modelo

1. CASTELAO
A vida e a morte
ENDLG e Departamento de Galego do IES Félix Muriel.
Rianxo, 30 de xaneiro de 2015

2. ÍNDICE
1. Portada. Diapositiva 1
2. Índice. Diapositiva 2
3. Introdución. Diapositiva 3
4. Desevolvemento.
a. Castelao. A vida.
Diapositiva 4 a 22
b. Castelao. A morte.
Diapositiva 23 a 26
5. Conclusión. Importancia
histórica. Diapositiva 27
6. Fontes. Diapositiva 28 e 29

3. Introdución
Non lle
poñades
chatas á obra
mentres non
se remate. O
que pense que
vai mal que
traballe nela,
hai sitio para
todos.

4. O 30 de xaneiro de 1886 naceu en
Rianxo Alfonso Rodríguez Castelao,
fillo do patrón de pesca Mariano
Rodríguez Dios e de Xaquina Castelao
Jannes.
O seu nome familiar nunca foi Afonso
como lle puxera o crego, senón
Daniel, como o profeta Daniel, a quen
o Mestre Mateo retratou sorrindo no
Pórtico da Gloria por ser o primeiro
santo que soubo rir.
Castelao. A vida
Casa familiar de Castelao en Rianxo

5. Castelao. A vida
A experiencia da emigración percorre
toda a existencia de Castelao.
O neno Daniel viviuna en carne propia
desde fóra e desde dentro:
• fillo dun pai emigrado ás Pampas
arxentinas ao pouco de nacer, en
1886
• estadía de tres anos nas propias
Pampas, onde se reencontra co pai.
O adulto Castelao acabará sufrindo a
emigración forzosa:
• a experiencia do exilio
• morte en Bos Aires en 1950
Castelao de neno
(1886)

6. Castelao. A vida
De regreso da emigración, no inicio do século
XX, cursará o Bacharelato e a carreira de
Medicina en Compostela.
Renunciará a exercer a profesión e só axudará
circunstancialmente como médico rural nas
epidemias de gripe dos anos vinte.
En Compostela xorde a súa vocación pola
pintura e pola caricatura na súa vertente
humorística,. Tamén desempeña papeis en
obras de teatro e participa na tuna.
Castelao actuando como tuno nos seus
anos de estudante en Compostela.
(1900)

7. Fíxenme
médico por
amor ao
meu pai.
Non exerzo
a profesión
por amor á
humanidade.
Castelao. A vida
Castelao actuando nunha obra teatral galega nos
seus anos de estudante en Compostela.

8. Castelao casa en
1912 coa moza
estradense Virxinia
Pereira,
compañeira da
maior parte dos
seus días, das súas
viaxes e de case
todos os seus
avatares.
Castelao. A vida
Castelao e a súa dona, Virxinia.
(1912)

9. O seu único fillo, Alfonso
Xesús, nace ao ano seguinte de
casaren; pero morrerá
prematuramente en 1928, con
só catorce anos. Este feito
dramático, unido á segunda
crise de cegueira sufrida por
Castelao nas mesmas datas (a
primeira fora en 1914) son o
preludio da súa entrega á
causa política do país.
Castelao. A vida
Castelao co seu fillo, en Cambados.

10. Castelao. A vida
Castelao na porta da súa casa en Pontevedra, en
compañía do pintor Luís Seoane e outros artistas.
Eu vivín longos
anos de ledicia en
Pontevedra,
aferrado á
fermosura dos
seus arredores,
coma quen non
pode
desprenderse dos
brazos mornos
dunha noiva. E
débolle a
Pontevedra o

11. (1916)
Comeza a publicar na prensa as
estampas do álbum Nós, nas que
se conxuga o amor polas nosas
clases populares e unha crecente
preocupación polos dereitos
nacionais de Galiza.
Por estes anos, Castelao é dos
que experimentan a revelación
da nación oprimida.
Castelao. A vida

12. Alfredo Brañas xa morrera e a
nosa terra deixábase asimilar
estupidamente. Eu, daquela,
tíñame polo derradeiro
supervivente dunha Patria
suicida. E foi nese intre cando
chegou a min a voz de Vilar
Ponte, voz que xuntou a uns
cantos “bos e xenerosos” que
non nos coñeciamos pero que
dende entón ficamos trabados
por unha irmandade que ningún
acontecimento pode romper xa.
O nome de Vilar Ponte significa
Castelao. A vida
No retorno de Antón Vilar Ponte
(Castelao. A Nosa Terra, 1934)
Vilar Ponte nunha caricatura de
Castelao.

13. Castelao é consciente de que
Galiza está sumida na
subordinación e no atraso.
Comparte a aspiración a
conseguir a propiedade da terra
e retrata a represión contra as
mobilizacións agrarias, a través
do álbum Nós e Un ollo de
vidro.
Neste contexto Castelao ve a
especificidade da realidade
galega e a necesidade dun
proxecto político propio.
Castelao. A vida
A asunción do
nacionalismo faise
inequívoca a partir da
celebración da I Asemblea
Nacionalista (Lugo, 18 de
novembro de 1918).
(1918)

14. Castelao. A vida
A asunción do
nacionalismo faise
inequívoca a partir da
celebración da I Asemblea
Nacionalista (Lugo, 18 de
novembro de 1918).
(1918)
Tendo Galiza
tódal-as
características
esenciais de
nazonalidade, nós
nomeámonos, de
hoxe para
sempre,
nazonalistas
galegos, xa que a
verba
“rexionalismo”

15. En Castelao sintetízanse as
tarefas culturais que cómpre
acometer sobre Galiza:
• a pintura, o gravado, o
cartelismo, a caricatura e o
debuxo humorístico,
•os valores etnográficos,
•as cruces de pedra,
•o refraneiro popular,
•a ilustración de libros,
xornais, revistas,
•o teatro de Arte, etc.
Exemplos destas contribucións
fanse patentes na revista Nós.
Castelao. A vida(1920)

16. O compromiso con Galiza
de Castelao, canalizado por
vía artística até o de agora,
vaise converter en acción
política ata a súa morte.
Como persoa de gran
popularidade, Castelao é
dos artistas que renuncian
á súa obra por asumir un
lugar na política, porque
“para modelar un povo de
barro é forzoso luxar as
mans”.
Castelao. A vida(1930-36)
Recepción de
Castelao e Vilar
Ponte con motivo
do seu ingreso na
RAG o 25 de xullo
de 1934 .

17. • Fundación do
Partido
Galeguista.
• Deputado nas
Cortes da
República
• Unificación do
nacionalismo
político.
Castelao. A vida(1930-36)
Fundación do Partido
Galeguista en
Pontevedra en
Decembro de 1931.

18. • Estatuto de
Autonomía de Galiza.
• Desterro durante o
Bienio Negro (1934-
1935) de Lerroux.
• Compromiso
antifascista durante a
Guerra civil.
Castelao. A vida
(1930-36)
Os deputados Castelao e Otero
Pedrayo son recibidos na
Generalitat de Catalunya, en xullo
de 1931.

19. • Exilio e loita
pola
continuidade
da causa
galega.
Castelao. A vida(1930-36)
Castelao nun mítin polo Estatuto, no Paseo
da Ferradura, en Santiago.

20. Castelao. A vida
Castelao nun acto a prol da República Española
en New York. Á súa dereita Suárez Picallo e á
súa esquerda Basilio Álvarez.
(1938-50)
• Exilio e loita
pola
continuidade
da causa
galega.

21. Castelao. A vida
Castelao en Rio de Janeiro, nunha recepción
aos galeguistas e aos republicanos , cando
marchou a París a integrar o Goberno da
República no exilio.
• Exilio e loita
pola
continuidade
da causa
galega.
(1938-50)

22. Castelao. A vida
Desde 1936 a 1950 non
puido pisar terra galega,
pero seguía a pensar que o
peor desterro é o que se
sofre na propia terra privada
de liberdade.
Así o recolleu na peza de
oratoria Alba de Groria.
Un ano antes da súa morte,
en 1950, publicou o traballo
As cruces de pedra na Galiza.
Derradeira fotografía de
Castelao vivo. Na
Biblioteca do Centro
Ourensán de Bos Aires.
(1938-50)

23. Castelao. A morte
Os restos de Daniel Castelao, en Bos Aires, foron envoltos
coa bandeira, para el sagrada, da patria galega e cubertos
por terra tamén galega.
(1950)

24. Castelao. A morte
Velatorio de Castelao no salón principal do Centro
Galego en Bos Aires
(1950)

25. Castelao. A morte
Os restos de Daniel Castelao foron conducidos nunha carroza, seguida
de multitude de carrozas florais, cos honores dun xefe de estado polas
avenidas de Bos Aires camiño do cemiterio de La Chacarita, en 1950.
(1950)

26. Castelao. A morte
Inhumación de Castelao no Panteón do Centro
Galego de Bos Aires, no cemiterio de La Chacarita.
(1950)

27. Conclusión
Os restos de Daniel Castelao
foron repatriados desde Bos
Aires nunhas condicións
polémicas, con protestas e
mobilizacións do
nacionalismo galego contra a
manipulación da súa
memoria. Repousan no
Panteón de Galegos Ilustres
en San Domingos de Bonaval
desde 1984.
Imaxes gravadas pola TVG o 28 de xuño de 1984
(1984)

28. FONTES
• Número especial de A Nosa Terra
adicado a Castelao no Día de Galiza de
1950
FONTES NA REDE
•Galipedia
•Pinterest
•Alex Ferreiro
•Dous inéditos de Castelao na rede
•Castelao obra gráfica (en español)
•Recursos sobre Castelao na rede
(Concello de Pontevedra)
•Castelao na rede (web)

29. FONTES DAS IMAXES
A insua de Insua
Sei o que nos figestes..
Revista Nós
Galipedia
Fundación Otero
Pedrayo
Terra e tempo
Galipedia
Fundación Plácido
Castro
RAG
Sermos Galiza