Εθνικός Διάλογος για το Σύστημα Προστατευόμενων Περιοχών
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΕΣΔΑ
1. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΣΤΟ
ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΕΣΔΑ
Αρφανάκου Αναστασία
ΥΠΕΚΑ
Γραφείο Εναλλακτικής Διαχείρισης
Συσκευασιών και Άλλων Προϊόντων
2. Θεσμικό Πλαίσιο για την Ανακύκλωση
Νόμος 4042/ 2012 (ενσωμάτωση της οδηγίας πλαίσιο για τα
απόβλητα 2008/98/ΕΕ)
Ν. 2939/01 για την εναλλακτική διαχείριση συσκευασιών και
άλλων προϊόντων, όπως τροποποιήθηκε με το Ν. 3854/2010,
και τα κατ΄ εξουσιοδότηση αυτού εκδοθέντα ΠΔ και ΚΥΑ για
ΟΤΚΖ, Μεταχειρισμένα Ελαστικά Οχημάτων, Ηλεκτρικές
Στήλες και Συσσωρευτές, ΑΗΗΕ, Απόβλητα Έλαια και
Απόβλητα Εκσκαφών Κατασκευών και Κατεδαφίσεων
3. Που στοχεύουμε;
Στην επίτευξη των ποσοτικών στόχων της οδηγίας
2009/98/ΕΚ (ν. 4042/2012) και των ειδικότερων στόχων που
τίθενται για ειδικά ρεύματα αποβλήτων από οδηγίες της ΕΕ ή /
και από την εθνική νομοθεσία
Στην επίτευξη υψηλής ποιότητας ανακύκλωσης με την
προώθηση χωριστής συλλογής εφόσον αυτό είναι τεχνικά,
περιβαλλοντικά και οικονομικά εφικτό
Στην ενίσχυση της ανακύκλωσης μέσω της εφαρμογής της
διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού
Στη μείωση στο ελάχιστο δυνατό της ποσότητας ανακτήσιμων
υλικών που διατίθενται για υγειονομική ταφή
4. Ποια μέθοδο επιλέγουμε για τον
υπολογισμό του στόχου της Οδηγίας
2008/98/ΕΕ ;
Επιλέγουμε την 2ης μεθόδου υπολογισμού του στόχου ήτοι:
(%)
Ανακυκλωμένη ποσότητα χαρτιού, μετάλλων, πλαστικών και γυαλιού που
περιλαμβάνεται στα οικιακά απόβλητα και σε άλλες επιμέρους
ροές οικιακών αποβλήτων ή συναφείς ροές αποβλήτων
Συνολική παραγόμενη ποσότητα χαρτιού, μετάλλων, πλαστικών και
γυαλιού από οικιακά απόβλητα και σε άλλες επιμέρους ροές οικιακών
αποβλήτων ή συναφείς ροές αποβλήτων
Ποσοτικός στόχος
Ν.
4042/2012: 50% προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση
ανακύκλωση για χαρτί – μέταλλο – πλαστικό – γυαλί
και
5. Ειδικότερες πολιτικές και στόχοι για τα
ρεύματα της Εναλλακτικής Διαχείρισης
Ποιοτική αναβάθμιση της ανακύκλωσης με την προώθηση
χωριστής συλλογής αποβλήτων - Γεωγραφική επέκταση της
χωριστής συλλογής
Βελτιστοποίηση της λειτουργίας των υφιστάμενων
συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης και διερεύνηση
επέκτασης της εναλλακτικής διαχείρισης σε άλλα απόβλητα
Διεύρυνση των δικτύων επεξεργασίας αποβλήτων – ενίσχυση
ανάκτησης - ανακύκλωσης
6. Ειδικότερες Πολιτικές και στρατηγική για τα
ρεύματα της Εναλλακτικής Διαχείρισης
Ανάπτυξη
αγορών ανακτώμενων υλικών
Καταγραφή των διαχειριστών / παραγωγών συσκευασιών /
άλλων προϊόντων – Δημιουργία μητρώου παραγωγού
Καταπολέμηση εισφοροδιαφυγής
Εντατικοποίηση των ελέγχων
Σταδιακή εξάλειψη της παράνομης διακίνησης/διαχείρισης
αποβλήτων
Υλοποίηση προγραμμάτων ενημέρωσης ευαισθητοποίησης του
κοινού / στοχευμένων ομάδων/ φορέων
7. Ειδικότερες Πολιτικές και στρατηγική για τα ρεύματα
της Εναλλακτικής Διαχείρισης
Παρακολούθηση και έλεγχος της επίδοσης των
συστημάτων βάσει της κείμενης κατά περίπτωση
νομοθεσίας και των τιθέμενων όρων και της επίτευξης
των ποσοτικών στόχων συλλογής – ανάκτησης –
επαναχρησιμοποίησης
Ενίσχυση του ρόλου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην
οργάνωση - παρακολούθηση – καταγραφή των εργασιών
εναλλακτικής διαχείρισης όλων των ρευμάτων και
πρωτίστως των δημοτικών αποβλήτων
Βελτιώσεις – τροποποιήσεις στο υφιστάμενο θεσμικό
πλαίσιο της εναλλακτικής διαχείρισης
8. Απόβλητα συσκευασίας
Εκπόνηση προγραμμάτων εναλλακτικής διαχείρισης (μέτρα για
την επίτευξη / βελτίωση ποσοτικών στόχων, μεθόδους για την
οργάνωση της εναλλακτικής διαχείρισης συσκευασιών)
κατ΄εφαρμογή του ν. 2939/01 όπως τροποποιήθηκε και ισχύει
Προώθηση χωριστής συλλογής των αποβλήτων συσκευασίας και
ειδικότερα για το γυαλί, μέταλλα /πλαστικό και χαρτί
Πανελλαδική κάλυψη από δίκτυα διαλογής στην πηγή
αποβλήτων συσκευασίας – εξορθολογισμός δικτύων συλλογής
Επικαιροποίηση
επιχειρησιακών
σχεδίων
εγκεκριμένων
συστημάτων
εναλλακτικής
διαχείρισης
–
επανεξέταση
χρηματικών εισφορών
9. Απόβλητα συσκευασίας
Εκπόνηση σε συνεργασία με το ΣΣΕΔ – ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ και τήρηση
προδιαγραφών για τα ανακτηθέντα απόβλητα συσκευασίας ανά
υλικό, με υπόχρεους υλοποίησης τα ΚΔΑΥ
Απαγόρευση ή περιορισμός της χρήσης υλικών στις συσκευασίες, τα
οποία μειώνουν ή εμποδίζουν τις δυνατότητες ανάκτησης
Οργάνωση συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης συσκευασιών που
εμπεριέχουν κατάλοιπα επικίνδυνων ουσιών - διαχείριση αποβλήτων
συσκευασιών αγροχημικών
Ποσοτικός στόχος
Εκτιμώμενη ανακύκλωση αποβλήτων συσκευασίας το 2020: 75%
περίπου επί της συνολικής παραγόμενης ποσότητας αποβλήτων
συσκευασίας
10. Απόβλητα εκσκαφών, κατασκευών και
κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ)
Εφαρμογή της εναλλακτικής διαχείρισης ΑΕΚΚ στα δημόσια
και ιδιωτικά έργα με την προσαρμογή της σχετικής
νομοθεσίας ή της διαδικασίας όπου απαιτείται
Πανελλαδική κάλυψη από τα ΣΕΔ των ΑΕΚΚ
Προώθηση διαλογής στην πηγή με διαχωρισμό των επιμέρους
υλικών στο εργοτάξιο
Εξορθολογισμός της λειτουργίας των ΣΕΔ
και
αναπροσαρμογή των χρηματικών εισφορών
Ανάπτυξη υποδομών για την επεξεργασία των ΑΕΚΚ
Σε συνεργασία με τη ΓΓΔΕ δημιουργία βάσης δεδομένων για
την καταγραφή των Στοιχείων Διαχείρισης Αποβλήτων (ΣΔΑ)
του συνόλου των ΑΕΚΚ των προερχομένων από τα Δημόσια
Έργα
11. Απόβλητα εκσκαφών, κατασκευών και
κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ)
Σε συνεργασία με τις Υπηρεσίες Δόμησης δημιουργία βάσης
δεδομένων για την καταγραφή των Στοιχείων Διαχείρισης
Αποβλήτων (ΣΔΑ) του συνόλου των ΑΕΚΚ των
προερχομένων από τα Δημόσια Έργα
Ανάπτυξη αγορών για τα δευτερογενή υλικά της επεξεργασίας
ΑΕΚΚ κυρίως με την χρήση τους στα Δημόσια Έργα
Ποσοτικός στόχος
Ανάκτηση ΑΕΚΚ το 2020: 70% (συμπεριλαμβάνεται η επίχωση)
12. Λοιπά ρεύματα εναλλακτικής διαχείρισης
Απόβλητα Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού (ΑΗΗΕ)
Νομοθετικές ρυθμίσεις - ενσωμάτωση της οδηγίας 2012/19/ΕΕ
Ενίσχυση του ρόλου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης τη συλλογή των
ΑΗΗΕ – Επέκταση δημοτικών σημείων συλλογής
Επέκταση της συλλογής ογκωδών ΑΗΗΕ κατ’ οίκον
Επέκταση της συλλογής στα καταστήματα λιανικής, δημόσιες
υπηρεσίες κυρίως για τη χωριστή συλλογή μικρών συσκευών
Ενίσχυση ελέγχων με σκοπό την εξάλειψη της παράνομης
διακίνησης ΑΗΗΕ
13. Λοιπά ρεύματα εναλλακτικής διαχείρισης
Απόβλητα Έλαια (ΑΕ)
Τροποποίηση του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου για την
εναλλακτική διαχείριση ΑΕ
Αύξηση των στόχων (εθνικών) συλλογής και αναγέννησης ΑΕ
Περεταίρω προώθηση χωριστής συλλογής από οργανισμούς και
πλοία
Μεταχειρισμένα Ελαστικά Οχημάτων (ΜΕΟ)
Ανάπτυξη προτύπων, προδιαγραφών και μεθοδολογιών για την
παραγωγή, εμπορία, και χρήσεις των ΜΕΟ και των προϊόντων
τους από την επεξεργασία τους
Ανάπτυξη αγορών υλικών / αποβλήτων επεξεργασίας
μεταχειρισμένων ελαστικών
Υιοθέτηση υψηλότερων στόχων ανάκτησης – ανακύκλωσης
14. Λοιπά ρεύματα εναλλακτικής διαχείρισης
Απόβλητα Συσσωρευτών Οχημάτων & Βιομηχανίας
Συλλογή του συνόλου των Συσσωρευτών Οξέως –Pb
Εντατικοποίηση ελέγχων - εξάλειψη παράνομης διακίνησης
Απόβλητα φορητών ηλεκτρικών στηλών κι συσσωρευτών
Εντατικοποίηση προγραμμάτων ενημέρωσης –
ευαισθητοποίησης, πύκνωση δικτύου συλλογής
Οχήματα Τέλους Κύκλου Ζωής (ΟΤΚΖ)
Επίτευξη του στόχου (95%) το έτος 2015
Επεξεργασία του ελαφρού κλάσματος τεμαχισμού ΟΤΚΖ
Ενεργειακή αξιοποίηση των παραγόμενων αποβλήτων της
προαναφερόμενης επεξεργασίας
15. Έντυπο υλικό
Προώθηση χωριστής συλλογής χαρτιού με επέκταση των
προγραμμάτων συλλογής στις δημόσιες υπηρεσίες, εκπαιδευτικά
ιδρύματα, εγκαταστάσεις και χώρους του ευρύτερου δημόσιου
τομέα και παράλληλα με την εγκατάσταση κάδου χωριστής
συλλογής χαρτιού στο δημοτικό δίκτυο συλλογής για το σύνολο
της χώρας έως το 2020. Διερεύνηση συνεργασίας με ΣΕΔ
εναλλακτικής διαχείρισης συσκευασιών
Notas do Editor
Αφορά την εφαρμογή της «Διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού»
Στο πλαίσιο της επίτευξης μιας «Κοινωνίας Ανακύκλωσης»
Χρησιμοποίηση αποβλήτων ως πόρου
Την εκπλήρωση των προτύπων ποιότητας των βιομηχανιών ανακύκλωσης
"συναφή απόβλητα" : απόβλητα τα οποία, λόγω της φύσης και της σύνθεσής τους, είναι συγκρίσιμα με τα οικιακά απόβλητα, εκτός των αποβλήτων της παραγωγής και των αποβλήτων της γεωργίας και της δασοκομίας·
τα κράτη μέλη ελέγχουν τη συμμόρφωση προς τους στόχους που τίθενται στο άρθρο 11 παράγραφος 2 της οδηγίας 2008/98/ΕΚ υπολογίζοντας το βάρος των ροών αποβλήτων που παρήχθησαν και τις ροές αποβλήτων που προετοιμάστηκαν για επαναχρησιμοποίηση, ανακυκλώθηκαν ή υποβλήθηκαν σε άλλη ανάκτηση υλικών κατά τη διάρκεια ενός ημερολογιακού έτους.
Ο υπολογισμός του βάρους των αποβλήτων που προετοιμάστηκαν για επαναχρησιμοποίηση, ανακυκλώθηκαν ή χρησιμοποιήθηκαν για την ανάκτηση υλικών γίνεται με βάση τα εισερχόμενα απόβλητα που χρησιμοποιήθηκαν στην προετοιμασία με σκοπό την επαναχρησιμοποίηση ή την τελική ανακύκλωση ή άλλες διεργασίες τελικής ανάκτησης υλικών. Η προπαρασκευαστική εργασία πριν υποβληθούν τα απόβλητα σε εργασίες ανάκτησης ή διάθεσης δεν αποτελεί τελική ανακύκλωση ή άλλη εργασία τελικής ανάκτησης υλικών. Όταν τα απόβλητα συλλέγονται χωριστά ή τα προϊόντα μιας εγκατάστασης διαλογής αποστέλλονται για εργασίες ανακύκλωσης ή άλλες εργασίες ανάκτησης υλικών χωρίς σημαντικές απώλειες, ως βάρος των εν λόγω αποβλήτων μπορεί να θεωρηθεί το βάρος των αποβλήτων τα οποία προετοιμάστηκαν για επαναχρησιμοποίηση, ανακυκλώθηκαν ή υποβλήθηκαν σε άλλη ανάκτηση υλικών.
Το ποσό των αποβλήτων που προετοιμάστηκαν για επαναχρησιμοποίηση συμπεριλαμβάνεται στο ποσό των ανακυκλωμένων αποβλήτων και δεν αναφέρεται χωριστά
Εμείς ως χώρα έχουμε επιλέξει να υπολογίζουμε την ανακύκλωση ως την προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση χαρτιού, μετάλλων, πλαστικών, γυαλιού που περιλαμβάνονται στα οικιακά απόβλητα και σε άλλους επιμέρους τύπους οικιακών αποβλήτων ή συναφών αποβλήτων που προέρχονται από άλλες πηγές δηλαδή στο σύνολο των αστικών αποβλήτων
Στην έκθεση εξηγείται επίσης ο τρόπος με τον οποίο οι εν λόγω ποσότητες σχετίζονται με τα δεδομένα για τα οικιακά απόβλητα και άλλες οικονομικές δραστηριότητες που πρέπει να κοινοποιούνται βάσει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2150/2002. Οι συνολικές ποσότητες οικιακών αποβλήτων προέρχονται από τα δεδομένα που πρέπει να κοινοποιούνται σύμφωνα με το σημείο 1.2 του τιμήματος 8 του παραρτήματος I του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2150/2002.
Για την επίτευξη του παραπάνω στόχου η συνολική συμμετοχή της ανακύκλωσης επιμέρους υλικών προβλέπεται: χαρτί 63%, πλαστικό 18%, μέταλλα 66% και γυαλί 60%
Τα απόβλητα για τα οποία θα εξετασθεί στο εγγύς μέλλον η οργάνωση ΣΕΔ είναι τα χρησιμοποιημένα ανταλλακτικά αυτοκινήτων
σε ότι αφορά κυρίως θέματα εύρυθμης λειτουργίας της αγοράς, επιβολής κυρώσεων
Οι αναφερόμενες στο σχεδιασμό ποσότητες των ΑΕΚΚ αφορούν ουσιαστικά ποσότητες ΑΚΚ.
Σημειώνεται ότι σύμφωνα με την υφιστάμενη νομοθεσία η διαχείριση των γαιωδών αποβλήτων εκσκαφών από δημόσια έργα γίνεται στη βάση ΠΟ ή περιλαμβάνεται στη σύμβαση με τον ανάδοχο των έργων. Οι ποσότητες αυτές σύμφωνα με τα στάδια υλοποίησης των έργων καταγράφονται στις ενδιάμεσες και τελικές επιμετρήσεις και υποβάλλονται στις διευθύνουσες υπηρεσίες των έργων.