Verslag van het symposium Energie Innovaties op 24 mei 2013 bij Saxion te Deventer. Een initiatief van MVO loont, NMO, COS Gelderland, GNMF en OCF 2.0

1. Impressie Symposium Energie Innovaties in Oost Nederland
Saxion, Deventer, 24 mei 2013
Harrie van Bommel, lector duurzaam ondernemen Saxion, heet de 70 aanwezigen uit de
energiesector, bouw en maakindustrie welkom met de centrale vraag: wat gebeurt er in de industrie op
het gebied van energie innovatie? Drie inleiders geven hun visie hier op, waarna deelsessies volgen
waarin ondernemers in gesprek kunnen over de praktijk van energie innovatie.
Jan de Wit, lector duurzame energie Saxion begint met wat hij zelf noemt een open deur: niet
gebruikte energie is het groenst. Maar in de industrie gebruiken we nu eenmaal energie. Het is
essentieel om energie vanuit de vraag te benaderen, niet vanuit het aanbod.
De industrie moet het energiebeleid afzetten tegen de volledige utitliteitsketen in het bedrijf. Een lean
proces leidt tot financiele voordelen, omdat proces geïntegreerde maatregelen doorgaans leiden tot
kostenbesparing.
Energie besparen is vrijwel altijd duurzamer dan
energie (duurzaam) opwekken, maar besparen
blijkt een moeilijke business case. Het lectoraat
duurzame energie gaat in op de diagnostiek van
energie: productie, aanbod en gebruik. Van
belang hierbij is de pinchanalyse: kwaliteit van
energie aanbod versus gebruik. Belangrijke
leidraad daarbij:
Keep hot streams hot
Keep cold streams cold
Hoe doe je dat:
Beperk verliezen in de kern
Zet duurzame energie in
Schone massa voor energieproductie.
De kern van het energieprobleem is dat de grondstoffen onvoldoende gewaardeerd worden. Bedrijven
moeten leren om vermindering van het energiegebruik niet alleen aan de inkoop kant, maar ook aan
de verkoop kant te salderen. Er ligt een technologische uitdaging bij zowel het beperken van het
verlies aan energie als bij het beperken van het energieverbruik.
Van belang is: procesinzicht door monitoring. Als je weet waar je energie voor nodig hebt en waar die
wordt verspild dan weet je ook waar innovatie nodig en mogelijk is. Duurzaamheid en efficiency gaan
dan goed samen. De uiteindelijke productwinst is vaak hoger dan de energiewinst. In de
procesindustrie leidt energiebesparing daarnaast vaak tot betere ARBO (geluid, warmte).
Jan de Wit raadt aan om energie efficiency niet af te zonderen maar een integraal onderdeel van het
MVO beleid van het bedrijf te maken. Hij ontkent niet dat energie op dit moment nog te goedkoop is
maar bepleit dat inzicht veel kan opleveren.
Maar nog te vaak worden conventionele keuzes gemaakt uit risicomijdend gedrag.
Haalbaarheidsstudies leiden niet zelden tot de keuze om het ‘toch maar niet te doen’.Een
onderneming moet ook willen investeren in nieuwe inzichten.
Het Saxion project energie 2020 werkt aan een top 100 van koplopers op het gebied van energie
innovatie.
http://saxion.nl/leefomgeving/site/onderzoek/lectoraten/duurzame_energievoorziening/
Martin Koppenhol, VBI
VBI is Europa's grootste producent van kanaalplaatvloeren.
Uitgangspunt: duurzaamheid = good housekeeping = kwaliteitsmanagement.
Martin pleit voor kwaliteitskringen: meten = weten. Breng je proces in kaart!
Stelling: over 30 jaar is (duurzame) energie geen probleem meer maar hebben we wel een enorm
probleem met de verkrijgbaarheid van grondstoffen.
Leef- en woonpatronen veranderen en de bouwwereld moet daar op inspelen door te kijken naar
daadwerkelijk comfort en de toekomstige functies van een gebouw.
In Nederland wordt nog steeds niet optimaal gebouwd. Energienotaloze woningen zijn mogelijk als de
spelers in de markt er gezamenlijk aan gaan staan. Maar zowel de overheid als de klant hebben nog
een oog voor een lange termijn visie op bouwen. Bouwbesluiten zijn minimalistisch maar wel
maatgevend.

2. De vraag is dus: wie neemt het voortouw? De
overheid? De klant? De Industrie? De
Aannemer?
Duurzaam bouwen, revitalisatie en
herbestemming worden in toenemende mate
belangrijk. Total cost of ownership moet daarbij
het uitgangspunt zijn. De technologie om een
gebouw energiezuinig neer te zetten is er maar
wordt nog onvoldoende toegepast. De klant
heeft doorgaans geen interesse in het
bouwproces. Er is dus meer draagvlak nodig in
de bouwwereld.
De bouwwereld moet geen woningen opleveren, maar flexibel wooncomfort: woningen die
Verkoopbaar zijn
Geschikt voor groei- en krimpgebieden
Aanpasbaar aan demografische vraagstukken
Snel en efficiënt realiseerbaar zijn
www.vbi.nl
Maurice van Beijk Unipro
Unipro levert een compleet assortiment voor het leggen, onderhouden en renoveren van alle soorten
vloerbedekking, parket, tegels en natuursteen.
Maurice van Beijk wil nog wel een stapje verder gaan dan de voorgaande sprekers: geen
nergiezuinige of energienotaloze woning, maar een energiepositieve woning. Zijn eigen, zelfgebouwde
woning is energiepositief.
Groen bouwen is je boerenverstand gebruiken met de natuur als uitgangspunt. Dit vormt ook de basis
voor de Groene Fabriek die Unipro in Haakbergen bouwt.
Cradle to cradle en circulair denken staan centraal bij het bouwproces; waarin is gestreefd naar een
energieneutraal gebouw én een energieneutraal productieproces.
Locatie in de buurt van de werknemer
Passend in het coulissen landschap
Groen dak
Gebouw is zo neergezet dat zon en licht optimaal worden benut
FSC hout uit de omgeving
BetonBewust
Recyblebaar metaal afkomstig van sloopprojecten in de regio: ‘het afval van Hengelo is ons goed
genoeg”
CO2 neutraal gebouw
Geen gasaansluiting
Warmte en koeling via aardwarmte. Bij energiepieken worden eigen biomassaovens gestookt.
Restwarnte van het productieproces wordt in het gebouw gebruikt
Intelligent gebouw: licht- en ventilatiebeheer optimaliseren.
Licht en temperatuur zijn indivicueel regelbaar via smartphones
CO2 gestuurde ventilatie
Fijnstof beperken via sedumdak en een centraal stofzuigersysteem
Duurzaam bouwen is keuzes maken. Duurzaam innoveren is cocreatie; kennis delen en vooral: DOEN
De energie neutrale fabriek van Unipro wordt in 2014 opgeleverd. U bent welkom om te komen kijken
en MVO loont organiseert dan graag een excursie voor u! www.unipro.nl

3. Na de pauze maken de aanwezigen kennis met duurzame energie in de praktijk in vier deelsessies:
Tentensolar
http://www.tentensolar.nl/
Bredenoord.aggregaten
http://www.bredenoord.com/nl/
Energietransitie in provincie Gelderland
http://www.gelderland.nl/?id=16356&view=product_subthemalist&sub_id=23&offset=0&top10=0&smar
ttags=0
Energietransitie in provincie Overijssel http://www.overijssel.nl/thema's/economie/nieuweenergie/subsidieregelingen
Het symposium Industriele Energie Innovaties in Oost Nederland is een initiatief van MVO loont,
Saxion, Natuur en Milieu Overijssel, COS Gelderland, GNMF en OCF 2.0. Het symposium is mede
mogelijk gemaakt door een bijdrage van het ministerie van Buitenlandse Zaken.
Meer informatie:
www.mvoloont.com
www.nmo.nl
www.cosgelderland.nl
www.nieuwebusinessmodellen.info