SlideShare uma empresa Scribd logo
1 de 29
Tussen bloempot en hoogveenlandschap
Het belang van gradiënten voor faunaherstel

Gert-Jan van Duinen
Fochteloërveen (12km hoogte)
Fochteloërveen
Soomaa, Estland (12km hoogte)
Soomaa, Estland
Hoogveenlandschappen

lagg

kern

overgangsveen kern overgangsveen
laagveen

Hoogveenkern
Zuur
Mineraalarm
Voedselarm
Hoogveenlandschappen

lagg

kern

overgangsveen kern overgangsveen
laagveen

Hoogveenkern
Zuur
Mineraalarm
Voedselarm

-

Overgangsveen / lagg
Gebufferd
Mineraalrijk(er)
Voedselrijk(er)
Intact

Minerale
bodem

Lagg

Kern

Overgangs
veen

Kern

Overgangs Minerale
veen
bodem

Restant kern

Overgangs
veen

Kern

Overgangs
veen

Degradatie

Lagg

Herstel

Restant kern
Laagveen

-

Overgangsveen

-

Hoogveen
Vergelijkend onderzoek watermacrofauna

Intact

Relict

Herstel
Soortensamenstelling intact hoogveen
voedselarm

Estland
Kern poel
Water stroming
Overgangsveen
Lagg
Nederland

0

Relict
Herstel

voedselrijk

CA-as 2

2

-2
-3

gebufferd

zuur
0
CA-as 1

3

•Variatie soortensamenstelling hoogveenlandschap
Soortensamenstelling intact + relict
voedselarm

Estland
Kern poel
Water stroming
Overgangsveen
Lagg
Nederland

0

Relict
Herstel

voedselrijk

CA-as 2

2

-2
-3

gebufferd

zuur
0
CA-as 1

3

•Soortensamenstelling hoogveenranden nog deels
in relict situaties
•Voedselarme hoogveenkern ontbreekt
Soortensamenstelling + herstel
voedselarm

Estland
Kern poel
Water stroming
Overgangsveen
Lagg
Nederland

0

Relict
Herstel

voedselrijk

CA-as 2

2

-2
-3

gebufferd

zuur
0
CA-as 1

3

•Voedselarme hoogveenkern ontbreekt
•Herstel alleen zure omstandigheden
•Relict situaties meer variatie, meer soorten
•Bronpopulaties van karakteristieke soorten
Grauwe klauwier

Laagveen

Hoogveenglanslibel

Veenbesparelmoervlinder

-

Overgangsveen

-

Hoogveen
Grauwe klauwier

Veenbesparelmoervlinder

Hoogveenglanslibel

Overgangsveen (gradiënt)
Prooidiversiteit Grauwe klauwier

Foto: Geert de Vries
Prooidiversiteit Grauwe klauwier

35

Noordse Witsnuit
Viervlek
Bruine Glazenmaker
Watersnuffel

25
20

Gewone Pantserjuffer

15

Blauwe Glazenmaker
Venglazenmaker

10
5

Zwarte Heidelibel

2- a
ug

26
-j

ul

ul
19
-j

12
-j

ul

l
5- j
u

un
28
-j

un
21
-j

un

0
14
-j

aa ntal in dieet/da g

30
Prooidiversiteit Grauwe klauwier
60

aanvoer op nest (%)

50

40
spinnen
rupsen

30

Kl. Junikever
sprinkhanen

20

Veelvraat

10
0
6

9

12
tijdstip op de dag

15

18

21
- voedsel
- schuilen
- voortplanten
- verpoppen
Terreincondities vitale populatie

Veenbesparelmoervlinder
Kwaliteit van Veenbesblad
Labexperiment
Rupsen Veenbesparelmoervlinder
Analyse Veenbes diverse locaties
Study site B

Be: invloed van gebufferd grondwater
Study site NL

NL: zuur, geen invloed gebufferd grondwater
Groei & overleving rupsen
40

Aantal individuen

.

35

9

30

17

25
20

dood
16

rups
pop

15
19

10
5

13
2

0
België

Nederland

Herkomst veenbes

• Rupsen doen het beter op veenbes uit België
Wat is er mis
met dit blad?
Veenhooibeestje

Veenhooibeestje in Fochteloërveen
Fochteloërveen randzone
Randzones/gradiënten hoogveenrestanten

Paludicultuur…
Natuurlijke gradiënten…
Huidig agrarisch gebruik…
Dank u …
…voor uw aandacht

Foto: Geert de Vries

Mais conteúdo relacionado

Destaque

Handboek Virtual Reality in de praktijk
Handboek Virtual Reality in de praktijkHandboek Virtual Reality in de praktijk
Handboek Virtual Reality in de praktijkJan Verwoerd
 
Julia Stahl | Van ganzen, kiekendieven en tureluurs - de rol van voedselaanb...
Julia Stahl | Van ganzen, kiekendieven en tureluurs -  de rol van voedselaanb...Julia Stahl | Van ganzen, kiekendieven en tureluurs -  de rol van voedselaanb...
Julia Stahl | Van ganzen, kiekendieven en tureluurs - de rol van voedselaanb...Sovon Vogelonderzoek
 
Inleiding CAPS symposium - Maja Roodbergen
Inleiding CAPS symposium - Maja RoodbergenInleiding CAPS symposium - Maja Roodbergen
Inleiding CAPS symposium - Maja RoodbergenSovon Vogelonderzoek
 
CARES Draft Recommendations
CARES Draft RecommendationsCARES Draft Recommendations
CARES Draft Recommendationscottleville
 
2013: Jaar van de Patrijs - Cees Witkamp
2013: Jaar van de Patrijs - Cees Witkamp2013: Jaar van de Patrijs - Cees Witkamp
2013: Jaar van de Patrijs - Cees WitkampSovon Vogelonderzoek
 
Weidevogels - wat is er nodig voor herstel?
Weidevogels - wat is er nodig voor herstel?Weidevogels - wat is er nodig voor herstel?
Weidevogels - wat is er nodig voor herstel?Sovon Vogelonderzoek
 
Trektellen de magie van roepjes en silhouetten - Paul Gnodde - Landelijke Dag...
Trektellen de magie van roepjes en silhouetten - Paul Gnodde - Landelijke Dag...Trektellen de magie van roepjes en silhouetten - Paul Gnodde - Landelijke Dag...
Trektellen de magie van roepjes en silhouetten - Paul Gnodde - Landelijke Dag...Sovon Vogelonderzoek
 
Geolocators onthullen trekwegen en overwinteringsgebieden Nederlandse boerenz...
Geolocators onthullen trekwegen en overwinteringsgebieden Nederlandse boerenz...Geolocators onthullen trekwegen en overwinteringsgebieden Nederlandse boerenz...
Geolocators onthullen trekwegen en overwinteringsgebieden Nederlandse boerenz...Sovon Vogelonderzoek
 
The fall of the berlin
The fall of the berlinThe fall of the berlin
The fall of the berlinchezzymonkey
 
Broedvogelonderzoek Nederweert 1994-2016
Broedvogelonderzoek Nederweert 1994-2016 Broedvogelonderzoek Nederweert 1994-2016
Broedvogelonderzoek Nederweert 1994-2016 Sovon Vogelonderzoek
 

Destaque (12)

Vrijwilliger van het Jaar 2012
Vrijwilliger van het Jaar 2012Vrijwilliger van het Jaar 2012
Vrijwilliger van het Jaar 2012
 
Mystery Bird Atlas-quiz
Mystery Bird Atlas-quizMystery Bird Atlas-quiz
Mystery Bird Atlas-quiz
 
Handboek Virtual Reality in de praktijk
Handboek Virtual Reality in de praktijkHandboek Virtual Reality in de praktijk
Handboek Virtual Reality in de praktijk
 
Julia Stahl | Van ganzen, kiekendieven en tureluurs - de rol van voedselaanb...
Julia Stahl | Van ganzen, kiekendieven en tureluurs -  de rol van voedselaanb...Julia Stahl | Van ganzen, kiekendieven en tureluurs -  de rol van voedselaanb...
Julia Stahl | Van ganzen, kiekendieven en tureluurs - de rol van voedselaanb...
 
Inleiding CAPS symposium - Maja Roodbergen
Inleiding CAPS symposium - Maja RoodbergenInleiding CAPS symposium - Maja Roodbergen
Inleiding CAPS symposium - Maja Roodbergen
 
CARES Draft Recommendations
CARES Draft RecommendationsCARES Draft Recommendations
CARES Draft Recommendations
 
2013: Jaar van de Patrijs - Cees Witkamp
2013: Jaar van de Patrijs - Cees Witkamp2013: Jaar van de Patrijs - Cees Witkamp
2013: Jaar van de Patrijs - Cees Witkamp
 
Weidevogels - wat is er nodig voor herstel?
Weidevogels - wat is er nodig voor herstel?Weidevogels - wat is er nodig voor herstel?
Weidevogels - wat is er nodig voor herstel?
 
Trektellen de magie van roepjes en silhouetten - Paul Gnodde - Landelijke Dag...
Trektellen de magie van roepjes en silhouetten - Paul Gnodde - Landelijke Dag...Trektellen de magie van roepjes en silhouetten - Paul Gnodde - Landelijke Dag...
Trektellen de magie van roepjes en silhouetten - Paul Gnodde - Landelijke Dag...
 
Geolocators onthullen trekwegen en overwinteringsgebieden Nederlandse boerenz...
Geolocators onthullen trekwegen en overwinteringsgebieden Nederlandse boerenz...Geolocators onthullen trekwegen en overwinteringsgebieden Nederlandse boerenz...
Geolocators onthullen trekwegen en overwinteringsgebieden Nederlandse boerenz...
 
The fall of the berlin
The fall of the berlinThe fall of the berlin
The fall of the berlin
 
Broedvogelonderzoek Nederweert 1994-2016
Broedvogelonderzoek Nederweert 1994-2016 Broedvogelonderzoek Nederweert 1994-2016
Broedvogelonderzoek Nederweert 1994-2016
 

Mais de Sovon Vogelonderzoek

Herkennen van Friese watervogels.pdf
Herkennen van Friese watervogels.pdfHerkennen van Friese watervogels.pdf
Herkennen van Friese watervogels.pdfSovon Vogelonderzoek
 
Strokenteelt en veldleeuweriken in Zeeland
Strokenteelt en veldleeuweriken in ZeelandStrokenteelt en veldleeuweriken in Zeeland
Strokenteelt en veldleeuweriken in ZeelandSovon Vogelonderzoek
 
Het effect van recreatie op het gedrag van broedende visarenden
Het effect van recreatie op het gedrag van broedende visarendenHet effect van recreatie op het gedrag van broedende visarenden
Het effect van recreatie op het gedrag van broedende visarendenSovon Vogelonderzoek
 
Steenloperonderzoek aan de Hondsbossche Zeewering
Steenloperonderzoek aan de Hondsbossche ZeeweringSteenloperonderzoek aan de Hondsbossche Zeewering
Steenloperonderzoek aan de Hondsbossche ZeeweringSovon Vogelonderzoek
 
Het Vogeljaar - 70 jaar vogelbelang
Het Vogeljaar - 70 jaar vogelbelangHet Vogeljaar - 70 jaar vogelbelang
Het Vogeljaar - 70 jaar vogelbelangSovon Vogelonderzoek
 
De Middelste Bonte Specht koloniseert Nederland
De Middelste Bonte Specht koloniseert NederlandDe Middelste Bonte Specht koloniseert Nederland
De Middelste Bonte Specht koloniseert NederlandSovon Vogelonderzoek
 
Het intieme leven van Nachtegalen in Meijendel
Het intieme leven van Nachtegalen in MeijendelHet intieme leven van Nachtegalen in Meijendel
Het intieme leven van Nachtegalen in MeijendelSovon Vogelonderzoek
 
Pauzedia's NOU Landelijke Dag 2022
Pauzedia's NOU Landelijke Dag 2022Pauzedia's NOU Landelijke Dag 2022
Pauzedia's NOU Landelijke Dag 2022Sovon Vogelonderzoek
 
Korfslakken en Platteschijfhoren (Harrie Bosma).pptx
Korfslakken en Platteschijfhoren (Harrie Bosma).pptxKorfslakken en Platteschijfhoren (Harrie Bosma).pptx
Korfslakken en Platteschijfhoren (Harrie Bosma).pptxSovon Vogelonderzoek
 
Workshop witjes herkennen - Kars Veling.pptx
Workshop witjes herkennen - Kars Veling.pptxWorkshop witjes herkennen - Kars Veling.pptx
Workshop witjes herkennen - Kars Veling.pptxSovon Vogelonderzoek
 
Broedvogels singels en wallen_Friese vrijwilligersdag-3 sept 2022.pptx
Broedvogels singels en wallen_Friese vrijwilligersdag-3 sept 2022.pptxBroedvogels singels en wallen_Friese vrijwilligersdag-3 sept 2022.pptx
Broedvogels singels en wallen_Friese vrijwilligersdag-3 sept 2022.pptxSovon Vogelonderzoek
 
Noordse woelmuis Fryslan 2019-2021 Nico Beemster A&W.pptx
Noordse woelmuis Fryslan 2019-2021 Nico Beemster A&W.pptxNoordse woelmuis Fryslan 2019-2021 Nico Beemster A&W.pptx
Noordse woelmuis Fryslan 2019-2021 Nico Beemster A&W.pptxSovon Vogelonderzoek
 

Mais de Sovon Vogelonderzoek (20)

Herkennen van Friese watervogels.pdf
Herkennen van Friese watervogels.pdfHerkennen van Friese watervogels.pdf
Herkennen van Friese watervogels.pdf
 
Update BMP 2023
Update BMP 2023Update BMP 2023
Update BMP 2023
 
Strokenteelt en veldleeuweriken in Zeeland
Strokenteelt en veldleeuweriken in ZeelandStrokenteelt en veldleeuweriken in Zeeland
Strokenteelt en veldleeuweriken in Zeeland
 
Roofvogelvervolging
RoofvogelvervolgingRoofvogelvervolging
Roofvogelvervolging
 
Kiek daar, een slanke kiek?
Kiek daar, een slanke kiek?Kiek daar, een slanke kiek?
Kiek daar, een slanke kiek?
 
Het effect van recreatie op het gedrag van broedende visarenden
Het effect van recreatie op het gedrag van broedende visarendenHet effect van recreatie op het gedrag van broedende visarenden
Het effect van recreatie op het gedrag van broedende visarenden
 
Steenloperonderzoek aan de Hondsbossche Zeewering
Steenloperonderzoek aan de Hondsbossche ZeeweringSteenloperonderzoek aan de Hondsbossche Zeewering
Steenloperonderzoek aan de Hondsbossche Zeewering
 
Het Vogeljaar - 70 jaar vogelbelang
Het Vogeljaar - 70 jaar vogelbelangHet Vogeljaar - 70 jaar vogelbelang
Het Vogeljaar - 70 jaar vogelbelang
 
De Raaf in Nederland
De Raaf in NederlandDe Raaf in Nederland
De Raaf in Nederland
 
De Middelste Bonte Specht koloniseert Nederland
De Middelste Bonte Specht koloniseert NederlandDe Middelste Bonte Specht koloniseert Nederland
De Middelste Bonte Specht koloniseert Nederland
 
Het intieme leven van Nachtegalen in Meijendel
Het intieme leven van Nachtegalen in MeijendelHet intieme leven van Nachtegalen in Meijendel
Het intieme leven van Nachtegalen in Meijendel
 
Pauzedia's NOU Landelijke Dag 2022
Pauzedia's NOU Landelijke Dag 2022Pauzedia's NOU Landelijke Dag 2022
Pauzedia's NOU Landelijke Dag 2022
 
Opening NOU Landelijke Dag 2022
Opening NOU Landelijke Dag 2022Opening NOU Landelijke Dag 2022
Opening NOU Landelijke Dag 2022
 
Ganzen_herkennen_workshop.pptx
Ganzen_herkennen_workshop.pptxGanzen_herkennen_workshop.pptx
Ganzen_herkennen_workshop.pptx
 
Spektakel op de slaapplaats.pptx
Spektakel op de slaapplaats.pptxSpektakel op de slaapplaats.pptx
Spektakel op de slaapplaats.pptx
 
Korfslakken en Platteschijfhoren (Harrie Bosma).pptx
Korfslakken en Platteschijfhoren (Harrie Bosma).pptxKorfslakken en Platteschijfhoren (Harrie Bosma).pptx
Korfslakken en Platteschijfhoren (Harrie Bosma).pptx
 
Workshop witjes herkennen - Kars Veling.pptx
Workshop witjes herkennen - Kars Veling.pptxWorkshop witjes herkennen - Kars Veling.pptx
Workshop witjes herkennen - Kars Veling.pptx
 
Broedvogels singels en wallen_Friese vrijwilligersdag-3 sept 2022.pptx
Broedvogels singels en wallen_Friese vrijwilligersdag-3 sept 2022.pptxBroedvogels singels en wallen_Friese vrijwilligersdag-3 sept 2022.pptx
Broedvogels singels en wallen_Friese vrijwilligersdag-3 sept 2022.pptx
 
Argustelling en monitoring.pptx
Argustelling en monitoring.pptxArgustelling en monitoring.pptx
Argustelling en monitoring.pptx
 
Noordse woelmuis Fryslan 2019-2021 Nico Beemster A&W.pptx
Noordse woelmuis Fryslan 2019-2021 Nico Beemster A&W.pptxNoordse woelmuis Fryslan 2019-2021 Nico Beemster A&W.pptx
Noordse woelmuis Fryslan 2019-2021 Nico Beemster A&W.pptx
 

Tussen bloempot en hoogveenlandschap web

Notas do Editor

  1. Landschap Fochtelooërveen en omgeving. Vlieghoogte 12 km.
  2. Soomaa, vlieghoogte 12 km
  3. Verschillende zones herkenbaar.
  4. Hoogveenkernen hoofdzakelijk gevoed door neerslag. Ze zijn van nature bijzonder arm aan voedingsstoffen en mineralen. De bodem rondom en onder zo'n veen is meer gebufferd en bevat meer mineralen. De omstandigheden voor planten en dieren variëren binnen het hoogveenlandschap afhankelijk van de invloed van grondwater of oppervlaktewater.
  5. Dieet nestjongen bestaat uit verschillende soorten, verandert gedurende het broedseizoen.
  6. En ook gedurende de dag verandert de activiteit en dus beschikbaarheid van prooidiersoorten. In wat voor omstandigheden kunnen zoveel verschillende soorten binnen een territorium voorkomen, zodat er altijd voldoende voedsel is voor Grauwe klauwieren (maar ook andere soorten)? Gradiëntrijke omstandigheden: droog-nat, zuur-gebufferd, mineraalarm-rijk.
  7. Diersoorten zijn mobiel. Niet voor de lol. Nodig om gebruik te kunnen maken van verschillende onderdelen van het landschap en daar hun levenscyclus te voltooien. Bovendien ook risicospreiding voor extreme omstandigheden, zoals extreem droge jaren waarin ondiep plassen droogvallen en populatie overleeft in diepere permanente plassen.
  8. Veenhooibeestje doet het in Fochteloërveen goed na de vernatting van de hoogveenkern. Blijven condities in de kern ook op lange termijn geschikt? Veenmos breidt uit, kwaliteit waardplanten (Eenarig wollegras) verandert waarschijnlijk. Er moet gewerkt worden aan herstel van randzones/gradiënten, zodat soorten die optimaal voorkomen in randen van hoogvenen aanwezig kunnen blijven bij voortgaande ontwikkeling hoogveenkern. En dat soorten die afhankelijk zijn van hoogveengradiënten zich kunnen gaan vestigen.