Al enige tijd wordt de noodklok geluiden voor de traditionele discotheek in Nederland. Het afgelopen jaar sloten per saldo weer 27 discotheken de deuren. Innoveren, verrassen en samenwerken zouden ondernemers het hoofd moeten gaan bieden. Het aanbod van discotheken is in 2011 afgenomen met 27 tot een totaal van 243, een daling van ruim 10%. Ten opzichte van tien jaar geleden is het aanbod met ruim 38% gedaald. Tussen 2010 en 2011 is de gemiddelde verkoopoppervlakte met 2% gedaald naar 458m². Dit betekent dat ook sommige grotere discotheken de deuren hebben moeten sluiten. Afgelopen jaar bedroeg de totale verkoopoppervlakte circa 111.000m², in 2002 was dit nog 146.000m². Dit is een daling van ruim 31%.

1. ‘De Discotheek in beeld’ is een gratis publicatie van
Van Spronsen & Partners horeca-advies
in beeldDiscotheek
De
Jaargang: 2012

2. Inleiding
Even voorstellen…
Van Spronsen & Partners horeca-advies
Van Spronsen & Partners horeca-advies is onderdeel van de Van
Spronsen & Partners groep. Hiertoe behoren tevens de volgende
onafhankelijke bedrijven: horeca-salarisadministratie, horeca-
administratie en gastvrije trainingen. Onder het motto “Anders
denken, anders doen” zijn wij al 25 jaar actief binnen de horeca- en
leisuremarkt en stellen wij de opdrachtgever en zijn doel centraal.
Werkzaamheden van horeca-advies bestaan voornamelijk uit het
uitvoeren van haalbaarheidsonderzoeken, bedrijfsdoorlichtingen, en
rendementsverbeteringen, het ontwikkelen van nieuwe
horecaconcepten, het opstellen van marketing en
communicatieplannen en het geven van management-ondersteuning.
Het brancheonderzoek ‘De Discotheek in Beeld’ is één van de
onderzoeken die wij gratis op onze website www.spronsen.com
publiceren. Wij schrijven onderzoeken, zoals De Restaurantsector in
beeld, De Hotelsector in beeld en De Fastservicesector in beeld. Kijk
voor meer publicaties op www.spronsen.com/nl/brancheinformatie.
Kijk voor meer informatie over onze andere afdelingen op www.salaris-
spronsen.nl, www.rollemapartners.nl en www.training-spronsen.nl
1
Natuurlijk bestaat de discotheek over 10 jaar nog
Of dit echter het geval zou zijn over 10 jaar was wel de vraag die wij onszelf
hebben gesteld toen wij in de herfst van 2011 een persbericht publiceerde
over de ontwikkelingen binnen de discothekenbranche. Wat geen nieuws meer
is, is dat deze branche het zwaar te verduren heeft, wat ook duidelijk naar
voren komt uit de cijfers. Verschillende (horeca)ondernemers vielen hierover,
de discussie laaide op en ging een eigen leven leiden.
Wij zijn echter van mening dat de discotheek nooit zal uitsterven. Er zal altijd
behoefte blijven aan discotheken. Wat veranderd is, is dat de ondernemer
harder aan de markt zal moeten trekken. Jongeren worden steeds
veeleisender, omdat we steeds meer verwend worden door alle verschillende
belevingsaspecten binnen het dagelijks leven. Tijdens het uitgaan verwachten
de jongeren dan ook iets te beleven, waarvoor ze dan ook bereid zijn geld uit te
geven.
Voor het Nightlife Magazine van maart/april 2012 hebben wij opnieuw onze
visie op de markt gegeven. Vanuit de basis van die gegevens is dit
brancheonderzoek opgebouwd. Dit hebben we uitgebreid met een blik op het
buitenland, trends en een uitgebreidere versie van onze visie op de toekomst.
De discothekenbranche staat al een
tijdje op een omslagpunt. De zwakkere
bedrijven zijn aan het omvallen (wat
natuurlijk ook binnen de totale horeca
gebeurt), en nieuwe concepten en visies
op de branche zijn aan het ontstaan. Al
met al blijft het een interessante
branche. Met dit brancheonderzoek
geven we de huidige ontwikkelingen
weer (hoezeer deze ook negatief over
kunnen komen), maar willen we vooral
ondernemers inspireren en nieuwe
deuren openen.
Veel leesplezier! Guido Verschoor

3. Brancheontwikkeling3
Consument5
Trends & ontwikkelingen8
Toekomstvisie10
Inhoudsopgave
2
Buitenland6
Concurrentie7

4. Al enige tijd wordt de noodklok geluiden voor de
traditionele discotheek in Nederland. Het afgelopen
jaar sloten per saldo weer 27 discotheken de deuren.
Innoveren, verrassen en samenwerken zouden
ondernemers het hoofd moeten gaan bieden.
Het aanbod van discotheken is in 2011 afgenomen
met 27 tot een totaal van 243, een daling van ruim
10%. Ten opzichte van tien jaar geleden is het aanbod
met ruim 38% gedaald.
Tussen 2010 en 2011 is de gemiddelde
verkoopoppervlakte met 2% gedaald naar 458m². Dit
betekent dat ook sommige grotere discotheken de
deuren hebben moeten sluiten. Afgelopen jaar
bedroeg de totale verkoopoppervlakte circa
111.000m², in 2002 was dit nog 146.000m². Dit is
een daling van ruim 31%.
10 discotheken minder in Zuid-Holland
In negen provincies is afgelopen jaar het aanbod
gedaald. Van alle provincies sloten in Zuid-Holland de
meeste discotheken (per saldo 10) hun deuren. In de
provincies Friesland (+3) en Flevoland (+1) steeg het
aanbod.
Kijken we naar de ontwikkeling over tien jaar, dan zien
we dat in de provincies Drenthe (-65%) en Groningen (-
57%) de sterkste daling te zien is.
De absolute afname was in de provincies Noord-
Brabant (-26) en Zuid-Holland (-22) het grootst. De
afgelopen tien jaar moesten in Nederland 38% van de
discotheken de deuren sluiten.
Brancheontwikkeling
3
Aantal discotheken en gemiddelde verkoopoppervlakte
220
240
260
280
300
320
340
360
380
400
420
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Aantal
320
340
360
380
400
420
440
460
480
500
Oppervlakteinm2
Aantal discotheken Gem. verkoopoppervlakte
Ontwikkeling aanbod 2010-2011
0%
17%
13%
-4% -4% -9% -14% -17% -17% -21% -23%-17%
-25%
-20%
-15%
-10%
-5%
0%
5%
10%
15%
20%
Flevoland
Friesland
Utrecht
Gelderland
Noord-Holland
Zeeland
Drenthe
Groningen
Noord-Brabant
Overijssel
Limburg
Zuid-Holland
Bron: Bedrijfschap Horeca en Catering

5. Brancheontwikkeling
3
Discotheken in trek bij toeristen
Hiernaast is het aantal discotheken per 10.000
inwoners tussen de 15-29 jaar weergegeven
(dichtheid). Wat opvalt is dat de toeristische
provincies Friesland, Zeeland en Limburg de grootste
dichtheid hebben. Dit duidt erop dat in deze
provincies het toerisme een belangrijke doelgroep is
voor de discotheken. Verder opmerkelijk is dat de
Randstadprovincies Utrecht en Zuid-Holland de
laagste dichtheid hebben. Een verklaring hiervoor zou
kunnen zijn dat er in deze provincies een meer divers
aanbod is qua dansgelegenheden (clubs, beachclubs
en danscafés), waardoor er meer concurrentie is.
Ruimte op de dansvloer in Friesland
In de tabel hiernaast wordt de gemiddelde
oppervlakte van discotheken per provincie
weergegeven. De provincies Overijssel en Drenthe
hebben gemiddeld de grootste discotheken. Zeeland
heeft met afstand de kleinste discotheken van
Nederland.
Ook wordt er gekeken naar het aantal jongeren (15-
29 jaar) per m² discovloer. Het drukst op de
dansvloer is het in Zuid-Holland, waar 51 jongeren
een vierkante meter discovloer moeten delen. In
Friesland hebben de jongeren de meeste ruimte.
Top 10 gemeenten
Amsterdam blijft de gemeente met de meeste
discotheken. Rotterdam behoudt de tweede plaats,
ondanks dat het afgelopen jaar het aanbod met maar
liefst zes discotheken is afgenomen. Stijgers zijn
Almere en Arnhem, beiden van vier naar vijf
discotheken. In de gemeente Utrecht daalde het
discotheekaanbod van zes naar vier waardoor ze net
buiten de top 10 valt.
Bron: Bedrijfschap Horeca en Catering 4
Provincie
Gem.opper-
vlakte in m²
Jongeren per
m²
Zuid-Holland 401 m² 51
Utrecht 515 m² 36
Zeeland 196 m² 31
Noord-Brabant 474 m² 31
Gelderland 505 m² 28
Noord-Holland 426 m² 27
Groningen 489 m² 25
Flevoland 469 m² 24
Limburg 476 m² 21
Drenthe 638 m² 19
Overijssel 667 m² 16
Friesland 364 m² 11
Nederland 458 m² 27
Provincie Disco's 15-29 jaar Dichtheid
Friesland 27 112.574 2,4
Zeeland 10 60.710 1,6
Limburg 19 188.476 1,0
Overijssel 20 208.993 1,0
Flevoland 7 77.264 0,9
Noord-Holland 43 492.274 0,9
Groningen 10 123.223 0,8
Drenthe 6 74.512 0,8
Gelderland 25 355.817 0,7
Noord-Brabant 30 434.247 0,7
Utrecht 13 238.857 0,5
Zuid-Holland 33 675.533 0,5
Nederland 243 3.042.480 0,8
Top 10 gemeenten 2002 2011 %2002-2011
Amsterdam 20 14 -30%
Rotterdam 17 8 -53%
Den Haag 8 6 -25%
Arnhem 5 5 0%
Almere 2 5 150%
Terschelling 2 4 100%
Noordwijk 4 4 0%
Schouwen-Duiveland 6 4 -33%
Súdwest Fryslân 5 4 -20%
Haarlem 2 4 100%
71 58 -18%

6. Consument
Dalende bezoekparticipatie en besteding
De afgelopen zes jaar is de bezoekparticipatie (het percentage
mensen in de leeftijdscategorie 15-64 dat een discotheek
bezoekt) fors gedaald. In 2006 bedroeg de bezoekersparticipatie
5,3%, in 2011 bedroeg dit nog maar 1,9%. Wel moet worden
opgemerkt dat de daling tussen 2010 en 2011 een stuk minder
sterk was dan hiervoor. De gemiddelde besteding maakte juist
een sterke daling door; tussen 2010 en 2011 daalde de
gemiddelde besteding met bijna één euro naar € 14,85. Dit
bedroeg in 2006 nog € 17,40, een daling van bijna 15%.
5
Bezoekparticipatie en gemiddelde besteding
0%
1%
2%
3%
4%
5%
6%
2006
2008
2010
2012
2014
2016
2018
2020
Bezoekparticipatie
€ 12
€ 13
€ 14
€ 15
€ 16
€ 17
€ 18
Gemiddeldebesteding
Bezoekersparticipatie Gemiddelde besteding
Bron: Bedrijfschap Horeca en Catering
5

7. Buitenland
Foto: www.brandactivation.nl/node/1106
Ushuaïa Ibiza Beach Hotel
In het Ushuaïa Ibiza Beach Hotel zijn
verschillende Facebook-checkpoints
te vinden. Via deze checkpoints en
bijbehorende RFID-bandjes, kunnen
gasten en feestgangers foto’s
maken en direct uploaden op hun
Facebook–pagina’s.
Foto: www.tips-please.blogspot.com/
La Plage Rouge Marrakech
La Plage Rouge is een zwembad
met strand in Marrakech, wat ‘s
avonds wordt omgetoverd tot
discotheek. In het bijbehorende
restaurant Le White worden Franse
gerechten geserveerd, waarmee het
ultieme lounge-dagje compleet is.
Foto’s: www.hdo.it
Hostaria dell’Orso
Hostaria dell’Orso is een restaurant
in het centrum van Rome, bekroond
met een Michelinster. Het is
gevestigd in een historisch gebouw,
wat ook een discotheek biedt en
zeer bekend is onder inwoners uit
de omgeving. Na je diner kan je dus
gelijk achter aansluiten in de rij voor
de discotheek.
6
Foto: www.loveibiza.net Foto: www.dutchcowboys.nl
Foto’s: La Plage Rouge

8. Concurrentie
Concurrentie is groot
Redenen voor de dalingen zijn nog steeds te vinden in het in het grote
aanbod van dancefestivals de afgelopen jaren. In het hoog seizoen
(vanaf mei tot en met september) zijn er wekelijks meerdere festivals
af te struinen. Festivals bieden een gevarieerd aanbod in artiesten en
muziekstijlen en is hierdoor dus vrij toegankelijk. Al moet gezegd
worden dat ook deze festivals het moeilijk hebben uitverkocht te
raken, wat met name komt door een extreem groot aanbod.
Voorbeelden hiervan zijn Dance Valley die afgelopen jaar zelfs het 2e
kaartje gratis aanbood en Extrema wat vanaf dit jaar kleiner en
goedkoper wordt.
Andere belangrijke oorzaken van de dalende bezoekersaantallen en
bestedingen zijn de veranderende uitgavenpatronen (meer geld aan
bijvoorbeeld mobiele telefonie), de trend dat jongeren steeds meer
thuis drinken en het slechte economische klimaat. Ondanks dat
Nederland de laagste jeugdwerkloosheid van Europa kent, is deze
toch gestegen naar 8,6%.
Ook speelt de social media een grote rol. Waar vroeger de discotheek
of andere uitgaanslocatie ook diende om vrienden en nieuwe mensen
te ontmoeten en bij te kletsen, heeft de social media deze rol
overgenomen. Via social media ontmoeten we nieuwe mensen en
kletsen we bij met vrienden, dit doen we dus niet meer in de
discotheek. Wanneer jongeren een avondje gaan stappen, is de focus
verplaatst naar beleving. Jongeren willen vermaakt worden en stellen
hogere eisen.
Uitgaan doen we allang niet meer alleen in de traditionele discotheek.
Concurrentie is ook te vinden vanuit de poppodia, en concepten zoals
de Westergas-fabriek en Sugar Factory met een breed en gevarieerd
aanbod voor een breed publiek. Ook is VRIJ op vrijdag een voorbeeld
hiervan. Sinds 2008 wordt dit op verschillende vrijdagen op
spectaculaire locaties georganiseerd, zoals in het Okura Hotel en in de
Westerkerk in Amsterdam met verschillende dj’s en live acts. Een
ander voorbeeld is Bungalup, een weekend georganiseerd op en door
Center Parcs De Eemhof; een weekend lang optredens van artiesten
en dj’s in het vakantiepark.
7
Foto: www.dj2dj.nl
Bron: www.vrijopvrijdag.nl
Foto: www.barkers.nl
7

9. Trends en ontwikkelingen
Champagnebier
Brouwerij Bosteels heeft met deze ´Deus
Brut des Flandres´ een alternatief voor
champagne bedacht voor op oudejaarsavond.
Het bier is gebrouwen in België en de drank is
vervolgens gerijpt in Frankrijk volgens de
Champenoise methode.
Insectencocktail
In de VS en Groot-Brittannië maken bar-keepers
steeds vreemdere cocktails. Zowel
reuzenmieren, megasprinkhanen als harige
spinnen worden als ingrediënt gebruikt.
Sommige insecten zijn slechts ter decoratie en
anderen worden geroosterd om het drankje meer
smaak te geven. Een bar in Londen serveert zelfs
een cocktail met gebakken tarantalu en
schorpioen!
Luxe Jello Shots
Een leuk en trendy idee om 'Jello' shots in
plaats van cocktails en anders shotjes te
presenteren. Met gebruik van exotische
ingrediënten en creatieve mallen worden Jello
shots gemaakt, zoals de blue martini,
strawberry margarita en blueberry gin sour.
Leuk idee om als aperitief te presenteren?
Bekijk de website voor recepten.
www.yummly.com/recipes/jello-shot
Aperol Spritz
Dit Italiaanse drankje is al tientallen jaren oud
maar begint langzaam heel Europa te veroveren.
Het oranje drankje bestaat uit een mix van
Aperol, prosecco en soda, en smaakt naar de
zoete en bittere smaak van sinaasappels met
kruiden, heerlijk afgemaakt met een ijsblokje en
een schijfje sinaasappel.
Happy drinks
Op initiatief van Pierre Wind en het Trimbos-
instituut is het barconcept Happy Drinks
gelanceerd. De website happydrinks.nl bevat
verschillende recepten voor alcoholvrije
cocktails die zijn ingedeeld in de categorieën
'Strength', ' Social', 'Love' en 'Strange'. De
inspiratie kwam uit de vele berichten over het
coma-zuipen en het zeer beperkte aanbod
van alcoholvrije drankjes in de horeca.
8
BarTune app
Met de BarTune app kunnen gasten zelf bepalen
welke muziek ze willen horen uit de boxen. Dit
kan door je aan te melden bij een deelnemende
kroeg en uit de beschikbare nummers je
favorieten te kiezen. Zo kan iedereen in de bar
genieten van het nummer dat jij hebt gekozen.

10. Trends en ontwikkelingen
Stappie App
Ruim vijftig Bredase horecaondernemers
hebben in samenwerking met vijftien
studentenreisorganisaties een app
uitgebracht speciaal voor het stappen in
Breda. De app verwerkt gegevens vanuit
Twitter en Facebook, zo kunnen de
gebruikers opzoeken waar vrienden zijn,
referenties delen en inchecken. Stappie
Amsterdam is recent ook gelanceerd.
Cocktailbar met 3 Michelinsterren?
The Aviary is een luxe en exclusieve cocktailbar
in Chicago, geopend door de chefs Grant Achatz
en Nick Kokonas. Hier worden cocktails
verheven tot ware 'gerechten', gecreëerd en
bereid in een state-of-the-art keuken, waar zowel
innovatie wordt toegepast als traditie in ere
wordt gehouden. Je kan enkel reserveren en op
uitnodiging kan je een kijkje komen nemen en de
ervaring beleven.
Pop-up cocktailbar
'Whiskey Tango Foxtrot' is een pop-up
cocktailbar in New York, bedacht door Max
Messier en is immens populair. Hij creëert
cocktails, gemaakt van zelfgemaakte
vermouth en siropen. Regelmatig is hij zelfs
ook bij mensen thuis te vinden om de
mooiste creaties te shaken. Afgelopen
zomer heeft hij een cocktailbar geopend in
Brooklyn.
Branchevervaging?
De Impact Coiffure is een kapsalon die 's avonds
verandert in een bar. Hoewel men hier overdag
ook terecht kan voor een drankje, ligt 's avonds
de nadruk op het socialisen, ook al kan men er
dan ook nog gewoon geknipt worden. Er zijn
momenteel twee vestigingen te vinden, beiden in
Nice, waar elke avond 2 dj's draaien.
Create the Club of the Future
Heineken kwam vorig jaar met het originele idee
om door middel van co-creatie met
kledingontwerpers, grafische vormgevers,
interieurdesigners en projectontwikkelaars de
nachtclub van de toekomst te creëren. Het
concept wordt gepresenteerd tijdens de Milaan
Design Week in april 2012.
Primeur in Nederland: Discotanken
Tankstation De Lucht had eind vorig jaar
een ludieke avond. De eigenaar toverde
zijn shop om in een heuse discotheek,
voorzien van discolichten, gratis
alcoholvrije drankjes en een dj. Dit omdat
veel bezoekers van het tankstation op weg
waren naar een technofeest in het nabij
gelegen Den Bosch. Mooi voorbeeld van
samenwerking met andere ondernemers.
9

11. 10
Toekomstvisie
Natuurlijk verdwijnt de discotheek niet. Indien we de negatieve trendlijn
van de dalende besteding en bezoekparticipatie doortrekken is over tien
jaar de discotheek nagenoeg verdwenen. Maar de discotheek zal nooit
helemaal verdwijnen. De vraag is alleen waar het dieptepunt zal liggen.
Vooral in de toeristische provincies zal de discotheek blijven bestaan, al
moeten de ondernemers wel blijven vernieuwen om de veeleisende
jongeren aan zich te binden. We verwachten dat het aanbod in
discotheken zal dalen tot 220 discotheken eind 2012.
Zware periode. De markt blijft in zwaar verkeren. Zeker wanneer de
plannen van accijnsverhoging op alcohol van 50% in 2013 (voorstel
Jellinek en Trimbos-instituut), door het kabinet worden uitgevoerd. Of
wanneer de alcohol-leeftijd van 16 naar 18 jaar wordt verhoogd. Dit type
maatregelen zullen discotheekeigenaren direct in hun portemonnee
voelen. Daarnaast zullen deze maatregelen het thuis indrinken en het
elkaar ontmoeten in de zuipketen vergroten. En daar zitten zowel de
overheid als de ouders en de discotheekeigenaren niet op te wachten.
Tweedeling binnen de markt. Er is een tweedeling in de discotheken aan
het ontstaan. Enerzijds zet de traditionele discotheek zijn bestaan voort in
de toeristische gebieden. Anderzijds zullen de pop-up discotheken
verschijnen, waarbij (deels) leegstaande bedrijven of fabrieken de perfecte
locatie bij uitstek bieden, welke zich voornamelijk buiten de stadscentra
bevinden. Het credo blijft om verliesgevende uren rendabeler te maken,
waarbij dus ook gedacht kan worden aan mengvormen, waarbij een
gebouw bijvoorbeeld doordeweeks als beurshal, schoolgebouw of
kinderopvang wordt gebruikt. Het zou hierbij zelfs mogelijk zijn dat er
meerdere huurders van een gebouw komen, waarbij de vaste lasten voor
een deel gedeeld kunnen worden. In Berlijn zijn daar al verschillende
voorbeelden van, overdag een kantoorgebouw, ‘s avonds op de 15e
verdieping een discotheek met een terras met prachtig uitzicht over de
stad. In Parijs worden er al kookcursussen, wijn/bierproeverijen,
cocktailworkshops en kinderfeestjes georganiseerd in
horecagelegenheden die op dat moment gesloten zijn. Een mooi voorbeeld
is het Fiber festival wat afgelopen maart werd georganiseerd in de
discotheek Trouw in Amsterdam. Tijdens dit festival komen kunst- en
muziekliefhebbers bij elkaar voor een dag- en avondprogramma rond
audiovisuele ontwikkelingen.
Concurrentie blijft groot. De concurrentie is en blijft groot voor de discothekensector.
Vanuit verschillende kanten wordt de markt aangevallen, zoals dance festivals, dance
concepten en strandpaviljoens. Maar tegenwoordig heeft de retailsector ook de strijd
geopend, wat duidelijk wordt met het voorbeeld van de kapper in Nice, die zijn salon ‘s
avond omtovert in een club. Branchevervaging treed op en zet door. Kijk ook een wat
deze concurrentie organiseert voor hun gasten, wat kan je daarvan als ondernemer
leren? Zo is het pop-up effect van discotheken op “vreemde” locaties geen alternatief
voor discotheekondernemers maar het pop-up effect kan natuurlijk wel op andere
manieren gebruikt worden binnen een discotheek.
Aan de markt blijven trekken. Daarom is het belangrijker dan ooit tevoren de
concurrentiestrijd aan te gaan. Creatieve oplossingen moeten gezocht worden en
hiermee moet aan de markt getrokken worden. Hierbij kan gedacht worden aan het
zoeken van samenwerkingen; co-creaties met andere bedrijven, met organisaties of
met leveranciers. Maar ook gastenparticipatie van is belang. De ondernemer moet
weten waar de doelgroep zich bevindt en hoe deze aan te spreken. In samenwerking
met je gasten heb je de antwoorden op deze vragen.
Creëer een unieke beleving. De ondernemer moet zijn creativiteit in de strijd gaan
gooien. Het belevingsaspect zal een grotere rol gaan spelen dan ooit daarvoor.
Wanneer een unieke beleving een toegevoegde waarde aan de stapavond geeft, zijn
jongeren bereid meer geld uit te geven. Het prijsniveau speelt dan geen rol voor deze
doelgroep.

12. 11
Bronnenlijst
Bedrijfschap Horeca en Catering
www.nightlifemagazine.nl
www.horecatrends.com
www.brandactivation.nl
www.loveibiza.nl
www.dutchcowboys.nl
www.tips-pleas-blogspot.com
www.laplagerougemarrakech.com
www.ushuaiabeachhotel.com
www.hdo.it
www.dancevally.nl
www.dj2dj.nl
www.vrijopvrijdag.nl
www.barkers.nl
www.bungalup.nl
www.trimbos.nl
www.horecaentree.nl
Bekijk ook onze andere brancheonderzoeken
op www.spronsen.com/nl/brancheinformatie