2. editorial
Un sábado caloroso de xullo collemos as brochas, metemos
as mans na pintura e pintamos o local. Pasamos calor, sua-
mos, traballamos e pasámolo ben. Se cadra poderiamos estar
na praia, pero fomos pintar, e quedou bonito. Non hai nada
que non dea traballo. Poñerse a facer unha revista dá o seu
tamén. Xuntámonos, e pensamos o que queremos escribir.
Decidímolo, escribimos e logo dáselle a forma máis fermosa
posible. Se cadra podiamos estar na praia, ou esquiando, pero
fixemos a revista.
As persoas
En Carreiros queremos escribir sobre nós, sobre as persoas,
que cada día van construíndo a pequena historia colectiva. As
nosas persoas, desta vez, son os nosos veciños e veciñas, que
nos dan algo, e queremos devolvérllelo.
Manolo de Cabanas regalounos os seus versos. Agasallounos
tamén cunha fermosa entrevista a Florentino do Rubio, outro
emigrante no Brasil. Eles descóbrenos o que fomos, o que
somos, se cadra o que habemos ser.
Manuel Pereira segue a darnos palabras, que trae frescas
sempre a Ouzande. Miguel de Sueiro deunos ledicia, emoción
compartida. E Bala tamén.
Lorena Nieves aprendeunos a mirar para o ceo e comprender.
Tamén nos regala coa súa habilidade gaiteira en Retrouso.
Ven de Santiago a cotío, e gústalle dicir que ela tamén é de
Ouzande.
Nós
carreiros 1
E logo nós, A Fervenza de Ouzande e mais Ouzande. Tamén
estamos.

3. sumario
3
días do final
12
memoria
21
fervenza de
26
viaxes
fotográfica músicas
4
andoriña
13
manolo de
22
festas
28
xogos
cabanas, oulímpicos
poeta
6
miguel
17
anacos de
24
unha noite..
30
curso
e bala... universo cogomelos
8
de cando
18
retrouso
25
chuvia de
31
outras
florentino... historias actividades
carreiros 2

4. manuel rosende torres literaria
días do final
Manuel Rosende Torres
Manuel Pereira sempre volve a Ouzande, para visitar veciños, familiares,
unha orixe que é marca de identidade… a máis das veces volve co recordo dos días
vividos ou dos que nos quedan por vivir. O caso é que sempre volve. Desta volta non
só nos veu presentar a súa primeira novela, volveu cos recordos dos DÍAS DO FINAL.
As vivencias compartidas tamén volven a Ouzande, as lembranzas dos refe-
rentes da novela están presentes na veciñanza, e seguramente que fan o percorrido
Ouzande-Madrid / Madrid-Ouzande, con Manuel, quen nos leva á literatura os DÍAS
DO FINAL.
É doado identificarse cos recordos que nos relata, Cando vou a Santiago e
paso por diante do xa vello hospital… …soa a destempo, o teléfono inquieta a deter-
minadas horas da noite… Sete horas de viaxe, a chuvia ao final, o hospital Un univer-
so de corredores iluminados con fluorescentes. Así é como entramos na lectura da
novela.
O descanso era relativo. As mañás eran de moita actividade, até o luns non
comezarían a facerlle probas máis precisas, viñérano ver os parentes máis achegados.
A fin estaba anunciada. Eu estaba desolado. Diante del tiña que disimular. Eran moi-
tas horas xuntos, con todas as nosas vidas abertas. Dende a ventá do cuarto víase a
rúa. Todo o que se podía facer era aprazar a condena. Que estraño é o tempo das
enfermidades. Choras por todas as posibilidades perdidas.
As horas no hospital son unha vida paralela á realidade: Dixérame unha
enfermeira que era difícil e duro traballar nun sitio onde a esperanza era unha excep-
ción. Chega un a afacerse a todo, tamén ao mundo pechado e febril do hospital. As
vidas acaban por ser anécdotas; Un grupo de persoas xunto ao cuarto do lado pon de
manifesto o desastre. Morrera unha muller. Naquel 94 Galicia vivía pendente de tres
acontecementos deportivos. A única característica que se pode considerar pública no
sistema público é a carencia de intimidade.
Logo das reflexións, veñen as valoracións: A amizade é o único que queda en
pé cando o temporal da desgraza nos asolaga. O universo non é máis ca o territorio
ao que lle chegan as olladas. Cómpre ter as lágrimas a punto
Cando estás na antesala do desenlace toca volver á casa para te despedir do
teu universo: Miraba derredor. As casas dos veciños, as leiras agardando a sementei-
ra, o horizonte recortado pola Rocha, Guimarei, Vinseiro. Tardes de calor, bicicletas,
amigas e merenda. A etapa de benestar durou catro días.
De pronto o tempo pesaba sobre cada obxecto.
É recomendable esta viaxe de volta a Ouzande, a visita dos recordos dos DÍAS
carreiros 3
DO FINAL teñen unhas coordenadas que cadaquén pode ubicar na súa memoria, as
reflexións lévannos a unha filosofía que Manuel soubo expresar elegantemente.

5. colaboración
andoriña
Senén Campos Maceiras
Casar, vivir gozando, morrer ..., forma resumida de dicir o que
foron as nosas vidas. Recordo cando nos coñecemos, como nos contem-
plamos, como as nosas miradas, cheas de complicidade, se cruzaron
aquel día mesturándose co vento. Onte sentado xunto á túa humilde
cama, naquel triste hospital, viñéronme a mente todos os momentos
vividos ao teu lado, coma cando vimos aquelas golondrinas cantar na pri-
mavera, e ti dixéchesme...
-Que paxariños tan fermosos.
-¡Non tan fermosos coma ti! -respondinche, e tamén lembro
que engadín- ¿sabes que en galego se lles chama Andoriñas?.
Desde aquel día ese foi o teu nome para min, Andoriña; non che
gustaba que te chamase así diante da xente, e non o facía, só a veces se
me esquecía. Hoxe maldigo a miña sorte de estes últimos días, maldigo
a ese Deus bondadoso, clemente, misericordioso, que quixo aumentar a
súa sala de trofeos coa túa presenza, privándome así a min da túa com-
pañía e do ten inmenso amor. ¿Será Deus celoso quizais?
Non desexabas que viñese ao hospital, porque non querías que
te vira así desmellorada pola maldita enfermidade, pero meu ben queri-
do, como non ía a estar para acompañarte, para min sempre serás esa
cara sedutora, que esta naquela fotografía do noso casamento, con aquel
traxe branco, que con tanto mimo gardaches desde entón; nunca cho
dixen, pero aquel fotógrafo que nos fixo a foto, pediume permiso para
quedarse con unha copia dela, para poder así colocala, nun reservado
que ten na tenda, xa que me comentou que coa túa mirada alegrábaselle
a alma, que era coma a da Monna Lisa esa tan famosa, que parecías un
... e non recordaba o nome, ata que eu lle dixen... “un anxo”...
-Iso, iso. Contestoume.
-É que meu querido amigo, eu estou casado cun anxo -díxenlle.
Un día que pasaba por alí, lembrei que dentro, nalgunha parede
carreiros 4
escura, debía de estar aquela fotografía, e sentín curiosidade por saber

6. senén campos maceiras colaboración
que fixera con ela, e pedinlle permiso para vela, o señor non moi con-
tento, deixoume pasar a ese cuarto dos seus segredos, e cal non foi o
meu asombro ao verte alí soa naquel cadro, porque eu non estaba a túa
beira, e cando lle dixen ...
-¡Oia vostede!, ¿e iso?
- Pois verá ... ¡é que a súa mirada non se lle podía comparar...!
¡Que quere que lle diga!
E non souben que contestarlle, era só un retrato teu, e ademais
tiña razón porque esa mirada embriagadora só a tiñas ti.
Eu pensaba que era forte, pero verte alí rendida ao infortunio
do destino, sabendo que se te ías, xa non podería estar moito tempo sen
ti, facía que non fose capaz de seguir lendo esta carta, pero entón
pedíchesme que achegase o meu oído á túa seca boca, e sacando forzas
de non sei onde, murmuráchesme con apenas un fío de voz ..., que non
culpase máis a Deus, que Deus nos permitiu vivir momentos marabil-
losos, e despois cunha voz desgarrada, quizais máis pola emoción do
momento que pola propia enfermidade, e apertándome a man coa soa
forza dun recentemente nado, engadiches aquilo de que...
-NON PODES IMAXINAR CANTO AMOR LEVO COMIGO GRAZAS
A TI... Deiche un bico na fazula, que nunca pensei que fose o último, e
funme, non quería que me vises chorar de forma desconsolada e ata
escandalosa diría, e perdido nun recuncho do corredor, busquei acomo-
do nunha cadeira antiga, meditando en soidade coa angustia e tristeza
que me embargaba. ¡Como un humilde, pero orgulloso mortal coma
min, pode perdoarlle a Deus este sacrificio teu! Cando a enfermeira,
pouco despois, se achegou e me viu cos ollos húmidos e arroibados, non
lle importou dicirme coma se xa o tivese ensaiado moitas veces...
- Síntoo señor, a súa muller acaba de falecer ...
ilustración: Rosa Herraiz Cabanas
-¡Non me diga vostede iso! ¡Andoriña, nunca morrerá mentres
eu viva! -contesteille con voz firme, case berrando, porque me saía do
corazón.
carreiros 5

7. entrevista
b a l a e m i g u e l c a r b a j a l a o c a m p i o n a to d o m u n d o
Xabier Camba Sanmartín
Miguel Carbajal é profe de música, educador, como lle gusta
dicir a el. É músico, e moi bo. Polo que se ve, tamén é capaz de educar,
ou mellor, adestrar aos animais. Demostrou a súa habilidade e paciencia
durante moitos anos como adestrador de cans, obtendo numerosos pre-
mios e participando en rescates con cans por aí adiante. E un día,
eu creo que cando a Fervenza organizou un curso de equitación,
metéronselle na cabeza os cabalos, ata que deu con Bala. Con este ani-
mal, o seu currículo, en moi pouco tempo, é impresionante:
Campións galegos da liga de raid categoría promoción ( car-
reiras de 40km.) 2007
Campións de España (promoción-campionato interautonomias
Huesca 2007
Trofeo mellor condición física,campionato galego e campionato
de España.
Campións liga galega de raid ( categoría unha estrela-80 km. )
2008.
Seleccionados para representar a Galiza no campionato de
España 2008
O día 25 de outubro correron en Badajoz a última selectiva para
o campionato do mundo 2009-Compieg Francia,que se correrá sobre
unha distancia de 140 km. Foron selecionados.
Quixemos que nos contase algo de si e de Bala, e por iso lle pre-
guntamos.
carreiros 6

8. xabier camba sanmartín entrevista
Un día viches a Bala e...
Pensei que sería moi fermoso convertela no cisne da historia, era un
patiño feo, mal querido e con un prezo de venta para carne..., ía ao
matadoiro.
Que fai falta para ter un cabalo e un xinete campión?
Traballo, traballo, traballo e nos días de descanso..., traballo.
A mellor experiencia na competición....
Gañar..., sempre é unha recompensa o feito de gañar.
A mellor experiencia cando montas a cabalo...
A vida ten outro ritmo enriba dun cabalo. É moi fermoso formar parte
activa do entorno que te rodea..., o frío o sol a paisaxe..., o esforzo, os
camiños que percorres unha e outra vez, pero que sempre esperas des-
cubrir algo novo detrás de cada outeiro.
Tes algunha meta? Se a consegues, que pasará?
Correr un campionato do mundo. Se a consigo comezaría a desexar
gañalo..., je je.
Escolle: Educador, músico, adestrador de cans, xinete... Por que?
Aprendiz, porque volve o brillo aos ollos cada vez que comezas un
camiño novo.
Non sei se quedarás primeiro no Campionato do mundo, Miguel, pero
para nós seguirás sendo o mellor.
carreiros 7

9. memoria da emigración
de cando florentino do rubio quixo facer casa no formigueiro
Manuel Rosende Torres
Aínda que hoxe vive en Itapeva, a 400 quilómetros de San Paulo,
a súa memoria prodixiosa transpórtanos mediante lembranzas a unha
infancia e xuventude que lle fixo percorrer os carreiros de Ouzande
desde 1919.
Que as palabras de Florentino cheguen ata nós é cousa que lle
hai que agradecer ao noso entusiasta colaborador na diáspora brasileira,
Manolo de Cabanas, quen gravou e entrevistou a Florentino do Rubio.
As lembranzas da súa nenez falan de felicidade; unha casa
humilde e traballadora na que se mataban dous porcos foi o escenario
das primeiras vivencias de Florentino. Mais os carreiros do destino fixe-
ron que seu pai perdera a vista dificultando o traballo de xornaleiro na
parroquia, ademais debían diñeiro que lles fora emprestado para seu pai
buscar fortuna en Cuba, cousa que fixera sen éxito. Aínda así lembra dun
xeito bucólico os duros traballos do campo. Con tan só dez aniños tivo
que comezar a traballar fóra da casa, o primeiro emprego foi en Vea na
construción dunha panadería con José da Campesa e Ramiro da Rega
entre outros. Florentino tiña a misión de transportar barro enriba dunha
táboa, cousa que lle fixo ter algunha ferida na cabeza. O cambio polo tra-
ballo eran seis reais e dormir aló, en Vea, nunha especie de pousada na
que lle daban cama de palla de centeo e sabas de liño bruto, de estopa.
Traballaban de luns a sábado e recorda que comían un pan de millo que
levaban da casa. Dunha vez comendo no caldo mordeu algo duro que
resultou ser un pano de lavar a louza, cousa que lles fixo rir.
Chegados ao ano 1931 lembra que entrou a República e que a
situación económica para a súa casa era delicada pola falta de traballo,
el e mais seu irmán Xesús facían "de portugueses", isto é, realizaban os
labores que ninguén quería. Lembra que traballaron o mármore daque-
la en Rubín no cemiterio.
Tiña Florentino 17 anos cando estalou a Guerra Civil. Foi chama-
do para defender o "bando nacional". Presentouse no Concello da
carreiros 8
Estrada, de aí mandárono a Carballo onde lle fixeron instrución e prácti-
cas de tiro. Sen roupa nin comida e cunha praga de piollos, viaxaban en

10. manuel rosende torres memoria da emigración
vagóns do tren cheos da bosta do gando. Dentro do infernal panorama
que se lle aveciñaba, Florentino foi bo co tiro e permitíronlle volver uns
días para a casa, roubáronlle a roupa e tivo que poñer a de seu irmán
para volver a Ouzande. Lembra que a tiveron que cocer ata que mor-
reron todos os piollos. Volveu á Coruña e aí comezou a Guerra de ver-
dade; foron a Sevilla La Nueva, Madrid, en trens ás escuras que atraves-
aban o combate. Nun autobús e campo a través escaparon dos tiros.
Estivo nas trincheiras disparando contra todo o que se movía, lembra
aquelas palabras "todo o que hai aí é rojo e hai que tirarlle" dunha volta
deuse conta de que o facía contra as pólas dunha aciñeira.
Pasados os momentos máis duros do conflito puido volver para
a casa baixo aviso de que se o estado español entraba activamente na II
Guerra Mundial tiña que participar. Non quixo ir para A Estrada polos
graves momentos de fame que se atravesaban e foi para o Salnés a servir
ao exército; pasou dous meses en Vilagarcía e logo foi a Dena, en Meaño,
unha boa tempada.
Aló sería onde lle aconteceu unha das anécdotas máis
entrañables de cantas nos conta Florentino. Era o día do Socorro e el
quería vir á festa. Non tiña permiso para facelo, pero si o domingo libre;
aló correu tan pronto sairon da misa a unha casa que se dedicaba a alu-
gar bicicletas co obxectivo de vir a Ouzande e estar ao día seguinte á
primeira hora de novo no cuartel. Correu coma un raio dende Dena e
non parou ata chegar á Casiña, alí había unha taberna, cando puxo os pés
no chan non se tiña de tanto que pedaleara e caeu de xeonllos. De
camiño atropelou un cachorriño que se lle metou no medio das rodas e
houbo ter problemas co cazador co que ía o can, pero como non fora el
o culpable do atropelo e ía coa roupa militar puido seguir a viaxe. Non
sabía como había facer para subir desde Arcos ata Ouzande pois xa non
podía máis e era tarde. A estrada da parroquia chegaba xa daquela ata a
igrexa e aló forzou Florentino as últimas forzas para aparecer no adro á
saída da misa daquela festa do Socorro da posguerra. Había moita xente,
gozou ao máximo daquel día, daquel baile no Campo da Festa, ata que
acabada a verbena foi á casa para vestirse e volver coa bicicleta para
Dena. O camiño foi todo ben ata Caldas de Reis onde ían unhas leiteiras
carreiros 9
cara á vila, hóuboas atropelar; tivo que berrarlles forte porque era de
noite e non tiña ningún tipo de luz nin freos. Cando entrou en Caldas

11. memoria da emigración manuel rosende torres
tivo que desviarse por un camiño costa arriba para poder frear a bicicle-
ta. O resto do camiño era chan e non lle deu problemas. Evidentemente
chegou tarde, xa fixeran filas e xa o chamaran polo nome cando aínda
estaba chegando a Dena. Foi onda o Tenente e mentiulle dicíndolle que
non se atopaba ben e que necesitaba descansar para repoñer forzas. Isto
era certo; estaba cansadísimo da viaxe e precisaba descansar porque non
durmira e fixera un esforzo físico enorme tendo en conta que non com-
era en condicións.
Aló era "cornetín de ordes" e sabía todos os toques que había,
lembra con humor un día no que lle mandaron tocar ben alto e non saía
son ningún pola corneta, berráronlle "dío coa boca" e todos riron.
Entre a guerra e o servizo estivo sete anos e dous meses fóra de
Ouzande, ao volver para a parroquia continuou co traballo de albanel
que xa facía antes. Tamén retomou a súa relación con Lola, a moza que
despois foi a súa muller. Recorda como namoraron un día da festa da
Somoza. Ela tiña outro mozo que era da zona de Zoo, cando rematou a
festa e este marchou Lola e Florentino seguiron nunha foliada de pan-
deiretas que se formou nunha palleira da parroquia veciña. Foi así como
decidiron emprender o futuro xuntos.
Dunha vez que viña da Somoza por unha congostra antes de
Guillufe, encontrouse cunha situación que lle fixo tremer as pernas como
nunca, veu nada máis nin nada menos que un defunto nunha caixa que
se achegaba cara a el. Non se atrevía a dar volta polo que agardou a que
pasara o féretro, cousa estrana porque era de noite, o camiño era fondo
e estaba cuberto pola follaxe dos carballos, sentía as zocas dos acom-
pañantes bater no camiño calzado de laxas, a situación era para ter medo
pero Florentino deixou pasar aquela Santa Compaña, cando se alonxaron
foi correndo coas pernas a tremer coma nunca. Ao día seguinte tocaban
as campás a defunto por unha muller que levaran para a Somoza na noite
anterior.
Cando naceu Marisa, a súa filla, tiña que ir dende a parroquia
veciña ata Cereixo para traballar, o camiño era longo para facelo todos os
días, el pasábao moi mal porque quería volver para Ouzande e ao ter que
pasar por aló cada vez que ía traballar facíao demorarse moito, lembra
carreiros 10
que lle gustaba tanto parar en Ouzande que falou con Lola sobre a posi-
bilidade de arranxar alí unha casa, construiron unha vivenda modesta

12. manuel rosende torres memoria da emigración
onde hoxe está a casa de Guerra Gaiteiro (Casa de Ferrín).
No ano 1954 a historia da emigración petou ás portas da súa
familia e emprendeu viaxe para o Brasil. O motivo de escoller este país
era que el realmente quería ir para Uruguai pero a entrada non era libre,
seu irmán Xesús fixera a mesma operación; viaxar a Brasil e alí arranxar
os papeis para entrar en Uruguai. A súa situación en Ouzande non era
tan mala como había anos; tiña a súa muller e filla, a súa casa, o seu tra-
ballo… pero distintos motivos fixeron que Florentino fose probar fortuna
ás Américas, como daquela estaban a facer algúns outros en Ouzande.
Logo de facerse o primeiro ano no Brasil, arranxou todo e foi Lola con
Marisa para aló.
Trece anos tardaría en volver a Ouzande, foi no 1967 e pasou
seis meses na parroquia.
A súa vida na emigración é a de probar fortuna traballando
duro. Instaláronse en San Paulo nuns terreos que conseguiron e, co
tempo, desprazáronse a unha cidade chamada Itapeva. Unha das datas
máis tristes para Florentino será o 2001 pois é o ano no que perderemos
a Lola por causa dunha enfermidade. Aínda con este revés, Florentino
continúa a súa vida acompañado pola súa familia, cunha saúde forte e
cunha memoria prodixiosa, a que nos levou polos carreiros da súa infan-
cia aos carreiros de Ouzande.
Sabermos de Florentino é algo que temos que agradecer a
Manolo de Cabanas, quen entrevistou e gravou unha conversa de máis
de dúas horas co noso protagonista.
Florentino é a memoria viva da historia contemporánea da nosa
parroquia; viviu a feliz infancia de ir coas vacas ao monte nos anos vinte,
o peso de ser neno e levar o barro da obra sobre a súa cabeza, bailes de
pandeiretas nunha palleira, os horrores de dormir coas súa cabeza enri-
ba dalgún compañeiro morto na guerra, a dura fame de cando a xente
deixou de cantar, o medo de ver a Santa Compaña nun camiño fondo, o
acedo sabor de deixar Ouzande para probar fortuna no alén mar, a
saudade de vivir lonxe da orixe…
A nosa homenaxe a Florentino do Rubio, memoria viva da nosa
historia.
carreiros 11

13. memoria fotográfica carreiros
carreiros 12

14. carreiros manolo de cabanas, poeta
crónica
manolo de cabanas, poeta
Xabier Camba Sanmartín Amor
A súa fe cristiá e o seu amor tinxen o poemario de Homenaxe a
Veño de reler, máis unha vez, un feixe de versos que chegaron Alfonso de Chedas, auténtica e emocionada elexía que sae repenicando
un feliz día da primavera de maio. Estaban asinados por Manolo de do seu corazón ás palabras. Ás campás de Manolo, tocadas por Alfonso
Cabanas, ouzandés e emigrante alá no Brasil. Home culto e sensible, “co seu repinicar domingueiro” tamén lles toca sufrir: Hai nas campás un
home traballador e afable, mais tamén, desde xa, home poeta. queixume/ Alfonso de Chedas Marchou/ con el extinguiuse o lume/ que
Tres poemas longos, ricos de amor, saudade e terra. Ricos tanto tempo as quentou. Home poeta, home campaneiro e os propios
tamén de poesía. O seu Ouzande ensoñado, retratado na infancia, vivo sinos, fúndense nun mesmo ser: Nas noites calmas sempre se oirán/o
no presente, e a sentida homenaxe a Alfonso de Chedas rebordan de eco das campás que nunca terá fin/ e o noso campaneiro badabán
regalía cada verso. dandán.../ e un anxo na pequena dindindín dindín... // Badabán, dandán
dindindín dindín.../ Badabán, dandán dindindín dindín.../ Badabán,
Poesía e sentimento dandán dindindín dindín.../ Badabán, dandán dindindín dindín...
Manolo púxolles a forma que sabe á súa fervenza de verbas, a
forma da lixeira cuarteta, mais agarimando a rima en todos os versos. Terra
Cantou como canta o pobo, como cantou sempre, labrando en regos O sotaque do galego do Brasil ecoa en moitos dos seus versos,
dereitos, non moi longos e acompasados. Coa poética cicelada polo nunha lingua nunca esquecida, pura e anterga, rexa e silandeira, mais
tempo, sen academia, máis que a do xenio e mais o enxeño. nova e domeada. Descóbrenos o nome das cousas, das nosas, os nomes
que nós esquecemos, e que están gardados no tesouro da súa memoria:
Home as pegas reveláns, as cotovías, o mel de avesón, a fonte picada, a laver-
Manolo non se conformou con iso, e foi rabuñando nesa pedra ca no niño, o toxo perfumado/ E os muíños, claro: De oír os muíños
rexa e gastada polo tempo, a base de fe, amor e moito xeito poético. moendo/ aínda da misma maneira/ e taramela batendo/ ao ritmo dunha
Atopo a cada tanto imaxes auténticas e evocadoras, do home mesturado muñeira. E os lugares, os nosos, convidándonos a reencontrarnos con
coa terra, esa que nunca deixou. Manolo expresa o seu insuperable con- eles, con nós: O rego das rans, o alto do marcón, o primeiro reguiño, o
flito sen rodeos, poético e directo: Vou esquecer os meu soños/ e este monte do Redondo, a fervenza, a erveira de Xequina, ao lado do palomar,
conflito constante/ do que fomos e non somos/ de ser ou non ser emi- Ouzande... E os homes, as persoas, que ficaron gravados na paisaxe:
grante. Poucas veces pousei os meus ollos en palabras que expresasen Manolo de Sueiro, Alfonso e Manolo de Chedas. E, como non os amores,
con esta sinceridade a emigración, sinceridade brutalmente fermosa: ensoñados e secretos... Pero iso lédeo vós, que paga a pena.
Ha´en miñ´alma un lamento, e unha saudade tan grande/ e moito
arrepentimento/ por ter marchado de Ouzande. O seu destino, á fin, xa Quero que todos os homes e mulleres, vellos e vellas de
está presentido, sempre conflitivamente: Miña conciencia está en guer- Ouzande lean estes versos para reencontrase a si. Quero que todos os
ra/ata o día que dios mande/o meu corpo ir prá terra/e a miñ´alma ir prá mozos e mozas, nenos e nenas de Ouzande lean estes versos para
carreiros 13
Ouzande/ encontrase a si.

15. creación literaria manolo de cabanas
lembranzas do meu tempo de neno en ouzande
Ouzande foi meu niño
Donde vin o mundo un día
Se eu fose un paxariño
Todo o ano volvería
Como fan as golondrinas
Cando chega a primavera
Abre o Céu suas cortinas
Nesa hora quen me dera
Camiñar por seus carreiros
Mirar seus campos floridos
E o murmúrio dos regueiros
Son cantos en meus oídos
Oír o Melro cantando
Xa se aproxima o veran
Ir polos camiños estoupando
As flores de San Xoán
¡Oh! meu Ouzande querido
De miña infância en teu seno
Teño o corazón ferido
Por miñas lembranzas de neno
Como segaban coas guadañas
A erva seca prá palleira
E dos cardos azules nas brañas
E mallar o centeio na eira
Há em miñ’alma un lamento
E unha saudade tan grande
ilustración: Rosa Herraiz Cabanas
E moito arrepentimento
Por ter marchado de Ouzande
Miña conciencia está en guerra
Ata o día que Dios mande
carreiros 14
O meu corpo ir prá terra
E miñ’alma ir prá OUZANDE

16. manolo de cabanas creación literaria
balada por ouzande
Há se eu poidese calquer dia Subir no alto do marcón Vexo un pardillo cantando Cando era ainda novo
Rever os montes de Ouzande Admirar seus outeiros Toca no meu peito fondo Na festa de San lourenzo
Con certeza eu non tería Coller mel de avesón A flor do toxo perfumando Decir seu nombre non podo
Esta saudade tan grande E beñar-se nos regueiros Todo o monte do Redondo E nin decir o que penso
Nen esta melancolía Ouír cantar a cotovía Óio o murmúrio das augas Soño que estou bailando
Se eu poidese correr Ir ata fonte picada Baixando pola fervenza Unha muñeira contigo
Por seus carreiros um dia E rever donde eu bebía Meus ollos cheios de bágoas De meu soño fui espertando
Há se eu poidese volver Auga tan purificada Mas tuven a recompensa Ti xa non tavas comigo
Entrar polo rego das rans Ver a laverca no niño De oír os muiños moendo Vou esquecer meus soños
E ver na copa dun piño Na chan do rego das rans Ainda da misma maneira E este conflito constante
Como as pegas revelans Ouír seu canto pretiño E taramela batendo Do que fomos e non somos
Estan fazendo seu niño Sempre pólas mañáns Ao ritmo de unha muñeira De ser ou non ser emigrante
Ir na baixada do marcón Ouír o cuco cantando Ese sonido conserva Eu levo no peito comigo
Onde Domingos de Camba Na punta do gomo dun piño O aconchego contído Um grande amor por Ouzande
Enfrentou um valentón Como cando iva co gando Em éxtase me deitei na erva Tamen por meu grande amigo
Rubio como unha gamba Alá pró primeiro reguiño Alí quedei-me adormecido Sinto este amor tan grande
Que era la da Somoza Com Manolo de Sueiro Na erveira de Xequina Eu vivo soñando contigo,
Seu nombre era “ Cubano” Alfonso e Manolo de Chedas Ao lado do palomar Ande por donde eu ande
Con medo fixo-se moza Eu atraveso o regueiro Soño co unha rapaziña E Dios será meu testigo
Aquele valente fulano E sigo polas veredas Que un dia quixen namorar Domeu amor por OUZANDE.
carreiros 15

17. creación literaria manolo de cabanas
homenaxe a alfonso chedas sangiao, campaneiro de ouzande
OUZANDE tem um dolor Xa non teñen máis compás Em noites claras de luna e paz
Que non será remediado Nen o sonido altaneiro Oír-se han ecos de um repicar
Sem a presenza e o calor Estan huérfanas as campás E o sonido das nosas campás
Dese home tan amado Non teñen mais campaneiro Dende o paraíso para comemorar
Que nunca será esquecido Hai nas campás um queixume A sua chegada por Anxos em coro
Sempre transmitía a paz Alfoso Chedas marchou El foi recebido com grande emoción
Anunciando o acontecido Com el extinguiuse o lume Por San Lorenzo e a Virxen do Socorro
Repicando as campás Que tanto tempo as quentou E seus entes queridos; que recepción!
Sempre no final do día Foi por iluminadas veredas Em nosas retinas permanecerás
Repicando as campás Pra um mundo novo e verdadeiro Veremos tua imaxe lá no campanário
Anunciava a ave Maria Marchou Alfonso Chedas Estarás repicando as nosas campás
Para a xente orar pola paz Nosso grande companheiro Ou será fruto de noso imaxinário?
E dando as señas de morto Para ser no ceu campaneiro Por toda a nosa vida continuarás
Transmitía a emoción No día da resurrección Veremos tua silhueta la no campanário
Da despedida nun porto Oír-se han no mundo enteiro Tocando sin parar as nosas campás
E fé na resurreción As campás da redención Xuro! Non é fruto de noso imaxinário.
Se era frenético e potente Serán as campás de Ouzande Nas noites calmas sempre se oirán
Seu sonido era um compendio Que ecoarán no Ceu nesse dia O eco das campás que nunca terá fin
Bem conocido da xente Será unha festa tan grande E nosso campaneiro badabán dándán...
Desentendimento ou incendio Que ata a Virxen María E um anxo na pequena díndíndín díndín...
Seu repicar domingueiro Vai estar admirando Badabán dándán díndíndín díndín…..
Sonava devota e submisa Oíndo o nosso campaneiro Badabán dándán díndíndín díndín.....
Convidando Ouzande enteiro Como as esta repicando Badabán dándán díndíndín díndín......
Para ir Domingo a misa El e no Ceu o primeiro Badabán dándán díndíndín díndín.....
Sonava alegre e festeira E o maestro campaneiro
Com unha alegría tan grande Chámanlle Alfonso o grande
Anunciando altaneira E o millor no Céu enteiro
Que havía festa em Ouzande E o campaneiro de Ouzande
carreiros 16

18. entrevista a lorena nieves
anacos de universo
Noelia Bouzón Docampo
¿Como se formou o universo e o planeta no que vivimos? ¿Que
é o que está a pasar por enriba das nosas cabezas? Tarde ou cedo, todos
acabamos por facernos estas preguntas.
E para resolver estas e outras moitas inquedanzas sobre o uni-
verso que nos arrodea tivemos connosco o pasado mes de maio a Lorena
Nieves Seoane, estudante de Física e amante da Astronomía.
Os participantes no curso asistiron a dúas clases teóricas e pos-
teriormente levouse a cabo unha observación práctica. As explicacións
de Lorena espertaron un grande interese entre os asistentes, xa que non
deixaron de facer preguntas e ata se deron pequenos debates sobre o
tema, prestando grande atención aos aspectos físicos do Universo expos-
tos.
A observación práctica levouse a cabo ben entrada a noite no
Castro de Barbude.
Ademais de observar algún que outro planeta co telescopio,
puidemos localizar constelacións como a Osa Maior, Orión, a con-
stelación do Cisne..., coa axuda dun planisferio celeste. Esta parte prácti-
ca provocou un grande entusiasmo, xa que incluso acudiron persoas que
non participaran no curso.
Quixemos coñecer as impresións de Lorena, xa que entre outras
cousas, era a primeira vez que impartía este curso.
carreiros 17

19. entrevista a lorena nieves noelia bouzón docampo
¿Como e cando empezou a túa afección pola astronomía? miña mestra de relixión católica cando lle preguntaba cousas tales
como “¿e Deus non ten papá?”. Ela sempre me respondía con que Deus
Ben, a verdade é que non me lembro exactamente cando foi, era o noso pai, cousa que eu lle respondía, “O meu papá chámase
pero supoño que a curiosidade de saber qué é iso tan fermoso que tin- Roberto, e el si que ten papá”. A profesora pasaba de min, pero sempre
tinea no ceo sería o meu primeiro paso a esta afección. Pero sobre todo tiven esa idea roldando na cabeza.O peor de todo é que quedei e
lembro, cando tiña 13 anos, o paso do cometa Hale-Bopp, foi cando quedarei sen saber se Deus ten ou non papá.
meus pais decidiron comprarme o meu primeiro telescopio, porque
quedaba horas e horas embobada mirando ao ceo para ver o cometa ¿Que é o que pensas sobre a relación entre a Astronomía e a sociedade?
do que tanto falaba a xente. Eu xa tiña coñecemento de constelacións É dicir: ¿paréceche que a xente en xeral se interesa polo tema ou cres
e algunhas estrelas, pero recordo que aquel ano, decidín que quería que é algo relativamente descoñecido para a maioría?
saber máis.
Realmente non podo dicir que o sei. Haberá de todo, xente
Supoño que, ao igual que todos, cando eras unha nena te facías unha que non lle interese, outra que non encontra información ou alguén
morea de preguntas sobre o que vías alá arriba no ceo. ¿Que era o que que lle explique, ou xente que empeza e non atopa os resultados que
máis che fascinaba ou chamaba a túa atención? ¿E na actualidade? agardaba. É moi difícil tratar de responder a unha pregunta con un
abano tan amplo de contestacións, cada persoa é un mundo. Aínda así
O que máis me gustaba ver eran as estrelas fugaces. A min iso cabe puntualizar que non hai moitos sitios nos que te informen do que
entusiasmábame, e aínda por encima o misticismo de pedir un desexo é a astronomía.
e que se che cumpra... Porque, cando es pequeno fas peticións tipo,
“que mañá mamá me traia unha tableta de chiculate”, e claro, ao mel- Xa remataches os teus estudos de Física na Universidade de Santiago de
lor ese día non, pero pola semana cha traía e atribuía ese “gran mila- Compostela. ¿Que é o que estás a facer agora? ¿Cara onde orientas o teu
gre” a que llo pedín a estrela fugaz. Pero conforme medras e vas pedin- futuro profesional?
do cousas máis imposibles, a túa fe empeza a decaer.
Actualmente as cousas que máis me emocionan dos obxectos Agora estou na facultade de ciencias en Ourense, onde prosi-
que eu teño coñecemento do universo (que son bastante poucos), son go os meus estudos de Física, pero orientados cara ao medio ambiente.
os buratos negros. Seguro que é porque é algo completamente O cambio climático está moi presente na vida do día a día, e gustaríame
descoñecido e podes xogar moito coa imaxinación por iso das teorías rematar os meus estudos cara a esta orientación. En Santiago é bas-
que hai acerca de viaxes no tempo, ou viaxes interestelares (aínda que tante difícil a carreira, e as orientacións que hai son moi teóricas
se es un pouco realista sabes que iso é totalmente improbable). Pero é (exceptuando a vía da electrónica) e estaba bastante desanimada
moi difícil saber que é ou non interesante na astronomía, porque todo porque non me gustaba ningunha das ramas. Así que decidín ir a
é como unha gran filosofía que leva a outras moitas e rematas feito un Ourense a rematar a carreira e a facer algo que me gusta de verdade.
lío. Por exemplo, cando oio falar dos “límites do universo coñecido” Cando remate, todo depende, porque tal e como están as cousas case
non podo deixar de preguntar, ¿e despois que ven? ¿e se non hai nada, non sabes que che pode pasar mañá, para máis, falar dentro dun ou
que facemos aquí? É dicir, esas grandes preguntas que te fan sentir ínfi- dous anos. Dende logo, gustaríame quedar investigando no grupo de
mo. Atmosféricas da universidade ou traballar nunha empresa que se
dedique a estudar as consecuencias do cambio climático na agricultura
¿Cal foi a idea máis ‘bestia’ que te fixeches para buscarlle explicación ó (polos cambios no ciclo de precipitacións e temperaturas) ou na pesca
Universo de pequena? (consecuencias do quecemento global nas correntes de auga mar-
iñas...) pero, tal e como está o mercado laboral supoño que emigrarei
Non sei, eu fun a unha escola relixiosa, e de aí atopaba a miña cara Inglaterra ou Alemaña a facer curriculum e logo voltar para ver o
carreiros 18
resposta. Imaxinaba a Deus formando a Terra e a Adán e Eva e o resto que hai.
dos animais. De todas maneiras eu encargábame de poñer nerviosa a

20. noelia bouzón docampo entrevista a lorena nieves
Esta é a primeira vez que impartes un curso de Astronomía. ¿Como foi a
experiencia? ¿Cales son as túas impresións acerca del? ¿Pensas volver a
repetir a experiencia nun futuro?
A experiencia foi xenial. Non agardaba tanto entusiasmo por
parte da xente, pensaba que ían vir os meus compañeiros de Retrouso
e case por compromiso e ó final atopeime cun grupo bastante grande
de xente. Foi inesquecible por ser a primeira vez que expoñía en públi-
co e fóra da facultade, pero tamén porque o pasei e desfrutei como
unha nena cunha bolsa de gominolas (quitando os primeiros 10 minu-
tos que estaba coma un flan). Creo que a xente o pasou ben e quedou
contenta. (o final aplaudiron e todo). En canto a volver iso xa non
depende de min, pero estaría encantada de volver a facelo e incluso
para a xente que quedou con ganas de ampliar os coñecementos
adquiridos. Estou tremendamente agradecida á asociación non só por
darme a oportunidade de impartir este cursiño, senón que tamén polo
trato que recibín.
Sabemos que es unha persoa polifacética. Ademais da Física e da
Astronomía, ¿con que outras actividades ocupas o teu tempo?
A verdade é que fago demasiadas cousas, e a ningunha lle
dedico o tempo que me gustaría. Por exemplo toco a gaita en Retrouso,
bailo no grupo tradicional Raiolo de San Xián de Sales, xogo ao fútbol
sala e algunhas cousiñas máis por aí. Pero como dicía non lle dedico
tempo suficiente e isto remata por pasar factura, de xeito que as veces
chegas a un momento no que precisas máis tempo para seguir avanzan-
do, e as veces non dispoño de tal tempo, polo que teño que escoller.
carreiros 19

21. crónica carreiros
retrouso, un ano moi especial
Especial, porque o 2008 supuxo para o noso grupo un salto moi
importante, tanto nas actuacións como no seu éxito nos concursos nos
que participou.
Repetiron na Sala Nasa, nos seus afamados seráns, o 16 de
xaneiro. Festa, coma sempre, moi animada, onde Retrouso puxo a bailar
ao persoal.
Houbo, xa no verán, varias actuacións en parroquias da contor-
na, como Riveira, Vinseiro e nas Festas de Ouzande, ou no Centro Social
Setestrelo da Asociación Kenkeirades-Espazo Aberto da Estrada. Pero
realmente, a actuación do ano foi, sen dúbida, a participación no IX Folk
de Callobre. Un dos mellores festivais de música de raíz de Galiza que
contou coa participación dos nosos músicos, nunha noite inesquecible, e
na que foron tratados como reis pola organización, que foi perfecta.
Pensamos que Retrouso correspondeu cunha actuación moi boa, que
mesmo foi comentada na prensa.
E nos concursos tamén destacamos. O día 6 de abril de 2008,
alá pola tardiña no Auditorio de Arteixo, aguantabamos o alento cando
faltaba por anunciar o grupo gañador do IX Concurso de Música
Tradicional Xiradela. Cando soou o nome de Retrouso pois, nin volo pod-
edes imaxinar, choutamos de alegría nos asentos vendo como César e
Antonio levantaban os brazos e recollían o premio. O aplauso do público
foi unánime. O trunfo merecido.
Xa no mes de setembro, en Ponteareas, unha participación máis
no mellor concurso de Galicia. A actuación do grupo foi impecable, o que
pasa que os rivais tiñan un nivel altísimo. Fixéronse co triunfo Os
Chupacabras cunha actuación extraordinaria e orixinalísima, e Retrouso,
aí lle andou, pertiño dos postos de honra. Non gañastes pero para nós
sodes os mellores. O ano completouse coa participación en certames de
Luou e Pontevedra. Retrouso de Ouzande xa soa por aí adiante.
E como non, que sería de todas as actividades e festas que orga-
nizamos sen eles, pois moi aburrida a cousa...
Por certo, se queres ver e escoitar actuacións de Retrouso
carreiros 20
podes entrar na nosa canle de televisión en internet:
http://es.youtube.com/afervenzadeouzande

22. carreiros crónica
I fervenza de músicas
Unha vez que o Músicas da Terra pasou a mellor vida, démoslle
a benvida á Fervenza de Músicas. Esta é outra cousa. Máis pequena en
moitos aspectos, pero igual ou máis grande noutros: festa, diversión e
compartir. Isto era o que pretendiamos cando proxectamos a actividade
e cremos que o conseguimos xa na primeira edición. Xuntouse un bo
número de afeccionados á música, á festa e tamén ao polbo e ao chur-
rasco arredor de catro grupos que se entregaron para pasáreno ben e
para que nós o pasaramos tamén.
Abriu a festa Retrouso, que xogaba na casa, e que descubriu un
animador en potencia, o Alfonso, e aínda que moita xente aínda lle esta-
ba dando ao polbo, comezaron animando moi ben. O Regato de
Matamulleres, de Callobre puxo todo o seu bo facer no campo da festa,
asinando unha actuación extraordinaria, xenerosa que comezou a facer
que foramos tirando o frío do corpo. O grupo de Teo, Xa son faif, puxo a
nota de calidade e, para rematar, festa e máis festa. A requinta da
Laxeira, de Sarandón, meteuse, literalmente, ao público no peto.
Rematamos suando e bailando polo campo da festa, entregados e entre-
gadas ante o bo facer dunha agrupación que, non só toca ben, senón que
é capaz de poñer a bailar e a choutar a todos os asistentes á festa.
E o ano que vén, máis. Con camiseta e todo.
carreiros 21

23. crónica carreiros
magosto
O obradoiro de cabazos creativos, con obradoiro de carteis
incluído, deu comezo á celebración da Festa do Outono, alá polos
primeiros de outubro. Ala vai un ano xa. Cabazas a eito, reconvertidas en
terroríficas caveiras iluminaron as primeiras horas da noite; e despois,
castañas e viño. Un magosto bastante concorrido, no día que ademais
escolliamos alcalde de barrio. Non faltou a música de Retrouso e achega-
dos para poñer remate á festa.
fin de ano
Volveron soar as campás de ano novo en Ouzande. Por se acaso,
alguén tiña preparados uns foguetes, co que a celebración foi por parti-
da dupla: doce badaladas e doce foguetes serviron para darlle a benvida
carreiros 22
ao 2008. Non faltaron as uvas, nin a alegría, nin a festa, como se ve.....
Por certo, Dj Adán, insuperable.

24. carreiros crónica
de máscaras e coplas
Pintámonos, disfrazá-
monos, comemos e bebemos, e
como este ano non fomos cantar
as coplas pola parroquia, aí vos
queda unha pequena mostra:
Os cegos da fervenza
aquí outra vez están,
cantaremos as nosas coplas
mellor con chourizo e pan.
Este ano no concello
xa hai alcalde novo,
fixeron as votacións
e A Estrada xa ten Dono.
Novo alcalde prá parroquia
tamén tivemos que escoller,
saleu Anxel de Chedas
en menuda se foi meter.
Escoita señor alcalde
o que che temos que pedir,
tés que mirar por Ouzande
porque así non podemos seguir.
Que rematen os sumidoiros
e conto de nunca acabar,
non sei canto tempo levan
que parece a obra do “Escorial”
Empezaron a abrir ghabias
lumeiro
porque viñan as eleicións, Rosa, Manu, Alex e Noe encargáronse de renovar o aspecto e
quedou todo cheo de fochas vestuario do home do saco, que, por certo, a algún lle recordaba a
cando pasaron as votacións. Domingos de Camba..., por que será?
Queimamos todo: o home do saco, o saco e todo o malo que
Mentres tanto, pasa o tempo quixemos. Saltamos a fogueira, asamos chourizos, comémolos, bebemos
e sen “aceras” seghuimos,
carreiros 23
viño, pasámolo ben e lavámonos con auga de rosas. Que máis se pode
vai chegar antes o AVE pedir? Que, o ano que ven, máis.
mira que che son lentiños.

25. crónica carreiros
unha noite no muíño
Quen ten cu ten medo. Os espíritos das tebras baixaron
polo regueiro da Fervenza, o vello camiño de carros estivo cheo de
ánimas en pena, a noite caeu sobre Ouzande deixando a parroquia
ás escuras. A luz eléctrica deixou de alumear. O frío e a humidade
chegáronnos aos ósos…
E, a pesar diso…, houbo festa. É certo que choveu, que
había espíritos no acceso ao Muíño do Rubio, que non había luz
eléctrica. Pero todo é nada cando queremos recordar os vellos
tempos, a unión nacida de ir moer pola noite, o valor de compartir
cea baixo os carballos da Fervenza, houbo borrachos de mentira e
música de verdade, en Ouzande pasamos unha vez máis UNHA
NOITE NO MUÍÑO. E que sexan moitas máis!
carreiros 24

26. carreiros crónica
chuvia de historias
A escritora e actriz Paula Carballeira ben sabe que Ouzande e
Armenia teñen algo en común, e por iso trouxo á parroquia o seu xenio,
a súa maneira de contar. E con esa arte que ela ten coas historias encheu
o noso local social de princesas feas e príncipes parvos, de bicos e de
risos; trouxo á mesmísima Sherezade, as aventuras das máis variadas
personaxes…
O 14 de xuño é unha data que recordaremos con cariño, pola
paz, liberdade e amor que nos transmitiu Paula cos contos árabes, orien-
tais, chineses, tristes e felices, emocionantes… Grazas, Paula. Grazas
tamén por deixar que te chamaramos Carmiña cun sorriso nos beizos.
Grazas, tamén, por facernos esquecer a Carmiña naquelas horas mara-
billosas. Grazas Paula por volvernos deixar chamarte Paula e por darnos
tantos bicos na testa.
carreiros 25

27. crónica carreiros
lugo romano e rural
En Ouzande gústanos moito ir de excursión, o primeiro de xuño
de 2008 fixémolo para descubrir unha cidade histórica e fermosa: Lugo.
Partimos da parroquia cun autobús cheo e unha furgoneta para levar aos
que xa non cabían no coche grande. Visitamos Santa Baia (Santa Eulalia,
Santalla) de Bóveda, un monumento nacional de orixe romana que con-
serva unhas pinturas murais do século IV. Desde ese templo fixemos
unha pequena ruta a pé de cinco quilómetros que resultou ser moi fer-
mosa e agradable.
Xa na capital xantamos á beira do Miño e paseamos polas
murallas da cidade. Foi moi interesante a visita aos restos dunha “villa”
romana e mais ao centro de interpretación da muralla. Pasear polo cen-
tro histórico foi unha delicia.
Na viaxe de regreso fixemos unha parada nos famosos pendel-
los d´Agolada, que a pesar de seren coñecidos, moita xente non tiña vis-
itado. Todo un gusto ir de excursión de Ouzande ao Lugo romano e rural.
carreiros 26

28. carreiros crónica
ruta das letras
Este ano só saímos de ruta unha vez, pero a verdade é que
pagou moito a pena. Celebramos a terceira edición da Ruta das Letras, o
17 de maio, andando e lendo. Nesta ocasión planeamos unha fermosa
camiñada polos montes de Ouzande para arribar ao Castro de Arcos ou
Monte do Bispo, como por alí lle chaman. Como nas rutas anteriores
decidimos agasallar cun libro a todos e todas as participantes, coa novi-
dade de que a obra neste ano sería do autor estradense David Otero, a
xeito de pequena homenaxe.
Presentouse un día anubrado, con chuvia ameazante. Ás nove
da mañá, e preparados para a partida, recibimos a primeira sorpresa do
día cando vimos chegar ao propio David Otero, acompañado do seu fillo
Senén, que serviu de testemuña gráfica da xornada.
Subimos, coma sempre polos Muíños da Fervenza, onde leva-
mos outra sorpresa, esta ben máis desagradable. Arriba do Muíño do
Rubio, de camiño para o de Salgueiro, atopamos cortados e derribados
todos os salgueiros, sabugueiros, carballetes e demais árbores que
acaroaban o leito do regato. O paso fíxose complicadísimo e o espectácu-
lo era desalentador. Por certo, a día de hoxe a situación segue nas mes-
mas, con evidente perigo de incendio, a pesar da nosa solicitude ás
autoridades.
En pouco tempo, e co sol indo e vindo, puxémonos ao pé do
Castro de Arcos, que agardaba silencioso aos camiñantes. A chegada ao
alto, coas escuras nubes coroando os montes de Xesteiras, foi espectac-
ular, case mística. Miramos ao lonxe, e quixemos saber o que había
despois. Dispuxémonos á baixada e logo chegamos á aldea de Ferreiros
despois de atravesar a Congostra de Lobos (así bautizada por nós),
camiño por onde ía a xente de Ouzande que tiña fincas neses lugares.
A chegada ao adro supuxo o merecido descanso, despois de
zafarmos da chuvia. Repartimos os libros e démoslle un cariñoso aplau-
so a David, polas súas palabras e pola súa compaña. Deunos as grazas, un
chisquiño emocionado. Nós tamén.
carreiros 27

29. crónica carreiros
xogos oulímpicos
carreiros 28
10 de agosto, fachico, desfile, biciclentas, ximcarreta, baloncegho, levantamento de carozos, salto de toupa, diversión...

30. carreiros crónica
xogos populares
carreiros 29
14 de setembro, trompos, bolos, birlos, chave, aros chalancas, bolas, a ra, clausura oulímpica e máis diversión...

31. crónica carreiros
curso de cogomelos
En novembro do 2007 deu comezo o curso de cogomelos en
Ouzande. Moi atentos ás explicacións, os asistentes puxeron especial
coidado na Norma Esencial do Micólogo Precavido: “se non estás total-
mente seguro do que é, non o collas”.
Para non correr riscos, o curso orientouse cara o estudo dun
pequeno número de especies concretas, de xeito que estas non desen
lugar a confusión.
O evento tivo grande afluencia de público, de dentro e fóra da
parroquia. Puidose observar ademais que en Ouzande contamos con
xente de certa experiencia e coñecementos sobre o tema.
O 25 de novembro tremeron os cogomelos na Somoza. Unha
panda de intrépidos alumnos, acompañados polo profesor e provistos
todos de botas e cesto, encamiñáronse esa mañá dispostos a non deixar
unha seta comestible en pé. Despois de botar toda a mañá percorrendo
o monte, e a pesares do entusiasmo dos participantes,os resultados non
foron os esperados, ou polo menos non o suficiente para preparar a cea
prevista para a noite. Pero aquí o que non corre, voa. Para solucionar o
problema, esa mesma tarde cada afeccionado foi polo seu lado “ao
escondite secreto”, e ao reunirse á hora da cea, o éxito foi notable. Nun
ambiente de camaradería e bo humor, preparouse unha exquisita cea
cos cogomelos como ingrediente principal, cea que se prolongou ata ben
entrada a noite. Hai que repetilo.
carreiros 30

32. carreiros crónica
xunta xeral anual
O 27 de xaneiro de 2008 celebrouse a Asemblea Anual da Asociación.
Nunha tarde moi fría, xuntámonos no local un bo número de socios e
socias para avaliar o exercicio anterior e para planificar o actual. O máis
destacado foi a decisión de suspender a organización do Festival Músicas
da Terra, a proposta da Directiva. Tamén se acordou potenciar as activi-
dades para reforzar os nosos recursos naturais e patrimoniais. En
relación con isto, a Asociación entrou a formar parte do GDR 20, un
grupo de asociacións e Institucións que se dedicará a xestionar os prox-
ectos dos novos Plans Leader Galiza na zona Ulla, Umia e Lérez. Tamén
tocaba renovación da Directiva, que continuará outros dous anos máis.
Para rematar, miramos as fotos do ano pasado e tomamos un chocolate
quentiño con biscoito.
outras actividades
Este ano a AC A Fervenza de Ouzande colaborou na organi-
zación en Ouzande de actividades ofertadas por outras Institucións. A
primeira delas, organizada pola Concellaría de Medio Rural do Concello
da Estrada, consistiu na celebración dunhas xornadas de Xestión Forestal
Sustentable ás que asistiron un bo número de veciños e veciñas da par-
roquia.
Durante catro días da última semana de maio e da primeira de
xuño, diversos especialistas ofreceron charlas sobre temas tan impor-
tantes para o aproveitamentos dos nosos montes como: a multifun-
cionalidade do monte, a nova Lei de Incendios, a implantación de peque-
nas masas forestais, subvencións forestais, a experiencia de aproveita-
mento de Monte Cabalar e as Unidades de Xestión Forestal (UXFOR);
estas últimas unha novidade moi interesante para podermos aproveitar
e rendibilizar mellor os nosos montes e que seguramente deberíamos
tratar de poñer en marcha, segundo opinaron moitos dos asistentes.
Recentemente, a finais do mes de outubro, solicitamos a cele-
bración das Charlas sobre Saúde ofertadas pola Concellería de Sanidade
do Concello da Estrada e que versaron sobre saúde en xeral, dieta saud-
able e prevención de accidentes na casa e primeiros auxilios. Tamén
carreiros 31
tiveron unha boa resposta da veciñanza, a pesar do frío que nos veu nos
últimos días do mes.

33. carreiros
consello de redacción
noelia bouzón xabier de camba manuel de topete laura de topete rosa de cabanas
(supervisión lingüística) (deseño e maquetación)
Fotografías: Arquivo Carreiros.
Ademais cedéronnos fotos: Xosé Manuel Liste, Natalia Carbajal, Miguel
Carbajal, Xan Astorga, Fermín de Cabanas, Xabi Adán e Noelia Bouzón.
Fotografías antigas: Arquivo Carreiros. Este número, cedidas por Manuel
Porto, Julio Porto, Familia Rodríguez Pazos, José de Pura, Elsa Porto.
Artigo de Florentino: cedidas por Familia Bouzón Docampo e por
Florentino do Rubio.
Dámoslles as grazas a todos eles pola súa colaboración.
publicación promovida pola
ac a fervenza de ouzande subvencionado pola Presidencia da Xunta de Galicia
Secretaría Xeral de Política Lingüística
ouzande a estrada
carreiros 32
www.carreiros.blogspot.com
carreirosouzande@gmail.com