Scientist - Entrepreneur

Naukowiec = przedsiębiorca

Czy warto zakładać firmę przy
uczelni?

Kamil Kipiel
Konferencja otwierająca projekt INNOPOMERANIA – Gdański Uniwersytet Medyczny – 10 maja 2010 r.

Uczelnie źródłem innowacji

Oddziały B+R Jednostki
w firmach badawczo-rozwojowe
w tym uniwersytety


Polska w rankingu innowacyjności
Jednym z najbardziej popularnych w UE
rankingów oceny innowacyjności państw
członkowskich jest ranking SII - Summary
Innovation Index
Zgodnie z ostatnim rankingiem (styczeń 2009)
Polska znajduje się w grupie państw o
najniższym wskaźniku innowacyjności (0.3
wobec średniej UE 0.45 i 0.6 lidera – Szwecji),
wyprzedzając jedynie Litwę, Łotwę, Rumunię i
Bułgarię


2008
0.700

0.600

0.500

0.400

0.300

0.200

0.100

0.000
BG LV RO LT PL SK HU M T IT GR PT ES CZ SI EE CY EU NL FR BE LU IE AT UK DK DE FI SE



Jednym z istotnych parametrów wpływających na
ocenę poziomu innowacyjności państwa w tym
rankingu jest liczba wynalazków na milion
mieszkańców, patentowanych w UE, USA i
Japonii.
Niestety, w tym wyścigu jesteśmy również
outsiderem...



Dynamika zmian wskaźnika innowacyjności w latach 2003-2007


Nowa rola uczelni
UREGULOWANIA USTAWOWE

Zgodnie z art. 4 pkt 4 Ustawy z dnia 27 lipca 2005 r.
Prawo o szkolnictwie wyższym:

Uczelnie współpracują z otoczeniem gospodarczym,
w szczególności przez sprzedaż lub nieodpłatne przekazywanie
wyników badań i prac rozwojowych przedsiębiorcom oraz szerzenie
idei przedsiębiorczości w środowisku akademickim, w formie
działalności gospodarczej wyodrębnionej organizacyjnie i finansowo
od działalności, o której mowa w art. 13 i 14.


Przedsiębiorczość akademicka
wszelkiego rodzaju zaangażowanie placówek naukowych,
pracowników pomocniczych i administracji, doktorantów
i studentów w działalność gospodarczą.

Ujęcie węższe -
• Ujęcie potoczne – przedsiębiorczość
zachęcanie do tworzenia akademicka jest ograniczona
firm przez wszystkie osoby do zaangażowania
w jakimś stopniu związane pracowników nauki w
z uczelnią. tworzenie nowych
przedsiębiorstw – tzw. spin
off/out.

Przedsiębiorczość akademicka
Przedsiębiorczość osób Przedsiębiorczość samej
związanych z uczelnią: Uczelni jako całości

• pracownicy naukowi
• naukowo-techniczni
?
• techniczni
• doktoranci oraz
• absolwenci i studenci
• studiów licencjackich
• studiów magisterskich
• studiów doktoranckich


Formy prawne działalności gospodarczej
w Polsce
a. Jednoosobowa (ewidencjonowana) działalnośd gospodarcza

b. Spółki w polskim prawodawstwie :
 cywilna,
 jawna,
 partnerska,
 komandytowa,
 komandytowo-akcyjna,
 z ograniczoną odpowiedzialnością,
 akcyjna

Podział spółek na osobowe i kapitałowe

Czym jest spin-off?

Spółki spin-off można zbiorczo zdefiniować jako
nowe, niezależne przedsiębiorstwa biorące swój
początek w samym centrum działań innej
jednostki (uniwersytetu/ośrodka badawczego/
przedsiębiorstwa), które w pierwszym rzędzie
mają na celu komercjalizację wiedzy jednostki
macierzystej na rynku.


Cykl Innowacji (Komercjalizacji)

Badania naukowe oraz rozwój Wynalazek oraz
nowych technologii jego zastosowanie

Ochrona własności
Przychód intelektualnej
z komercjalizacji
technologii
Cykl
komercjalizacji
technologii
Identyfikacja
Produkty
możliwości rynkowych
i usługi
wynalazku

Biznesowy pomysł na
Marketing wykorzystanie
i licencjonowanie technologii
technologii


Spółka spin-off a uczelnia

Spółka spin-off jako układ partnerski między uczelnią a naukowcem
może być szczególnie korzystny dla tych pierwszych, ze względu
na możliwość utworzenia stałej platformy transferu technologii
oferującej partnerowi działającemu na zasadzie non-profit bardziej
atrakcyjnej perspektywy niż np. licencjonowanie opatentowanej
technologii.

Utworzenie spółki spin-off jest jedną z możliwych form
komercjalizacji nowatorskiego rozwiązania, z którą wiążą się
zwykle największe koszty oraz ryzyko. Oprócz niej występują
choćby: sprzedaż know-how, czy jego licencjonowanie.


Regulacje zarządzania własnością
intelektualną podstawą kreacji spin-off

Program zarządzania własnością intelektualną w instytucji – fazy:

• polityka w dziedzinie własności intelektualnej,
• przeszkolenie kadry,
• okresowy audyt technologiczny i audyt własności intelektualnej,
• strategia zarządzania własnością intelektualną,
• aktywne wykorzystywanie własności intelektualnej.


Regulacje zarządzania własnością
intelektualną
Procedury
• Prawa do własności intelektualnej
• Osoby zaangażowane w proces transferu technologii
• Podział korzyści
• Ścieżki komercjalizacji
• Rozwiązywanie konfliktów
Podział korzyści (zysk netto) dla wynalazcy:
stała stawka
20% - Uniwersytet w St. Petersburgu
30% - Uniwersytet Humbolta
45% - Uniwersytet w Minho
50% - Uniwersytet Jagiellooski
66% - Uniwersytet w Tartu
stawka malejąca (np. Cambridge)
90% dla < 100 tys. £; 60% dla 100 - 200 tys. £; 34% dla > 200 tys. £

Rola uczelni
W projektach tworzenia spółek typu spin-off jednostka naukowa
powinna stosować transparentne i odbiurokratyzowane
procedury oraz procesy decyzyjne, związane z:

wnoszeniem know-how,
obejmowaniem udziałów w spółkach prawa handlowego,
wykonywaniem własnych uprawnień wynikających z kodeksu spółek
handlowych.

Takie rozwiązania są stosowane na uczelniach zagranicznych
(np. USA, Kanada, czy Wielka Brytania) i są aktualnie
upowszechniane w krajach Unii Europejskiej (m.in. przez sieć
Gate2Growth).

Schemat kreacji spin-off
Uczelnia

CTT/AIP

SPIN-OFF SPIN-OFF SPIN-OFF SPIN-OFF


Rola centrum transferu technologii
Aktywne poszukiwanie
wynalazków do opatentowania
ZARZĄDZANIE
Wstępna analiza zdolności PROJEKTEM
patentowej oraz szans w
“WERYFIKACJA COACHING
procesie komercjalizacji
BIZNESOWA” W ZARZĄDZANIU
Pomoc przy sprawdzaniu potencjału
Doradztwo patentowe rynkowego wynalazków BIZNESEM
(uniwersytecki
Stworzenie firmom warunków
rzecznik patentowy) Aktywny udział w procesie do rozwoju: inkubator, park
powstawania nowej spółki typu technologiczny, promocja
Pomoc przy tworzeniu zgłoszeo spin-off (w razie potrzeby)
patentowych
Doradztwo spółkom typu start-
Współpraca z funduszami seed up
capital oraz VC


Zakładanie firmy spin-off – podstawowe
Pomysł na biznes pojęcia
• idea
• rynek
• dystrybucja
• bariery
• szanse i zagrożenia
• zapotrzebowanie na kapitał
Ludzie
• zespół zarządzający
• pracownicy
Majątek
• wartości materialne (środki trwałe)
• wartości niematerialne i prawne (patenty, licencje, know-how)
• gotówka (środki własne)


Tematy problematyczne spin-off
– do rozstrzygnięcia

Udziałowcy inni niż Spółka CTT/AIP
Podział korzyści (udziału w zysku) / kosztów (wniesienie gotówki lub
aportu do spin-off)
Sposób kontroli nad spin-off (powoływanie, odwoływanie członków
zarządu, rady nadzorczej itd.)
Sposób zaangażowania pracowników uczelni w spin-off
Struktura udziałowców z wyłączeniem pracowników naukowych
Inne

Cykl życia innowacji a spin-off

Dolina śmierci
(Powstawanie
nowych firm)
nakładów
Poziom

Rozwój
projektu

Badania
podstawowe Opcja Produkcja
transferu i sprzedaż
Badania Koniec fazy technologii na rynku
laboratoryjnej - Prototyp lub
stosowane działający „technologiczny” start-up’u
prototyp


Wzrost i finansowanie spółki spin-off
Instytucje
Wartość
Oferta
publiczna

Dźwignia
finansowa

Ekspansja

Start-Up
Seed
Early Seed
B+R Pre-seed

Granty Czas
badawcze
Venture Capital
???
Seed Capital


źródło: Lars-Eric Larsson, UUAB Holding Company, Uppsala University

Procedura kreacji spółki spin-off
Szkoła wyższa powinna aktywnie wspierać obrót własnością
intelektualną, zarówno w obszarze realizacji swojej misji na
rzecz rozwoju, jak i transferu technologii.

Jedną z metod realizacji powyższych zamierzeń jest
zakładanie nowych spółek z udziałem pracowników uczelni.

Uczelnia wspiera powstawanie takich spółek, jeśli istnieją
przesłanki wskazujące, iż jest to właściwa forma osiągnięcia
wspomnianych wyżej celów.



Spółka spin-off jest powoływana przez pracownika uczelni -
założyciela oraz spółkę będącą własnością uniwersytetu,
której powierzone zostanie zarządzanie własnością
intelektualną należącą do uczelni.

W tworzeniu spółki spin-off może także brać udział podmiot
trzeci (inwestor prywatny – np. fundusz kapitałowy, anioł
biznesu).


Decyzję o wydaniu zgody na utworzenie spółki spin-off podejmuje Rektor
uniwersytetu/Senat uczelni przy kontrasygnacie kwestora, na
wniosek szefa działającego przy szkole wyższej centrum transferu
technologii.

Pracownik uczelni może:
posiadać udziały lub prawo opcji do objęcia udziałów w spółce spin-off,
uczestniczyć w jej organach,
być konsultantem w spółce spin-off.


Kluczową rolę w procesie zakładania firm spin-off powinna odgrywać
spółka będącą własnością uniwersytetu i wyznaczona do tego celu
przez Rektora. W praktyce jest to działające w postaci spółki z
ograniczoną odpowiedzialnością centrum transferu technologii,
którego misją będzie udział w działalności komercjalizacyjnej uczelni.

Powyższe rozwiązanie koresponduje z projektem nowelizacji Ustawy
Prawo o szkolnictwie wyższym.

Podstawą relacji między uczelnią a spółką uniwersytecką może być
umowa o zarządzie powierniczym – zarządzaniu na rzecz uczelni
własnością intelektualną zawarta pomiędzy szkołą wyższą, a spółką
uniwersytecką (CTT).


Spółka uniwersytecka może obejmować udziały w każdej firmie spin-off,
w wysokości uzależnionej od wkładu uczelni w powstanie i
funkcjonowanie spółki.

Szczegółowe warunki będzie regulowała umowa zawierana między
uczelnią a spółką spin-off.

Oprócz spółki uniwersyteckiej udziały w nowym podmiocie oferowane
będą także pracownikom uczelni, biorąc pod uwagę ich wkład w
proces wytworzenia dóbr intelektualnych.



Dodatkowe tematy podejmowane przy ustaleniu warunków utworzenia
spółki spin-off przy uczelni:

określenie udziałowców spółki wraz z wysokością ich wkładów,
określenie zasad udostępnienia spółce dobra intelektualnego należącego
do uniwersytetu (licencji),
określenie zasad zatrudnienia twórcy w spółce zapewniające ich
zaangażowanie w projekt oraz ustalające zasady jego dalszego
zatrudnienia w uczelni,
określenie zasad udostępnienia spółce infrastruktury oraz logo uczelni.


Bariery rozwoju przedsiębiorczości
akademickiej
Bariery prawne
brak przejrzystych reguł funkcjonowania i rozwoju przedsiębiorstw
częste zmiany przepisów;
niestabilny system podatkowy;
wymogi administracyjne / biurokrację / opieszałość urzędników

Bariery ekonomiczne
brak kapitału początkowego;
utrudniony dostęp do środków finansowych – brak zdolności kredytowej;
wysokie stawki za wynajęcie odpowiedniego lokalu na rozpoczęcie działalności gospodarczej;
ograniczony dostęp do pełnej informacji o możliwościach wsparcia finansowego na
rozpoczęcie działalności gospodarczej;
mała płynność finansowa początkujących przedsiębiorców;
wysokie obciążenia podatkowe, ZUS i inne ubezpieczenia.


Bariery rozwoju przedsiębiorczości akademickiej

Bariery psychologiczno-społeczne
brak wiedzy z zakresu funkcjonowania przedsiębiorstw
brak wiedzy na temat prawnych uregulowań transferu wiedzy czy komercjalizacji
wyników prac badawczych
brak wiedzy w obszarze wyceny własności intelektualnej i przedsięwzięć
technologicznych oraz odpowiedzialności związanej z taką wyceną
obawy przed kontaktem ze środowiskiem gospodarczym
„niekorzystna atmosfera” w społeczności akademickiej wokół kadry naukowej
kontaktującej się z gospodarką
obawa przed ryzykiem porażki rozwiązania badawczego w praktyce gospodarczej
zbyt wysokie ryzyko osiągania dodatkowego dochodu w kontekście innych
„łatwiejszych” źródeł uzyskania przychodu np. odpłatna działalność
dydaktyczna.


KIERUNEK
→ UNIWERSYTET PRZEDSIĘBIORCZY
CZYLI:

UNIWERSYTET DĄŻĄCY DO UZYSKANIA SILNEJ
MIĘDZYNARODOWEJ POZYCJI KONKURENCYJNEJ NA
RYNKU DYDAKTYCZNYM I BADAWCZYM, UZYSKUJĄCY
KORZYŚCI Z KOMERCJALIZACJI SWOJEJ DZIAŁALNOŚCI
BADAWCZEJ, KONTRYBUUJĄCY NA RZECZ OTOCZENIA
UZYSKUJĄC W ZAMIAN WYMIERNE KORZYŚCI
(G. GORZELAK, UW, 2009)


Dziękuję za uwagę

Kamil Kipiel
Prezes Zarządu
Centrum Transferu Technologii Medycznych
Park Technologiczny Sp. z o.o.

k.kipiel@ctt.krakow.pl
+48 514 602 892


Scientist - Entrepreneur

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Scientist - Entrepreneur

Similar to Scientist - Entrepreneur (20)

More from Pomcert

More from Pomcert (20)

Scientist - Entrepreneur