Op het Nationaal Congres Administratie van Rendement is stilgestaan bij het gebruik van gedragscodes om fraude en corruptie te voorkomen
U denkt misschien dat corruptie en fraude alleen in hele grote organisaties voorkomen, maar niets is minder waar. Juist middelgrote en kleine ondernemingen worden hier vaak mee geconfronteerd. Weet u bijvoorbeeld precies waar de grens ligt tussen een relatiegeschenk of een poging tot omkoping? Door gedragscodes op te stellen, weten werknemers precies wat zij wel en niet mogen aannemen of geven. Als financieel verantwoordelijke binnen uw organisatie speelt u een grote rol bij het opstellen van zo’n gedragscode.
3. Waarom een gedragscode
Wat vindt u?
Wel eens met fraude geconfronteerd?
Wel eens met corruptie geconfronteerd?
Heeft uw bedrijf een gedragscode?
4.
5. Definitie gedragscode
Een gedragscode is een expliciete beschrijving
van de normen en waarden voor het gedrag van
bepaalde beroepen of specifieke toestanden in
het optreden van organisaties. Het is een vorm
van zelfregulering.
(Bron: Van Es – Ethiek in adviesprocessen)
6. Voorbeelden gedragscodes
Code Tabaksblatt ondernemingsbestuur
Beroepscodes wijze waarop beroep wordt
uitgevoerd
Branchecodes codes over omgangsnormen in
een branche
Sollicitatiecodes codes over sollicitatie
7.
8. Definitie fraudes
Fraude is een vorm van bedrog; de zaken worden
anders voorgesteld dan ze zijn, door op papier of
digitaal een onjuiste weergave te geven van de
werkelijkheid. (wikipedia)
Fraude is een opzettelijke handeling door één of
meer personen uit de kring van het management,
degenen belast met governance, het personeel of
derden, waarbij gebruik wordt gemaakt van
misleiding teneinde een onrechtmatig of onwettig
voordeel te behalen; (Accountant)
11. Definitie corruptie
Corruptie is het politieke, sociale of
economische verschijnsel waarbij iemand in een
machtspositie ongeoorloofde gunsten verleent
in ruil voor wederdiensten of als
vriendendienst.
14. Beginselen gedragscode (1)
Nederlandse Raad voor Training en Opleiding
•zorgvuldigheidsbeginsel
•rechtszekerheidsbeginsel
•redelijkheidsbeginsel
•betrouwbaarheidsbeginsel
•Kenbaarheidsbeginsel
16. Aan de slag met een gedragscode (1)
Belangrijk uitgangspunt is dat de afspraken in
een gedragscode gezamenlijk worden
opgesteld,
mét of door de doelgroep.
Daarnaast worden gedragscodes vrijwillig
aangegaan en hebben zij dus geen wettelijke
verplichting.
17. Aan de slag met een gedragscode (2)
Voorwaarden van een gedragscode:
•Ontstaat in nauwe samenwerking met de doelgroep
•Is afhankelijk van het draagvlak van alle betrokkenen
•Staat in relatie tot verschillende soorten gedrag, namelijk:
weten, doen en willen
•Verwijst naar concreet gedrag
•Is duidelijk vastgelegd
•Zorgt voor meetbare resultaten
•Zorgt voor naleving van de code
•Voorziet in feedback op handelen, zowel positief als negatief
•Voorziet in borging van het proces, ook op langere termijn
18. Aan de slag met een gedragscode (3)
Werkt de gedragscode in de praktijk? Twee
vragen belangrijk:
• Wanneer handel je volgens de
gedragscode en wanneer niet?
• Wat doe je als iemand zich niet aan de
code houdt?
19.
20. Aan de slag met een gedragscode (4)
Succesfactoren voor implementatie:
• Dilemmaspel
• Lagerhuisdebat
• Benoemen voordeel gedragscode
21. Aan de slag met een gedragscode (5)
Toezicht op naleving:
1 Check regelmatig wat de code betekent voor de
betrokkenen?
2 Hoe te handelen in grenssituaties?
3 Wat te doen als je ziet dat anderen zich niet aan de code
houden?
22.
23. Aan de slag met een gedragscode (6)
Sancties:
• Normoverdragend gesprek
• Cursus of opleiding
• Tijdelijke inperking van bevoegdheden
• Boete (niet ten gunste van bedrijf)
• Schorsing
• Ontslag
24.
25. Aan de slag met een gedragscode (7)
Succes?
•Draagvlak
• Communicatie
• Naleving
• Sanctie