3. waardevol?
zoeken naar betekenis i.p.v. wenselijke
antwoorden op onze ‘volwassen’ vragen
de gedachtegang van kinderen kan ons
helpen om hun leefwereld te begrijpen
je eigen professionaliteit als
deskundige jeugd verhogen
5. Klavertje 5
initiatieklas woord en muziek voor (6 en 7 jaar)
IBO Stekelbees
aanwezige kinderen (5 tot 8 jaar)
per twee aan de slag
groepje van 4 a 5 kinderen
Om 14u50 vertrekken
we naar Zoersel
6. filosoferen
vriendschap en vriendjes / volwassen zijn
geluk / goed en kwaad / mooi / kunst / natuur
tijd en vrije tijd / wonen / geloof
verliefdheid / arm en rijk
7. • ERVARINGSGERICHT
• opdracht + aandachtspunten
• korte voorbereidingstijd
• proeven en experimenteren
• tijd voor evaluatie en feedback
Hoe
9. Bij filosoferen is elke mening plots evenveel waard,
en dat zorgt voor een klik tussen kinderen en volwassenen.
connectie en gelijkwaardigheid
• even kwetsbaar
• ook niet alle antwoorden
• onderwerpen even ondoorgrondelijk
• even hard moeten nadenken over je aanpak
10. En dat is heel ANDERSdan
nadenken met kinderen over een
thema waar jij op voorhand
‘deskundig’ bent.
12. Stel, je moet uitleggen
aan kinderen wat filosoferen is…
• de kunst van het diep nadenken
• nadenken over vragen waar niemand echt antwoord op kan geven
• ontdekken dat er achter elke vraag nog een andere vraag schuilt
• je denken onder woorden brengen
• …
14. Kinderen zijn van nature filosoof!
Ze zijn over dingen verwonderd waar wij
volwassenen niet meer bij stilstaan.
Als kind had je waarschijnlijk ook
diepfilosofische gedachten?
15. Zeker niet!
Er zijn veel factoren die ervoor kunnen zorgen dat
het je vandaag niet lukt om kinderen echt aan het
filosoferen te krijgen.
Dat is niet erg!
In het ‘slechtste’ geval heb je een goed gesprek over
het thema. Minstens even waardevol!
lukt filosoferen met
kinderen altijd ?
17. • kinderen aanspreken en uitnodigen
• kennismaken met elkaar
• de bedoeling uitleggen
• verhalend het thema inleiden
• gesprek begeleiden
• afronden
Filosofeersessie = ongeveer 1 uur
19. • luisteren naar elkaar
• respect voor elkaars mening
• je mag zeggen wat je denkt
• alles wat je zegt is juist, er zijn geen foute antwoorden
• je mag tijd nemen om na te denken
• rust en vertrouwen
• interessant en plezant
De juiste SFEERin je groepje
21. ECHTHEID
Je bent wie je bent. Je mag gerust tonen dat je zelf de antwoorden niet weet.
Kinderen hebben een extra zintuig voor onechtheid
INTERESSE
Oprecht geïnteresseerd zijn in de denkbeelden van kinderen.
Hun betrokkenheid wordt groter als ze ervaren dat volwassenen interesse tonen
SPONTANITEIT
Veel kan je niet voorbereiden aan een filosofeersessie.
Goede gesprekken zijn altijd spontaniteit
22. ACTIE = REACTIE
1. goed luisteren en aanvoelen
2. laat je eigen mening achterwege
3. loskomen van je eigen agenda
4. toon je eigen nieuwsgierigheid
5. schenk aandacht
6. laat de kinderen de richting aangeven
7. zoom in op interesses en denkbeelden
8. laat aangebrachte ideeën niet meteen los
9. afwijken, zijsprongen maken is toegestaan
10. draag zorg voor groep en deelnemers (hun ervaring staat centraal)
23. Concrete vragen
Filosofische vragen
Magische vragen
Verhalend een thema aanbrengen
Kinderen gaan niet zomaar filosoferen.
Je zal moeite moeten doen om kinderen in
de juiste ‘mood’ moeten brengen.
24. Concrete vragen
Filosofische vragen
Magische vragen
Verhalend een thema aanbrengen
foto’s om je thema aan te brengen
• zelf een verhaal vertellen over het thema
• zelf vertellen aan de hand van de foto’s
• kinderen laten vertellen over de foto’s
• kinderen laten associëren (waar denk je aan?)
• …
26. filosofische vragen…
Filosofische vragen zijn zeer open
vragen die aanzetten tot breed denken.
• Wat is echt?
• Kun je eerlijk leven?
• Zijn we allemaal gelijk?
• Kunnen planten voelen?
• Waar komen woorden vandaan?
• Kunnen arme mensen gelukkig zijn?
• …
27. Magische vragen
Veranderen iets ‘magisch’ aan de situatie
waardoor kinderen vanuit een
ander standpunt nadenken
• Wat als je zelf veel geld zou hebben, zou je dan gelukkig zijn?
• Stel dat je zelf een volwassene bent, zou je dan… ?
• Mocht je je vrienden zelf kunnen kiezen…?
• Mocht je elke dag één uur extra tijd hebben…?
• …
28. • Hoe voelt het om een echte vriend te hebben?
• Hoe zou jij je voelen mocht je daar wonen?
• Hoe voelt het om verliefd te zijn?
• Hoe voelt het als je net iets slechts hebt gedaan?
• …
Gevoelsvragen
Betrekken kinderen zeer persoonlijk
29. MAGISCHE vragen…
Veranderen iets ‘magisch’ aan de situatie waardoor
kinderen vanuit een ander standpunt nadenkt
• Wat als je zelf veel geld zou hebben, zou je dan gelukkig zijn?
• Stel dat je zelf volwassen bent, zou je dan altijd ?
• Mocht je vrienden zelf kunnen kiezen …?
• Mocht je elke dag één uur extra tijd hebben, wat zou je dan doen?
• Mocht je zelf mogen kiezen, waar zou je dan willen wonen?
Interessante tips !
• Nadenken kan je een houding geven
• Associatie spelletjes (variëren met denktijd)
• Tijd laten om na te denken
• Elkaar met de voornaam aanspreken
• Ogen dicht doen om te denken
• Denktijd instellen
• Kinderen zelf vragen laten bedenken
• Waarom?
30. Mise en place
We verkiezen spontaniteit, maar je kan
op voorhand al even nadenken over…
• aanspreken, uitnodigen
• kennismaking
• Bedoeling uitleggen
• verhalend het thema inleiden
Bedenk enkele…
• Filosofische vragen
• Magische veranderingen
• Gevoelsvragen
31. Wij zijn beschikbaar voor alle vragen
en tips tijdens je voorbereiding
Wij gaan zo onopvallend mogelijk
observeren, zonder tussenkomst.
33. Onze drang naar juiste
antwoorden op onze vragen.
Bij filosoferen kan je niet zoeken naar juiste
antwoorden, want die zijn er niet!
Je zal op zoek moeten gaan naar betekenis
Je zal de denkbeelden van kinderen moeten
gebruiken als kapstok voor het gesprek
34. Hoe kan je merken aan kinderen
of ze echt filosoferen?
als je ze ziet nadenken
als ze eigen denkbeelden aanreiken
als ze zelf vragen beginnen stellen
als ze hun eigen denken in vraag stellen
als ze het denken op zicht leuk gaan vinden
…
