1. Lipidi

2. Uvod
• Jedinjenja različitog sastava po pravilu
nerastvorna u vodi, a rastvorna u organskim
rastvaračima
• Biološki veoma značajna jedinjenja
• Sastoje se od nepolarnog i
polarnog dijela

3. Prosti lipidi
• Prosti lipidi su supstance čiji se molekuli
sastoje samo od ostataka masnih kiselina i
alkohola
• Ovdje spadaju ulja, masti i voskovi

4. Složeni lipidi
• Oni su derivati fosforne kiseline (fosfolipidi) i
lipidi koji sadrže ostatke ugljenih hidrata
• Tu pripadaju i steroidi

5. Masne kiseline
• Spadaju u alifatične karboksilne kiseline
• Iz lipida je izolovano više od 70 raznih masnih
kiselina
• Dijele se na zasidene i nezasidene
• Prirodne masne kiseline sadrže paran broj C
atoma

6. Zasićene masne kiseline
Zasidene masne kiseline
Trivijalni naziv Strukturna formula
buterna CH3(CH2)2COOH
kapronska CH3(CH2)4COOH
kaprilna CH3(CH2)6COOH
kaprinska CH3(CH2)8COOH
laurinska CH3(CH2)10COOH
miristinska CH3(CH2)12COOH
palmitinska CH3(CH2)14COOH
stearinska CH3(CH2)16COOH
arahinska CH3(CH2)18COOH
begenska CH3(CH2)20COOH
lignocerinska CH3(CH2)22COOH

7. Nezasićene masne kiseline
Nezasidene masne kiseline
Trivijalni naziv Strukturna formula
krotonska CH3 - CH = CH - COOH
palmatooleinska CH3 - (CH2)5 - CH = CH - (CH2)7 - COOH
oleinska CH3 - (CH2)7 - CH = CH - (CH2)7 - COOH
eruka CH3 - (CH2)7 - CH = CH - (CH2)11 - COOH
nervonska CH3 - (CH2)7 - CH = CH - (CH2)13 - COOH
CH3 - (CH2)4 - CH = CH - CH2 - CH = CH -
linolna
(CH2)7 - COOH
CH3 - CH2 - CH = CH - CH2 - CH = CH - CH2 -
linoleinska
CH = CH - (CH2)7 - COOH
CH3 - (CH2)4 - CH = CH - CH2 - CH = CH -
arahidonska CH2 - CH = CH - CH2 - CH = CH - (CH2)3 -
COOH
CH3 - CH2 - CH = CH - (CH2)2 - CH = CH -
klupadonska CH2 - CH = CH - (CH2)2 - CH = CH - (CH2)2 -
CH = CH - (CH2)2 - COOH

8. Neutralne masti
• Neutralne masti (gliceridi) (acilgliceridi) su
estri glicerola (glicerina) i masnih kiselina
• U odnosu na broj estarskih veza u molekulu
razlikuju se monogliceridi, digliceridi i
trigliceridi (odnosno, monoacilglicerini,
diacilglicerini i triacilglicerini)

9. Uloga lipida
• Energetska uloga lipida ogleda se u tome što
se njihovim razlaganjem oslobađa velika
količina energije.
• Gradivna uloga odnosi se na to što se dio
masti koristi za izgradnju i obnovu delija i
njenih djelova.
• Regulatornu ulogu imaju hormoni koji su
steroidi.

10. • Prezentaciju napravio Saša Lekid
Bar, Crna Gora