1. Агуулга
 Stata – дээр ажиллаж эхлэх тухай
 Мэдээллийн баазыг судлах үндсэн
командууд
 Үзүүлэлтүүдийг шинээр бий
болгох, өөрчлөх, нэр өгөх зэрэг үйлдлийг
гүйцэтгэх үндсэн командууд
1

2. STATA-дээр ажиллаж
эхлэх тухай
2

3. Ажиллаж эхлэх
Эхлэхдээ дараахь үе шаттайгаар
• хулганаар тогшино
Start ► Programs ► Stata ► StataSE 10
• эсвэл, Windows Explorer -оос, folder-руу
орж
c:stata10
хулганаар хоѐр тогшино
wstata.exe
3

4. Ажиллаж эхлэх
Үр дүнг үзүүлэх цонх: Үр дүн, өгч байгаа
командууд энд харагдана
Эргэж харах цонх:
урд өмнө өгөгдсөн
командууд энд
харагдана
Үзүүлэлтүүдийн
цонх: бүх
үзүүлэлтүүдийн
Командын цонх: командуудыг энд бичнэ
жагсаалт 4

5. Ажиллаж эхлэх
• Хэрэв 4 цонхны нэг
нь, тухайлбал, Үзүүлэлтийн цонх гарч
ирээгүй байвал, дараах байдлаар
хулганаар тогшино
Window ► Variables
эсвэл CTRL6 –г дарна
 Зөвхөн командын цонхонд л шивж
болно
 Үр дүн болон командын цонхыг хааж
болохгүй
5

6. Ажиллаж эхлэх
 Хэрэв мэдээллийн бааз хэт том бол, STATA-гийн санах хэмжээг
томсгож болно
set mem 64m
Results:
Current memory allocation
current memory usage
• settable value description (1M = 1024k)
• --------------------------------------------------------------------
• set maxvar 5000 max. variables allowed 1.733M
• set memory 64M max. data space 64.000M
• set matsize 400 max. RHS vars in models 1.254M
• -----------
• 66.987M
 STATA зөвхөн ганц мэдээллийн баазыг уншиж чадна. Олон
мэдээллийн бааз дээр зэрэг ажиллахгүй.
6

7. Ажиллаж эхлэх – “clear”
• Энэ команд STATA – дээр байгаа
тоо, үзүүлэлт, үзүүлэлтүүдийн нэр
зэрэг байгаа бүх зүйлийг устгадаг
• Гэхдээ HD –д хадгалагдсан
мэдээллийг устгадаггүй
7

8. Ажиллаж эхлэх – “clear”
• Эргэж харах цонх дээр бичигдсэн
зүйлсийг устгахгүй
• Энэ команд ямар нэгэн шаардлага
тавихгүй
• Бичлэгийн бүтэц
clear
8

9. Ажиллаж эхлэх – “clear”
• “clear” – командыг хэрэглэх
тухай:
cd c:intropovdata
clear
9

10. Ажиллаж эхлэх
Урд өмнө хийсэн Stata –гийн мэдээллийн баазыг
унших
• c:intropovdata -д, Stata –гийн гурван файл
байхад “hh.dta”-г уншина гэвэл:
1) cd c:intropovdata
a) clear
use hh
b) use hh, clear
2) use c:intropovdatahh.dta, clear
 Stata – гийн мэдээллийн баазыг таних тэмдэг
(extention) нь - “dta”
10

11. Ажиллаж эхлэх
• Өрхийн мэдээллийн бааз (hh.dta) –г
нээхдээ STATA –гийн Командын цонхонд
дараах командуудыг шивж өгнө
set mem 64m
cd c:/intropov/data
clear
use hh
11

12. Ажиллаж эхлэх
• Stata –гийн хэлний үндсэн бүтэц :
• command [varlist] [=exp] [if exp] [in
range] [weight] [,options]
12

13. Ажиллаж эхлэх
command – Stata – гийн команд
varlist – үзүүлэлтүүдийн нэрийн
жагсаалт
=exp – алгебрийн тэмдэглэл
13

14. Ажиллаж эхлэх
if / by / in:
• Эдгээр нь команд биш
• Команд өгөхөд нөхцөлийг
бүрдүүлэх зорилгоор хэрэглэдэг
14

15. Ажиллаж эхлэх
• if exp - тоон ухагдахуун үнэн байх
ажиглалтуудыг
хамруулж, командын гүйцэтгэх
хүрээг тогтооно
• if exp - г командын
төгсгөлд, холбогдох үзүүлэлт
байвал түүнтэй нь хамт, бичдэг
15

16. Ажиллаж эхлэх
• Бичлэгийн бүтэц
command …….. if sex == male
16

17. Ажиллаж эхлэх
• in range– тодорхой ажиглалтын
хувьд командын гүйцэтгэх хүрээг
тогтооно
• in range - г командын
төгсгөлд, холбогдох үзүүлэлт
байвал түүнтэй нь хамт, бичдэг
• Бичлэгийн бүтэц
–Command … in 1 / 100
17

18. Ажиллаж эхлэх
• options – хувилбаруудын жагсаалт.
Олон команд өөрийн гэсэн
нөхцөлтэй байдаг. Options –
г, өөрөөр хэлбэл, та өөрийн
хэрэглэх нөхцөлийг командын
төгсгөлд, таслалын дараа бичдэг.
Жишээлбэл:
summarize varname, detail
18

19. Ажиллаж эхлэх
• Stata –гийн хэлний бичлэгийн бүтэц
дараах хэлбэртэй байна:
• [by varlist:] command [varlist] [=exp]
[if exp] [in range] [weight] [,options]
19

20. Ажиллаж эхлэх
• by varlist– varlist –д байгаа үзүүлэлтүүдийн тоон
ухагдахуунууд хоорондоо тэнцүү байгаа
“мэдээллийн баазын хэсэг бүрт” тухайн командыг
давтан гүйцэтгэхийг Stata –д хэлж өгдөг
• by varlist – үүний дараа үзүүлэлтийн нэрийг
бичнэ, гэхдээ эдгээрийг командын өмнө бичнэ
• Бичлэгийн бүтэц
– by sex : command ….
Жич: энэ бичлэгийн бүтцийг уншуулахаас өмнө
мэдээлийн баазыг хүйсээр ангилна
20

21. Ажиллаж эхлэх
• Команд, нөхцөлүүд, үзүүлэлтийн
нэр зэргийг товчилж бичиж болно:
. summarize region, detail
. sum reg,d
21

22. Ажиллаж эхлэх
 Stata үсэгний том жижгийг ялгаж
таньдаг: Stata –гийн командуудыг
жижиг үсгээр бичдэг
 “Summarize, SUMMARIZE ба
summarize” – эдгээр нь гурван өөр
нэр болно
22

23. Ажиллаж эхлэх – Арифметикийн
үйлдэлүүд
• + нэмэх
• - хасах
• * үржүүлэх
• / хуваах
• ^ зэрэг дэвшүүлэх
23

24. Ажиллаж эхлэх – Уялдаа холбооны
үйлдэлүүд
• > Их
• < бага
• >= тэнцүү буюу их
• <= тэнцүү буюу бага
• == тэнцүү
• ~= тэнцүү биш
• != тэнцүү биш
24

25. Ажиллаж эхлэх- Логик үйлдэлүүд
• ~ Үгүй
• & ба
• | эсвэл
25

26. Ажиллаж эхлэх - Numlist
Numlist – тооны жагсаалт
1/3 : 1, 2, 3 – гэсэн гурван тоо
3/1 ижилхэн гурван тоо, гэхдээ урвуу
дараалалтай
-8/-5 : -8, -7, -6, -5 – гэсэн дөрвөн тоо
1 2 to 4 : 1, 2, 3, 4 – гэсэн дөрвөн тоо
10 15 to 30 : 10, 15, 20, 25, 30 гэсэн
таван тоо
26

27. Ажиллаж эхлэх - Numlist
1 2:4 1 2 to 4 –тэй адил
10 15:30 10 15 to 30 –тэй адил
1(1)3 1, 2, 3 – гэсэн гурван тоо
1(2)9 1, 3, 5, 7, 9 – гэсэн таван тоо
9(-2)1 9, 7, 5, 3, and 1 – гэсэн таван тоо
1 2 3/5 8(2)12 1, 2, 3, 4, 5, 8, 10, 12 – гэсэн
найман тоо
27

28. Ажиллаж эхлэх – prefix командууд
• Prefix командуудыг Stata –гийн командуудыг
урьдчилан засах зорилгоор хэрэглэдэг
• Prefix командын бичлэгийн бүтцийн жишээ:
– by varlist, option:
– by region, sort: sum educhead agehead
• region –ийг varlist -ээр
• Sort нь by –гийн нөхцөл
28

29. Ажиллаж эхлэх - weight (жин)
• Weight-г дараах байдлаар
хэрэглэнэ:
• Түүвэрээс олонлогийн тоог гаргах
• Түүвэр дотор тухайн төрлийн
өрхийн төлөөлөл хангалттай биш
эсвэл илүү төлөөлөлтэй байвал
зохицуулна
29

30. Ажиллаж эхлэх - weight
 Weight – тохиолдол (observation)
бүрийн жинг харуулна. weight –ийн
бичлэгийн бүтэц:
[weightword=exp]
 “weightword” – нь Stata –гийн команд
биш юм
 weightword - нь дараах төрлийн аль
нэг болно
30

31. Ажиллаж эхлэх - weight
Weightword Утга
Weight Жинг байгаагаар нь авах
fweight Давтамжийн жин
pweight Түүврийн жин
aweight Шинжилгээний жин
iweight Чухал жин
31

32. Ажиллаж эхлэх- weight
Шинжилгээний жин (aweight):
• Тухайн тохиолдлын хэлбэлзлэлтэй буюу
вариацтай урвуу пропорциональ (δ2/wj).
Энэ нь j дэхь тохиолдлын хэлбэлзлэлийг
(δ2/wj)-тэй тэнцүү гэж төсөөлж байгаа
гэсэн үг.
– Дундаж тоотой мэдээллийн сантай
ажиллахад ач холбогдолтой
• Бичлэгийн бүтэц
– command varname [aweight=weightvar]
32

33. Ажиллаж эхлэх
• Командыг гүйцэтгэх гурван зам байгаа:
– menu-bar –г ашиглах
– dialog box (db) –г ажиглах
– Syntax буюу бичлэгийн бүтцийг
ажиглах
– Бичлэгийн бүтцийг ашиглах нь илүү
33

34. Ажиллаж эхлэх
 Dialog box db – нь Stata –гийн
командтай харилцах холбоо үүсгэх
командтай төстэй зам юм
 Бичлэгийн бүтэц нь:
db command
For instance: db sum
34

35. Ажиллаж эхлэх
35

36. Ажиллаж эхлэх
Menu/Header – гийн Help Option –д:
• Contents (STATA –гийн командыг
мэдэхгүй, эхлэн суралцаж байгаа
хэрэглэгчдэд зориулсан)
• Search (командын нэр болон юу мэдэхийг
хүсч байгаагаа мэддэг хэрэглэгчдэд
зориулсан)
36

37. Ажиллаж эхлэх
Stata- гаас 4 замаар гарч болно
• Командын цонхонд бичих:
exit
• ALT-F4 товчийг дарах
• Хулганаар тогших
File ► Exit/Clear
• Хаах товч дээр хулганаар тогших (Stata –
гийн цонхны баруун дээд өнцөгт байгаа -
X).
37

38. Мэдээллийн баазыг судлах үндсэн командууд
• Мэдээллийн баазыг судлахад дараах
командуудыг хэрэглэдэг
codebook
count
describe
38

39. Мэдээллийн баазыг судлах үндсэн командууд
list
summarize
table
39

40. Мэдээллийн баазыг судлах үндсэн командууд
codebook
 дараах зүйлсийг шалгана:
 Үзүүлэлтүүдийн нэр,
 Үзүүлэлтүүдийн утга,
 Мэдээллийн баазын талаарх мэдээллийг
гаргаж, codebook –г үүсгэж байгаа
мэдээллийг шалгана
40

41. Мэдээллийн баазыг судлах үндсэн командууд
codebook
 Энэ нь байхгүй байгаа стандарт тоон
утгыг илрүүлж, мэдээлнэ
 Бичлэгийн бүтэц
codebook [varlist] [if] [in] [, option]
Жишээ нь: codebook
codebook region
41

42. Мэдээллийн баазыг судлах үндсэн командууд
count
 Энэ нь тухайн нөхцөлийг хангаж
байгаа ажиглалт ба тохиолдлуудыг
тоолж гаргана. Ямар нэгэн нөхцөл
өгөгдөөгүй үед мэдээллийн баазад
байгаа бүх тохиолдлуудын тоог
гаргана.
42

43. Мэдээллийн баазыг судлах үндсэн командууд
count
 Бичлэгийн бүтэц
count [if] [in]
Жишээ нь: count
count if famsize>=5
43

44. Мэдээллийн баазыг судлах үндсэн командууд
describe
 Мэдээллийн баазын талаарх
мэдээллийг гаргана:
Жишээ нь : des
des region famsize toilet
44

45. Мэдээллийн баазыг судлах үндсэн командууд
list
 Энэ нь үзүүлэлтүүдийн тоон утгыг
харуулна
 Бичлэгийн бүтэц
list
list [varlist] [if] [in] [, options]
45

46. Мэдээллийн баазыг судлах үндсэн командууд
list
Жишээ нь: list
list region famsize toilet
list region famsize toilet in 1/15
list region if famsize>5 in 1/15
46

47. Мэдээллийн баазыг судлах үндсэн командууд
summarize
• Энэ нь нэгдсэн статистикийг тооцож
гаргана. Хэрэв үзүүлэлтүүдийг зааж
өгөөгүй бол, тухайн мэдээллийн
баазад байгаа бүх үзүүлэлтүүдийн
нэгдсэн статистикийг тооцож
гаргана.
47

48. Мэдээллийн баазыг судлах үндсэн командууд
summarize
 Бичлэгийн бүтэц
summarize
summarize [varlist] [if] [in] [weight] [, options]
Жишээ: sum
sum in 1/15
sum region famsize toilet
sum region famsize toilet [aw=weight]
48

49. Мэдээллийн баазыг судлах үндсэн командууд
Жич:
• Үзүүлэлтүүдийн жагсаалтыг хэд
хэдэн үзүүлэлтүүдийг хамруулах
гаргаж болно
des region – toilet
sum region – hhlandd
list thana - famsize
49