1. 319 MILJOEN EURO SMS-Alert meldpunt preventie winnaar ijzeren twee extra avonden
A &ST GE
VOOR ONDERZOEK belastingdienst gehoorschade podiumdier 2013 amstel live 2014
V
AV&STAGE
A
Het brede vakmagazine voor zaken en techniek in AV, theater, stage en enter tainment
ALGEMEEN
‘Pukkelpopwet’ om
slachtoffers te vergoeden
LED
de verlichting van de toekomst!
AV&CREATIE
LED-special
BROADCAST&AV-TECHNIEK
CES 2013, veel nieuws, héél veel!
editie 2 2013
PODIUM&TECHNIEK
Truss-special
JJ a a r g a n g 3 23 , ee d t t ee 1 2 2 0 1 3
aargang 3 , di ii i 0 2012
“In God we truss” P. 48

2. AV ALGEMEEN
REDACTIONEEL
Voorwoord
Voor u ligt weer een vers exemplaar van de AV&Stage. Nieuwe ronde,
nieuwe kansen. Interviews, nieuws, achtergrond en productinformatie.
We kunnen er lang of kort over zijn, maar verreweg het belangrijkste
nieuws dat de afgelopen weken in media domineerde was natuurlijk het
nieuws dat Koningin Beatrix haar abdicatie aankondigde.
Ook in het kader van broadcasting een uitermate interessante aankon-
diging: de boodschap van de majesteit was rechtstreeks te volgen op
Nederland 1, 2 en 3 en RTL 4. Ruim 7,4 miljoen mensen keken op maan-
dagavond 28 januari 2013 om 19.00 uur naar de drie minuten durende
rechtstreekse tv-uitzending.
De zenders hadden een extra uitzending ingelast voor de toespraak.
Op Nederland 2 (350.000 kijkers) en Nederland 3 (453.000) was alleen
de toespraak te zien. Op Nederland 1 (1.758.000) en RTL 4 (1.621 miljoen)
stond de programmering de rest van de avond in het teken van Beatrix
en Willem Alexander. Het hoogtepunt van 7,4 miljoen kijkers werd bereikt
tijdens de drie minuten durende toespraak van de koningin, aldus Stichting
KijkOnderzoek.
Op een normale maandagavond in januari zitten volgens de woord- Wat houd je bezig?
voerster 5,4 miljoen mensen voor de buis; een absoluut record waaraan
afgelezen kan worden dat een boodschap bedoelt voor een groot publiek
nog wel degelijk een grote impact kan hebben in een verregaande ge-
ïndividualiseerde maatschappij. Zoals u ziet is saamhorigheid een basis- Tijdlijn
waarde van alle tijden. Een prettige en verwarmende gedachte in de toch
wat kille maanden van het nieuwe jaar! @AV_Stage: Leuk zo’n LED-special! Ik zou zeggen:
LED it be! #Special
Veel leesplezier!
Joris Kroezen
Colofon
Een uitgave van: Buzzfacts Publishers & Mediagroup Exploitatiemaatschappij B.V., voor einddatum schriftelijk opzegt. Copyrights: Het auteursrecht van dit tijdschrift
Postadres: Postbus 155, 6500 AD Nijmegen, Tel. 024-3722900, Fax. 024-3886017 en op de daarin verschenen artikelen wordt door de uitgever voorbehouden. Het
Hoofdredactie: Joris Kroezen, Eindredacteur: Joris Stortelder Redactie: Marieke van verlenen van toestemming tot publicatie in dit tijdschrift houdt in dat de auteur de
Dam Vaste medewerkers: René van Eijden, Dorothee Verdaasdonk, Paulus Veltman uitgever, met uitsluiting van ieder ander, onherroepelijk machtigt de bij of krachtens
Salesmanager: Ralph Brinkman Media adviseur: Diego Teunissen, Vormgeving: de Auteurswet door derden verschuldigde vergoeding voor kopiëren te innen en dat
Dries van Zuylen, Anouk Smeets-Philipsen, Sandra Elzinga Backoffice: Marsha Laijan de auteur alle overige rechten overdraagt aan de uitgever. Niets uit deze uitgave mag
Abonnementen: Abonnementsprijs: € 75,- per jaar. Inclusief Event&Showbizz, Pro worden overgenomen, vermenigvuldigd of gekopieerd zonder uitdrukkelijke toestem-
Audio&Video en Stage&Theatre. Abonnementenservice: De abonnementen­ ervice
s ming van de uitgever. Drukfouten en prijswijzigingen voorbehouden Bankgegevens:
is telefonisch bereikbaar van ma t/m vrij van 9.00 uur tot 12.00 uur. Kies in het keuze Rabobank Nijmegen 1700.97.811 / IBAN: NL91RABO0170097811 /
menu ‘abonnementen’. Telefoon: 024-3722900. U kunt ons ook faxen: 024-3886017. BIC: RABONL2U
Afdeling abonnementen Postbus 155, 6500 AD Nijmegen. Een abonnement kan ieder
moment ingaan en wordt automatisch verlengd tenzij de abonnee twee maanden
AV ALGEMEEN n 3

4. INHOUD
10 ALGEMEEN
‘Pukkelpopwet’ om
slachtoffers te vergoeden
“Organisatoren van openluchtevenementen
zoals Pukkelpop moeten objectief aansprakelijk En verder…
worden voor schade aan deelnemers die wordt
veroorzaakt door een natuurramp, een brand of Algemeen 6
een ontploffing..” Accounts 8
Agenda 9
Identiteitsfraude 14
AV&Creatie 24
LED in New York 15
LED-special AV&Creatie 17
Led staat voor Light Emitting Diodes 25 Jaar IDFA 18
(lichtuitstralende diode) en wordt dan ook in Go Short Filmfestival 30
het Engels als de afkorting LED geschreven.
BROADCAST& Broadcast & AV Techniek 31
32 AV-TECHNIEK
Interview Peter Dokman 36
CES 2013, veel nieuws, héél veel! Cam-a-lot 38
Op de vraag om een verslag te schrijven van wat ik Twaron-spinproces 39
gezien heb op de Consumer Electronics Show,
die jaarlijks wordt georganiseerd in Las Vegas, was Sound & Techniek 41
het antwoord eenvoudig en snel gegeven: ja. Geluidsopnamen 44
SOUND&TECHNIEK 42 PODIUM & Techniek 47
Nieuwe beeldschermen PSV 52
Eurosonic Noorderslag 2013
Gedurende vier dagen presenteerden 304 Show & Techniek 55
veelbelovende Europese acts en bands zich in Lagotronics Projects b.v. 56
Groningen aan een publiek van 35.000 Portret: Nico Lewis, RTS TELEX 65
muziekliefhebbers en professionals.
48 PODIUM&TECHNIEK
Truss-special CROWD CARE LOYALIS BIEDT STRATEGISCHE DWZ-SERIE DIGITALE FREE PUSSY RIOT!
A ST GE
CONSULTANCY INKOMENSVANGNET PARTNERSHIP DRAADLOZE MICROFOONS
V
Van een kade naar een andere kade: een brug, AV&STAGE
A
of zoals in de theaterwereld overspanningen
waarin onder andere allerlei AV-materiaal Olympics en
gehangen kan worden.
Paralympics
SHOW&TECHNIEK 58
25 jaar ‘live entertainment’
op één plek
editie 8 2012
Een drankje drinken met Henny Highdisc.
Je weer even kind voelen bij ballonkunstenaar Jaargang 32, editie 8 2012
Tijn Mandarijn. Geef slechthorenden het theaterplezier terug P. 40
AV ALGEMEEN n 5

5. =
AV ALGEMEEN
NIEUWS
ALGEMEEN
‘Van-werk-naar-werktraject’ helpt 60 procent met ontslag
bedreigde werknemers aan nieuwe baan
In negen proeven waarbij bedrijven samen met de vakbond werknemers Twee jaar geleden zijn negen experimenten van start gegaan om te
naar ander werk hebben begeleid, heeft 60 procent van de met ontslag onderzoeken of werkgevers en werknemers een directe rol kunnen
bedreigde werknemers ander -vaak tijdelijk- werk gevonden. Dit blijkt uit spelen bij het van-werk-naar-werk helpen van werknemers. Effectieve
de Eindrapportage Experimenten Van Werk Naar Werk, die minister Asscher bemiddeling naar nieuw werk levert een belangrijke bijdrage leveren
van Sociale Zaken en Werkgelegenheid vandaag presenteert op de werkge- aan het voorkomen van langdurige werkloosheid. Werkgevers en werk-
versbijeenkomst ‘Mobiliteit en ontwikkeling op de regionale arbeidsmarkt’ nemers kregen daarom een financiële bijdrage van maximaal 2.500 euro
in Arnhem en naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. In totaal hebben 680 per werknemer voor de begeleiding naar nieuw werk en moesten zelf
werknemers deelgenomen aan de projecten, het gaat vooral om oudere minimaal net zoveel investeren als ze aan subsidie kregen. Het kabinet
werknemers. Een belangrijke succesfactor blijkt de actieve betrokkenheid wil in verdere gesprekken met sociale partners over de sociale agenda
van de vakbond. Die geeft vertrouwen door onzekerheid weg te nemen bij nadere afspraken te maken over de begeleiding van overtollige werkne-
werknemers én werkgevers en biedt toegang tot werknemer en werkgever mers in de sector naar ander werk. Als dat lukt is het kabinet bereid dat
vanwege de nauwe betrokkenheid bij reorganisaties en faillissementen. onder voorwaarden te cofinancieren.
Verder is de kans van slagen is het grootst bij bestaande, goedlopende
samenwerkingsverbanden, zoals sectorfondsen en de samenwerking tus-
sen sociale partners. Zij werkten samen door bijvoorbeeld werknemers te
scholen voor een andere baan. Een medewerker die op de ene plek boven-
tallig is kan zo ergens anders een vacature vervullen. Minister Asscher
vindt de resultaten hoopgevend: ‘Een resultaat dat laat zien dat er genoeg
mogelijkheden zijn voor werk mits we blijven investeren om gezond,
gemotiveerd en goed geschoold aan het werk te zijn en blijven. En mocht
er sprake zijn van dreigend ontslag, dat er succesvol bemiddeld kan worden
naar ander werk. Daarmee voorkom je dat mensen langdurig thuis komen
te zitten met een uitkering. De stap terug naar de arbeidsmarkt blijkt dan
erg lastig. Zeker voor ouderen.’
Ruim 1.500 bedrijven steken 319 miljoen euro in onderzoek
Ruim 1.500 bedrij- teel onderzoek, met name onderzoek uitgevoerd door universiteiten”,
ven gaan samen zo schrijft Kamp in de brief.
met onderzoeksin-
stellingen als NWO, Topconsortia voor Kennis en Innovatie (TKI)
DLO, TNO en uni- De afgelopen maanden hebben ondernemers en wetenschappers in
versiteiten onder- zogenaamde Topconsortia voor Kennis en Innovatie (TKI’s) gekeken welk
zoeken doen in de onderzoek, van fundamenteel tot dicht bij de markt staand, zij in 2013
topsectoren. De samen gaan doen en hoeveel geld ze er aan willen besteden.
bedrijven trekken
voor die onderzoeken €319 miljoen uit. Op de inleg van de bedrijven legt Ook voor kleine bedrijven
het kabinet €83 miljoen bij. Dit schrijft minister Kamp van Economische Wanneer bedrijven geld steken in gezamenlijk onderzoek met kennisinstel-
Zaken (EZ) aan de Tweede Kamer. “Het bedrijfsleven draagt niet alleen lingen, doet het kabinet daar 25% bovenop. Om dit ook voor kleine bedrijven
bij aan onderzoek dat dicht bij de markt staat maar ook aan fundamen- aantrekkelijk te maken is die toeslag zelfs 40% over de eerste €20.000.
6 n AV ALGEMEEN

6. =
AV ALGEMEEN
NIEUWS
Sms-alert Belastingdienst voor Brainport regio Eindhoven
startende ondernemers voorbeel voor andere regio’s
Dankzij een traditie van nauwe samenwerking tussen onderwijs en
bedrijfsleven kan de regio Eindhoven een belangrijke rol spelen bij het
aanpakken van het tekort aan technisch personeel in Nederland. Dat zei
minister Kamp van Economische Zaken (EZ) 21 januari 2013 tijdens een
bezoek aan High Tech Campus Eindhoven, waar hij het ‘Technologiepact
Brainport’ overhandigd kreeg.
Goede samenwerking bedrijfsleven en onderwijs
In het pact doen onderwijs, bedrijfsleven en de overheid uit de Brainport
regio Eindhoven gezamenlijk voorstellen om het tekort aan personeel
Startende ondernemers worden door de Belastingdienst geholpen om aan te pakken. Zo wordt in zowel het basisonderwijs als voortgezet
hun administratie goed in te richten en om hun betalingsverplichtingen onderwijs de aandacht voor techniek vergroot. Ook zorgen bedrijven uit
beter in de gaten te houden. Zo kunnen startende ondernemers een de regio voor meer stage- en opleidingsplaatsen en komt er een proef om
gratis sms-alert aanvragen om hen te helpen herinneren dat zij de btw- te kijken of mensen die een technische opleiding doen een werkgarantie
aangifte en betaling tijdig verrichten. kunnen krijgen.
‘Vergeet niet uw aangifte omzetbelasting over het vierde kwartaal Landelijk techniekpact
in te dienen en te betalen voor 1 februari.’ In januari ontvingen 8.000 ‘Eindhoven is een van de slimste regio’s ter wereld, mede dankzij de
starters dit sms’je van de Belastingdienst op hun mobiele telefoon. goede samenwerking tussen bedrijfsleven en het onderwijs’, aldus minis-
Sinds 4 maanden wordt deze mogelijkheid geboden. Medewerkers van ter Kamp. ‘Ik ben blij met het aanbod van de regio om deze ervaring in
de Starterteams van de Belastingdienst bezoeken starters en brengen te zetten voor een landelijk techniekpact. Hopelijk inspireert dit andere
de service onder de aandacht. Maandelijks komen er 2.000 abonnees regio’s om hetzelfde te doen’.
bij. Door het versturen van een e-mail met telefoonnummer en BSN-
nummer naar smsalert@belastingdienst.nl is de aanmelding een feit. In Tekort technisch geschoolde vakkrachten
de proeffase bleken de resultaten veelbelovend. Door de sms-attendering Het bedrijfsleven verwacht de komende jaren een tekort van 150.000
daalde de groep zware verzuimers (meer dan 3 keer te laat geweest) met technisch geschoolde vakkrachten. Daarom werken de ministeries van
40%. Op het YouTubekanaal van de Belastingdienst is een instructievideo EZ, SZW en OCW samen met het bedrijfsleven, het onderwijsveld en
te bekijken. vertegenwoordigers uit de regio aan een nationaal Techniekpact. In april
moet het pact klaar zijn.
Verder is de Belastingdienst op 23 en 24 januari te vinden op de
Webwinkel Vakdagen in de Utrechtse Jaarbeurs. Dit is de belangrijkste
beurs voor E-commerce in de Benelux. Webwinkels moeten aan voor-
waarden voldoen om een betrouwbare administratie te kunnen overleg-
gen aan de Belastingdienst. Medewerkers van de Belastingdienst kunnen
de startende ondernemers daarover informeren. Er zal ook een presenta-
tie worden gegeven waarin de volgende onderwerpen aan bod komen:
‘Welke regels gelden er voor het starten van een webwinkel?’, ‘Wat zijn de
belangrijkste juridische valkuilen en fiscale regels?’. De bezoekers worden
ook gewezen op het speciale Twitteraccount voor startende onderne-
mers van de Belastingdienst: @BDstarters. Er worden meer dan 10.000
bezoekers verwacht op de beurs.
AV ALGEMEEN n 7

7. AV ALGEMEEN
Account
Samenwerking Controllux en Licht&Zo
Controllux BV en Licht&Zo hebben de handen ineen geslagen en zijn
een samenwerking aangegaan. Directe aanleiding is dat Willem Verhaar
ongeveer een jaar geleden werd opgeschrikt met slecht nieuws over zijn
gezondheid.
Aan de ene kant wil hij absoluut blijven werken zolang zijn gezondheid het
toelaat, aan de andere kant had hij het gevoelsmatig moeilijk met after sales
en financiële verplichtingen aangaan.
Besloten is daarom dat Willem vanaf 1 januari 2013 de markt zal benaderen
uit naam van Controllux BV. De twee partijen zien dit als de beste oplossing
om de klanten, nu en in de toekomst, zo goed mogelijk te helpen en de service
te bieden die men van Licht&Zo gewend is. De garantie en continuïteit is
hiermee ook op de lange termijn gewaarborgd.
8 n AV ALGEMEEN

8. AV ALGEMEEN
AGENDA
Japanse tv zendt vanaf 2014
uit in 4k
De Japanse publieke omroep zendt in juli 2014 voor het eerst een pro-
gramma uit in de veel geprezen 4k-resolutie.
Japan is daarmee naar alle waarschijnlijkheid het eerste land dat een
televisieprogramma in ultrahoge resolutie op de buis brengt. 4K-tv’s
kunnen beelden tonen van 3840 bij 2160 pixels. Dat is vier keer zo veel
als de full-hd standaard van 1920 bij 1080 pixels.
Inmiddels wordt 4k ook weer ingehaald door 8k. Bedrijven ontwikke-
len tv’s met deze 8K-resolutie, die nog weer vier keer zo scherp zijn als
4K-tv’s. De eerste uitzending in 8K-resolutie zou inmiddels gepland
staan voor 2016.
EvenementContact 2013
14 Maart 2013 ADVERTENTIE
Locatie: Expo Haarlemmermeer
Event 13
27 en 28 maart 2013
Locatie: Jaarbeurs Utrecht
NAB
8 tot 11 april 2013
Locatie: Las Vegas, Nevada, USA
Pro Light + Sound
10 tm 13 april 2013
Locatie: Messe Frankfurt
AV-Manifestatie 2013
15 tm 16 mei 2013
Locatie: Rondom Studio 22, Hilversum
AV ALGEMEEN n 9

9. AV ALGEMEEN
ACHTERGROND
‘Pukkelpopwet’ om slachtoffers
te vergoeden
“Organisatoren van openluchtevenementen zoals Pukkelpop moeten objectief aansprakelijk worden
voor schade aan deelnemers die wordt veroorzaakt door een natuurramp, een brand of een
ontploffing. De slachtoffers moeten alleen hun aanwezigheid en hun letsel bewijzen.”
Dat willen de christendemocratische kamerleden (CD&V / België) Lies- Deze regeling zal ook gelden voor slachtoffers van branden en ontplof-
beth Van der Auwera en Jef Van den Bergh. Hun wetsvoorstel wordt in fingen tijdens openluchtevenementen. De organisatoren zullen daarvoor
overweging genomen in de Kamer. een verzekering moeten aangaan. Bij brand en ontploffing worden de
Volgens de Kamerleden zijn er twee problemen: deelnemers onmiddellijk vergoed, ze moeten niet meer wachten.
Bij een natuurramp, zoals de Pukkelpopstorm, kunnen de slachtoffers
geen geld krijgen van de verzekering van de organisator. Want die heeft Tenten
immers geen fout gemaakt. Organisatoren zouden zich natuurlijk kun- Het voorstel geldt voor evenementen in open lucht of in ‘niet-permanente
nen laten verzekeren voor natuurrampen, maar waarom zich verzekeren constructies’ (zeg maar: tenten) voor minstens 1.000 personen, waarvoor
voor iets waarvoor je toch niet aansprakelijk bent? Toch heb je sinds 1993 inkomgeld wordt gevraagd.
per jaar gemiddeld vijf erkende natuurrampen in België. Organisatoren die de wet niet naleven kunnen tot 6.000 euro boete en
Bij een brand of een ontploffing moet eerst worden uitgemaakt wie aan- tot zes maanden cel krijgen. De burgemeester kan evenementen die deze
sprakelijk is. Dat kan soms jaren duren en in die tijd moeten de slachtof- wet niet respecteren verbieden.
fers op hun geld wachten.
Van der Auwera en Van den Bergh willen dat organisatoren aansprakelijk Bron: HBVL 13/12 via Reprocopy - 14-12-2012
zijn voor de schade die door natuurrampen tijdens hun evenement werd Er zijn minstens vijf doden en een zeventigtal gewonden (waarvan elf
veroorzaakt. De slachtoffers moeten enkel bewijzen dat ze er waren en ze zwaargewonden) gevallen op Pukkelpop door het noodweer, zo meldde
moeten hun letsel aantonen, meer niet. het Belgische tv-journaal. Eerder berichtte dagblad De Standaard op
10 n AV ALGEMEEN

11. AV ALGEMEEN
ACHTERGROND
gezag van de brandweer dat het om zes doden zou gaan. Meerdere ten-
ten op Pukkelpop zijn ingestort. Ook zijn enkele bomen omgewaaid,
waarvan zeker eentje op een eettent is gevallen. Volgens Studio Brus-
sel reden ambulances af en aan. Er waren 60.000 mensen op Pukkelpop
aanwezig, media rapporteren dat velen al naar huis vertrokken zijn.
In eerste instantie zou het festival op de tweede dag hervat worden,
maar later is het volledig afgeblazen. De organisatie laat weten: “Puk-
kelpop is in diepe rouw. We voelen erg mee met de families en vrienden
van de slachtoffers. Woorden schieten te kort. We kunnen ons er dan ook
niet mee verzoenen om het festival verder te laten plaatsvinden. Daarom
hebben wij besloten om Pukkelpop 2011 voor de rest van het weekend
stop te zetten.”
Wat gebeurde er?
Onder meer Skunk Anansie en Smith Westerns moesten de show staken,
door het korte onweer dat even voor 19.00 uur over het terrein raasde.
“Storm trekt langzaam weg. Alle optredens voorlopig gestopt”, twitterde
Studio Brussel om 18.40 uur. Een bezoeker twitterde dat “de Chateau-
tent, een eettent en de Humo-stand omver zijn gewaaid” en een ander
fotografeerde een omvergeblazen geluidstoren. Een filmpje op YouTube
laat de instorting van een van de tenten zien.
De Amerikaanse indieband Smith Westerns maakte het van nabij mee Veel bezoekers zouden het terrein al verlaten hebben. Ook zouden de
en frontman Cullen Omori twitterde: “Stage collapsed max almost got zij-openingen van het terrein geopend zijn om het vertrek van het
crushed by the tress. I hope pukkelpop has insurance bc all our shit is publiek te vergemakkelijken. Volgens Studio Brussel vertrokken velen en
broke. Praying no one got hurt. Wtf.” wachtten anderen een officiële verklaring van de organisatie af.
Ook een aangeslagen zangeres Skin van Skunk Anansie doet op Facebook StuBru doet nu live verslag van het festivalterrein, dat is veranderd “in
verslag van de gebeurtenissen. “Still at Pukklepop festival after a burning een grote modderpoel”. Bewegende beelden van de ramp zijn te vinden
hot sunny day turned into a mini hurricane which hit the stage during op YouTube en bij onder meer de NOS.
our set, a tower fell onto our truck, we had to run for our lives mid-set as
hail hit the stage and the wind began to tear it to pieces, we were unable Reactie Lowlands
to continue to play, this was the scariest moment I have ever seen or felt Middels een persbericht liet de Lowlandsorganisatie weten geschokt te
in my 20 years of being an artist. The rumour is 5 people died today, my zijn door de gebeurtenissen op Pukkelpop.
heart goes out to all their families, very sad time. Skin.” ‘Donderdagavond viel ook op Lowlands in Biddinghuizen een zware
Studio Brussel heeft reacties van diverse acts op het festival verzameld. regenbui die gepaard ging met onweer. Hoewel het festival morgenmid-
dag van start gaat, zijn er inmiddels wel enkele tienduizenden bezoekers
Paniek op de campings aanwezig. De regenbui heeft niet voor grote overlast
De Standaard rapporteerde dat er paniek uitbrak onder een deel van het gezorgd en het festival vindt normaal doorgang. De weersvoorspellingen
publiek, omdat tijdens het tien minuten durende onweer “in de tenten voor de komende dagen zien er gunstig uit. Het zal niet volledig droog
al snel nog nauwelijks plek om te schuilen was”. Ook zou in de kleinste blijven maar noodweer wordt niet voorspeld.’
tent (de chateau) de draagconstructie gebroken zijn en andere tent (de
boiler-room) deels ingezakt zijn. De Standaard-journalist Peter Vantyg- ‘De Lowlandsorganisatie heeft geen contact opgenomen met haar Belgi-
hem is zelf lichtgewond geraakt en vertelt de krant: “De chateau lag plat sche collega’s om de druk aldaar niet verder te vergroten. Op dit moment
in een minuut, terwijl Smith Westerns aan het spelen was. Alles stortte zijn er nog geen afzeggingen van acts die vandaag op Pukkelpop optra-
in of waaide weg.” den en later deze week op Lowlands staan.’ n
12 n AV ALGEMEEN

13. AV ALGEMEEN
ACHTERGROND
Voorkom fraude met een kopie
van identiteitsbewijzen
Steeds meer organisaties vragen om een kopie van uw paspoort, identiteitskaart, rijbewijs of
verblijfsdocument. Bijvoorbeeld als u een huurcontract of telefoonabonnement afsluit. Er zijn mensen
die misbruik maken van deze kopieën. U kunt dit misbruik tegengaan. Ook als bedrijf loopt u, of uw
medewerkers risico!
Wat is identiteitsfraude? Gevolgen ID-fraude
Identiteitsfraude betekent dat iemand anders dan uzelf gebruik maakt Identiteitsfraude kan ernstige
van uw identiteitsgegevens. Dit gebeurt vaak met een kopie van uw iden- gevolgen hebben: iemand
titeitsbewijs. Hiermee kan iemand op uw naam bijvoorbeeld een lening maakt misbruik van de identi­
aanvragen of een telefoonabonnement afsluiten. Het gevolg is dat u teitsgegevens van een ander,
rekeningen ontvangt voor zaken die u niet heeft aangeschaft. Als u die vaak met een kopie van een
niet betaalt krijgt ú met de deurwaarder te maken en niet de fraudeur. identiteitsbewijs. Hiermee kan
iemand bijvoorbeeld een lening
Hoe vaak komt identiteitsfraude voor? aan­ ragen of een telefoonabonnement afsluiten. Het slachtoffer krijgt de
v
Iedereen die een identiteitsbewijs heeft kan met identiteitsfraude te rekeningen en vervolgens de deurwaarder aan de deur. In 2011 had vijf
maken krijgen. In 2011 was vijf procent van de Nederlanders het slachtof- procent van de volwassen Nederlanders in de jaren daarvoor te maken
fer van identiteitsfraude. Omgerekend zijn dat een paar honderdduizend gehad met identiteitsfraude. Omgerekend zijn dat een paar honderd-
mensen. duizend mensen. Tips om identiteitsfraude te voorkomen staan op
www.overheid.nl/identiteitsfraude. n
Wie mogen een kopie van uw identiteitsbewijs
maken?
Een klein aantal organisaties mogen een kopie van uw identiteitsbewijs
maken, zoals uw werkgever en uw bank. In de praktijk vragen ook veel Schrijf op de kopie dat het een kopie is, voor wie of welk product de
andere organisaties om een kopie. U bent echter niet wettelijk verplicht kopie bedoeld is, de datum waarop u de kopie afgeeft, streep uw burger-
om die aan hen te geven. Als u lid wordt van een sportschool of een servicenummer door; in het document, maar ook in de strook nummers
telefoonabonnement afsluit, hoeft u bijvoorbeeld geen kopie af te geven. onderaan. Organisaties en bedrijven mogen het burgerservicenummer
Op de website van het College bescherming persoonsgegevens vindt alleen gebruiken als dat wettelijk is bepaald. Dit geldt bijvoorbeeld voor
u meer informatie over wie een kopie van uw identiteitsbewijs mag zorgverleners, zoals uw huisarts, apotheek en zorgverzekering
maken.
Waar staat wat?
Hoe voorkomt u fraude met een kopie? 1. Schrijf groot op de kopie dat het een kopie is, voor wie de kopie is
Geef nooit zomaar uw identiteitsbewijs af. Als iemand een kopie wil bedoeld en de datum.
maken, vraag dan altijd waarom dit nodig is. Registratie van het soort 2. Streep uw burgerservicenummer door. Hotels enzovoort hebben dit
identiteitsbewijs en het documentnummer is meestal voldoende. Bijvoor­ nummer niet nodig.
beeld: ‘Paspoort, NWLFR3706.’ Geeft u een kopie af? Help dan misbruik 3. Het burgerservicenummer staat ook in de strook onderaan. Streep het
te voorkomen. ook daar door.
14 n AV ALGEMEEN

14. AV ALGEMEEN
PROJECT
Times Square New Year’s Eve Ball
wordt verlicht met 32.256 LED’s
Met het verlichten van de wereldberoemde Times Square New Year’s Eve Ball gaat wederom een
Nederlands voort met het brengen van innovatieve LED-technologie in de levens van miljoenen
mensen. Nieuwjaar 2013 markeert het 13de achtereenvolgende jaar dat Philips optreedt als de officiële
verlichtingspartner voor de iconische Times Square Ball in New York. De verlichting laat het
allernieuwste op het gebied van LED-innovatie zien, die energiebesparing, hogere lichtkwaliteit,
langere lamplevensduur en dimbaarheid oplevert voor bestaande verlichtingsarmaturen.
“De Times Square Ball is een wereld- de jaarwisseling. Daarnaast verklaarde 60% dat verlichting belangrijk
bekend icoon om naar te kijken, maar is voor het verbeteren van iemands algemene stemming. Van de onder-
belangrijker, het is ook een realistisch zochte mensen is 30% zeer vertrouwd met LED-verlichtingsoplossingen.
voorbeeld van de manier waarop in- Gevraagd naar de voordelen van de LED-technologie noemde 71% van de
novatie onze levens verbetert en een respondenten energie-efficiëntie, en 61% was het ermee eens dat LED’s
duurzamere maatschappij creëert”, langer meegaan dan traditionele gloeilampen.
zegt Ed Crawford, CEO van Lamps, Dezelfde innovatieve technologie die in de Times Square Ball wordt ge-
Lighting Electronics and Controls bruikt, is ook beschikbaar in LED-lampen voor gebruik door consumen-
North America bij Philips. “Hoewel ten in hun woningen, en is op weg de nieuwe standaard in verlichting te
dit voor ons de ‘gelukkige’ 13de keer worden. Als bijvoorbeeld iedereen in de USA overstapte op ener­­
gie-
is dat we de Ball verlichten, weten we efficiënte verlichting thuis, zouden consumenten de uitstoot van
dat er voor het leveren van zinvolle 87,5 miljoen ton kooldioxide voorkomen en $15,8 miljard aan energie
innovaties meer nodig is dan alleen geluk. Via gerichte en volhardende besparen.
inspanningen gaan we voort met het uitbreiden van ons productenassor-
timent en maken we het voor steeds meer consumenten mogelijk in hun Over het onderzoek:
woningen gebruik te maken van energiezuinige, economische en lang Het onderzoek werd uitgevoerd in samenwerking met Opinion Research
meegaande LED-lampen van hoge kwaliteit.” Corporation (ORC) onder een nationale steekproef van 1003 volwassenen,
Volgens een recent Amerikaans onderzoek* is bijna 60% van de on- 503 mannen en 500 vrouwen van 18 jaar en ouder, die in het continentale
dervraagden het ermee eens dat licht een belangrijke rol speelt in het deel van de Verenigde Staten wonen. De interviews voor dit onderzoek
oproepen van de juiste stemming voor een speciale gelegenheid zoals werden afgenomen op 15-18 november 2012. n
AV ALGEMEEN n 15

15. Laundry Day 2012
Church of Harder Styles
ZUIDELIJK GELOOF IN TRUSS
www.interal.nl
1-2 Interal nov12.indd 1 08-11-2012 15:10:41

16. NIEUWS
AV&CREATIE
EA onthult nieuwe Sims producten voor 2013
Of je nu een feestje premium materiaal via De Sims 3 Store, zijn we heel benieuwd wat voor
wilt bouwen met nieuwe verhalen spelers hiermee gaan maken en online met anderen zul-
studiegenoten of len delen,” aldus Scott Evans, General Manager van The Sims Studio. Hij
de wijde zee wilt vervolgt, “We zijn toegewijd aan het maken van games van hoge kwaliteit
verkennen, met De met unieke thema’s en spannend nieuw materiaal voor De Sims 3 die
Sims™ kun je dit jaar enorm veel diepte toevoegen aan de spelbeleving van De Sims 3.” Vanaf
alle kanten op. De maart zal De Sims 3 Studententijd spelers de kans geven om zich in te
release van de nieu- schrijven voor de universiteit waar ze lessen volgen, diplomas verdienen
we uitbreidings- en en knotsgekke capriolen uithalen. Van SapVat-feestjes tot nieuwe soci-
accessoirespakketten voegt nog meer diepte, afwisseling en nieuwe ale groepen, demonstraties op het universiteitsplein en prille liefdes, er is
manieren om met het leven te spelen toe aan De Sims 3 voor PC/Mac. Het zoveel meer te beleven op de universiteit dan alleen maar ploeteren voor
Maxis Label van Electronic Arts heeft vandaag aangekondigd bezig te zijn een goed cijfer. Sims zullen een gloednieuwe universiteitstad ontdekken
met de ontwikkeling van de uitbreidingspakketten De Sims 3 Studententijd met tal van locaties om te bezoeken zoals de bowlingbaan en SimBurger
en De Sims 3 Exotisch Eiland*, plus een nog ongetiteld nieuw uitbreidings- en verborgen talenten ontdekken via buitenschoolse activiteiten zoals het
en accessoirespakket, die in 2013 beschikbaar zullen zijn. Vanaf 22 janu- maken van muurschilderingen, het spelen van balletje hooghouden op het
ari is tevens het De Sims 3 70s, 80s, & 90s Accessoirespakket verkrijgbaar universiteitsplein en nog veel meer!
waarmee spelershun Sims de hoogtijdagen van het verleden kunnen laten
ADVERTENTIE
beleven met de hipste retro kleding, kapsels en meubels. “Met de release
van drie nieuwe uitbreidingspakketten, een nieuw accessoirespakket en
De traditionele nieuwjaars-
wensen zijn tijdens de jaar-
wisseling minder vaak
telefonisch overgebracht
KPN, T-Mobile en Vodafone
noteerden een flinke stij-
ging van het dataverkeer,
wat duidt op meer berich-
ten via social media en dien-
sten als Whatsapp. Er werd
ongeveer evenveel ge-sms’t.
Vodafone telde zeven mil-
joen telefoongesprekken, acht procent meer dan vorig jaar, maar dat kan
volgens een woordvoerder komen door een stijging van het aantal klan-
ten. T-Mobile registreerde een daling van het belverkeer met 29 procent.
KPN spreekt van een lichte daling. De grootste providers zagen wel alle
drie een forse stijging van het dataverkeer: bij Vodafone en KPN was dat
een verdubbeling, bij T-Mobile een toename met 78 procent.
AV&CREATIE n 17

17. AV&CREATIE
FESTIVAL
25 Jaar IDFA
Met een meer sober programma, rond 320 films, een dagkrant die iedere twee dagen op papier
uitkwam en zonder verhoging van de entreeprijzen lukte het IDFA in haar jubileumjaar een gelijk
aantal bezoeken (meer dan 200 duizend) te krijgen.
Dorothee Verdaasdonk
De verkoop van kaartjes leverde dan ook meer dan 1 miljoen euro op. het feit dat men steeds meer op zoek is naar aanvullende financiering. De
Kenmerkend was de nadruk op evenementen die gratis waren, zoals de 24 gebruikelijke businessmodellen met een omroep en nationale fondsen
korte films in een aparte ruimte op het Rembrandtsplein, de tentoonstel- zijn vaak onvoldoende, en het wordt ook steeds moeilijker een film voor
lingen in de Brakke Grond en de High Tea met directeur Ally Derks in de een redelijk bedrag aan omroepen te verkopen. Digitale platforms leveren
VIP-ruimte van Tuschinski waar zij met filmmakers informeel gesprekken of geen of weinig geld op. Er moeten via alle distributiekanalen meer ver-
voerde. Dat het aantal professionals niet terugliep, lijkt te verklaren uit kopen gerealiseerd worden om de winsten enigszins op peil te houden.
18 n AV&CREATIE

18. AV&CREATIE
FESTIVAL
Met 3600 films uit bijna ieder land in de wereld had de selectiecommis-
sie opnieuw een ruime keuze om een interessant festival samen te stel-
len. Zoals de laatste jaren gebruikelijk koos het festival voor een prag-
matisch raamwerk met verschillende categorieën die vooral te maken
had met de status van de film. De bezoeker volgde zijn eigen plan ook
al werden sommige films extra aangeprezen zoals The Queen of Versail-
les van Lauren Greenfield, die met een bilboard overal in Amsterdam
gepromoot werd door de VPRO die coproducent van de film was. In de
competities waren vooral wereldpremières en internationale premières
geprogrammeerd.
Net als op andere festivals in het afgelopen jaar waren Rusland en China
met grote officiële delegaties aanwezig om aandacht te vragen voor de
eigen films maar ook om informatie te verstrekken over de mogelijkhe-
den van coproductie. Chinese en Russische televisiestations willen meer
buitenlandse films programmeren. Dit geldt ook voor Chili en Zuid-Afrika.
Chili won met MAFI.tv (Filmic Map of a Country) de digitale Storytelling Films
prijs. 15 korte docs van twee minuten vertellen wat er op diverse plaatsen Er waren 16 films in de competitie van de lange documentaire uit 17 lan-
in het land gebeurt. Het zijn belangrijke sociale, politieke en culturele ge- den. 7 films waren coproducties. De Nederlandse film Wrong Time, Wrong
beurtenissen die een nationaal publiek bereiken. Zuid-Afrika is ook bezig Place van John Appel over de moord van tientallen jongeren in Noorwe-
om een coproductieverdrag met het Nederlands Filmfonds af te sluiten. gen door een schutter was de openingsfilm. Acht films waren wereldpre-
Op die manier kunnen coproductie films bijdragen aanvragen voor fond- mières, zes internationale premières en twee Europese premières. De di-
sen uit beide landen. versiteit van thema’s en aanpak was buitengewoon groot waardoor het
voor de jury best lastig was om de beste film te kiezen. Gekozen werd het
De gebruikelijke talkshows werden dit jaar ingewisseld voor uitgebreide portret van de dichter, vertaler en intellectueel Honig, First Cousin Once
Q&A bij films waarbij makers en/of andere betrokkenen uitgebreider in- Removed van de Amerikaan Alan Berliner, gefilmd over een periode van
formatie verstrekten. Hierdoor kon het publiek meer inzicht krijgen in vijf jaar. Het ziektebeeld van Alzheimer vertroebelt enerzijds de herin-
het concept, het doel en mogelijke problemen tijdens het realiseren van neringen van Honig aan zijn verleden maar toont soms ook een scherper
de film. Alle professionals konden op vijf dagen deelnemen aan industrie inzicht in dit verleden waar de vroege dood van zijn broer veroorzaakt
panels die zich op verschillende aspecten van het documentaire maken door Honings onachtzaamheid een katalysator blijkt. De zorgvuldigheid
concentreerden. Daarbij werd ook extra aandacht besteed aan korte do- waarmee Berliner het proces volgt laat de kijker meeleven. De actualiteit
cumentaires die tegenwoordig vaak goedkoop en soms met een Iphone van het Israëlisch/Palestijnse conflict werd op een verrassende manier
worden gerealiseerd, waarbij het wel moeilijk is om een juist distributie- vorm gegeven in The Gatekeepers van de Israëli Dror Moreh, die een no-
platform te vinden waardoor de film ook te zien is (gevonden kan wor- minatie kreeg. Hij voelde vijf voormalige directeuren van de Geheime
den op internet) en waardoor er een kans is dat een financier mogelijk Dienst aan de tand over hun diverse strategieën. De volgende, meest op-
geld in een nieuw project van de maker wil steken. Vineo, Cinelan’s Focus merkelijke uitspraak is tekenend is voor de zinloosheid van geweld: “We
Forward en de New York Times Op-Doc zijn sites voor documentaires. will win every battle, but we can not win the war”. Solar Mama van Mona
Eldaief en Jehane Noujaim, een film gesteund door het IDFA Fonds toont
Ally Derks ontving op de openingsavond de Frans Benninck Cocq Penning het succes van een vrouwenproject waar vrouwen uit derde wereldlan-
van de stad Amsterdam. Gezien de bezuinigingen heeft het festival voor den op de Indiase Barefoot College worden opgeleid om zonne-energie
drie jaar de financiering van het IDFA Fonds veilig gesteld. De Londonse op te wekken die hun dagelijkse leven en dat van hun dorpsgenoten radi-
Bertha Foundation is bereid om het fonds voor ten minste drie jaar te caal zal veranderen. Een van de deelnemers, een Betuinen vrouw die veel
ondersteunen waardoor IDFA in ieder geval 600 duizend euro per jaar weerstand thuis moet overwinnen staat in de film centraal.
beschikbaar heeft. De naam van het fonds is nu IDFA Bertha Fonds.
AV&CREATIE n 19

19. Samenwerkende Theaterspecialisten
Podium voor kennis en advies
ONAFHANKELIJK ADVIES
Beheer Theatertechniek Organisatie Elektrotechniek Energie
Projectmanagement en bouwbegeleiding
RISICO MANAGEMENT
Machineveiligheid Fysieke belasting Taak Risico Analyse RI&E
Vluchtwegcertificering
OPLEIDINGEN EN TRAININGEN
VOP Hijsen en heffen NEN3140 Arbo en preventie PRIE Hoogwerkers
Teach the teacher
KEURINGEN EN INSPECTIES
Elektrische arbeidsmiddelen Portaalbruggen Grid Trekkeninstallaties
Ongevallenrapportage
www.samenwerkendetheaterspecialisten.nl
Sniep 95A - 1112 AJ Diemen - (085)2733563

20. AV&CREATIE
FESTIVAL
De 15 films in de competitie voor de middenlange documentaire kwamen
uit 12 landen. Acht films waren wereldpremières, zeven internationale
premières. Twee films waren van Nederlandse makers. De animatiefilm
Poor Us-An Animated History Of Poverty van Ben Lewis geeft verschil-
lende inzichten in dit thema. De opvolger van Kakiemon van Susanne
Raes verhaalt de geschiedenis van dit Japans porselein met zijn dynastie
vanaf de zeventiende eeuw. Zeer emotioneel en ook beangstigend wa-
ren de beelden van Stephanie Lamorre in Bahrein: The Forbidden Country
waarin jonge vrouwen ondanks gevaar voor hun leven bereid waren om
te getuigen van hun onvrede met de huidige situatie die politiek nog
geen enkele vrijheid heeft opgeleverd. De internationale gemeenschap
negeert het protest vanwege militaire belangen in de regio maar de be-
volking heeft genoeg van de dictatuur van het establishment. Lamorre
die als toerist het land binnen kwam filmde de protesten maar vond haar
taak minder gevaarlijk omdat zij in staat was te vertrekken.
16 films uit 15 landen telde de competitie van de debuutfilm met negen
wereldpremières, zes internationale premières en een Europese pre-
mière. De Nederlandse Soldier On The Roof van Esther Herzog won niet
alleen de debuutprijs maar ook de prijs van de Nederlandse competitie.
De film vertelt de dagelijkse confrontatie van de Joodse gemeenschap in
Hebron met de Palestijnse omgeving rond om hun settlement. Juist door
de pure registratie wordt de dreigende situatie, waarvoor beide kampen
verantwoordelijk zijn, duidelijk. Eenzelfde soort registrerende aanpak
gebruikte Jakeb Anhvu bij het portret van de schrijnende toestand in
het particuliere weeshuis in Vietnam in Blush of Fruit. Hier worden de
baby’s geterroriseerd door zwangere meisjes die op de geboorte van hun
kind wachten omdat zij als alleenstaande moeders door hun familie zijn
verstoten. Met de film hoopt de filmmaker dat de corrupte eigenaar zal
worden aangepakt. De Engelse Harry Freeland volgt een albino in zijn
wanhopige kruistocht door Afrika in In the Shadow of the Sun. Deze wil
dorpsgemeenschappen laten beseffen dat albino’s gewone mensen zijn
met een bijzondere huidaandoening wier botten geen enkele magische
werking hebben. Onderwijs en kennis zijn belangrijk alsmede communi-
catie en informatie om de moord op albino’s uit te dammen. Deze film
werd door het publiek hoog gewaardeerd.
15 films deden mee in de studentencompetitie waarin slechts vier films
een wereldpremière hadden. De film Pablo’s Winter van de Spaanse Chi-
co Pereira won de prijs voor de beste film. Ook hier was sprake van een
minutieuze registratie van de dagelijkse beslommeringen van Pablo en
zijn buurtgenoten wat een eigen wereld met een eigen ritme oplevert.
Er waren twee Nederlandse films: Eigen Baas van Esra Pike en A Twist
in the Fabric Space van Morgan Kribbe die eerder bekroond was met de
VPRO prijs op de Nederlandse Filmacademie.

21. AV&CREATIE
FESTIVAL
Van de 16 films in de Nederlandse competitie waren er vijf die ook in is het onbedoelde zelfportret van Leo de Boer die in I Want My Money
andere competities waren geprogrammeerd. Zo’n dubbele programme- Back een eenzaam gevecht aangaat tegen de waardevermindering van
ring is niet echt handig ook omdat een film in twee competities prijzen beleggingen die hij voor zijn zoon in bewaring heeft.
kan krijgen. Geen van de films was met een ander land in coproductie Twee Nederlandse films draaiden in het competitieprogramma voor mu-
gemaakt. Kennelijk zijn er in Nederland op dit moment nog voldoende ziekdocumentaires met in totaal 15 films die in samenwerking met De
fondsen om films gefinancierd te krijgen. Dat zal anders worden indien Melkweg werden vertoond. De Zweedse Searching for Sugar Man over
het plan voor de opheffing van het Mediafonds doorgaat. Het Media- een vergeten Amerikaanse zanger uit de jaren 70 en 80 kreeg de com-
fonds was bij 43 films betrokken, ondersteunde de Masterclasses, de in- petitieprijs en de publieksprijs. Het competitieprogramma voor digitale
dustrie panels en de conferentie en gaf een bijdrage voor Kids&Docs en Storytelling DocLab telde eveneens 15 projecten. De jongerenjury kon uit
IDFA Junior. De Mediafonds Prijs van de Mediaworkshop die ieder jaar op twaalf films een prijswinnaar kiezen. Dit werd Mon Petit van de Spaanse
IDFA wordt uitgereikt, werd dit jaar gewonnen door Tomas Kaan met het Marcel Barrena, een debuut waarin de achtergrond en drijfveren van de
project Wij zijn 18 verwijzend naar het fotoboek van Johan van der Keu- gehandicapte Albert openbaar worden zonder afbreuk te doen aan diens
ken Wij zijn 17. In de competitie presenteerde Het geheim van de Hema immense vechtlust zich te handhaven. De meeste films waren onderge-
waarin Yan Ting Yuen een specifiek Nederlands onderwerp. De filmmaker bracht in de verschillende secties van Reflecting Images.
lijkt het alle vrijheid te hebben gekregen om de problemen van de Hema
in de internationale concurrentiestrijd uit de doeken te doen. Ontroerend
22 n AV&CREATIE

22. AV&CREATIE
FESTIVAL
De Professionals
De 295 deelnemers van Docs for Sale, de distributiemarkt voor films, be-
keken dit jaar iets meer films met als topfilm Wrong Time, Wrong Place
met 80 vertoningen. De films zijn uiteraard ook nog te bekijken via DfS
Online waar ook de premières van festivals als Cannes, Berlijn en Toronto
zijn opgenomen. 210 professionals zijn voor de online service geregi-
streerd. Ongeveer 2250 professionals waren aanwezig waarbij sommi-
gen in verschillende hoedanigheid als filmmaker, festivalorganisator en
distributeur. Meer dan 168 deelnemer, vooral beginnende filmmakers en
studenten namen deel aan het vierdaagse intensieve programma van
IDFA Academy waar inhoud, financiering, pitching en marketing aan de
orde kwam. Zulke bijeenkomsten vinden de deelnemers ook heel belang-
rijk om informeel mensen te leren kennen en ervaringen uit te wisselen.
Het Forum dat 20 jaar geleden startte en meteen het festival onmisbaar
maakte voor de internationale documentaire wereld is inmiddels uit-
gegroeid tot een markt waar alle belangrijke commissioning editors en
kopers van televisieprogramma’s aanwezig zijn. De coördinator van het
eerste uur Adriek van Nieuwenhuijzen meende dat in de toekomst meer
producenten die geïnteresseerd zijn in het maken van een coproductie sen moeten voldoen zoals Nick Frazer in zijn betoog aanbeval. Volgens
bij het Forum betrokken zullen worden. 58 projecten werden gepresen- hem dienen de eigen nieuwsgierigheid, de kleine verhalen interessant
teerd waaronder 20 voor de centrale pitch. Deze projecten hebben al te voor iedereen te zijn. De films moeten iets vertellen over de wereld
minste 25% van de financiering rond. De andere projecten werden in ron- waarin wij leven, zij moeten urgent zijn, de mening kunnen beïnvloe-
detafel sessies besproken waarbij projecten met als onderwerp kunst en den over armoede of oorlog met een brede focus. Zij moeten een missie
cultuur of cross media projecten apart werden behandeld. Ook waren er hebben die iedereen verstaat. Hiertegenover stelde Victor Kossakovsky,
dit jaar voor het eerst vijf projecten onder de noemer “Work in Progress” . de eregast van dit festival, dat juist het persoonlijke verhaal dat je zelf
Deze projecten konden een deel van het reeds gedraaide materiaal laten hebt doorgrond uitgangspunt is. Intuïtief moet de filmmaker dit met zijn
zien en waren verder op zoek naar extra financiering of coproductie om eigen talent invullen, hij moet verrassen. Zijn passie, improvisatie en cre-
de film af te maken. Gezien de huidige economische situatie duurt het ativiteit zijn de enige drijfveren om publiek en financiers te overtuigen.
bij alle projecten langer voordat er een positief besluit wordt genomen. In hetzelfde betoog relativeerde Kossakovsky zijn uitspraken want ma-
Commissioning editors zijn veel meer gehouden aan vaststaande bud- kers moeten niet naar leraren luisteren maar naar hun eigen intuïtie. Er
getten waarover programmadirecteuren de uiteindelijke zeggenschap zijn verschillende manieren en iedereen moet zijn eigen unieke manier
hebben. van aanpak vinden.
De conferentie Dutch Docs Conquer the World kreeg een wat wrange Het lijkt daarop, dat beide makers gelijk hebben indien men de prijswin-
bijsmaak ook al werd er niet over financiën gesproken. Zonder meer zul- nende en andere opmerkelijke films van het festival bekijkt. Mogelijk is
len, indien de bezuinigingen en fusies bij de omroepen verder doorgaan het leidmotief van het festival: “love, cry, fall in love, learn something”
en het Mediafonds wegvalt, Nederlandse makers veel meer aangewezen nog een beter uitgangspunt: niet alleen aan te bevelen voor het publiek
zijn op buitenlandse financieringsbronnen en daarmee ook aan hun ei- maar ook als start van een documentaire. n
✔ Leveringen ✔ Bekabeling Reeweg 12-6, 1394 JD
✔ Installatie ✔ Kabelatelier Nederhorst den Berg - The Netherlands
✔ Infra ✔ Advies
Tel +31-(0)294-252500
✔ Reparaties ✔ Maatwerk
✔ Onderhoud ✔ Engineering Fax +31-(0)294-251122
✔ Modificaties www.serviceconnection.nl

23. AV&CREATIE
SPECIAL
LED
de verlichting van de toekomst!
Led staat voor Light Emitting Diodes (lichtuitstralende diode) en wordt dan ook in het Engels als de
afkorting LED geschreven. De Russische wetenschapper Oleg Vladimirovich Losev vond al omstreeks
1927 het basisprincipe voor de led lamp uit. Hij had ontdekt dat diodes licht uitstralen wanneer er
stroom doorheen wordt gestuurd. Ondanks het feit dat hij dit idee publiceerde en er patent op
aanvroeg, werden hij en zijn uitvinding jarenlang vergeten. Pas in 1962 ontwikkelde de Amerikaans
natuurkundige Nick Holonyak een werkend Led en brak de lamp door.
Hoewel Led pas sinds 1962 wereldwijd doorbrak, was het de Russische Zo werkt ‘ie dan
wetenschapper Oleg Losev die al halverwege de jaren twintig ontdekte In een led-lamp zit een halfgeleider. De halfgeleider straalt licht uit als
dat diodes (led staat voor Light Emitting Diode) licht uitstralen wanneer er er elektriciteit doorheen gaat. Led is een Engelse afkorting, die staat
stroom doorheen gestuurd werd. Inmiddels hebben de ontwikkelingen op voor light emitting diodes.
Led-gebied zich in een rap tempo opgevolgd.
Een enkel ledje geeft relatief weinig licht. Daarom staan ze altijd in
Het grootste voordeel op de milieubelasting van led-verlichting komt voort groepjes. Welke kleur een led-lampje geeft, hangt af van het materiaal.
uit de elektriciteit die de lamp gebruikt. Elektriciteitscentrales verbranden Er zijn led-lampen met rood licht, blauw licht, groen en wit licht.
fossiele brandstoffen en die zijn niet oneindig beschikbaar. Doordat er veel
CO2 bij vrijkomt draagt elektriciteitsproductie bij aan klimaatverandering. Watt... en lumen
Daarnaast levert het ook schadelijke stoffen op, zoals zwaveldioxide en Een led-lamp heeft net als elke andere lamp natuurlijk een vermogen
kwik. (in watt). Dat geeft aan hoeveel energie (in de vorm van elektriciteit)
de lamp per seconde gebruikt. Aangezien een led-lamp zijn elektriciteit
Lager energiegebruik meestal erg efficiënt omzet in licht, heeft die per seconde veel minder
Led-verlichting kan zeer efficiënt werken: de zuinigste led-lampen gebrui- energie nodig dan een gloeilamp, om dezelfde hoeveelheid licht te ma-
ken bijna 80 procent minder energie dan een gloeilamp met vergelijkbare ken. Daarom is het aantal watt van een lamp niet handig om verschil-
lichtopbrengst. Er bestaat echter grote variatie in led-lampen: de minst lende soorten lampen mee te vergelijken.
efficiënte led-lamp geeft minder dan tien lumen lichtopbrengst per watt,
de zuinigste meer dan tachtig lumen. Ter vergelijking: een gloeilamp levert Door te kijken naar de lichtopbrengst kun je diverse lampen wel met
ongeveer tien lumen licht op per watt. Let daarom bij led-lampen extra op elkaar vergelijken. Je kunt voor elke lamp bepalen hoeveel licht de lamp
de hoeveelheid lumen en het wattage. per seconden uitzendt, dat meten we in lumen.
Led-lampen zijn over het algemeen niet alleen efficiënt met energie, ze Een ledlamp bestaat uit een groep lichtuitstralende diodes (diodes
hebben ook een zeer lange levensduur. Vaak geven fabrikanten waarden zijn elektronische onderdelen die elektrische stroom in één richting
rond 25.000 uur op; een led-lamp gaat daarmee zo’n vijfentwintig keer geleiden). Er zijn veel verschillende ledlampen die variëren in kleur,
langer mee dan een gloeilamp.
24 n AV&CREATIE

24. AV&CREATIE
SPECIAL
lichtstroom, lichtsterkte en stralingshoek. Als eerste werd de witte Duurzaamheid
led ontwikkeld, maar inmiddels kan het hele RGB-spectrum worden De groeiende wereldbevolking, vergrijzing en een toename van chroni-
gemaakt door de ontwikkeling van de blauwe led. De lichtsterkte, sche zieken, en een stijgende vraag naar energie, voedsel en water: het
de helderheid, wordt bepaald door de stralingshoek. Hoe kleiner de stra- houdt veel wereldburgers en politici bezig. Met een groot aantal innova-
lingshoek, hoe groter de lichtsterkte, terwijl de lichtstroom (de hoeveel- ties laten verschillende bedrijven zien hoe een reële bijdrage kan worden
heid licht die van de lamp af komt) hetzelfde blijft. geleverd aan een betaalbare, betere gezondheidszorg, veilige en leefbare
steden en een beter leven.
Niet alleen zijn er veel verschillende kleuren beschikbaar, er zijn ook veel
verschillende ledmodellen. Modellen met Edison-fitting, met een Bipin Een leuk voorbeeld is het zogenaamde Cityfarming. Hoe krijgen we ge-
voet en ook met een Bajonetvoet. Led-screens, Led-balls, Led-gordijnen makkelijk een gezonde maaltijd op tafel waarbij de ingrediënten duur-
en ga zo maar door. Mede door de verschillende modellen, kleuren zaam zijn geteeld? Voedsel verbouwen in sttedelijke gebieden, oftewel
en intensiteit wint de ledlamp steeds meer aan populariteit; zowel in Cityfarming, is nu mogelijk met speciale Leds van onder andere Philips en
consumentengebruik als in professioneel gebruik. het Amerikaanse LedEngin.
CLS-LED, toegepast als fotografie verlichting voor premières van Theater & film
100% Nederlands ontwerp & fabrikaat voorstellingen. Reden is het lage stroomverbruik in combinatie met de
CLS is een zusterbedrijf van Fairlight en is een 100% Nederlandse fabri- bijzonder goede kleurweergave.
kant, de focus ligt met name op functionele LED verlichting voor een
groot scala aan in en –outdoor toepassingen. De producten worden
met name ingezet in de retail, kantoren, conferentiecentra, hotels &
welness centra, maar inmiddels ook meer en meer in Theaters wereld-
wijd. Met name de Ultima serie spreekt enorm aan, vanwege de hoge
lichtopbrengst, de goede dim mogelijkheden en de mogelijkheid om de
behuizing in nagenoeg elke RAL kleur te verkrijgen. Zo is de grote zaal
met een hoogte van maar liefst 15 meter in het Chassé theater voorzien
van de DMX dimbare Ultima Bracket. De producten van CLS kunnen op
talloze manieren toegepast worden. Zo wordt de Ultima Trackrail, die
eigenlijk voor retail & gallerijen toepassingen is ontworpen, succesvol
Fairlight, extreem compacte horizonverlichting, als wall washer en als floodlight.
Pionier op het gebied van LED toepassingen Middels het CLS Camlock systeem is het product snel en eenvoudig op trus-
Fairlight biedt een zeer uitgebreid pakket LED producten aan voor de sen te monteren. Kleurenmenging is bijzonder homogeen dankzij een
entertainment markt. uniek reflector systeem. CLF LED videoschermen worden door
Naast de bekende topproducten van Martin Professional, zoals de een groot aantal Nederlandse verhuurbedrijven ingezet.
Aura en de Mac 101. Met een Pixelpitch van 6 tot 40 mm
Ook levert men voor het middensegment de CLF producten. Deze is er voor elke toepas-
kenmerken zich door een bijzonder goede prijs kwaliteit verhouding. sing een geschikte
Naast een aantal LED Parren heeft Fairlight onlangs de LED Wash versie leverbaar.
serie uitgebracht. De LED Wash is verkrijgbaar in een RGBW en een
CW/WW versie. Het product is op vele manieren toepasbaar; als
AV&CREATIE n 25

26. AV&CREATIE
SPECIAL
Leddux brengt professionele LED-verlichting
binnen bereik
Amper tien maanden onderweg, maar het Osse bedrijf Leddux heeft
al flinke stappen gemaakt in de markt van professionele LED-verlich-
ting voor entertainment, retail, architectuur en utiliteit. “We kennen
de praktijk én de producten. Daardoor kunnen wij deskundig en on-
afhankelijk adviseren over de beste LED-oplossing,” vertelt commerci-
eel directeur Martijn van de Wetering. In de eerste maanden van haar
bestaan, realiseerde Leddux al bijzondere LED-projecten door het hele
land. Want hoewel het bedrijf nog jong is, herbergt de organisatie een de bomen het bos niet. Welk product is geschikt voor hun specifieke
schat aan ervaring met vakmensen die jarenlang in de lichttechniek ge- situatie? Wat geeft de beste lichtopbrengst, welke verlichtingssterkte
werkt hebben, door heel Europa. Martijn van de Wetering: “Onze core wordt gevraagd en hoe behalen we een optimale energiebesparing?
business is professionele LED-verlichting, waarbij we het hele traject bij Daar helpt Leddux.“ Ook op het gebied van verlichting voor de enter-
een opdrachtgever betrokken zijn. Dus niet alleen de producten leveren, tainment branche zit Leddux niet stil en word er momenteel hard ge-
maar ook het voortraject met advies en het ontwerp van lichtplannen. werkt om een serie betaalbare maar vooral professionele en krachtige
LED is enorm in trek, maar tegelijkertijd zien veel opdrachtgevers door LED producten op de markt te brengen.
Controllux
Controllux is sinds 1968 actief als totaalleverancier op het gebied van
lichttechniek voor Studio, Theater, Evenementen en Architainment. Onze
diensten (verkoop, installatie, service, technische ondersteuning en trai-
ning) zijn gericht op de oplossing. En met ons complete producten pakket,
een uitgebreide technische dienst en jaren van ervaring kunnen wij zowel
standaard webshop orders tot TurnKey projecten verwerken. Ook als het om
LED verlichting gaat!
Al geruime tijd zijn de ontwikkelingen op het gebied van LED modules en
LED armaturen niet te stuiten. In razend tempo worden nieuwe modellen op
de markt gebracht, vaak van wisselende kwaliteit. Aan Controllux de taak om Roland
de gebruiker goed te informeren. Naast voor live toepassingen in het alge-
Controllux werkt met betrouwbare partners zoals Robe, Anolis, ARRI, ADB, meen, zijn de video mixers van Rol-
Desisti, Quartz Color, BB&S (led modules voor bestaande ETC en Robert Juliat and ook bijzonder geschikt voor
schijnwerpers), Teclumen, Rosco, etc. Allemaal merken die met vervangende gebruik in combinatie met een
en vernieuwende LED producten zijn gekomen. Naast het pakket met stan- LED-wall.
daard oplossingen bieden we ook custom made oplossingen aan in de vorm Zo kan door de standaard aanwezige in-
van strips, panelen en armaturen, bijna alles is mogelijk met LED! put- en outputscalers op hun complete lijn digi-
Naast LED armaturen biedt Controllux ook de benodigde sturingen aan. tale HD videomixers de outputresolutie tot op de pixel
Zonder de juiste sturing komt het potentieel van een mooi installatie niet nauwkeurig worden ingesteld. In de praktijk komt het er daardoor vaak
tot z’n recht. Bijvoorbeeld Avolites heeft een nieuwe reeks lichtregeltafels op neer dat er geen aparte scaler meer ingezet dient te worden tussen de
uitgerust met de vernieuwende Titan Software en de AI Media server die op video mixer en de LED-wall. Naast de besparing van een apparaat zorgt
de Olympische Spelen in Londen zijn gebruikt. Ook draadloze DMX systemen dat tevens voor aanzienlijk minder vertraging.
behoren tot de standaard opties. Het feit dat de SDI-uitgangen ook 3G-SDI (1080p) kunnen uitsturen
Controllux is dus klaar voor de toekomst waarin LED een grote rol speelt. maakt het mogelijk om ook bij lange afstanden de hoogste kwaliteit te
Wij weten het, onze leveranciers weten het en misschien nog wel belangrij- behouden. Een 3G-SDI-naar-HDMI-converter vertaalt het signaal bij de
ker, de gebruiker weet het! LED-wall weer keurig naar DVI.
AV&CREATIE n 27

27. AV&CREATIE
SPECIAL
Barco Pixelscreen
Barco (een acroniem dat oorspronkelijk voor Belgian American
Radio COrporation stond) is een internationaal bedrijf gevestigd in Pixelscreen (onderdeel van DIS3BUTION NV) is momenteel al 10 jaar
het Belgische Kortrijk. actief in de droge verhuur & productie van VIDEO LED schermen voor
Barco levert visualisatie- en display-oplossingen voor professionele de Europese markt, en reeds bijna 20 jaar actief in de verhuur van AV
markten. Barco ontwerpt en ontwikkelt oplossingen voor groot- installaties.
schermvisualisatie, visualisatiesystemen voor levenskritische toepas-
singen en systemen voor visuele inspectie. Gezien deze ervaring en de eigen ontwikkeling van LED tegels in
Het bedrijf is eveneens actief in displays voor cockpits van vliegtui- China, garanderen ze de meest up to date producten. Niet alleen
gen en controlesystemen voor het vliegverkeer. Barco is genoteerd scherpe prijzen maar ook lichtgewicht, brightness, color perfect of
op Euronext Brussel. Barco focust zich sinds 2008 op vier kernmark- touring qualificaties zijn een must. Nieuw is de integratie van high
ten met name “Media & Entertainment”, “Security & Monitoring”, power LED’s met SMD5050 LED’s. (zie foto!)
“Medical Imaging” en “Avionics & Simulation”. www.pixelscreen.be
Tijdens de Olympische Spelen gooide Barco onder andere hoge ogen
met de LED-displays die door het publiek werden vastgehouden en
zodoende zorgden voor een spectaculair lichteffect. Hierover kunt u
meer lezen in een volgende AV&Stage.
www.barco.com/nl
28 n AV&CREATIE

28. AV&CREATIE
SPECIAL
Faber-AV LED is VET
Faber Audiovisuals is een toonaangevend bedrijf op de Europese ver- InventDesign is jong, ambitieus én specialist in de wereld van de
huurmarkt van LED-schermen en in de realisatie van audiovisuele creatieve LED verlichting. Opererend vanuit Amsterdam levert In-
totaalproducties. ventDesign een breed assortiment LED producten en custom-made
Wij zijn actief in de wereld van tv, sport, muziek en corporate events LED oplossingen aan uiteenlopende bedrijven uit de horeca, retail,
bij producties van iedere omvang. Onze werkzaamheden variëren van theater, stand en interieurbouw.
het leveren van crew en materialen tot aan, wat meestal het geval is, Niets is onmogelijk tot het tegendeel is bewezen. InventDesign gaat
de organisatie en uitvoering van een volledig geïntegreerde audiovi- tot het uiterste om aan de vraag van de klant te voldoen. Wij bieden
suele productie. zowel voorraad producten als complete Plug & Play LED oplossingen
Op dit moment beschikt Faber Audiovisuals over een LED vloot van en nemen het werk uit handen door de LED installatie geheel op maat
ongeveer 2.500 m2. Dit betreft niet alleen outdoor LED en SMD scher- aan te leveren. Het streven is een optimale samenwerking met zowel
men, maar ook veel creatieve LED producten en indoor SMD scher- klanten, als fabrikanten. Onze LED producten zijn uitsluitend van hoge
men met hoge resoluties. De creatieve en indoor schermen worden kwaliteit en alleen de beste componenten worden geselecteerd tegen
in Nederland veel voor TV en concerten ingezet. de juiste prijs. De producten worden geproduceerd door fabrikanten
Door onze jarenlange (internationale) ervaring, een grote eigen voor- die met de hoogste zorg worden geselecteerd. Op frequente basis wor-
raad apparatuur van de nieuwste generatie, eigen transportmidde- den deze fabrikanten bezocht om kwaliteitsnormen te controleren.
len en een team van 40 gedreven vakmensen met een no-nonsense Door creativiteit en flexibiliteit maakt InventDesign het mogelijk in te
mentaliteit, zorgen wij voor een probleemloze uitvoering van uw spelen op de specifieke wensen van de klant. Er is geïnvesteerd in rui-
opdracht, ongeacht de omvang van de productie. me voorraden zodat de producten snel kunnen worden geleverd. Team
Een volledig overzicht van referenties, projecten en apparatuur is te InventDesign gaat graag voor je aan de slag waardoor je nooit lang op
vinden op onze website. een levering hoeft te wachten.
InventDesign heeft het afgelopen jaar de LED verlichting geleverd
voor vrijwel alle theatershows zoals Ice Age, Saturday Night Fever,
Rolight Shrek en de Oudejaarsconference. Daarnaast is InventDesign ook op
Rolight levert al vele ja- retail een bekende speler, zo zijn onze LEDs te vinden in onder ande-
ren led-oplossingen voor re de Cool Cat winkels en op verkooppunten van oa. Nike, Adidas, LG
diverse markten zoals en Samsung. Ook in het nachtleven maken wij deel uit van de main
verhuurbedrijven, thea- acts in veel binnen en buitenlandse clubs. Op onze website zijn vele
ters, scholen, tv studio’s projecten te bekijken.
en de ‘architainment’. Er
zijn tegenwoordig al led
armaturen verkrijgbaar
die zich kunnen meten
met conventionele ver-
mogens van 2000W. U
kunt kiezen uit armatu-
ren met ingebouwde RGB
kleurmenging witte led’s of armaturen met een automatische zoom, pan
en tilt. Voor u is er keuze genoeg.
Wat is de beste oplossing voor uw toepassing? Vaak blijkt dat lastiger
dan gedacht. Rolight adviseert u graag en helpt u tevens bij de keuze
voor de juiste sturing. En voor de installatie bent u tevens aan het juiste
adres.
AV&CREATIE n 29

29. AV&CREATIE
FILMFESTIVAL
Go Short viert vijfde editie!
Hét korte-filmfestival van Nederland blikt terug en kijkt vooruit tijdens eerste
jubileum Van 13 tot en met 17 maart vindt de vijfde editie plaats van Go Short –
International Short Film Festival Nijmegen. In vijf jaar tijd groeide Go Short uit tot hét
Nederlandse festival voor de korte film. Het festival heeft de korte film terug op de
kaart gezet, en is niet meer weg te denken uit het Nederlandse filmlandschap.
Dit eerste jubileum is een moment om terug te Shave (Scorsese, 1967) en World of Glory (Anderson, 1991). Ook de Neder-
blikken, maar zeker ook om naar de toekomst landse mijlpalen mogen niet ontbreken. In samenwerking met filmmu-
te kijken. Go Short trapt deze speciale editie seum EYE geeft Go Short in Dutch Milestones een bloemlezing van de
af met een groots evenement, waarin onder Nederlandse korte film. n
andere filosoof Rob Wijnberg en cross-me-
diale filmmaker Floris Kaayk hun visie op de
toekomst geven.
Toekomst
Korte film is de plek voor experiment en vernieuwing, en levert een
blauwdruk voor ontwikkelingen in de filmwereld. Tijdens de Inspiration
Talks geven verschillende sprekers hun visie op de toekomst vanuit hun
eigen veld van expertise. Floris Kaayk, wiens Human Birdwings project
een viraal succes werd, verkent de nieuwe mogelijkheden die interacti-
viteit biedt aan filmmakers. Strawberry Earth oprichtster Mette te Velde
maakt zich sterk voor een duurzame toekomst. Bart Rutten, curator van
het Stedelijk Museum Amsterdam, bekijkt wat we in de nabije toekomst Go Short - International Short Film Festival
kunnen verwachten van de interactie tussen beeldende kunst en film. Nijmegen
Filosoof Rob Wijnberg laat zijn licht schijnen op de koers van onze maat- - Jaarlijks internationaal filmfestival voor de korte film
schappij. - In en rondom arthouse LUX, Nijmegen
- Vierde editie: 13 t/m 17 maart 2013
Terugblikken - Korte film, alle genres, Europa
Go Short blikt tijdens de 5e editie uitgebreid terug. Zo viert het festival - verwacht aantal bezoekers: > 15.000
haar eerste mijlpaal met een selectie van festivalfavorieten uit de eerste
edities. Daarnaast blikt Go Short terug op de geschiedenis van de korte Competities:
film in het programma Milestones in Short Film History, dat is samen- - European Competition: Fiction, Documentary, Animation, Art Film
gesteld in samenwerking met het Internationaal Kortfilmfestival Leuven. - Dutch Competition
Dit programma biedt een uitgebreid overzicht van de ijkpunten uit de - Student Competition: Breaking Shorts
korte filmgeschiedenis, met onder andere Le Voyage dans la Lune (Me- - Online Competition
lies, 1902), Un Chien Andalou (Buñuel, 1929), Les Mistons (Truffaut, 1957), - Jongerenjury
Two Men and a Wardrobe (Polanski, 1958), La Jetée (Marker, 1962), The Big
30 n AV&CREATIE

30. NIEUWS
BROADCAST&AV-TECHNIEK
Kabinet maakt flexibel cameratoezicht mogelijk
Gemeenten mogen straks ook mobiele camera’s inzetten om de openbare handhaving van de openbare orde, bijvoorbeeld een plein of enkele straten.
orde in de publieke ruimte te handhaven. De maatregel ondersteunt de Borden moeten het publiek informeren over het toezicht met camera’s. De
aanpak van tijdelijke, maar hardnekkige overlast door hangjongeren, burgemeester trekt de gebiedsaanwijzing in als het cameragebruik niet
drugsdealers, straatrovers en zakkenrollers. Gebleken is dat gemeenten meer nodig is. De ministerraad heeft ermee ingestemd het wetsvoorstel
behoefte hebben aan een meer flexibele inzet van cameratoezicht om voor advies naar de Raad van State te sturen. De tekst van het advies en van
tegen ordeverstoringen in probleemgebieden effectiever en gerichter op het wetsvoorstel worden openbaar bij indiening bij de Tweede Kamer.
te kunnen treden. Dit staat in een wetsvoorstel van minister Opstelten van
Veiligheid en Justitie waarmee de ministerraad heeft ingestemd. 4G als eerste in Amsterdam
Amsterdam wordt als eerste de plek van Nederland waar een 4G-netwerk
Vast of mobiel wordt aangeboden. KPN biedt vanaf volgende maand als eerste daarvoor
Nu mogen gemeenten alleen nog vaste camera’s plaatsen. Ze worden abonnementen aan. In de loop van volgend jaar moet in heel Nederland
gebruikt voor statisch en langdurig toezicht op plekken met een verhoogde 4G beschikbaar zijn, zegt KPN. De andere aanbieders volgen waarschijnlijk
kans op verstoringen van de openbare orde, bijvoorbeeld winkelstraten deze zomer. 4G is de opvolger van 3G. Mobiel internet kan daardoor vrijwel
of uitgaansgebieden. De vaste camera’s, die aan gevels of dakranden van net zo snel zijn als de vaste internetverbinding thuis. Eind 2012 leverde de
gebouwen hangen, zijn nuttig maar niet snel inzetbaar voor bestrijding frequentieveiling, waar onder meer frequenties voor 4G werden geveild, 3,8
van zich verplaatsende overlast. Daarom heeft het kabinet besloten de miljard euro op. KPN betaalde ruim 1,4 miljard euro.
huidige regeling uit te breiden en ook het gebruik van mobiele camera’s
toe te staan. Gemeenten kunnen dan zelf bepalen welke vorm van camera- Ondersteunen
toezicht - vast of mobiel - wenselijk is. Het ligt voor de hand dat gemeenten KPN is nu het eerste telecombedrijf dat daadwerkelijk 4G-abonnementen
op plaatsen waar doorlopend toezicht nodig is, kiezen voor vaste camera’s. gaat aanbieden. In Amsterdam, Alphen aan den Rijn, Amstelveen, Beverwijk,
Als tijdelijke inzet volstaat, ligt mobiel cameratoezicht meer voor de hand. Haarlem, Purmerend en Zaandam is er vanaf 4 februari dekking. Veel
Op deze manier is maatwerk mogelijk en kan de veiligheid in de publieke huidige telefoons zijn niet geschikt voor 4G. KPN gaat daarom vanaf
ruimte verbeteren. volgende maand meer smartphones aanbieden die de techniek wel
ondersteunen. Het bedrijf verwacht dat mensen met 4G meer data gaan
Tijdwinst verbruiken en dat klanten daardoor grotere databundels kopen. Op die
Flexibel cameratoezicht levert ook tijdswinst op, omdat niet meer voor elke manier hoopt KPN de gemaakte kosten terug te verdienen. T-Mobile,
verplaatsing een aparte procedure hoeft te worden gevolgd. De burgemees- Vodafone en nieuwkomer Tele2 komen later met hun plannen voor
ter wijst, nadat de gemeenteraad hem die bevoegdheid heeft verleend, een 4G-abonnementen. T-Mobile en Vodafone willen deze zomer starten met
gebied aan waarbinnen mobiele camera’s kunnen worden geplaatst of de abonnementen, maar hoeveel die kosten en waar er dan dekking is,
verplaatst. Dat gebied mag niet groter zijn dan strikt noodzakelijk voor de is nog onbekend.
BROADCAST&AV-TECHNIEK n 31

31. BROADCAST&
AV-TECHNIEK
BEURS
CES 2013,
veel nieuws, héél veel!
Op de vraag om een verslag te schrijven van wat ik gezien heb op de Consumer Electronics Show,
die jaarlijks wordt georganiseerd in Las Vegas, was het antwoord eenvoudig en snel gegeven: ja.
Na zes dagen intensief de ‘fair-grounds’ afgelopen te hebben – ik schat dat de totaal afgelegde weg
een marathon in lengte overschrijdt – is de invulling toch een stuk lastiger…
Theo Wubbolts
Ga maar na. Het totale oppervlak van de CES bedraagt 37 ‘football fields’ de CES bezoek vanuit verschillende disciplines– zie mijn publicitaire ‘drif-
– en je mag zelf uitrekenen hoe groot dat is, okay, bijna 18 ha. – waar 3.250 ten’ – en is het maken van keuzes onvermijdelijk. Vandaar een selectie.
exposanten proberen de ruim 150.000 bezoekers zinnenprikkelend te
trakteren op nieuwe producten, trends en ontwikkelingen. Trends…
Naast de onmetelijke rijen standaard standjes van Aziatische komaf
Naast het immens grote LVCC, Las Vegas Convention Center met drie – waar de standbemanning kijkt of ze een taakstraf uit moeten zitten –
gigantische hallen, is er tentoonstellingsruimte te vinden in het aanpa- en waarbij alles ‘blinkt’ en ‘glittert’, is de CES het domein van de grote
lende Hilton en het iets verderop aan de Strip gelegen Venetian. Goede jongens, die elk niet altijd overeenkomstig hun marktpositie vloeropper-
busverbindingen – de organisatie zet zo’n 140 bussen hiervoor in – verzor- vlak inkopen.
gen het transport van en naar de diverse locaties. Op de persdag – dit jaar voor het eerst gehouden in een nieuw complex
Je zult begrijpen dat dit voor één mens teveel is, temeer daar ik jaarlijks áchter Mandalay Bay aan de zuidkant van de Strip – bijt inmiddels tradi-
32 n BROADCAST&AV-TECHNIEK

32. BROADCAST&
AV-TECHNIEK
BEURS
Een ‘hot’ item is 3D. Nu vrijwel alle verkochte vlakke beeldschermen deze
feature hebben – 40 miljoen verkochte exemplaren in 2012, waarvan een
kwart in China – is het natuurlijk leuk om te vertellen dat het een succes
is… maar kijkt de consument wel in 3D? Nee, dus. Domweg omdat hij of zij
geen brilletje op de neus wil zetten. Met de ‘Ultra-D’-technologie van het
bedrijf StreamTV komt hier een eind aan, ik bedoel dan: geen bril en toch
3D! Op alle beeldschermen en met 1080p content. Ultra-D maakt er 2160p
van. Met overtuigend resultaat; een bedrijf dat we in de gaten moeten
blijven houden, omdat heel knappe koppen – onder ander op ons ‘eigen’
tiegetrouw LG ’s ochtends om acht uur het spits af. “Touch the Smart Life”, HighTech Campus in Eindhoven – bij de ontwikkeling betrokken zijn.
is hun motto en zetten dit kracht bij in zowel wit- als bruingoed. In de laat-
ste categorie zijn alle schermen inmiddels uitgevoerd in LED-technologie,
maakt de ‘Magic Remote’ de bediening nóg eenvoudiger en zet LG groots
in op OLED en in resolutie op UltraHD, oftewel 4k. LG toonde een 84 inch
4k scherm, met verwachte prijs van $ 12.000. Om even terug te komen op
die ‘Magic Remote’. Met de nieuwe Magic Remote-afstandsbediening heb
je vanaf nu nog maar één afstandsbediening nodig voor je Smart TV, ge-
luidssysteem, DVD- of Blu-ray player en set-topbox. Om naast je Smart TV
andere apparaten te bedienen, verschijnt op de tv een virtuele afstands-
bediening op het scherm die je kunt besturen via het handige ‘point-and-
click’-systeem van de Magic Remote. Ook voor de installatie heb je niet
langer een ingewikkelde code of pc nodig. Met een paar simpele stappen Het lukte deze keer wél om een plekje te vinden bij Samsung. Prachtig
kies je het merk en model van je geluidssysteem, Blu-ray-speler of set- om te zien hoe dit bedrijf de massa in beweging weet te zetten, of het
topbox. (In de Central Hall kon je de stand van LG met geen mogelijkheid nu queuing is om een drinkbeker te bemachtigen of om binnen te mo-
over het hoofd zien, ook al had je geen 3D-bril op.) Op het terrein van gen in de immens grote zaal voor de persconferentie. Twee dagen later
witgoed doet WiFi haar intrede – denk aan bediening en monitoring van kreeg ik een bijzonder informatieve booth tour van de vaderlandse dele-
je wasmachine, koelkast – lees ook food management – en… stofzuiger. gatie. Samsung speelt ook in op de toenemende vraag naar grote televi-
Vergun mij verder te gaan zoals de persdag was geprogrammeerd… sieschermen, een nóg hogere beeldkwaliteit, stijlvol design én optimaal
gebruikersgemak. De nieuwe generatie Smart TV’s van Samsung zijn zo
Marktleider in de V.S. op het gebied van hoofdtelefoons – een ‘hot’ item – slim, dat ze weten waar jij het liefst naar kijkt… of als je tegen je TV zegt:
is Monster. Ik kon niet opmaken uit de getoonde chart op welke voet de “Ik wil een film zien met Brad Pitt”, brengt je Smart TV alle films met die
concurrentie volgt en in welk prijssegment, maar laten we deze fabrikant acteur in beeld en kun jij de film waar je zin in hebt, direct start.
dankbaar zijn dat het lukt om het prijsniveau hoog te houden en bij monde Samsung heeft zich niet aangesloten bij de SmartTV Alliance (waar
van ‘head monster’ Noel Lee is “Headphone is LG, TPVision, Toshiba en Panasonic in deelnemen). Wanner en of dit zal
fashion, and fashion is headphone.”. Om gebeuren is nog niet bekend. Voorts toonde Samsung een gebogen
voornoemde stelling kracht bij te zetten, OLED-scherm!
betrad een heel cohort prominenten uit de
wereld van de mode en de sport het podium. Wegens ontberen van de mogelijkheid om op twee plaatsen tegelijk te
“Let’s give them a hand!” Grappig om te zien zijn, moest ik Panasonic ‘laten lopen’, maar trof op de stand Rob de Klijn
dat een enkel model – ik bedoel dan hoofd- general manager consumer products van de Nederlandse vestiging aan,
telefoon – door te lussen is, zodat luisteren die me – terecht – wees op de nieuwe Z-serie plasmabeeldschermen van
weer een sociale bezigheid wordt. Hoe zal uitzonderlijk hoge kwaliteit. Volgens mij ‘Kuro2.0’. Ook qua design heeft
dat uitpakken in bus, tram, trein of metro? Panasonic een inhaalslag gemaakt. Toppers!
BROADCAST&AV-TECHNIEK n 33

33. BROADCAST&
AV-TECHNIEK
BEURS
achteruitkijkspiegel van je auto, draagbare powerpacks om je device snel
bij te kunnen laden en… 3D-printers. Van deze laatste categorie is de
kwaliteit enorm goed. Vooral Taiwanese en Chinese fabrikaten doen je
vergeten dat je die mooie vaas uit de periode van de Ming-Dynastie hebt
laten vallen. Je laat gewoon een nieuwe uit de printer komen…
De komende CES wordt gehouden van 7 t/m 10 januari 2014
www.CESweb.org
Dat geldt trouwens ook voor de beeldkwaliteit in het algemeen dat ik
aantrof op de CES. Zowel bij Sharp, Sony en Toshiba, zeg de meer traditio- Theo Wubbolts
nele fabrikanten, als bij de nieuwkomers als Huawei, Hisense en Haier. Hoofdredacteur
Hifi Video Test
In de bioscoop van Sony op de stand in de Central Hall werd ik getrak- HifiRetail
teerd op een paar minuten ‘Skyfall’ in native 4k met 9.1 geluid. Alle ap- SmartHomesMagazine
paratuur is dan natuurlijk van Sony, inclusief het filmfragment (later
dit jaar ook in 4k in de IMAX te zien), exclusief het scherm van Stewart.
De STR-DA5800ES stuurde de luidsprekerset-up met het grootste gemak
aan en verhoogde de ‘kick’ met een veelvoud. Wow!
Noviteiten en gadgets zijn vooral te vinden op de zogenaamde side-
shows. Zo is er aan het begin van de beurs de ‘CES Unveiled’, een dag later
‘PepCom’ en weer en dag later ‘ShowStoppers’. De laatste twee zijn lou-
ter toegankelijk voor de geaccrediteerde pers. Tijdens deze shows kun je
meer een-op-een in contact treden met de wat kleinere fabrikanten en
beginners.
…trends
Tsja, tot slot van dit verslag heb
ik wat trends en zo opgetekend.
Op deze CES doet de nfc-tech-
niek (Near Field Communicati-
on) duidelijk haar intrede. Je legt
je smartphone op een daartoe
geschikt apparaat, bijvoorbeeld
een klokradio of dockingstation,
en de muziek speelt gewoon
verder. Dan de GoPro-achtigen;
je kent ze wel. Camera’s op je
fietshelm en crossen maar. Ac-
cessoires voor tablets, iPhone’s
– al dan niet met eigen foto of
design – WiFi-gestuurd speel-
goed, navigatiesystemen op de
34 n BROADCAST&AV-TECHNIEK