1. 3#_»∞ã¨∞Î#fl`≥ÅOQÍ}[#=i 2015
Q“~°= ã¨Oáê^Œ‰õΩÅ∞
„á⁄IIJ_»áê ã¨`«º<å~åÜ«∞}
ã¨ÅǨ =∞O_»e
JÅ¡O<å~åÜ«∞}
K≥·~°‡<£-„ÃÑãπ JHÍ_»q∞
z‰õΩ¯_»∞ „ѨÉèÏHõ~ü
J_»fiˆHò–<åºÜ«∞ ã¨ÅǨ^•~°∞
ã¨Oáê^Œ‰õΩ_»∞
_®IIã≤.HÍjO
ã¨Ç¨Ü«∞ ã¨Oáê^Œ‰õΩ~åÅ∞
¿ãflǨÏÅ`« ZO.
ã¨Oáê^ŒHõ =~°æO
_®II Z.ã≤Öχ<åÜ«∞H±, Jã≤ÃãìOò „á⁄ÃѶã¨~ü
„HÍOu, [~°fleã¨∞ì
l.„Ѩ`åÑπ, sÃã~üÛ ™ê¯Å~ü
"Õ∞<Õ[~ü
ZO. ÉÏÅ∞<åÜ«∞H±
á¶È<£ <≥O.: 8008918475, 9290745490
_ç.˜.Ñ≤. : "åã¨q „QÍѶ≤H±û
#Å¡‰õΩO@, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£–500044.
ÃãÖò: 8712125005.
Hõ=~ü _ç*ˇ·<£ : JO‰õΩ+π, #Å¡‰õΩO@, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£.
#_»∞ã¨∞Î#fl`≥ÅOQÍ}Pi÷Hõ,~å[H©Ü«∞,™êÇ≤Ï`«º=∂ã¨Ñ¨„uHõ
#∂~°∞ ѨÓÅ∞ qHõã≤OK«h, "Õ~Ú PÖ’K«#Å∞ ã¨OѶ¨∞i¬OK«h J#fl@∞¡ „Ѩ*Ï#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ# aè#fl PÖ’K«#ʼnõΩ
=∂ Ѩ„uHõÖ’ KÀ@∞O@∞Ok. Hõ#∞Hõ D Ѩ„uHõÖ’ =Ú„kOz# Jaè„áêÜ«∂Å∞ ~°K«~Ú`«Å"Õ.
ã¨Oáê^ŒHõ =~åæxH˜ UH©ÉèÏ=O LO_»#=ã¨~°O ÖË^Œ∞.
#_»∞ã¨∞Î#fl`≥ÅOQÍ}JH“Oò<≥O|~ü:62254225854
ZãπaÃÇÏKü, ~åOHÀiî „ÉÏOKü(20350), ÃÇ·Ï„^•ÉÏ^£.
[#=i 2015
ã¨OѨ٘ : 5
ã¨OzHõ : 1
~°K«#Å∞, K«O^•Å∞, q~åàÏÅ∞ ѨOѨ=eû# z~°∞<å=∂
¿ãflǨÏÅ`«ZO.,
HÍfi~°ì~ü <≥O. R-9, O.U HÍfi~°ì~üû,
L™ê‡xÜ«∂ Ü«¸x=i≈˜, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£-500 007.
W."≥∞~ÚÖò:nadusthunnatelangana@gmail.com
_çÃãO|~ü 31, 2014
ã¨Oáê^Œ‰õΩ_ç L`«Î~°O
P"≥∞ Hõà◊√¡
qëê^ŒOQÍ U_»∞ã¨∞Î<åfl~Ú
„¿Ñ=∞QÍ Ñ¨ÅHõiã¨∞Î<åfl~Ú
ѨHõ¯# PѨÙÎÅ Hõhflà◊√¡
‰õΩO_»áÈ`«QÍ ‰õΩ~°∞ã¨∞Î<åfl~Ú
QÆ∞O_≥ pHõ@¡ H˜O^Œ
T~°∞`«∞#fl P"≥∞ Hõhflà◊¡‰õΩ
<Õ#∞ =∂„`«"Õ∞ XO@i ™êH˜∆x
P"≥∞ =Úx"Õà◊√¡ „¿Ñ=∞QÍ
J`«x `«Å#∞ x=Ú~°∞`«∞<åfl~Ú
P"≥∞ =∞^茺 =∞^茺֒
`«# QÆ∞O_≥#∞ fã≤
J`«x =ÚMÏxH˜ `«yeã¨∞ÎOk
WѨÙ_»∞ uiy"≥à◊¡@O
P"≥∞‰õΩ KåÖÏ Hõ+¨ìOQÍ LOk
"ÕÅ"ÕÅ *Ï˝Ñ¨HÍÅ∞
P"≥∞Ö’ ã¨Å∞ѨÙ`«∞<åfl~Ú
`«Ñ¨Ê^Œ∞
J`«x „Ѩܫ∂}O 'Z_®i—

2. 4 #_»∞ã¨∞Î#fl`≥ÅOQÍ} [#=i 2015
`≥ÅOQÍ} `˘=fi
ã¨Oáê^ŒH©Ü«∞O
`≥ÅOQÍ}† Ô~O_»∞ q^•ºi÷ ã¨OѶ¨∂Å∞ – HÍjO 5
ÔQãπì Z_ç’iÜ«∞Öò
`≥ÅOQÍ}Ö’ ~å[ºx~°ƒO^èŒO – #Å=∂㨠Hõ$+¨‚ 6
`≥ÅOQÍ#O
Ѷ≤Öò‡ã≤© #∞Oz FOã≤© ^•HÍ ~å"≥∂_èô =∂~°æOÖ’.. – =~°=~°~å=Ù 9
=~°Î=∂#O
#Å¡_»|∞ƒ–_˘Å¡ "å^Œ#Å∞ – Z. #iûOǨÔ~_ç¤ 12
`≥ÅOQÍ}©Hõ'~°}O—
Láê^蕺ܫÚÅ „ѨuÉèí#∞ WѨC_»∞ ѨsH˜∆OK«_»O J=ã¨~°=∂? – _®II U~°∞H˘O_» #iûOǨï_»∞ 18
ѨÙ~ÀQÆ=∞#O
L^Œº=∂aè#O^Œ#Å∞ – J~°}º 19
„áêѨOzHõO
<≥uÎ QÆ∞^Œ∞ÌHÀ=_®xH˜ U~åÜ≥ÿ∞`Õ<Õq∞? – _®II l. ÅK«ÛÜ«∞º 21
J^ŒÌOÖ’ JHõ∆~åÅ∞
JHõ∆~åÖÏ Je⋘ì JHõ∆~åÜ«Ú^è•Å∞ W"Õ! – _®II <åàıâ◊fi~°O â◊OHõ~°O 24
ã≤OQƈ~}˜ ã¨OQÆ`«∞Å∞
=∂ QÀ㨠Z=iH˜ =Ú_»∞`«ÖË^Œ∞ – _»Ñ¨C ã¨=∞‡Ü«∞º 27
#_»∞ã¨∞Î#fl HÍÅO
Éèí∂q∞x ã¨OÔHà◊§#∞O_ç q=ÚH˜Î KÕ¿ã^≥=~°∞? – `«ÔH¯à◊§ÃÑo§ ã¨∂i 28
`≥ÅOQÍ} ѨÙ#ifl~å‡}=∂! #= x~å‡}=∂! – ã≤.H˜~°}ü‰õΩ=∂~ü 30
áêÅ∞¯iH˜ ¿Ñ~°∞`À `≥Å∞QÆ∞ Ü«¸x=iû˜? – =∞Å¡Ü«∞º 32
|ã¨∞ûÅ ~°OQÆ∞ HÍ^Œ∞, HÍi‡‰õΩÅ rq`åÅ#∞ =∂~°ÛO_ç – ~°ã¨∂Öò 33
™êÇ≤Ï`«ºO
"å^Œ q"å^•Å ''H˘Å∞Ѩٗ— – `ÀHõÅ ~å*Ëâ◊O 35
#=ÖÏ Ñ¨iK«Ü«∞O
[QÆ_»O – =~°ú "Õ}∞ 37
Ѩiâ’^èŒ#
`≥ÅOQÍ} L^Œº=∞ w`åÖ’¡ ''áêÅ=¸~°∞—— – ã¨O|~åA ~°q„ѨHÍâò 39
K«~°Û
=~°=~°~å=Ù QÍiH˜k q=~°} – @OHõâßÅ Jâ’H± 42
16˛9´?H˜ |^Œ∞Å∞ 24˛6´? JO>Ë `«¿ÑÊq∞˜? – Ö’ˆH ~å*òѨ=<£ 44
Ãã>ˇÿ~ü
PkèѨ`«º zǨÏflO – QÆ∞O_≥É’~Ú# Nx"åãπ 46
x"ÕkHõ
P‰õΩÅ Éèí∂=∞Ü«∞º „Ѩ^äŒ=∞ =~°úOu ã¨Éèí x"ÕkHõ 47
`≥ÅOQÍ} Ô~·`åOQÆ ã¨q∞u 50

3. 5#_»∞ã¨∞Î#fl`≥ÅOQÍ}[#=i 2015
HÍjOã¨Oáê^ŒH©Ü«∞O
`≥ÅOQÍ}† Ô~O_»∞ q^•ºi÷ ã¨OѶ¨∂Å∞
|∂~°∞˚"å ã¨fiÉèÏ=O Hõey# „áêOfÜ«∞ L^Œº=∂ÅÖ’ ã¨Ç¨Ï[OQÍ<Õ ÃÑ© |∂~°∞˚"å ÅHõ∆ º}=Ú#fl q^•º~°∞÷Å∞ J„QÆÉèÏQÍ# LOÏ~°∞.
xiú+¨ìOQÍ K«∂ã≤#ѨC_»∞ `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞O q+¨Ü«∞OÖ’ Wk ~°∞A"≥·Ok. 1969Ö’ [iy# „Ѩ`ÕºHõ `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞OÖ’ LÃÑÊ#=Öˇ
Zyã≤Ѩ_çOk q^•º~°∞÷ÖË. P L^Œº=∂xH˜ <åÜ«∞Hõ`åfixfl JOkOK«@"Õ∞ H͉õΩO_® 370 =∞Ok `«∞áêH˜ `«∂ÏʼnõΩ XiyáÈÜ«∂~°∞. KåÖÏ
qz„`«OQÍ L^Œº=∞ Ѷ¨e`åxfl ~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞‰õΩÅ∞ á⁄O^•~°∞. J~Ú`Õ D L^Œº=∞OÖ’ Zky# H˘O^Œ~°∞ „Ѩ`åº=∂flÜ«∞ ~å[H©Ü«∂Å"≥·Ñ¨Ù
=∞àÏ¡~°∞. ã¨OH∆ÀÉèí =ÚÃÑÂÊÅ #∞Oz(1930) QÆi˚OKÕ J~°"≥·Å(1960) =~°‰õΩ ™êy# „ѨѨOK« „Ѩ™ê÷#O ‰õÄ_® `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞OÃÑ·
ѨxKÕã≤Ok. „ѨѨOK« "åºÑ≤`«OQÍ =∞O_»∞`«∞O_ç# J~°=Ü≥∂ ^Œâ◊HõO q^•ºi÷ L^Œº=∂xH˜ J#∞‰õÄÅHÍÅO. Ô~Hõ¯qÑ≤Ê# „ÃѶOKü q^•ºi÷
Ô~=Å∂º+¨<£, qÜ«∞`åflO q^•ºi÷ L^Œº=∞O, #HõûŃi HÍÅOÖ’ HõÅHõ`åÎ q^•ºi÷ L^Œº=∞O, qâßY L‰õΩ¯ PO„^èŒ∞ŠǨωõΩ¯ L^Œº=∞O D
HÍÅOÖ’ qHõã≤Oz# q^Œ∞º`ÕÎ[O. D „áêѨOzHõ ^Œ$HõÊ^äŒO`À Zky# <åÜ«∞Hõ`«fiO qѨ¡= q^•ºi÷ L^Œº=∞ x~å‡}ÏxH˜ ^•~°∞Å∞ "Õ™ê~°∞.
`≥ÅOQÍ} q^•ºi÷ L^Œº=∞O J}˜z"Õ`«‰õΩ QÆ∞Ô~· PyáÈ~Ú<å „Ñ¨`åº=∂flÜ«∞ ~å[H©Ü«∂ʼnõΩ ѨÙ<åkѨ_çOk.
1969Ö’ J~å÷O`«~°OQÆ PyáÈ~Ú# `≥ÅOQÍ} PHÍOHõ∆ uiy 90= ^Œâ◊HõOÖ’ Z*ˇO_® g∞kH˜ =zÛOk. D ^Œá¶ê ‰õÄ_® q^•º~°∞÷Å∞,
J^蕺Ѩ‰õΩÅ∞, ÖÏÜ«∞~°∞¡, =∞^茺`«~°QÆu "Õ∞^è•=ÙÅ∞ „Ѩ`ÕºHõ `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞ x~å‡}O QÆ∞iOz PÖ’zOKå~°∞. `≥ÅOQÍ} [#ã¨Éèí,
=∞Ǩã¨Éèí, SHõº"ÕkHõ ÖÏO˜ „Ѩ*Ï ã¨OѶ¨∂Å∞ Pq~°ƒùqOKå~Ú. g˜H˜ q∞„`« ã¨O|O^èŒOÖ’<Õ `≥ÅOQÍ} ã¨∂ì_≥Oòû „Ѷ¨Oò(˜ZãπZѶπ(1998),
`≥ÅOQÍ} ã¨∂ì_≥Oòû P~°æ<≥·*Ë+¨<£(˜ZãπF) U~°Ê_®¤~Ú. x*ÏxH˜ D HÍÅO q^•ºi÷ L^Œº=∂ʼnõΩ J##∞‰õÄÅO. ZO^Œ∞HõO>Ë K«O„^ŒÉÏ|∞
q^•º~°∞÷ÅÖ’ ÔHiÜ«∞i*Ïxfl xOÑ≤ ѨÙã¨ÎHÍňH Ѩiq∞`«O KÕ™ê_»∞. =∂Ô~¯ò K«^Œ∞=ÙÅ "≥O@ Ü«Ú=`«#∞ Ѩ~°∞ÔQuÎOKå_»∞. J~Ú<å ˜ZãπZѶπ
`«# â◊H˜Î=OK«# ÖˉõΩO_® `≥ÅOQÍ} Ѩk lÖÏ¡Ö’ Hõq∞©Å∞ x~å‡}O KÕã≤ `≥ÅOQÍ} HÀã¨O q^•º~°∞÷Å#∞ HõkeOzOk. =∞àÁ¡Hõ™êi
qâ◊fiq^•ºÅÜ«∂ÅÖ’(FÜ«Ú, ÔHÜ«Ú) `≥ÅOQÍ} K«~°Û#∞ „áê~°OaèOzOk. K«O„^ŒÉÏ|∞ „ѨÉèí∞`åfixH˜ =ºuˆ~HõOQÍ ã¨^Œã¨∞ûÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOz
q^•º~°∞÷Å#∞ K≥·`«#ºO KÕã≤Ok. ~å[H©Ü«∞ K≥·`«#ºO á⁄Ok# q^•º~°∞÷Å∞ qѨ¡= ~å[H©Ü«∞ x~å‡}ÏÅ∞ "≥·Ñ¨Ù ‰õÄ_® "≥àÏ¡~°∞. „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ
„Ѩ`ÕºHõ `≥ÅOQÍ} qѨ¡"À^Œº=∞O #∞OKÕ ™ê^茺=∞=Ù`«∞O^Œ<Õ J=QÍǨÏ#`À "åà◊¡ HÍ~åºK«~°}#∞ P<å_Õ qã¨ÎiOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. ˜ZãπZѶπ
áÈ~å@ ~°∂áêʼnõΩ, x~å‡}ÏʼnõΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_ç# K«O„^ŒÉÏ|∞<åÜ«Ú_»∞ „ѨÉèí∞`«fiO ã¨Oã¨÷ g∞^Œ f„= x~°ƒO^è•xfl „ѨÜ≥∂yOzOk. ɡkiOK«_»O,
JÔ~ã¨∞ìÅ∞ KÕÜ«∞_»O, *ˇ·à◊¡Ö’ x~°ƒOkèOK«_»O, ~å[º„¿Ñi`« =Ú~îåÅ KÕ`« ǨÏ`«ºÅ∞ KÕÜ«∞_»O, Ѩ@∞ìÔHo¡ Z<£H“O@~ü KÕÜ«∞_»O ÖÏO˜ x~°ƒO^èŒ
~°∂áêÅ#∞ „ѨÜ≥∂yOzOk. J~Ú<å ˜ZãπZѶπ <åÜ«∞Hõ`«fiO-HÍ~°ºHõ~°ÎÅ∞ ɡkiáȉõΩO_® ã≤÷~°OQÍ `≥ÅOQÍ} HÀã¨O xÅ|_®¤~°∞. FÜ«Ú
ˆHO„^ŒOQÍ Ñ¨xKÕã¨∂Î K«∞~°∞ÔH·# HÍ~°ºHõ~°ÎÅ#∞ `«Ü«∂~°∞KÕã¨∞‰õΩ#flk. 2004Ö’ ~å[âıY~°Ô~_ç¤ JkèHÍ~°OÖ’H˜ =zÛ „ѨÜ≥∂yOz# f„=
x~°ƒO^èŒ HÍÅOÖ’ ˜ZãπZѶπ ѨxKÕÜ«∞ÖËHõáÈ~ÚOk. ã¨Oã¨÷ `«# HÍ~°ºHÍÖÏáêÅ#∞ PÑ≤"Õã≤Ok. ã¨Oã¨÷ <åÜ«∞Hõ`«fiO JÔ~ÃãÂì *ˇ·Ö’¡ LO_»@O
=Å# D ã≤÷u =zÛOk. `≥ÅOQÍ} HÀã¨O =∞e^Œâ◊ L^Œº=∞OÖ’ U~°Ê_ç# `˘e q^•ºi÷ ã¨OѶ¨∞O JÏ¡ HÀ™êÎO„^èŒ áêʼnõΩÅ x~°ƒO^è•xfl
Z^Œ∞~˘¯#flk. J~Ú<å P ã¨Oã¨÷ `«Ü«∂~°∞KÕã≤# ZO^Œ~À q^•º~°∞÷Å∞ qѨ¡= ~°K«~Ú`«Å∞QÍ, áœ~°Ç¨Ï‰õΩ¯Å L^Œº=∞ <åÜ«∞‰õΩÅ∞QÍ, Láê^蕺ܫ∞
L^Œº=∞ <åÜ«∞‰õΩÅ∞QÍ ™ê=∂lHõ K«Å#OÖ’ ÉèÏQÆ=∞=Ù`«∞<åfl~°∞.
=∞i ˜ZãπZѶπ ÉèÏ=*ÏÅ „ѨÉèÏ=OÖ’ Zky# q^•º~°∞÷Å∞ H˘O^Œ~°∞ Hõeã≤ 2006 JHÀì|~ü 26# `≥ÅOQÍ} q^•ºi÷ "ÕkHõ#∞ U~åÊ@∞
KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ „Ѩ`ÕºHõ `≥ÅOQÍ} ÅHõ∆ ºOQÍ<Õ D ã¨Oã¨÷ U~°Ê_ç ѨxKÕã¨∞ÎOk. áÈ~åÏÅ ^•fi~å<Õ `≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ìO
™ê^茺=∞=Ù`«∞O^Œ<Õ x<å^•xfl ˜qq q^•º~°∞÷ÅÖ’ „ѨKå~°O KÕã≤Ok. 2009Ö’ U~°Ê_ç# q^•ºi÷ *ÏH±Ö’ „H˜Ü«∂jÅOQÍ Ñ¨xKÕã≤Ok.
FÜ«Ú P~üìû HÍÖËr "ÕkHõQÍ [iy# q^•ºi÷ L^Œº=∂xH˜ <åÜ«∞Hõ`«fiO JOkOzOk. P L^Œº=∂xfl q∞e>ˇOòQÍ #_çÑ≤OK«ÏxH˜
HÍ=eû# Hõ$+≤x KÕã≤Ok. q∞eÜ«∞<£=∂~üÛ, ™êQÆ~°Ç¨~°O, K«Ö’ JÃãOc¡ ÖÏO˜ HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ q[Ü«∞=O`«O HÍ=@OÖ’ JkfifÜ«∞
áê„`«#∞ áÈ+≤OzOk. *ˇZã≤Ö’x H˘O^Œ~°∞ q^•ºi÷ <åÜ«∞Hõ`«fiO |∂~°∞˚"å áêsìÅ "≥O@ u~°∞QÆ∞`«∞O>Ë "åà◊¡ k"åÖÏHÀ~°∞`«<åxfl ZO_»QƘìOk.
WѨÙ_»∞ `≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ìOÖ’ 4= =∞Ǩã¨ÉèíÅ∞ [~°∞ѨىõΩO@∂ „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ `≥ÅOQÍ} ™ê^èŒ# HÀã¨O ѨÙ#~°OH˜`«=∞=Ù`«∞Ok.
Wk áÈ~å@ "å~°ã¨`«fiO Hõey# Ô~O_»∞ q^•ºi÷ ã¨OѶ¨∂Å ã¨∂÷ŠѨiK«Ü«∞O.
=∞i `≥ÅOQÍ} q^•ºi÷ *Ï~ÚOò Ü«∂Hõ∆<£ Hõq∞˜, 2009 `«~åfi`« ѨÙ@ìQ˘_»∞QÆ∞ÖÏ¡ ѨÙ@∞ìH˘zÛ# q^•ºi÷ ã¨OѶ¨∂ŠѨiã≤÷u TSF,
TVV ÖÏO˜k HÍ^Œ∞. qÅ∞=Å ~åÇ≤Ï`«ºO g∞^Œ x~å‡}"≥∞ÿ# q^•ºi÷ ã¨Oã¨÷ÖË D HÍÅOÖ’ JkèHõO. Ѩ^Œ=ÙÅ∞, _»|∞ƒÅ∞ gi UÔH·Hõ ÅHõ∆ ºO.
^•x HÀã¨O `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞OÖ’H˜ =KåÛ~°∞. x*ÏxH˜ ™ê^è•~°} q^•º~°∞÷Å∞ ZO`À `åºQÆQÆ∞}O`À P`«‡|e^•<åÅ∞ KÕã¨∞‰õΩO@∂
K«ÖÏ¡iáÈ`«∞#fl L^Œº=∂xfl x~°O`«~°O =∞O_çã¨∂Î áÈÜ«∂~°∞. ~å[ºO`À =ÚMÏ=Úd `«ÅѨ_ç áÈ~å@O KÕ™ê~°∞. HÍx <åÜ«∞Hõ`«fiO =∂„`«O
¿ãѶπ *’<£Ö’ÔHo¡ Éèíq+¨º`ü HÀã¨O ÉÏ@Å∞ "Õã¨∞‰õΩOk. xѨC ÖÏO˜ L™ê‡xÜ«∂ qâ◊fiq^•ºÅÜ«∞O Ǩã¨ìÖòûÖ’H˜ c~ü ÉϘÖòû „Ѩ"ÕtOKå~Ú.(nx
"≥#∞Hõ ~å[ºO ‰õΩ„@ ‰õÄ_® =ÙO^Œ#∞HÀO_ç) Ü«Ú=`«~°OÖ’ q^èŒfiO㨠ã¨O㨯 $ux #~åÖ’¡H˜ ZH˜¯OKå~°∞. ~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞‰õΩÅ∞ q^•ºi÷
<åÜ«∞Hõ`åfixfl `«=∞ K«∞@∂ì uѨC‰õΩ<åfl~°∞. Ѩ^Œ=ÙÅ Pâ◊ÃÑÏì~°∞. Ãјì#>Ë¡ 2014 ZxflHõÅÖ’ H˘O^ŒÔ~·<å q^•ºi÷ <åÜ«∞‰õΩÅ∞ K«@ìã¨ÉèíÅÖ’H˜
"≥àÏ¡~°∞. WOH˘O^Œ~°∞ PÜ«∂ áêsìʼnõΩ ™ÈÊH±ûѨ~°û<£ûQÍ =∂~å~°∞. =∞iH˘O^Œ~°∞ <åq∞<Õ>ˇ_£ Ѩ^Œ=ÙÅ∞ á⁄O^•~°∞.
HÍx `≥ÅOQÍ} HÀã¨O áÈ~å_ç# q^•º~°∞÷ʼnõΩ L^ÀºQÍÅ∞ ÖË=Ù. K«^Œ∞=ÙÅ∞ ÖË=Ù. ˆHã¨∞Å∞ `«Ñ¨ÊÖË^Œ∞. Ѷ‘AÅ∞ =∂Ѷ‘HÍÖË^Œ∞. ™ê¯Å~ü+≤Ñπû
~åÖË^Œ∞. Ug∞ =∂~°ÖË^Œ∞. x|^Œú`« ÖËx XHõ `«~åxfl `≥ÅOQÍ} D ã¨=∂*ÏxH˜ WzÛOk. D ã¨Î|ú`«#∞ |^ŒÌÅ∞H˘>Ëì `«~°O ~åHõáÈ`Õ,
`≥ÅOQÍ} HÀã¨O áÈ~å_ç# â◊‰õΩÎÅ "å~°ã¨`«fiO ѨÙxH˜ ѨÙK«∞ÛH˘#HõáÈ`Õ D ã¨=∂[OÖ’ KÕ= K«zÛáÈ`«∞Ok.
31 _çÃãO|~ü 2014

4. 6 #_»∞ã¨∞Î#fl`≥ÅOQÍ} [#=i 2015
`≥ÅOQÍ}Ö’ ~å[ºx~°ƒO^èŒO
ÔQãπì Z_ç’iÜ«∞Öò #Å=∂㨠Hõ$+¨‚
_çÃãO|~ü 14, 2014 <å_»∞ Y=∞‡O lÖÏ¡ K«~°¡ =∞O_»ÅO
^Àt~°¡Ñ¨e¡ „QÍ=∞O =^ŒÌ Ãã·H˜Öò "≥∂@~üÃÑ· „Ѩܫ∂}˜ã¨∞Î#fl HÍ~°O
#iûOQÆ~å=Ù, Hõ}˜`« ã¨uÎÉÏ|∞ÅÃÑ· „ˆQǨÏ∫O_£û áÈbã¨∞Å∞ [iÑ≤#
qK«Hõ∆}Ï~°Ç≤Ï`« HÍÅ∞ÊÖ’¡ HÍ~°O #iûOQÆ~å=Ù =∞~°}˜OKå_»∞.
Hõ}˜u ã¨uÎÉÏ|∞ f„=OQÍ QÍÜ«∞ Ѩ_®¤_»∞. D Ѷ¨∞@#ÃÑ·
`≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ì „ѨÉèí∞`«fiO WѨʘH© ã¨ÊOkOK«ÖË^Œ∞. ÃÑ·QÍ
Éèí„^•K«ÅO Z*ˇhû „áêO`«OÖ’ =∞ixfl áÈbã¨∞ |ÅQÍÅ∞
"≥∂ǨÏiOz ÉèíÜ≥∂`åÊ`«O ã¨$+≤ìã¨∞Î<åfl~°∞. ǨωõΩ¯Å ã¨OѶ¨∂Å∞,
yi[# ã¨OѶ¨∂Å∞ D Ѷ¨∞@##∞ YO_çã¨∂Î Q˘O`≥`«∞Î`«∞<åfl
J~°}º~À^èŒ#QÍ =∂iOk.
HÍ~°O #iûOQÆ~å=٠ǨÏ`«º `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ìOÖ’ ǨÏiOz
"ÕÜ«∞|_»∞`«∞#fl áœ~°, „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ ǨωõΩ¯Å‰õΩ x^Œ~°≈#O.
™ê=∂#º áœ~°∞Å∞ `«=∞ á⁄ÖÏʼnõΩ ~å„u ѨÓ@ "≥à◊§_®xH˜,
`«=∞ J=ã¨~åÅHÀã¨O Ѩ@ì}ÏʼnõΩ "≥à◊§_®xH˜ ‰õÄ_® ÉèíÜ«∞O`À
=}˜H˜áÈÜÕ∞ Ѩiã≤÷u ^•Ñ¨ÙiOzOk. HÀ™êÎO„^èŒ, ~åÜ«∞Åã‘=∞
^ÀÑ≤_ç áêÅHõ =~åæÅ∞ ™êyOz# =∂~°}Ǩϟ=∂xfl
PÑ≤"ÕÜ«∂Åx `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞O _ç=∂O_£ KÕã≤Ok. Ñ¨Öˇ¡ÅÃÑ·
_ÕQÆHõ#∞fl"Õã≤ =Å¡HÍ_»∞QÍ =∂iÛ# ÉèíÜ≥∂`åÊ`« áÈbã¨∞
áêÅ#‰õΩ =ÚyOѨ٠ѨÅHõ_®xH˜ `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì U~åÊ@∞
H˘O`≥·<å ^ÀǨÏ^ŒO KÕã¨∞ÎO^Œx Jâı+¨ „Ѩ[Å∞ ÉèÏqOKå~°∞.
P@, áê@, =∂@ÅÃÑ· x¿+^èŒO Ãјì `≥ÅOQÍ}#∞ HõÖ’¡e`«
„áêO`«OQÍ „ѨHõ˜Oz# HÀ™êÎO„^èŒ, ^ŒàÏs áêÅHõ =~åæÅ
Ѩ^ŒÑ¶¨∞@#Å H˜O^Œ #eyáÈ~Ú# Ñ¨Öˇ¡Åhfl „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ
`≥ÅOQÍ} HÀã¨O L^Œºq∞ã¨∞ÎO>ˇ `≥ÅOQÍ} ^ÀÑ≤_ç =~°æOÖ’x
XHõ ÃãHõ∆<£ „Ѩ[Å`À Q˘O`«∞ HõeÑ≤Ok. 1969 L^Œº=∞OÖ’
#~°Ç¨ÏO`«Hõ HÍã¨∞ „|Ǩχ#O^ŒÔ~_ç¤ ~°HõÎ^•Ç¨xH˜ |Öˇÿ# 370
=∞Ok q^•º~°∞÷Å #∞O_ç ~Àâ◊Ü«∞º, H˜~°}ü ‰õΩ=∂~üÔ~_ç¤ ^Œ∞~å‡~°æѨÙ
áêÅ# =~°‰õΩ [iy# ǨωõΩ¯Å LÅ¡OѶ¨∞#Å∞ TK«HÀ`«ÅÃÑ·
ã¨=∞„QÆ ^Œ~åºÑ¨ÙÎ KÕÜ«∂Åx J<ÕHõ áœ~°, „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ ã¨OѶ¨∂Å
_ç=∂O_£ KÕã¨∂Î<Õ L<åfl~Ú. 2009Ö’ PO„^茄Ѩ^Õâò áœ~°
ǨωõΩ¯Å ã¨OѶ¨∞O ã¨ÉèíÖ’ ˜P~üZãπ J^Œº‰õ∆Ω_»∞ ÔHã≤P~ü
=∂Ï¡_»∞`«∂ ''„Ѩ[ŠǨωõΩ¯Å ~°Hõ∆}‰õΩ "≥Ú^Œ˜ „áê^è•#º`«
LO@∞O^Œx =ÚYº=∞O„u Ѩ^ŒqHõO>ˇ ǨωõΩ¯Å ã¨OѶ¨∂xH˜
J^茺‰õ∆ΩxQÍ LO_»_»"Õ∞ Q“~°==∞x—— „ѨHõ˜OKå_»∞. „Ѩ*Ï
™êfiq∞Hõ qÅ∞=ŠѨÙ<åkQÍ `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì ѨÙ#~ü x~å‡}O
HÍ"åÅx ˜P~üZãπ áêsì `«# ZxflHõÅ „Ѩ}ÏoHõÖ’ "åQÍÌ#O
KÕã≤ JkèHÍ~°OÖ’H˜ =zÛOk. 6 <≥ÅÅ∞ QÆ_»=Hõ =ÚO^Õ
`≥ÅOQÍ} „ѨÉèí∞`«fi áêÅHõ =~°æ x[ã¨fiÉèÏ=O J<ÕHõ™ê~°∞¡
|Ç≤Ï~°æ`«O J~ÚOk. ã≤OQÆѨÓ~ü, ^Œ∞ÉÏÜü∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞ ^ÕâßÅ
ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞Å#∞ Z„~°u"åp "Õã≤ PǨfixã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
„ѨÉèí∞`«fiO „Ѩ[ŠǨωõΩ¯Å#∞ J}˜z"ÕÜ«∞_®xH˜ áÈbã¨∞ʼnõΩ
ã¨OѨÓ~°‚ JkèHÍ~åÅ∞ Hõ@ìɡ˜ì áÈbã¨∞áêÅ#‰õΩ ‰õÄ_®
`≥ÅOQÍ} =Úã¨∞QÆ∞ `«yeOKåÅx K«∂ã¨∞Î#flk. =~°Öò¤ HÍ¡ãπ
áÈbã≤OQ∑ ¿Ñ~° ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ #QÆ~°OÖ’x =ÚiH˜ "å_»Å#∞,
|ã‘ÎÅ#∞ J~°÷~å„`«∞Å∞ `«xvKÕã¨∂Î âßOu Éèí„^Œ`«Å [ѨO
=e¡ã¨∞Î<åfl~°∞. `≥ÅOQÍ} L^Œº=∂xfl J}˜z"ÕÜ«∞_»OÖ’ H©ÅHõ
áê„`« áÈ+≤Oz# áÈbã¨∞ JkèHÍ~°∞ʼnõΩ „Ѩ^è•# ™ê÷<åÅ∞
„Ѩ`«ºHõ∆OQÍ, Ѩ~ÀHõ∆OQÍ HõeÊOK«_»O |_≥˚òÖ’ Z#fl_»∞ ÖË#O`«QÍ
x^èŒ∞Å∞ áÈbã¨∞ âßY‰õΩ ˆHÏ~ÚOK«_»O, =O^ŒÅ HÀ@∞¡ Y~°∞Û
KÕã≤ W<Àfl"å HÍ~°∞¡, "åǨÏ<åÅ∞, W`«~° ã¨^Œ∞áêÜ«∞Å∞
HõeÊOK«_»O =O˜ K«~°ºÅ∞ „ѨÉèí∞`«fi "≥·Yix `≥eÜ«∞*Ëã¨∞Î<åfl~Ú.
q^Õj, ã¨fi^Õj J<Õ ÉèË^ŒO ÖˉõΩO_® |_®, |_®
ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞Å∞, Éèí∂™êfi=ÚʼnõΩ `≥ÅOQÍ}#Ω Hõ@ìɡÏìÅx
`≥ÅOQÍ} „ѨÉèí∞`«fiO K«∂ã¨∞ÎOk. ~åK«H˘O_»Ö’ á¶ê~å‡
HõOÃÑhʼnõΩ 11 "ÕÅ ZHõ~åÅ∞ 3000ZHõ~åÅ∞ Ѷ≤eO ã≤˜
ˆHÏ~ÚOѨÙÅ`À áê@∞ =∞~À S^Œ∞ ÅHõ∆Å ZHõ~åÅ Éèí∂q∞
áêi„âßq∞Hõ "Õ`«ÎʼnõΩ ѨOzÃÑ@ì_®xH˜ ã≤^ŒúOQÍ LO^Œx
„ѨHõ˜OzOk. ™ê„=∂[º"å^Œ J#∞‰õÄÅ q^è•<åÅ#∞
^Œ∂‰õΩ_»∞QÍ J=∞Å∞ KÕÜ«∞ѨÓ#∞‰õΩO@∞#fl `≥ÅOQÍ} „ѨÉèí∞`«fiO
JO^Œ∞‰õΩ `«y# Pi÷Hõ, ~å[H©Ü«∞ J}˜z"Õ`« q^è•<åÅ#∞
J#∞ã¨iã¨∞ÎOk. HÀ™êÎO„^èŒ áêÅHõ =~åæÖˇ·<å ã¨ÉèíÅ∞,
ã¨=∂"ÕâßÅ∞ ™ê^è•~°} x~°ã¨#ʼnõΩ J#∞=∞`«∞eKåÛ~Ú. QÍx
`≥ÅOQÍ} áêÅHõ =~°æO JO`«=∂„`«O ‰õÄ_® J#∞=∞uOK«
_®xH˜ ã≤^ŒúOQÍ ÖË^Œ∞. JO`ÕHÍ^Œ∞ áœ~°, „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ ǨωõΩ¯Å
J=∞Å∞Ѩ@¡ W^Õ =∂ q^è•#O J#fl@∞¡QÍ Ñ¨^Œ∞Å™ê~°∞¡ WѨʘˆH
„ѨÉèí∞`«fiO `«# ã¨O^Õâßxfl ѨOÑ≤Ok. `≥ÅOQÍ} ¿Ñ^Œ Ô~·`«∞Å
Éèí∂=ÚÅ∞ H˘Å¡Q˘˜ì „ѨuѶ¨∞˜Oz# „Ѩ[Å#∞ z`«Q˘˜ì
J~°÷|ÅO JOQÆ|ÅO`À 3000 ZHõ~åÅ∞ Éèí∂q∞x P„Hõq∞Oz#
K≥~°∞‰õÄi ~å"≥∂r~å=Ù `≥ÅOQÍ} „Ѩ[ʼnõΩ J*Ï`« â◊„`«∞=Ù
J#_»OÖ’ Z@∞=O˜ ã¨O^ÕǨÏO JHõ¯~°ÖË^Œ∞. W^Õ q+¨Ü«∂xfl
`≥ÅOQÍ} L^Œº=∞O "ÕÅ ™ê~°∞¡ ѨÙ#~°∞^•…˜OzOk. `≥ÅOQÍ}
HÀã¨=∞O@∂ ZxflHõÅ áêsìx ÃÑ@∞ì‰õΩ#fl ÔHã≤P~ü ÅHõ∆ <åQÆà◊§`À
~å"≥∂r Ѷ≤eOã≤˜x ^Œ∞#∞fl`å=∞x „ѨHõ˜OKå_»∞. `≥ÅOQÍ}ÃÑ·
HÀ™êÎO„^èŒ J„QƉõΩÅ PkèѨ`«º ã¨O㨯 $ux ~°∞kÌ ÅHõ∆Å HÀ@∞¡

5. 7#_»∞ã¨∞Î#fl`≥ÅOQÍ}[#=i 2015
J„Hõ=∞ ã¨Oáê^Œ#`À „Ѩ[Å#∞ ^ÀÑ≤_ç KÕã≤# ~å"≥∂r~å=Ù
ÔHã≤P~ü‰õΩ =∞Ǩ#∞ÉèÏ=Ù_»∞QÍ, Hõ+¨ìrqQÍ HõxÑ≤OK«_®xH˜
`≥ÅOQÍ} „Ѩ[ÅÃÑ· J=∞Ö∫`«∞#fl x~°ƒO^è•xH˜ ã¨O|O^èŒO
LOk. Éèí∂`«Å ã¨fi~°æOQÍ ~å"≥∂r Ѷ≤eOã≤˜ HõxÑ≤OK«_®xH˜
`≥ÅOQÍ} „Ѩ[ÅÃÑ· ™êQÆ∞`«∞#fl x~°ƒO^è•xH˜ ÅOÔH LOk.
ã¨∂÷ÅOQÍ HÀ™êÎO„^èŒ, ~åÜ«∞Åã‘=∞, ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞Å`À ã¨Ç¨
^Õâ◊, q^Õj ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞Å∞, ÏÏ, a~å¡, JOÉÏh, J^•hÅ∞
"≥Ú^ŒÅ∞H˘x "≥·Zãπ[QÆ<£"≥∂ǨÏ<£Ô~_ç¤ |$O^ŒO =~°‰õΩ JO^Œ~°∂
`≥ÅOQÍ} „ѨÉèí∞`«fiO =∂k J#∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. JO>Ë áÈ~å_ç
™êkèOz# `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Åk ZO`«=∂„`«O HÍ^Œ#flk ^ÀÑ≤_ç
=~åæÅ ÉèÏ=#. Jk x["Õ∞#x „ѨÉèí∞`«fiO Z<Àfl q^è•<åÅ∞
~°∞A=ÙKÕâß~Ú.
`≥ÅOQÍ} ~å„+¨ìO U~°Ê_ç`Õ „Ѩ[ʼnõΩ rqOKÕ Ç¨Ï‰õΩ¯
LO@∞O^Œx ÉèÏ= „ѨHõ@# ¿ãfiK«Ûù, áœ~°, „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ
ǨωõΩ¯Å‰õΩ Qͺ~°O© LO@∞O^Œx „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ"å^Œ∞Å∞,
~å[H©Ü«∞ ѨH∆ÍÅ∞ „Ѩ[ʼnõΩ WzÛ# "åQÍÌ<åÖ’¡ „Ѩ=ÚY"≥∞ÿ#q.
`≥ÅOQÍ}Ö’ =∂#=ǨωõΩ¯Å LÅ¡OѶ¨∞# ZO`«QÍ [~°∞QÆ∞
`«∞<åflÜ≥∂ HõxÑ≤ã¨∞Î<åfl J<ÕHõ =∞Ok |∞kÌr=ÙÅ∞ <À~°∞
"≥∞^ŒÑ¨_»OÖË^Œ∞. Ñ≤OKè«#∞¡, ~°∞}=∂Ѷ≤, Ô~·`«∞Å P`«‡Ç¨Ï`«º,
Éèí∂ѨOÑ≤}˜, q^•º~°∞÷ŠѶ‘A sJO|~üû"≥∞Oò "≥Ú^ŒÖˇÿ#
q+¨Ü«∂Ö’¡ „ѨÉèí∞`«fi "≥·Yi K«∂ã¨∂Î ‰õÄ_® H˘`«Î „ѨÉèí∞`«fiO
=∞# `≥ÅOQÍ} „ѨÉèí∞`«fiO JO@∂ x„^Œ #˜OKÕ „Ѩܫ∞`åflÖ’¡
J<ÕHõ =∞Ok |∞kú r=ÙÅ∞<åfl~°∞. D "Õ∞^è•=ÙÅ∞ `≥ÅOQÍ}Ö’
™êQÆ∞`«∞#fl qѨs`« x~°ƒO^è•xfl ZÖÏ qâı¡+≤OK«QÆÅ~À „Ѩ[ʼnõΩ
["å|∞ UO K≥ѨÊQÆÅ~À x~°‚~ÚOK«∞‰õΩ<Õ HÍÅO =KÕÛã≤Ok.
D ~ÀA HÍ~°O #iûOQÆ~å=٠ǨÏ`«º `≥ÅOQÍ}Ö’ áœ~°,
„Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ ǨωõΩ¯ÅÃÑ· [iy# ǨÏ`Õº, Wk ǨÏ`«º~°∂ѨO
fã¨∞HÀ=_®xH˜ „ѨÉèí∞`«fiO L^ÕÌâ◊ºÑ¨Ó~°fiHõ „áÈ`åûǨÏO QÆ`« 6
<≥ÅÅ∞QÍ Ñ¨^äŒHõO „ѨHÍ~°O ™êQÆ∞`«∞Ok. ~å„+¨ìOÖ’ [iy#
#Å¡^ŒO_»∞ =Ú~îåÅ ¿Ñ~°, Z<£H“O@~°¡ ¿Ñ~° [iy# ǨÏ`«ºÅ∞
J}˜z"Õ`«ÅÃÑ· ã¨=∞„QÆ ^Œ~åºÑ¨ÙÎ [iÑ≤OKåÅx „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ
ǨωõΩ¯Å ã¨OѶ¨∂Å #∂`«# „ѨÉèí∞`åfixfl HÀi<å~Ú. 2004
#HõûÖˇÿ@¡‰õΩ PO„^茄Ѩ^Õâò „ѨÉèí∞`åfixH˜ =∞^茺 [iy# K«~°ÛÅ∞
qѶ¨Å"≥∞ÿ# `«~°∞"å`« K«~°ÛÅ „Ѩuxkè iÜ«∂*ò`À áê@∞
=∞iH˘O^Œi ǨÏ`«º#∞ x~°ã≤ã¨∂Î ˜P~üZãπ =∞O„`«∞Å∞ <å_»∞
"≥·ZãπP~ü =∞O„u =~°æO #∞O_ç |Ü«∞@H˘KåÛ~°∞. J#O`«~°
HÍÅOÖ’ H˘xfl ã¨O^Œ~åƒùÖ’¡ ~å[H©Ü«∞ „ѨÜ≥∂[<åÅ HÀã¨"Õ∞
J~Ú<å 㨈~ ˜P~üZãπ ǨωõΩ¯Å LÅ¡OѶ¨∞#Å∞, „ѨÉèí∞`«fi
ǨÏ`«ºÅÃÑ· ã¨ÊOkOzOk. JO^Œ∞ˆH `≥ÅOQÍ}Ö’ [iy# Ѷ¨∞’~°
PHõ$`åºÅ∞ =∂~°}Ǩϟ=∞OÃÑ· ^Œ~åºÑ¨ÙÎ HÀã¨O „ѨÉèí∞`«fiO
ã≤^ŒÌѨ_»∞`«∞O^Œx H˘O^Œ~°∞ ÉèÏqOKå~°∞. nx ^•fi~å HÀ™êÎO„^èŒ
~åÜ«∞Åã‘=∞ áêʼnõΩÅ#∞ ZH±ûáÈ*ò KÕÜ«∞_»O ‰õÄ_® `ÕeHõ
J=Ù`«∞Ok. `«^•fi~å ~å[H©Ü«∞OQÍ ˜P~üZãπ‰õΩ ÅaÌ
[~°∞QÆ∞`«∞Ok. J~Ú`Õ WHõ¯_» ^ŒâßÉÏúÅ∞QÍ [iy# J}˜z"Õ`«Ö’
`≥ÅOQÍ} ^ŒàÏs áêÅHõ =~°æO `«=∞ =O`«∞ áê„`« =Ç≤ÏOzO
^Œ<Õk x[O. JO^Œ∞ˆH |Å"≥∞ÿ# ã¨OѶ¨∞˜`«â◊H˜ÎQÍ ZkˆQ
„Ѩܫ∞`åflÖ’¡ `«Å=Ú#HõÖˇÿ L#fl `≥ÅOQÍ} ^ÀÑ≤_ç=~°æO "ÕÖÏk
„Ѩ[Å Jã¨=∂# =∂# „áê}ÏÅ `åºQÍÅ QÆ∞iOz z„`«Ç≤ÏOã¨Å
H˘eq∞Ö’ #eyáÈ~Ú# rq`åÅ QÆ∞iOz Ѩ˜ìOK«∞HÀÖË^Œ∞.
„Ѩ*Ï L^Œº=∂ŠѶ¨e`«OQÍ PkèѨ`«º â◊‰õΩÎÅ∞ „QÍ=∂Å∞
=keáÈ~Ú Ñ¨@ì}ÏÖ’¡ `«Å^•K«∞H˘x D<å_»∞ uiy H˘`«Î
=ÚMÏÅ`À Ñ¨Öˇ¡Å‰õΩ ^Œ~°≈#q∞ã¨∞Î<åfl~°∞. J„QƉõΩÅ PkèѨ`«ºâ◊‰õΩÎÅ
ѨÙ#~åQÆ=∞#O „Ѩ[Ö’¡ PO^Œà◊# ˆ~ѨÙ`«∞#fl ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’
J}˜z"Õ`« ^•fi~å ~å[ºO á⁄O^ŒQÆeÔQ „ѨÜ≥∂[<åÅ∞ KåÖÏ
ã¨Ê+¨ìO. ˜P~üZãπ JkèHÍ~°OÖ’H˜ =zÛ~åQÍ<Õ HõÔ~Oò HÍ"åÅ#fl
Ô~·`«∞ÅÃÑ·, L^ÀºQÆO HÍ"åÅ#fl q^•º~°∞÷Å∞, x~°∞^ÀºQÆ∞ÅÃÑ·
q~°∞K«∞HõѨ_ç~k. JHõ¯_ç #∞O_ç "≥Ú^ŒÅ∞‰õΩO>Ë Ñ¨^Œ∞Å ã¨OYºÖ’
J}˜z"Õ`« K«~°ºÅ∞ #"≥∂^≥ÿ<å~Ú. QÆ∞@ìÅ `«=fiHÍxH˜
=ºuˆ~HõOQÍ áÈ~å_»∞`«∞#fl „Ѩ[ÅÃÑ· „QÍ<≥ÿò =∂Ѷ≤Ü«∂
„áÈ`åûǨÏO`Àx „Ѩ[ÅÃÑ· HõsO#QÆ~üÖ’ ˆHã¨∞Å∞ #"≥∂^Œ∞KÕã≤
ɡkiOKå~°∞. "≥∞^ŒH±lÖÏ¡ ÃÑ^ŒÌ=∂™ê<£ Ѩe¡Ö’ á¶ê~å‡ Ñ¨i„â◊=∞
U~åÊ@∞ =^ŒÌx x#kOz#O^Œ∞‰õΩ =O^ŒÖÏk áÈbã¨∞Å#∞ kOÑ≤
z`«HõÉÏk Jaè„áêÜ«∞ ¿ãHõ~°}O>ˇ H˘`«Î J~°÷O K≥áêÊ~°∞. J^Õ
~ÀA #=O|~ü 19 <å_»∞ =~°OQÆÖò lÖÏ¡Ö’ ZÔH·Hõ ÃÑ^ŒÌ Ѩi„â◊=∞
aÅ∞ì#∞ =¸ã≤"ÕÜ≥Ú^ŒÌx L^Œºq∞ã¨∞Î#fl HÍi‡‰õΩÅ∞ WOk~åáê~ü¯
=^ŒÌ ^èŒ~åflHÀã¨O ÃÇ·Ï„^•ÉÏ^£ =ã¨∞ÎO_»QÍ "åix =∂~°æ=∞^茺֒<Õ
JÔ~ã¨∞ì KÕã≤ "≥#H˜¯ uÑ≤Ê Ñ¨OÑ≤<å~°∞. J^Õ~ÀA qѨ¡=Hõq
=~°=~°~å=Ù WO˜=ÚO^Œ∞ yi[#∞Å ¿Ñ~°∞`À ^èŒ~åfl
x~°fiÇ≤ÏOKå~°∞. PO„^èŒ ~å„+¨ìOÖ’ ZHõ¯_À=Ù#fl qâßY#∞O_ç
WHõ¯_çH˜ =zÛ ^èŒ~åfl KÕÜ«Ú@‰õΩ `≥ÅOQÍ} áÈbã¨∞Å∞
J#∞=∞uxzÛ ^ŒQÆæ~°#∞O_ç #_çÑ≤OKå~°∞. HÍx aÅ∞ì HÍi‡‰õΩÅ∞
J#∞=∞u fã¨∞‰õΩ<åfl 㨈~ ^èŒ~åfl‰õΩ =ÚO^Õ JÔ~ã¨∞ì KÕâß~°∞.
Wn `≥ÅOQÍ}Ö’ „Ѩ*Ï™êfi=∞ºO.
=∞ǨÏ|∂Éò#QÆ~üÖ’ á¶ê~å‡ HõOÃÑhÖ’ HÍi‡Hõ ã¨OѶ¨∞O
U~åÊ@∞ KÕã¨∞‰õΩ#flO^Œ∞‰õΩ Ü«∞[=∂#ºO Hõ<≥fl„~° KÕã≤Ok.
JO^Œ∞‰õΩ ~å„+¨ì„ѨÉèí∞`«fiO Ãã· J#flk. HÍi‡Hõ K«ÏìÅ#∞
‰õΩÅ¡ÉÁ_çz "åi rq`åÅ#∞ =∞iO`« pHõ˜=∞Ü«∞O KÕã¨∞Î#fl
#ˆ~O„^Œ"≥∂_ô q^è•<åÅ#∞ D „ѨÉèí∞`«fiO ZÖÏ ã¨=∞i÷ã¨∞ÎO^À
HÍi‡‰õΩŠǨωõΩ¯Å LÅ¡OѶ¨∞#, J}˜z"Õ`« K«~°ºÅ∞ F L^•Ç¨Ï~°}.
x~°ã¨#Å#∞, L^Œº=∂Å#∞ J#∞=∞uOK«Hõ áÈ=_»"Õ∞ H͉õΩO_®
„Ѩ*τѨOò, „Ѩ*Ïã¨OѶ¨∂ÅÃÑ· „ѨÉèí∞`«fiO J}˜z"Õ`«‰õΩ

6. 8 #_»∞ã¨∞Î#fl`≥ÅOQÍ} [#=i 2015
kQÆ∞`ÀOk. `≥ÅOQÍ} „Ѩ*τѶ¨Oò x~°fiÇ≤ÏOKÕ ã¨ÉèíÅ∞,
ã¨=∂"ÕâßÅ∞, x~°ã¨#ʼnõΩ Ãã·`«O J#∞=∞u W=fi‰õΩO_®
áÈbã¨∞Å∞ ɡkiOѨÙʼnõΩ kQÆ∞`«∞<åfl~°∞. PQÆã¨∞ì 2014Ö’
=∞ǨÏ|∂Éò#QÆ~ü lÖÏ¡ ˜Ñ≤ZѶπ <åÜ«∞‰õΩÅ#∞ ¿ãì+¨<£‰õΩ
Ñ≤eÑ≤OKå~°∞. Z@∞=O˜ HÍ~°}ÏÅ∞ ÖˉõΩO_® ZO^Œ∞‰õΩ
Ñ≤eÑ≤OKå~°x „Ѩtfl¿ãÎ ["å|∞ K≥ѨʉõΩO_® á¶È’Å∞ fã¨∞HÀx
ÃÑ· JkèHÍ~°∞Å P^ÕâßÅx ÃãÅqKåÛ~°∞. „Ѩ`åº=∂flÜ«∞
~å[H©Ü«∞ "ÕkHõ ã¨Éèí ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ ÃãÃÑìO|~ü 20,21 `ÕnÖ’¡
Ѩk lÖÏ¡Ö’ J<ÕHõ=∞Ok <åÜ«∞‰õΩÅ#∞ JÔ~ã¨∞ìKÕâß~°∞.
ÃãÃÑìO|~ü 25 #∞O_ç 29 =~°‰õΩ ˜Ñ≤ZѶπ ~å„+¨ì™ê÷~Ú
~å[H©Ü«∞ J=QÍǨÏ# `«~°QÆ`«∞Å#∞ =∞Oz~åºÅ Ѩ@ì}OÖ’
[~°∞QÆ∞`«∞O_»QÍ J#∞=∞u ÖË^ŒO@∂ ~å„u ѨÓ@ áÈbã¨∞Å∞
^•_ç KÕâß~°∞. g_çÜ≥∂ ÔH"≥∂~åÅ`À iHÍ~°∞¤ KÕã¨∂Î JO^Œi
J„_»ãπÅ∞ W"åfiÅx ÃÇÏK«ÛiOKå~°∞. ˜Ñ≤ZѶπ <åÜ«∞Hõ`«fiO
QƘìQÍ „ѨuѶ¨∞˜OK«_»O`À uiy "≥o§# áÈbã¨∞Å∞ PkÖÏÉÏ^£
lÖÏ¡ J^Œº‰õ∆Ω_»∞ „j=∞<åfl~åÜ«∞}#∞ `≥ÖÏ¡i Ñ≤eÑ≤Oz QÆO@Å
`«~°|_ç H“xûeOQ∑ KÕã≤ ''D „áêO`«OÖ’ Uk [iy# h^Õ
ÉÏ^茺`« |_ç ѨO`«∞Å∞=Ù h‰õΩ FÃÑ<£ HÍã¨∞ìÅ`Àx Ѩ~åº=~°}
q^èŒfiOã¨O`Àx ZO ã¨O|O^èŒO—— JO@∂ K«O¿Ñ™êÎ=∞x
ɡkiOKå~°∞. nxÃÑ· ~å„+¨ì ǨϟO =∞O„ux HõÅ=_»O Ѩ„uHõ
=ÚYOQÍ áÈbã¨∞Å f~°∞#∞ YO_ç~K«_»O =Å¡ =∞ø#O
=Ç≤ÏOz# áÈbã¨∞Å∞ `«~åfi`« PkÖÏÉÏ^£ lÖÏ¡ <åÜ«∞Hõ`åfixfl
f„=OQÍ "ÕkOK«_»O „áê~°OaèOKå~°∞. HÍj¿Ñ@Ö’ lÖÏ¡ Hõq∞˜
ã¨Éèí∞ºxfl ¿ãì+¨<£‰õΩ Ñ≤eÑ≤Oz ɡkiOKå~°∞. #=O|~ü 25#
P~ü˜ã≤ =∞Oz~åºÅ _çáÈÖ’ ã¨"≥∞‡ KÕã¨∞Î#fl HÍi‡‰õΩʼnõΩ
=∞^ŒÌ`«∞ `≥ÅѨ‰õÄ_»^Œx ˜Ñ≤ZѶπ <åÜ«∞‰õΩÅ∞ x~°ã¨# ta~°O
=^ŒÌ #∞O_ç "≥o§áÈ"åÅx ™ê÷xHõ ã≤S Ǩï‰õΩO *ÏsKÕâß_»∞.
˜Ñ≤ZѶπ lÖÏ¡ ã¨Ç¨Ü«∞ HÍ~°º^Œi≈ he=∞(=∞Ç≤ÏàÏã¨OѶ¨∞O)#∞
„Ѩu<≥Å ã¨O`«HõO ÃÑÏìÅx, ˜Ñ≤ZѶπ lÖÏ¡ HÍ~°º^Œi≈
P_≥ѨÙã¨=∞‡Ü«∞º#∞ ¿ãì+¨<£‰õΩ Ô~QÆ∞ºÅ~üQÍ =zÛ ã¨O`«HõO
ÃÑÏìÅx XuÎ_ç KÕã¨∞Î<åfl~°∞. _çÃãO|~ü 10, 2014 <å_»∞
ÉˇÅ¡OѨe¡ áÈbã¨∞Å∞ ã¨=∞‡Ü«∞º#∞ ¿ãì+¨<£‰õΩ ~°=∞‡x qKå~°}
¿Ñ~°∞`À Ñ≤eÑ≤Oz ~å„u z„`«Ç≤ÏOã¨Å‰õΩ QÆ∞iKÕã≤<å~°∞.
„Ѩ*Ïã¨OѶ¨∂Å XuÎ_ç`À =∂"À~Úã¨∞ì QÀ_»Ñ¨„uHõÅ∞
JO˜ã¨∞ÎO>ˇ =∞O^Œ=∞„iÖ’ JÔ~ã¨∞ì KÕâß=∞x Z=∂‡~Àfi
=ÚO^Œ∞ ɡÿO_À=~ü KÕâß~°∞. ™ÈÜ«∞O z#flÜ«∞º#∞ WѨʘH˜
"Õkèã¨∂Î<Õ L<åfl~°∞. PkÖÏÉÏ^£lÖÏ¡Ö’ J<ÕHõ ã¨O=`«û~åÅ∞QÍ
Pk"åã≤ „Ѩ[Å HÀã¨O Hõ"åfiÖò >ˇÿQÆ~ü*’<£, FÃÑ<£HÍã¨∞ì "≥∞ÿxOQ∑
ã¨Ç¨ „Ѩ*Ï ã¨=∞㨺ÅÃÑ· Ѩx KÕÜ«∞_»"Õ∞ giÃÑ· x~°ƒO^èŒO
"≥∂Ѩ_®xH˜ HÍ~°}O.
Y=∞‡O, HõsO#QÆ~ü, =~°OQÆÖò lÖÏ¡Ö’ áÈbã¨∞Å
"ÕkèOѨÙÅ∞ qq^èŒ ~°∂áêÖ’¡ x~°O`«~åÜ«∞OQÍ [~°∞QÆ∞`«∂<Õ
L<åfl~Ú. =∞O^äŒx _çq[<£ ˜Ñ≤ZѶπ Hõhfi#~ü ÉèÏ#∞K«O^Œ~ü
(<åºÜ«∞"åk)x „ѨOò‰õΩ ~år<å=∂ KÕÜ«∂Åx áÈbã¨∞Å∞
ɡkiOKå~°∞. #Å¡Q˘O_», =∞ǨÏ|∂Éò#QÆ~ü lÖÏ¡Ö’ #Å¡^ŒO_»∞
=Ú~îåÅ∞ ã¨$+≤ìOz# cèÉèí`«ûO WOHÍ ™êQÆ∞`«∂<Õ =ÙOk.
áêʼnõΩÅ∞ Z=Ô~·<å 㨈~ „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ L^Œº=∂Å#∞
J}˜z"ÕÜ«∞_»O HÀã¨O „ѨÉèí∞`«fi ™êÜ«Ú^èŒ |ÅQÍʼnõΩ ã¨Ç¨Ü«∞Hõ
JOQÆOQÍ #Å¡^ŒO_»∞ =Ú~îåÅ#∞ „áÈ`«ûÇ≤Ïã¨∞Î<åfl~°<Õk „ѨѨOK«O
Ziy# ã¨`«º"Õ∞. #ÖÁ¡Q˘O_» lÖÏ¡Ö’ „Ѩ*Ïã¨OѶ¨∂ÅÃÑ· [iy#
ɡkiOѨÙÅ∞ =∞~°∞=Hõ =ÚO^Õ =∞ǨÏ|∂Éò#QÆ~ü lÖÏ¡ ˜Ñ≤ZѶπ
HÍ~°º^Œi≈ JO|Ü«∞º (©K«~ü)#∞ „ѨOò‰õΩ ~år<å=∂ KÕÜ«∂Åx
Ñ≤eÑ≤Oz ɡkiOKå~°∞. D q+¨Ü«∂xfl |Ü«∞@ „ѨѨOKåxH˜
`≥Å∞á⁄^ŒÌx P*Ï˝Ñ≤OKå~°∞. „Ѩ*τѶ¨Oò ^•x ÉèÏQÆ™êfi=∞º
ã¨OѶ¨∂Å <åÜ«∞‰õΩÅ#∞ Ѩ^Õ Ñ¨^Õ áÈbã¨∞Å∞ qq^èŒ ~°HÍÅ∞QÍ
"ÕkèOK«_»O ɡkiOK«_»O z„`«Ç≤ÏOã¨Å‰õΩ QÆ∞i KÕÜ«∞_»O `«Ñ¨ÙÊ_»∞
ˆHã¨∞Å∞ |<å~ÚOK«_»O F "≥·Ñ¨Ù ™êyã¨∂Î<Õ =∞~À"≥·Ñ¨Ù #Å¡^ŒO_»∞
=Ú~îåÅ#∞ Ü«∞^ÕK«ÛùQÍ Lã≤Q˘Å∞Ê`«∞<åfl~°∞. áêÅHõ=~åæÅ∞ D
=Ú~îåÅ#∞ `«=∞ =ºH˜ÎQÆ`« Pã¨∞ÎÅ ~°Hõ∆}‰õΩ, Éèí∂HõÉÏ˚ʼnõΩ
„Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ Q˘O`«∞Å∞ #∞eq∞"ÕÜ«∞_®xH˜ "å_»∞H˘O@∞<åfl
Ü«∞x QÆ`«OÖ’ P~ÀÑ≤Oz# ˜P~üZãπ JkèHÍ~°OÖ’H˜ =zÛ
K«O„^ŒÉÏ|∞ "≥·ZãπP~ü ÉÏ@Ö’<Õ #_»∞ã¨∞ÎOk.
P<å_»∞ Z<£˜P~ü #HõûÖˇÿ>Ë¡ ^Õâ◊Éèí‰õΩÎÅx „ѨHõ˜Oz
`≥ÅOQÍ}#∞ *ˇÿÅ∞QÍ =∂iÛ =O^ŒÖÏk =∞Okx á⁄@ì#
ɡ@∞ì‰õΩ<åfl_»∞. #HõûÖˇÿ@¡ Z*ˇO_®<Õ ˜P~üZãπ Z*ˇO_® Jx
J<ÕHõ ™ê~°∞¡ „ѨHõ˜Oz# ÔHã≤P~ü J=∂Ü«∞Hõ Pk"åã‘ „Ѩ[Å#∞
x~åÌH˜∆}ºOQÍ á⁄@ì#ɡ@∞ì‰õΩO>ˇ UO KÕã¨∞Î<åfl_»∞? `≥ÅOQÍ}
L^Œº=∞O „áê~°OÉèíO #∞O_ç „Ñ¨[Å „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ PHÍOHõ∆Å#∞
ZuÎѨ_»∞`«∂<Õ LOk. „Ѩ[Å áœ~°, „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ ǨωõΩ¯Å‰õΩ
QͺÔ~O© WKÕÛ `≥ÅOQÍ}Ë x["≥∞ÿ# `≥ÅOQÍ}x ˜Ñ≤ZѶπ
„ѨHõ˜ã¨∞ÎOk. LO_»_®xH˜ WÅ∞¡, Hõ@∞ìHÀ=_®xH˜ |@ì,
u#_®xH˜ uO_ç x~°ƒO^èŒOÖËx ã¨fiÜ«∞OQ“~°=O`À ‰õÄ_ç#
¿ãfiK«ÛÜ«Ú`« "å`å=~°}O U~°Ê_®Åx HÀ~°_»O <Õ~°=∂?
`≥ÅOQÍ} ~å„+¨ìO U~°Ê_»¤OHÍ WOÔHO^Œ∞‰õΩ L^Œº=∞=∞x
=∂Ï¡_»_»O J„Ѩ*Ï™êfiq∞HõO ˜Ñ≤ZѶπÖ’ Ѩx KÕÜ≥Ú^ŒÌx
"ÕkèOK«_»O K«@ìq~°∞^ŒúO. ÉèÏ~°`«~å*ϺOQÆO ^•fi~å HõeÊOK«|_»¤
ǨωõΩ¯Å∞ J_çy`Õ "å˜ ™ê^èŒ#‰õΩ L^Œºq∞¿ãÎ =∂"À~Úã¨∞ìÅx
=Ú„^Œ"Õã≤ „Ѩ*Ï L^Œº=∂Å#∞ J}˜z"ÕÜ«∂Åx „ѨÉèí∞`«fiO
ÉèÏqã¨∞ÎOk. ˜Ñ≤ZѶπ ~å„+¨ì J^Œº‰õ∆Ω_»∞ P‰õΩÅ Éèí∂=∞Ü«∞º ǨÏ`«ºÃÑ·
<åºÜ«∞qKå~°}‰õΩ P^ÕtOKåÅx HÀ~°∞`«∂ =ÚYº=∞O„ux
HõÅ∞=_®xH˜ ‰õÄ_® J=HÍâ◊O W=fixã≤÷u U~°Ê_ç~k. `≥ÅOQÍ}
™ê^èŒ# L^Œº=∞OÖ’ ˜P~üZãπ áêsìx ˜Ñ≤ZѶπ J<ÕHõ JOâßÅÃÑ·
`«~°∞"å~Ú 11= ¿ÑrÖ’

7. 9#_»∞ã¨∞Î#fl`≥ÅOQÍ}[#=i 2015
=~°=~°~å=Ù`≥ÅOQÍ#O
Ѷ≤Öò‡ã≤© #∞Oz FOã≤© ^•HÍ ~å"≥∂_èô =∂~°æOÖ’...
~å"≥∂r Ѷ≤Öò‡ã≤© QÆ∞iOz =∂„`«"Õ∞ HÍ^Œ∞ ~å"≥∂r~å=Ù
J<Õ =∂r Hõ=¸ºxã¨∞ì HͺÑ≤@eã¨∞ìQÍ<Õ HÍ^Œ∞ ^ŒàÏs
ÃÑ@∞ì|_ç^•sQÍ =∂i Ãã·H˜ÖòQÆ∞~°∞Î áêsì „Ñ¨Éèí∞`åfixH˜ =∂~°æ^Œi≈
S# "≥·#O QÆ∞iOz 1997 _çÃãO|~ü PY~°fl =~°OQÆÖòÖ’
„Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ „Ѩ`ÕºHõ `≥ÅOQÍ} ã¨^Œã¨∞û, |Ç≤Ï~°OQÆ ã¨ÉèíÅ#∞
Ô~O_»∞~ÀAÅ∞ JdÅÉèÏ~°`« „Ѩ*τѨuѶ¨∞@# "ÕkHõ (PÖò
WO_çÜ«∂ ёѨÙÖòû Öˇã≤Ããì<£û á¶È~°"£∞.) x~°fiÇ≤ÏOz# ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ
~åã≤# áê@ Wk. P ã¨^Œã¨∞ûÖ’<Õ „Ѩ*ÏHõàÏ=∞O_»e 'ÖÁe¡—
Jx „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ `≥ÅOQÍ}ÃÑ· áê_ç# áê@Å HͺÃãò
"≥Å∞=_çOk. '<åˆQ˜ Kåà◊¡Ö’¡ <å `≥ÅOQÍ}Ï— #Okx ã¨∞^è•Ô~_ç¤
„Ѩ[Å QÆ∞O_≥Ö’¡ „"≥∂QÆ∞`«∞#fl áê@ JO^Œ∞Ö’x^Õ.
~°O_ç ~°O_ç K«∂_»O_ç ~å"≥∂r Ѷ≤Å∞‡ã≤©
~°OQÍÔ~_ç¤ lÖÏ¡ „Ѩ[Å Hõ_»∞ѨÙH˘˜ì xi‡Oz#
~°=∞º=∞~Ú# Ѷ≤Å∞‡ã≤© ~°O[~Ú# Ѷ≤Å∞‡ã≤©
kq #∞Oz Éèí∞qg∞kH˜ ZH˘¯zÛ# Ѷ≤Å∞‡ã≤© II~°O_çII
+≤HõO Éèí∂q∞ ~°HõO Éèí∂q∞ ã¨OѶ‘∞ q∞Oy#q áÈ#∞
K≥~°∞=Ù ‰õΩO@ÖË HÍ=Ù ã¨~å¯~°∞ Éèí∂=ÚÖˇ HÍ=Ù
HÍeÉÏ@ ~åK«ÉÏ@ HõÉÏ˚Ãјì# Ѷ¨∞#∞_»∞ II~°O_çII
`˘O_»Å∞ ‰õÄ_» QÆ∞_»∞¡ÃÑ@ìx á⁄~°OÉ’‰õΩ Éèí∂=ÚÖ’¡
=O_»~üÖϺO_£ ã¨$+≤ìOz# ~å"≥∂r Ѷ≤Å∞‡ã≤©
Ѩ¡O_»~üÖϺO_£ ã¨$+≤ìOz# ~å"≥∂r Ѷ≤Å∞‡ã≤©
ÉÏb=Ù_£ Ǩb=Ù_£ _çã‘flÖϺO_»∞ |ÖÏ^Œ∂~ü
K«O„^ŒÉÏ|∞ K«Å∞=`Àx WO„^Œl`«∞Î K≥eq∞`Àx
Jq∞`å|∞ "≥Ú^ŒÅ∞
JO^Œ~°∞ á⁄QÆ_ç# „QÍO_»∞
Jã¨Å∞ Ô~·`«∞ |`«∞‰õΩÅÔH Zã¨~°∞ ÃÑ>ˇì „ÉÏO_»∞ II~°O_çII
ѨÏìHÍy`«"≥∞O^Œ∞‰õΩ K«ÏìÅÔH ^˘~°Hõ_»@
K«O„^ŒÉÏ|∞ `«#"å_≥ "≥∂ǨÏ<£ÉÏ|∞ `«#"å_≥
ã≤Ñ≤S ã≤Ñ≤ZO "≥OHõÜ«∞º<åÜ«Ú_»∞ `«#"åàı¡
H˘~°`«ÖË^Œ∞ _»|∞ƒÅ‰õΩ HÍO„ÔQãπ#∂ H˘#QÆÅ_»∞
HÀ~°∞ìÅ MÏ`«~°∞ ÖË^Œ∞ ˆHO„^•<Õfl Ѩ@ìQÆÅ_»∞ II~°O_çII
Hõà◊¡=ÚO^Œ∞ Ãã·H˜ÖòÃÑ· uiy# =∞# HÍ„"Õ∞_Õ
Ãã·H˜Å∞ QÆ∞~°∞Î ã¨~å¯~°∞‰õΩ =∂~°æ^Œi≈ J~Ú<å_»∞
P_»Ñ≤Å¡ ÃÑo¡ HÀã¨O J_»¤"≥∞ÿ# =_ç¤ z˜ì
JOQÆ’¡ JQÆKå@¡‰õΩ 'J#fl^•`«— ã¨ÖǨÅ∞
lÖÏ¡ "≥Ú^ŒÅ∞ QÆb¡ ^•Hõ peÛ# D<å_»∞ #∂ºã¨∞
W~°"≥· <åÅ∞QÆæO@Å∞ D©g ~°OQÆ∞Å `≥~°
W"Õ∞*ˇãπ WO_çÜ«∂@∞_Õ U Ü«∂_»∂ áÈx=fi_»∞
ѨK«Ûà◊√¡ "≥Ú^ŒÅ∞ Hõà◊Å ^•Hõ "≥∂™êxH˜ "≥∂<ÀѨe II~°O_çII
N"åiH˜ â◊√ÉèíÖËY`À ã≤x=∂Å∞ "≥Ú^ŒÅ∞Ãјì
áÈbã¨∞‰õΩ #HõûÖòû‰õΩ =∞^茺 „Ѩ[Å∞ #Å∞QÆ∞`«∞<åfl~°x
'ёѨÙÖòû Z<£H“O@~ü—`À "Õ∞^è•=ÙÅ HÍ^Œ~°≈=∂Ü≥∞ II~°O_çII
~å[^è•x #_çÉÁ_»∞¤# ™È=∂rQÆ∂_»Ö’
bAÉèí∂q∞ ™êfiǨKÕã≤ ÖËz# D<å_»∞ "Õ∞_»
`≥ÅOQÍ}Ï |`«∞‰õΩ "≥Ú^ŒÅ∞ ÉÏã¨^•Hõ ZH˜¯iOK≥
~°Ç¨Ï^•iH˜ J_»∞¤xez HÍà’r QÆ^ŒÌ~üÖË
^•i `«Ñ≤Ê~°x ^≥ÃÑÊ II~°O_çII
^≥ѨCÅ Q˘Ñ¨ÊÅ ã¨OQÆu `≥ÅOQÍ}Ü≥∞ K≥ѨÎk
„Ѩ*Ï™êfi=∞º `≥ÅOQÍ}Ï „Ѩ`ÕºHõ `≥ÅOQÍ}Ï
|ig∞k H˘zÛ<åk yiwã≤ K≥ѨÎk
Ѷ≤Å∞‡ã≤© D<å_»∞ áȈQã≤# Pã¨∞ÎÅxfl
HÍÅ~°∞Ѩ˜ì J_»∞QÆ∞`«k
HõH˜¯Oz f~°∞`«k
Hõ@∞ì|@ì |∞@ì `«@ì
Hõ_»∞ѨÙH˜O`« uO_ç `«Ñ¨Ê
HÍ=∞O^Œ∞Å ~å*ϺxH˜
Y|_®Ì~ü Y|_®Ì~ü II~°O_çII
"åã¨Î"åxH˜ 1983 [#=i <嘈H 'J#fl =zÛO_Õ ~å=∞#fl
=zÛO_Õ— J<Õ áê@Ö’ ZhìP~ü ~å[H©Ü«∂q~åƒù=O "≥#∞Hõ
ÃÑ@∞ì|_ç^•s ™ê=∂lHõ â◊‰õΩÎÅ "Õ∞^èÀxkè (käOH±ÏºOH±)
~å"≥∂r~å=Ù „Ѩ™êÎ=# QÆ^ŒÌ~ü `≥KÕÛ L<åfl_»∞. J^Õ 1983Ö’
q[Ü«∞"å_» q~°ã¨O ™êÇ≤Ï`«º áê~î°âßÅÖ’ K«Å™êx „Ѩ™ê^£
Ѩ„uHÍ~°OQÆOÖ’ Ü«∂[=∂#º ã¨Oáê^ŒHõ qÉèí[# ˆ~Y#∞ ~°^Œ∞Ì
KÕã≤# ~å"≥∂r ÃÑ@∞ì|_ç `≥eq`Õ@Å QÆ∞iOz qâı¡+≤OKå_»∞.
ÃÑ@∞ì|_çH˜ Hõ@∞ìHõ^䌉õΩ Ѩ٘ì# q+¨ Ѩ„uHõÖË
ѨلuHõÅ~Ú#ѨʘH© QÆ∞`«Î ÃÑ@∞ì|_ç^•s Ѩ„uHõÅ∞ ‰õÄ_»
Ü«∂[=∂#º ÉÏ^茺`«‰õΩ ã¨Oáê^ŒHõ ÉÏ^茺`«‰õΩ =∞^茺#z#fl
`Õ_®#∞ QÆ∞Ô~ÎOz#q. ã¨fiÜ«∞OQÍ "Õ∞^è•q, ~°K«~Ú`«, P~üZãπZãπ

8. 10 #_»∞ã¨∞Î#fl`≥ÅOQÍ} [#=i 2015
ÉèÏ=*ÏÅ „Ѩuxkè J~Ú# ~å"£∞<å^è£ QÀÜ≥∞OHÍ ‰õÄ_»
`å<≥#fl_»∂ WO_çÜ«∞<£ ZH±û„ÃÑãπ Ѩ„uHõ‰õΩ ã¨Oáê^Œ‰õΩ_»∞QÍ
=º=ǨÏiOK«ÖË^Œ∞. ZO^Œ~À ã¨∞„Ѩã≤^Œú ã¨Oáê^Œ‰õΩÅ∞ P Ѩ„uHõÖ’
ѨxKÕ™ê~°∞. JÏ¡ˆQ PO„^茄ѨÉèí J~Ú<å, PO„^èŒ*’ºu J~Ú<å
<å~°¡ "≥OHõ>Ëâ◊fi~°~å=Ù HÀã¨O ÔH.ZÖò.Z<£. „Ѩ™ê^£ =O˜
áêi„âßq∞Hõ"Õ`«ÎÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOKå~°∞ QÍh `å"Õ∞ Ѩ„uHÍ
ã¨Oáê^Œ‰õΩÅ∞QÍ =º=ǨÏiOK« ÖË^Œ∞. 1974Ö’ 'D<å_»∞— Ѩ„uHõ
Ãјì#ѨÙ_»∞ ZaÔH „Ѩ™ê^£, P `«~åfi`« á⁄`«∂Îi "≥OHõ>Ëâ◊fi~°~å=Ù
=O˜ "åà◊√¡ ã¨Oáê^Œ‰õΩÅ∞QÍ =º=ǨÏiOz# 1974 'D<å_»∞—
ã≤|ƒOk ã¨"≥∞‡ <嘈H JO^Œ∞Ö’ L#fl Ѩ„uHÍ ~°K«~Ú`«Å
™êfi`«O„`«º "Õ∞áê˜^À `ÕeáÈ~ÚOk. WOHõ =¸_»∞
^ŒâßÉÏÌÅ∞QÍ#~Ú`Õ 'D<å_»∞— ã¨Oáê^Œ‰õΩÅ∞ Z=~À
áê~î°‰õΩÖˇÑ¨C_»∂ PÖ’zOK«<Õ ÖË^Œ#∞‰õΩOÏ#∞. rq`«OÖ’
Z#fl_»∂ Ѩ„uHÍ ~°K«~Ú`«QÍx ~å"≥∂r~å=Ù 'J#fl^•`«—
Ѩ„uHõ`À „áê~°OaèOz, D<å_»∞, #∂ºãπ>ˇÿ"£∞Å`À xdÖò
K«„Hõ=iÎ ™ê÷~ÚÖ’ Z_ç@~üû yÖò¤ J^茺‰õ∆Ω_»∞ ‰õÄ_» HÍQÆeQÍ_»∞.
~å"≥∂rѶ≤Öò‡ã≤© x~å‡}OÖ’ ÃÑ@∞ì|_ç HõÅO ‰õÄbÅ<Õ HÍ^Œ∞
ã¨HõÅ Hõà◊Å ‰õÄbÅ#∞ ‰õÄ_» H˘#QÆÅ^Œx =∂~ü¯û x~°fiK«<åxfl
xQÆ∞æ`ÕeÛ ~°∞A=Ù KÕ™ê_»∞ ~å"≥∂r~å=Ù.
~å"≥∂rѶ≤Öò‡ã≤© #∞Oz ~å"≥∂rx ɡ^ŒYÅ∞KÕã≤ ¿Ñ^ŒÅ‰õΩ
=º=™êÜ«∂xH˜, Wà◊¡ ã¨÷ÖÏʼnõΩ P Éèí∂=ÚÅ∞ ѨOKåÅx 2004
K«~°ÛÖ’¡ =∂"À~Úã¨∞ì áêsì „Ñ¨uáêk¿ãÎ JO`« J^Œ∞ƒù`«
HõàÏYO_®xfl =ÚiH˜"å_»Å∞QÍ =∂~°ÛÖË=∞<åfl_»∞ ã≤Ñ≤S
<å~åÜ«∞}. 'J_»¤QÀÅ∞QÍ =∂Ï¡_ç`Õ ZÏ¡!— J<åfl_»∞ JѨʘ
=ÚYº=∞O„u ~å[âıY~ü Ô~_ç¤.a*ˇÑ≤`À ã¨Ç¨ q∞#Ǩ~ÚOѨÙ
ÖˉõΩO_® Jxfl ~å[H©Ü«∞ áêsìÅ∞ ~å"≥∂rѶ≤Öò‡ã≤© =∂„`«"Õ∞
HÍ^Œ∞ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞Ö’ ~å"≥∂r~å=Ù Pã¨∞ÎÅhfl ^Œ∞~å„Hõ=∞}Åx
J#fl"åàı¡. ~°OQÍÔ~_ç¤ lÖÏ¡Ö’ „QÍ=∂Å∞, K≥~°∞=ÙÅ∞, H˘O_»Å∞,
J_»=ÙÅ∞ Jhfl P„Hõq∞OK«∞H˘x ã¨OѶ‘∞, ~å"≥∂rÅ∞ KÕã≤#
x~å‡}ÏʼnõΩ =ºuˆ~HõOQÍ a*ˇÑ≤ WO„^Œ¿ã<åÔ~_ç¤ "≥Ú^ŒÅ∞ ã≤Ñ≤ZO
^•HÍ L^Œº=∂Å∞ ÖË=nÜ«∞x "åà◊√¡ ÖË~°∞. `≥Å∞QÆ∞^Õâ◊O áêsì`À
K≥_ç "≥·ZãπP~ü‰õΩ J#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ# `«~åfi`« ~å"≥∂r
^Œ∞~å„Hõ=∞}QÍ `å=Ú ÉèÏqOz# Éèí∂=ÚÖ’¡ ã≤Ñ≤S, ã≤Ñ≤ZO
HÍ~°ºHõ~°ÎÅ∞ Z„~°*ˇO_®Å∞ áê`å~°∞ ‰õÄ_». J~Ú`Õ ã¨OѶ‘∞,
~å"≥∂r~å=ÙÅ∞ P„Hõq∞OK«∞‰õΩ#fl ¿Ñ^ŒÅÉèí∂=ÚÅ ™êfinè#O
HÀã¨O „QÍg∞} ¿Ñ^ŒÅ ã¨OѶ¨∞O ѨH∆Í# áÈ~å_ç# Ü«Úã≤ã≤P~üS
(^Õ=ÙÅѨe¡ "≥OHõ>Ëâ◊fi~°~å=Ù <åÜ«∞Hõ`«fiO) <åÜ«∞‰õΩ_»∞ q#Üü∞x
=∞ÅH±¿Ñ@ Ô~·ÖËfi¿ãì+¨<£ ^ŒQÆæ~° Z=~À QÆ∞~°∞Î `≥eÜ«∞x =º‰õΩÎÅ∞
ÉèíÜ«∞OHõ~°OQÍ Ç≤ÏOã≤Oz K«xáÈÜ«∂_»x =kÖËã≤ áÈÜ«∂~°∞.
PÜ«∞# „Ѩã≤^Œú Ѩ„uHÍ ~°K«~Ú`« ã¨∞Éσ~åÜ«Ú_»∞ `«=Ú‡_»∞,
ã¨O=`«û~åÅ `«~°|_ç zH˜`«û `«~åfi`«QÍh PÜ«∞# HÀÅ∞HÀÖË^Œ∞.
WOHõ 'J_»¤QÀÅ∞QÍ =∂Ï¡_ç`Õ ZÏ¡?— J#fl "≥·ZãπP~ü
=∂~°æ^Œi≈ zòѶ¨O_£ "≥Ú^ŒÅ∞ ~å"≥∂r Pã¨∞ÎÅÔHÏ¡ J_»∞¤Ñ¨_ç
`«# „ѨÉèí∞`åfikèHÍ~°Ñ¨Ù J_»Hõ`≥Î~°Ö’ ~å"≥∂rx yÅyÅ
ÖÏ_çOKå_À WѨÙ_»O^Œ~°∂ =∞~°z áÈÜÕ∞ `«~°∞}OÖ’ J@∞
PO„^茄Ѩ^ÕâòÖ’ K«O„^ŒÉÏ|∞, ˆHO„^ŒOÖ’ #ˆ~O„^Œ"≥∂_ô
JkèHÍ~°OÖ’H˜ =zÛ ~å"≥∂r~å=Ù FOã≤© PÖ’K«#`À
=ÚO^Œ∞‰õΩ =zÛ `≥ÅOQÍ} =ÚYº=∞O„uQÍ ÔHã≤P~ü<Õ
=∂Ü«∞KÕÜ«∞QÆeQÍ_»∞. ÔHã≤P~ü JkèHÍ~°OÖ’ ÖË#ѨC_»∞
~å"≥∂rѶ≤Öò‡ã≤©Ö’ ÅHõ∆ <åQÆà◊√¡Ãјì ^Œ∞xfl™êÎ#<åfl_® ÖË^•
J#flk HÍ^Œ∞ x*ÏxH˜ K«~°Û KÕÜ«∞=Åã≤Ok, JkèHÍ~°OÖ’H˜
~åQÍ<Õ QÆ∞~°∞‰õΩÖò„@ãπì Éèí∂=ÚÖ’¡ x~å‡}ÏÅ#∞ ‰õÄeÛ#@∞¡
~å"≥∂rѶ≤Öò‡ã≤© ^Œ∞~å„Hõ=∞} Éèí∂=ÚÅ zÏì qáêÊeûOk
Hõ^• J<Õk ã¨=∞㨺. =ÚÃÑ·Ê Uà◊§‰õΩ ÃÑ·QÍ (1983 #∞Oz)
`≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å∞ ~å"≥∂r~å=Ù Ü«∂[=∂#ºOÖ’ L#fl „Ѩu
~°OQÍxfl `≥Å∞QÆ∞^Õâ◊O áêsìH˜, „ѨÉèí∞`åfixH©, JO>Ë =Åã¨áêÅ#,
^ŒàÏsáêÅ#‰õΩ „ѨfHõQÍ K«∂ã¨∞Î<åfl~°∞. ÔHã≤P~ü JÏ¡ ZѨC_»∂
K«∂_»ÖË^Œ∞, =∂Ï¡_»ÖË^Œ∞ JO>Ë Jk PÜ«∞# =~°æ ã¨fiÉèÏ=O
J#∞HÀ"åeûO^Õ. U QÆ∂˜ Ѩ‰õ∆ΩÅ∞ P QÆ∂˜H˜ ™êÜ«∞OHÍÅO
^•HÍ ‰õÄ_» "Õz LO_»‰õΩO_® `«fi~°Ñ¨_ç KÕ~°∞‰õΩ#fl=#∞
HÀ"åeûO^Õ. S`Õ =∞i 2014 #=O|~üÖ’ `≥ÅOQÍ} „ѨÉèí∞`«fiO
ZO^Œ∞‰õΩ ~å"≥∂r Ѷ≤Öò‡ã≤©Ö’ J„Hõ=∞ HõÉÏ˚Å QÆ∞iOz 㨈~fi
KÕ~Ú™êÎ#x „ѨHõ˜OzOk. JO^Œ∞Ö’ =∞`«Å|∞ Uq∞˜?
„Ѩ[Å#∞ =∞ÉèíºÑ¨ÙK«Û_®xˆH<å? 12= _çÃãO|~ü ~ÀA
~å"≥∂rѶ≤Öò‡ã≤©Ö’ ~å"≥∂r ã¨=∞Hõ∆OÖ’ =∂Ï¡_çOk =∂„`«"Õ∞
ÔHã≤P~ü =∞<ÀQÆ`«=∞#∞HÀ"åÖÏ? Jk ÔHã≤P~ü =∞<ÀQÆ`«O
J#∞HÀ=_®xH˜, HÍ=_®xH˜ Z=iH© JÉèíºO`«~°=ÚO_»^Œ∞.
JÉèíºO`«~°=∞ÖÏ¡ Jk `≥ÅOQÍ} =ÚYº=∞O„u <À@ ~å=_»O.
^ŒâßÉÏÌÅ∞QÍ "ÕÖÏkQÍ „áê}ÏÅiÊOz „Ѩ[Å∞ ™êkèOK«∞‰õΩ#fl
`≥ÅOQÍ} „ѨÉèí∞`åfixH˜ Jkè<Õ`« HÍQÆeˆQ J=HÍâ◊O =zÛ#
ÔHã≤P~ü XHõ ^ŒàÏs J„Hõ=∂~°˚##∞ 'J^Œ∞ƒù`« HõàÏYO_»O. nx
x~å‡}O "≥#∞Hõ KåÖÏ Hõ~îÀ~°"≥∞ÿ# Ѩi„â◊=∞ LOk. ZO`À
nHõ∆`À, `«Ñ¨#`À KÕ¿ãÎ `«Ñ¨Ê W@∞=O˜ HõàÏYO_®Å∞
=∂=¸Å∞QÍ `«Ü«∂~°∞HÍ=Ù— Jx á⁄QÆ_»ÎÅ`À xOáê_»∞. Wk
~å"≥∂r ã¨fiÜ«∞OHõ$+≤, „ѨÉèí∞`«fiO #∞Oz U ã¨Ç¨Ü«∞=¸, XHõ¯
ÃÑ·™ê ‰õÄ_» fã¨∞HÀ‰õΩO_® xi‡OKå_»<åfl_»∞. PÜ«∞#
„Ѩ`«ºHõ∆OQÍ „Ѩ[Å Hõ_»∞Ѩ٠H˘>Ëì „QÍ=∂ʼnõΩ „QÍ=∂Å∞
P„Hõq∞OK«QÆey #ѨÙ_»∞ JO^Œ∞‰õΩ JѨÙ_»∞ ˜_çÑ≤ „ѨÉèí∞`«fi
JO_»^ŒO_»Å∞#fl>Ë¡ WѨÙ_»∞ `≥~å㨠„ѨÉèí∞`«fi ^•™ÈǨÏ=Ú#flѨÙ_»∞
WѨÙ_»∞ WOHõ PÜ«∞# J_»QÍeûO^Õ=Ú#flk. g∞ˆ~ ã¨fiÜ«∞OQÍ
áÈui. QÆO’, Ô~O_»∞ QÆO@Ö’ LO^•=∞#∞‰õΩ#fl"å~°∞
<åÅ∞QÆ∞#fl~° QÆO@Å∞ LO˜i. g∞ˆ~HÍ^Œ∞, g∞ =∞#∞=∞Å `«~°O

9. 11#_»∞ã¨∞Î#fl`≥ÅOQÍ}[#=i 2015
=~°‰õΩ =∞^ŒÌ`«∞ „ѨHõ˜ã≤Îi. Pi÷Hõ=∞O„ux, HÍÉ’ÜÕ∞ ~°Ç¨Ï^•~°∞Å
=∞O„ux "≥O@ɡ@∞ì# áÈui (FOã≤© =¿ãÎ ~ÀE ÅHõ∆ÖÏkQÍ
ã¨O^Œ~°≈‰õΩÅ∞ =™êÎ~°∞ QÆ#∞Hõ „ѨÉèí∞`«fiO ~À_»∞¡ qâßÅO KÕÜ«∂eû
LO@∞O^Œx ÔHã≤P~ü JѨC_Õ ÉÏ^茺`« Ѩ_®¤_»∞)–WOHõ WO`«Hõ#fl
~å"≥∂r~å=Ù‰õΩ PÜ«∞# „áêux^茺O =Ç≤ÏOKÕ Éèí∂™êfi=∞º
™ê„=∂[º"å^Œ ^ŒàÏsʼnõΩ U ã¨OˆH`åÅ∞ HÍ"åe– x`«º
x~°ƒO^èŒOÖ’#∞, ~å[º Ç≤ÏOã¨Ö’#∂, r=#‡~°} áÈ~åÏÅ∞
KÕã¨∞Î#fl „Ѩ[ʼnõΩ U ã¨OˆH`åÅ∞ HÍ"åe.
J~Ú`Õ D ã¨OˆH`«O JO`«=∂„`«"Õ∞ HÍ^Œ∞. `≥Å∞QÆ∞^Õâ◊O
áêsìx qÑ≤ã≤OQ∑ <åÜ«∞Hõ`«fiOÖ’x JeÜ≥∞<£û #∞Oz "å[¿Ñ~Ú
<åÜ«∞Hõ`«fiOÖ’x JeÜ≥∞<£ûÖ’H˜ `≥zÛ#"å_»∞ ~å"≥∂r~å=x
ÔHã≤P~ü‰õΩ *Ï˝Ñ¨HõO LOk. 'D<å_»∞—Ö’ K«O„^ŒÉÏ|∞‰õΩ
ã¨i`«∂ˆQÖÏ "≥OHõÜ«∞º<åÜ«Ú_»∞‰õΩ ™ê÷#=ÚO@∞O^Œx ‰õÄ_»
PÜ«∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞.
"Õ∞^èÀ~°OQÆOÖ’ [Ü«∞„ѨHÍâò <å~åÜ«∞}ü #∞Oz Ѩ~°HÍÅ
„ѨÉèÏHõ~ü ^•HÍ J@∞ „ѨѨOK«ÉϺO‰õΩ Jaè=$kú #=¸<å‰õΩ,
W@∞ Jaè=$kú x~À^èŒHõ ÉèÏ=*ÏÖÏxH˜ KÕã¨∞Î#fl ¿ã=Å#∞
~å"≥∂r ZO`« „áÈk KÕ™ê_À ÔHã≤P~ü „â◊^ŒúQÍ K«^Œ∞=Ù‰õΩ<Õ
L<åfl_»∞. WѨC_®Ü«∞#‰õΩ #ˆ~O„^Œ"≥∂_ô ^ŒQÆæiH˜ KÕ~°_®xH˜
^•i ã¨∞QÆ=∞#O HÍ"åe. JO^Œ∞‰õΩ =∂~°æ^Œi≈ HÍQÆey#"å_»∞
~å"≥∂r~å"Õ. WÏ¡ `«# ^ŒQÆæiH˜ JkèHÍ~°OÖ’H˜ =zÛ# "≥O@<Õ
ÔHã≤P~ü =™êÎ_»x ~å"≥∂rH˜ `≥Å∞ã¨∞. PÜ«∞# "≥∂_ç`«fi ^ŒQÆæiH˜
áÈ=_®xH˜ JѨʘˆH XHõ 'FO— P^蕺u‡Hõ #QÆ~ü ~°∂ѨHõÅÊ#
KÕã≤ L<åfl_»∞. "≥∂_ôx K«∂Ñ≤ "≥∞ѨC á⁄Ok L<åfl_»∞. JO^Œ∞ˆH
Jk ѨÓ~°Î~Ú`Õ ^ÕâßxˆH `«Å=∂xHõO! Jx ÔHã≤P~ü ~å"≥∂r
Ѷ≤Öò‡ã≤© Hõ#fl Z‰õΩ¯= „Ѩâ◊Oã¨Å∞ ‰õΩiÑ≤OKå_»∞. ^Õâ◊OÖ’x
^Õ"åÅÜ«∂Åhfl WOHõ FO P^蕺u‡Hõ #QÆ~°OÖ’<Õ Éèí‰õΩÎÅ∞
^Œi≈Oz `«iOK«=K«∞Û. Jhfl ã≤OyÖòqO_ÀÖË. UHõ QÆ"åH∆ÍÖË.
Ѩi„â◊=∞Åhfl XHõ KÀ@. ^Õ"åÅÜ«∂Åxfl XHõ KÀ@. JO`å
"≥∂<åѨbÜÕ∞. 'H˘kÌ ã¨÷ÅOÖ’ H˘xfl `«=∂ëêÅ∞ Ãјì K«∂Ñ≤™êÎ~°∞
QÍh WO`« q„ã¨Î $`« „Ѩ^Õâ◊OÖ’, Jã¨ûÅ∞ HÍÅ∞+¨ºO ÖˉõΩO_®,
`å*Ï "å`å=~°}O, K≥@¡ =∞^茺 WO`« J^Œ∞ƒù`« x~å‡}ÏÅ∞,
U~åÊ@∞¡, ZHõ¯_® K«∂_»O— Jx áê=∞~°∞x=Öˇ á⁄QÆ_»∞`å_»∞
ÔHã≤P~ü. QÀ"åÖ’HõÖÏ¡ JO^Œ"≥∞ÿ#, ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ# ã¨=Ú„^Œf~å#
`å[=∞ǨÏÖò „QÆ∂Ñπ PѶπ Ǩϟ@Öòû XHõ S^Œ∞ #Hõ∆„`åŠǨϟ@Öò
xi‡Oz P cKüH˜ Ǩϟ@Öò#∞Oz `«Ñ¨Ê „Ѩ"Õâ◊O ÖˉõΩO_®
KÕ™ê~°∞.
„QÍ=∂Å∞, J_»=ÙÅ∞, K≥~°∞=ÙÅ∞, H˘O_»Å∞, ã¨Ç¨Ï[ „ѨHõ$u
K«∞@∂ì ^Œ∞~å„Hõq∞Oz ^Œ∞ˆ~ƒ^茺"≥∞ÿ# QÀ_» xi‡¿ãÎ WOHõ ֒ѨÅ
HÍÅ∞+¨º "≥∞Hõ¯_çk? ZO`« JO^ŒOQÍ LO@∞Ok. _èçb¡Ö’x
JHõ∆~°^è•"£∞ Hõ<åfl J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿO^Œ@ Wk. FOã≤©,Ѷ≤Öò‡ã≤©,
Ѩ~åº@Hõ U~åÊ@∞¡ HõeÑ≤ K«∂ѨÙ`«∞#fl ~å"≥∂rH˜ `å<ÕHÍ^Œ∞
`≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì ѨH∆Í# ‰õÄ_» Hõ$`«[˝`«Å∞ K≥Ñ≤Ê=KåÛ_»∞ ÔHã≤P~ü.
'WHõ¯_çH˜ <Õ#∞ 3,4 <≥ÅÅ =ÚO^Õ ~å=eûO^Õ"≥∂##fl
Jaè„áêÜ«∞O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok— Jx Hõ_»∞ѨÙÖ’x =∂@ ‰õÄ_»
|Ü«∞@ÃÑÏì_»∞. "≥∂_ç`«fi`À ã¨Ü≥∂^茺 KÕã¨∞HÀ=_®xH˜ ~å"≥∂r
^ŒQÆæiH˜ ~åÜ«∞ÉÏ~åxH˜ 3,4 <≥ÅÅ =ÚO^Õ =zÛ LO_®eûO^Œx
~°Ç¨Ï㨺 UHÍO`« =∞O`«<åÖ’¡ ÔHã≤P~ü‰õΩ *Ï˝<À^ŒÜ«∞"≥∞ÿOk. WOHõ
D =ÚÖÏY`«∞ÎÖ’ á⁄OzL#fl FO#QÆi P^蕺u‡Hõ ã¨O^è•#
„Ѩ=∂^ŒO QÆ∞iOz *Ï˝<À^ŒÜ«∞O HÍ=eûOk =∞#ˆH.
16.12.2014 T
qÉèËkOzOk, q=∞i≈OzOk. ^•x ™êfi~°÷ѨÓi`« J=HÍâ◊"å^Œ
ZxflHõÅ ~å[H©Ü«∂Å#∞ ZO_»QƘìOk. JO^Œ∞ˆH „ѨOò Ѩ@¡
˜P~üZãπ =ºuˆ~Hõ`« ÃÑOK«∞‰õΩOk. `≥ÅOQÍ} ѨÙ}~üx~å‡}O
„Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ qÅ∞=ŠѨÙ<åkÃÑ· [~°QÍÅx ZxflHõÅ
„Ѩ}ÏoHõÖ’ ˜P~üZãπ "åQÍú#OKÕã≤ P~°∞<≥ÅÅ∞ QÆ_»=Hõ =ÚO^Õ
f„= J}˜z"Õ`« K«~°ºÅ‰õΩ ky „Ѩ[ÅÃÑ· x~°ƒO^èŒO ÃÑ@ì_®xfl,
„Ѩ*Ïã¨OѶ¨∂Å <åÜ«∞‰õΩÅ#∞ ɡkiOK«_®xfl „Ѩu `≥ÅOQÍ}
"åk YO_ç~Kåe. ˆHO„^ŒOÖ’x a*ˇÑ≤ „ѨÉèí∞`«fiO J#∞ã¨iã¨∞Î#fl
„Ѩ*Ï=ºuˆ~Hõ q^è•<åʼnõΩ `≥ÅOQÍ} =Úã¨∞QÆ∞ HõÑ≤Ê „Ѩ[Å#∞
^ÀÑ≤_ç Ñ‘_»#ʼnõΩ QÆ∞iKÕã¨∂Î J}˜z"Õ`«Å‰õΩ QÆ∞iKÕÜ«∞_®xfl
=ºuˆ~H˜OKåe. a*ˇÑ≤`Àx Ãã·^•ÌOuHõOQÍ qÉèË^•Å∞<åflÜ«∞x
JO@∞#fl ˜P~üZãπ PK«~°}Ö’ ˆHO„^Œ q^è•<åÅ#∞ =∞H˜¯H˜
=∞H˜¯ J=∞Å∞KÕã¨∂Î =∞iO`« L`åûǨÏOQÍ „Ѩ[ÅÃÑ·
^•_çÔHO^Œ∞‰õΩ kQÆ∞`«∞O^À `≥ÅOQÍ} "Õ∞^è•=ÙÅ∞ ˜P~üZãπ
„ѨÉèí∞`åfixfl QƘìQÍ „ѨtflOKåeû# ã¨=∞Ü«∞O Pã¨#fl"≥∞ÿOk.
=∂ `≥ÅOQÍ} =∂Hͯ"åÖˇ#x x#kOz ã¨~°fiâ◊‰õΩÎÖÁ_ç¤
`åºQÍÅHÀiÛ áÈ~å_ç# `≥ÅOQÍ} ã¨OѶ¨∂ÅÃÑ·, „Ѩ[ÅÃÑ·
„ѨÉèí∞`«fiO J=∞Å∞KÕã¨∞Î#fl ^Œ∞~å‡~°æѨ٠^•_çH˜ =ºuˆ~HõOQÍ QƘìQÍ
áÈ~å_®e. `≥ÅOQÍ}Ö’x „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ, ™ê=∂lHõ
<åºÜ«∞OHÀˆ~ â◊‰õΩÎÅ∞ `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞ ã¨Oã¨÷Å∞ qâßÅ SHõº
L^Œº=∂ʼnõΩ ã≤^ŒúO HÍ"åeû# Kåi„`åHõ P=â◊ºHõ`«#∞ <Õ˜
Ѩiã≤÷`«∞Å∞ Jx"å~°ºO KÕã¨∞Î<åfl~Ú. qâßÅ SHõºL^Œº=∞O
^•fi~å<Õ `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞O „Ѩ[Å =ÚO^Œ∞Oz# Pâ◊Ü«∂Å∞
™êkèOK«_»O ™ê^茺O. áœ~°, „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ ǨωõΩ¯Å∞ ÖËx
`≥ÅOQÍ} ^˘~°Å `≥ÅOQÍ}, ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞Å ™ê„=∂[º
"å^Œ∞Å `≥ÅOQÍ} J=Ù`«∞Ok `«Ñ¨Ê „Ѩ[Åk HÍ<ÕHÍ^Œ∞.
JO^Œ∞ˆH „Ѩ[Å PHÍOHõ∆Å∞ <≥~°"Õˆ~ ǨωõΩ¯Å∞ HÍáê_»QÆeˆQ
„Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ `≥ÅOQÍ} HÀã¨O ˆHO„^Œ,~å„+¨ì „ѨÉèí∞`åfiʼnõΩ
=ºuˆ~HõOQÍ SHõºOQÍ áÈ~å_»_»O D<å_»∞ áÈ~å_Õâ◊‰õΩÎÅ=ÚO^Œ∞
„Ѩu `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞HÍ~°∞x =ÚO^Œ∞#fl ÉÏ^茺`«.
T~°K«~Ú`«, ˜.Ñ≤.ZѶπ. „Ѩ^è•#HÍ~°º^Œi≈
9 = ¿Ñr `«~°∞"å~Ú ÉèÏQÆO

10. 12 #_»∞ã¨∞Î#fl`≥ÅOQÍ} [#=i 2015
Z.#iûOǨÔ~_ç¤=~°Î=∂#O
#Å¡ _»|∞ƒ–_˘Å¡ "å^Œ#Å∞
q^ÕâßÅÖ’ =∞# |_® ÉÏ|∞Å∂, HÍ~˘Êˆ~@∂¡
^•K«∞‰õΩ#fl #Å¡_»|∞ƒÅ JOâ◊O <Õ_»∞ =∞# ^Õâ◊OÖ’ XHõ
ÃÑ^ŒÌ K«~°Û hÜ«∂Oâ◊OQÍ =ÙOk. QÆ`« P~°∞ – U_»∞ ^ŒâßÉÏÌÅ
HÍÅOÖ’ ~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞‰õΩÅ z`«Îâ◊√kúÖËg∞, HÍ~˘Êˆ~ò
~°OQÆO ^Œ∞~åâ◊, JkèHÍ~°QÆ}O Jqh`«∞Å =Å# ÅHõ∆Å
HÀ@¡ ~°∂áêÜ«∞Å „Ѩ*Ï^èŒ#O „Ѩ[ʼnõΩ K≥O^Œ‰õΩO_® ^˘OQÆ
MÏ`åÅ∞QÍ q^Õj ÉϺO‰õΩÅÖ’H˜ `«~°eáÈ~ÚOk. HÍQÍ,
Jã¨Å∞ q^Õj ÉϺO‰õΩÅÖ’ ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ∞ ^•z# ^˘OQÆ
_»|∞ƒ "≥Ú`«ÎO ZO`« J<Õk ‰õÄ_® <Õ_»∞ =∞#=ÚO^Œ∞ XHõ
ã¨"åÅ∞QÍ =ÙOk. P^•Ü«∞Ѩ٠Ѩ#∞fl ã¨Ç¨ U W`«~° Ѩ#∞flÅ∞
K≥e¡OK«‰õΩO_®, „ѨÉèí∞`åfixH˜ ÖˇHõ¯Å∞ K«∂Ѩ‰õΩO_® ^•K«∞‰õΩ#fl
™⁄=Ú‡#∞ '#Å¡^èŒ#O—QÍ =º=ǨÏi™êÎ~°∞. ^èŒ#O JO>Ë XHõ¯
HõÔ~hû ~°∂ѨOÖ’<Õ LO_»#Hõ¯ˆ~¡^Œ∞, W`«~° =ã¨∞Î=ÙÅ∞, Pã¨∞ÎÅ
~°∂ѨOÖ’ (Éèí∂=ÚÅ∞, Éèí=<åÅ∞, ÉOQÍ~°O) L<åfl,
Ѩ#∞flÅ∞ K≥e¡OK« ‰õΩO_®, ÖˇHõ¯Å∞ K«∂Ѩ‰õΩO_® LO>Ë Jk
#Å¡^èŒ#OQÍ<Õ Ñ¨iQÆ}˜OK«|_»∞`«∞Ok. D #Å¡^èŒ#O J<Õk
Ô~O_»∞ ~°HÍÅ∞, K«@ì|^ŒÌ"≥∞ÿ# HÍ~°ºHõÖÏáêÅ ^•fi~å
ã¨OáêkOz#^≥·#ѨʘH© „ѨÉèí∞`åfixH˜ ÖˇHõ¯Å∞ K«∂Ѩx,
Ѩ#∞flÅ∞ Hõ@ìx #Å¡^èŒ#O XHõ>ˇÿ`Õ, <Õ~°Ñ¨Ói`« HÍ~°ºHõÖÏáêÅ
^•fi~å ã¨OáêkOz#k Ô~O_Àk. nxH˜ ã¨O|OkèOz
ѨÅ∞~°HÍÅ JOK«<åÅ∞=Ù<åfl~Ú. „Ѩ=ÚY <åºÜ«∞"åk,
~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞‰õΩÅ∞ J~Ú# ~å"£∞ [~î°‡ÖÏh JOK«<å
„ѨHÍ~°OQÍ Wk 70 ÅHõ∆Å HÀ@¡ ~°∂áêÜ«∞Å∞QÍ =ÙOk.
WHõ c*ËÑ‘H˜ K≥Ok# ÉÏÉÏ~å"£∞^Õ"£ K≥¿ÑÊ^•x „ѨHÍ~°OQÍ
Wk ã¨∞=∂~°∞ 1,400 ÅHõ∆Å HÀ@¡ ~°∂áêÜ«∞Å∞, HÍQÍ,
_èçb¡Ö’x [=ǨÏ~üÖÏÖò <≥„Ǩ˙ qâ◊fi q^•ºÅÜ«∞ PKå~°∞ºÅ∞
J~°∞}ü‰õΩ=∂~ü #Å¡ _»|∞ƒÃÑ· [iÑ≤# qã¨$Î`« J^茺ܫ∞#O
„ѨHÍ~°OQÍ D "≥Ú`«ÎO Ô~O_»∞ „˜eÜ«∞<£ _®Å~°∞¡QÍ =ÙOk.
(120 ÅHõ∆Å HÀ@¡ ~°∂áêÜ«∞Å∞).ã≤fiãπ <Õ+¨#Öò ÉϺOH±
JOK«<åÅ „ѨHÍ~°O, 2010Ö’ ã≤fiãπ ÉϺO‰õΩÖ’¡ ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ
_çáêl@¡ "≥Ú`«ÎO 155 HÀ@¡ _®Å~°∞¡. ÉèÏ~°`« ^Õâ◊ r_ôÑ‘Ö’
#Å¡^èŒ#O "åÏ #ÅÉèˇ· âß`«=∞x 'qH© bH±û— EeÜ«∞<£
J™êO*Ë ÖˇHõ¯QÆÏì~°∞. SSZO PKå~°∞º_»∞ P~ü. "≥·^Œº<å^äŒ<£
JOK«<å „Ñ¨HÍ~°O q^Õj ÉϺO‰õΩÖ’ ~°∂. 72,80,000
HÀ@¡ #Å¡^èŒ#O LOk. „Ѩã¨∞Î`« =∂~°Hõ qÅ∞= (l.ZѶπ.S)
„ѨHÍ~°O 1948 #∞Oz 2010 =~°‰õΩ ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ∞ ^•z#
"≥Ú`«ÎO 500 aeÜ«∞<£ _®Å~°∞¡ LO@∞O^Œx XHõ JOK«<å.
#Å¡^èŒ#OÃÑ· [~°∞QÆ∞`«∞#fl K«~°ÛÖ’¡ XHõ „Ѩ^è•# ã¨=∞㨺
UO@O>Ë, Jk J„Hõ=∞ ã¨Oáê^Œ# HÍ|˜ì, ^•x =∞#∞QÆ_»,
„Ѩܫ∂}O JO`å ~°Ç¨Ï㨺O. ÉèÏ~°`« ^Õâ◊OÖ’ ~°Ç¨Ï㨺OQÍ
J„Hõ=∞OQÍ ã¨OáêkOz# _»|∞ƒ#∞ q^ÕâßʼnõΩ JO`Õ
~°Ç¨Ï㨺OQÍ `«~°eOz, ^•K«∞HÀ=_»O "≥#Hõ LO_Õ qq^èŒ
„Ѩ„H˜Ü«∞Å∞ J~°÷O KÕã¨∞HÀ‰õΩO_® #Å¡^èŒ#O QÆ∞iOz
K«iÛOK«_»O, ã¨=∞㨺#∞ ˆH=ÅO ÃÑ·ÃÑ·<Õ `«_»=∞_»O ÖÏO˜k.
#Å¡^èŒ#=∞O>Ë Ñ¨#∞flÅ∞ Hõ@ì‰õΩO_® ã¨OáêkOz# _»|∞ƒ,
JO>Ë ~°Ç¨Ï㨺OQÍ, J„Hõ=∞OQÍ ã¨OáêkOz#k. HÍ|˜ì
J<≥·uHõ"≥∞ÿ#k. x~°fiK«<å Ѩ~°OQÍ K«∂¿ãÎ `≥Å¡^èŒ#=∞O>Ë
Ѩ#∞flÅ∞ Hõ˜ì ã¨OáêkOz# _»|∞ƒ. ˆHO„^ŒOÖ’ U áêsì
JkèHÍ~°OÖ’ L#flѨʘH©, HÍ~˘Êˆ~ò HõOÃÑhÅÃÑ· H˘xfl ~°HÍÅ
Ѩ#∞flÅ∞ =∂Ѷ‘ KÕÜ«∞_»O =Å#, „Ѩu ã¨O=`«û~°O ÉèÏ~°`«
„ѨÉèí∞`«fi Y*Ï<å‰õΩ ^•^•Ñ¨Ù P~°∞ ÅHõ∆Å HÀ@¡ ~°∂áêÜ«∞Å
#+¨ìO [~°∞QÆ∞`«∞#flk. HÍ|˜ì "ÕÅ HÀ@¡ Pã¨∞ÎÅ∞ Hõey#
ÃÑ^ŒÌ áêi„âßq∞Hõ "Õ`«ÎÅ =^ŒÌ#∞#fl `≥Å¡^èŒ#=∞O`å Ѩ#∞flÅ∞
Hõ˜ì ã¨OáêkOKÕ^Õg∞ HÍ^Œ∞. ÉèÏ~°`« ^Õâ◊OÖ’<Õ HÍ^Œ∞,
„ѨѨOK«OÖ’<Õ Q˘Ñ¨Ê HõOÃÑhʼnõΩ ‰õÄ_® J<≥·uHõ K«i„`«
L#flk. #Å¡^èŒ<åxfl `≥Å¡^èŒ#OQÍ =∂~°∞Û‰õΩ<Õ „Ѩ„H˜Ü«∞
Å∞<åfl~Ú.
ÉèÏ~°`« ^Õâ◊OÖ’x Ô~O_»∞ "ÕÅ =∞Ok J`«ºO`« ^èŒ#=O`«∞Å
ã¨OѨ^Œ (Jk `≥Å¡^èŒ#"Õ∞) =O^ŒW~°"≥· HÀ@¡ [<åÉèÏ ^ŒQÆæ~°∞#fl
ã¨OѨ^Œ Hõ<åfl Z‰õΩ¯"Õ JO>Ë Pâ◊Û~°º=Ú HõÅ∞QÆHõ =∂#^Œ∞.
`≥Å¡^èŒ#"Õ∞ Hõey L#fl =∞~À ^•^•Ñ¨Ù S^Œ∞ ÅHõ∆Å ÃÇÏKüZ<£S
(ÃÇ·Ï <≥ò=~ü¯ WO_çq_»∞º=Öòû) ^ŒQÆæ~°∞#fl ã¨OѨ^Œ#∞ ‰õÄ_®
ѨiQÆ}Ö’H˜ fã¨∞‰õΩO>Ë D S^Œ∞ ÅHõ∆Å Ô~O_»∞"ÕÅ
‰õΩ@∞OÉÏÅ ã¨OѨ^Œ 120 HÀ@¡ ÉèÏ~°`« [<åÉèÏ ^ŒQÆæ~°∞#fl
ã¨OѨ^Œ‰õΩ Ô~˜ìOѨÙ. H˘xfl ‰õΩ@∞OÉÏÅ KÕ`«∞Ö’¡<Õ ^Õâ◊ ã¨OѨ^Œ
„Ѩu UÏ WOHÍ WOHÍ Z‰õΩ¯=QÍ ˆHO„nHõ$`«=∞=Ù`«∂
áÈ=_®xH˜, HÀÏ¡k „Ѩ[Å ¿Ñ^ŒiHõO ã¨=∞㨺‰õΩ ÖË^•
"åi PiúHõ Ѩiã≤÷`«∞Å∞ kQÆ*Ï~°∞`«∂ LO_»_®xH˜
q_»nÜ«∞~åx ã¨O|O^èŒO LOk. D ^Œ∞ã≤÷ux XHõ =ºH˜Î
Ѩi+¨¯iOK«QÆÅ~°x J#∞HÀ=_»O =˜ì „Éèí=∞. =º=ã‘÷Hõ$`«"≥∞ÿ#
^ÀÑ≤_ô, Ñ‘_»#, Jqhu, J„Hõ=∂Å∞ ÖÏO˜ ã¨=∞㨺Å∞
=º=ã¨÷ =∂~°∞Ê`À<Õ Ñ¨iëê¯~°=∞ø`åÜ«∞x QÆ∞iÎOKåe `«Ñ¨Ê
XHõ =ºH˜Î, XHõ áêsì Ѩi+¨¯iã¨∞ÎO^Œx Ptã¨∂Î |∞kú r=ÙÅ∞
„¿ÑHõ∆‰õΩÅ∞QÍ LO_»_»O ™ê=∂lHõ „^ÀǨÏ"Õ∞ J=Ù`«∞Ok.
#Å¡^èŒ#O "Õ@ WÖÏ...
1995Ö’ <å˜ HÍO„ÔQãπ „ѨÉèí∞`«fiO [~°‡h`À _ç.˜.Z.Z.

11. 13#_»∞ã¨∞Î#fl`≥ÅOQÍ}[#=i 2015
XѨÊO^•xfl KÕã¨∞‰õΩOk. <Õ˜ q"å^Œã¨Ê^Œ ''HÍxÊù_≥x¬Ü«∂e©
x|O^èŒ#—— D XѨÊO^•ÅÖ’ JO`«~åƒùQÆ"Õ∞! JO>Ë #Å¡
‰õΩÉË~°∞Å ¿Ñ~°∞¡ ZѨʘH© |Ü«∞@‰õΩ ~å‰õΩO_®, 1995Ö’<Õ
=∞# HÍO„ÔQãπ áêʼnõΩÅ∞ =º=ǨÏiOKå~°∞. WHõ c*ËÑ‘
f~°∞ ‰õÄ_® W^Õ. =∞# ^Õâ◊OÖ’ #∞O_ç #Å¡_»|∞ƒ `«~°e
áÈ=_»O ^•xx =∞~°ÖÏ qq^èŒ ÃÑ@∞ì|_»∞Å∞QÍ ^Õâ◊OÖ’ˆH
`«~°eOK«_»OÖ’ z#fl ^Õâ◊O J~Ú# =∂i+¨ãπ áê„`« ÃÑ^ŒÌk.
D q^èŒOQÍ q^ÕâßʼnõΩ `«~°eáÈ~Ú# #Å¡_»|∞ƒ, uiy
`≥Å¡_»|∞ƒQÍ ^Õâ◊OÖ’H˜ „Ѩ"ÕtOK«_®xfl ''~“O_£ „˜Ñ¶≤OQ∑——
JOÏ~°∞. =ÚYºOQÍ =∂i+¨ãπ #∞O_ç =∞# ^Õâ◊OÖ’H˜
*’~°∞QÍ #Å¡_»|∞ƒ uiy =™ÈÎOk.nxH˜ HÍ~°}O P z#fl
^Õâ◊O`À =∞#‰õΩ#fl _ç.˜.Z.Z. XѨÊO^Œ"Õ∞. =∞# ^Õâ◊OÖ’H˜
2009–10 „áêO`«OÖ’ =zÛ# q^Õj „Ѩ`«ºHõ∆ ÃÑ@∞ì|_»∞ÅÖ’
40 âß`«O =∂i+¨ãπ =∂~°æO #∞Oz =zÛO^Õ. =∞# ^ÕjÜ«∞
¿+~ü =∂Ô~¯òÖ’ ÃÑ@∞ì|_»∞ÅÖ’#∞ =∂i+¨ãπ =∂~åæx^Õ
ÃÑ^ŒÌÑ‘@. D q^èŒOQÍ, =∞# ^Õâ◊OÖ’ #Å¡_»|∞ƒ ã¨$+≤ì,
^•x K«ÖÏ=∞}˜ q+¨Ü«∞OÖ’ =∂i+¨ãπ =∂~åæxk ÃÑ^ŒÌ
™ê÷#OQÍ =ÙOk. HÍQÍ 2000 ã¨O=`«û~°O =~°‰õΩ D
q^èŒOQÍ =∞# #Å¡_»|∞ƒ#∞ `≥Å∞Ѩ٠KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ QÍ#∞ ˆH=ÅO
HÍy`åÅÃÑ· (=∂i+¨ãπ =O˜ KÀ@¡) HõOÃÑhÅ#∞
™ê÷Ñ≤OK«Ïxfl qKåiOKÕ JkèHÍ~°O =∞# P^•Ü«∞ѨÙ
Ѩ#∞flâßY‰õΩ =ÙO_Õk. JO>Ë D âßM q^ÕâßÅÖ’ =Ù#fl
XHõ HõOÃÑhx #H˜b^À ÖË^• x["≥∞ÿ#^À x~åúiOK«∞‰õΩ<Õ
J=HÍâ◊O =ÙO_Õk. J~Ú`Õ 2000 ã¨O=`«û~°O U„Ñ≤Öò
=∂ã¨OÖ’ c*ËÑ‘ „ѨÉèí∞`«fiO P^•Ü«∞Ѩ٠Ѩ#∞fl âßMÏ `åÅ∂‰õΩ
D JkèHÍ~åÅ#∞ `˘Åyã¨∂Î XHõ ã¨~°∞¯ ºÅ~ü *Ïs KÕã≤Ok.
nx`À q^ÕâßʼnõΩ #Å¡_»|∞ƒ `«~°eáÈ=@O ÖË^• uiy
^•xfl ^Õâ◊OÖ’H˜ ~å|>ËìO^Œ∞‰õΩ =∞# =^ŒÌ =Ù#fl =∞~À
PÜ«Ú^è•xfl =∞#O HÀÖ’ÊÜ«∂O! Wn HÍO„ÔQãπ, c*ËÑ‘
f~°∞!!
#Å¡ _»|∞ƒ g∞^Œ Ü«Ú.Ñ≤.U „ѨÉèí∞`«fi âıfi`«Ñ¨„`«O ¿Ñ~°∞`À
2012 "Õ∞Ö’ JѨʘ Pi÷Hõ =∞O„u „Ѩ}Éò =ÚYs˚ q_»∞^ŒÅ
KÕã≤# _®‰õΩº"≥∞OòÖ’x ''ÉèÏ~°`«^Õâ◊OÖ’, q^ÕâßÖ’¡
áÈQÆ∞Ѩ_ç# #Å¡ _»|∞ƒ—— J<Õ JOâßxH˜ ã¨O|OkèOz
"≥Ú^ŒÅÜÕ∞º ÃãHõ∆<£Ö’x „áê~°OÉèí "åHͺÅ∞ ''áȈQã≤# #Å¡
_»|∞ƒ "≥Ú`«ÎO WO`« LO_»=K«∞Û Jx K≥¿ÑÊO^Œ∞‰õΩ qâ◊fiã¨hÜ«∞
JOK«<å ÖËg ÖË=Ù—— Jx LOÏ~Ú. #Å¡ _»|∞ƒ *Ï_»#∞
Ѩã≤QÆ@ì_»O, P "≥Ú`«ÎO WO`« Jx JOK«<å "ÕÜ«∞_»O,
q^Õj ÉϺO‰õΩÖ’¡ J„Hõ=∞OQÍ xÅfi LOz# #Å¡ _»|∞ƒ#∞
uiy ã¨fi^ÕâßxH˜ ~°Ñ≤ÊOK«_»=∞<Õ „Ѩ„H˜Ü«∞ ZO`« Hõ+¨ì"≥∂
108 ¿ÑrÅ D _®‰õΩº"≥∞Oò Hõà◊§‰õΩ Hõ_»∞`«∞Ok. ''ÖˇHõ¯Ö’H˜
~åxk J<Õk #Å¡ _»|∞ƒ‰õΩ ã¨O|OkèOz# „áê^äŒq∞Hõ
x~°fiK«#O. HÍ|˜ì, #Å¡ _»|∞ƒ "≥Ú`«ÎO WO`« LO@∞O^Œ<Õ
JOK«<åÅhfl L*Ï˚~ÚOÑ¨Ù ÖˇHõ¯ÖË. JÖψQ, P ÖˇHõ¯ÅxflO˜h
„HÀ_ôHõiOz #Å¡ _»|∞ƒ WO`« LO_»=K«ÛO@∂ x~åúiOKÕ
„Ѩܫ∞`«flO KÕã¨∞ÎOÏ~°∞——. q^ÕâßÖ’¡ áÈQÆ∞Ѩ_ç# ÉèÏ~°`«
^Õâ◊Ѩ٠#Å¡ _»|∞ƒ WO`« LO_»=K«ÛO@∂ J"≥∞iH͉õΩ K≥Ok#
"Õ∞^è•=ÙÅ ‰õÄ@q∞ QÀ¡|Öò ÃѶ·<åx¬Ü«∞Öò WO˜„y©
(l.ZѶπ.S), WO@ˆ~fl+¨#Öò =∂x@s Ѷ¨O_£ (S.Z"£∞.ZѶπ)`À
ã¨Ç¨ W`«~°∞Å∞ "Õã≤# JOK«<åÅhfl LuÎ^Õ#x D _®‰õΩº"≥∞Oò
`ÕÖËÛã≤Ok. JÖψQ, ''ÉèÏ~°`«^Õâ◊O #∞Oz q^ÕâßʼnõΩ
KÕ~°∞`«∞#fl J„Hõ=∞ ^èŒ#O "≥Ú`«ÎO WO`« LO_»=K«ÛO@∂
S.ZO.ZѶπ, l.ZѶπ.S JOkOz# JOK«<åÅ∞ JOã¨Ñ¨Ó~°‚
QÆ}ÏOHÍÖË. #Å¡ _»|∞ƒ "≥Ú`«ÎO ZO`« LO@∞O^Œ<Õ
q+¨Ü«∞OÖ’ HõzÛ`«OQÍ x~åú~°}‰õΩ ~å"åÅO>Ë =∞ixfl
J^茺ܫ∞<åÅ∞ J=ã¨~°——=∞x ‰õÄ_® P _®‰õΩº"≥∞Oò
`ÕÖËÛã≤Ok.
#Å¡ _»|∞ƒ q+¨Ü«∞OÖ’ UO KÕÜ«∞#∞<åfl~°O@∂ 2008Ö’
JѨʘ „Ѩ^è•# =∞O„uH˜ ÖËY ~åÜ«∞_»O ^•fi~å ZÖò.ÔH.
J^•fih D JOâßxfl `≥~°g∞^Œ‰õΩ `≥KåÛ~°∞. HÍQÍ, J@∞
`«~åfiu ã¨O=`«û~°O [iy# ZxflHõÖ’¡ D JOâß<Õfl PÜ«∞#
„ѨKå~° P„ã¨ÎOQÍ ZOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. nxH˜ J#∞QÆ∞}OQÍ<Õ
ZxflHõʼnõΩ =ÚO^Œ∞ ''=∞^茺O`«~° x"ÕkHõ—— ã¨=∞iÊOz# P
áêsì Ïãπ¯á¶È~üû, ã≤fiãπ ÉϺOH±ÅÖ’¡ ~°∂. 25 ÅHõ∆Å HÀ@¡
"Õ∞~°, W`«~° ^ÕâßÖ’¡ ~°∂. 75 ÅHõ∆Å HÀ@¡ "Õ∞~° ÉèÏ~°`«^Õâ◊ѨÙ
#Å¡^èŒ#O =¸Å∞QÆ∞`ÀO^Œx ¿Ñ~˘¯Ok. 2009 =∂iÛÖ’
ã‘xÜ«∞~ü <åºÜ«∞"åk ~åO*ˇ~î°‡ÖÏh, q^ÕâßÖ’¡
=¸Å∞QÆ∞`«∞#fl ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ #Å¡^èŒ#O ~°∂. 70 "ÕÅ HÀ@¡#∞
"≥#‰õΩ¯ `Õ=_»OÖ’ *’HõºO KÕã¨∞HÀ"åÅx HÀ~°∞`«∂
„Ѩ*τѨÜ≥∂[# "åº*Ϻxfl ã¨∞„Ñ‘OHÀ~°∞ìÖ’ ^•YÅ∞ KÕâß~°∞.
D <ÕѨ^䌺OÖ’ 2010Ö’ J<åfl ǨÏ*ψ~ JqhuH˜
=ºuˆ~HõOQÍ KÕѨ˜ì# L^Œº=∂xH˜ ^Õâ◊"åºÑ¨ÎOQÍ =∞^茺
`«~°QÆu „Ѩ[Å =∞^ŒÌ`«∞ ÅaèOzOk.
D ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’<Õ ã¨∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì #Å¡^èŒ#O JOâ◊OÃÑ·
^Œ~åºÑ¨ÙÎ [i¿ÑO^Œ∞HÀã¨O, q^ÕâßÖ’¡#∞Oz P ™⁄=Ú‡#∞
"≥#‰õΩ¯ `≥KÕÛO^Œ∞‰õΩ XHõ „Ѩ`ÕºHõ ^Œ~åºÑ¨ÙÎ |$O^•xfl (ã≤ò)
U~åÊ@∞‰õΩ 2011, AÖˇ·Ö’ P^ÕtOzOk. bK≥<£Ããì~Ú<£Ö’x
ZÖòl˜ ÉϺOH±Ö’ MÏ`åÅ∞#fl ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ q=~åʼnõΩ
ã¨O|OkèOz [~°‡h JkèHÍ~°=~åæÅ∞ JO^Œ*Ëã≤#
ã¨=∂Kå~åxfl "≥Å¡_çOKåÅx „ѨÉèí∞`åfixfl ã¨∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì 2014
=∂iÛÖ’ P^ÕtOzOk. nO`À ZÖòl˜ ÉϺO‰õΩÖ’
MÏ`åÅ∞#fl 26 =∞Ok ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ ¿Ñ~°¡`À ‰õÄ_ç#

12. 14 #_»∞ã¨∞Î#fl`≥ÅOQÍ} [#=i 2015
*Ïa`å#∞ ˆHO„^ŒO U„Ñ≤ÖòÖ’ HÀ~°∞ì‰õΩ JO^Œ*Ëã≤Ok. giÖ’
18 =∞Ok „áêã≤‰õĺ+¨<£#∞ Z^Œ∞~˘¯O@∞<åfl~°x, giÖ’
XHõ~°∞ =∞~°}˜OKå~°x `≥eÑ≤Ok. =∞~À Zxq∞k =∞Ok
MÏ`åÅ∞ K«@ì|^Œú"≥∞ÿ#=x q=iOzOk. 2011, AÖˇ·Ö’
`åxzÛ# L`«Î~°∞fiʼnõΩ ˆHO„^ŒO Hõ@∞ì|_»Hõ áÈ=_®xfl
ã¨∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì 2014, U„Ñ≤ÖòÖ’ `«Ñ¨ÙÊѨ˜ìOk. i=Óº Ñ≤˜+¨<£
¿Ñ~°∞`À „ѨÉèí∞`«fiO `«=∞ P^ÕâßÅ#∞ J=∞Å∞ KÕÜ«∞_»O ÖË^Œx,
Wk HÀ~°∞ì kèHõ¯~°} `«Ñ¨Ê =∞~˘Hõ˜ HÍ^Œx Ü«ÚÑ≤Z
„ѨÉèí∞`«fiOÃÑ· P„QÆǨÏO =ºHõÎO KÕã≤Ok.
"Õ∞ <≥ÅÖ’ ˆHO„^ŒOÖ’ #ˆ~O„^Œ "≥∂_ô „ѨÉèí∞`«fiO H˘Å∞=Ù
fi# J#O`«~°O ã≤ò#∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«∞_»O [iyOk.
[ã≤ìãπ ZO.a.ëê K≥·~°‡<£QÍ, Ѩ™êÜ«∞`ü "≥·ãπK≥·~°‡<£QÍ nxx
D U_®k "Õ∞ 27# U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞. ã≤òÖ’ q∞QÆ`å
ã¨Éèí∞ºÅ∞ Ô~"≥#∂ºâßY HÍ~°º^Œi≈, i[~üfi ÉϺOH± _çѨӺ©
QÆ=~°fl~ü, WO@e*ˇ<£û |∂º~À _≥·Ô~Hõì~ü, Z<£á¶È~üû"≥∞Oò _≥·Ô~Hõì~ü,
ã≤aS _≥·Ô~Hõì~ü, ã‘a_ç˜ Kè≥·~°‡<£, <å~À¯˜H±û HõO„’Öò |∂º~À
_≥·Ô~Hõì~ü [#~°Öò, Ô~"≥#∂º WO@e*ˇ<£û _≥·Ô~Hõì~ü [#~°Öò,
ÃѶ·<åx¬Ü«∞Öò WO@e*ˇ<£û Ü«¸xò _≥·Ô~Hõì~ü, ~å (sÃã~üÛ
JO_£ J<åeã≤ãπ qOQ∑) _≥·Ô~Hõì~ü, ã≤a_ç˜ *Ï~ÚOò Ãã„Hõ@s,
ˆHO„^Œ „Ѩ`«ºHõ∆É’~°∞¤ K≥·~°‡<£QÍ Ñ¨xKÕã≤ Ѩ^Œg q~°=∞}
á⁄Ok# ÔHg KÒ^Œi ã≤ò‰õΩ ã¨ÅǨ^•~°∞_çQÍ Ñ¨x
KÕÜ«∞#∞<åfl~°∞.
"≥∂_ô „ѨÉèí∞`«fiO q^ÕâßÖ’¡x ÉϺO‰õΩÖ’¡ MÏ`åÅ∞#fl
"åiH˜ ã¨O|OkèOz ¿Ñ~°¡#∞ "åiÃÑ· „áêã≤‰õĺ+¨<£ P~°OÉèí"≥∞ÿ#
`«~°∞"å`« |Ç≤Ï~°æ`«O KÕ™êÎ=∞ JHÀì|~ü 24# HÀ~°∞ì‰õΩ `≥eÑ≤Ok.
JO`ÕQÍHõ *Ïa`åÖ’ L#fl"å~°O^Œi ¿Ñ~°¡#∞ "≥Å¡_çOK«_®xH˜
HÍxÊù_≥x¬Ü«∂Å© HÍ¡A J_»∞¤=ã¨∞ÎO^Œ#fl Ü«ÚÑ≤Z „ѨÉèí∞`«fi
"å^Œ##∞ „Ѩã¨∞Î`« „ѨÉèí∞`«fiO qxÑ≤OzOk. 2011, AÖˇ·
<å˜ ã¨∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì L`«Î~°∞fiÅ#∞ ã¨=iOKåÅx HÀ~°∞`«∂ ˆHO„^Œ
„ѨÉèí∞`«fiO XHõ Ñ≤˜+¨<£#∞ ^•YÅ∞ KÕã≤Ok. HÍxÊù_≥x¬Ü«∂Å©
HÍ¡A ÖˉõΩO_® U ^Õâ◊O ‰õÄ_® q^Õj MÏ`åÅ∞#fl "åi
ã¨=∂Kå~åxfl "≥Å¡_çOKÕO^Œ∞‰õΩ ã¨O|OkèOz# XѨÊO^•ÅÃÑ·
ã¨O`«HõO KÕÜ«∞É’^Œx `≥eÑ≤Ok. HÍO„ÔQãπ JkèHÍ~°OÖ’
=ÙO_»QÍ 2011 EÖˇ· 4# q^Õj ÉϺO‰õΩÅÖ’x #Å¡_»|∞ƒ
q+¨Ü«∞"≥∞ÿ ã¨∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì KÕuÖ’ z"å@∞¡ ux =ÙOk. HÍQÍ,
<Õ_»∞ ã¨∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì áêʼnõΩÅ f~°∞ÃÑ· =∞O_çѨ_çOk. D
q^èŒOQÍ ZOÑ≤Hõ KÕã≤# f~°∞Ö’ H˘kÌ ¿Ñ~°¡#∞ |Ü«∞@Ãјì
KÕ`«∞Å∞ ^Œ∞Å∞ѨÙHÀ K«∂ã≤# „ѨÉèí∞`åfixfl Jk xÅnã≤Ok.
g∞~°∞ #Å¡_»|∞ƒ Ü«∞[=∂#∞ʼnõΩ ZO^Œ∞‰õΩ Q˘_»∞QÆ∞
Ѩ_»∞`«∞<åfl~°O@∂ c*ËÑ‘ áêʼnõΩÅ#∞ Jk Hõ_çˆQã≤Ok.
#Å¡ _»|∞ƒÃÑ· _˘Å¡ "å^Œ#Å∞ :
ã¨~å¯~°∞ Hõà◊√¡QÆÑ≤Ê q^ÕâßʼnõΩ `«~°e# ÅHõ∆Å HÀ@¡ #Å¡
_»|∞ƒ#O`å "≥#‰õΩ¯ fã¨∞‰õΩ~å=_»O`Àáê@∞, #Å¡ ‰õΩÉË~°∞
ÅO^Œih K«@ìO=ÚO^Œ∞ xÅɡ˜ì tH˜∆OѨ*Ë™êÎ=∞x "≥Ú#fl˜
™ê~°fi„uHõ ZxflHõÖ’¡ KÕã≤# â◊Ѩ^ä•Åhfl L`«Î É’Å∞=∂@Åx,
_»OÉÏKå~° „ѨHõ@#Åx, Zh¤ÜÕ∞ „ѨÉèí∞`«fiO
x~°∂Ñ≤OK«∞‰õΩOk. #Å¡ ^èŒ<åxfl "≥#H˜¯ `≥Ñ≤ÊOKÕ „Ѩܫ∞`åflÅ∞
Ѷ¨e¿ãÎ „Ѩu áœ~°∞xH˜ ~°∂. 15 ÖHõ∆Å "≥Ú`«ÎO JO^Œ∞`«∞O^Œ#fl
„ѨKå~°O ZxflHõÅ =ÚO^Œ∞ [iyOk. WѨC_Õ"≥∂ q^Õj
ÉϺO‰õΩÖ’¡ #Å¡ ^èŒ<åxfl ^•K«∞‰õΩ#fl MÏ`å^•~°∞Å¿Ñ~°∞¡
"≥Å¡_çOK«ÖË=∞x, JÖÏ KÕ¿ãÎ Jk W`«~°^ÕâßÅ`À ‰õΩ^Œ∞~°∞Û‰õΩ#fl
^ŒfiO^ŒÑ¨#∞flÅ x~À^èŒHõ XѨÊO^ŒO (_ç˜ZZ) LÅ¡OѶ≤∞Oz
#@¡=Ù`«∞O^Œx #ˆ~O„^Œ"≥∂_ô „ѨÉèí∞`«fiO JHÀì|~ü 24 <å_»∞
ã¨∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì‰õΩ q#flqOzOk. „Ѩ}Éò =ÚYs˚ Pi÷Hõ=∞O„uQÍ
2011 EÖˇ· 4# áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ Uq∞ "å^Œ#Å∞
qxÑ≤OKå~À J"Õ Jaè„áêÜ«∂Å#∞ „ѨÉèí∞`«fiO `«~°Ñ¨Ù#
JÏsfl [#~°Öò =Ú‰õΩÖò ~ÀǨÏ`«y ã¨∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì
=ÚO^Œ∞OKå~°∞. q^ÕâßÖ’¡ #Å¡ ^èŒ#O ^•K«∞‰õΩ#fl"å~°O@∂
Zxq∞k =∞Ok *Ïa`å`À ã¨~Àfi#fl`« <åºÜ«∞™ê÷#O =ÚO^Œ∞
JHÀì|~ü 27# ˆHO„^Œ Pi÷Hõ =∞O„u`«fi âßY ^•YÅ∞ KÕã≤#
JѶ≤_»qò ^Õâ◊ „Ѩ[Å<Õ HÍ^Œ∞... c*ËÑ‘ ã‘xÜ«∞~ü <Õ`«Å#∞
‰õÄ_® k„Qƃù=∞ѨizOk. "åã¨Î"åxH˜ JѶ≤_»qòÖ’ L#flq
=¸_»∞ ¿Ñˆ~¡. giÖ’ XHõ~°∞ _®|~ü ã¨Oã¨÷‰õΩ K≥Ok# =∂r
_≥·Ô~Hõì~ü „ѨnÑπ |~°‡<£HÍQÍ, =∞~˘Hõ~°∞ |∞eÜ«∞<£ "åºáêi
ѨOHõ*ò Ö’kèÜ«∂, =¸_À =ºH˜Î QÀ"å‰õΩ K≥Ok# "åºáê~°"Õ`«Î
~å^è• ˜O|∂¡, P"≥∞ ã¨Oã¨÷Ö’x =∞~À J~Ú^Œ∞QÆ∞~°∞ _≥·Ô~Hõì~°∞¡.
"≥Ú`åÎxH˜ D #Å¡_»|∞ƒ =º=Ǩ~°=∞O`å 'QÆ[O q∞^䌺...
ѨÖÏÜ«∞#O q∞^䌺— `«~°Ç¨Ö’ ™êQÆ∞`«∞#fl@∞¡ Hõ#|_»∞`«∞#flk.
q^ÕâßÖ’¡ #Å¡^èŒ#O JOâ◊OÃÑ· ~å[H©Ü«∞OQÍ ^èŒfi["≥∞uÎ
Ü«Ú.Ñ≤.Z. „ѨÉèí∞`åfixfl H͉õΩO_® `«=∞‰õΩ JkèHÍ~°q∞¿ãÎ
100 ~ÀAÖ’¡ #Å¡_»|∞ƒ#∞ "≥#‰õΩ¯ `≥™êÎ=∞#fl a*ˇÑ≤ <Õ`«Å‰õΩ
WѨÙÊ_»∞ TÑ≤~å_»@O ÖË^Œ∞. #Å¡ ‰õΩÉË~°∞Å ¿Ñ~°∞¡ "≥Å¡_ç¿ãÎ
HÍO„ÔQãπ áêsì W|ƒO^Œ∞Ö’¡ Ѩ_»∞`«∞O^Œx Pi÷Hõ=∞O„u
J~°∞}ü*ˇ·©¡ WOHÍ ~å[H©Ü«∞ K«=∞`å¯~åÅ∞ KÕã¨∞Î<åflˆ~QÍx
¿Ñ~°∞¡ "≥Å¡_çOK«ÏxH˜ =ÚO^Œ∞‰õΩ~å=@O ÖË^Œ∞. Jxfl ¿Ñ~°∞¡
"≥Å¡_çOK«ÏxH˜ W|ƒOkÖË^Œx c*ËÑ‘ <Õ`« ã¨∞„|=∞}º™êfiq∞
J<åfl~°∞. [~°‡h ÉϺO‰õΩÖ’¡ #Å¡^èŒ<åxfl ^•z# ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ
¿Ñ~°∞¡ "≥Å¡_çOKåÅx HÀ~°∞`«∂ „Ѩã≤^Œú <åºÜ«∞"åk
~åO*ˇ~î°‡ÖÏh 2014 U„Ñ≤ÖòÖ’ ã¨∞„Ñ‘OHÀ~°∞ìÖ’ "åº[ºO
^•YÅ∞ KÕÜ«∞QÍ, '"åiÃÑ· ^Œ~åºÑ¨ÙΠѨÓiÎ J~Ú#O^Œ∞# P
Ѩ„`åÅ#∞, ã¨=∂Kå~åxfl Ñ≤˜+¨#~ü‰õΩ W"åfiÅx— ã¨∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì

13. 15#_»∞ã¨∞Î#fl`≥ÅOQÍ}[#=i 2015
"Õ∞ 1# L`«Î~°∞fi *ÏsKÕã≤Ok. #Å¡ ‰õΩÉË~°∞Å#∞ „ѨÉèí∞`«fiO
L^ÕÌâ◊ѨÓ~°fiHõOQÍ ~°H˜∆™ÈÎO^Œx P áêsì #∞O_ç |Ç≤Ï+¨¯ $`«∞_≥·#
ã¨∞„Ѩã≤^Œú ÖÏÜ«∞~ü ~åO *ˇ~î°‡ÖÏh q=∞i≈ã¨∞Î<åfl~°∞. "≥∂_ô
„ѨÉèí∞`«fiO `«~°Ñ¨Ù# bKü@<£ ÉϺO‰õΩÖ’ ÉèÏ~°fÜ«∞ MÏ`å^•~°∞
ʼnõΩ ã¨O|OkèOz [~°‡h JkèHÍ~°∞ezÛ# ã¨=∂Kå~åxfl
|Ç≤Ï~°OQÆ Ñ¨~°K«@O _ç˜ZZ XѨÊO^ŒO „ѨHÍ~°O
™ê^茺OHÍ^Œx, ^•xfl Ѩ#∞fl J=ã¨~åʼnõΩ =∂„`«"Õ∞
LѨÜ≥∂yOKåÅx, JO^Œ∞=Å¡ ã¨∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì `«# 2014
"Õ∞ 1= `Õn L`«Î~°∞fi#∞ ã¨=iOKåÅx JÏsfl [#~°Öò
^èŒ~å‡ã¨<åxfl ã¨∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì#∞ HÀ~å~°∞. Wk <Õ~°ã¨∞÷Å
Ñ≤˜+¨<£ÖÏQÍ =ÙO^Œx "åºMϺxOz# ~åO*ˇ~î°‡ÖÏh, ^•xfl
u~°ã¨¯iOKåÅx HÀ~å~°∞. =¸_»∞ ¿Ñ~°∞¡ =∂„`«"Õ∞
"≥Å¡_çOK«@O H˘O_»#∞ „`«qfi ZÅ∞Hõ#∞ Ѩ˜ì# K«O^ŒOQÍ
LO^Œx PÜ«∞# Z^ÕÌ"å KÕâß~°∞.
QÆ∞ѨÎ^èŒ#OÃÑ· Pk#∞Oz áêʼnõΩÅ "≥·Yi XHõÖψQ
L#flk. qѨHõ∆OÖ’ L#flѨC_»∞ UOK≥Ñ≤Ê<å JkèHÍ~° Ñ‘~î°O
ZˆH¯ã¨iH˜ JO^Œ~°∂ XˆHÖÏ =∂Ï¡_»∞`«∞<åfl~°∞. „ѨuѨHõ∆OÖ’
LO_»QÍ #Å¡_»|∞ƒ QÆ∞iOz LѨ<庙êezÛ# c*ËÑ‘ WѨC_»∞
JK«ÛO HÍO„ÔQãπ ÉèÏ+¨#∞ ѨÙ}˜H˜Ñ¨ÙK«∞Û‰õΩx =∂Ï¡_»∞`«∞#flk.
P<å˜ c*ËÑ‘ áê„`«#∞ WѨC_»∞ HÍO„ÔQãπ ã¨=∞~°÷=O`«OQÍ
áÈ+≤ã¨∞Î#flk. H˘xfl ^ÕâßÅ`À =∞#‰õΩ#fl ^ŒfiO^Œ Ѩ#∞flÅ
ZQÆ"Õ`« x~À^èŒHõ XѨÊO^ŒO (_ô©UU) HÍ~°}OQÍ PÜ«∂
^ÕâßÖ’¡ #Å¡ _»|∞ƒ ^•K«∞‰õΩ#fl"åi ¿Ñ~°∞¡ "≥Å¡_çOK«ÖËx
xã¨ûǨÜ«∞ ã≤÷uÖ’ L<åfl=∞x Z<£_çU „ѨÉèí∞`«fiO ã¨∞„Ñ‘O
HÀ~°∞ì‰õΩ q#flqOK«∞‰õΩOk. W^Õg∞ H˘`«Î "å^Œ# HÍ^Œ∞.
Ô~O_Õà◊¡„H˜`«O JѨʘ ˆHO„^Œ Pi÷Hõ=∞O„u „Ѩ}Éò =ÚYs˚
#Å¡ _»|∞ƒÃÑ· âıfi`«Ñ¨„`«O q_»∞^ŒÅKÕã¨∂Î D =∂>Ë
áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ K≥áêÊ~°∞. 81 ^ÕâßÅ`À ‰õΩ^Œ∞~°∞Û‰õΩ#fl ^ŒfiO^Œ
Ѩ#∞flÅ x"å~°} XѨÊO^ŒO ^•fi~å, <åÅ∞QÆ∞ ÉϺO‰õΩÅ`À
‰õΩ^Œ∞~°∞Û‰õΩ#fl Ѩ#∞fl ã¨=∂Kå~° |kb XѨÊO^ŒO ^•fi~å
ZO`À ã¨=∂Kå~åxfl ~å|Ïì=∞x, J~Ú`Õ XѨÊO^•Å
HÍ~°}OQÍ ã¨=∂Kå~°OÖ’x ¿Ñ~°¡#∞ "≥Å¡_çOK«_»O ™ê^茺
Ѩ_»@OÖË^Œx `≥eáê~°∞. #Å¡_»|∞ƒ ‰õÄ_»Éˇ@ì_®xfl ˆH=ÅO
Ѩ#∞fl ZQÆ"Õ`«QÍ =∂„`«"Õ∞ ѨiQÆ}˜OK«=^ŒÌx ã¨∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì
P HÍÅOÖ’<Õ K≥Ñ≤ÊOk. J~Ú<å áêʼnõΩÅ∞ Ѩ^Õ Ñ¨^Õ P
^À=<Õ ZOK«∞‰õΩO@∞<åfl~°∞.
q^ÕâßÖ’¡ #Å¡^èŒ#O ^•z# ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ ¿Ñ~°¡Ö’
=¸_»∞ =∂„`«"Õ∞ "≥Å¡_çOz, Jxfl ¿Ñ~°∞¡ "≥Å¡_çOKåÅ#fl
`«=∞ QÆ`« L`«Î~°∞fi#∞ áê˜OK«‰õΩO_® ^•xfl ã¨=iOKåÅx
HÀ~°∞`«∞#fl ˆHO„^Œ „ѨÉèí∞`«fiOÃÑ· ã¨∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì P„QÆǨÏO
=ºHõÎOKÕã≤Ok. "≥O@<Õ Jxfl ¿Ñ~°¡#∞ ã‘Å∞¤Hõ=~üÖ’ HÀ~°∞ì‰õΩ
ã¨=∞iÊOKåÅx „Ѩ^è•# <åºÜ«∞=¸iÎ ÃÇÏKü.ZÖò.^Œ`«∞Î
J^茺Hõ∆`« =Ç≤ÏOz# „uã¨Éèíº ^èŒ~å‡ã¨#O „ѨÉèí∞`åfixfl
P^ÕtOzOk. ''Jxfl ¿Ñ~°∞¡ "≥Å¡_çOK«ÏxH˜ QÆ`«OÖ’
Ü«Ú.Ñ≤.Z.„ѨÉèí∞`«fiO JOwHõiOzOk. WѨÙÊ_»∞ g∞Ô~O^Œ∞‰õΩ
("Õ∞ 1 L`«Î~°∞fi‰õΩ) ã¨=~°}Å∞ HÀ~°∞`«∞<åfl~°∞? g∞~°∞
^Œ~åºÑ¨ÙÎKÕ¿ãÎ Jk <å rq`« HÍÅOÖ’ ѨÓiÎHÍ^Œ∞. ^Œ~åºÑ¨ÙÎ
W|ƒOk g∞‰õΩ J=ã¨~°O ÖË^Œ∞. #Å¡^èŒ#O "≥#‰õΩ¯
fã¨∞‰õΩ~å=ÏxH˜ "Õ∞=Ú ã≤ò U~åÊ@∞ KÕâßO. „ѨÉèí∞`«fiO
^•xH˜ ã¨Ç¨ÏHõiOKåe. (q^ÕâßÅ`À XѨÊO^•Å‰õΩ
ã¨O|OkèOz) J@∞=O˜ ã¨=∞㨺Å∞ =zÛ#ѨÙÊ_»∞ "Õ∞=Ú
K«∂ã¨∞‰õΩOÏO—— Jx „Ѩ^è•# <åºÜ«∞=¸iÎ Hõ@∞=ÙQÍ
K≥áêÊ~°∞. ã¨∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì P^Õâß#∞™ê~°O q^ÕjÉϺO‰õΩÖ’¡
MÏ`åÅ∞#fl 627 =∞Ok ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ *Ïa`å#∞ ˆHO„^Œ
„ѨÉèí∞`«fiO JHÀì|~ü 29# JO^Œ*Ëã≤Ok. MÏ`å^•~°∞Å
q=~åÅ∞ =∂„`«O |Ç≤Ï~°æ`«O HÍ=_»O ÖË^Œ∞. ã‘Å∞¤Hõ=~À¡
JOk# P q=~åÅ∞ „Ѩ`ÕºHõ ^Œ~åºÑ¨ÙÎ |$O^ŒO (ã≤ò) =^ŒÌ
=∂„`«"Õ∞ LOÏ~Ú. ã≤ò x~°‚Ü«∞O "Õ∞~°‰õΩ Z<£á¶È~üû"≥∞Oò
_≥·Ô~Hõìˆ~ò, ÃãO„@Öò |∂º~À PѶπ W<≥fiã≤ìˆQ+¨<£ (ã‘cS)ʼnõΩ
D q=~åÅ∞ JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’H˜ =™êÎ~Ú. D *Ïa`åÖ’
H˘`«Î q+¨Ü«∞=∞O@∂ Ug∞ ÖË^Œh, P ¿Ñ~°¡hfl `«=∞ =^ŒÌ
L<åflÜ«∞x ã≤ò Jkè<Õ`« [ã≤ìãπ ZO.a.ëê "åºMϺxOK«_»O
=∞~˘Hõ Ѩi}Ï=∞O.
QÆ`« P~°∞ U_»∞ ^ŒâßÉÏÌÅ HÍÅOÖ’ ~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞‰õΩÅ
z`«Îâ◊√kúÖËg∞, HÍ~˘Êˆ~ò~°OQÆO ^Œ∞~åâ◊, JkèHÍ~°QÆ}O
Jqh`«∞Å =Å# ÅHõ∆Å HÀ@¡ ~°∂áêÜ«∞Å „Ѩ*Ï^èŒ#O
„Ѩ[ʼnõΩ K≥O^Œ‰õΩO_® ^˘OQÆ MÏ`åÅ∞QÍ q^Õj
ÉϺO‰õΩÅÖ’H˜ `«~°eáÈ~ÚOk. q^ÕâßÖ’¡ J„Hõ=∞OQÍ ^èŒ#O
^•K«@=∞O>Ë ^Õâ◊ ã¨OѨ^Œ#∞ H˘Å¡Q˘@ì@O`À ã¨=∂#O,
J@∞=O˜ =º‰õΩÎÅ∞ "åÔ~=Ô~·<å–Pi÷Hõ <Õ~°ã¨∞÷Å∞ J=Ù`å~°∞.
HÍx qëê^Œ"Õ∞q∞@O>Ë "å~°∞ ^Õâ◊OÖ’ ÃÑ^ŒÌ =∞#∞+¨µÅ∞QÍ
K«ÖÏ=∞}© J=Ù`«∞<åfl~°∞. J@∞=O˜ "å~°∞ „Ѩ^è•# ~å[H©Ü«∞
áêsìÖˇ·# c*ËÑ‘, HÍO„ÔQãπʼnõΩ q∞„`«∞Å∞, ÉèÏsQÍ q~åàÏÅ
„Ѩ^•`«Å∞ ‰õÄ_® J~Ú=ÙOÏ~°∞. #Å¡^èŒ#O F@¡ H˘~°‰õΩ
L^ÕÌtOz# ~å[H©Ü«∞ J„ã¨ÎOQÍ =∂~°@O ^Œ∞~°^Œ$+¨ìHõ~°O.
#Å¡^èŒ#O MÏ`å^•~°∞QÍ „ѨÉèí∞`«fiO "≥Å¡_çOz# QÀ"å "≥∞ÿxOQ∑
=@=$Hõ∆O ˜OÉ’¡ ZO@~ü„ÃÑ·*ˇãπ "Õ∞<ÕlOQ∑ _≥·Ô~Hõì~ü ~å^èŒ
Zãπ ˜OÉ’¡ 2004–11 =∞^茺 c*ËÑ‘H˜ ~°∂. 1.18 HÀ@∞¡,
HÍO„ÔQãπ‰õΩ ~°∂. 65 ÅHõ∆Å∞ q~åàÏezÛ#@∞¡ (Wk
`≥Å¡^èŒ#"Õ∞) Z_çP~ü "≥Å¡_çOK«@O QÆ=∞<å~°›O. JO^Œ∞=Å¡
„Ѩ^è•# <åºÜ«∞=¸iÎ "åºMϺxOz#@∞¡ nxÃÑ· ã≤aS ÖË^•
=∞~À „ѨÉèí∞`«fi U*Ëhû ^Œ~åºÑ¨ÙÎ KÕ¿ãΠѨÙ+¨¯~åÅ∞ QÆ_çz<å

14. 16 #_»∞ã¨∞Î#fl`≥ÅOQÍ} [#=i 2015
"åã¨Î"åÅ∞ "≥Å∞QÆ∞Ö’H˜ ~å=Ù. ã¨∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì Ѩ~°º"ÕHõ∆}Ö’
ã≤ò ^Œ~åºÑ¨ÙÎ L`«Î=∞O.
#Å¡^èŒ#O "≥eH˜f`«Ö’ QÀѨº`«, QÆ∞@∞ì J<Õ Ñ¨^•Å
q<åºã¨O`À #Å¡^èŒ#OÃÑ· Hõiî# K«~°ºÅ#∞ fã¨∞HÀÖËHõ
áÈ`«∞<åfl=∞x „ѨÉèí∞`«fiO K≥ѨÙ`ÀOk. J~Ú`Õ WO^Œ∞‰õΩ
q~°∞^ŒúOQÍ J"≥∞iHÍÖ’ <åºÜ«∞™ê÷<åÅ∞ q[Ü«∞=O`«OQÍ
#Å¡^èŒ<åxfl "≥eH˜fÜ«∞QÆeQÍ~Ú. =∞# „ѨÉèí∞`åfiÅ∞ #Å¡
_»|∞ƒ q+¨Ü«∞OÖ’ „Ѩ^Œi≈ã¨∞Î#fl ™êz"Õ`« "≥·Yi=Å¡ WѨʘˆH
q^Õj ÉϺO‰õΩÖ’¡x 60 âß`«O #Å¡ _»|∞ƒ ~°OQÆ∞ =∂~°∞Û‰õΩx
Z’ "≥o¡áÈ~ÚOk. MÏ`å^•~°¡O^ŒiH© =∂i# x|O^èŒ#Å#∞
q=iOz _»|∞ƒ LOK«∞‰õΩOÏ~À, Ѩ@∞ìÔHàÏÎ~À g∞ W+¨ì=∞x
ã≤fiãπ ÉϺO‰õΩÅ∞ `«=∞ ^èŒ~°‡OQÍ =~°Î=∂#O ѨOÑ≤OKå~Ú.
JO>Ë q∞ye# 40 âß`«O _»|∞ƒ ‰õÄ_® JHõ¯_ç#∞Oz
`«~°eáÈÜÕ∞ „Ѩ=∂^ŒO LO@∞Ok. ã≤fiãπ ÉϺO‰õΩÖ’¡ 2006
<å˜H˜ "≥Ú`«ÎO ~°∂. 23,373 HÀ@¡ #Å¡ ^èŒ#O L#fl^Œx...
Jk 2010<å˜H˜ ~°∂. 9,295 HÀ@¡‰õΩ `«yæáÈ~ÚO^Œx
„Ѩ}Éò âıfi`«„Ѩ`«O „ѨHõ˜OzOk. q^Õj ÉϺO‰õΩÖ’¡ x~°∞_»∞
"≥Ú`«ÎOg∞^Œ ~°∂. 14,000 HÀ@∞¡ L#fl^Œx `ÕeO^Œx D
=∞^èÕº F Ѩ„uHõ "≥Å¡_çOzOk. WÖÏ WO`« ã¨=∞Ü«∞q∞zÛ,
WO`« ǨÏ_®=Ù_çKÕã≤ ZHõ¯_ç"å~°Hõ¯_» ã¨~°∞̉õΩ<åflHõ "≥Ú‰õΩ¯|_çQÍ
„ѨHõ˜Oz# ¿Ñ~°¡=Å¡ Ѷ¨e`«O LO@∞O^Œx ˆHO„^Œ „ѨÉèí∞`«fi"≥∞ÿ<å
#=Ú‡`«∞#fl^•? J<Õ J#∞=∂#O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. q^Õj
ÉϺO‰õΩÖ’¡ #Å¡_»|∞ƒ ^•K«∞‰õΩ#fl „Ѩ=ÚY∞Ö’¡ H©ÅHõ
áêi„âßq∞Hõ"Õ`«ÎÅ∞, ~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞‰õΩÅ∞ L<åfl~°x XHõѨHõ¯
=^ŒO`«∞Å∞ +≤HÍ~°∞¡ KÕã¨∞ÎO_»QÍ ^•xÃÑ· ã¨Ê+¨ì`«hÜ«∞‰õΩO_®
KÕ¿ã ZÖÏO˜ q<åºã¨"≥∞ÿ<å Z=ih PHõ@∞ìHÀ^Œ∞. '¿Ñ~°∞¡
"≥Å¡_ç™êÎO... HÍh, ^Œ~åºÑ¨ÙΠѨÓiÎ HÍ"åe, Kåi˚+‘@∞¡
^•YÅ∞ KÕÜ«∂e. JO^Œ∞‰õΩ WOHÍ =º=kè HÍ"åe— Jx
c*ËÑ‘ <Õ`«Å∞ K≥|∞`«∞<åfl~°∞. P MÏ`åÖ’¡ 㨄Hõ=∞"≥∞ÿ#q,
J„Hõ=∞"≥∞ÿ#q Uq∞Ö’ xQÆ∞æ `ÕÅÛ_®xH©, "å˜Ö’x #Å¡
^èŒ<åxfl „^èŒ∞gHõiOK«_®xH˜ KåÖÏ ã¨=∞Ü«∞O Ѩ_»∞`«∞Ok.
W^ŒO`å `ÕÖË Ö’Ñ¨Å ã¨^Œ~°∞ MÏ`åÅ #∞Oz _»|∞ƒ Ô~Hõ¯Å∞
Hõ@∞ì‰õΩx ZyiáÈ=K«∞Û =∞~À"≥·Ñ¨Ù ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ∞ `«=∞ _»|∞ƒ
"åѨã¨∞ KÕã¨∞HÀ"åÅx q^Õj ÉϺO‰õΩÅ∞ XuÎ_ç KÕã¨∞ÎO_»@O
QÆ=∞<å~°›O.
q^ÕâßʼnõΩ `«~°e"≥o§# #Å¡_»|∞ƒ ZѶπ_ôSÅ ~°∂ѨOÖ’
uiy ^Õâ◊OÖ’xH˜ „Ѩ"Õtã¨∞Î#fl^Œx... iÜ«∞ÖòZ¿ãìò,
|OQÍ~°O „HõÜ«∞q„HõÜ«∂Ö’¡ #Å¡^èŒ#O =¸ÖÏÅ∞<åflÜ«∞x
„Ѩ}Éò âıfi`«Ñ¨„`«O K≥Ñ≤ÊOk. ^•xH˜ ã¨O|OkèOz WѨʘ
=~°‰õÄ fã¨∞‰õΩ#fl xiÌ+¨ì K«~°ºÖËq∞’ J~°∞}ü*ˇ·©¡ ‰õÄ_®
K≥ѨÊÖË^Œ∞. WO`«‰õÄ ^Õâ◊OÖ’ #Å¡^èŒ# ‰õΩÉË~°∞Å∞ "≥Ú`«ÎO
ZO`«=∞Ok L<åfl~°∞, "åi ¿Ñ~°¡`À Zxfl *Ïa`åÅ∞
"≥Å∞=_®¤~Ú, "å˜Ö’ ^Õxfl „ѨÉèí∞`«fiO ã¨∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì
^èŒ~å‡ã¨<åxH˜ JO^Œ*Ëã≤O^Œ#fl „Ѩâ◊flÅ∞ „Ѩ[Å =∞#ã¨∞Ö’¡
u~°∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú. „Ѩã¨∞Î`«O #Å¡ ‰õΩÉË~°∞ʼnõΩ ã¨O|OkèOz#
Ô~O_»∞ *Ïa`åÅ∞ „ѨÉèí∞`«fiO KÕuÖ’ L<åfl~Ú. "≥Ú^Œ˜k,
ÃÇÏKü.Zãπ.a.ã≤. ÉϺO‰õΩÖ’ MÏ`åÅ∞#fl "åi *Ïa`å,
Ô~O_Àk, eH±>ˇ<£Ããì~Ú<£ (ã≤fi@˚~å¡O_£, P„ã≤ìÜ«∂Å =∞^茺QÆÅ
z#fl^Õâ◊O)Ö’x ZÖò.l.˜ ÉϺO‰õΩ *Ïa`å, D Ô~O_»∞
*Ïa`åÅ#∞ P ÉϺO‰õΩÅ L^ÀºQÆ∞Å∞ `«ã¨¯iOz, Ö’HÍxH˜
"≥Å¡_ç KÕâß~°∞. Wq H͉õΩO_® =¸_À *Ïa`å XHõ@∞Ok.
Jk qq^èŒ ^ÕâßÅ`À ÉèÏ~°`ü ‰õΩ^Œ∞~°∞Û‰õΩ#fl 72 ^ŒfiO^Œ
Ѩ#∞flÅ XѨÊO^•Å H˜O^Œ JOk# MÏ`å^•~°∞Å *Ïa`å.
ã¨∞„Ñ‘OHÀ~°∞ìÖ’ Hõ^äŒ „Ѩã¨∞Î`åxH˜ ÃÇÏKü.Zãπ.a.ã≤. *ˇh"å
âßYÖ’x MÏ`å^•~°∞Å *Ïa`å K«∞@∂ì u~°∞QÆ∞`ÀOk.
2006Ö’ XHõ L^Àºy nxfl JѨǨÏiOz, „ÃѶOz
JkèHÍ~°∞ʼnõΩ q„Hõ~ÚOKå_»∞. ZÖò.l.˜. ÉϺO‰õΩ
MÏ`å^•~°∞Å *Ïa`å#∞ [~°‡<£ „ѨÉèí∞`«fiO 2008Ö’ ÉèÏ~°`«
„ѨÉèí∞`åfixH˜ JO^Œ*Ëã≤Ok. "åi ¿Ñ~°¡#∞ |Ü«∞@ÃÑÏìÅx
ã¨∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì D U_®k U„Ñ≤ÖòÖ’ ÉèÏ~°`« „ѨÉèí∞`åfixfl XuÎ_ç
KÕÜ«∞QÍ, "Õ∞ <≥ÅÖ’ P *Ïa`å#∞ „ѨÉèí∞`«fiO "≥Å¡_çOzOk.
Wk Ô~O_»∞ ^ÕâßÅ =∞^茺 ‰õΩki# Ѩ#∞fl XѨÊO^•xfl
LÅ¡OѶ≤∞OK«_»"Õ∞#x [~°‡h x~°ã¨# `≥ÅÑ≤Ok. J#fl@∞ì,
^Œ∞ÉÏÜü∞, ã≤OQÆѨÓ~ü, ǨOHÍOQ∑, =i˚<£ n=ÙÖ’¡#∂
ÉèÏ~°fÜ«ÚʼnõΩ #Å¡^èŒ# MÏ`åÅ∞<åfl~Ú. =∞~À"≥·Ñ¨Ù „á¶ê<£û
628 =∞Ok ÃÇÏKü.Zãπ.a.ã≤. MÏ`å^•~°∞Å *Ïa`å#∞
2011Ö’ ÉèÏ~°`ü‰õΩ JO^Œ*Ëã≤Ok. „ѨÉèí∞`«fiO nxfl ã¨∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì
xÜ«∞q∞Oz# 'ã≤ò—‰õΩ D U_®k E<£Ö’ ã¨=∞iÊOzOk.
P *Ïa`åÖ’ 613 =∞Ok =º‰õΩÎÅ∞, 15 HõOÃÑhÅ∞, „@ã¨∞ìÅ
q=~åÅ∞ L<åfl~Ú. "åiÖ’ 289 =∞Ok =º‰õΩÎÅ MÏ`åÖ’¡
ZO`≥O`« _»|∞ƒ LO^Œ#fl q=~åÅ∞ =∂„`«O ÖË=Ù. z=~°‰õΩ
120=∞OkÃÑ· =∂„`«"Õ∞ ^Œ~åºÑ¨ÙÎ KÕѨ>Ëì gÅ∞Ok.
'JkèHÍ~°OÖ’H˜ ~åQÍ<Õ "≥Ú`«ÎO #Å¡ _»|∞ƒ#∞ "≥#H˜¯
~°Ñ≤Ê™êΗ=∞O@∂ ZxflHõÅ "Õà◊ "≥∂_ô KÕã≤# "åQÍÌ#O
U"≥∞ÿO^ŒO@∂ „ѨuѨH∆ÍÅ∞ =ÚHõÎ HõO~î°O`À q~°∞K«∞Ѩ_»∞`«∞#fl
<ÕѨ^䌺OÖ’, ^•xH˜ ã¨=∂^è•#OQÍ JѨʒ¡ „Ѩ}Éò =ÚYs˚
q_»∞^ŒÅ KÕã≤# _®‰õΩº"≥∞OòÖ’x JOâßÅ<Õ „Ѩã¨∞Î`« Pi÷Hõ
=∞O„u J~°∞}ü *ˇ·©¡ ‰õÄ_® =e¡ã¨∞Î<åfl~°∞. D <ÕѨ^䌺OÖ’,
J„Hõ=∞OQÍ q^ÕâßʼnõΩ `«~°e# "≥Ú`«ÎO, q^ÕâßÖ’¡x
ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ MÏ`åÅ ã¨OYº, D MÏ`åʼnõΩ ™⁄O`«^•~°∞Å∞
ZO`«=∞Ok ÖÏO˜ q=~åÅhfl L#fl@∞ìO_ç QÆlalQÍ
=∂iáÈÜ«∂~Ú. "Õ∞O QÍh JkèHÍ~°OÖ’H˜ =¿ãÎ, JO@∂

15. 17#_»∞ã¨∞Î#fl`≥ÅOQÍ}[#=i 2015
ZxflHõʼnõΩ =ÚO^Œ∞ #Å¡ _»|∞ƒ q+¨Ü«∞"≥∞ÿ [|ƒÅ∞ K«~°z#
c*ËÑ‘ f~å JkèHÍ~°OÖ’H˜ =KåÛHõ Ñ≤e¡"≥ÚQÆæÅ∞ "≥Ú^ŒÅ∞
ÃјìOk. #Å¡ _»|∞ƒ#∞ "≥#‰õΩ¯ `≥Ñ≤ÊOKÕ q+¨Ü«∞OÖ’#∂
„ѨÉèí∞`åfixk ^•@"Õ`« ^èÀ~°}˜QÍ<Õ `«Ü«∂Ô~·Ok.
`˘q∞‡k <≥ÅÅ `«~åfi`« JO>Ë, #=O|~ü 2# =∞~À™êi
#Å¡ _»|∞ƒ QÆ∞iOz ˆ~_çÜ≥∂ „Ѩã¨OQÆOÖ’ „Ѩ™êÎqOz#
"≥∂_ô ''ZO`« _»|∞ƒ q^ÕâßÖ’¡ =¸Å∞QÆ∞`ÀO^Œ<Õ q+¨Ü«∞O
<å‰õÄ, „ѨÉèí∞`åfixH©, g∞‰õÄ, QÆ`« „ѨÉèí∞`åfixH© ‰õÄ_®
`≥eÜ«∞^Œx—— J<åfl~°∞. ''#Å¡ _»|∞ƒ q+¨Ü«∞OÖ’ Z=iH˜
"å~°∞ U^À XHõ JOÔH K≥|∞`«∞<åfl~°∞. J~Ú`Õ, P "≥Ú`«ÎO
ZO`À `ÕÖÏÛÅx <Õ#∞ J#∞HÀ=_»O ÖË^Œ∞. P "≥Ú`«ÎO ~°∂.
2 HÍh, ~°∂. 5 HÍh, HÀ˜ HÍh z=~°‰õΩ aeÜ«∞<£ HÍh
Jk D ^Õâ◊OÖ’x ¿Ñ^Œ"åi ™⁄`«∞Î, ^•xfl `«Ñ¨ÊHõ "≥#‰õΩ¯
`Õ"åÅ#fl^Õ <å ã¨OHõÅÊO——Jx J<åfl~°∞. JO>Ë, ÖˇHõ¯Ö’¡H˜
~åx #Å¡ _»|∞ƒ "≥Ú`«ÎO Jxfl HÀ@∞¡, Wxfl HÀ@∞¡ JO@∂
K≥¿ÑÊ ÖˇHõ¯Åhfl ˆH=ÅO ~å[H©Ü«∞ <Õ`«Å∞ „ѨHõ@#Å∞ KÕ™êÎ~å?
J~°∞}ü ‰õΩ=∂~ü =∂@Ö’¡ K≥áêÊÅO>Ë, J^Õ x[O. PÜ«∞#
#Å¡ _»|∞ƒ QÆ∞iOz 'k ÉÏ¡H± ZHÍ#g∞ W<£ WO_çÜ«∂—`À
áê@∞ J<ÕHõ ѨÙã¨ÎHÍÅ∞ ~åâß~°∞. PÜ«∞# =∂@Ö’¡
K≥áêÊÅO>Ë, ''#Å¡ _»|∞ƒ J<Õk pHõ˜ Pi÷Hõ =º=ã¨÷Ö’x
XHõ âßY. P "≥Ú`«ÎO =∞#O l._ç.Ñ≤`À áÈe¿ãÎ, =∞~À 50
âß`«O J^Œ#OQÍ LO@∞Ok. JO>Ë nx J~°÷O =∞# l._ç.Ñ≤.
~°∂. 130 ÅHõ∆Å HÀ@∞¡QÍ LO_»QÍ ^•xH˜ J^Œ#OQÍ #Å¡
_»|∞ƒ qÅ∞= ~°∂. 65 ÅHõ∆Å HÀ@∞¡ LO@∞Ok. J~Ú`Õ,
WHõ¯_» =∞~À q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë, D "≥Ú`«ÎO #Å¡ _»|∞ƒ
q^ÕâßÖ’¡<Õ LO@∞O^Œ#∞HÀ=_»O á⁄~°áê@∞. x*ÏxH˜, ~°∂.
65 ÅHõ∆Å HÀ@¡ #Å¡ _»|∞ƒÖ’ ˆH=ÅO 10 âß`«O =∂„`«"Õ∞
q^ÕâßÖ’¡ LO_»=K«∞Û. q∞ye# 90 âß`«O WHõ¯_Õ ^Õâ◊OÖ’<Õ
^•y LO@∞O——^Œx PÜ«∞# WO_çÜ«∂ @∞_Õ`À K≥áêÊ~°∞.
#Å¡ _»|∞ƒ#∞ "≥#H˜¯ `Õ=_»O ÖË^ŒO>ˇ Hõhã¨O MÏ`å^•~°∞Å
q=~åÅ#∞ `Õ=_»=∞#flk JO`« ã¨∞ÅÉèíO HÍ^Œ∞. HÍ~°}O:
J=ã¨~°"≥∞ÿ# q=~åÅ∞ JOkOK«_®xH˜ =ÚO^Œ∞ ã≤fiãπ K«ÏìÅ
„ѨHÍ~°O, ^ŒfiO^Œ JѨ~åkè`«fiO #"≥∂^Œ∞ KÕÜ«∂eû# J=ã¨~°
=ÚOk. x*ÏxH˜, ÉèÏ~°`üÖ’ =∂kiQÍ Ñ¨#∞fl ZQÆ"Õ`«
J<Õk ã≤fiãπÖ’ <Õ~°O HÍ^Œ∞. HÍ|˜ì, ã≤fiãπÖ’ ˆHã¨∞ #"≥∂^Œ∞
HÍ"åÅO>Ë #Å¡ _»|∞ƒ#∞ K≥ÖÏ=∞}˜Ö’H˜ `Õ=_»O, Jqhu
ÖÏO˜ JOâßÅ#∞ x~°∂Ñ≤OKÕÖÏ Ñ¨Hõ_»ƒOnQÍ ÉèÏ~°`«
JkèHÍ~°∞Å∞ ˆHã¨∞ #"≥∂^Œ∞ KÕÜ«∂eÛ LO@∞Ok. ÉèÏ~°`üÖ’
ã≤fiãπ ~åÜ«∞ÉÏi b#ãπ "À<£ HͺÃãìŇ~ü ‰õÄ_® D q+¨Ü«∂<Õfl
<˘H˜¯ K≥áêÊ~°∞. Ѩ#∞fl ã¨=∂Kå~åxÊ ZѨʘHõѨC_»∞ WzÛ
ѨÙK«∞ÛHÀ=_»=∞#flk ã¨∞n~°… „Ѩ„H˜Ü«∞. ''"≥∂™êxH˜ ã¨O|OkèOz
™êHõ∆ ºO LO>Ë =∂ ÉϺO‰õΩÅ∂ ã¨Ç¨ÏHõi™êÎ~Ú. ÖËHõáÈ`Õ,
ã¨Ç¨ÏHÍ~°O gÅ∞ HÍ^Œ∞—— Jx _çÃãO|~ü 3# k Ç≤ÏO^Œ∞
WO@~°∂fiºÖ’ PÜ«∞# ã¨Ê+¨ìOQÍ K≥áêÊ~°∞.
U áêsì QÍh, U „ѨÉèí∞`«fiO QÍh Jqhu ѨÓiÎQÍ
JiHõÏìÅ<Õ PÖ’K«# KÕÜ«∞_»O ÖË^Œ∞. ZxflHõÅ "Õà◊ JÉèíº~°∞÷Å
Y~°∞ÛÅ∞, W`«~° J=ã¨~åÅ HÀã¨O `«~°e =ã¨∞Î#flk Jqhu
™⁄=Ú‡ HÍ=_»"Õ∞ JO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}O. Jqhu "åºáê~°"Õ`«Î,
Jqhu ~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞‰õΩ_»∞, Jqhu L#fl`åkèHÍi J<Õ
„`«Ü«∞O =ÖË¡ #Å¡ _»|∞ƒ ѨÙ~°∞_»∞ áÈã¨∞‰õΩO’Ok. "≥∂_ô
Wxfl Hõ|∞~°∞¡ K≥Ñ≤Ê<å, HÍ~Àʈ~ò ÉËǨ~°∞Å H˘=Ú‡HÍ¿ã
"≥∂_ôÅ∞ Zxfl Ѷ¨∞’~åÅ∞ KÕã≤<å #Å¡^èŒ<åxfl JiHõ@ìÖË~°∞.
#Å¡^èŒ#O D =º=ã¨÷Ö’ ÉèÏQÆ"≥∞ÿáÈ~ÚOk. JO^Œ∞=Åã¨ã¨#
=º=™ê÷QÆ`«OQÍ Ñ¨Ù@∞ìH˘ã¨∞Î#fl #Å¡ _»|∞ƒ‰õΩ J_»∞¤Hõ@ì
"ÕÜ«∂ÅO>Ë D „`«Ü«∂xH˜ K≥H± ÃÑÏìe——. J~Ú`Õ, #Å¡
_»|∞ƒ#∞ Hõ@ì_ç KÕÜ«∞_»=∞#flk ™êOˆHuHõ ã¨=∞㨺 QÍh,
Pi÷Hõ ã¨O|Okè`« ã¨=∞㨺 QÍh HÍ^Œ∞. ''Jk ~å[H©Ü«∞
x|^Œú`«‰õΩ ã¨O|OkèOz# ã¨=∞㨺.x*ÏxH˜ Wk ˆH=ÅO
q^Õj ÉϺO‰õΩÅÖ’ áÈQÆ∞Ѩ_ç L#fl ã¨OѨ^Œ ã¨=∞㨺 =∂„`«"Õ∞
HÍ^Œ∞. ^Õâ◊ Pi÷Hõ =º=ã¨÷Ö’ L^ÕÌâ◊ѨÓ~°fiHõOQÍ<Õ J„Hõ=∂ʼnõΩ
J=HÍâßÅ∞ HõeÊã¨∞Î#fl áêÅHõ q^è•<åÅ ã¨=∞㨺.
ã¨OѨ^Œ H˘kÌ=∞Ok KÕ`«∞Ö’¡ ¿Ñ~°∞‰õΩáÈ=_®xH˜ #Å¡^èŒ#"Õ∞
„Ѩ^è•# Éèí∂`«O. D Éèí∂`åxfl JiHõ@ì‰õΩO_® ^Õâ◊ Pi÷Hõ
=º=ã¨÷#∞ 㨄Hõ=∞OQÍ x~°fiÇ≤ÏOK«∞HÀÖËO. áêʼnõΩÅ∞, J„Hõ=∞
ã¨Oáê^Œ#Ѩ~°∞Å =∞^茺 q_»nÜ«∞~åx J#∞|O^èŒO LOk.
D <ÕѨ^䌺OÖ’ =∞# áêʼnõΩÅ∞ q^ÕâßÅÖ’ ^•K«∞‰õΩ#fl
#Å¡_»|∞ƒ MÏ`å^•~°∞Å ¿Ñ~°∞¡ ^Õâ◊ „Ѩ[Å =ÚO^Œ∞
"≥Å¡_ç™êÎ~°h, #Å¡^èŒ<åxfl "≥#∞Hõ‰õΩ `≥™êÎ~°h, XHõ"Õà◊ `≥zÛ<å
^•xx [#Ç≤Ï`«O HÀã¨"Õ∞ qxÜ≥∂y™êÎ~°h J#∞HÀ=_»O
=˜ì „Éèí"Õ∞. áêÅHõ=~åæʼnõΩ #Å¡_»|∞ƒ MÏ`å^•~°∞ʼnõΩ =∞^茺
QÆÅ J#∞|O^è•xH˜ „Ѩã¨∞Î`« ~å[H©Ü«∞ Pi÷Hõ q^è•<åÖË
„Ѩ^è•# HÍ~°}O. ^Õâ◊OÖ’ J„Hõ=∞ ã¨OѨ^Œ áÈQÆ∞Ѩ_»_®xH˜,
Jk ^Õâ◊O ^•˜áÈ=_®xH˜, ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ q^Õj
ÖÏ"å^ÕgÅÖ’ J„Hõ=∂Å∞ [iy ^Õâ◊ ã¨OѨ^Œ ã¨iǨÏ^Œ∞ÌÅ
P=Å áÈQÆ∞Ѩ_»_®xH˜ J=HÍâ◊O Wã¨∞Î#fl ~å[H© Ü«∂i÷Hõ
q^è•<åÅ∞ ~°^ŒÌ~Ú`Õ `«Ñ¨Ê D ã¨=∞㨺 ã¨=∞ã≤áÈ^Œ∞. ^ÀÑ≤_ô
~å[ºOÖ’ ^˘OQÆ™⁄=Ú‡ |Ü«∞@ Ѩ_»∞`«∞O^•? áêʼnõΩÅ∞
"≥Å∞ѨeH˜ `≥™êÎ~å? JO>Ë `Õ~°x =∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. JO^Œ∞=Å#
JqhuH˜, J„Hõ=∂~°˚#‰õΩ J=HÍâ◊O ÖËx „Ѩ`åº=∂flÜ«∞
~å[H©Ü«∂i÷Hõ q^è•<åÅ ~°∂ѨHõÅÊ#‰õΩ, ^•x J=∞Å∞‰õΩ
„Ѩ[Å∞ ã¨OѶ¨∞˜`«OQÍ L^Œºq∞OK«_»O `«Ñ¨Ê =∞~À ^ŒQÆæi
=∂~°æO ÖË^Œ∞. T~°K«~Ú`«, ZÑ≤˜ZѶπ ѨÓ~åfi^茺‰õ∆ΩÅ∞