STUDIEDAG - SAMEN DE RUIMTE MAKEN (28-02-2015)

INLEIDING FILIP DE RYNCK - UGENT

Filip De Rynck – Universiteit Gent

DE SLINGER TUSSEN
OVERHEID EN
KAPITALISME

9
9
Staat
MarktGemeenschappen
‘Civil Society’
Persoon
Publiek
Privaat

17
• Fiets van Troje (leefstraten)
• Crowdfunding Trafiek
• De Gedeelde Autovloot Gent
• Energent
• Cohousing Dampoort
• Sportschuur Miliken
• Rawijs (zelfpluktuin)
• Apicula (bijenkweek op
daken)
• Freecycle Gent
(weggeefwinkel)
• Aan de Rand
(ontmoetingsruimte)
• De Stadstuin
• Buurtjogging
• Tijdelijke invulling De Site
• Bakfietsdelen
• Buurtmoestuin Toreke
• De Boerse Poort
• Tondeleer
Transitie – initiatieven in Gent

20
• Veel voorbeelden van ‘oude’ vormen van ‘commons’,
ondertussen sterk geïnstitutionaliseerd: vakorganisaties,
mutualiteiten, sociale huisvesting, gezondheidszorg,...
• Sterk middenveld: kenmerk van verzuild en neo –
corporatistisch Vlaanderen/België
• Belangrijk verschil met discussies / praktijken in andere
landen
Oud, Nieuw of Vernieuwend?

21
1. De context verandert, bij de overheid:
• Druk van Nieuw Publiek Management en
besparingen
• Druk van professionalisering: ambities, zelf doen
2. De context verandert, in het middenveld:
• Het verstaatste middenveld, effect van
professionalisering en vermarkting
• Crisis van de representatie
3. De context verandert, de burger verandert
(individualisering, informalisering en informatisering, hoog
opgeleid, diverser)

• Burgerinitiatieven nu:
• meer lokaal, andere inhouden
• meer autonoom
• andere organisatie- en communicatievormen
• meer netwerking (tussen middenveldorganisaties)
• andere relatie tot politiek systeem
• Niet oud versus nieuw, eerder vernieuwend
• Context verandert, de ideologische context wijzigt
22

27
• Van kiezer, klant en inspreker in de representatieve
democratie...
• ... naar autonome coproducent in participatieve democratie
• co – van alles
• meer diversiteit, jonger, vrouwelijker
• maar ook selectief: middenklasse
De doe – democratie: voorbij de inspraak

28
• Enthousiasme:
• hoe actiever burgers zijn, hoe vitaler de democratie
• nieuwe vormen van democratie in ontwikkeling
• Sarcasme:
• burgerinitiatieven in tijden van besparingen
• afbouw van de publieke sector en van collectieve
vormen van solidariteit
• gebruik in het kader van een ideologische agenda
Hinkend op twee benen

2010
David Cameron launches Tories' 'big society' plan
David Cameron: "I think we're onto a really big idea, a really exciting future
for our country”
How should you contribute to society?
Going big on the ‘big society’ idea
'Big society' proposals outlined
David Cameron has launched his "big society" drive to empower
communities, describing it as his "great passion".
In a speech in Liverpool, the prime minister said groups should be able
to run post offices, libraries, transport services and shape housing
projects.
Also announcing plans to use dormant bank accounts to fund projects, Mr
Cameron said the concept would be a "big advance for people power“.

Overheid geeft deel van haar zorgtaak terug aan burgers en kerken
‘Terugkeer naar samenleving zoals God die bedoelde’
29 september 2014 | Ingmar Vriesema,© NRC Handelsblad
In de ‘participatiesamenleving’ kan de burger minder hulp verwachten
van de overheid. De kerken hervatten gretig hun verwaarloosde rol
van barmhartige samaritaan.

35
Van ‘doe’ – democratie naar ‘doei’ – democratie?
• Het ideologische debat: je maakt het als bestuurder mee
• Terugtrekkende overheid (besparingen, retoriek van de
eigen verantwoordelijkheid in de ‘participatie -
maatschappij)
• Afbouw van collectieve solidariteit via de overheid ten
voordele van autonome solidariteit op microniveau (vooral
inzake zorg en sociale zekerheid)

Politici
Ambtenaren
Veldwerkers
Systeemwereld
Overheid
Tussenruimte Leefwereld
Burgerinitiatieven

39
Verschillen tussen burgerinitiatieven
• Zorg in de particuliere sfeer
• versus open initiatieven in de publieke ruimte, cultuur,
recreatie, duurzaamheid,...
• Initiatieven op privaat domein; initiatieven op de brug met de
markt (bvb coöperatieven)
• versus initiatieven op het publieke domein en op de brug
met de overheid
• Kortlopend / eenmalig
• versus langlopend / structureel
• Bottom – up
• versus door overheidsoptreden gestimuleerd

40
1. Overheid in een faciliterende rol, stimulerend,
eventueel regisserend
2. Overheid als beschermer van het algemeen
belang
3. Overheid als verdediger van gevestigde belangen
Verschillende rollen van de overheid

42
1
De overheid als facilitator

43
• Gedachtenexperiment: volle overheid versus kaderoverheid
• Impact van (centrale en lokale) regelgeving
• Impact van inhoudelijke ambities
• Meer maatschappelijk effect door
• Minder te regelen
• Als overheid minder zelf te doen?

44
2
De overheid als beschermer
van zwakke belangen,
de belangen van de zwakken en
van het algemeen belang

46
3
De overheid als verdediger van gevestigde
belangen en gestolde praktijken
Burgerinitiatieven:
nieuwe belangen, tegen gevestigde
belangen
innovatief, tegen gestold beleid en tegen
heersende beleidstheorie

51
• Doorwaardbare zone, op alle niveaus:
• netwerken tussen politieke leiders, ambtenaren,
middenveld, non – profit professionelen, ‘every day
makers’ – burgers, soms bedrijfsleven
• Varianten in de verhoudingen:
• soms zeer autonoom burgerinitiatief
• soms initiatief als gevolg van overheidsactie
• vaak netwerken met actieve betrokkenheid van
ambtenaren, non – profit professionelen
• soms vooral initiatief van het bestuur
De Tussenruimte

52
• In de tussenruimte komt vernieuwing tot stand
• Rol van ‘boundary spanners’ is cruciaal:
• politici op de eerste plaats: tussen burgers en het
overheidssysteem
• rol van ambtenaren: veldwerkers en middenmanagers
• rol van actieve burgers
Tussenruimte: ruimte voor innovatie

53
Druk op de tussenruimte
• Impact van lineaire besparingen
• Impact van uniforme managementsystemen
• denken van binnen naar buiten: de gereedschapskist
• meten = weten: fobie en illusie
• Drang tot scoren van en druk op politici
• Gelijkheidsillusie bij de bureaucratie en bij burgers
• De angst voor het onvoorziene: uit angst dat er iets zou
gebeuren, gebeurt er niets
• Voorwaarden stellen vanuit bestuursperspectief

54
• Pleidooi voor intelligente verbindingen tussen overheid en
burgerinitiatieven
• Door vormgeving van de tussenruimte:
• publiek – private samenwerking
• hybride organisatievormen
• juridische vernieuwing
• Door aangepaste instrumenten:
• innovatieve vormen van ondersteuning
• innovatieve mensen voor ondersteuning
• innovatieve organisatievormen
De Tussenruimte Cultiveren

WIJ BEGINNEN ALVAST - OVERWEGINGEN
MICHEL DE BRUYNE - BEWEGING.NET
PIETER DEFORCHE - ACV

Uitdagingen voor het middenveld
Michel Debruyne
Beweging vzw

Inhoud
• Een evaluatie van de gecoro
• De gecoro ter discussie
• Mogelijke antwoorden en vragen

Adviesraden ondervraagd
• Gecoro als participatie-kamer?
• Gecoro als kwaliteitskamer?
• Gecoro als tweede kamer?
• Gecoro als arbitragekamer?

Participatie-kamer?
• Wie vertegenwoordigt wie?
– Eenzijdige samenstelling (mannelijk, hoogopgeleid en
+50)
– Middenveld goed vertegenwoordigd
• Stem van de achterban?
– Deskundigen zijn gestuurd
• Ambtelijke aansturing
• Politieke aansturing
• Belangenvermenging

Gecoro als kwaliteitskamer?
• Kwaliteit als groot goed?
– Expertise van de aangestuurde experten?
– Expertise van het middenveld?
– Aansturing van de debatten?
• Sterke aansturing door ambtenaren
• Gepolitiseerde debatten
– Complexiteit van de ruimtelijke ordening?
– Verhouding gecoro met andere kwaliteitskamers?
– Vrijblijvendheid van de adviezen?

Gecoro als tweede kamer?
• Gecoro als instrument voor democratische controle
van het ruimtelijk beleid: taak wordt niet opgenomen
– Politieke aansturing
– Problemen met openbaarheid van documenten
– Problemen met interne besluitvormingsprocedures
– Geen of weinig openbaarheid naar lokale samenleving
vanuit gecoro

Gecoro als arbitragekamer?
• Juridisering van de bezwaren
• Administratieve aansturing
• Politieke aansturing

Gecoro ter discussie
CBS
EXPERTEN AMBTENARIJ
GECORO
LOKALE
SAMENLEVING MIDDENVELD

Middenveld en lokale samenleving
• VERHOUDING MIDDENVELD EN LOKALE
SAMENLEVING OP SPANNING?
?
?
middenveld
Gecoro
burgers

Zijn er antwoorden?
• Rol van het middenveld
• Rol van de gecoro
• Instrument gecoro

Rol van het middenveld:
verhouding lokale samenleving versus
middenveld
Hoe verhouden we ons ten opzichte van het
brede, nieuwe, soms kortstondig
middenveld? Waarom zijn er bij grote
projecten zo vaak actiegroepen?

Rol van de gecoro:
Democratische controle
Moet de gecoro de verantwoordelijkheid
opnemen voor de participatie naar burger en
middenveld? Kunnen bezorgde burgers hun
bekommernissen niet kwijt via de GECORO?

Het instrument gecoro:
Afstand tussen gecoro en gemeente
vergroten
Moet de gecoro meer autonoom worden ten
opzichte van College, ambtenarij en
onmiddellijke belangen?

LANDSCHAP DE LIEREMAN
JAN VAN DEN BERGHE - NATUURPUNT SPK

3-3-2015 75
ACV-BN Studiedag
28 februari 2015
Samen de ruimte maken in
“Landschap de Liereman en omgeving”
participatie

De Case Landschap De Liereman
 Achtergrond Landschap De Liereman
 Van oorlog tot raamakkoord
 Maar nog onvoldoende: en dan?
 Lessen over participatie en ruimte
3-3-2015 76

Situering – Landschap de Liereman en omgeving
3-3-2015 77
Turnhout
Oud-Turnhout
Arendonk
E34
Kanaal Dessel - SchotenRavels

Een oude conflictzone over
 Zand
 Grenzen
 Lasagna
2006
86

Hoe vooruit raken?
 Lokaal – nationaal
 Middenveld, maar grotendeels lokaal niveau
 De centrale rol van het gemeentebestuur
 Heel concrete afspraken van vertrouwen:
 Stopzetten van rechtzaken
 Afspraken over waar wel en niet aankopen
 Grenzen vastleggen
3-3-2015 87

3-3-2015 88
AGNAS: Afbakening Gebieden Agrarische en Natuurlijke Structuur

Situering Landschap De Liereman en omgeving
Vlaamse Regering beslist in 2008 ikv afbakening buitengebied (AGNAS)
Tegelijkertijd besliste de Vlaamse Regering in 2008 tot…
 De opmaak van een “Raamakkoord“ inzake flankerend landbouwbeleid en
natuurontwikkeling
 Voor de actiegebieden 56 en 57
 Op te maken met betrokken partijen in het gebied
3-3-2015 89

Ondertekening raamakkoord
3-3-2015 90

Wat is het raamakkoord
Principe akkoord:
 Uitvoering van beslissing Vlaamse regering 2008
 Afspraken over een samenwerkingscultuur
 communiceren op maat
 …
 Een aantal acties
 Opstart van een aantal studies
 …
 Principe van gelijktijdigheid !
3-3-2015 91

3-3-2015 92
De VLM aan het werk

 De Zwarte Specht komt
aangevlogen
3-3-2015 93

Proces eigenaars
 Regionaal - organisatieniveau
 Samenwerkingsovereenkomst Landelijk Vlaanderen & VLM
 Liereman als case
 Eigenaars positief & constructief betrekken & inschakelen bij uitvoering
 Leren en delen van kennis
 Lokaal – gebiedsniveau
 Overleg: Feitelijke vereniging De Zwarte specht
 Infoavond en -markt: grote groep eigenaars
 Studie eigenaars
3-3-2015 95

Proces eigenaars
Feitelijke vereniging De Zwarte specht
 Parallel aan en met dezelfde info als overleggroep (4x/j)
 Sinds najaar 2011 (ondertekening Raamakkoord):
 13 avondvergaderingen (waarvan 3 met jachtsector/Landelijk
Vlaanderen)
 Elkaar leren kennen
 Wederzijds elkaars taal leren spreken
 Groeitraject naar volwaardige deelname aan overleggroep
 1 terreinbezoek in Turnhouts Vennengebied (april 2013)
 Initiatief van ANB & VLM
 Voor álle leden van De Zwarte Specht
 Voorbeeld uitgevoerde natuurinrichting in Noorderkempen + getuigenis
3-3-2015 96

Proces eigenaars
Voorbereiding deelname overleggroep (voorjaar 2014)
 Voortraject
 Voorbereiding ism kernpartners RA
 Conclusie
 Eigenaars krijgen weldra instrumenten om bij te dragen aan IHD
 Jacht werd gevraagd om voorstel te doen over hun concrete bijdrage
 Daad bij woord
 September 2014: overleggroep met aanwezigheid eigenaars
 Landelijk Vlaanderen
 De Zwarte Specht
 2 parallelle sporen worden 1 spoor.
3-3-2015 97

Proces eigenaars
 Deelname overleggroep (vanaf sept 2014)
 Is en blijft een groeitraject voor alle partijen
 Eigenaars uiten bezorgdheden/bezwaren
 Toegankelijkheid
 Verwerving
 Samenstelling fora natuurinrichting
 Bijkomend nood aan 2 extra (bilaterale) vergaderingen.
3-3-2015 98

Proces eigenaars
Infoavond en –markt
 Voor wie?
 Jagers (15-tal)
 eigenaars (800-tal)
 landbouwers (100-tal)
 Wanneer?
 Na ondertekening Raamakkoord (okt 2011)
 Na afwerking van studies (juni 2012)
 Aanpak?
 Plenair gedeelte
 Overdracht info
 Infomarkt
 gerichte vragen stellen
 Op maat beantwoorden
3-3-2015 99

Proces eigenaars
Infomarkt: bemanning stand
 oktober 2011:
 Agentschap voor Natuur en Bos
 Afdeling Ruimtelijke Planning
 Onroerend Erfgoed Antwerpen
 Vlaamse Landmaatschappij
 Eerste kenbaarheid groep eigenaars
 Jan‘12: feitelijke vereniging “De Zwarte Specht”
 juni 2012:
 Dezelfde overheden van oktober 2011 +
 De Bosgroep
 De Zwarte Specht
3-3-2015 100

Proces eigenaars
Studie eigenaars: Februari 2014
 Eigenaars in of in de buurt van
Liereman
 Opzet gespiegeld aan landbouwstudie
 Internetbevraging
 3 workshops (kleine groepjes – begeleiding extern bureau)
 3 zitdagen (individueel - privé)
 Filosofie:
 Weten is rekening mee kunnen houden
 Weten is daarom nog niet uitvoering geven aan alle individuele
punten
 VLM wil bril van eigenaars kunnen opzetten
3-3-2015 101

Proces eigenaars
Studie eigenaars: Februari 2014
 Grote groep eigenaars
 Elkaar beter leren kennen
 Bevragen op landschapsniveau (geen individuele percelen!)
 Kansen & uitdagingen
 Toekomst van het gebied
 Info die bij kan dragen aan een geïntegreerde visie voor het
gebied.
3-3-2015 102

103
Bevindingen workshops eigenaars 2014
feiten en cijfers – in beeld

3-3-2015 104
Bevindingen workshops eigenaars 2014
feiten en cijfers – in beeld

Enkele overwegingen
 Participatie, OK, UITERAARD!
 Maar hoe organiseer je dat?
 Te vroeg? Te laat?
 Info delen: Draagvlak? Misbruik?
 - meegroeien
 - werken aan vertrouwen
 ZEER ARBEIDSINTENSIEF!
 SPELREGELS / ERECODE / wederzijds RESPECT
3-3-2015 105

Enkele overwegingen
 Participatie, OK, UITERAARD!
 Maar hoe organiseer je dat?
 Efficiënt?
 Effectief?
 Effectief op een efficiënte manier?
 Proces/procedures/ …. WIL OM TE SLAGEN!
3-3-2015 106

Participatie en ruimte:
lessen uit Oud - Turnhout
 De keuze ‘middenveld’ – ‘burgerinitiatief’ is een valse
keuze.
 Lokaal en zeer hoog heeft gewerkt
 De zorg om de consequentie is soms terecht, soms ook niet.
 Ook lokaal middenveld heeft het moeilijk met
‘burgerinitiatief’.
 Een dankwoord aan de VLM.
3-3-2015 107

Participatie en ruimte:
lessen uit Oud - Turnhout
Van open conflict naar succesvolle samenspraak met
realisaties op het terrein:
Het kan.
3-3-2015 108

RINGLAND
PETER VERMEULEN - STRAMIEN

112
Het dak op de
Antwerpse Ring

19401940: Duits plan voor Antwerpen
1957: APA Antwerpen
5

117117
1995: Grote Ring Antwerpen … terug geschrapt

118
1995: Staten-Generaal mobiliteit
12

119
2005: oprichting Straten-Generaal
2010: voorstel Meccano-tracé
12

124
2010: Masterplan 2020 / Meccano +
12

125125
2012: Overkappingsonderzoek Stad Antwerpen

126126
Stramien 2012: Uit de ban van de Ring

127127

128128
Filmpje
Bierkaartje

130130
Uit de ban van de RingStramien 2012: Uit de ban van de Ring

131131
Uit de ban van de RingStramien 2012: Uit de ban van de Ring

132132

139
Stedelijk verkeer
op -en afritten
139

149149
9 locaties in de ban van de Ring

153153
2014: Valentijnsakkoord

154154
Valentijns-akkoord: definitief concept?
23

156156
Het tiende district van Antwerpen

158158
Dagelijkse vlagplantactie

161161
Café Corsari – zevende dag - columns

162162
Ringland inwoner / Ringland T-shirts -fietsplaatjes

164164
Stappen om te overkappen

171171
MER Oosterweel: is BAM verenigbaar met Ringland?

172
Is Ringland haalbaar/betaalbaar?

173
Voorbeeldproject: Maastricht = geïntegreerde aanpak
173

174174
Vlaams Regeerakkoord: overkappingsstudie

175175
Afstemming overheidsstudies

178178
Ringland voert zelf studies uit

179179
Ringland voert zelf studies uit

180180
Top 10
Most trafficed cities in Europe and North America

184184
Waar wachten we op?
Dankzij …
Uit de Top 10 … In de Top 10

KLAAR VOOR HET WEEKEND. WEL THUIS.

STUDIEDAG - SAMEN DE RUIMTE MAKEN (28-02-2015)

Recomendados

Recomendados

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

Mais procurados (20)

Semelhante a STUDIEDAG - SAMEN DE RUIMTE MAKEN (28-02-2015)

Semelhante a STUDIEDAG - SAMEN DE RUIMTE MAKEN (28-02-2015) (20)

Mais de beweging.net

Mais de beweging.net (20)

STUDIEDAG - SAMEN DE RUIMTE MAKEN (28-02-2015)