduğunu
kabul etti…
 Durumun açığa çıkması üzerine genç araştırmacı
yazılarında belirttiği gibi 600 kişiyle görüşmediğini
açıkladı ve Üniversiteden istifa etti.

18. Nobel ödül sahibi Prof. Dr. Milikan Olayı*
 Bir fizik profösörü olan Robert Milikan Şikago
Üniversitesinde 1923 yılında fizik dalında Nobel
ödülünü kazanmıştı. Ödül elektronların elektrik
yüklerini ölçtüğü deneyler nedeniyle verilmişti. Daha
sonra (Holton 1978; ve Franklin, 1981) yayınlanmayan
veriler incelendiğinde, Milikan’ın 140 deneyinin 49
adedini yayına dahil etmediği anlaşıldı. Halbuki yayında
bütün verilerin verildiği yazılmıştı. Bu verilerin dahil
edilmesi sonucu değiştirmeyecek sonuçları daha emin
deneyleri de daha açıkça ifade edilmiş olacaktı.
 *C. B. Feldermann, Engineering Ethics, 1999

19. Türkiye’den başka örnek
 Norveçe bir araştırma enstitüsüne araştırma yapmak üzere giden bir
beyin cerrahi daha sonra 1999 yılında Avrupa dergileri arasında
yüksek bir prestiji olan bir Beyin Cerrahi Dergisinde araştırma
sonuçlarını yayınladı. Daha sonra Norveç’deki Araştırma Enstitüsü
bu beyin cerrahının bulunduğu üniversiteye başvurarak bu yayındaki
araştırmanın kendilerinde yapılmadığını, araştırmada kullanıldığı
iddia edilen cihazın kendilerinde olmadığını rapor etti. Aynı
başvuruyu dergiye de yaptığını belirtti. Konu YÖK’e iletildi ve
soruşturma sonucunda, kişinin üniversite ile ilişkisi kesildi. Ancak, o
sırada, bir sonra yayına giren dergide kişinin ismi ve eski çalıştığı
kuruluşun ismini de verilerek, yayının yalan beyanla yapıldığını
yayınlandı!!!

20. Etik problemler son 10 yılda daha fazla konu
ediliyor. Nedeni?*
Son 50 yılda bilim insanının sayısının artması.
( ABD Fizik topluluğunun 1996 40000 üyesi,
1961’de 5000 üyesi)
İnsanın ün, servet, güce olan ilgisinin bilim
sınıfında daha fazla olması.
Yayınların bilimsel başarının ölçütü olarak
kabul edilmeleri ve bunun bilim insanlarına
olan baskıları artırması.
*Prof.Dr.Frank Karasz, Yayın Etiği, TÜBİTAK, 1996

21. • Yetersiz araştırma eğitimi ve disiplini,
• Araştırmaların kaynaklara olan ihtiyacının artması
sonucunda rekabetin artması
• Proje desteği alma ve yayın yapma konusunda
çeşitli baskılar,
• “Fazla yayın= FAZLA PRESTİJ”,
• Hızlı yükselme arzusu ve yarış,
• Bilim dünyasında tanınma isteği,
• Mali kazanç,
• Psikolojik bozukluklar,
• Bilgisizlik

22. 3. ARAŞTIRMADA ETİK
BİLİMSEL ARAŞTIRMALARDA
YÜKSEK AHLAK,
DÜRÜSTLÜK VE AÇIKLIK.

23. 3. ARAŞTIRMADA ETİK
Üniversiteler
Bilgi üreten ve bilgi ileten, bilim yapılan kurumlar.
Öğretim üyeleri: bilim insanları
 Eğitim,
 Araştırma,
 Hizmet

24. Bilim kurumlarının sorumlulukları
“Etik… kişisel olduğu kadar kurumsal bir
olgudur. Başarısız, etik davranışları
kolaylaştıran sistemleri kuramayan liderler
de, planlı olarak doğru yoldan sapmayı
düşünen, icra eden ve bilerek bundan
yararlananlarla sorumluluğu paylaşırlar.”*
*Lynn Sharp Paine, M.W. Martin, R. Schinzinger, Ethics in Engineering, Mc
Graw Hill, 3rd Ed.1996.

25. Araştırıcılık
YARATICILIK ve YENİYİ BULMA
tutkusu ile yoğrulmuş
heyecanlı, yorucu ve özverili bir
YAŞAM BİÇİMİ.*
*E.Kansu, Araştırma ve Yayın Etiği paneli, ODTÜ, 2003

26. Bilim insanlarının sorumlulukları*
 Bilimsel dürüstlük, temelinde güven duygusunun yattığı bir
kavramdır.
 Bütün bilim insanlarının güvene ve dürüstlüğe dayalı
değerleri korumaları gerekmektedir.
*Bilimsel Araştırmada Etik ve Sorunları, TÜBİTAK yayınları, 2002

27. Bilimsel araştırma
 Bir sorunun sorulması ile başlar,
 Bilimsel literatürden bilinen ve bilinmeyen
yönler incelenir,
 Yeni bir Hipotez kurulur,
 Hipotez deneysel/kuramsal olarak sınanır,
 Sonuçlar incelenir ve yorumlanır,
 Sonuçlar hipotezi destekler /çürütür.
 Tekrar başa dönülür.

28. Bilimsel Araştırmada Etik
 Araştırma ile ilgili iki önemli etik husus vardır:
 Araştırma problemin dürüst yaklaşmak,
 Araştırma sonuçlarını rapor ederken açık ve dürüst
davranmak ve
 Araştırmaya katılan herkese kredi vermek.

29. Bilimsel Araştırmada Etik
 “Etik le ilgili ise sadece iki önemli husus vardır.
 Birincisi takip edilecek bir ilke,
 ikincisi ise bu ilkeye uymak ve onu uygulamak için
istektir.”*
 *J.C. Maxwell, 2003

30. Araştırmada Etik Problemlerin Analizi
 Herhangi bir meslekteki etik ilkeler araştırma
etiğini bulmak için kullanılabilir. Aynı şekilde
etik teoriler de ne yapılması gerektiğini gösterir.
Örneğin Faydacılık etiği araştırmaya
uygulanabilir. Erdem etiğinin uygulanması ise
daha kolaydır. Dürüstlük erdemi, güven
ortamını hazırlar ve kişiler arasında güzel
ilişkileri kuvvetlendirir.

31. Bilimsel araştırmalarda uygulanacak temel
ilkeler
 Araştırmanın tasarımı ve yürütülmesinde en yüksek
mesleki standartlara sahip olmak,
 Araştırmanın yapılışı ve bulguların analizi sırasında
özeleştiri,dürüstlük ve seffaflığı korumak
 Aynı konuda araştırma yapmış veya yapmakta
olanların çalışmalarına saygılı olmak.

32. 5. BİLİMSEL ARAŞTIRMADA
DAVRANIŞ KURALLARI
 Gözetmenlik,
 Veriler,
 Hayvan ve İnsan kullanımı,
 Çıkar çatışması,
 Fikir ve bilimsel bulgu mülkiyeti

33. 5. Bilimsel araştırma Davranış kuralları
(devam)
 Gözetmenlik,
 Usta çırak ilişkisi
 Örnek alma
 Bütün araştırmaların gözetmenliğe
ihtiyacı vardır.

34. 5. Bilimsel araştırma Davranış kuralları
 Veriler,
 En önemli kaynak
 Güvenirliği ve geçerliliği olan araçlarla
elde edilmeleri gerekir.
 Yazılı olarak saklanması, arşivleme
 Bilimsel yayınlarda 5 yıl
 Patenlerde 20 yıl,

35. 5. Bilimsel araştırma Davranış kuralları
 Çıkar çatışması,
 Bilim adamlığıXticari ilişkiler
 Aynı konuyu çalışan iki grup
arasında da olabilir.
 Araştırmaya başlarken önemli bir
husus

36. 5. Bilimsel araştırma Davranış kuralları
 Hayvan ve insan kullanımı,
 Etik komite izni

37. 5. Bilimsel araştırma Davranış kuralları
 Fikir ve bilimsel bulguların
mülkiyeti (patent),
 Ticari bilgi
 Genetik bilgi gizliliği,
 İnsan onurunun korunması

38. 6. BİLİMSEL YAYIN
AMAÇ
 Bilgi iletişimi,
 Gözlemleri yorumlama,
 Sonuçların doğruluğunu sunulan veriler
ışığında gösterme,
 Atıf almak,
 Akademik gereksinim! (yükseltilme)
 Ya yayınla, ya yok ol.

39. Bilimsel Yayın Türleri
1. Bölüm içi sözlü/yazılı sunum
2. Poster sunum
3. Sözlü sunum
4. Editöre mektup
5. Makale
6. Derleme
7. Araştırma Raporu

40. Bilimsel Yanıltma
(Scientific Misconduct)
ARAŞTIRMA ve YAYININ DEĞERİNİ VE
GÜVENİRLİĞİNİ
AZALTAN HER TÜR GİRİŞİM.

41. Bilimsel Yayında
Bilimsel Yanıltma
 Masum yanlışlıklar olabilir.Bilinmeden yapılanlar.
 Şapşal araştırmacılık/dikkatsizlik (sloppy science)

42. Bilimsel Yayında
Bilimsel Yanıltma
 Bu süreçte “bilerek yapılanlar”
 Uydurmacılık: sonuçları uydurma, deney yapmadan
deney yapmış gibi davranmak, deney sonuçlarını
yoktan var etmek.
 Sahtecilik, hilecilik: bulgular eksik veya bazı sonuçlar
üretilen teoriye uymuyorsa sonuçlarla oynama.
 Aşırmacılık (hırsızlık): başkalarının fikirlerini çalma
(hipotez sırasında, değerlendirilmeye gönderilen bir
yazıdan), başka makaleden alıntıları kendininki gibi
göstererek
 *M. Öztürk, 21.yy’da Bilimsel Yayıncılık, TÜBİTAK, 2001.

43. Bilimsel Yayında
Bilimsel Yanıltma
 Araştırma fonlarını dürüst kullanmamak,
 Açık ihmal (deney yaparken ihmal sonucunda
başkasına zarar vermek),
 İnsan ve hayvan haklarına aykırı davranışlar.deney
yapmadan deney yapmış gibi davranmak, deney
sonuçlarını yoktan var etmek.

44. Bilimsel Yanıltma Türleri
 Disiplinsiz Araştırma
 Aynı yayının tekrarı (dublication)/salami slicing,
 Uydurmacılık (fabrication),
 Sahtecilik, Saptırma, Aldatmaca (Fraud-Falsification)
 Çıkar çatışması (conflict of interest) ,
 Katkısı olmayanın yazarlara dahil edilmesi,
 Yalan-düzmece yayın,
 İntihal, aşırmacılık (plagiarism),
 Korsanlık (Piracy)

45. İYİ BİR YAYIN İÇİN TAVSİYELER*
(COPE)
 Yayın Etiği Komitesi (COPE) 1997 yılında yayın ve
araştırma etiği konularını ele almak, tartışma zemini
yaratmak ve iyi bir yayın yapılmasını sağlamak için,
istek üzerine kurulmuştur.
 Bu tavsiyeler, yazarlara, editörlere, editor kurulu
üyelerine, okuyuculara,dergi sahiplerine ve
yayımcılara yararlı olmak için hazırlanmıştır.
*Yayın Etiği Komitesi (COPE) Raporu, 2002

46. İYİ BİR YAYIN İÇİN TAVSİYELER
 Entellektüel dürüstlük, tıp ve diğer bilimsel
çalışmaların hepsinde, aktif olarak teşvik edilmeli ve
bilimsel yanıltmayı önlemek ve yayın etiği konusunda
bilgilenmek için kullanılmalıdır.
 Bu ilkeler daha ziyade tavsiye niteliğindedir ve
kurallar olarak kabul edilmemelidir.
 *Yayın Etiği Komitesi (COPE) Raporu, 2002

47. İYİ BİR YAYIN İÇİN TAVSİYELER
 Çalışmanın Tasarımı ve Etik Onay
İyi bir araştırma
 geçerli nedenlerle yapılmalı,
 iyi planlanmalı,
 uygun tasarlanmalı,
 etik olarak uygun bulunmuş olmalıdır.

48. İYİ BİR YAYIN İÇİN TAVSİYELER
Çalışmanın Tasarımı ve Etik Onay
1. Laboratuvar ve kilinik araştırmalar bir protokolle
başlatılmalıdır. Pilot ölçekli çalışmaların yazılı bir
rasyoneli bulunmalıdır.
2. Araştırma protokolleri sadece veri toplamaktan çok,
özel soruları cevaplamaya yönlendirilmelidir.
3. Protokoller bütün çalışanlar tarafından kabul edilmiş
olmalıdır.
4. Son protokol araştırma raporunda yer almalıdır.
5. Araştırmada görevi olanların daha sonra yapılacak
yayınlardaki rolleri belirlenmelidir.

49. İYİ BİR YAYIN İÇİN TAVSİYELER
 Çalışmanın Tasarımı ve Etik Onay
6. İstatistiksel konular araştırmanın erken bir safhasında
düşünülmelidir.
7. Insan ,tıbbı kaynak ve insan hücresi ile yapılan
araştırmalarda, mutlaka etik komitenin yazılı ve resmi onayı
alınmalıdır.
8. Hayvanlarla ilgili deneylerde yerel, ulusal, etik ve kanuni
prensipler ve yerel lisans düzenlemeleri dikkate alınmalıdır.
9. Resmi bir gözetim bütün araştırma projelerinde olmalı ve
projenin temel araştırıcısı tarafından sık sık araştırmanın
kalite kontrolü ve irdelenmesi yapılmalı ve projenin temel
bulguları 15 yıla kadar saklanmalıdır.

50. İYİ BİR YAYIN İÇİN TAVSİYELER
 Veri Analizi
Veriler uygun bir metodla analiz
edilmelidir, ancak uygun olmayan analiz
Bilimsel yanıltma sayılmaz. Yanlış veri
beyanı ve yalan veri üretmek, başkasının
verisini izinsiz kullanmak Bilimsel Yanıltma
sayılır.

51. İYİ BİR YAYIN İÇİN TAVSİYELER
 Veri Analizi
Veri toplanması ve analizi için kullanılan bütün kaynaklar
ve metodlar ( elektronik olanlar da dahil) verilmelidir.
Ayrıntılı açıklamaları yapılmalıdır.
1. Analiz yöntemleri, eğer genel olarak kullanılmıyorsa,
ayrıntılı olarak açıklanmalı ve kaynaklarına atıf
yapılmalıdır.
2. Makalenin tartışma kısmında herhangi bir taraf tutulan
durum anlatılmalı ve nasıl tasarlandığı ve değerlendirildiği
açıklanmalıdır.

52. İYİ BİR YAYIN İÇİN TAVSİYELER
Yazarlık
 Yazarlık için uluslararası kabul edilmiş bir tanım yoktur.
Ancak yazarların, hiç değilse, yayının belli bir kısmında
sorumluluk almış olmaları gerekir.

53. İYİ BİR YAYIN İÇİN TAVSİYELER
Yazarlık
1. Yazarlıkla ödüllendirme, kişinin hakikatten çalışmanın
tasarım, veri analizi ve değerlendirilmesi, yazımı ve
düzeltilmesinde yer alması durumunda yapılmalıdır.
2. Daha sonra çıkabilecek bazı anlaşmazlıkları baştan önlemek
için, çalışmanın başında, kimlerin yazar, kimlerin destek
verenler olarak kabul edileceği ve kimlere teşekkür edileceği
hususlarında karar verilmesi uygundur.

54. İYİ BİR YAYIN İÇİN TAVSİYELER
Yazarlık
3. Bütün yazarlar yayının içeriğinden toplumsal bir
sorumluluk taşırlar.
4. Yayının yapılacağı dergini “Yazarlara Tavsiyeler”i
iyi okunmalıdır.
5. Yazarlar herhangi bir yayına kredi sağlamak için
isimlerinin kullanılması konusunda uyanık
olmalıdırlar.
6. Yazar sayısında bir kural yoktur.

55. İYİ BİR YAYIN İÇİN TAVSİYELER
 Yazarlık:
7. Araştırmaya en büyük katkı veren, deneyleri yapan kişi ilk yazar olmalıdır.
Çünkü bütün isme yapılan atıflarda ilk isim kullanılır. Örneğin;.... Smith
et al. 1989.....
Son yazar genellikle en kıdemli olan ve araştırmayı yöneten, gözeten ve
yönlendiren kişidir. Bazen son yazar misafir veya şeref yazar olarak ta
düşünülebilir.
Diğerleri: çalışmaya gerek yöntem, gerekse yönlendirilmesi açısından
somut katkıları bulunan kişilerdir.

56. İYİ BİR YAYIN İÇİN TAVSİYELER
 İlgi alanı çatışması
İlgi alanı çatışması, yazarların, hakemlerin,editörlerin
çok açık olmayan ilgileri nedeniyle ve de bunun yayınla
ilgili kararlarını etkileme olasılığı durumunda, ortaya
çıkar.

57. İYİ BİR YAYIN İÇİN TAVSİYELER
 İlgi alanı çatışması
Bu ilgiler söz konusu olduğunda, , araştırmacılar, yazarlar
ve hakemler tarafından editörlere açıkılanmalıdır.
Editörler de okuyucularına kendilerinin, takımlarının,
editör kurulu üyelerinin, yöneticilerinin ve yayın evi
sahiplerinin ilgi alanı çatışmalarını duyurmalıdırlar.
Bazen bu durum o kadar ciddi olabilir ki, yayın mümkün
olmayabilir veya hakem veya editör yayın konusunda
verilecek karar sürecinden çıkartılır.

58.  Metod ve yöntemler
 Çalışmada kullanılar cihazlar ve yöntemler çok
açık ve ayrıntılı olarak yayında verilmeli veya
bunun yer aldığı başka bir yayına atıf
yapılmalıdır.

59. Kaynak gösterme (atıf/gönderme)
.
 Yazarların yayın yapmak istedikleri
konuda daha önce yapılmış çalışmaları
hazırladıkları yayında belirtmeleri
gerekir.
 Bu tip göndermeler okuyucu için
önemlidir.
 Diğer araştırıcıların çalışmalarına ve
bilimsel düşün ürünlerine saygı
gösterilmiş olunur.

60.  Bilimsel yayınlarda teşekkür
 Araştırmanın yürütülmesinde ve/veya
bilimsel yayının hazırlanmasında teknik
ve sekreterlik hizmeti verenlere,
 Araştırma konusunda fikri alınan,
eleştirilerinden yararlanılan bilim
adamlarına,
 Araştırmanın bütününe veya bir
kısmına parasal, cihaz veya sarf
malzemesi ile destek veren
kuruluşlara.

61.  Yayın Tekrarı
Yayın Tekrarı, birbirine atıfta bulunmadan, aynı verilerin,
hipotezin, tartışma noktalarının ve sonuçların iki veya
daha fazla yayında paylaşıldığı durumda ortaya çıkar.

62.  Yayın Tekrarı
Yayınlanan çalışmaların, ileri bir ispat gerekmediği durumda
tekrar yayınlanmalarına ihtiyaç yoktur.
Bir kongre veya toplantıda yayınlanan bir yayın özeti,
yayının basılmak üzere sunulmasını engellemez. Ancak
bu toplantı veya kongrelerde bu çalışmanın sunulduğu
başvuruda belirtilmelidir.

63.  Yayın Tekrarı
Bir çalışmanın farklı dillerde tekrar basılması kabul
edilebilir. Ancak, basılmak üzere başvururken ilk
yayından mutlaka bilgi verilmeli ve yayına atıf
yapılmalıdır.
Yazarlar bir dergiye basvururken, başka bir dilde ve benzer
yayınlar basım safhasındaysa bunlarla ilgili ayrıntılı
bilgi vermelidirler.

64.  Aşırma (Plagiarism)
Tanım:
“Aşırma” (intihal), başkalarının düşüncelerini, görüşlerini
bilgi kaynağını bildirmeden ve atıfta bulunmadan
bilinçli olarak veya farkında olmadan alıp kullanmak ve
kendi görüşü gibi sunmaktır.

65.  Aşırma (Plagiarism)
Aşırma biçimleri:
1. Başkasına ait bir yazıyı, kitaptan veya gazeteden, bir
öğrencinin ödevini, bir dergi makalesini, yani
başkalarının yazılarını- tamamen veya bir bölümünü -
kaynak belirtmeksizin, kelimesi kelimesine kopya etmek
“Aşırma”nın en çok görülen çeşididir.

66.  Aşırma (Plagiarism)
Aşırma biçimleri:
2. Bir başkasının çalışmasındaki düşünce ve de görüşlerin,
dilsel ve yapısal anlatımını değiştirerek kullanmak, bir
başka aşırma biçimidir. Başkalarının yazılarındaki
sözcükleri değiştirerek, bazı cümleleri çıkararak veya
onların sırasını değiştirerek kullanmak ve kaynak
göstermemek de “aşırma”dır. Böyle bir durumda,
aşırma olmaması için, kaynak mutlaka verilmelidir.

67.  Aşırma (Plagiarism)
Aşırma biçimleri:
3. Bir başkasının düşüncelerinden kaynaklanan bir yazı
yazmakta “aşırma”nın diğer bir türüdür. Bu yazılarda
dil, anlatım yazıyı yazan kişinin olmakla birlikte
düşünceler başkasınındır o nedenle bu da “aşırma”
sayılır.

68.  Medya ilişkileri
Medya yazarları ön araştırma
bulguları sunulan bilimsel
toplantılara katılabilir. Bu onların
medyada olgunlaşmamış
araştırmaları yayınlamalarına yol
açar.

69. İYİ BİR YAYIN İÇİN TAVSİYELER (devam)
 Medya ilişkileri
Medya tarafından ilgi duyulan yazarlar,
hakikatlerin bittiğinde, spekülasyonların
başlayacağını bilip, araştırmalarının
değerlendirilmesi konusunda mümkün olduğunca
dengeli bir bilgi vermelidirler.
Bir çalışmanın aynı zamanlı olarak Medyada ve bir
dergide yayınlanmasına özen göstermelidirler.

70. İYİ BİR YAYIN İÇİN TAVSİYELER (devam)
 Medya ilişkileri
Yazarlar Medyaya doğru rapor hazırlamalarında
yardım etmelidirler. Ancak yayınlarının dışında
ek bilgi vermemelidirler.
Tıpta yapılan araştırmalarda yayında yardımcı olan
hastalar varsa yayından önce sonuçlarla ilgili
onlar bilgilendirilmelidir.
Yazarlar, kongre düzenleyenler tarafından,
medyanın gelmesi durumunda uyarılmalıdır.

71.  Reklam
Birçok bilimsel dergi ve toplantı reklamlardan oldukça yüklü
bir gelir elde eder.
Editörün kararları reklam gelirlerinden etkilenmemelidir.
Yanlış anlaşmalara neden olacak reklamlar kabul
edilmemelidir.

72.  Bilimsel Yanıltma ile başa çıkma
1. Prensipler
1. Bir olayı bilimsel yanıltma olarak kabul etmek için, genel
prensip, doğruolmayan bir şeyi,
başkalarına doğru olarak kabul
ettirme eyleminin olmasıdır..
2. Bu nedenle, inceleme sadece olaylara değil, buna neden
olan yazarın , hakemin, editörün niyetine de
odaklanmalıdır.
3. Hile kasti olabilir veya bilgisizlikten veya ihmalden
kaynaklanabilir.

73. İYİ BİR YAYIN İÇİN TAVSİYELER
 Bilimsel Yanıltma ile başa çıkma
 2.Eylem
Editörler bilimsel yanıltma gördükleri bir
makaleyi sadece red etmekle
kalamazlar. Etik olarak olayı takip etmek
zorundadırlar.
Yapılacak işleme editör karar verir.

74. İYİ BİR YAYIN İÇİN TAVSİYELER
 Bilimsel Yanıltma ile başa çıkma
3. Ciddi Yanıltma
1. Editörler bilimsel yanıltma gördükleri bir
makale yazarına haber vererek yazarın
işverenine haber vermelidirler. Makaleyi
sadece red etmekle kalamazlar. Etik olarak
olayı takip etmek zorundadırlar.
2. Yapılacak işleme editör karar verir.

75. “Hürriyetin korunması bireylerin
bilgi birikimi ve ahlaki
karakterine bağlıdır. Bilgi ve
erdem halkın büyük bir
çoğunluğunun içine işlediği
takdirde, onların köle edilmeleri
mümkün değidir.”
John Adams

76. Her ne arasan kendinde
bulacaksın.
Hacı Bektaş Veli