Module 3 Taj version

1. Стсенарияҳо ва проексияи
таъғирёбии иқлим ва
таъсиротҳои эњтимолї
Модули 3

2. Маќсади модул
• Иќдоми асоси барои ба нақша гирифтани
таъғирёбии иқлим
• Стсенарияи тағирёбии иклим ва “номуаянї” дар
проекцияњо (аксњо)
• Таъсиротҳои имконпазири таъғирёбии иқлим
• дар сатҳи глобалї ва милли
• Оқибатњои номусоиди тағирёбии иқлим барои
соњањои асосї

3. Ба нақша гирифтани таъғиребии
иқлим
• Стсенарияи сатњи имконпазири партовњои газњои гулхонагї (ГГ) дар
асоси проексияњои рушди иқтисоди- иxтимоии минбаъда таъсис ёфтааст,
ки њамчун СЦЕНАРИЯЊОИ ГЛОБАЛИИ ПАРТОБЊО номида шудаанд.
(сценарияхои SRES )
• Онхо хамчун асос барои ба накша гири ва бо истифодаи
НАМУНАЊОИ ГАРДИШИ ГЛОБАЛИИ умуми (НГГ) хизмат
мерасонанд, ки робитаи байни элементхои кураи замин ва чараени
иклимиро муаян мекунанд.
• НАМУНАЊОИ ИКЛИМИ МИНТАКАВИ (НИМ) дар асосии
натичахои (НГГ), таъсис ёфтаанд, ки таъгиребии иклимро бо
дакикияти љуѓрофи муаян мекунанд.
• Натиxахои ин намунањо нишон медињанд,ки параметрњои иқлимї
(њарорат, боришот) дар оянда дар миқёси глобалї ва минтақавї, чї
тарз тағир меёбанд.

4. Стсенарияхои
Глобалии Партовхо
Намунахои Гардиши
Глобалӣ (23 в ГБКТИ)
Намунахои Иклими
Минтакави

5. Њарорати Глобалї то соли 2050.

6. Боришоти Глобалї то соли 2050.

7. Номуаянї дар проектсия
Дараљаи
Истилоњоти дақиқият
дақиқият
Дақиқияти баландтарин 9/10
Дақиқияти баланд 8/10
Дақиқияти миёна 5/10
Дақиқияти паст 2/10
Дақиқияти пастарин Камтар аз 1/10
Le Treut, et al., 2007

8. Сабабњои номуаянї
• Қобилият надоштани пешбинии ҳолатҳои
ғайриодї
• Дараљаи пасти дакикият ва дурустии пишбини
дар микёси милли
• Дараљаи пасти дакикият дар моделсози
боришот

9. Таъсири эњтимолии ТИ ба соњањои асоси
Параметрхо/ Омилхои Хочагии кишлок, Захирахои оби Тандурустии инсон Саноат ва Чомеа
Иклими хочагии чангал ва
экосистемхо
Тагирёбии ҳарорат - Афзоиши хосил дар - Таъсирот ба - Камшудани фавт
Зиёдтар шудани ва минтакахои муътадил захирахои оби вобаста ба сармо - Паст шудани сифати
шабонарузхои гарм ва - Камшавии Хосил дар - Таъсирот ба хаво дар шахрхо
камтар рузхои ва минтакахои гарм – обтаминкуни Таъсирот ба сайёхати
шабонарузхои хунук Афзоиши беморихо ва зимистон
паразитхо
Зарбаи Гармо - Камшавии хосил дар - Афзоиш ёфтани - Афзоиш ёфтани и - Таъсири гарми ба
Афзоиши онхо дар хама минтакахои гарм талабот баоб хатари фавти аз калонсолон ва,
чо - Хатари табии - Проблемаи сифати зарбахои гарми, кудакон ва ахолии
об (масалан, махсусан миени камбизоат
растанихои зериоби)ахолии камбизоат
(калонсолон,
чавонон, беморон)
Боришоти сел ва - Зарар ба хосилноки - Пастшавии сифати - Хатари фавт аз -Хатари обхезии
боришоти - Бодлесї обхои болои ва касалихои -бинохо,роххо бо
гайримукарари - Заминҳоро об зер зеризамини сирояткунанда (аз он сабаби обхези
Афзоиш ёфтани мекунад чумла бемории - Аз даст додани молу
боришот дар пусти бадан мулк
нохияхо - Таъсир ба

10. Таъсири эњтимолии ТИ ба соњањои асоси (давом)
Параметрхо/ Омилхои Хочагии кишлок, Захирахои оби Тандурустии инсон Саноат ва Чомеа
Иклими хочагии чангал ва
экосистемхо
Беоби - Деградатсияи - Таъсир ба - Афзоиш ёфтани - Кам шавии об
Афзоиш ёфтани заминхо захирахои оби хатари нимгуруснагї барои саноат, ахоли
масохат - Зарар ба зироатхо - Афзоиш ёфтани и ва гайрахо.
-Афзоиш ёфтани беморихои вобаста ба
фавти чорво об.
- Афзоиш ёфтани и
хатари табиат
Тундбодхо ва - Зарар ба зироатхои - Вайроншавии - Афзоиш ёфтани - Мухочирати
Тухфонхо х/к интиколи электрик хатари фавт аз ахоли
Афзоиш ёфтани - Нобудшавии ба Афзоиш ёфтани и беморихо, вобаста ба - Аз даст додани
ёфтааст дарахтон хатари об молу мулк
- Зарар ба обтаъминкуни -Афзоиш ёфтани и
мерасонад. стресс аз чарохи
Афзоиш ёфтани сатхи - Шуршавии обхои - Камбудихо дар - Хатари фавт аз сабаби - Рахна кардани
бахр ирригатсиони, системахои обхези инфрасохтор ва
Баландшавии обанборхо ва обтаъминкуни бо - Бемори вобаста ба Зарари ахоли
гайримуккарарии сатхи системаи об сабаби шурнокии об мухочирот
бахр таъминкуни

11. Мушоњидањо ва Проексия дар Осиё
 Дар бисёр мамлакатхои Осиё хосилнокии хочагии кишлок, асосан аз сабаби харорати
гарми гайримуккарари ва шароитхои номусоиди обу хаво кам шуд.
 Кохиш ва Деградатсияи Пряххо дар Осиё аз сабаби гармшавии иклим, афзудаанд.
 Беморихои вобаста ба иклим ва зарбахои гарми бо сабаби баландшавии харорати хаво ва
боришоти гаримуккарари дар Осиёи Миёна, Чануби, Шарки ва Чануби Шарки инчунин
АФЗУДААСТ.
Cruz et al, 2007

12. Таъсири эњтимолии тағироти иқлим дар
Осиё
• Дақиқияти миёна: Тағирёбии Иқлим таъсири
манфиашро ба рушди хољагии қишлоқ ва
норасоии оби мерасонад. Хатари
баландшавии сатњи гуруснагї ва норасоии
захирањои обї.
• Таъғирёбандагии иқлим ва обшавии яхњо
инчунин вусъат меёбанд.
• Дақиқияти баланд:экосистемањои бањрї ва
наздисоњили хеле зарар мебинанд аз сабаби
баландшавии сатњи бањр ва њарорати обу
њаво.
• Дақиқияти баланд: Таъғирёбии Иқлим ба
тандурустии ањоли таъсири манфи
мерасонад.
• Дақиқияти баланд: Зиёдшавии миқдори фавт
бо сабаби беморињои сирояткунандаи
оқибатњои ТИ дар Осиёи Шимолї, Шимолу
Шарқии хоњад шуд.
• Дақиқияти баланд :Баландшавии њарорати
об дар соњилњо, хатари бемории ваборо дар
Осиёи Шимолї меафзояд.

13. Проектсияи тағириёбии иқлим дар
Тољикистон
Таъғирёбии њарорати њаво дар баландињои куњї
Нишондињандањои воқеї аз рўи модели иқлимї

14. Таъғирёбии њаљми пиряхњои Таъсири таъғирёбии иклим ба шоридни дарёхо
Тољикистон дар Осиеи Миёна

15. Таъсири таъғироти иқлим ба соњањои
асосии Тоxикистон
• Дар Тољикистон мувофиқи пешбинињо то соли
2030, њарорати њаво то андозаи 0.2 – 0.4°C баланд
мешавад. Афзоиши ҳарорати шиддат ба 2°C дар
зимистон эхтимол аст. Хатари аридизатсия дар
заминњои водї меафзояд.
• Деградасияи пирияхњо давом медињад. (пиряхњои
хурд тамоман об мешаванд).
• Хатари офатњои табии вобаста ба иқлим афзоиш
меёбад.
• Таъсири манфї ба соњаи кишоварзи, намудњои
гуногуни биологї, хочагии қишлоқ, ва экоссистема
меафзояд. (деградатсияи хок, пахншавии беморихо
ва паразитхо).
• Бемориҳои сирояткунанда ва беморињои вобаста
ба сифити об меафзоянд.

16. Кор дар гуруњњо
• Ба гуруњњои худ баргардед.
• Таъсироти эњтимолии тағириёбии иқлимро интихоб
кунед.
• Оқибатњои минбаъда/эњтимолии аз таъсирот ба
муњит, иқтисодиёт ва рушди иљтимоиро муаян кунед.
• Барои њалли ин масъала ба Шумо 20 дақиқа дода
шудааст, ва дар муддати 5-7 дақиқа натиљаро пешкаш
кунед.