SlideShare a Scribd company logo
1 of 13
სასანიანთასასანიანთა
65-65-ე საჯარო სკოლაე საჯარო სკოლა
ხელმძღვანელიხელმძღვანელი :: ზაზა ნაცვლიშვილიზაზა ნაცვლიშვილი
ავტორიავტორი :: ბესო გრიგოლიშვილიბესო გრიგოლიშვილი
ირანიირანი
სასანიანთა ირანისასანიანთა ირანი
მუქი მწვანე: სასანიდების იმპერია;მუქი მწვანე: სასანიდების იმპერია;
საშუალო მწვანე: დაქვემდებარებული ტერიტორია;საშუალო მწვანე: დაქვემდებარებული ტერიტორია;
ღია მწვანე: დროებით ოკუპირებული VII ს.-შიღია მწვანე: დროებით ოკუპირებული VII ს.-ში
ბიზანტიის იმპერიასთან ომის პერიოდში.ბიზანტიის იმპერიასთან ომის პერიოდში.
სასანიანთა ირანისასანიანთა ირანი
ოფიც. ენები : შუა სპარსულიოფიც. ენები : შუა სპარსული
დედაქალაქი :დედაქალაქი : ქტეზიფონიქტეზიფონი,, იმპერიის ადრეულ წლებში - ფირუზაბადიიმპერიის ადრეულ წლებში - ფირუზაბადი
მთავრობა : მონარქიამთავრობა : მონარქია
მეთაური : შაჰანშაჰიმეთაური : შაჰანშაჰი ‫شاهنشاه‬‫شاهنشاه‬
აღმასრულებელი ორგანო : მინისტრთა საბჭოაღმასრულებელი ორგანო : მინისტრთა საბჭო
შეიქმნა :შეიქმნა : 226226
დაშლა : რაშიდთა სახალიფოს შემოჭრა მუსლიმთა დაპყრობების დროს დადაშლა : რაშიდთა სახალიფოს შემოჭრა მუსლიმთა დაპყრობების დროს და
იაზდეგერდიაზდეგერდ III-III-ის გარდაცვალება მერვშიის გარდაცვალება მერვში 651651 წელს.წელს.
პირველი შაჰი : არდაშირპირველი შაჰი : არდაშირ I (226-241)I (226-241)
ბოლო შაჰი : იაზდეგერდბოლო შაჰი : იაზდეგერდ III (632-651)III (632-651)
წინამორბედი : პართიის იმპერიაწინამორბედი : პართიის იმპერია
მომდევნო : სახალიფომომდევნო : სახალიფო
ფულიფული : დრახმა: დრახმა
სასანიანებისასანიანები
სასანიანებისასანიანები —— სამეფო დინასტია ირანში (სამეფო დინასტია ირანში (226— 651);226— 651); წარმოშობითწარმოშობით
ფარსიდან იყვნენ. სახელი ეწოდა სასანის მიხედვითფარსიდან იყვნენ. სახელი ეწოდა სასანის მიხედვით,, რომელიც ქალღმერთრომელიც ქალღმერთ
ანაჰიტას ტაძრის ქურუმი იყო და ფარსის სამეფო საგვარეულოს ეკუთვნოდაანაჰიტას ტაძრის ქურუმი იყო და ფარსის სამეფო საგვარეულოს ეკუთვნოდა,,
მისი შვილი პაპაკი ისთახრის მმართველი იყო (მას მეფის ტიტული ჰქონდა).მისი შვილი პაპაკი ისთახრის მმართველი იყო (მას მეფის ტიტული ჰქონდა).
პაპაკის შვილმა არდაშირპაპაკის შვილმა არდაშირ I-I-მა დაამარცხა უკანასკნელი პართელი მეფე არტაბანმა დაამარცხა უკანასკნელი პართელი მეფე არტაბან
VV და თავისი ძალაუფლება გაავრცელა მთელ რიგ ოლქებზედა თავისი ძალაუფლება გაავრცელა მთელ რიგ ოლქებზე,, რომლებიც ადრერომლებიც ადრე
პართიიდ სახელმწიფოში შედიოდა. სასანიანების ხელმწიფეებს შაბურპართიიდ სახელმწიფოში შედიოდა. სასანიანების ხელმწიფეებს შაბურ I-I-იდანიდან
((241–272)241–272) მოყოლებული ირანის და არა ირანის მეფეთმეფის (შაჰინშაჰის)მოყოლებული ირანის და არა ირანის მეფეთმეფის (შაჰინშაჰის)
წოდებულება ჰქონდათ.წოდებულება ჰქონდათ. IIIIII საუკუნეში სახელმწიფოს ცენტრალიზაციისსაუკუნეში სახელმწიფოს ცენტრალიზაციის
მიზნით ოფიციალურ რელიგიად გამოცხადდა ზოროასტრიზმიმიზნით ოფიციალურ რელიგიად გამოცხადდა ზოროასტრიზმი,, რომლისრომლის
გავრცელებასაც სასანიანებიგავრცელებასაც სასანიანები IVIV საუკუნიდან იბერიასა და სომხეთშიცსაუკუნიდან იბერიასა და სომხეთშიც
ცდილობდნენცდილობდნენ,, მაგრამ ამ ცდას წარმატება არ მოჰყოლია. სასანიანების დროსმაგრამ ამ ცდას წარმატება არ მოჰყოლია. სასანიანების დროს
ირანში მიმდინარეობდა ფეოდალური ურთიერთობის ჩასახვა-განვითარებისირანში მიმდინარეობდა ფეოდალური ურთიერთობის ჩასახვა-განვითარების
პროცესი. გაბატონებული კლასი შედგებოდა ქურუმთაპროცესი. გაბატონებული კლასი შედგებოდა ქურუმთა,, მხედართა დამხედართა და
„„მწერალთამწერალთა“ (“ (მოხელეთა) პრივილეგირებული წოდებისაგან. სასანიანებისმოხელეთა) პრივილეგირებული წოდებისაგან. სასანიანების
ირანის ეკონონომიკური ცხოვრების საფუძველი მიწათმოქმედება იყოირანის ეკონონომიკური ცხოვრების საფუძველი მიწათმოქმედება იყო,,
ქვეყნის ეკონომიკურ ცხოვრებაში მნიშვნელოვან როლს თამაშობდაქვეყნის ეკონომიკურ ცხოვრებაში მნიშვნელოვან როლს თამაშობდა
ხელოსნობა და სატრანზიტო ვაჭრობა ინდოეთ-ჩინეთსა და ხმელთაშუა ზღვისხელოსნობა და სატრანზიტო ვაჭრობა ინდოეთ-ჩინეთსა და ხმელთაშუა ზღვის
ქვეყნებთან. ძირითადი მწარმოებლებიქვეყნებთან. ძირითადი მწარმოებლები —— გლეხებიგლეხები —— ფეოდალურადფეოდალურად
თანდათან დამოკიდებული ხდებოდნენ დიდებულებისაგან. სასანიანებისთანდათან დამოკიდებული ხდებოდნენ დიდებულებისაგან. სასანიანების
წინააღმდეგ მიმართული სახალხო მოძრაობები რელიგიურ საბურველში იყოწინააღმდეგ მიმართული სახალხო მოძრაობები რელიგიურ საბურველში იყო
გახვეული.გახვეული. IIIIII საუკუნეში ირანსა და შუა აზიაში ფართოდ გავრცელდასაუკუნეში ირანსა და შუა აზიაში ფართოდ გავრცელდა
ანტიფეოდალური მოძარობაანტიფეოდალური მოძარობა
V საუკუნის ბოლო წლებში, კავად I-ის დროს იფეთქა დიდმა ანტიფეოდალურმაV საუკუნის ბოლო წლებში, კავად I-ის დროს იფეთქა დიდმა ანტიფეოდალურმა
მოძრაობამ, რომელსაც სათავეში ჩაუდგა მაზდაკი, მაზდაკელთა მოძრაობისმოძრაობამ, რომელსაც სათავეში ჩაუდგა მაზდაკი, მაზდაკელთა მოძრაობის
ობიექტური შედეგი იყო ქურუმებისა და დიდებულების გავლენის შესუსტება,ობიექტური შედეგი იყო ქურუმებისა და დიდებულების გავლენის შესუსტება,
სახელმწიფოს ცენტრალიზაცია, ფეოდალურიურთიერთობის შემდგომი განვითარებასახელმწიფოს ცენტრალიზაცია, ფეოდალურიურთიერთობის შემდგომი განვითარება
სასანიანების ირანში მაღალ დონეზე იყო კულტურა. სასანიანები საუკუნეებისსასანიანების ირანში მაღალ დონეზე იყო კულტურა. სასანიანები საუკუნეების
მანძილზე ებრძოდნენ რომს (ბიზანტიას) სომხეთის, იბერიის, ლაზიკის, ჩრდილოეთმანძილზე ებრძოდნენ რომს (ბიზანტიას) სომხეთის, იბერიის, ლაზიკის, ჩრდილოეთ
მესოპოტამიისა და არაბეთის ნახევარკუნძულის ხელში ჩასაგდებად, გაუთავებელიმესოპოტამიისა და არაბეთის ნახევარკუნძულის ხელში ჩასაგდებად, გაუთავებელი
ქიშპი ჰქონდათ შუა აზიის მომთაბარე და ბინადარ ხალხებთან (ხიონიტები,ქიშპი ჰქონდათ შუა აზიის მომთაბარე და ბინადარ ხალხებთან (ხიონიტები,
კიდარიტები, ეფტალიტები). 484 წელს ეფტალიტებთან ბრძოლაში დაიღუპა პეროზი.კიდარიტები, ეფტალიტები). 484 წელს ეფტალიტებთან ბრძოლაში დაიღუპა პეროზი.
სასანიანებმა დაკარგეს უზარმაზარი ტერიტორია მარVის აღმოსავლეთით. შუააზიელისასანიანებმა დაკარგეს უზარმაზარი ტერიტორია მარVის აღმოსავლეთით. შუააზიელი
და ამიერკავკასიელი ხალხები თავგამოდებით იბრძოდნენ დამპყრობთა წინააღმდეგ:და ამიერკავკასიელი ხალხები თავგამოდებით იბრძოდნენ დამპყრობთა წინააღმდეგ:
451 წელს სომხეთში იფეთქა დიდმა აჯანყებამ, 481-84 წლებში ვახტანგ გორგასლის451 წელს სომხეთში იფეთქა დიდმა აჯანყებამ, 481-84 წლებში ვახტანგ გორგასლის
მეთაურობით სასანიანების წინააღმდეგ ერთობლივად იბრძოდნენ ქართველები,მეთაურობით სასანიანების წინააღმდეგ ერთობლივად იბრძოდნენ ქართველები,
სომხები და ალბანელები, 571 წელს სომხეთში კვლავ დიდი აჯანყება მოხდა.სომხები და ალბანელები, 571 წელს სომხეთში კვლავ დიდი აჯანყება მოხდა.
ხანგძლივმა ომებმა, რომლებმაც გააღარიბეს სახელმწიფოს რესურსები, გადასახადებისხანგძლივმა ომებმა, რომლებმაც გააღარიბეს სახელმწიფოს რესურსები, გადასახადების
მკვეთრმა ზრდამ, სოციალური უთანასწორობის გაძლიერებამ დაასუსტა სასანიანებისმკვეთრმა ზრდამ, სოციალური უთანასწორობის გაძლიერებამ დაასუსტა სასანიანების
ირანი, რითაც ისარგებლეს არაბებმა და ბოლო მოუღეს მას.ირანი, რითაც ისარგებლეს არაბებმა და ბოლო მოუღეს მას.
სასანიანი შაჰებისსასანიანი შაჰების
სიასია ::
არდაშირ I – 224-241არდაშირ I – 224-241
შაპურ I – 241-272შაპურ I – 241-272
ჰორმიზდ I (ჰორმიზდ-არდაშირი) – 272-273ჰორმიზდ I (ჰორმიზდ-არდაშირი) – 272-273
ბაჰრამ I — 273-276ბაჰრამ I — 273-276
ბაჰრამ II — 276-292ბაჰრამ II — 276-292
ბაჰრამ III — 292-293ბაჰრამ III — 292-293
ნარსე — 293-302ნარსე — 293-302
ჰორმიზდ II — 302-309ჰორმიზდ II — 302-309
შაპურ II — 309-379შაპურ II — 309-379
არდაშირ II — 379-383არდაშირ II — 379-383
შაპურ III — 383-388შაპურ III — 383-388
ბაჰრამ IV — 388-399ბაჰრამ IV — 388-399
იეზდიგერდ I — 399-421იეზდიგერდ I — 399-421
ბაჰრამ V გური — 421-438ბაჰრამ V გური — 421-438
იეზდიგერდ II — 438-457იეზდიგერდ II — 438-457
ჰორმიზდ III— 457-459ჰორმიზდ III— 457-459
ჰეროზი — 459-484ჰეროზი — 459-484
ბალაში — 484-488ბალაში — 484-488
კავად I — 488-496, 498-531კავად I — 488-496, 498-531
ჯამასპი — 496-498ჯამასპი — 496-498
ხოსრო I ანუშირვანი — 531-579ხოსრო I ანუშირვანი — 531-579
ჰორმიზდ IV — 579-590ჰორმიზდ IV — 579-590
ბაჰრამ ჩუბინი — 590-591 (არასასანიანთაბაჰრამ ჩუბინი — 590-591 (არასასანიანთა
საგვარეულოდან)საგვარეულოდან)
ხოსრო II ფარვიზი — 591-628ხოსრო II ფარვიზი — 591-628
კავად II — 628-629კავად II — 628-629
არდაშირ III — 629-630არდაშირ III — 629-630
ფარუხან შაჰრვარაზი — 630 (არასასანიანთაფარუხან შაჰრვარაზი — 630 (არასასანიანთა
საგვარეულოდან)საგვარეულოდან)
ბორანი (დედოფალი) — 630-631ბორანი (დედოფალი) — 630-631
აზარმედუხტი (დედოფალი) — 631აზარმედუხტი (დედოფალი) — 631
ხოსრო III — 631ხოსრო III — 631
ჰორმიზდ V — 631-632ჰორმიზდ V — 631-632
ქტესიფონიქტესიფონი
ტესიფონი — ძველი ქალაქი მდინარე ტიგრის ნაპირზეტესიფონი — ძველი ქალაქი მდინარე ტიგრის ნაპირზე
(თანამედროვე ბაღდადის მახლობლად ერაყში). ძვ. წ. I საუკუნიდან(თანამედროვე ბაღდადის მახლობლად ერაყში). ძვ. წ. I საუკუნიდან
ახ. წ. III საუკუნის დასაწყისამდე პართიის მეფეთა - არშაკიდებისახ. წ. III საუკუნის დასაწყისამდე პართიის მეფეთა - არშაკიდების
საზამთრო რეზიდენცია. II საუკუნიდან მრავალჯერ დალაშქრესსაზამთრო რეზიდენცია. II საუკუნიდან მრავალჯერ დალაშქრეს
რომაელებმა. 226/227 წლიდან სასანიანთა სახელმწიფოს დედაქალაქირომაელებმა. 226/227 წლიდან სასანიანთა სახელმწიფოს დედაქალაქი
და მახლობელი აღმოსავლეთის ერთ-ერთი უდიდესი და უმდიდრესიდა მახლობელი აღმოსავლეთის ერთ-ერთი უდიდესი და უმდიდრესი
ქალაქია, VII საუკუნის 30-იან წლებში დაიპყრეს და დაანგრიესქალაქია, VII საუკუნის 30-იან წლებში დაიპყრეს და დაანგრიეს
არაბებმა.არაბებმა.
მდინარე ტიგრის აღმოსავლეთ ნაპირზე სასანიანთა სამეფომდინარე ტიგრის აღმოსავლეთ ნაპირზე სასანიანთა სამეფო
სასახლის თაკი-ქისრის ნანგრევებია. სასახლეს ჰქონდა უზარმაზარისასახლის თაკი-ქისრის ნანგრევებია. სასახლეს ჰქონდა უზარმაზარი
აივანი. ფასადს ამკობდა ცრუ არკატურების იარუსები. გათხრებისაივანი. ფასადს ამკობდა ცრუ არკატურების იარუსები. გათხრების
შედეგად გამოვლენილია სტუკის დეკორის ფრაგმენტები.შედეგად გამოვლენილია სტუკის დეკორის ფრაგმენტები.
არდაშირ Iარდაშირ I
არდაშირ I (დ. დაახლოებით 180; გ. 22 სექტემბერი, 239, სხვა ცნობებით 241)არდაშირ I (დ. დაახლოებით 180; გ. 22 სექტემბერი, 239, სხვა ცნობებით 241)
— ირანის შაჰი 236-241 წლებში, სასანიანთა დინასტიის ფუძემდებელი. მისი— ირანის შაჰი 236-241 წლებში, სასანიანთა დინასტიის ფუძემდებელი. მისი
პაპა - ანაჰიტას ტაძრის ქურუმი იყო. არდაშირ I ემსახურებოდა პარტელთა მეფეპაპა - ანაჰიტას ტაძრის ქურუმი იყო. არდაშირ I ემსახურებოდა პარტელთა მეფე
არტაბან V-ს (209-224) , შემდეგ ფარსის წარჩინებულთა და ქურუმთაარტაბან V-ს (209-224) , შემდეგ ფარსის წარჩინებულთა და ქურუმთა
მხარდაჭერით აუჯანყდა მას, 224 წლის 28 აპრილს მოიპოვა გამარჯვება დამხარდაჭერით აუჯანყდა მას, 224 წლის 28 აპრილს მოიპოვა გამარჯვება და
ბოლო მოუღო არშაკიდთა პართულ დინასტიას.ბოლო მოუღო არშაკიდთა პართულ დინასტიას.
არდაშირ I-მა 226 დააარსა სასანიანთა სახელმწიფო და მიიღოარდაშირ I-მა 226 დააარსა სასანიანთა სახელმწიფო და მიიღო
შაჰინშაჰის (მეფეთმეფის) ტიტული. შემოიმტკიცა არშაკიდთა იმპერიისშაჰინშაჰის (მეფეთმეფის) ტიტული. შემოიმტკიცა არშაკიდთა იმპერიის
თითქმის ყველა სამფლობელო, რომელთაც შემდეგ მიუმატა ხორასანი, სისტანი,თითქმის ყველა სამფლობელო, რომელთაც შემდეგ მიუმატა ხორასანი, სისტანი,
მიდია, სომხეთის ნაწილი და სხვა. ომები გადაიხადა რომთან სომხეთისა დამიდია, სომხეთის ნაწილი და სხვა. ომები გადაიხადა რომთან სომხეთისა და
მესოპოტამიისათვის. ცდილობდა აღედგინა აქემენიდთა ტრადიციები როგორცმესოპოტამიისათვის. ცდილობდა აღედგინა აქემენიდთა ტრადიციები როგორც
რელიგიურ, ისე კულტურულ-სახელმწიფოებრივ სფეროში.რელიგიურ, ისე კულტურულ-სახელმწიფოებრივ სფეროში.
იეზიდეგერ II ან იაზდიგერდ II (სპარსულიდან «ღვთის მიერ შექმნილი»)იეზიდეგერ II ან იაზდიგერდ II (სპარსულიდან «ღვთის მიერ შექმნილი»)
— სასანიანების მე-15 შაჰი (438–457), ბაჰრამ V-ის შვილი.— სასანიანების მე-15 შაჰი (438–457), ბაჰრამ V-ის შვილი.
ხელისუფლებაში მოსვლის თანავე დაიწყო მასიური საომარიხელისუფლებაში მოსვლის თანავე დაიწყო მასიური საომარი
მოქმედებები აღმოსავლეთ რომის იმპერიის წინააღმდეგ, მაგრამ 441 წელსმოქმედებები აღმოსავლეთ რომის იმპერიის წინააღმდეგ, მაგრამ 441 წელს
რომის იმპერატორმა თეოდოსიუს II-მ (408-450) ზავზე დაითანხმა დარომის იმპერატორმა თეოდოსიუს II-მ (408-450) ზავზე დაითანხმა და
იეზდიგერდმა შეწყვიტა ომი.იეზდიგერდმა შეწყვიტა ომი.
რომთან ზავის დადების შემდეგ იეზდიგერდმა სპარსეთის ჩრდილოეთ-რომთან ზავის დადების შემდეგ იეზდიგერდმა სპარსეთის ჩრდილოეთ-
აღმოსავლეთიდან შეუტია ჰუნებს, რომლებიც მაშინ მის უკიდურესაღმოსავლეთიდან შეუტია ჰუნებს, რომლებიც მაშინ მის უკიდურეს
ტერიტორიებს აოხრებდნენ. სპარსეთის შაჰმა კვლავ გაიმარჯვა დატერიტორიებს აოხრებდნენ. სპარსეთის შაჰმა კვლავ გაიმარჯვა და
მომთაბარეები ამუდარიის ჩრდილოეთით განდევნა.მომთაბარეები ამუდარიის ჩრდილოეთით განდევნა.
თავისი ლაშქრობების მსვლელობისას, იეზდიგერდმა დაადანაშაულათავისი ლაშქრობების მსვლელობისას, იეზდიგერდმა დაადანაშაულა
ქრისტიანები და იუდეველები ღალატში.ქრისტიანები და იუდეველები ღალატში.
მალევე ცენტრალურ ხელისუფლებას აუჯანყდნენ სომხები. 451 წლის 26მალევე ცენტრალურ ხელისუფლებას აუჯანყდნენ სომხები. 451 წლის 26
მაისს ვასპურაკანის ტერიტორიაზე გაიმართა ბრძოლა, სადაც სომხებისმაისს ვასპურაკანის ტერიტორიაზე გაიმართა ბრძოლა, სადაც სომხების
მთავარსარდალი ვარდან მამიკონიანი იყო. სპარსეთის 220 ათასიანმა ჯარმამთავარსარდალი ვარდან მამიკონიანი იყო. სპარსეთის 220 ათასიანმა ჯარმა
გაანადგურაგაანადგურა სომეხთა 60 ათასიანი არმია.სომეხთა 60 ათასიანი არმია.
იეზიდეგერ IIიეზიდეგერ II
კავად Iკავად I
კავად I (დ. წელი უცნობია – გ. 531) – სასანიანთაკავად I (დ. წელი უცნობია – გ. 531) – სასანიანთა
სახელმწიფოს მეფე 488-496 და 499-531 წლებში.სახელმწიფოს მეფე 488-496 და 499-531 წლებში.
დიდებულთა და ქურუმთა პოლიტიკური დადიდებულთა და ქურუმთა პოლიტიკური და
ეკონომიკური ძლიერების დასუსტების მიზნით მიემხროეკონომიკური ძლიერების დასუსტების მიზნით მიემხრო
მაზდაკელებს და გაატარა მათი პროგრამის შესაფერისიმაზდაკელებს და გაატარა მათი პროგრამის შესაფერისი
ზოგიერთი ღონისძიება. დაახლოებით 496 წელს ტახტიდანზოგიერთი ღონისძიება. დაახლოებით 496 წელს ტახტიდან
ჩამოაგდეს. 499 წელს დაიბრუნა ტახტი და განაგრძოჩამოაგდეს. 499 წელს დაიბრუნა ტახტი და განაგრძო
დიდგვაროვანთა საწინააღმდეგო პოლიტიკა. წარმატებითდიდგვაროვანთა საწინააღმდეგო პოლიტიკა. წარმატებით
ებრძოდა ბიზანტიას (502-505 ან 506), მოიგერიაებრძოდა ბიზანტიას (502-505 ან 506), მოიგერია
ჩრდილოეთ ჰუნების თავდასხმა. კავად I-ის დროსჩრდილოეთ ჰუნების თავდასხმა. კავად I-ის დროს
დაარსდა რამდენიმე ქალაქი, გაფართოვდა არხების ქსელი,დაარსდა რამდენიმე ქალაქი, გაფართოვდა არხების ქსელი,
დაიწყო რეფორმების გატარება (გააგრძელა მისმა შვილმადაიწყო რეფორმების გატარება (გააგრძელა მისმა შვილმა
ხოსრო I-მა). მეფობის ბოლო წლებში განუდგახოსრო I-მა). მეფობის ბოლო წლებში განუდგა
მაზდაკელებს და სისხლში ჩაახშო მათი მოძრაობა.მაზდაკელებს და სისხლში ჩაახშო მათი მოძრაობა.
ხოსრო Iხოსრო I
ხოსრო I ანუშირვანი – ირანის შაჰი სასანიანების დინასტიიდან.ხოსრო I ანუშირვანი – ირანის შაჰი სასანიანების დინასტიიდან.
ქვეყანას მართავდა 531-579 წწ. მისი მმართველობა კავად I-ის (488–ქვეყანას მართავდა 531-579 წწ. მისი მმართველობა კავად I-ის (488–
531 წწ.) მმართველობის გაგრძელება იყო და ხასითდებოდა531 წწ.) მმართველობის გაგრძელება იყო და ხასითდებოდა
ხელისუფლების გაძლიერებისაკენ მისწრაფებით, მასშტაბურიხელისუფლების გაძლიერებისაკენ მისწრაფებით, მასშტაბური
სამშენებლო სამუშაოებით, მეცნიერებისა და კულტურისსამშენებლო სამუშაოებით, მეცნიერებისა და კულტურის
განვითარებით. მისი მმართველობის დროს გახშირდა საომარიგანვითარებით. მისი მმართველობის დროს გახშირდა საომარი
მოქმედებები ბიზანტიასთან. ხოსრო ანუშირვანის მმართველობაშიმოქმედებები ბიზანტიასთან. ხოსრო ანუშირვანის მმართველობაში
ქვეყანამ მიაღწია განვითარების უმაღლეს მწვერვალებს, რის გამოც ესქვეყანამ მიაღწია განვითარების უმაღლეს მწვერვალებს, რის გამოც ეს
პერიოდი ირანის ისტორიის „ოქროს ხანადაა“ ცნობილი.პერიოდი ირანის ისტორიის „ოქროს ხანადაა“ ცნობილი.
მისი მმართველობის პერიოდში ლაზიკის ტრიტორიაზემისი მმართველობის პერიოდში ლაზიკის ტრიტორიაზე
ხოსრო IIხოსრო II
ხოსრო II ფარვიზი (გ. 628) — სასანიანთა დინასტიისხოსრო II ფარვიზი (გ. 628) — სასანიანთა დინასტიის
მეფე 591-628 წლებში. ტახტი დაიკავა ბიზანტიისმეფე 591-628 წლებში. ტახტი დაიკავა ბიზანტიის
იმპერატორ მავრიკიოსის დახმარებით. VII საუკუნისიმპერატორ მავრიკიოსის დახმარებით. VII საუკუნის
დასაწყისში ხოსრო II-მ დაიპყრო ბიზანტიის აღმოსავლეთიდასაწყისში ხოსრო II-მ დაიპყრო ბიზანტიის აღმოსავლეთი
პროვინციები (სირია, პალესტინა, ეგვიპტე). VII საუკუნისპროვინციები (სირია, პალესტინა, ეგვიპტე). VII საუკუნის
20-იან წლებში ბიზანტიელები ირანში შეიჭრნენ. ირანელი20-იან წლებში ბიზანტიელები ირანში შეიჭრნენ. ირანელი
დიდებულების ნაწილმა, რომელიც უკმაყოფილო იყოდიდებულების ნაწილმა, რომელიც უკმაყოფილო იყო
მონოფიზიტებთან შაჰის დაახლოებით, ხოსრო IIმონოფიზიტებთან შაჰის დაახლოებით, ხოსრო II
ტახტიდან ჩამოაგდო და მოკლა.ტახტიდან ჩამოაგდო და მოკლა.
დასასრულდასასრულ
იი

More Related Content

What's hot

დავით აღმაშენებელი
დავით აღმაშენებელი დავით აღმაშენებელი
დავით აღმაშენებელი
barbaretak
 
დავით აღმაშენებელი
დავით აღმაშენებელიდავით აღმაშენებელი
დავით აღმაშენებელი
Maia Esartia
 
ვახტანგ I გორგასალი
ვახტანგ I გორგასალივახტანგ I გორგასალი
ვახტანგ I გორგასალი
etodevrisashvili
 
პრეზენტაცია (2)
პრეზენტაცია (2)პრეზენტაცია (2)
პრეზენტაცია (2)
ekanadiradze84
 
საქართველოს დიდი მეფეები
საქართველოს დიდი მეფეებისაქართველოს დიდი მეფეები
საქართველოს დიდი მეფეები
zaira.qajaia30
 
თამარს ვაქებდეთ მეფესა3
თამარს ვაქებდეთ მეფესა3თამარს ვაქებდეთ მეფესა3
თამარს ვაქებდეთ მეფესა3
mzslgdz47
 
ბაგრატ III-ბაკურ გელაშვილი
ბაგრატ III-ბაკურ გელაშვილიბაგრატ III-ბაკურ გელაშვილი
ბაგრატ III-ბაკურ გელაშვილი
bakurgelashvili
 
Xatuna
XatunaXatuna
Xatuna
jgufi8
 
თამარ მეფე
თამარ  მეფეთამარ  მეფე
თამარ მეფე
qarchiladzemzia
 
თამარ მეფე . ოქროს ხნა .
თამარ მეფე . ოქროს ხნა .თამარ მეფე . ოქროს ხნა .
თამარ მეფე . ოქროს ხნა .
nino abuladze
 
თამარ მეფის გამეფება
თამარ მეფის გამეფებათამარ მეფის გამეფება
თამარ მეფის გამეფება
irmatsintsadze6
 
როგორ დაარსდა თბილისი
როგორ დაარსდა თბილისიროგორ დაარსდა თბილისი
როგორ დაარსდა თბილისი
maia kobaidze
 
დავით აღმაშენებელი
დავით აღმაშენებელიდავით აღმაშენებელი
დავით აღმაშენებელი
manuca27
 

What's hot (20)

დავით აღმაშენებელი
დავით აღმაშენებელი დავით აღმაშენებელი
დავით აღმაშენებელი
 
დავით აღმაშენებელი-ბაკურ გელაშვილი
დავით აღმაშენებელი-ბაკურ გელაშვილიდავით აღმაშენებელი-ბაკურ გელაშვილი
დავით აღმაშენებელი-ბაკურ გელაშვილი
 
დიდი ქართველი მეფეები
დიდი ქართველი მეფეებიდიდი ქართველი მეფეები
დიდი ქართველი მეფეები
 
დავით აღმაშენებელი
დავით აღმაშენებელიდავით აღმაშენებელი
დავით აღმაშენებელი
 
ვახტანგ I გორგასალი
ვახტანგ I გორგასალივახტანგ I გორგასალი
ვახტანგ I გორგასალი
 
პრეზენტაცია (2)
პრეზენტაცია (2)პრეზენტაცია (2)
პრეზენტაცია (2)
 
საქართველოს დიდი მეფეები
საქართველოს დიდი მეფეებისაქართველოს დიდი მეფეები
საქართველოს დიდი მეფეები
 
Saqar tvelos mefeebi
Saqar tvelos mefeebiSaqar tvelos mefeebi
Saqar tvelos mefeebi
 
თამარს ვაქებდეთ მეფესა3
თამარს ვაქებდეთ მეფესა3თამარს ვაქებდეთ მეფესა3
თამარს ვაქებდეთ მეფესა3
 
ბაგრატ III-ბაკურ გელაშვილი
ბაგრატ III-ბაკურ გელაშვილიბაგრატ III-ბაკურ გელაშვილი
ბაგრატ III-ბაკურ გელაშვილი
 
Xatuna
XatunaXatuna
Xatuna
 
თამარ მეფე
თამარ  მეფეთამარ  მეფე
თამარ მეფე
 
თამარ მეფე . ოქროს ხნა .
თამარ მეფე . ოქროს ხნა .თამარ მეფე . ოქროს ხნა .
თამარ მეფე . ოქროს ხნა .
 
Mefe erekle
Mefe erekleMefe erekle
Mefe erekle
 
თამარ მეფის გამეფება
თამარ მეფის გამეფებათამარ მეფის გამეფება
თამარ მეფის გამეფება
 
როგორ დაარსდა თბილისი
როგორ დაარსდა თბილისიროგორ დაარსდა თბილისი
როგორ დაარსდა თბილისი
 
ლალი
ლალილალი
ლალი
 
დავით აღმაშენებელი
დავით აღმაშენებელიდავით აღმაშენებელი
დავით აღმაშენებელი
 
თამარ მეფე
თამარ მეფეთამარ მეფე
თამარ მეფე
 
დავით აღმაშენებელი
დავით აღმაშენებელიდავით აღმაშენებელი
დავით აღმაშენებელი
 

ბესო გრიგოლიშვილი

  • 1. სასანიანთასასანიანთა 65-65-ე საჯარო სკოლაე საჯარო სკოლა ხელმძღვანელიხელმძღვანელი :: ზაზა ნაცვლიშვილიზაზა ნაცვლიშვილი ავტორიავტორი :: ბესო გრიგოლიშვილიბესო გრიგოლიშვილი ირანიირანი
  • 2. სასანიანთა ირანისასანიანთა ირანი მუქი მწვანე: სასანიდების იმპერია;მუქი მწვანე: სასანიდების იმპერია; საშუალო მწვანე: დაქვემდებარებული ტერიტორია;საშუალო მწვანე: დაქვემდებარებული ტერიტორია; ღია მწვანე: დროებით ოკუპირებული VII ს.-შიღია მწვანე: დროებით ოკუპირებული VII ს.-ში ბიზანტიის იმპერიასთან ომის პერიოდში.ბიზანტიის იმპერიასთან ომის პერიოდში.
  • 3. სასანიანთა ირანისასანიანთა ირანი ოფიც. ენები : შუა სპარსულიოფიც. ენები : შუა სპარსული დედაქალაქი :დედაქალაქი : ქტეზიფონიქტეზიფონი,, იმპერიის ადრეულ წლებში - ფირუზაბადიიმპერიის ადრეულ წლებში - ფირუზაბადი მთავრობა : მონარქიამთავრობა : მონარქია მეთაური : შაჰანშაჰიმეთაური : შაჰანშაჰი ‫شاهنشاه‬‫شاهنشاه‬ აღმასრულებელი ორგანო : მინისტრთა საბჭოაღმასრულებელი ორგანო : მინისტრთა საბჭო შეიქმნა :შეიქმნა : 226226 დაშლა : რაშიდთა სახალიფოს შემოჭრა მუსლიმთა დაპყრობების დროს დადაშლა : რაშიდთა სახალიფოს შემოჭრა მუსლიმთა დაპყრობების დროს და იაზდეგერდიაზდეგერდ III-III-ის გარდაცვალება მერვშიის გარდაცვალება მერვში 651651 წელს.წელს. პირველი შაჰი : არდაშირპირველი შაჰი : არდაშირ I (226-241)I (226-241) ბოლო შაჰი : იაზდეგერდბოლო შაჰი : იაზდეგერდ III (632-651)III (632-651) წინამორბედი : პართიის იმპერიაწინამორბედი : პართიის იმპერია მომდევნო : სახალიფომომდევნო : სახალიფო ფულიფული : დრახმა: დრახმა
  • 4. სასანიანებისასანიანები სასანიანებისასანიანები —— სამეფო დინასტია ირანში (სამეფო დინასტია ირანში (226— 651);226— 651); წარმოშობითწარმოშობით ფარსიდან იყვნენ. სახელი ეწოდა სასანის მიხედვითფარსიდან იყვნენ. სახელი ეწოდა სასანის მიხედვით,, რომელიც ქალღმერთრომელიც ქალღმერთ ანაჰიტას ტაძრის ქურუმი იყო და ფარსის სამეფო საგვარეულოს ეკუთვნოდაანაჰიტას ტაძრის ქურუმი იყო და ფარსის სამეფო საგვარეულოს ეკუთვნოდა,, მისი შვილი პაპაკი ისთახრის მმართველი იყო (მას მეფის ტიტული ჰქონდა).მისი შვილი პაპაკი ისთახრის მმართველი იყო (მას მეფის ტიტული ჰქონდა). პაპაკის შვილმა არდაშირპაპაკის შვილმა არდაშირ I-I-მა დაამარცხა უკანასკნელი პართელი მეფე არტაბანმა დაამარცხა უკანასკნელი პართელი მეფე არტაბან VV და თავისი ძალაუფლება გაავრცელა მთელ რიგ ოლქებზედა თავისი ძალაუფლება გაავრცელა მთელ რიგ ოლქებზე,, რომლებიც ადრერომლებიც ადრე პართიიდ სახელმწიფოში შედიოდა. სასანიანების ხელმწიფეებს შაბურპართიიდ სახელმწიფოში შედიოდა. სასანიანების ხელმწიფეებს შაბურ I-I-იდანიდან ((241–272)241–272) მოყოლებული ირანის და არა ირანის მეფეთმეფის (შაჰინშაჰის)მოყოლებული ირანის და არა ირანის მეფეთმეფის (შაჰინშაჰის) წოდებულება ჰქონდათ.წოდებულება ჰქონდათ. IIIIII საუკუნეში სახელმწიფოს ცენტრალიზაციისსაუკუნეში სახელმწიფოს ცენტრალიზაციის მიზნით ოფიციალურ რელიგიად გამოცხადდა ზოროასტრიზმიმიზნით ოფიციალურ რელიგიად გამოცხადდა ზოროასტრიზმი,, რომლისრომლის გავრცელებასაც სასანიანებიგავრცელებასაც სასანიანები IVIV საუკუნიდან იბერიასა და სომხეთშიცსაუკუნიდან იბერიასა და სომხეთშიც ცდილობდნენცდილობდნენ,, მაგრამ ამ ცდას წარმატება არ მოჰყოლია. სასანიანების დროსმაგრამ ამ ცდას წარმატება არ მოჰყოლია. სასანიანების დროს ირანში მიმდინარეობდა ფეოდალური ურთიერთობის ჩასახვა-განვითარებისირანში მიმდინარეობდა ფეოდალური ურთიერთობის ჩასახვა-განვითარების პროცესი. გაბატონებული კლასი შედგებოდა ქურუმთაპროცესი. გაბატონებული კლასი შედგებოდა ქურუმთა,, მხედართა დამხედართა და „„მწერალთამწერალთა“ (“ (მოხელეთა) პრივილეგირებული წოდებისაგან. სასანიანებისმოხელეთა) პრივილეგირებული წოდებისაგან. სასანიანების ირანის ეკონონომიკური ცხოვრების საფუძველი მიწათმოქმედება იყოირანის ეკონონომიკური ცხოვრების საფუძველი მიწათმოქმედება იყო,, ქვეყნის ეკონომიკურ ცხოვრებაში მნიშვნელოვან როლს თამაშობდაქვეყნის ეკონომიკურ ცხოვრებაში მნიშვნელოვან როლს თამაშობდა ხელოსნობა და სატრანზიტო ვაჭრობა ინდოეთ-ჩინეთსა და ხმელთაშუა ზღვისხელოსნობა და სატრანზიტო ვაჭრობა ინდოეთ-ჩინეთსა და ხმელთაშუა ზღვის ქვეყნებთან. ძირითადი მწარმოებლებიქვეყნებთან. ძირითადი მწარმოებლები —— გლეხებიგლეხები —— ფეოდალურადფეოდალურად თანდათან დამოკიდებული ხდებოდნენ დიდებულებისაგან. სასანიანებისთანდათან დამოკიდებული ხდებოდნენ დიდებულებისაგან. სასანიანების წინააღმდეგ მიმართული სახალხო მოძრაობები რელიგიურ საბურველში იყოწინააღმდეგ მიმართული სახალხო მოძრაობები რელიგიურ საბურველში იყო გახვეული.გახვეული. IIIIII საუკუნეში ირანსა და შუა აზიაში ფართოდ გავრცელდასაუკუნეში ირანსა და შუა აზიაში ფართოდ გავრცელდა
  • 5. ანტიფეოდალური მოძარობაანტიფეოდალური მოძარობა V საუკუნის ბოლო წლებში, კავად I-ის დროს იფეთქა დიდმა ანტიფეოდალურმაV საუკუნის ბოლო წლებში, კავად I-ის დროს იფეთქა დიდმა ანტიფეოდალურმა მოძრაობამ, რომელსაც სათავეში ჩაუდგა მაზდაკი, მაზდაკელთა მოძრაობისმოძრაობამ, რომელსაც სათავეში ჩაუდგა მაზდაკი, მაზდაკელთა მოძრაობის ობიექტური შედეგი იყო ქურუმებისა და დიდებულების გავლენის შესუსტება,ობიექტური შედეგი იყო ქურუმებისა და დიდებულების გავლენის შესუსტება, სახელმწიფოს ცენტრალიზაცია, ფეოდალურიურთიერთობის შემდგომი განვითარებასახელმწიფოს ცენტრალიზაცია, ფეოდალურიურთიერთობის შემდგომი განვითარება სასანიანების ირანში მაღალ დონეზე იყო კულტურა. სასანიანები საუკუნეებისსასანიანების ირანში მაღალ დონეზე იყო კულტურა. სასანიანები საუკუნეების მანძილზე ებრძოდნენ რომს (ბიზანტიას) სომხეთის, იბერიის, ლაზიკის, ჩრდილოეთმანძილზე ებრძოდნენ რომს (ბიზანტიას) სომხეთის, იბერიის, ლაზიკის, ჩრდილოეთ მესოპოტამიისა და არაბეთის ნახევარკუნძულის ხელში ჩასაგდებად, გაუთავებელიმესოპოტამიისა და არაბეთის ნახევარკუნძულის ხელში ჩასაგდებად, გაუთავებელი ქიშპი ჰქონდათ შუა აზიის მომთაბარე და ბინადარ ხალხებთან (ხიონიტები,ქიშპი ჰქონდათ შუა აზიის მომთაბარე და ბინადარ ხალხებთან (ხიონიტები, კიდარიტები, ეფტალიტები). 484 წელს ეფტალიტებთან ბრძოლაში დაიღუპა პეროზი.კიდარიტები, ეფტალიტები). 484 წელს ეფტალიტებთან ბრძოლაში დაიღუპა პეროზი. სასანიანებმა დაკარგეს უზარმაზარი ტერიტორია მარVის აღმოსავლეთით. შუააზიელისასანიანებმა დაკარგეს უზარმაზარი ტერიტორია მარVის აღმოსავლეთით. შუააზიელი და ამიერკავკასიელი ხალხები თავგამოდებით იბრძოდნენ დამპყრობთა წინააღმდეგ:და ამიერკავკასიელი ხალხები თავგამოდებით იბრძოდნენ დამპყრობთა წინააღმდეგ: 451 წელს სომხეთში იფეთქა დიდმა აჯანყებამ, 481-84 წლებში ვახტანგ გორგასლის451 წელს სომხეთში იფეთქა დიდმა აჯანყებამ, 481-84 წლებში ვახტანგ გორგასლის მეთაურობით სასანიანების წინააღმდეგ ერთობლივად იბრძოდნენ ქართველები,მეთაურობით სასანიანების წინააღმდეგ ერთობლივად იბრძოდნენ ქართველები, სომხები და ალბანელები, 571 წელს სომხეთში კვლავ დიდი აჯანყება მოხდა.სომხები და ალბანელები, 571 წელს სომხეთში კვლავ დიდი აჯანყება მოხდა. ხანგძლივმა ომებმა, რომლებმაც გააღარიბეს სახელმწიფოს რესურსები, გადასახადებისხანგძლივმა ომებმა, რომლებმაც გააღარიბეს სახელმწიფოს რესურსები, გადასახადების მკვეთრმა ზრდამ, სოციალური უთანასწორობის გაძლიერებამ დაასუსტა სასანიანებისმკვეთრმა ზრდამ, სოციალური უთანასწორობის გაძლიერებამ დაასუსტა სასანიანების ირანი, რითაც ისარგებლეს არაბებმა და ბოლო მოუღეს მას.ირანი, რითაც ისარგებლეს არაბებმა და ბოლო მოუღეს მას.
  • 6. სასანიანი შაჰებისსასანიანი შაჰების სიასია :: არდაშირ I – 224-241არდაშირ I – 224-241 შაპურ I – 241-272შაპურ I – 241-272 ჰორმიზდ I (ჰორმიზდ-არდაშირი) – 272-273ჰორმიზდ I (ჰორმიზდ-არდაშირი) – 272-273 ბაჰრამ I — 273-276ბაჰრამ I — 273-276 ბაჰრამ II — 276-292ბაჰრამ II — 276-292 ბაჰრამ III — 292-293ბაჰრამ III — 292-293 ნარსე — 293-302ნარსე — 293-302 ჰორმიზდ II — 302-309ჰორმიზდ II — 302-309 შაპურ II — 309-379შაპურ II — 309-379 არდაშირ II — 379-383არდაშირ II — 379-383 შაპურ III — 383-388შაპურ III — 383-388 ბაჰრამ IV — 388-399ბაჰრამ IV — 388-399 იეზდიგერდ I — 399-421იეზდიგერდ I — 399-421 ბაჰრამ V გური — 421-438ბაჰრამ V გური — 421-438 იეზდიგერდ II — 438-457იეზდიგერდ II — 438-457 ჰორმიზდ III— 457-459ჰორმიზდ III— 457-459 ჰეროზი — 459-484ჰეროზი — 459-484 ბალაში — 484-488ბალაში — 484-488 კავად I — 488-496, 498-531კავად I — 488-496, 498-531 ჯამასპი — 496-498ჯამასპი — 496-498 ხოსრო I ანუშირვანი — 531-579ხოსრო I ანუშირვანი — 531-579 ჰორმიზდ IV — 579-590ჰორმიზდ IV — 579-590 ბაჰრამ ჩუბინი — 590-591 (არასასანიანთაბაჰრამ ჩუბინი — 590-591 (არასასანიანთა საგვარეულოდან)საგვარეულოდან) ხოსრო II ფარვიზი — 591-628ხოსრო II ფარვიზი — 591-628 კავად II — 628-629კავად II — 628-629 არდაშირ III — 629-630არდაშირ III — 629-630 ფარუხან შაჰრვარაზი — 630 (არასასანიანთაფარუხან შაჰრვარაზი — 630 (არასასანიანთა საგვარეულოდან)საგვარეულოდან) ბორანი (დედოფალი) — 630-631ბორანი (დედოფალი) — 630-631 აზარმედუხტი (დედოფალი) — 631აზარმედუხტი (დედოფალი) — 631 ხოსრო III — 631ხოსრო III — 631 ჰორმიზდ V — 631-632ჰორმიზდ V — 631-632
  • 7. ქტესიფონიქტესიფონი ტესიფონი — ძველი ქალაქი მდინარე ტიგრის ნაპირზეტესიფონი — ძველი ქალაქი მდინარე ტიგრის ნაპირზე (თანამედროვე ბაღდადის მახლობლად ერაყში). ძვ. წ. I საუკუნიდან(თანამედროვე ბაღდადის მახლობლად ერაყში). ძვ. წ. I საუკუნიდან ახ. წ. III საუკუნის დასაწყისამდე პართიის მეფეთა - არშაკიდებისახ. წ. III საუკუნის დასაწყისამდე პართიის მეფეთა - არშაკიდების საზამთრო რეზიდენცია. II საუკუნიდან მრავალჯერ დალაშქრესსაზამთრო რეზიდენცია. II საუკუნიდან მრავალჯერ დალაშქრეს რომაელებმა. 226/227 წლიდან სასანიანთა სახელმწიფოს დედაქალაქირომაელებმა. 226/227 წლიდან სასანიანთა სახელმწიფოს დედაქალაქი და მახლობელი აღმოსავლეთის ერთ-ერთი უდიდესი და უმდიდრესიდა მახლობელი აღმოსავლეთის ერთ-ერთი უდიდესი და უმდიდრესი ქალაქია, VII საუკუნის 30-იან წლებში დაიპყრეს და დაანგრიესქალაქია, VII საუკუნის 30-იან წლებში დაიპყრეს და დაანგრიეს არაბებმა.არაბებმა. მდინარე ტიგრის აღმოსავლეთ ნაპირზე სასანიანთა სამეფომდინარე ტიგრის აღმოსავლეთ ნაპირზე სასანიანთა სამეფო სასახლის თაკი-ქისრის ნანგრევებია. სასახლეს ჰქონდა უზარმაზარისასახლის თაკი-ქისრის ნანგრევებია. სასახლეს ჰქონდა უზარმაზარი აივანი. ფასადს ამკობდა ცრუ არკატურების იარუსები. გათხრებისაივანი. ფასადს ამკობდა ცრუ არკატურების იარუსები. გათხრების შედეგად გამოვლენილია სტუკის დეკორის ფრაგმენტები.შედეგად გამოვლენილია სტუკის დეკორის ფრაგმენტები.
  • 8. არდაშირ Iარდაშირ I არდაშირ I (დ. დაახლოებით 180; გ. 22 სექტემბერი, 239, სხვა ცნობებით 241)არდაშირ I (დ. დაახლოებით 180; გ. 22 სექტემბერი, 239, სხვა ცნობებით 241) — ირანის შაჰი 236-241 წლებში, სასანიანთა დინასტიის ფუძემდებელი. მისი— ირანის შაჰი 236-241 წლებში, სასანიანთა დინასტიის ფუძემდებელი. მისი პაპა - ანაჰიტას ტაძრის ქურუმი იყო. არდაშირ I ემსახურებოდა პარტელთა მეფეპაპა - ანაჰიტას ტაძრის ქურუმი იყო. არდაშირ I ემსახურებოდა პარტელთა მეფე არტაბან V-ს (209-224) , შემდეგ ფარსის წარჩინებულთა და ქურუმთაარტაბან V-ს (209-224) , შემდეგ ფარსის წარჩინებულთა და ქურუმთა მხარდაჭერით აუჯანყდა მას, 224 წლის 28 აპრილს მოიპოვა გამარჯვება დამხარდაჭერით აუჯანყდა მას, 224 წლის 28 აპრილს მოიპოვა გამარჯვება და ბოლო მოუღო არშაკიდთა პართულ დინასტიას.ბოლო მოუღო არშაკიდთა პართულ დინასტიას. არდაშირ I-მა 226 დააარსა სასანიანთა სახელმწიფო და მიიღოარდაშირ I-მა 226 დააარსა სასანიანთა სახელმწიფო და მიიღო შაჰინშაჰის (მეფეთმეფის) ტიტული. შემოიმტკიცა არშაკიდთა იმპერიისშაჰინშაჰის (მეფეთმეფის) ტიტული. შემოიმტკიცა არშაკიდთა იმპერიის თითქმის ყველა სამფლობელო, რომელთაც შემდეგ მიუმატა ხორასანი, სისტანი,თითქმის ყველა სამფლობელო, რომელთაც შემდეგ მიუმატა ხორასანი, სისტანი, მიდია, სომხეთის ნაწილი და სხვა. ომები გადაიხადა რომთან სომხეთისა დამიდია, სომხეთის ნაწილი და სხვა. ომები გადაიხადა რომთან სომხეთისა და მესოპოტამიისათვის. ცდილობდა აღედგინა აქემენიდთა ტრადიციები როგორცმესოპოტამიისათვის. ცდილობდა აღედგინა აქემენიდთა ტრადიციები როგორც რელიგიურ, ისე კულტურულ-სახელმწიფოებრივ სფეროში.რელიგიურ, ისე კულტურულ-სახელმწიფოებრივ სფეროში.
  • 9. იეზიდეგერ II ან იაზდიგერდ II (სპარსულიდან «ღვთის მიერ შექმნილი»)იეზიდეგერ II ან იაზდიგერდ II (სპარსულიდან «ღვთის მიერ შექმნილი») — სასანიანების მე-15 შაჰი (438–457), ბაჰრამ V-ის შვილი.— სასანიანების მე-15 შაჰი (438–457), ბაჰრამ V-ის შვილი. ხელისუფლებაში მოსვლის თანავე დაიწყო მასიური საომარიხელისუფლებაში მოსვლის თანავე დაიწყო მასიური საომარი მოქმედებები აღმოსავლეთ რომის იმპერიის წინააღმდეგ, მაგრამ 441 წელსმოქმედებები აღმოსავლეთ რომის იმპერიის წინააღმდეგ, მაგრამ 441 წელს რომის იმპერატორმა თეოდოსიუს II-მ (408-450) ზავზე დაითანხმა დარომის იმპერატორმა თეოდოსიუს II-მ (408-450) ზავზე დაითანხმა და იეზდიგერდმა შეწყვიტა ომი.იეზდიგერდმა შეწყვიტა ომი. რომთან ზავის დადების შემდეგ იეზდიგერდმა სპარსეთის ჩრდილოეთ-რომთან ზავის დადების შემდეგ იეზდიგერდმა სპარსეთის ჩრდილოეთ- აღმოსავლეთიდან შეუტია ჰუნებს, რომლებიც მაშინ მის უკიდურესაღმოსავლეთიდან შეუტია ჰუნებს, რომლებიც მაშინ მის უკიდურეს ტერიტორიებს აოხრებდნენ. სპარსეთის შაჰმა კვლავ გაიმარჯვა დატერიტორიებს აოხრებდნენ. სპარსეთის შაჰმა კვლავ გაიმარჯვა და მომთაბარეები ამუდარიის ჩრდილოეთით განდევნა.მომთაბარეები ამუდარიის ჩრდილოეთით განდევნა. თავისი ლაშქრობების მსვლელობისას, იეზდიგერდმა დაადანაშაულათავისი ლაშქრობების მსვლელობისას, იეზდიგერდმა დაადანაშაულა ქრისტიანები და იუდეველები ღალატში.ქრისტიანები და იუდეველები ღალატში. მალევე ცენტრალურ ხელისუფლებას აუჯანყდნენ სომხები. 451 წლის 26მალევე ცენტრალურ ხელისუფლებას აუჯანყდნენ სომხები. 451 წლის 26 მაისს ვასპურაკანის ტერიტორიაზე გაიმართა ბრძოლა, სადაც სომხებისმაისს ვასპურაკანის ტერიტორიაზე გაიმართა ბრძოლა, სადაც სომხების მთავარსარდალი ვარდან მამიკონიანი იყო. სპარსეთის 220 ათასიანმა ჯარმამთავარსარდალი ვარდან მამიკონიანი იყო. სპარსეთის 220 ათასიანმა ჯარმა გაანადგურაგაანადგურა სომეხთა 60 ათასიანი არმია.სომეხთა 60 ათასიანი არმია. იეზიდეგერ IIიეზიდეგერ II
  • 10. კავად Iკავად I კავად I (დ. წელი უცნობია – გ. 531) – სასანიანთაკავად I (დ. წელი უცნობია – გ. 531) – სასანიანთა სახელმწიფოს მეფე 488-496 და 499-531 წლებში.სახელმწიფოს მეფე 488-496 და 499-531 წლებში. დიდებულთა და ქურუმთა პოლიტიკური დადიდებულთა და ქურუმთა პოლიტიკური და ეკონომიკური ძლიერების დასუსტების მიზნით მიემხროეკონომიკური ძლიერების დასუსტების მიზნით მიემხრო მაზდაკელებს და გაატარა მათი პროგრამის შესაფერისიმაზდაკელებს და გაატარა მათი პროგრამის შესაფერისი ზოგიერთი ღონისძიება. დაახლოებით 496 წელს ტახტიდანზოგიერთი ღონისძიება. დაახლოებით 496 წელს ტახტიდან ჩამოაგდეს. 499 წელს დაიბრუნა ტახტი და განაგრძოჩამოაგდეს. 499 წელს დაიბრუნა ტახტი და განაგრძო დიდგვაროვანთა საწინააღმდეგო პოლიტიკა. წარმატებითდიდგვაროვანთა საწინააღმდეგო პოლიტიკა. წარმატებით ებრძოდა ბიზანტიას (502-505 ან 506), მოიგერიაებრძოდა ბიზანტიას (502-505 ან 506), მოიგერია ჩრდილოეთ ჰუნების თავდასხმა. კავად I-ის დროსჩრდილოეთ ჰუნების თავდასხმა. კავად I-ის დროს დაარსდა რამდენიმე ქალაქი, გაფართოვდა არხების ქსელი,დაარსდა რამდენიმე ქალაქი, გაფართოვდა არხების ქსელი, დაიწყო რეფორმების გატარება (გააგრძელა მისმა შვილმადაიწყო რეფორმების გატარება (გააგრძელა მისმა შვილმა ხოსრო I-მა). მეფობის ბოლო წლებში განუდგახოსრო I-მა). მეფობის ბოლო წლებში განუდგა მაზდაკელებს და სისხლში ჩაახშო მათი მოძრაობა.მაზდაკელებს და სისხლში ჩაახშო მათი მოძრაობა.
  • 11. ხოსრო Iხოსრო I ხოსრო I ანუშირვანი – ირანის შაჰი სასანიანების დინასტიიდან.ხოსრო I ანუშირვანი – ირანის შაჰი სასანიანების დინასტიიდან. ქვეყანას მართავდა 531-579 წწ. მისი მმართველობა კავად I-ის (488–ქვეყანას მართავდა 531-579 წწ. მისი მმართველობა კავად I-ის (488– 531 წწ.) მმართველობის გაგრძელება იყო და ხასითდებოდა531 წწ.) მმართველობის გაგრძელება იყო და ხასითდებოდა ხელისუფლების გაძლიერებისაკენ მისწრაფებით, მასშტაბურიხელისუფლების გაძლიერებისაკენ მისწრაფებით, მასშტაბური სამშენებლო სამუშაოებით, მეცნიერებისა და კულტურისსამშენებლო სამუშაოებით, მეცნიერებისა და კულტურის განვითარებით. მისი მმართველობის დროს გახშირდა საომარიგანვითარებით. მისი მმართველობის დროს გახშირდა საომარი მოქმედებები ბიზანტიასთან. ხოსრო ანუშირვანის მმართველობაშიმოქმედებები ბიზანტიასთან. ხოსრო ანუშირვანის მმართველობაში ქვეყანამ მიაღწია განვითარების უმაღლეს მწვერვალებს, რის გამოც ესქვეყანამ მიაღწია განვითარების უმაღლეს მწვერვალებს, რის გამოც ეს პერიოდი ირანის ისტორიის „ოქროს ხანადაა“ ცნობილი.პერიოდი ირანის ისტორიის „ოქროს ხანადაა“ ცნობილი. მისი მმართველობის პერიოდში ლაზიკის ტრიტორიაზემისი მმართველობის პერიოდში ლაზიკის ტრიტორიაზე
  • 12. ხოსრო IIხოსრო II ხოსრო II ფარვიზი (გ. 628) — სასანიანთა დინასტიისხოსრო II ფარვიზი (გ. 628) — სასანიანთა დინასტიის მეფე 591-628 წლებში. ტახტი დაიკავა ბიზანტიისმეფე 591-628 წლებში. ტახტი დაიკავა ბიზანტიის იმპერატორ მავრიკიოსის დახმარებით. VII საუკუნისიმპერატორ მავრიკიოსის დახმარებით. VII საუკუნის დასაწყისში ხოსრო II-მ დაიპყრო ბიზანტიის აღმოსავლეთიდასაწყისში ხოსრო II-მ დაიპყრო ბიზანტიის აღმოსავლეთი პროვინციები (სირია, პალესტინა, ეგვიპტე). VII საუკუნისპროვინციები (სირია, პალესტინა, ეგვიპტე). VII საუკუნის 20-იან წლებში ბიზანტიელები ირანში შეიჭრნენ. ირანელი20-იან წლებში ბიზანტიელები ირანში შეიჭრნენ. ირანელი დიდებულების ნაწილმა, რომელიც უკმაყოფილო იყოდიდებულების ნაწილმა, რომელიც უკმაყოფილო იყო მონოფიზიტებთან შაჰის დაახლოებით, ხოსრო IIმონოფიზიტებთან შაჰის დაახლოებით, ხოსრო II ტახტიდან ჩამოაგდო და მოკლა.ტახტიდან ჩამოაგდო და მოკლა.