1. Actividades arredor da obra de M. Núñez Singala, EN 3ºESO
GALEGO, POR QUE NON?, contra as simplificacións e os (2011-
prexuízos sobre a lingua galega. 2012)
PREXUÍZO 1. O GALEGO É UNHA LINGUA BRUTA, SOA MAL.
A afirmación de que o galego é unha lingua que soa mal leva implícito o feito de que
haxa línguas que s, pólo contrario, soan bem,
HAI LINGUAS QUE SOAN BEN E LINGUAS QUE SOAN MAL?
LINGUAS QUE SOAN BEN LINGUAS QUE SOAN MAL
CUESTIÓNS:
1. Que teñen en común as línguas da primeira columna? E as da segunda columna?
2. En que pensas cando opinas sobre as línguas da primeira columna? E sobre as da
segunda?
3. Busca imaxes que asocies ás línguas da primeira columna e imaxes para ás da
segunda.
4. Cal é o prexuízo que se esconde detrás?
5. Explica que é o racismo e que é o nazismo, partindo das seguintes afirmacións:
-O racismo consiste en desprezar, denigrar ou minusvalorar o que é diferente.
-Os nazis vían o mundo desde os prexuízos.
INFORMACIÓN:
1. Averigua a orixe das palabras: bárbaros, bérberes, bables e algarabía.
2. Averigua que queren dicir estas expresións: “catalán cerrado”e “galego cerrado”.
Como se di “español cerrado”?
3. Cal é o prexuízo que se esconde detrás?
CONCLUSIÓN:
Nas películas de Tarzán retrátase a conxunción de dous mundos opostos: o dos
brancos-ingleses e o dos non brancos-indíxenas. Nas películas deberían aparecer
retratadas as dúas lenguas destes dous grupos, pero aparecen tres: tamén a de Tarzán.
Pero Tarzán foi un bebé que se perdera na selva antes de aprender a falar, polo que o
lóxico sería que non falase ningunha, xa que os idiomas son un herdo cultural (Falamos
porque os nosos pais nos transmiten ese coñecemento, pero se a un neno se lle priva
dese contacto con persoas que falan, entón non aprenden ningunha lingua). Pero
Tarzán falaba. Así que laguen tivo que ensinarlle ou el escoltar a laguen. Os únicos
habitantes da selva eran os non negros-indíxenas, polo que a única lingua que podía
falar era a deste grupo. Mais Tarzán falaba unha lingua distinta á dos indígenas, un
idioma propio que resultaba comprensible polo espectador: Ancagua, Chita, ancagua!
-POR QUE TARZÁN NO FALA A ÚNICA LINGUA QUE PODERÍA TER
APRENDIDO NA SELVA? CAL É O PREXUÍZO QUE SE ESCONDE DETRÁS?
DESPREZAR O GALEGO É SER RACISTA!
2. Actividades arredor da obra de M. Núñez Singala, EN 3ºESO
GALEGO, POR QUE NON?, contra as simplificacións e os (2011-
prexuízos sobre a lingua galega. 2012)
PREXUÍZO 2. APRENDER GALEGO É UNHA PERDA DE TEMPO, SE TODOS
FALASEMOS INGLÉS NON HABERÍA PROBLEMAS PARA ENTENDERSE.
Esta afirmación esconde dúas: unha é unha aparente verdade e a outra é unha mentira:
a) Se todos falásemos inglés non habería problemas para entenderse.
b) Aprender galego é unha perda de tempo
ONDE SE AGOCHA A MENTIRA?
Tres amigos deciden ir cear xuntos. Van a un bo restaurante. Comen e beben e, cando
rematan, piden a conta. O camareiro dilles que son 250€. Cada un deles saca da súa carteira
un billete de 100€. Entre os tres xuntan un total de 300€.
Unha vez que pagan, sóbranlles 50€. O gasto foi de 250€, pero como xuntaron 300€
entre os tres, sóbranlles 50€. Dado que o camareiro se mostra moi amable, deciden darlle
una propina de 20€. Neste momento sóbranlles aínda 30€, e como son tres amigos acordan
que cada un deles recuperará 10€. De modo que cada un garda na súa carteira un billete de
10€. O custo da celebración foi, pois, para cada un dos amigos, de 90€: 100€ que cada quen
puxo, menos 10€ que recuperou. Polo tanto, en total, entre os tres gastaron na cea
90+90+90=270€ máis os 20€ de propina para o camareiro: 290€.
Se gastaron 290€ pero xuntaran 300€, onde van os 10€ que faltan?
CONCLUSIÓN:
Igual que na afirmación do PREXUÍZO 2, o problema está mal formulado: Xúntase unha
verdade aparente cunha mentira cativa!
Os 20€ da propina do camareiro xa estaban incluídos nos 270€ totais que gastaran os
tres amigos, pois a cea custáralles 250€. Non gastaran 290€, senón 270€. Sobráranlles 30€
dos 300€ que xuntaran para pagar.
CAL É A MENTIRA QUE SE AGOCHA NA AFIRMACIÓN DO
PREXUÍZO 2.b: APRENDER GALEGO É UNHA PERDA DE TEMPO!?
Nunca aprender foi unha perda de tempo. Os vellos sempre dixeron : O SABER NON
OCUPA LUGAR. Mais a xente que entrou en contacto coa informática parece que desenvolveu
o prexuízo do disco duro do ordenador . Resulta que conciben o seu cerobre coma un lugar
limitado para almacenar datos, cunha capacidade de memoria finita. Polo tanto teñen que
seleccionar o que aprenden ( o que gardan no disco duro) non vaia ser que se lles esgote a
súa capacidade.
Esta concepción é totalmente contraria ao feito en como funciona realmente a mente
humana, pois esta, cada vez que adquire un coñecemento, aumenta a súa capacidade, mellora
o seu funcionamento. A frase dos nosos maiores debería ser O SABER CREA LUGAR!
Os nenos das comunidades bilingües teñen vantaxe sobre os nenos das comunidades
monolingües á hora de aprender novas linguas.
Cantas máis linguas se saben, máis doado é aprender outras linguas.
Cantas máis linguas se saben, máis doado é adquirir outros coñecementos:
matemáticas, física, filosofía, arquitectura, bioloxía…
REIVINDICAR O DESCOÑECEMENTO DA LINGUA GALEGA É DE PALETOS!
3. Actividades arredor da obra de M. Núñez Singala, EN 3ºESO
GALEGO, POR QUE NON?, contra as simplificacións e os (2011-
prexuízos sobre a lingua galega. 2012)
CAL É A VERDADE APARENTE QUE SE AGOCHA NA AFIRMACIÓN DO
PREXUÍZO 2.a: SE TODOS FALÁSEMOS INGLÉS NON HABERÍA PROBLEMAS
PARA ENTENDERSE!?
O mito da lingua común é unha idea relacionada co mito da torre de Babel e a
consideración da fragmentación lingüística coma un castigo divino (dentro do credo cristián).
En vez de ver a existencia de 5 mil linguas no planeta como símbolo de outras tantas culturas
e, polo tanto, como unha variadísima e grandísima riqueza humana, deféndese un
ESPERANTO cómodo, práctico para entendernos entre todos os habitantes da terra.
Deféndese a UNIFORMIDADE, que leva necesariamente ao pensamento único, á falta de
liberdade para ser diferente, e de aí ao fascismo.
É O ESPERANTO (O INGLÉS) A SOLUCIÓN?
Imaxina que todos os dirixentes de todos os países da Terra se poñen de acordo para usar
unha única lingua: a mesma para todos/as.
Se non somos capaces de conseguir que 870 millóns de persoas hoxe deixen de pasar fame,
como conseguiríamos establecer a mesma lingua en todo o planeta?
Se o 20% da poboación mundial é analfabeta, como conseguir que todos/as utilicen, saiban,
coñezan unha mesma lingua (que non é a súa)?
Para que lugar/es do mundo queremos una única lingua?
Cal é a lingua única que queremos? O inglés? E por que non o español, que ten máis
falantes que o inglés? E por que non o chinés, que é a lingua máis falada do mundo e a
futura lingua do comercio e das finanzas? E cal chinés?
Gustarianos un mundo así?
Cando a Castelao lle preguntaron que pensaba sobre o mito da lingua única, respondeu algo
parecido a isto: Os cabalos das estepas rusas, os cabalos da Pampa arxentina, os cabalos
da meseta castellana e os cabalos de Sabucedo en Galiza rinchan igual. Será porque os
animais están no idioma universal, na linguaxe única? Por que, entón, o ser humano
quere descender na escala da evolución e ser un animal?
É A UNIFORMIDADE UNHA TENDENCIA NATURAL?
A tendencia natural é a fragmentación lingüística, o feito de que dunhas linguas
xurdan outras é inherente a todas as linguas do planeta. Esa tendencia á fragmentación non é
cousa do pasado. Hoxe, a pesar de internet e do mundo globalizado, esa tendencia natural
mantense:
Os filmes estadounidenses non se dobran ao español, senón ao español de
España, ao español de México, ao español de Arxentina…
Os correctores ortográficos de Word ofrecen 19 variantes para o español, dezaoito
para o inglés, dezaseis para o árabe, quince para o francés…
Sería posible a uniformidade lingüística, é dicir, que unha lingua se mantivese sempre
idéntica a través do tempo e do espazo?
Sería posible que a lingua única (o inglés, o esperante) non se fragmentara?
Sería posible que todos/as falasemos igual?
Quereríamos falar todos igual? Pensar todos igual? Ser todos idénticos?
REIVINDICAR UNHA ÚNICA LINGUA OBRÍGANOS A DEIXAR DE SER GALEGOS/AS!
DEBEMOS SER IGUAIS EN DEREITOS E DEBERES, MAIS NON EN SERES!
4. Actividades arredor da obra de M. Núñez Singala, EN 3ºESO
GALEGO, POR QUE NON?, contra as simplificacións e os (2011-
prexuízos sobre a lingua galega. 2012)
PREXUÍZO 3. FALAR GALEGO CANDO HAI ALGUÉN QUE NON O FALA É DE MALA
EDUCACIÓN.
Esta afirmación parécelle evidente a moita xente, mais non sempre o evidente é o
acertado.
POR QUE É FALSA A EVIDENCIA?
Un día alguén díxome:
-Imaxina que corres nunha carreira e que chegando á meta fas un esforzo por gañar e
adiantas o que vai de segundo. En que posición te sitúas?
A miña resposta foi:
-De primeira!
Pareceume evidente. Se adiantaba ao segundo poñíame de primeiro.
De tan evidente, a miña afirmación resultou falsa!
A Landeiras, unha aldea de montaña cos pés na ría de Arousa, chegou un día
un médico. Viña de Santiago, onde estudara e empezara a traballar na consulta de
outro médico máis vello. Mais o xove médico non nacera en Santiago, senón en
Cacheiras, outra aldea perto de Compostela. En Landeiras eramos, comigo, 40
veciños/as. Todos/as falabamos galego. Mais cando o médico estaba presente,
todos/as nós remexíamos un español acastrapado, por educación!
Segundo os datos do Atlas Sociolingüístico de Galicia, fala galego
habitualmente o 75% da poboación e o 25% fala castelán normalmente. Segundo isto,
unha de cada catro persoas fala español en Galicia e tres de cada catro falan galego.
Por suposto, en Galicia todos os que falan galego comprenden e falan tamén español.
E todos os que falan español comprenden aínda que non falen galego. Polo tanto a
comunicación é posible aínda que cada quen empregue unha lingua distinta.
Se tres de cada catro galegos falan galego e só un fala español, tres de cada
catro conversas fanse en galego e só unha en español. É dicir, o galego debería estar
presente no 75% das conversas e o español no 25% restante.
Por que, entón, o resultado é tan diferente que o galego só está
presente no 32% das conversas, mentres que o castelán está
presente no 68%? Talvez o galego está a morrer de boa educación!?
REIVINDICAR A BOA EDUCACIÓN SÓ PARA OS GALEGO-FALANTES
É UNHA FORMA DE ELIMINAR O GALEGO DAS RELACIÓNS SOCIAIS!
5. Actividades arredor da obra de M. Núñez Singala, EN 3ºESO
GALEGO, POR QUE NON?, contra as simplificacións e os (2011-
prexuízos sobre a lingua galega. 2012)
PREXUÍZO 4. O GALEGO NON O DAMOS FALADO BEN...
Esta afirmación percibe a figura, mais deixa escapar o fondo. Cal é o fondo? Que se
agocha detrás da afirmación inacabada?
QUE SE AGOCHA DETRÁS? QUE VES?
Copa de
Rubin. Ilusión
óptica.
1. 2. 3.
1._______________
2._______________
3._______________
4._______________
5._______________
4. 5.
Edgar Rubin, Percepción. Figura e fondo.
CUESTIÓNS:
Que custa ver máis a figura ou o fondo?
Que é máis doado percibir: a apariencia ou a realidade que se agocha detrás?
Por que os españois non dan falado ben outras linguas?
Por que os franceses, ingleses, estadounidenses, cando andan polo mundo só se
expresan na súa lingua e non se molestan nunca en aprender outras linguas ou en
facerse entender polos seus interlocutores?
Que se agocha detrás da afirmación inacabada? O galego non o damos falado
ben…pero________________si!
TRADUCE O SEGUINTE PARÁGRAFO AO CASTELÁN:
A miña moza vaicheme __________________________________
aprender a cociñar. Estou farto de __________________________________
ir comer fóra. O que non sei é se __________________________________
darei feito a receita do raxo con __________________________________
pan reseso. ____________
__________________________________
___
REIVINDICAR QUE FALAMOS MELLOR O ESPAÑOL QUE O GALEGO
É IGNORAR A NOSA PROPIA REALIDADE.
É TER UNHA TALLA “XL” E INSISTIR EN USAR UNHA “S”!
6. Actividades arredor da obra de M. Núñez Singala, EN 3ºESO
GALEGO, POR QUE NON?, contra as simplificacións e os (2011-
prexuízos sobre a lingua galega. 2012)
PREXUÍZO 5. O GALEGO É UNHA LINGUA IMPOSTA.
PREXUÍZO 6. O GALEGO É UNHA LINGUA MINORITARIA.
PREXUÍZO 7. O GALEGO NON O FALA NINGUÉN.