Teknoloji̇ni̇n Yaşamımızdaki Yeri: Ruh Sağlığı ve İnsan Gelişimi Açısından

Teknoloji:
Yeni Bir Sorun mu?
@yankiyazgancom
İstanbul Kültür Üniversitesi- Psikoloji Çalıştayı
8 Nisan 2015
www.yankiyazgan.com www.ydydanismanlik.com

TEKNOLOJİ, SOSYAL MEDYA VE
ÇOCUK ERGEN RUH SAĞLIĞI
•  İKÜ Psikoloji Anabilim Dalı ile YDY Danışmanlık ve Güzel
Günler Polikliniği İşbirliği ile düzenlenen 8 Nisan 2015 tarihli İKÜ
Psikoloji Çalıştayı’ndaki sunumlardan bazılarını bir araya
getirdik.

katkılar
Bu dosyadaki sunumları
hazırlayanlar
•  Dr Yankı Yazgan (GüzelGünler
Polikliniği)
•  Psk Ceyda Dedeoğlu (YDY
Danışmanlık)
•  Dr Umut Kaytanlı (Z Kamil
Hast)
•  Dr Özlem Çakıcı (GüzelGünler
Polk)
Çalıştayın düzenlemesi
•  Doç Dr Zeynep Oktuğ (İKÜ)
•  Dr Gresa Çaraxhiu Bulut
(GüzelGünler Polk)
•  Bu dosyada yer almayan
sunumlar:
•  Selin Karaçam, Sandy Kohen,
Ayça Uslu (YDY Danışmanlık
Psikologları)

Katılımcılar
•  Toplam 387 katılımcı verisi toplandı.
•  %19,6 erkek (76), %80,4 kadın (311).
•  Ortalama yaş: 30 (18-68 aralığında)

5% 11%
84%
Bilgisayar…
Yok Ortak kullanım Kişiye özel
83%
4% 13%
Tablet
Yok Ortak kullanım Kişiye özel
İş yerinizde kullandığınız…

Sosyal hayatınızda kullandığınız…
3%
24%
73%
Bilgisayar
Yok
Aile/
arkadaş
ile ortak
62%
17%
21%
Tablet
Yok
Aile/
arkadaş
ile ortak
Özel

Ekranlı iletişim aracı kullanımı

Akıllı telefon kullanımı
•  %90.7’nin kendine ait akıllı telefonu ve
internet paketi var.
•  Katılımcı okullarımızdan her derste
öğrencieri tablet kullananlar %4.1; hiç
kullanmayanlar %89,4. Bazı derslerde
kullananlar ise %5,9

Teknolojiyi derse ne sıklıkla
aktarırsınız?

Teknoloji Tutum Ölçeği
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
e-posta kullanımı eğitim
alanında kullanılmaz.
Tepegöz, slayt, projeksiyon
gibi cihazlar fazla zaman
harcanması nedeniyle tercih
edilmemeli.
Internetin öğretimde
kullanımı zaman kaybıdır
Teknolojik araçların
kullanımının öğrenci
motivasyonun etkisi olmaz
Kararsız Katılmıyorum Katılıyorum

0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Teknolojik
araçların ders
anlatımında
kullanılması
gerekmez.
Videoya kayıt,
öğrencilerin
eksiklerini
görmelerini sağlar
Video bantlarının
tekrar izlenebilir
oluşu öğrencilere
geri bildirim sağlar.
Teknolojik araçlar
alıştırma yapma
ve tekrar etmek
amaçlı
kullanılabilir.
Öğrencilere
bilgisayar
okuryazarlığı
hakkında yemel
dersler verilmelidir.
Mevcut
teknolojilerinin
kullanımı, yeni
başka
teknolojilerin
gelişmesine
olanak sağlar.

0
1
2
3
4
5
6
Verimli çalışma ve öğrenme
konusunda, teknolojinin
getirdiği imkanlar olumlu bir
etkiye sahiptir.
Teknoloji kullanımı ile
anlaşmasında güçlük çekilen
derslerin kavranması daha
kolay hale gelecektir.
Hayatta başarılı olmak için
mutlaka, teknoloji
imkanlarından yararlanmak
gerekmiyor.
Günlük ve yıllık planlar,
öğretmenler tarafından
bilgisayar kullanılarak
hazırlanmalıdır.

0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Ders sırasında sık sık
bilgisayar destekli
öğretime yer
verilmelidir.
Öğrencilere yeni
teknolojilerin kullanımı
hakkında ön bilgiler
verilmedir.
Öğretmen
yetiştirmede yeni
teknolojilerin kullanımı
arttırılmalıdır.
Teknolojik araçlar
ancak tğm duyu
organlarına hitap
ettiğinde başarılı olur
Üniversiteden mezun
olabilmek için, "konu
alanı ile ilgili teknolojik
materyalleri
kullanabilme yeterliği"
de oranlanmalıdır.

Teknolojinin avantajları ve
dezavantajları
•  En çok avantaj sağladığını düşündüğünüz konular;
–  Dikkat ve ilgi çekme
–  Öğrenmeyi kalıcılaştırması
–  Bilgiye erişimde kolaylık sağlaması
•  Bu avantajların geliştirilmesine yönelik önerileriniz;
–  Bilinçli teknoloji kullanımının sınırlarının belirlenmesi
–  Teknolojik araç, yöntem ve olanakların arttırılması,
geliştirilmesi
–  Teknoloji kullanımı üzerine eğitimlerin yapılması

Teknolojinin avantajları ve
dezavantajları
•  En çok dezavantaj oluşturabileceğini düşündüğünüz
konular;
–  Dikkat dağıtması
–  Sosyal ilişkileri/iletişimi azaltması
–  Bağımlılığa neden olması
•  Bu dezavantajın giderilmesine yönelik önerileriniz;
–  Teknolojinin sınıf ortamında bilinçli, doğru ve dengeli
kullanımı
–  Bilinçli kullanım konusunda öğrenci, öğretmen ve velilere
eğitim verilmesi
–  Sanal olmayan, sosyal etkileşim sağlayan ve sorgulama ve
yorumlama becerilerini hedef alan aktivitelere yer vermek
(grup çalışmaları gibi)

Sanal
Çağda
Çocuk ve
Gençlerin
Gelişimi
Uzm. Psk. Ceyda Dedeoğlu

Gündem
•  İyi-kötü dengesi
•  Gelişimsel bakış açısı
•  Bilişsel & psiko-sosyal etkiler
•  Koruyucu çerçeve
•  Ne kadar büyük tehdit?
•  Bildiklerimizi değiştirecek
miyiz?
•  Ne yapmalıyız?

Internet sadece kötü mü?
•  Çok büyük sosyal karmaşa
•  Modern hayat üzerinde yaygın pozitif etkiler
•  Çeşitli toplumsal kaygılar: Mahremiyet, güvenlik, pornografi,
suçluluk, fikir hakları vs.
•  Çocuk gelişimi açısından önemli ve zorlayıcı bir alan
oluşturması

Nasıl bakmalıyız?
•  Etki modeli:
! Şiddet içeren görüntüler izlemenin çocuğun davranışları
üzerinde etkisi nedir?
•  Kullanım ve tatmin modeli:
! Internet hangi amaçlarla kullanılıyor ve çocuklar/gençler bu
kullanımdan ne elde ediyor?

Klasik bakışın dışına çıkarsak
•  Gelişimsel İnşaa Modeli
1.  Evrensel gençlik sorunlarının (kimlik, cinsellik, kendilik değeri
algısı, vs) eski ve yeni yöntemlerle ele alındığı yeni bir sosyal
ortam
2.  Yeni bir kültürel araç. Paylaşılıyor, normları gelişti, ve bu
normlar yeni kuşaklara aktarılıyor.
3.  Yeni bir biliş objesi: Dev bir sanal şebekeler şebekesi
4.  Kendisine özgü metotlar geliştirilmesi gereken yeni bir
araştırma alanı

Tanımlar
(Davis 2011)
! Sağlıklı internet kullanımı: Düşünsel, davranışsal
herhangi bir rahatsızlık duymaksızın uygun bir
zaman diliminde, istenen amaca ulaşmak için
internet kullanımı
! Problemli internet kullanımı: Internet kullanımının
bireyin yaşamının psikolojik, sosyal ve bilişsel
alanlarında güçlükler oluşturması

Bilişsel
•  Geliştirici özellikler: Neden-
sonuç ilişkisi kurma, kelime ve
sayıları öğrenme ve hatırda
tutma, üç boyutlu algı, el-göz
koordinasyonunu
•  Zorlayıcı özellikler: Kurmaca-
gerçek farkının
anlaşılmaması, gelişim
seviyesinin üzerinde
materyale maruz kalma

Öğrenme
•  Geliştirici özellikler: Bilgiye erişim, farklı kaynaklar
•  Zorlayıcı özellikler: Hazıra alışma, ders çalışma
zamanından çalma

Psiko-sosyal gelişim
•  Geliştirici özellikler: Arkadaşlarla bağlantıda
kalmanın yeni yolu
•  Zorlayıcı özellikler: Yalnızlaşma, sosyal iletişimin
azalması

Nasıl değil kiminle?
•  Internet üzerinden mesajlaşma yakın arkadaş
çevresi ile ise psiko-sosyal iyilik halini destekliyor
•  Arkadaşlık ilişkileri zaten zedeli olanlar
yabancılarla mesajlaşmak için kullanıyor;
yalnızlıkları ve depresif özellikleri artıyor.

Tehlike boyutu?
•  Eurokids online / Kasım 2011/ 9-16 yaş / 1018 kullanıcı
•  Anne babaların %60’ı: Çocuğumu internet riskleri
konusunda eğitebilirim
•  Çocukların %50’si: Anne babalar bu konulardan anlamaz,
arkadaşımla konuşurum veya kimse ile paylaşmam
•  Çocukların %78’i: Internet kullanımı ve risklerini anne
babamdan daha iyi bilirim
•  EU Kids online güvenliği testi: Avrupa ortalaması 3.35/8;
Türkiye’deki çocukların puanı 2.6

Koruyucu çerçeve
•  Çocuk/gençlerin güçlendirilmesi
•  Ailelerin üstüne düşenler
•  Dijital yurttaşlık

Korurken ihlal ettiklerimiz
Bildiklerimizi değiştirecek miyiz?
BM Çocuk Hakları Sözleşmesi:
•  Görüşlerini ifade etme ve bunların dinlenilmesi
(Madde 12)
•  Bilgi arama, alma ve içselleştirme hakları da dahil
olmak üzere ifade özgürlüğü (Madde 13)
•  Dernek kurma ve barışçı toplantı yapma ve
bilgiye erişim (Madde 17)
Haklarını güvence altına almaktadır.

(Okulda) Ne yapabiliriz?
•  Çocukların bilgisayar kullanımı konusunda ebeveynler
çocuklarıyla daha fazla etkileşime girmelidir
•  Ebeveynlerin interneti kullanabilmeleri için adımlar
atılmalı, ebeveynlere internet güvenliği hakkında bilgi/
eğitim verilmelidir,
•  Okullardaki bilgi ve iletişime yönelik derslerin içerikleri
geliştirilerek, internet güvenliği konusunda daha fazla ve
yeni bilgiler sunulmalıdır
•  Okul aile birliğinin de katkısı ile aile ve öğretmenlerin
internet güvenliği konusunda işbirliği yapmaları
sağlanmalıdır.
•  Online öğrenme ortamlarının kullanımını teşvik etmek ve
arttırmak için farklı organlarda bu ortamlar tanıtılmalıdır.

Teknolojik
Bağımlılıklar
Uz. Dr. Umut Kaytanlı
İstanbul Zeynep Kamil Kadın ve Çocuk Hastalıkları
Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Çocuk Psikiyatrisi Polikliniği
İKÜ Psikoloji Çalıştayı – II

“Teknoloji Çağı”

Z kuşağı…

Z kuşağı?
•  Bilgisayar?
•  Tablet?
•  İnternet kullanımı?
•  Oyunlar?
•  Sosyal medya hesabı?
•  Akıllı telefon?

Z kuşağı - Bilgisayar kullanımı?
•  8-16 yaş arası109 çocuk ve ergen (İÜ Cerrahpaşa Tıp Fak. Çocuk Psikiyatrisi Polikliniği -
2010)
•  İlk kullanma yaşı: Kız: 3 yaş, Erkek: 2 yaş
" Ortalama: 7,6 yaş
(Kız: 8,3 yaş , Erkek: 7 yaş)
•  Kendine ait: %67
•  İnternet erişimi: %88.1
•  Bilgisayar nerede?: %59,4 çocuk odası

Bilgisayar oyunları?
• 2009’da yapılan bir çalışmada annelerin %54’üne göre
çocuklarını en çok mutlu eden aktivite dışarıda oyun
parkında oynamak
• İnternet üzerinden yapılan bir başka çalışmada (2010)
çocukların %86’sı arkadaşlarıyla dışarıda oynamayı
bilgisayar oyunu oynamaya tercih ettiklerini
bildirmişler.

Z kuşağı – Telefon kullanımı?
•  2012, Avustralya: 5-14 yaş arası - 1/3’ü cep tel. sahibi
•  6-15 yaş arasında (TUİK, 2013):
" Kullanım oranı %24,3
" Kendi telefonu olan %13,1
" Kullanmaya başlama yaşı: 10
•  Akıllı tel. "15-19 yaş arası 308 ergen (İstanbul, 2014): %76,7
•  Ortalama 8,5 sa/gün
•  En çok sosyal medya/ eğlenme/ mesajlaşma amaçlı

Teknolojik bağımlılıklar
•  İnsan-makine etkileşiminin olduğu, tetikleyici ve pekiştirici
unsurları ile bağımlılık eğiliminin artışına katkıda bulunan
kimyasal olmayan (davranışsal) bağımlılıklar (Griffiths, 1995).
•  Aktif: Bilgisayar oyunları
•  Pasif: TV

İnternet bağımlılığı
•  Tanım üzerinde bir ortak bir karara varılmış değil..
•  Kompulsif internet kullanımı
•  Patolojik internet kullanımı
•  “Internet dependency”
•  İnternetomani

Young - İnternet Bağımlılığı için Önerdiği Tanı
Ölçütleri (6 aydır; 5/8)
1.  İnternet ile ilgili aşırı zihinsel uğraş (sürekli olarak interneti
düşünme, internette yapılan aktivitelerin hayalini kurma,
internette yapılması planlanan bir sonraki etkinliği düşünme,
vb)
2.  İstenilen keyfi almak için giderek daha fazla oranda internet
kullanma ihtiyacı duyma
3.  İnterneti kullanımını kontrol etme, azaltma ya da tamamen
bırakmaya yönelik başarısız girişimlerin olması
4.  İnternet kullanımının azaltılması ya da tamamen kesilmesi
durumunda huzursuzluk, çökkünlük ya da kızgınlık
hissedilmesi

Young - İnternet Bağımlılığı için Önerdiği Tanı
Ölçütleri (6 aydır; 5/8)
5.  Başlangıçta planlanandan daha uzun süre internette kalma,
günlük aktiviteleri planlamada güçlük
6.  Aşırı internet kullanımı nedeniyle aile, okul, iş ve arkadaş
çevresiyle sorunlar yaşama, eğitim veya kariyer ile ilgili
bir fırsatı tehlikeye atma ya da kaybetme
7.  Başkalarına (aile, arkadaşlar, terapist, vb) internette kalma
süresi ile ilgili yalan söyleme
8.  İnterneti problemlerden kaçmak veya olumsuz
duygulardan (örn. çaresizlik, suçluluk, çökkünlük, kaygı)
uzaklaşmak için kullanma

! Küresel prevalans ile ilgili güvenilir veri yok.
! Tahiroğlu ve ark. (2010), psikiyatrik bozukluğu olan ve olmayan 12-18 yaş
arasındaki 884 ergeni problemli internet kullanımı açısından
değerlendirmişlerdir.
! Psikiyatrik örneklemde (PÖ) internet bağımlılığını değerlendirme ölçeği
(İBDÖ) puanları toplum örneklemine (TÖ) göre daha yüksek
! PÖ’de >8 saat/hafta internet kullananların oranı %23.3, toplum örnekleminde
%10.6

! PÖ’de :
* en sık tanı DEHB (n:260; %58.8)
* Anksiyete bzk. (n:96; %21.7)
* Duygudurum bozuklukları (n:55; %12.5)
! Haftada 8 saat ve üzeri internet kullanan bireylerin
* %32.7’si Duygudurum bzk.
* %25 DEHB
* %19.8 Anksiyete bzk.

İnternet bağımlılığı – Kim riskli?
! DEHB problemli internet kullanımı için bir risk faktörü
" Ödüllendirme ve ödül arama davranışlarına artmış hassasiyet
" Davranışı durdurma ve denetleme güçlükleri
•  Depresif belirtiler (Young ve Rogers, 1998)
•  Yalnızlık, sosyal izolasyon (Kraut ve ark., 1998)
•  Kompulsif internet kullanımı " 6 ay sonra ergenlerde depresyon riskinde
artış (Kraut ve ark., 1998)

İnternet bağımlılığı – Kim riskli?
•  1098 ebeveyn-çocuk çifti (13-17 y; Hong Kong)
•  Ebeveynde psikiyatrik problem ile çocuktaki internet
bağımlılığı arasında ilişki (+)
•  Çocukların %24’ünde orta-ciddi İnternet Bağımlılığı
(+)
•  Çocukta:
" Akıllı telefon sahipliği
" >3 sa/ gün internet kull. ya da online oyun
" Pornografik siteleri gezme
" Kısa uyku süresi
" Saldırgan mesaj/ görsel gönderme/ alma
(Lam, 2015)

Oyun bağımlılığı?
•  En geniş tanımıyla:
“Belirgin derecede zarara yol açan oyun oynamayı kontrol
edememe”
•  Her tür oyunun “aşırı kullanımı” söz konusu olsa da, en fazla online
oyunları oynayanlarda görülüyor.
•  Online oyunlar “alkol” ya da “kumar” gibi (Chappel ve ark. 2006)
•  Kumar oynama ile birbirlerine hem ruhsal-davranışsal (pekiştirme
şemaları) hem de yapısal olarak (ses ve ışıkların etkisi) benziyorlar
(Griffiths ve Wood, 2000).

Oyun bağımlılığı..
•  İki yönlü ilişki:
Oyun bağımlılığı altta yatan bir psikopatolojinin dışavurumu mu?
"“ ‘Gerçeklikten kaçış’ psikopatolojiden köken alıyor ya da
psikopatolojiye yol açıyor olabilir” (Caplan, 2007, 2003; Ha ve ark.,
2007; Kim ve Davis, 2009).
! Oyun oynamak bazı oyunculara dikkate değer ölçüde olumlu
psikososyal faydalar sağlıyor olabilir (Longman ve ark., 2007; Lim ve
Roselyn Lee, 2009)
Online oyunlar sosyal etkileşim ortamı oluşturarak yalnızlık
duyguları üzerine etki ediyor gibi görünüyor.

Oyuncuya ait özellikler :
#  Düşük öz-yeterlik
#  Düşük özgüven
#  Saldırgan eğilimler
#  Sosyal inhibisyon
#  İşlevsel olmayan başa çıkma yöntemleri
#  Düşük ebeveyn desteği
#  Okulla ilişkili sorunlar "Düşük okul başarısı?
#  DEHB
#  Duygudurum bozuklukları
#  Madde kötüye kullanımı
#  ……………….

! Daha az tecrübeli oyuncular kendini daha “hızlı kaptırıyor”,
özellikle ilk saat içinde. Tecrübeli kişiler bu duyguyu yaşamak için daha
fazla süreye ihtiyaç duyuyor, bu da tolerans gelişmesi ile benzerlik
gösteriyor.
! Oynanan süre ile bağımlılık davranışı arasında orta derecede bir ilişki
var: Çok uzun süre oynasa da bu bir kişinin bağımlı olduğu anlamına
gelmiyor.
! Oyun oynarken harcanan zaman üzerine yapılan bir araştırmada 14-15
yaşlarında 116 ergene aynı sürede bilgisayar oyunu oynama ve
ekranda okuma görevi verilmiştir. Katılımcılar bilgisayar oyunu görevinin
okuma görevinden süre olarak daha kısa olduğunu tahmin etmişlerdir
(Tobin ve Grondin, 2009).

Uykuya Etki
•  Medya kullanımının normal uykunun yerini alması
•  Artmış zihinsel, duygusal veya fizyolojik uyarılma
•  Parlak ışığın (“blue light”) sirkadiyen ritmi
geciktirmesi (Cain ve Gradisar, 2010).
•  Uyku öncesi yaklaşık 1 saat bilgisayar oyunu
oynayan ergenlerde uykuya dalma süresinde
uzama bildirilmiş (Dworak ve ark., 2007; Weaver
ve ark., 2010)
17. Ergen Günleri, Samsun

Aileler nelere dikkat etmeli?
•  Kullanım süresi gittikçe artıyorsa
•  Okula hazırlanma, yemeğe gelme, spora gitme gibi günlük aktiviteler etkilenmeye
başladıysa
•  Derslerine odaklanamıyorsa
•  Okul başarısı giderek düşüyorsa
•  Kullanımı ile ilgili endişeler dile getirildiğinde tartışmaya dönüşüyorsa
•  Bilgisayar/ tablet/ telefondan uzak kalınca yoksunluk belirtileri gösteriyorsa (sinirlilik,
gerginlik)

Aileler nelere dikkat etmeli?
•  Uyku sorunları yaşıyorsa (Geç yatıyor, yorgun uyanıyor, derste
uyukluyor)
•  Daha önceden sevdiği şeylere artık eskisi kadar ilgi duymuyorsa
•  Cihazlar ortada yokken “sıkılmış” hissediyorsa
•  Kullanımı hakkında yalan söylüyor ya da yalan söyleme
davranışında artış varsa
•  Aile ve arkadaşlarla geçirilen zaman gittikçe azalıyorsa

Aileler ne yapmalı?
•  Ebeveynler doğru kullanmalı, örnek olmalı
•  “Diş fırçalamayı öğretir gibi” teknolojik cihazların doğru
kullanımını öğretmeli

•  3 yaş öncesi çocuklar “elektronik medya ile
tanıştırılmamalı” (TV, bilgisayar/ tablet, cep tel…)
•  3-5 yaş arası 1 sa/gün, 5 yaş sonrası 2 sa/gün aşılmamalı
•  Belirgin kurallar getirmeli “yemek sırasında telefon
kullanmaya izin yok” “Uykudan 1 saat önce kullanıma izin
yok”
•  Odasında TV ve bilgisayar bulunmamalı
•  Telefon, ipad gibi taşınabilir cihazlar uyuduğu oda dışında
tutulmalı

•  Aile üyeleriyle birlikte etkinlikler düzenlemeli (sinema, birlikte
spor yapma vb.)
•  Hobi edinmesini özendirmeli
•  Teknolojik cihazların kullanımı “ödül” olmamalı
•  Sosyal medya hesaplarını kontrol etmeli
•  Oynadığı oyunlar hakkında bilgi sahibi
olmalı
www.esrb.org

İnternet Bağımlılığı:
Çocukluktan Erişkinliğe Eş
Tanı ve Aile İçi Etkileşimler
Dr. Özlem Çakıcı
Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı

•  Epidemiyolojik araştırmalar internet bağımlılarının %50’ sinde
başka bir psikiyatrik bozukluk bulunduğunu ortaya koymuştur
•  En sık rastlanan bozukluklar :
•  madde kullanımı (%38) (Sigara ve enerji içeceği gibi haz
verici madde kullananlarda internet bağımlılığı riski
artmaktadır.)
•  Ebeveynlerin alkol, madde gibi alışkanlıkları,
çocuklarında internet bağımlılığı riskini arttırmaktadır.
•  duygudurum bozukluğu (%33)
•  anksiyete bozukluğu (%10)
•  psikotik bozukluk (%14)

•  Bu kişilerin %38’nin en az bir başka bağımlılığının daha
olduğu ve bunlar arasında en sık kompülsif alışverişin (%19),
kumar oynamanın (%10), piromaninin (%10) ve kompülsif
seks bağımlığının (%10) bulunduğu belirtilmiştir.

•  Ayrıca bu kişilerin bazılarının kişilik bozukluğu (borderline, narsistik ve
antisosyal) kriterlerini de karşıladıkları ve özellikle daha önceden çeşitli
dürtü kontrol bozukluğu ya da madde bağımlılığı sorunu olanların
interneti daha aşırı ve patolojik düzeyde kullanma eğiliminde oldukları
ifade edilmiştir (Odabaşıoğlu G, 2007 ).
•  Ülkemizde yapılan bir çalışmada ise, özellikle genç yaş grubunda DEHB,
sosyal fobi, depresyon varlığında veya ailede bağımlılığa yatkınlık söz
konusu olduğunda riskli internet kullanımının görülebileceği belirtilmiştir.

Sosyal Fobi’de;
•  kişilerarası iletişimde olan kaygının internet ortamın da bulunmaması,
•  kişinin kendini daha rahat ifade edebilmesi ve gerçek hayatta kuramadığı
ilişkiyi sanal ortamda kurmak arzusu
Anksiyete Bozukluğu’nda;
•  kaygıyı azaltmak ve olumsuz duygularla mücadele etmek için interneti
daha fazla kullanma eğiliminde oldukları için

Fiziksel problemler
•  İnternet bağımlılığında:
•  beslenme alışkanlıkları bozulmaktadır.
•  daha fazla obezite görülmektedir.
•  fiziksel aktivitelere daha az katılmaktadırlar.
•  uyku süresi kısalmaktadır ve daha sık uyku sorunu
yaşamaktadırlar.
•  postür problemleri, karpal tünel sendromu

•  İnternet bağımlılığını tedavi ederken eş zamanda bulunan
psikopatolojiler de ele alınmalıdır.
Eur Psychiatry. 2012 Jan;27(1):1-8
The association between Internet addiction and psychiatric disorder: a review of the literature.
Ko CH1, Yen JY, Yen CF, Chen CS, Chen CC.

Sonuç
•  İnternet bağımlılığı pek çok psikiyatrik bozuklukla eș zamanlı görülmekte
olup, așırı internet kullanımının gerçekten ayrı bir bozukluk mu olduğu
yoksa altta yatan bașka bir psikiyatrik bozukluğun bir belirtisi mi olduğu iyi
ayırt edilmeli ve tedavisi buna göre planlanmalıdır.

•  Shapira ve arkadaşlarının 2000 yılında yaptığı bir çalışmada
çalışmaya dahil edilenlerin katılımcıların %95’inde ailede bir
psikiyatrik hastalık öyküsü bulunmaktaydı.
%65 depresyon
%50 bipolar bozukluk
%20 madde kullanımı

•  Ebeveynlerin ruh sağlığı ile (özellikle depresyon) çocukların
internet bağımlılığı arasında belirgin ilişki vardır.
Addict Behav. 2015 Mar;42:20-3
Parental mental health and Internet Addiction in adolescents.
Lam LT1

•  Ebeveyn ve ergenin «patolojik internet kullanımı»
birbirleri ile ilişkilidir. Ve bu ilişki ergenin stres
durumundan etkilenir. Ergenleri tedavi ederken
ebeveynin internet kullanımı da değerlendirmeye
alınmalıdır.
J Adolesc Health. 2015 Mar;56(3):300-6.
Stress moderates the relationship between problematic internet use by parents
and problematic internet use by adolescents.
Lam LT1, Wong EM2.

•  Ebeveyn ve ergen arasındaki iyi iletişim ve aile işlevselliğinin iyi olmasının
(pozitif ebeveyn-çocuk ilişkisi, destekleyici ebeveyn) ergenin patolojik
internet kullanımını önlemeye yardımcı olduğu gösterilmiş.
Jugendpsychiatr Psychother. 2015 Jan;43(1):9-17
[Relationships between family interactions and pathological internet use in adolescents: an review].
Wartberg L1, Aden A1, Thomsen M1, Thomasius R1.

•  Ebeveynler arası çatışma internet bağımlılığını yorduyor. (özellikle kız
ergenlerde). Bunu önlemek için aile müdahaleleri ile aile işlevselliğini
tekrar fonksiyonel hale getirmek gerekiyor.
Psychiatry Clin Neurosci. 2015 Apr;69(4):192-200
Bidirectional associations between family factors and Internet addiction among adolescents in a
prospective investigation.
Ko CH1, Wang PW, Liu TL, Yen CF, Chen CS, Yen JY.

•  Ebeveyn-ergen ilişki/iletişiminin kalitesi internet bağımlılığı gelişimi ile
yakından ilişkili. Anne ile ilgili faktörler babaya göre çok daha etkili.
Ailenin sosyo ekonomik seviyesi internet kullanım seviyesini etkiliyor
ama bağımlılıkla ilişkili bulunmamış.
BMC Psychiatry. 2014 Apr 15;14:112.
Parent-adolescent interaction and risk of adolescent internet addiction: a population-based study
in Shanghai.
Xu J, Shen LX, Yan CH1, Hu H, Yang F,

•  Anne ve babaların davranışları çocuğun internet bağımlılığı geliştirmesinde
farklı etkilere sahip. Özellikle babanın reddedici olması veya aşırı koruyucu
olması ve annenin reddedici olması bağımlılık riskini artırıyor.
Cyberpsychol Behav Soc Netw. 2014 Feb;17(2):104-10
The influence of personality, parental behaviors, and self-esteem on Internet addiction: a study of
Chinese college students.
Yao MZ1, He J, Ko DM, Pang K.

Sonuç
•  Aileyi internetin bağımlılık yapabileceği konusunda eğitmek
•  Kişiyi internet üzerinden psikolojik ihtiyaçlarını karşılamaya
yöneltmiş olan ailevi çatışmaların konuşulabilmesini sağlamak
•  Aileyi bağımlı kişinin tedavisine yardımcı olmaları için
cesaretlendirmek
önemlidir…

TEŞEKKÜRLER
•  YDY DANIŞMANLIK (www.ydydanismanlik.com)
•  GÜZEL GÜNLER POLİKLİNİĞİ

Teknoloji̇ni̇n Yaşamımızdaki Yeri: Ruh Sağlığı ve İnsan Gelişimi Açısından

Recomendados

Recomendados

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

Mais procurados (13)

Destaque

Destaque (20)

Semelhante a Teknoloji̇ni̇n Yaşamımızdaki Yeri: Ruh Sağlığı ve İnsan Gelişimi Açısından

Semelhante a Teknoloji̇ni̇n Yaşamımızdaki Yeri: Ruh Sağlığı ve İnsan Gelişimi Açısından (20)

Mais de Yanki Yazgan

Mais de Yanki Yazgan (20)

Teknoloji̇ni̇n Yaşamımızdaki Yeri: Ruh Sağlığı ve İnsan Gelişimi Açısından