Tema 2. a xeosfera

A Xeosfera
(Minerais e Rochas)

Capas da Xeosfera
A xeosfera é a parte rochosa e mineral da
Terra. Actúa como soporte do resto dos
compoñentes.
Xeosfera
Presenta unha estructura en capas.
Codia Manto Núcleo

A Codia
A codia é a capa máis superficial da xeosfera,
debido a que é a de menor densidade.
É sólida e de composición variada (todo tipo de
rochas e sedimentos).
As capas do interior da Terra son de composición
máis homoxénea.
Tipos
 Codia Oceánica
 Codia Continental

A Codia
Forma os fondos
oceánicos
Forma os
continentes

O Manto
Localízase baixo a codia.
Ten un grosor de ata
2900 Km de profundidade.
Composición sólida e moi homoxénea.
O principal compoñente
é a peridotita.

O Núcleo
 Situado baixo o manto.
 Abrangue ata o centro
da Terra, a 6371 Km.
 O seo compoñente
principal é o ferro (80%)
e o níquel (20%).
Partes
Núcleo
Interno
Núcleo
Externo

O núcleo externo: É líquido
e está axitado por violentas
correntes no seu interior.
O Núcleo
O núcleo interno: É sólido.

Xeosfera
Os Relevos da superficie terrestre:
Normalmente, só vemos os relevos da codia
continental.
Gracias a tecnoloxía, podemos coñecer que
baixo miles de metros de auga, agóchanse
cordilleiras, volcáns, cañóns, fosas mariñas, etc.
Existe toda unha paisaxe que
está oculta os nosos ollos.

Xeosfera
Os Relevos da codia continental

Cordilleras
Himalaya Alpes
Andes Apalaches

Rifts y Cañones
Rift Valley
(Kenia)
Rift Valley
(Kenia)
Cañón del Colorado
(EEUU)
Cañón Rio Lobos
(Burgos)

Escudos ou Cratóns
Chimantá
(Brasil)
Moher
(Irlanda)
Guayana
(Venezuela)
Beachy Head
(Reino Unido)

Relevos residuais
Bolivia
Doce Apóstoles
(Australia)
Monolito Uluru
(Australia)
Dedo de Dios
(Teide)

Plataformas Continentales
La República
(Venezuela)
Colombia
Nicaragua
Gran Barrera de Coral
(Australia)

Xeosfera
Os Relevos da codia oceánica

Arcos de illas
Illas Canarias
Illas Aleutianas
(EEUU)
Illas Galápagos
(Ecuador)
Xapón

illas volcánicas
Illa Venatu
(Oceanía)
Nova illa en
Xapón
Tori-Shima
(Xapón)

Rochas e Minerais
A codia terrestre está composta
principalmente por rochas e
minerais.
Pirita Granito

Rochas e Minerais
Son sólidos constituidos por substancias
puras.
Os Minerais:
Halita Cuarzo Pirita

Minerais
É frecuente que na composición
dun mineral haxa impurezas que
poden alterar algunhas
características, como a cor.
Dicimos entón que ese mineral
ten variedades.

Calcita
Calcita
Naranja
Calcita
Amarilla
Calcita
Roja
Calcita
Azul
Calcita
Verde
Calcita

Rochas e Minerais
As Rochas:
 Están constituidas por minerais.
 Algunhas teñen un só tipo de mineral,
chamadas rochas monominerais.
 Pero a maioría están formadas por varios
minerais diferentes e incluso outras rochas.

Conglomerados
Tipo BrechaTipo Pudinga

Os elementos da codia terrestre:
Rochas e Minerais
Os minerais están compostos por unha
combinación de elementos que se poden
encontrar nos materiais que compoñen a
terrestre.
Coñécense máis de cen elementos distintos
na natureza aínda que a súa distribución e
é moi desigual.

Minerais
O máis abundante da codia terrestre é o
osíxeno.
Os elementos máis importantes na formación
de minerais son:
Ferro
Silicio
Cloro
Magnesio
Calcio
Aluminio

Minerais
Ferro (Fe):
 É un metal.
 Combinado co osíxeno (O) dá lugar a
minerais como o olixisto, mentres co xofre
(S) forma a pirita.
 Úsase principalmente para a obtención de
aceiro combinándoo con carbono.

Minerais
Silicio (Si):
 É o segundo elemento máis abundante da
codia terrestre (SiO2 = silicatos).
 Encóntrase combinado con outros elementos
como o osíxeno. Exemplos: cuarzo, ópalo
e caesita.
 Utilízase na fabricación dos microchips.

Minerais
Cloro (Cl):
 A temperatura ambiente é un gas.
 Combinado co sodio (Na) forma o sal
común, moi abundante na auga do mar.
 Exemplos: Halita.

Magnesio (Mg):
Minerais
 É un metal presente en minerais como
o talco.
 Tamén aparece en forma de sales na
composición da auga do mar.

Minerais
Calcio (Ca):
 É un metal fundamental na composición
da calcita, mineral que forma a rocha
calcárea.
 Tamén presenta na casca dos ovos, nas
cunchas, nos corais, nos ósos e nos
dentes dos animais.

Minerais
Aluminio (Al):
 É un metal brando que se encontra en
minerais como a mica.
 Pode combinarse co cobre (Cu) ou o
cinc (Zn), producindo materiais lixeiros
(fabricar avións e coches).

Minerais
Non se poden considerar minerais
substancias sintéticas (plásticos); líquidos
(auga) nin substancias derivadas
Das accións dos seres
vivos (azucre).
Os minerais son substancias
naturais, sólidas e de orixen
inorgánica.

Minerais
Ao ser substancias
puras, calquera
exemplar dun
mineral presentará
sempre as mesmas
propiedades, tanto
se procede da Terra,
da Lúa ou Marte.
Boleíta

Minerais
Para identificar un mineral podemos observar
algunhas das súas propiedades características:
 Cor
 Brillo
 Exfoliación
 Dureza
Ouro

Minerais
Cor:
A que mostra a súa superficie cando
é iluminada con luz branca.
Azurita
Rodocrosita Berilo

Tipos
Minerais
Brillo:
É a forma en que reflicte
a luz.
 Vítreo
 Mate
 Metálico
 Terroso
Rodocrosita con pirita

Brillo
Metálico: pirita Vítreo:
cuarzo
Terroso:
Olixisto
Mate:
Limonita
Adamantino:
Jarosita
Nacarado:
Moscovita

Minerais
Dureza:
É a resistencia a ser riscado.
Se utiliza la escala de Mohs (Se expresa do 1 ao 10).
Para elavorala se usaron dez minerais de
referencia.
Cada mineral risca a todos os que teñen un nº
igual o inferior a el, e é riscado polos que teñen
un número igual ou maior ca o seu.

Minerais
Exfoliación:
É a facilidade para separarse en láminas
ou para romper orixinando formas xeométricas.
Mica
Moscovita

Minerais
Minerais cristalizados
e amorfos:
Os minerais están cristalizados de forma
cando posuen caras planas que orixinan
formas xeométricas (cristais), como cubos,
prismas, láminas, etc.
escolecifa
pirita

Cristales aciculares de millerita

A cova dos cristais
xigantes de xeso de
Naica (México)

Minerais
Minerais amorfos:
 Non están cristalizados.
 Non presentan caras planas.
 Nunca forman cristais.
 Presentan formas irregulares.
ópalo
Limonita
Alofana
Arcilla

Clasificación dos minerais
Actualmente coñécense máis de 5000 minerais
a cada ano descóbrese varias decenas máis, a
maioría deles do grupo das arxilas.
Os minerais presentan
unha gran diversidade
de propiedades, o que
lles da unha importancia
fundamental na nosa
sociedade.
Wolframio
(tungsteno)

Algúns dos seus usos pola sociedade son:
 Extraer deles os metais.
 Fabricar materiais (cemento,
cerámica, etc.).
 Utilizalos na industria química,
farmacéutica e alimentaria para
obter numerosas substancias.
Cobre
Plata

Tipos
de
Minerais
A súa clasificación realízase baseándose
na súa composición.
 Non Silicatos
 Silicatos

Minerais Silicatos:
Minerais
Son minerais que teñen na súa composición
osíxeno e silicio formando o ión silicato(SiO4
-4).

Minerais Silicatos
O máis simple, o cuarzo, está composto por
óxido de silicio (SiO2).
Color: Blanco, transparente.
Según variación tamén pode
ser rosa, vermello ou negro.
Brillo: vítreo
Dureza: 7
Características: Tras o feldespato
é o mineral máis común da codia
terrestre.

Minerais Silicatos
O grupo máis variado, é o das arxilas, está
constituido por agregados de silicatos de
aluminio hidratados, procedentes da
descomposición de rochas que conteñen
feldespato, como o granito.
Color: Blanco, vermello, café.
Brillo: terroso
Dureza: 7
Características: abunda nas
rochas graníticas.

Minerais Silicatos
As micas, pertencen a un grupo numeroso de
silicatos de alúmina, ferro, calcio ou magnesio
caracterizados pola súa fácil exfoliación en
delgadas láminas flexibles, elásticas e moi
brillantes.
Color: depende da composición.
Brillo: nacarado
Dureza: 2.5-3.
Características: constituen case o
3,8 % do peso da codia terrestre.

Minerais Silicatos
Os feldespatos, están compostos de silicatos
de alumnio ou aluminosilicatos. Son o
compoñente esencial de moitas rochas,
de tal modo que moitas destas rochas se
clasifican según o seu contido de feldespato.
Color: depende da composición.
Brillo: mate.
Dureza: 4.5
Características: constituen case o
60 % do peso da codia terrestre.
Ortosa
Ortosa

Olivino(Silicato de ferro e magnesio)

Minerais Non silicatos:
Minerais
Son minerais que non teñen silicio na súa
composición.
Son menos abundantes e presentan menos
diversidade ca os silicatos.
Clasifícanse en óxidos, cloruros, carbonatos,
sulfatos, sulfuros, etc.
Os minerais compostos por un único elemento
denomínanse elementos nativos.

Minerais non silicatos
Ouro nativo Color: amarillo característico.
Brillo: metálico
Dureza: 2.5-3
Características: moi moldeable e
bo conductor eléctrico.

Cloruros: halita
Color: blanco, transparente,
rosado.
Brillo: vítreo (algo mate)
Dureza: 2.5
Características: sabor salado.

Sulfatos: anhidrita
Color: incoloro, azulado, violeta,
blanco u rosado.
Brillo: vítreo o perlado.
Dureza: 3.5
Características: brando, fráxil e
soluble..

Sulfuros: pirita
Color: amarillo latón pálido.
Brillo: metálico.
Dureza: 6 - 6.5
Características: magnética
despois de quentar. Funde
facilmente.

Oxidos: hematita
Color: varía según composición.
Brillo: de metálico a mate.
Dureza: 5.5 - 6.5
Características: conocida como a
pedra dos peregrinos

Carbonatos: calcita
Color: varía según impurezas
(branco, caramelo).
Brillo: vítreo.
Dureza: 3.
Características: reacciona con
ácidos. Forma o 4% da codia da
corteza.

Rochas
• As rochas son
agregados de
minerais.
• Os minerais que forman as rochas
poden estar en diferentes proporcións.
• É moi pouco probable atopar dúas
rochas que teñen exeactamente os
mesmos minerais e na mesma
proporción.

Rochas
Clasificación das rochas segundo
a súa orixe:
 Rochas Sedimentarias
 Rochas Metamórficas
 Rochas Magmáticas
Tipos

Rochas
Rochas Sedimentarias:
Fórmanse a partir de partículas de
diversos tamaños que son transportadas
por a augua, o xeo ou o aire (sedimentos)
que acumulanse, compactanse e son
cementados ao quedar enterrados a
gran profundidade.

As rochas sedimentarias poden formarse
nas orillas dos ríos, no fondo de barrancos,
valles, lagos, mares, e nas
desembocaduras dos ríos.
Están dispostas formando capas
ou estratos.
Rochas sedimentarias
As rochas sedimentarias cubren máis
do 75 % da superficie terrestre.

Rochas
Rochas Metamórficas:
Fórmanse a partir de outras rochas xa
existentes mediante un proceso chamado
metamorfismo.
Estas rochas estiveron expostas a altas
presións (uns 1.500 bares) e altas
temperaturas (entre 150 e 200 °C)
provocando cambios na composición da
rocha, aportando novas sustancias a ésta.

Rochas
Rochas Magmáticas (igneas):
Fórmanse polo enfriamento e consolidación
dunha masa de rocha fundida chamada magma.
Si o enfriamiento producese lentamente baixo
a superficie formanse rochas con cristais
grandes denominadas rochas plutónicas
ou intrusivas, mentras que si o enfriamento
producese rápidamente sobre a superficie,
por exemplo, tras unha erupción volcánica,
formanse rochas con cristais invisibles coñecidas
como rochas volcánicas ou extrusivas.

Utilidade
dos
Minerais
e
rochas

Minerais
Utilidade dos minerais:
 Extráense deles gran cantidade de metales
(chumbo, ferro, mercurio, etc.) e outros
materiais.
 Cuarzo: para elaborar vídro.
 Xeso: para obter escaiola.
 Calcita: producir cal.

Usos dos minerais
 Na industria da xoiaría e da bisutería
utiliza xemas (diamante, rubí e a
esmeralda) e pedras semipreciosas
(ónix, turquesa).
Tamén utilizan metais nativos como
o ouro, o platino e a prata.

Utilidade das rochas:
Rochas
As rochas teñen un papel fundamental na
construcción:
 As rochas calcáreas úsanse para a
fabricación de cemento.
 Como pezas de cachotaría
para construccións de pedra
(muros ou rochas ornamentais
en fachadas).

Usos das rochas
 Rochas magmáticas (mármore e granito)
úsanse na elaboración de encimeiras,
mobiliario urbano, lápidas, esculturas, etc.

 Rochas arxilosas na fabricación de ladrillo,
cerámica, baldosa, azulexo, tella, elementos
decorativos, etc.
Usos das rochas

Usos das rochas
 As areas e gravas utilízanse como áridos.
Ao mesturarse con cemento en po e auga
obtense o formigón.

Usos das rochas
 As rochas poden ser fonte de enerxía. O
carbón e o petróleo son rochas formadas a
partir de materia orgánica.
Carbón

Usos das rochas
 O petróleo é a materia prima esencial para
a obtención de gran cantidade de productos
como fertilizantes, plásticos, disolventes e
fibras sintéticas.
petróleo

Explotación
de
minerais
e
rochas

Explotación de minerais e rochas
A extracción dos minerais e rochas realízase
en explotacións chamadas minas (subterráneas
ou a ceo aberto).
Mina subterránea

Explotación de minerais e rochas
Mina ceo aberto

Impactos
ambientais
producidos
pola minería

Impactos ambientais
A minería produce un conxunto de impactos
negativos sobre o medio natural.
Antes de iniciar a súa apertura e explotación
é necesario tomar unha serie de medidas
para evitar eses impactos, para minimizar os
que son inevitables e para correxir os que se
produzcan.

Rochas e minerais de Galicia
 O territorio de Galicia é un dos máis antigos
da península ibérica.
 Pódense atopar rochas de todo tipo, excepto
volcánicas.
 En función do tipo de rocha predominante
temos:
Zona silícea Zona calcaria Zona arxilosa

Zona Silícea
 Ocupa a maior parte do territorio destacando
o granito e a lousa.
 Máis dun terzo sa
superficie galega
está ocupada por
rochas graníticas,
destacando os
depósitos de Porriño
(Pontevedra).
 As lousas abundan en Ourense e Lugo.

Zona Calcaria
 A maior parte das
rochas son
sedimentarias
(calcaria), e
tamén as hai
metamórficas
(mármore).
 Ocupan só o 1% da
superficie galega.
 Encóntranse na zona
leste, desde Mondoñedo
ata Valdeorras..

Zona Arxilosa
 Formada por rochas
sedimentarias como
a arxila
 Están moi ligados a
depósitos de carbón
(lignito) como os de
As Pontes (A Coruña)
e Meirama (Xinzo de
Limia, Ourense).

Uso das Rochas
As rochas utilízanse principalmente como fonte
de enerxía e como materia prima para a
construcción.
Actualmente en Galicia non hai extracción de
combustibles fósiles con uso enerxético.

Uso das Rochas
Rochas como materia prima na
construcción:
 Rochas Ornamentais:
Somos un dos maiores
productores mundiais
de granito, mármore e
lousas.

Uso das Rochas
construcción:
 Elementos da construcción:
A arxila é un dos
Materiais máis
usados para
pavimentos,
Revestimentos
e ladrillos.

Uso das Rochas
construcción:
 Aglomerantes:
Sustancias para unir uns elementos con
outros (xeso, cemento, formigón).

Os recursos minerais
Galicia ten unha grande riqueza de recursos
minerais
 Cuarzo (seixo):
Na metade norte de Galicia.
Utilízase na fabricación de
céluas fotovoltaicas, chips
electrónicos, vidro e áridos
para a construcción.

 Caolín:
Na fabricación de cerámica.

 Magnesita:
Na fabricación de cemento.

Tema 2. a xeosfera

Recomendados

Recomendados

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

Mais procurados (7)

Destaque

Destaque (7)

Semelhante a Tema 2. a xeosfera

Semelhante a Tema 2. a xeosfera (14)

Tema 2. a xeosfera