1. Over Coaching
Inhoudsopgave
....................................................................................................................................................2
....................................................................................................................................................2
Wat is coachen en wat niet........................................................................................................3
Wat is coaching dus niet:.................................................................................................................3
Coaching: wanneer en voor wie................................................................................................5
Aandachtsgebieden van coachen (bron: coachinggids):................................................................5
Welke situaties kan je wel coachen?.........................................................................................7
Situaties die je niet kan coachen ..............................................................................................9
De juiste coach vinden.............................................................................................................10
Selectie vragen :..............................................................................................................................10

2. Academie voor Coaching Over Coaching Pagina 2 van 10

3. Wat is coachen en wat niet
Er zijn vele definities in omloop over het begrip coachen. De ene ziet coachen als een
containerbegrip voor alle vormen van begeleiding en een ander ziet coachen als een heel
specifieke vorm van het ontwikkelen van mensen.
Een mooie definitie is de Engelstalige definitie van Price Waterhouse Coopers: “Coaching
means launching someone on a personal voyage of discovery. It involves asking them
questions en letting them try to do the task (and take the responsibility for the task)
themselves. Coaching does not involve telling the other how to complete the task”. Begrippen
die de kern van coachen goed pakken zijn ‘het pad van ontdekking’, ‘het stellen van vragen’,
‘niet zeggen wat te doen’ en ‘zelf verantwoordelijkheid nemen’.
Een vrijere beschrijving (vanuit dezelfde visie) van het begrip coachen staat hieronder.
Coachen is een vorm van samenwerking waarbij de gecoachte zijn gewenste persoonlijke en
professionele doelen bereikt met de assistentie van een coach. Coachen helpt de gecoachte
zijn prestaties te verbeteren, en meer voldoening uit zijn leven te halen. Een coach assisteert je
bij het bereiken van jouw doelen en wensen.
Een coach heeft geleerd om de juiste vragen te stellen, vanuit een open instelling te luisteren
en jou te ondersteunen terwijl jij je committeert aan wat je wilt bereiken. Door deze
communicatie ontwikkel je nieuwe inzichten die je gebruikt om verder te komen in je leven.
Coachen versnelt dit proces door te focussen op waar je vandaag staat en op wat je bereid bent
te doen om te komen waar je wilt zijn in de toekomst.
Een coach luistert, observeert en geeft feedback. Het is de taak van de coach om die
ondersteuning te bieden waardoor jij je vaardigheden en kwaliteiten ontwikkelt en de
verantwoordelijkheid neemt om de gewenste resultaten te realiseren..
In het kort werkt een coach als een katalysator bij het bereiken wat jij wilt. Mensen bereiken
meer met ondersteuning. Coaches werken hierbij gewoonlijk met drie basis vragen: wie ben
je, wat kan je en wat wil je.
Wat is coaching dus niet:
• Een soort werkinstructie: ‘ik ga jou het vak leren’
• Een trainer als coach: ‘ik zal je communicatievaardigheden leren’
• Een inspirerende goeroe: ‘als je erin gelooft, dan kan je het. Tjakka!’
• Een mentor als coach: ‘de senior vertelt de junior’
• Een sportcoach: ‘luister naar me en je bereikt de top’
• Een counselor: ‘vertel je problemen maar aan mij’
Academie voor Coaching Over Coaching Pagina 3 van 10

4. • Een (psycho)therapeut: ‘vertel me je problemen en ik zal je genezen’
Academie voor Coaching Over Coaching Pagina 4 van 10

5. Coaching: wanneer en voor wie
Uit een onderzoek door de Universiteit van Utrecht blijkt dat coaches vooral worden ingezet
in werksituaties gericht op persoonlijke ontwikkeling enerzijds en persoonlijke problemen of
disfunctioneren anderzijds. In het algemeen kan worden gezegd dat coaching zich richt op het
verhogen van het probleemoplossend en lerend vermogen van een individu of een groep in
een organisatie en op het verbeteren van werkprestaties.
Coaching is een effectief middel als vertrouwde oplossingen niet meer blijken te werken en
aangeleerde gewoontes, sleur of routines in de weg zitten, of angst, onzekerheid en geforceerd
gedrag. Tegenvallende gebeurtenissen in de privé- of werksfeer kunnen de daadkracht en het
werkplezier verminderen. Afstand nemen van de dagelijkse werkzaamheden met een ervaren
coach kan de gewenste doorbraak en verdieping geven.
De coach heeft hierbij niet de taak te adviseren over keuzes, maar de betrokkene sterker te
maken in het uitzetten van een eigen koers.
Aandachtsgebieden van coachen (bron: coachinggids):
Persoonlijke ontwikkeling
• Effectiever leren sturen
• Verbeteren persoonlijke prestaties
• Aanscherpen persoonlijke kwaliteiten ter voorbereiding op of ter ondersteuning van
een nieuwe functie
• Intuïtie of daadkracht als leider willen aanscherpen
• Als onderdeel van een opleiding of persoonlijke ontwikkeling
• Zelf regelmatig en voortdurend willen verbeteren
Preventief onderhoud
• De organisatie verandert: hoe kan ik daar een effectieve rol in spelen?
• Het team dat iemand leidt komt in een nieuwe fase: ‘hoe moet ik dit sturen?’
• Bij een project, nieuwe werkwijze, koersverandering waar iemand weinig of geen
ervaring mee heeft
• Vragen en onzekerheden over de richting van de loopbaan
• Start van een nieuwe functie, van een carrière
• Bij reïntegratie in een functie, na een lange periode van afwezigheid bijvoorbeeld door
ziekte of anderszins
Problemen in of rond het werk
• Bij turbulente omstandigheden (conflicten, een reorganisatie of fusie)
• Het overwinnen van aanpassingsproblemen
• Dingen niet voor elkaar krijgen met het team
• Verwerking en leren van ingrijpende gebeurtenissen
• (slepende) conflicten met collega’s of chefs
• Burn-out
Academie voor Coaching Over Coaching Pagina 5 van 10

6. • Bij ingrijpende privé-omstandigheden
Academie voor Coaching Over Coaching Pagina 6 van 10

7. Welke situaties kan je wel coachen?
In het algemeen zullen mensen die behoefte hebben aan coaching hun coachingvraag niet zo
helder formuleren als hiervoor beschreven staat. Eerder beschrijven ze de situatie waarin ze
zitten. Het is aan de coach en de gecoachte om daar een duidelijke coachvraag uit te filteren.
Een lijst met situaties die te coachen zijn (bron: www.sherriolsen.com):
1. Iemand die onvoldoende bevrediging uit zijn werk haalt; zoekt een nieuwe
werkomgeving of zoekt binnen de huidige baan naar manieren om deze bevrediging
wel te vinden
2. Iemand die behoefte heeft aan verandering/persoonlijke groei: dit kan zijn in attitude,
werk of levenssituatie
3. Iemand die een aantal tegenslagen te verwerken heeft en op zoek is naar manieren om
deze te boven te komen
4. Een jonge ondernemer die te veel ideeën heeft (of een bedrijf start) en behoefte heeft
aan focus en richting
5. Een medewerker die moeite heeft met het vinden van balans tussen werk en privé-
leven
6. Een medewerker die moeite heeft open en effectief te communiceren; als resultaat
neemt hij te veel taken op zich en komt hij in een negatieve vicieuze cirkel van laag
zelfvertrouwen en overbelasting
7. Een medewerker die op zoek is naar zijn eigen plek; zijn authentieke bijdrage en door
zijn chaotische gedrag verwikkeld is in allerlei interne politiek, terwijl het bedrijf geen
waarde hecht aan uniciteit
8. Een medewerker die vooral zijn werk goed wil doen en een teamspeler wil zijn, maar
moeite heeft met een collega die gericht is persoonlijk succes
9. Een medewerker die gemotiveerd is om hard te werken, maar geen gevoel van
richting, focus of organisatiedoelen heeft
10. Iemand wiens drijfveer het verkrijgen van materiële zaken is en ontevreden is over
wat hij nu heeft
11. Iemand wiens drijfveer adrenaline is en zich niet een leven zonder ‘kicks’ kan
voorstellen
12. Iemand met een laag zelfvertrouwen, maar die bereid is om hieraan te werken en
nieuwe dingen te proberen
Academie voor Coaching Over Coaching Pagina 7 van 10

8. 13. Een gemotiveerde, goed presterende medewerker die duidelijke doelen stelt en
nastreeft, die een coach wil gebruiken als klankbord om hem op koers te houden
14. Een hoog gemotiveerd persoon met zoveel daadkracht dat je hem met moeite een stap
voor kan blijven!
15. Een projectteam met de ambitie om een heel effectief team te worden en bereid is om
open en eerlijk met elkaar daaraan te werken
16. Iemand zonder werk die behoefte heeft aan persoonlijke en professionele groei en een
coach wil voor zijn eigen ontwikkeling
17. Een manager die een beter bedrijfsresultaat wil en coaching ziet als mogelijk middel
om dit te realiseren en derhalve zelf gecoacht wil worden
18. Een manager die overtuigd is dat ‘dienend leiderschap’ de beste stijl is en een coach
zoekt met wie hij dit bij zichzelf kan ontwikkelen
19. Iemand die op zoek is naar een nieuwe carrière of baan
20. Een ondernemer die wil ontdekken wat succes voor hem betekent en wat de visie voor
zijn onderneming is
21. Een creatief en inspirerend iemand die gecoacht wil worden zodat hij vooral creatief
en inspirerend kan blijven!
22. Iemand die zijn beperkende denkbeelden en gedrag wil opgeven en een coach zoekt
om dit veranderingsproces tot een blijvend resultaat te laten leiden
23. Een verkoper die zijn resultaten wil verbeteren
24. Iemand die een coach zoekt om meetbare resultaten te bereiken: minder fouten, nettere
werkplek, hogere prestaties, etc.
25. Een projectteam dat moeite heeft met het nemen van beslissingen en dit proces door
een coach wil laten faciliteren
Academie voor Coaching Over Coaching Pagina 8 van 10

9. Situaties die je niet kan coachen
Als coach is het van groot belang dat je weet wat je beperkingen zijn en dat je er ook naar
handelt. Als je bijvoorbeeld geen ervaring hebt met het coachen van groepen, dan moet je een
dergelijke opdracht ook niet aannemen met de gedachte van ‘hoe moeilijk kan dat nou zijn?’.
Naast persoonlijke beperkingen zijn er ook algemene situaties waarbij coaching niet het
gepaste middel is.
Wanneer is coaching niet nuttig of ongewenst: (bron Coachingsgids):
• Als de persoon geen invloed heeft op de situatie op het werk. Coachen betekent
immers inzichten en gedragsverandering. Wanneer de gecoachte daar niets mee kan
uitrichten op het werk, heeft het geen zin en vergroot het zelfs de machteloosheid!
• Wanneer de problemen elders liggen. M.a.w. wanneer het probleem zich aan zijn of
haar ‘spelregels’ onttrekt. Coaching kan ingezet worden om onbekwaam leiderschap
bespreekbaar te krijgen. Een slechte leidinggevende kan veel coachings-klanten
opleveren door de stress die hij veroorzaakt bij de medewerkers.
• Wanneer de motivatie tot coaching afwezig is. Er moet een zekere wil zijn, een
motivatie aanwezig zijn om te beginnen. Zonder motivatie kan er niet gewerkt
worden. Motivatie wil niet zeggen dat iemand geen weerstanden kent. Motivatie
betekent dat iemand de behoefte, de wens, de wil of de keuze heeft om te ontwikkelen,
te veranderen.
• Wanneer er zware psychische problemen spelen. Coachen is dan een te licht middel.
Therapie bij een psychiater of een psycholoog is dan noodzakelijk.
• Wanneer de problemen louter in de privé sfeer liggen. Doorverwijzen naar een
counselor, maatschappelijk werker of iets dergelijks is dan aan de orde.
• Als coaching als ‘truc’ wordt ingezet om iemand te laten inzien dat hij op de verkeerde
plek zit. De tip voor de HR-manager is om dan toch maar het slecht nieuws gesprek te
voeren en de persoon te herplaatsen of te ontslaan
• Wanneer het al duidelijk is dat de gecoachte onvoldoende vaardigheden heeft. Soms
mist iemand de nodige kennis of vaardigheden (bijvoorbeeld op het gebied van
communicatie, verkoop of leiderschap) om de baan aan te kunnen. Coachen is dan niet
het antwoord maar opleiden wel.
Academie voor Coaching Over Coaching Pagina 9 van 10

10. De juiste coach vinden
Belangrijkste criterium bij het selecteren van de juiste coach is of het klikt, of de chemie goed
is. Als dit gevoel aanwezig is dan is aan de belangrijkste voorwaarde voor een goede
coachingsrelatie voldaan.
Toch doe je er verstandig aan om een aantal rationele punten in overweging te nemen.
Onderstaande vragen kan je in het ‘intake gesprek’ stellen. Een dergelijk eerste gesprek is in
veel gevallen gratis of op basis van ‘no cure no pay’.
Selectie vragen :
(bron: Het Corporate Coaching Handvest):
1. Als de term coach niet op iemands visite kaartje staat, verwittig je er dan op een
andere manier van of de persoon in kwestie ervaring heeft als coach. “jansen &
jansen consultancy’ is misschien niet de juiste club om een coach te zoeken
2. Wees gewaarschuwd als een coach twijfelt bij de vraag: “hoeveel procent van de tijd
coach je mensen?” of hier een laag percentage aangeeft, vraag wat hij dan wel doet.
3. Vraag waar de coach zijn opleiding heeft gehad of zijn ervaring heeft opgedaan en
vraag wie zijn coach is (geweest). Als de coach nooit de ‘andere kant van de tafel’
heeft ervaren dan zou je vraagtekens bij diens professionaliteit kunnen zetten. Leren
coachen doe je vooral op basis van ervaring en niet alleen uit een boekje.
4. Vraag of de coach mensen kan noemen die als referentie kunnen dienen.
5. Vraag welke resultaten eerdere klanten hebben bereikt door toedoen van de coach
6. Een ervaren coach zal tijdens het eerste gesprek allerlei vragen stellen om zo aan de
weet te komen hoe hij voor jou het beste van waarde kan zijn. Doet de coach dat niet
en zit hij vooral over zichzelf te vertellen, wees dan op je hoede.
7. Vraag hoe lang de coach al in het vak zit. Wees alert bij antwoorden in uitersten,
zoals “mijn hele leven al” of als hij de vraag ontwijkt.
8. Vraag over de rol van spiritualiteit in zijn werk. Ervaring leert dat goede coaches dit
op een rationele manier vlot kunnen beantwoorden, omdat spiritualiteit een
belangrijke rol in het werk van veel coaches speelt.
9. Vraag over de manier waarop de coach de resultaten meet.
10. Vraag de coach naar een overeenkomst die het coachingsproces beschrijft.
Professionele coaches hebben een dergelijk document voorhanden.
Academie voor Coaching Over Coaching Pagina 10 van 10