Presentatie Martin van Rijn, Voorzitter Executive Committee (CEO) PGGM gegeven tijdens het congres de Pensioenexpeditie 2011 op 29 november

1. 29 november 2011
Sparen voor latere zorg?
Martin van Rijn, PGGM
Voorzitter Executive Committee (CEO)

2. Film PGGM waardevolle toekomst
29 november 2011

3. Tijd voor het nieuwe (pensioen) denken, want
• Demografie: langer leven en vergrijzing
• Betaalbaarheid zorg en pensioen onder druk
• Menselijk kapitaal ouderen niet optimaal benut
• Mantelzorg onder druk
• Veel vraag naar zorgwerkers
• Woningmarkt sluit niet aan op behoeften ouderen
Mensen denken niet in hokjes, maar
domeinen zijn verkokerd

4. Neem levensloop mensen als uitgangspunt
Vermogensvorming (sparen) en ontsparen over domeinen
Domeinen Leeftijdscategorie
18-30 30-55 55-65 65-75 >75
1 Financieel Kapitaal Kapitaalsopbouw Kapitaalsafbouw,
•Inkomen (analoog aan het inkomen) maar ook sparen
•Vermogen
•Pensioen
2 Menselijk Kapitaal / Verdiencapaciteit Opbouw en onderhoud van Anders actief
•Arbeid verdiencapaciteit. Educatie,
•Onderhoud menselijk kapitaal Work/life balance, Vitaliteit
3 Zorg, welzijn en wellness Relatief gezond Lichte kwalen Beperkt
4 Wonen Solo/ Gezin Kinderen uitgevlogen Aangepast
Duo

5. Flexibilisering zorgt voor aansluiting levensloop
As 1: Flexibeler vermogensopbouw over de levensloop
Pensioen, vermogen, inkomen
vermogensopbouw
over de domeinen
As 2: Flexibeler
Domein
Menselijk kapitaal Bijscholing Vitaliteit
heen
Zorg en welzijn Tijd voor zorgverlening
aan kinderen of ouders Vermogen
woning
Wonen Pensioenvermogen omzetten in
opbouwen in eigen woning aanvullende
zorg
Levensfase
Bron: Martin van Rijn, Wouter Koelewijn en Niels Kortleve (2010), ‘Naar
een bredere kijk op pensioen’, ESB 95(4598), 26 november 2010
29 november 2011

6. Bijvoorbeeld sparen voor latere zorgkosten
Domeinen Doelen
18 – 30 30 – 55 55-65 65-75 >75
1 Financieel
Kapitaal
•Inkomen
•Vermogen Eerste
•Pensioen baan Eigen Bedrijf
2 Menselijk
Studeren Bijscholing Gefaseerd
Kapitaal
pensioneren
Zorg, welzijn en
3 wellness
Kinderen Zorgverlof Extra zorg
voor ouders
Wonen
Eigen
4 huis Aanpassen
eigen woning

7. Hoe ziet dat eruit?
• Sparen voor ouderenzorg (onderdeel AWBZ)
• Voorzienbaar (grote kans, beperktere impact) Zorg
• Lange horizon (voldoende tijd voor opbouw)
• Collectief of individueel
• Verplicht of vrijwillig
1. Collectief, verplicht, via overheid (analogie met AOW, AWBZ)
2. Collectief, verplicht, via twee pijler (analogie met pensioenfonds)
3. Individueel, verplicht, via derde/vierde pijler (analogie met
zorgverzekering)
4. Individueel, vrijwillig, via derde/vierde pijler (analogie met vrije
besparingen)

8. Voorstel: zorgsparen via tweede pijler
• Burger: aansluiting op eigen behoeften, uitruil met pensioen
mogelijk en inkoopvoordeel
• Overheid: beperking stijging collectieve lasten, meer
verantwoordelijkheid naar burger, beperking stijgend beroep
intergenerationele solidariteit
• Profiteren van solidair en efficiënt systeem
• Bestaande infrastructuur, lage kosten
• NB. Door zorgsparen an sich geen beperking stijgende
zorgkosten (tenzij bewuster zorggebruik)

9. Sparen voor latere zorg!
• Empowerment van mensen: hun levensloop centraal stellen
vraagt om flexibilisering
• Zorgsparen via tweede pijler draagt bij aan blijvende toegang
tot goede zorg
• Combineren met pensioensparen: keuze bij mensen
• Profiteren van solidair en efficiënt systeem
‘later is allang begonnen…’
Zorg