1. O RENACEMENTO

2.  O Renacemento xorde en Italia no S. XV, e será
a partir do S. XVI cando se estenda polo resto
dos paises eurpeos.
 O Renacemento nace en Italia xa que é alí onde
estaban máis presentes a cultura clásica. En
Italia existían numerosas ruinas de época
clásica.
 Tamén a nivel político e económico, en Italia
danse as condicións favorables para a aparición
do Renacemento:

3.  A partir do S. XI unha serie de cidades do Norte e
Centro de Italia comezan a constituírse en
pequenas repúblicas, como FLORENCIA,
VENECIA, XÉNOVA. Estas van coñecer unha gran
prosperidade grazas o comerico con Oriente.
 Nelas aparece unha gran BURGUESÍA.
 A prosperidade destas cidades influirá de diversas
formas na aparición do Renacemento:
 As mentalidades cambian: ráchase co TEOCENTRISMO e
triunfa o ANTROPOCENTRISMO que considera o ser
humano o centro de tódalas cousas.

4.  O Renacemento valora o INDIVIDUALISMO.
 No Renacemento triunfa un movemento
cultural e intelectual chamado HUMANISMO:
na que o ser humano é o centro e medida de
tódaslas cousas.
 A difusión da cultura intensifícase grazas o
invento da Imprenta, que permite expandir an
novas ideas por toda Europa.
 A prosperidade económica fai aparecer novs
MECENAS.
 Agora temos unha maior consideración social
dos artistas

5.  A tarefa artística deixa de ser considerada unha
simple actividade artesanal para entrar de cheo
nas nartes liberais.
 Agora valórarase o traballo artístico coma un
traballo intelectual, fronte á valoración
artesanal e manual predominante na Idade
Media.
 No mundo filosófico abandónase a filosofía
TOMISTA de base Aristotélica e agora vóltase a
Platón nunha nova corrente chamada
NEOPLATONISMO
 Valoración do mundo clásico tanto na arte
como na lectura de autores clásicos.

6.  QUATTROCENTO (S. XV): principal centro
cultural e artístico foi FLORENCIA.
 CINQUECENTO ( S. XVI): Roma convértese no
principal centro cultural e artístico.
 MANIERISMO ( mediados S. XVI): comezan a
a aparecer os primeiros síntomas de ruptura do
ideal clásico do Renacemento: o Manierismo
vai abrir as portas á arte BARROCA.

7.  O Renacemento constituíu un fenómeno
esencialmente italiano. O primeiro
Renacemento, que se inicia no S. XV ten o seu
centro en FLORENCIA.
 Este periodo recibe o nome de
QUATTROCENTO.
 Florencia, era a comezos do S. XV unha
república independente tutelada por señores
feudais. Cidade próspera, adicada o comercio e
a industria de panos e banca.

8. QUATTROCENTO:
Destaca FLORENCIA

9.  A forma de goberno foi a REPÚBLICA
OLIGÁRQUICA, na que as grandes familias
burguesas controlaban o goberno, e despois
nunha REPÚBLICA PERSOAL, na que o poder
estaba acaparado por uha soa persoa: “O
SIGNORE”, que tomaba todas as decisións.
 Unha destas familias que se fai co poder foi a
FAMILIA MEDICI, primeiro con COSME O
VELLO e logo con LOURENZO O
MAGNÍFICO.

10. COSME DE MEDICI LORENZO DE MEDICI

11.  A familia Médici converteranse nos prototipos
de MECENAS. Cosme de medici funda A
ACADEMIA DE FLORENCIA, na que as novas
ideas renacentistas acadan enorme
desenvolvemento xunto a filosofía
NEOPLATÓNICA.
 O RENACEMENTO foi un movemento
cultural e artístico que se inspirou no mundo
clásico grego e romano.
 O Renacemento inspirouse no mundo clásico
pero non é unha copia.

12.  O Renacemento apareceu en Italia por varios
factores:
 Os cambios socioeconómicos da Baixa Idade Media,
na que o comercio ten gran auxe e aparece unha
nova clase social: BURGUESÍA, adiñeirada.
 Organización política en cidades – estado: Italia non
é un estado unificado políticamente, senon un
conxunto de territorios independentes. Como
Florencia.
 Tradición viva da Antiguedade clásica: Recordo do
esplendor da antiga Roma.

13.  Nova mentalidade:
 Renovado interés polo HOME: HUMANISMO.
 Afán de conciliar o pensamento antigo co cristián.
 Secularización da Cultura e triunfo do pensamento
humanista.
 Nova concepción social dos artistas:
 Agora os artistas non son vistos como artesáns senón
que agora reciben a valoración de ARTISTAS.

14.  Miran o mundo clásico: proporción, harmonía,
equilibrio. Tódalas partes do edificio teñen que
ser proporcionais.
 Valoración do muro en si mesmo e non para
ser decorado. Desexo de claridade e
racionalidade.Valoración do muro pola súa
función construtiva e non para ser decorado.
 PLANTAS: fronte as plantas basilicais e de cruz
latina, AGORA OPTAN POLAS PLANTAS
CENTRAIS (circulares, cadradas, cruz grega)
 Elemento primordial: A CÚPULA (símbolo de
Deus

15.  Edificios: a Igrexa segue a ser o edificio
principal, pero agora destacan tamén os
PAZOS PARA A BURGUESÍA E NOBREZA
 CUBERTAS: Ademais da Cúpula, o seu idal de
cuberta é a BÓVEDA DE CANÓN, pero non
seimpre a poden utilizar ( non usan
contrafortes) polo que empregan cubertas
alinteladas que soen estar cubertas con
casetóns.
 SOPORTE: recupéranse as ordes clásicas E
SOBRE TODO AS PILASTRAS.
 Tamén usan os frontóns triangulares e o arco
de medio punto

16. PROPORCIÓN
ARMONÍA
SIMETRÍA

17. TEITOS
ALINTELADOS CON
CASETÓNS
RECUPÉRANSE OS ORDES
CLÁSICOS

18. IMPORTANCIA
CÚPULA

19. Ademais de Igrexas tamén destacan os PAZOS
DA BURGUESÍA

20.  Escultura influenciada pola escultura clásica:
proporción, harmonía, beleza. Segue o modelo
do mundo grego.
 Recupérase a ESCULTURA EXENTA OU DE
VULTO REDONDO QUE DECORA PRAZAS,
TEMPLOS, PAZOS.
 Reaparece a ESCULTURA ECUESTRE.
 Soen ser figuras equilibradas, sereas, expresión
contida
 TEMAS: os relixiosos seguen a ser de gran
importancia. Agora recupérase o profano e
mitolóxico

21.  Materiais: destaca o uso de materiais nobres
como MÁRMORE e o BRONCE
s. JORGE de
DONATELLO
DAVID de
DONATELLO

22.  A arte Renacentista é IDEALISTA, representa a
realidade pero correxida nás súas imperfecións
para conseguir máis harmonía e perfeción.
 Grande importancia da FIGURA HUMANA,
sendo frecuente a representación de figuras
espidas.
 Agora triunfa o xénero do RETRATO
 Introdución da arquitectura e do paisaxe come
elementos integradores da pintura.
 TEMAS: os relixiosos seguen a ser primordiais,
tamén os profanos (sobre todo mitolóxicos)

23.  TÉCNICA: nun primeiro momento triunfa o
FRESCO, pero logo xá se difunde a TÉCNICA
DO ÓLEO CON VELADURAS.
 PERSPECTIVA: sistema de representación que
consiste en crear sobre unha superficie
bidimensional a ilusión de profundidade por
medios pictóricos.
 No Renacemento descóbrense dúas
perspectivas:
 PERSPECTIVA LIÑAL
 PERSPECTIVA AÉREA

24.  Crear no cadro de forma fictica a
profundidade, representando as figuras,
obxectos, paisaxes, tal e como os veríamos na
realidade ( os máis cercanos a nós de maior
tamaño e os máis alonxados de menor tamaño).
 Para conseguir isto o pintor ten que trazar no
cadro liñas diagonais que van confluir nun
punto chamado PUNTO DE FUGA
 AS FIGURAS DISTRIBÚENSE A TRAVÉS
DESAS LIÑAS

25.  Consiste en variar os obxectos, figuras e
paisaxe, na súa forma e cor en función da
distancia que haxa entre eles e o espectador.
 As figuras e obxectos do primeiro plano serán
máis nítidas e cara o fondo máis difusos.

26. PERSPECTIVA LIÑAL

27. PERSPECTIVA AÉREA
O fondo do cadro aparece
difuso

29.  O Renacemento iníciase no S. XV na cidade de
FLORENCIA.
 A esta etapa coñécese co nome de
QUATTROCENTO.
 Florencia era unha REPÚBLICA independente
da tutela dos señores feudais.Cidade próspera
adicada o COMERCIO.
 O afán de poder dos burgueses máis ricos, fixo
que se convertese nunha REPÚBLICA
OLIGÁRQUICA. Así ocorre coa familia
MÉDICI

30.  Os membros da familia Médici convértense no
prototipo de MECENAS: Cosme funda a
ACADEMIA DE FLORENCIA, na que as novas
ideas renacentistas acadan gran
desenvolvemento.
 Na Academia reúnense humanistas como
FICINO e PICO DE LA MIRANDOLA (filósofo
neoplatónico), ou artistas como BOTTICELLI,
LEONARDO DA VINCI, MIGUEL ANXO…

31.  Movemento cultural e artistico que se inspirou
no mundo clásico greco-romano.
 Os artistas do renacmento utilizaron a arte
como unha vía de coñecemento científico.
 No QUATTROCENTO destacan dúas
xeracións de artistas:
 1ª metade S.XV: Creadores das características
esenciais do novo estilo: BRUNELLESCHI
(arquitectura), DONATELLO (escultura) e
MASACCIO (pintura)
 2ª metade S. XV: ALBERTI (arquitectura),
MANTEGNA E BOTTICELLI ( pintura)

32.  Ía ser escultor, pero tralo fracaso para esculpir
as portas do Baptisterio de Florencia, que
gañou Ghiberti, decide adicarse a
ARQUITECTURA.
 Estudou os edificios Romanos, as súas
proporcións e formas de construir.
 A primeira obra que realiza marco o inicio do
Renacemento:
 CÚPULA DA CATEDRAL DE FLORENCIA

33. Catedral construida no S. XIII
por ARNOLFO DI CAMBIO
ESTILO GÓTICO
Quedaba por construir o Cruceiro
1418: convócase
un concurso para
construir unha
cúpla de 41 m.
Gaña BRUNELLESCHI

34.  Construir esta cúpula tivo grandes problemas
técnicos.
 Da cúpula só fora construido o TAMBOR
octogonal, por iso a cúpula tamén debía ser
octogonal
 As dimensións da cúpula impedían que fose
construida seguindo a forma tradicional
 Para solucionar este problema, Brunelleschi
estuda A CÚPULA DO PANTEÓN DE ROMA
 Para construir a cúpula recurre a un material
empregado no Imperio Romano: o
FORMIGÓN

35.  O formigón permitía ir levantando a cúpula
mediante filas de formigón.
 Esta solución non funcionou xa que a cúpula
veuse a vaixo.
 O sistema de cúpula única era inadecuado,
pero Brunelleschi ideou algo totamente
revolucionario. Decide construír UNHA
DOBRE CÚPULA: construíu unha cúpula
octogonal o suficientemente grosa para conter
dentro dela unha cúpula circular que servía
para contrarestar o gran peso.

36. Doble cúpula
Cúpula OCTOGONAL
moi grosa que
incorpora unha cúpula
CIRCULAR no seu
interior para
constrarestar as
presións

37.  Iniciou Brunelleschi a súa construción en 1422 e
non a puido rematar.
 Nela aparecen as principais preocupacións de
Brunelleschi:
 O ESPAZO COMO ELEMENTO BÁSICO.
 Un espazo que debe construirse en función das
necesidades prácticas e simbólicas da construción.
 Utiliza as PROPORCIÓNS.
 Busca a ARMONÍA en tódalas partes do edificio
 Utiliza a PERSPECTIVA

38.  Utilizaban módulos repetidos ó longo da planta e
estrictas regras de proporcións.
 Buscaban a ARMONÍA
 NA PLANTA: rexeita o modelo gótico, volvendo a
PLANTA BASILICAL, aínda que adquire unha forma
de T.
 Divídese en tres naves, central máis ancha e alta cás
laterais.
 Nave central cóbrese con teito ALINTELADO
decorado con CASETÓNS e as laterais devídense en
tramos cadrados cubertos con pequenas cúpulas. A
ambolos lados das naves lateria aparecen capelas entre
os contrafortes
 Sobre o cruceiro : CÚPULA SOBRE PECHINAS

40.  O espazo interior da construción é o espazo dunha
basílica PALEOCRISTIÁ na que Brunelleschi recurre á
perspectiva.
 A separación entre a nave central e as naves laterais
efectáuase a través de ARCOS DE MEDIO PUNTO que
se apoian sobre columnas exentas de orde clásica
(CORINTIA)
 INNOVACIÓN: o entablamento colócase sobre cada
un dos capiteis de forma individual mentres que nos
templos gregos ese entablamento era corrido.
 Nas capelas laterais accedese a través dun arco de
medio punto enmarcado por pilastras de orde corintia
 Pilastras poseen un sentido decorativo.
 Valoración do muro en si mesmo

41.  Partes activas en PEDRA GRIS e partes pasivas
en PEDRA BRANCA.
 Brunelleschi volta á simplicidade clásica, á
pureza de liñas e de volumes, rexeitando a
forma de CONSTRUCIÓN GÓTICA.

49.  Escultor máis importante do Quattrocento
 O seu orixe humilde fai que introduza na escultura o
elemento popular.
 Volta ó mundo clásico pero mesturado coa tradición
popular.
 Influxo clásico,de beleza ideal, algo amaneirado en
figuras como o David, e por outro, aparición dun
elemento tráxico e dramático que leva á ruptura co
ideal clásico de beleza como a MAGDALENA
 NAS SÚAS OBRAS MÁIS CLÁSICAS EMPREGA
MATERIAIS NOBRES COMO O BRONCE E
MÁRMORE

50.  O motivo fundamental na escultura de
Donatello é o SER HUMANO, representado
dende a nenez ata a vellez.
 O seu tema preferido é a representación de
xoves ( influxo grego)
 Destacan o S. Xurxo (mármore)
 Donatello une pasado e presente. Podería ser
un florentino do S. XV

51.  Esculpido en torno o 1430, feito en BRONCE.
 Tema: xove David que tras matar a GOLIATH,
córtalle a cabeza, que aparece ós seus pes.
 Representa a un adolescente pensativo.
 ESCULTURA EXENTA na que DONATELLO
volta Á GRECIA CLÁSICA, o recoller o tema
do desnudo masculino
 Enlaza pasado e presente ó representar a David
cunhas longas melenas con bucles e un
sombreiro florentino típico do S. XV.

52.  Introduce nunha escultura de corte clásico un
elemento popular.
 A disposicón da figura, cun claro
CONTRAPOSTO clásico, que se balancea
cunha certa inestabilidade.
 Bronce moi pulido crea numerosos xogos de
luces, confirindolle a figura un certo carácter
melancólico.
 A figura presenta unha curva na cadeira
“CURVA PRAXITELIANA”

53. BULTO REDONDO
CURVA
PRAXITELIANA
CABELOS E
SOMBREIRO TÍPICO DA
FLORENCIA DO S. XV

54. ROSTRO MELANCÓLICO
Estudo anatómico detallado
Inestabilidade
ENLAZA PASADO E PRESENTE
Potencia a FRONTALIDADE no
torso. Empuña a españa de forma
rara

55.  Escultura de Bulto Redondo realizada en
BRONCE.
 Volta o mundo Romano, concretamente a
estatua ecuestre de MARCO AURELIO.
 Elemento clásico: heroe que decora unha praza
 Representa o militar e gobernante
GATTAMELATA sobre un cabalo. RETRATO
ECUESTRE.
 Respresenta ó heroe cun aspecto de persoa
vulgar.
 Escultura concebida para ser vista de perfil

57.  Abandona o canon clásico de proporcións.
Certa desproporción entre o cabalo e o
cabaleiro.
 O condottiero viste a armadura típica da época.
 Figura sobre un zócalo de mármore tamén
realizado por Donatello. Recrea as portas do
Hades, como imitación dos sarcófagos antigos.

59.  Morre os 27 anos pero realiza unha gran obra
pictórica.
 A súa obra supuxo unha revolución que non
ten precedentes.
 Parte das innovacións de Giotto, pero tamén
influirán Brunellesci e Donatello
 Dentro das súas obras destacan:
 TRINIDADE na igrexa de STA. MARÍA NOVELLA
 FRESCOS DA CAPELA BRANCACCI, pintados na
igrexa do CARME DE FLORENCIA

60.  É a culminación da súa obra pictórica. Neles
representa unha serie de escenas entre as que
destacan a Expulsión de Adán e eva do Paraiso,
e sobre todo O TRUBUTO DA MOEDA
 Destacan tamén as escenas sobre o apóstolo S.
Pedro.
 Esta capela foi decorada por varios pintores. A
obra foi realizada por MASOLINO, FILIPPINO
LIPPI e MASACCIO

62. S PEDRO RESUCITA O FILLO DO
GOBERNADOR DE ANTIOQUÍA
EXPULSIÓN DE ADAN E EVA

63.  Masaccio consegue a unidade espacio-temporal
ó narrar nunha mesma escea en un mesmo
espazo tres tempos do milagre diferentes.
 CRISTO aparece no centro da composición
rodeado polos doce apóstolos e un home
sitúado de espaldas ó espectador (recaudador
de impostos). Cristo estende o brazo e sinal
cara un lugar a Pedro, que tamén sinala cara o
mesmo lugar
 ESQUERDA: apararece Pedro inclinado sobre
un lado e sacando unha moeda da boca dun
peixe (milagre propiamente dito)

65.  DEREITA: Pedro aparece ante as portas da
cidade, pagandolle coa moeda ó recaudador
 Todo se consegue a base de xestos.
 O influxo de Giotto é evidente: consegue unha
unidade psicolóxica no cadro mediante xestos
 As figuras adquiren gran volume
 Cristo destaca non só pola colocación no centro
da escena, senón que a fai sobresair do resto a
través da figura do recadador, colocado de
espaldas.
 Tamén a colocación dos apóstolos fai destacar a
figura de Cristo

66. O TRIBUTO DA MOEDA
Expulsión de Adán e
Eva
Resurreción do fillo do gobernador
Visita de S. Pablo a S. Pedro no Cárcere
Predicación de Pedro
en Xerusalén
Curación de Pedro coa
sombra

67.  O influxo de Giotto é evidente no paisaxe e na
arquitectura
 Masaccio supera a Giotto o introducir no cadro
a perspectiva liñal e o ESCORZO (obsérvase na
arquitectura da dereita)
 Cores adquiren diferentes matices contribuíndo
a dar volume ás figuras e profundidade á
representación
 A luz incide directamente nalgunhas figuras
deixando outras máis escuras.