2. 1. A RESPIRACIÓN SUBMINISTRA ENERXÍA
As células precisan enerxía
constantemente para realizar as súas
funcións vitais.
Para obter esta enerxía é preciso
degradar ou oxidar os nutrientes nun
conxunto de procesos do metabolismo
celular que denominanos catabolismo.
Neste conxunto de procesos
consómese O2 e libéranse auga, CO2,
derivados nitroxenados e enerxía en
forma de ATP.
3.
4. 1. A RESPIRACIÓN SUBMINISTRA ENERXÍA
A enerxía xerada utilízase en:
Sintetizar moléculas: enzimas e outras proteínas, hormonas...
Traballo mecánico: contracción muscular
Traballo químico: transporte de moléculas, impulso nervioso, filtración renal...
Multiplicación celular: crecemento e renovación tisular.
Mantemento da temperatura: nos animais homeotermos (aves e mamíferos).
Para todo isto precisamos osíxeno que obtemos mediante a respiración
5. 2. FASES DA RESPIRACIÓN
Diferenciamos tres etapas:
Ventilación: renovación do aire ou a auga (que achegan o osíxeno).
Intercambio gasoso: é o trasvase de osíxeno e dióxido de carbono entre as
superficies respiratorias e o medio que as rodea, sexa aire ou auga. Este
intercambio sucede por difusión pasiva, polo que para que se poida realizar estas
superficies teñen que ser:
- Extensas e vascularizadas.
- Delgadas.
- Húmidas (para evitar a desecación, os animais terrestres teñen as súas
superficies respiratorias no interior do seu corpo).
Respiración celular: os nutrientes son degradados nas mitocondrias en
presenza de osíxeno e liberan a súa enerxía (respiración aerobia).
6. 3. RESPIRACIÓN EN ANIMAIS
DIFUSIÓN SIMPLE
Típica de esponxas, cnidarios e planarias.
Intercambio de gases a través da membrana das células.
É eficaz para organismos moi sinxelos cuxo tegumento é moi fino.
RESPIRACIÓN CUTÁNEA
Característica de animais pequenos de ambientes húmidos e con pouca actividade
metabólica (moitos platihelmintos e anélidos como a miñoca).
Tamén aparece noutros animais como mecanismo de respiración complementario
(algúns artrópodos de pequeño tamaño e anfibios).
O intercambio gasoso verifícase por toda a superficie corporal, polo que a pel debe
estar vascularizada e moi húmida, e ser moi fina.
Nos peixes tamén existe en determinadas rexións: epitelio bucal, vexiga natatoria,
parte do intestino e epiderme das aletas.
7.
8. 3. RESPIRACIÓN EN ANIMAIS
RESPIRACIÓN TRAQUEAL
Típica de insectos e outros artrópodos terrestres (arácnidos e miriápodos).
O aparello traqueal está formado por unha serie de tubos (traqueas) que se abren
ao exterior mediante uns orificios (estigmas ou espiráculos) localizados na superficie
do corpo polos que penetra o aire.
A rede de tubos ramifícase moito permitindo que o osíxeno chegue a todas as
células (nestes animais o aparello circulatorio non leva os gases).
A ventilación lévase a cabo grazas aos movementos do corpo e as contraccións das
traqueas.
Os insectos voadores teñen sacos aéreos elásticos asociados a este sistema de
tubos que teñen unha dobre función: o intercambio gasoso e a flotabilidade.
9.
10. 3. RESPIRACIÓN EN ANIMAIS
RESPIRACIÓN BRANQUIAL
Característica dos animais acuáticos (medio con menor dispoñibilidade de
osíxeno): peixes, larvas de anfibios, equinodermos, crustáceos, bivalvos,
cefalópodos, anélidos acuáticos...
As branquias son prolongacións do corpo moi vascularizadas. Atendendo a onde
se localicen, poden ser externas (máis primitivas) ou internas.
Branquias externas
Poden ter forma de penacho (poliquetos), forma laminar arredor da boca
(equinodermos), ou plumosas (cágados).
Estas branquias non necesitan ventilación, xa que están en contacto permanente
coa auga.
Poden lesionarse máis fácilmente.
11.
12. RESPIRACIÓN BRANQUIAL
Branquias internas
• Están protexidas nunha cavidade interna polo que precisan dun sistema de ventilación
que impulse a auga cara esa cavidade.
• Son menos vulnerables e dan máis hidrodinamismo ó corpo.
• Nos moluscos bivalvos son grandes láminas con cilios que permiten o movemento da
auga na cavidade paleal.
• Nos crustáceos atopámolas en cámaras que forman parte da cuncha. Posúen apéndices
que moven a auga para que circule.
• Nos peixes cartilaxinosos (quenllas e raias) as láminas branquiais sitúanse no interior
dunhas fendiduras branquiais. A auga penetra pola boca e por uns orificios denominados
espiráculos, pasa pola farinxe e sae polas fendiduras branquiais. O responsable da
circulación da auga é o propio movemento do animal.
3. RESPIRACIÓN EN ANIMAIS
14. • Nos peixes óseos as fendiduras
branquiais están protexidas por un
opérculo. Cada branquia está formada
por unha rede de filamentos para
expoñer unha gran superficie no
intercambio gasoso.
Esta é unha zona moi vascularizada, o
sistema arterial con sangue pobre en
O2 conecta cos capilares branquiais
onde se osixena. Este sangue osixenado
e retirado polo sistema venoso que o
envía de novo ao corazón.
O sistema de intercambio baséase nun
mecanismo contracorrente (auga e
sangue van en sentidos opostos) que
ten gran eficacia.
Na ventilación a auga entra no interior
pola boca, despois pechan a boca e a
auga flúe ao exterior polas branquias.
15.
16.
17.
18. 3. RESPIRACIÓN EN ANIMAIS
RESPIRACIÓN PULMONAR
Os pulmóns son cavidades internas adaptadas a captación do osíxeno do aire.
Orixínanase a partir das paredes corporais ou da farinxe. Hai dous tipos principais:
Pulmóns de difusión: en algúns moluscos (caracois e lesmas) e en arácnidos (pulmóns
libro). Son cavidades internas con placas vascularizadas, o aire penetra polas
fendiduras abdominais e pasa entre as placas producíndose o intercambio.
Pulmóns de ventilación: os característicos dos vertebrados. O intercambio gasosos
débese a cambios no volume pulmonar.
19. 3. RESPIRACIÓN EN ANIMAIS
A RESPIRACIÓN EN VERTEBRADOS TERRESTRES
Todos teñen respiración pulmonar, pero posúen pulmóns moi diferentes.
Neles prodúcese a ventilación pulmonar que consta de dous movementos
inspiración (entrada de aire) e expiración (saída).
Nos vertebrados hai unha tendencia ao aumento da superficie respiratoria dos
pulmóns dende anfibios ata mamíferos.
20. RESPIRACIÓN EN VERTEBRADOS TERRESTRES
Nos anfibios os pulmóns son sinxelos en forma de saco.
En réptiles hai cavidades tabicadas que aumentan a superficie.
Nas aves hai expansións das paredes dos pulmóns, sacos aéreos, que teñen unha
dobre finalidade, facilitar a flotabilidade e aumentar a superficie.
O aumento da superficie respiratoria chega á máxima expresión nos mamíferos co
desenvolvemento dos alveólos pulmonares.
21. 4. APARELLO RESPIRATORIO HUMANO
Está formado polos pulmóns e as vías respiratorias: fosas nasais, farinxe, larinxe,
traquea, bronquios e bronquiolos.
AS VÍAS RESPIRATORIAS
O aire penetra polas fosas nasais e pasa a farinxe, durante este traxecto fíltrase,
quéntase e humedécese.
A larinxe une a farinxe coa traquea. Posúe unha parede con pezas cartilaxinosas unha
das cales é a epiglote que impide a entrada de alimentos nas vías respiratorias.
A traquea está diante do esófago e é un tubo que se divide en dúas ramas, os
bronquios que penetran nos pulmóns.
Os bronquios divídense en bronquios menores e despois en bronquiolos.
Os bronquiolos seguen a dividirse orixinando condutos alveolares microscópicos que
rematan en sacos alveolares ou alvéolos.
É nos alvéolos onde se produce o intercambio gasoso, xa que están moi capilarizados.
22.
23.
24. A larinxe é tamén
responsable da nosa
capaciadade para falar.
Nela atópanse as cordas
vogais.
Parte interior da larinxe
25. A traquea divídese en dous bronquios
principais que entran nos pulmóns. Éstes
divídense en bronquios secundarios,
terciarios e finalmente uns 250000
bronquiolos.
26. OS PULMÓNS
Son dous órganos situados no tórax, enriba do diafragma e protexidos pola caixa
torácica.
Arredor dos pulmóns hai unha dobre capa serosa chamada pleura que contén o
líquido pleural.
Cada pulmón posúe uns 150 millóns de alvéolos, proporcionando unha enorme
superficie para o intercambio gasoso.
As paredes dos alvéolos son un epitelio monoestratificado que está en contacto
íntimo cos capilares (endotelios) que rodean a cada alvéolo permitindo fácilmente a
difusión de gases.
O aire dos alvéolos ten maior concentración de osíxeno co sangue dos capilares
polo que existe un gradiente positivo (difusión simple); do mesmo xeito, pero o
contrario sucede no caso do dióxido de carbono.
27. Pleura visceral
Pleura parietal
Entre a pleura parietal e a pleura
visceral hai un espazo (a cavidad
pleural), ocupada por unha pequena
cantidade de líquido pleural que
actúa como lubricante.
