tài liệu về phát triển trang trại ở việt nam

®¹i häc huÕ
trung t©m tµi nguyªn, m«i tr−êng vµ c«ng nghÖ sinh häc
b¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tµi cÊp nhµ n−íc
m∙ sè kc 08.30
nghiªn cøu c¬ së khoa häc vµ thùc tiÔn
nh»m ®Ò xuÊt c¸c chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p b¶o vÖ
m«i tr−êng vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng kinh tÕ
trang tr¹i t¹i viÖt nam
chñ nhiÖm ®Ò tµi: TS lª v¨n th¨ng
5948
20/7/2006
huÕ – 07-2006

®hh
tt tnmt&cnsh
®hh
tttnmt&cnsh
®hh
tttnmt&cnsh
®¹i häc huÕ
trung t©m tμi nguyªn, m«i tr−êng
vμ c«ng nghÖ Sinh häc
01 §iÖn Biªn Phñ - HuÕ, §T: 054. 820 438
b¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vμ kü thuËt ®Ò tμi
nghiªn cøu c¬ së khoa häc vμ thùc tiÔn
nh»m ®Ò xuÊt c¸c chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p
b¶o vÖ m«i tr−êng vμ ph¸t triÓn bÒn v÷ng
kinh tÕ trang tr¹i t¹i viÖt nam
M· Sè: kc.08.30
TS. Lª V¨n Th¨ng
HuÕ, 07 - 2006
B¶n quyÒn thuéc TT TNMT&CNSH §HH
§¬n xin sao chÐp toμn bé hoÆc tõng phÇn tμi liÖu nμy ph¶i göi ®Õn Gi¸m ®èc TT TNMT&CNSH §HH
trõ tr−êng hîp sö dông víi môc ®Ých nghiªn cøu.

Danh s¸ch t¸c gi¶
Cña ®Ò tμi kh&cn cÊp nhμ n−íc
(Danh s¸ch nh÷ng c¸ nh©n ®· ®ãng gãp s¸ng t¹o chñ yÕu cho
§Ò tμi ®−îc s¾p xÕp theo thø tù ®· tho¶ thuËn)
1. Tªn ®Ò tμi:
Nghiªn cøu c¬ së khoa häc vμ thùc tiÔn nh»m ®Ò xuÊt
c¸c chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p b¶o vÖ m«i tr−êng vμ ph¸t triÓn
bÒn v÷ng kinh tÕ trang tr¹i t¹i ViÖt Nam.
M· sè: KC.08.30
2. Thuéc Ch−¬ng tr×nh:
B¶o vÖ m«i tr−êng vμ phßng tr¸nh thiªn tai. M· sè: KC.08
3. Thêi gian thùc hiÖn:
Tõ th¸ng 1 n¨m 2004 ®Õn th¸ng 12 n¨m 2005
4. C¬ quan chñ tr× ®Ò tμi:
Trung t©m Tμi nguyªn M«i tr−êng vμ C«ng nghÖ Sinh häc §¹i häc HuÕ
01. §iÖn Biªn Phñ, Tp HuÕ. §T: 054.820438, Fax: 054.820438
E-mail: creb@hueuni.edu.vn
website: http://www.hueuni.edu.vn/moitruong/
5. C¬ quan chñ qu¶n:
§¹i häc HuÕ, Bé Gi¸o dôc vμ §μo t¹o
6. C¬ quan qu¶n lý ®Ò tμi:
Bé Khoa häc vμ C«ng nghÖ
7. Danh s¸ch t¸c gi¶:
TT Häc hμm, häc vÞ, hä vμ tªn C¬ quan Ch÷ ký
1 TS. Lª V¨n Th¨ng
Trung t©m TNMT&CNSH
§¹i häc HuÕ
2 CN. NguyÔn §×nh Huy
§¹i häc HuÕ
i

3 PGS.TS. NguyÔn Khoa L©n
§¹i häc HuÕ
4 PGS.TS. Phïng ChÝ Sü
Trung t©m C«ng nghÖ M«i
tr−êng t¹i Tp.HCM thuéc Héi
B¶o vÖ Thiªn nhiªn vμ M«i
tr−êng ViÖt Nam
5
GS.TSKH. §Æng Trung
ThuËn
§¹i häc Quèc gia Hμ Néi
6 CN. NguyÔn Huy Anh
§¹i häc HuÕ
7 TS. Ph¹m M¹nh Tμi
tr−êng ViÖt Nam
8 ThS. NguyÔn Méng
Tr−êng §¹i häc Khoa häc,
§¹i häc HuÕ
9
ThS. NCS. NguyÔn §¨ng
Anh Thi
tr−êng ViÖt Nam
10 TS. NguyÔn Kh¾c Hoμn
Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ, §¹i
häc HuÕ
11 TS. NguyÔn Thanh B×nh
Trung t©m C«ng nghÖ Th«ng
tin §¹i häc HuÕ
Thñ tr−ëng c¬ quan chñ tr× ®Ò tμi
ii

Tãm t¾t kÕt qu¶ ®Ò tμi
Ngμy 02 th¸ng 2 n¨m 2000, ChÝnh Phñ ®· ra NghÞ quyÕt sè 03/2000 Q§ - CP
vÒ kinh tÕ trang tr¹i, trong ®ã kh¼ng ®Þnh “Nhμ n−íc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn vμ b¶o hé
kinh tÕ trang tr¹i, ®Æc biÖt khuyÕn khÝch viÖc ®Çu t− khai th¸c vμ sö dông cã hiÖu qu¶
®Êt trèng ®åi nói träc ë trung du miÒn nói, biªn giíi h¶i ®¶o, t¨ng c−êng qu¶n lý Nhμ
n−íc ®Ó trang tr¹i ph¸t triÓn lμnh m¹nh, cã hiÖu qu¶”.
Sù h×nh thμnh vμ ph¸t triÓn cña kinh tÕ trang tr¹i ®· gãp phÇn khai th¸c thªm
nguån vèn trong d©n, më mang thªm diÖn tÝch canh t¸c trªn vïng ®Êt trèng, ®åi nói
träc, ®Êt hoang ho¸, nhÊt lμ çc vïng trung du, miÒn nói vμ ven biÓn; t¹o thªm viÖc
lμm cho lao ®éng n«ng th«n, gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo; t¨ng thªm n«ng s¶n
hμng ho¸. Kinh tÕ trang tr¹i ®· vμ ®ang gãp phÇn thóc ®Èy n«ng nghiÖp ph¸t triÓn vμ
lμm thay ®æi diÖn m¹o kinh tÕ - x· héi n«ng th«n n−íc ta. Tuy nhiªn, qu¸ tr×nh ph¸t
triÓn kinh tÕ trang tr¹i ®ang ®Æt ra nhiÒu vÊn ®Ò cÇn ®−îc gi¶i quyÕt kÞp thêi, trong
®ã cã vÊn ®Ò m«i tr−êng cña çc trang tr¹i.
V× vËy, ®Ò tμi : Nghiªn cøu c¬ së khoa häc vμ thùc tiÔn nh»m ®Ò xuÊt çc
chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p b¶o vÖ m«i tr−êng vμ ph¸t triÓn bÒn v÷ng kinh tÕ trang tr¹i t¹i
ViÖt Nam ®−îc triÓn khai nh»m môc tiªu: ®−a ra bøc tranh tæng thÓ vÒ hiÖn tr¹ng
vμ xu thÕ diÔn biÕn m«i tr−êng mét sè lo¹i h×nh trang tr¹i phæ biÕn t¹i ViÖt Nam vμ
cung cÊp çc c¬ së khoa häc vμ thùc tiÔn ®Ó ®Ò ra çc chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p b¶o vÖ
m«i tr−êng vμ ph¸t triÓn bÒn v÷ng kinh tÕ trang tr¹i t¹i ViÖt Nam.
Sau khi tæng quan vÒ nh÷ng vÊn ®Ò chung liªn quan ®Õn kinh tÕ trang tr¹i,
hoμn c¶nh ra ®êi vμ ph¸t triÓn cña kinh tÕ trang tr¹i trªn thÕ giíi, ë ViÖt Nam còng
nh− l·nh thæ nghiªn cøu. §Ò tμi ®i ®Õn nhËn xÐt mét sè vÊn ®Ò bøc b¸ch mμ kinh tÕ
trang tr¹i t¹o ra, trong sè ®ã cã vÊn ®Ò m«i tr−êng sinh th¸i.
Trªn c¬ së ph−¬ng ph¸p luËn víi 3 çch tiÕp cËn chÝnh lμ: tæng hîp - ®a
ngμnh, sinh th¸i hÖ thèng vμ kinh tÕ m«i tr−êng trong nghiªn cøu, ®ång thêi dùa trªn
3 nguyªn t¾c c¬ b¶n khi nghiªn cøu c¬ së khoa häc vμ thùc thiÔn vμ 3 nguyªn t¾c ®Ò
xuÊt çc chÝnh s¸ch vμ gi¶i ph¸p b¶o vÖ m«i tr−êng, ph¸t triÓn bÒn v÷ng kinh tÕ
trang tr¹i t¹i ViÖt Nam, ®Ò tμi ®· lùa chän 2 vïng: DHMT vμ §BSCL ®Ó nghiªn cøu
vÒ t×nh h×nh ph¸t triÓn trang tr¹i, ®¸nh gi¸ nh÷ng thμnh qu¶ ®· ®¹t ®−îc cña KTTT
vμ nh÷ng vÊn ®Ò m«i tr−êng bøc xóc ph¸t sinh t¹i çc trang tr¹i.
§Ó lμm c¬ së cho viÖc nghiªn cøu ®Ò xuÊt çc chÝnh s¸ch vμ gi¶i ph¸p ®èi
víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i, ®Æc biÖt tËp trung nghiªn cøu kinh tÕ trang tr¹i
nu«i trång thuû s¶n, ®Ò tμi ®· kh¸i qu¸t vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, tμi nguyªn thiªn
nhiªn, ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi còng nh− sù t¸c ®éng cña ho¹t ®éng kinh tÕ trang
tr¹i lªn søc khoÎ céng ®ång ë 2 vïng träng ®iÓm nghiªn cøu lμ DHMT vμ §BSCL.
iii

VÒ vÊn ®Ò m«i tr−êng trong ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i thuû s¶n, ®Ò tμi ®·
ph¸c ho¹ mét bøc tranh tæng thÓ vÒ hiÖn tr¹ng m«i tr−êng, tõ ®ã, b−íc ®Çu ph©n tÝch
xu thÕ diÔn biÕn m«i tr−êng cña kinh tÕ trang tr¹i vμ ®Æc biÖt lμ kinh tÕ trang tr¹i
nu«i trång thuû s¶n.
Dùa trªn quan ®iÓm ph¸t triÓn bÒn v÷ng, ®Ò tμi ®· ®Ò xuÊt mét sè tiªu chÝ ®èi
víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i thuû s¶n theo h−íng bÒn v÷ng. §ång thêi, ®Ò tμi
còng ®· ®−a ra 4 m« h×nh kinh tÕ trang tr¹i thuû s¶n ®iÓn h×nh, th«ng qua ®ã gãp
phÇn lμm c¬ së thùc tiÔn cho viÖc ®Ò xuÊt çc chÝnh s¸ch vμ gi¶i ph¸p b¶o vÖ m«i
tr−êng çc trang tr¹i theo h−íng bÒn v÷ng.
Tõ nh÷ng c¬ së khoa häc vμ thùc tiÔn trªn, ®Ò tμi ®· ph©n tÝch vμ ®¸nh gi¸
nh÷ng mÆt tÝch cùc còng nh− h¹n chÕ cña mét sè chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p ®· cã liªn
quan ®Õn kinh tÕ trang tr¹i nu«i trång thuû s¶n. §ång thêi ®Ò xuÊt bæ sung çc chÝnh
s¸ch, gi¶i ph¸p cô thÓ vμ h−íng dÉn thùc hiÖn çc chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p nh»m gãp
phÇn b¶o vÖ m«i tr−êng çc trang tr¹i, ®Æc biÖt lμ kinh tÕ trang tr¹i thuû s¶n theo
h−íng bÒn v÷ng.
iv

Summary of Project's results
On February 2rd
2000, the Government issued a Resolution 03/2000 QD - CP
about farm - based economy in which it affirms that "The State encourages to
develop and protect farm - based economy, especially in encouraging in investing
and using effectively bare land and hill in midland, highland, border and island and
intensify the State's management in order that farm - based economy developes
effectively and towards the State's orientation".
The establishment and development of farm - based economy have partly
contributed to exploit people's source of capital, enlarge cultivated surface area on
bare land and hill, waste land, infertile soil especially in midland, highland and
coastal; provide job for rural labors, have a hand in alleviation poverty and increase
agri - products. Farm - based economy has partly contributed to foster the
development of agriculture and change the socio - economic face of rural areas in
our country. However, the development of farm - based economy has been posing a
lot of problems included farm’s environmental issues that need solve timely.
Consequently, the project: “Research on scientific and practical bases to
propose environmental protection solutions and policies and sustainable
development farm-based economy in Vietnam" has been carrying out to show an
overall picture about the actual state and general trend of environmental
happenings of some common farm - based economy's forms in Vietnam and to
provide scientific and practical grounds to propose environmental protection
solutions and policies and to sustainably develop farm - based economy in Vietnam.
The project comes to some urgent issues that farm - based economy causes
urgently environmental issues after showing backgrounds related to farm - based
economy such as its establishment and development circumstances all over the
world and in Vietnam as well as studied areas.
Based on methodology with three major approaches to is: collective -
interdisciplinary, ecological system and economic environment in studying. At
once, based on three fundermental principles in researching scientific and practical
grounds and three principles in proposing environmental protection solutions and
policies and to sustainably develop farm - based economy in Vietnam. The project
chose two regions of the Coastal Centre and the Mekong Delta to study the situation
of farm - based economy development, to assess its obtained achievements and
urgently posed environment issues at farms.
v

To lay the foundation for studying and proposing policies and solutions to
the development of farm - based economy and partially focus on researching
aquaculture farm - based economy, the project generalized natural conditions,
natural resources, socio - economic actions as well as the effects of farm - based
economy on community health at two main regions of the Coastal Centre and the
Mekong Delta.
As regards, environmental issues were caused by developing of aqualculture,
the project outlined a general picture about the environmental state and thence
analized environmental happenings of farm - based economy, first and foremost
aqualculture farm - based economy.
From the point of view of sustainable development, it proposed some criteria
for sustainable developing’s aquaculture. Simultaneously, it showed four typical
aquaculture forms to lay the foundation for practical bases of proposing
environmental protection policies and solutions in farms towards sustainability.
From the aboved scientific and practical bases, the project analized and assessed
positive and negative aspects of some existed policies and solutions related to
aquaculture. And it supplemented some specific policies and solutions in order to protect
environmental farms, especially in sustainable aquaculture farm-based economy.
vi

Lêi c¶m ¬n
§Ò tμi "Nghiªn cøu c¬ së khoa häc vμ thùc tiÔn nh»m ®Ò xuÊt çc chÝnh s¸ch,
gi¶i ph¸p b¶o vÖ m«i tr−êng vμ ph¸t triÓn bÒn v÷ng kinh tÕ trang tr¹i t¹i ViÖt Nam" m·
sè KC.08.30 thuéc Ch−¬ng tr×nh khoa häc c«ng nghÖ träng ®iÓm cña Nhμ n−íc giai
®o¹n 2001-2005 vÒ "B¶o vÖ m«i tr−êng vμ phßng tr¸nh thiªn tai" - KC.08 ®· ®−îc triÓn
khai b¾t ®Çu tõ n¨m 2001 vμ kÕt thóc vμo n¨m 2005.
Víi khu«n khæ thêi gian trong 2 n¨m (1/2004 - 12/2005), Ban Chñ nhiÖm ®Ò tμi
KC.08.30 c¶m ¬n vÒ sù gióp ®ì tËn t×nh, sù chØ ®¹o th−êng xuyªn vμ kÞp thêi cña Bé
KH&CN, ®Æc biÖt lμ Vô Qu¶n lý Khoa häc XH&TN, Vô KÕ ho¹ch vμ Tμi chÝnh vμ Ban
Chñ nhiÖm Ch−¬ng tr×nh KC.08. §ång thêi, ®Ò tμi còng nhËn ®−îc sù quan t©m gióp ®ì
cña Vô KH - CN, Bé Gi¸o dôc vμ §μo t¹o; sù chØ ®¹o vμ gióp ®ì chu ®¸o cña Ban Gi¸m
®èc §¹i häc HuÕ, Ban Qu¶n lý KH&§N §¹i häc HuÕ.
Ban Chñ nhiÖm ®Ò tμi xin ch©n thμnh c¶m ¬n sù tham gia tÝch cùc vμ nhiÖt t×nh cña
çc tæ chøc vμ çc chuyªn gia trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tμi. Sù thμnh c«ng cña ®Ò
tμi lμ kÕt qu¶ nghiªn cøu cña tËp thÓ çc chuyªn gia khoa häc thuéc çc ViÖn nghiªn cøu,
Trung t©m nghiªn cøu, çc tr−êng §¹i häc, çc c¬ quan qu¶n lý tõ Trung −¬ng ®Õn çc ®Þa
ph−¬ng thuéc vïng Duyªn h¶i miÒn Trung vμ ®ång b»ng s«ng Cöu Long.
Ban Chñ nhiÖm ®Ò tμi ®Æc biÖt xin c¶m ¬n çc tæ chøc vμ ç nh©n cã tªn sau ®©y
vÒ sù hîp t¸c quý b¸u trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tμi:
n Çc tæ chøc:
1. Trung t©m Tμi nguyªn, M«i tr−êng vμ C«ng nghÖ Sinh häc §¹i häc HuÕ
2. Trung t©m C«ng nghÖ M«i tr−êng t¹i Tp.HCM thuéc Héi B¶o vÖ Thiªn nhiªn vμ
M«i tr−êng ViÖt Nam
3. Khoa M«i tr−êng, tr−êng §HKH, §¹i häc HuÕ
4. Trung t©m C«ng nghÖ Th«ng tin §¹i häc HuÕ
5. Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ, §¹i häc HuÕ
6. Tr−êng §¹i häc Khoa häc Tù nhiªn, §¹i häc Quèc gia Hμ Néi
7. Çc Së TN&MT, Së KH&CN, Së Thuû s¶n, Chi côc B¶o vÖ nguån lîi Thuû s¶n
cña çc ®Þa ph−¬ng sau ®©y:
- Vïng Duyªn h¶i miÒn Trung gåm çc tØnh: Thanh Ho¸, NghÖ An, Hμ TÜnh,
Qu¶ng B×nh, Qu¶ng TrÞ, Thõa Thiªn HuÕ, §μ N½ng, Qu¶ng Nam, Qu¶ng Ng·i, B×nh
§Þnh, Phó Yªn vμ Kh¸nh Hoμ.
vii

- Vïng ®ång b»ng s«ng Cöu Long gåm çc tØnh: Long An, TiÒn Giang, BÕn Tre,
VÜnh Long, Trμ Vinh, CÇn Th¬, HËu Giang, Sãc Tr¨ng, B¹c Liªu, Cμ Mau, Kiªn Giang,
An Giang vμ §ång Th¸p.
8. C«ng ty TNHH §øc Th¾ng, tØnh Qu¶ng B×nh
9. C«ng ty TNHH ViÖt - Mü (Haoai), tØnh Phó Yªn
10.Chñ trang tr¹i TrÇn §×nh Quang, x· Vinh H−ng, huyÖn Phó Léc, tØnh Thõa
Thiªn HuÕ
11.Chñ trang tr¹i Ch©u Thanh T©m, x· T¾c V©n, huyÖn Gi¸ Rai, tØnh B¹c Liªu
12. Chñ trang tr¹i TrÇn Hoμng Minh, x· Ph−íc Long, huyÖn Ph−íc Long, tØnh B¹c Liªu
n Çc chuyªn gia:
1. PGS.TS. Phïng ChÝ Sü: Trung t©m ENTEC t¹i Tp. Hå ChÝ Minh
2. GS.TSKH. §Æng Trung ThuËn: §¹i häc Quèc gia Hμ Néi
3. TS. Ph¹m Quang Anh: §¹i häc Quèc gia Hμ Néi
4. TS. Ph¹m M¹nh Tμi : Trung t©m ENTEC t¹i Tp. Hå ChÝ Minh
5. ThS. NguyÔn Méng: Khoa M«i tr−êng, tr−êng §HKH, §¹i häc HuÕ
6. ThS. NguyÔn §¨ng Anh Thi: Trung t©m ENTEC t¹i Tp. Hå ChÝ Minh
7. ThS. TrÇn Anh TuÊn: Khoa M«i tr−êng, tr−êng §HKH, §¹i häc HuÕ
8. TS. NguyÔn Kh¾c Hoμn: Khoa Qu¶n trÞ Kinh doanh, tr−êng §HKT, §¹i häc HuÕ
9. TS. NguyÔn Thanh B×nh: Trung t©m C«ng nghÖ Th«ng tin §¹i häc HuÕ
10.CN. NguyÔn B¾c Giang: Khoa M«i tr−êng, tr−êng §HKH, §¹i häc HuÕ
11. ThS. Lª ThÞ Kim Liªn: Khoa KÕ to¸n Tμi chÝnh, tr−êng §HKT, §¹i häc HuÕ
Vμ nhiÒu chuyªn gia kh¸c,...
§ång thêi trong qu¸ tr×nh triÓn khai nghiªn cøu, Ban chñ nhiÖm ®Ò tμi còng
nhËn ®−îc sù ®ãng gãp nhiÒu ý kiÕn qu¸ b¸u cña çc nhμ khoa häc:
GS.TSKH.Tr−¬ng Quang Häc, PGS.TSKH. NguyÔn V¨n C−, GS.TS. TrÇn §×nh
Hîi, GS.TS. §−êng Hång DËt, GS.TS. Lª V¨n Khoa, PGS.TS. Hoμng §øc Triªm,
PGS.TS. §Æng Kim Chi, TS. TrÇn V¨n ý, TS. T« §×nh HuyÕn, ThS. Lª Quang
Thμnh, KS. Ng« V¨n §¾c, KS. D−¬ng Quang San. Nh©n ®©y Ban Chñ nhiÖm ®Ò tμi
xin ch©n thμnh çm ¬n vÒ sù gióp ®ì nãi trªn.
viii

Môc Lôc
Trang
Danh s¸ch t¸c gi¶ i
Tãm t¾t ®Ò tμi iii
Lêi c¶m ¬n vii
Môc lôc ix
Danh môc çc b¶ng xiii
Danh môc h×nh xvii
Danh môc ch÷ viÕt t¾t xix
Danh çc tæ chøc ç nh©n tham gia xxii
Më ®Çu 1
1. §Æt vÊn ®Ò 1
2. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tμi 1
3. Môc tiªu cña ®Ò tμi 3
4. Néi dung nghiªn cøu cña ®Ò tμi 3
5. Nguån tμi liÖu vμ sè liÖu sö dông 7
6. Nh÷ng kÕt qu¶ míi cña ®Ò tμi 8
7. Tæ chøc thùc hiÖn 8
8. CÊu tróc cña ®Ò tμi 9
9. C¬ së cña viÖc lùa chän ®èi t−îng vμ giíi h¹n nghiªn cøu 9
10. Thêi gian vμ ®Þa bμn nghiªn cøu 10
11. Çc c«ng viÖc ®· thùc hiÖn 10
Ch−¬ng 1. Tæng quan vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i vμ ph−¬ng ph¸p
nghiªn cøu 11
1.1. Kh¸i niÖm vÒ trang tr¹i vμ kinh tÕ trang tr¹i 11
1.1.1. Kh¸i niÖm, tiªu chÝ x¸c ®Þnh vμ ph©n lo¹i trang tr¹i 11
1.1.2. Kh¸i niÖm vÒ kinh tÕ trang tr¹i 16
1.2. Hoμn c¶nh ra ®êi vμ sù ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i trªn ThÕ giíi
vμ ë ViÖt Nam 22
1.2.1. Trªn ThÕ giíi 22
1.2.2. ë ViÖt Nam 25
1.3. Mét sè nhËn xÐt vÒ t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i ë n−íc ta 34
1.4. Ph−¬ng ph¸p luËn vμ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 36
ix

1.4.1. Ph−¬ng ph¸p luËn 36
1.4.2. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 42
Ch−¬ng 2. Ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i ë duyªn h¶i miÒn Trung 43
2.1. Kh¸i qu¸t ®iÒu kiÖn tù nhiªn, tμi nguyªn thiªn nhiªn vμ kinh tÕ -
x· héi vïng duyªn h¶i miÒn Trung 43
2.1.1. §iÒu kiÖn tù nhiªn 43
2.1.2. Tμi nguyªn thiªn nhiªn 49
2.1.3. §iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi 55
2.2. HiÖn tr¹ng ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i t¹i DHMT 56
2.2.1. Çc lo¹i h×nh KTTT ë DHMT 56
2.2.2. T×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i ë çc tØnh duyªn h¶i miÒn Trung 58
2.3. T¸c ®éng cña kinh tÕ trang tr¹i nu«i trång thuû s¶n lªn sù ph¸t triÓn
kinh tÕ - x· héi, m«i tr−êng sinh th¸i vμ søc kháe céng ®ång 77
2.3.1. T¸c ®éng ®Õn ho¹t ®éng kinh tÕ - x· héi 77
2.3.2. T¸c ®éng ®Õn m«i tr−êng sinh th¸i 79
2.3.3. T¸c ®éng lªn søc khoÎ cña con ng−êi 81
Ch−¬ng 3. Ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i ë ®ång b»ng s«ng Cöu Long 82
3.1. Kh¸i qu¸t ®iÒu kiÖn tù nhiªn, tμi nguyªn thiªn nhiªn vμ kinh tÕ - x· héi
vïng ®ång b»ng s«ng Cöu Long 82
3.1.1. §iÒu kiÖn tù nhiªn 82
3.1.2. Tμi nguyªn thiªn nhiªn vïng ®ång b»ng s«ng Cöu Long 84
3.1.3. §iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi 92
3.2. HiÖn tr¹ng ph¸t triÓn trang tr¹i t¹i §BSCL 94
3.2.1. Çc lo¹i h×nh KTTT 94
3.2.2. T×nh h×nh ph¸t triÓn KTTT ë §BSCL 97
3.2.3. HiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cña çc trang tr¹i ë §BSCL 102
3.3. T¸c ®éng cña kinh tÕ trang tr¹i lªn sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi,
m«i tr−êng sinh th¸i vμ søc khoÎ céng ®ång 105
3.3.1. T¸c ®éng ®Õn ho¹t ®éng kinh tÕ - x· héi 105
3.3.2. T¸c ®éng ®Õn m«i tr−êng sinh th¸i 109
3.3.3. T¸c ®éng lªn søc khoÎ cña con ng−êi 111
Ch−¬ng4.VÊn ®Ò m«i tr−êng trong ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i 113
x

4.1. HiÖn tr¹ng m«i tr−êng kinh tÕ trang tr¹i 113
4.1.1. Vïng duyªn h¶i miÒn Trung 113
4.1.2. Vïng ®ång b»ng s«ng Cöu Long 133
4.2. Kh¶ n¨ng diÔn biÕn m«i tr−êng kinh tÕ trang tr¹i
nu«i trång thuû s¶n 145
4.2.1. Môc tiªu cña dù b¸o diÔn biÕn m«i tr−êng 145
4.2.2. Çc ph−¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ diÔn biÕn m«i tr−êng 145
4.2.3. Kh¶ n¨ng diÔn biÕn m«i tr−êng 148
4.3. NhËn xÐt chung vÒ t¸c ®éng cña sù ph¸t triÓn trang tr¹i ë ViÖt Nam ®Õn
m«i tr−êng vμ sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng 160
4.3.1. Nh÷ng thμnh tùu cña KTTT 160
4.3.2. Nh÷ng mÆt h¹n chÕ vμ bÊt cËp cÇn gi¶i quyÕt 163
Ch−¬ng 5. Ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i theo h−íng bÒn v÷ng 165
5.1. Quan niÖm vÒ ph¸t triÓn bÒn v÷ng 165
5.2. TiÕp cËn ®èi víi ph¸t triÓn bÒn v÷ng 166
5.2.1. TiÕp cËn mang tÝnh ®¹o ®øc 166
5.2.2. TiÕp cËn kinh tÕ 166
5.2.3. TiÕp cËn sinh th¸i 166
5.3. Ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i theo h−íng bÒn v÷ng 167
5.3.1. Tiªu chÝ ph¸t triÓn KTTT theo h−íng bÒn v÷ng 167
5.3.2. Nh÷ng tæn thÊt trong ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i 169
5.3.3. Sù cÇn thiÕt thay ®æi ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i 172
5.4. Lùa chän vμ hoμn thiÖn mét sè m« h×nh kinh tÕ trang tr¹i theo
h−íng bÒn v÷ng 173
5.4.1. Quan ®iÓm 173
5.4.2. Çch gi¶i quyÕt vÊn ®Ò 174
5.4.3. Çc kÕt qu¶ nghiªn cøu hoμn thiÖn m« h×nh trang tr¹i 174
Ch−¬ng 6. §Ò xuÊt çc chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p b¶o vÖ m«i tr−êng vμ ph¸t triÓn
bÒn v÷ng kinh tÕ trang tr¹i nu«i trång thuû s¶n ë ViÖt Nam 212
6.1. §¸nh gi¸ nh÷ng mÆt tÝch cùc, h¹n chÕ cña mét sè chÝnh s¸ch, gi¶i
ph¸p liªn quan ®Õn kinh tÕ trang tr¹i nu«i trång thuû s¶n 212
xi

6.1.1. ChÝnh s¸ch ®Êt ®ai 212
6.1.2. ChÝnh s¸ch tÝn dông, huy ®éng vèn ®Çu t− hç trî ph¸t triÓn KTTT 215
6.1.3. ChÝnh s¸ch thuÕ, thÞ tr−êng vμ tiªu thô s¶n phÈm 217
6.1.4. VÒ ®μo t¹o nh©n lùc vμ chuyÓn giao khoa häc - c«ng nghÖ - kü thuËt 218
6.1.5. VÒ khuyÕn n«ng - khuyÕn ng− 220
6.1.6. Gi¶m thiÓu, phßng ngõa vμ xö lý « nhiÔm m«i tr−êng 221
6.1.7. ChÝnh s¸ch liªn kÕt "bèn nhμ" 223
6.2. §Ò xuÊt çc chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i
nu«i trång thñy s¶n theo h−íng bÒn v÷ng 224
6.2.1. VÒ ®Êt ®ai 224
6.2.2. Huy ®éng vèn ®Çu t− ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i 227
6.2.3. ChÝnh s¸ch Quü hç trî ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i 229
6.2.4. ChÝnh s¸ch thuÕ 231
6.2.5. ChuyÓn giao khoa häc - c«ng nghÖ vμ kü thuËt 233
6.2.6. KhuyÕn n«ng - khuyÕn ng− 235
6.2.7. Gi¶m thiÓu, phßng ngõa vμ xö lý « nhiÔm m«i tr−êng 238
6.2.8. §Ò xuÊt bæ sung vÒ ChÝnh s¸ch liªn kÕt "bèn nhμ" ®èi víi kinh tÕ
trang tr¹i (Nhμ n−íc, Chñ trang tr¹i, Nhμ doanh nghiÖp vμ Nhμ khoa häc) 246
6.3. H−íng dÉn thùc hiÖn çc chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p b¶o vÖ m«i tr−êng kinh tÕ
trang tr¹i nu«i trång thñy s¶n 249
6.3.1. Môc ®Ých 249
6.3.2. Çch tiÕp cËn ®Ó thùc hiÖn çc chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p 239
6.3.3. Ph−¬ng h−íng thùc hiÖn çc chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p 251
6.3.4. Çc biÖn ph¸p chñ yÕu ®Ó thùc hiÖn çc chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p 254
6.3.5. §¶m b¶o çc ®iÒu kiÖn thùc hiÖn 258
6.3.6. Phèi hîp tæ chøc thùc hiÖn 260
KÕt luËn vμ kiÕn nghÞ 263
I. KÕt luËn 263
II. KiÕn nghÞ 265
Tμi liÖu tham kh¶o 266
xii

Danh s¸ch çc biÓu b¶ng
Ch−¬ng 1
B¶ng 1.1. Tiªu chÝ ph©n lo¹i trang tr¹i cña Héi Kinh tÕ häc ViÖt Nam n¨m 1994
B¶ng 1.2. §Æc ®iÓm chung cña kinh tÕ trang tr¹i
B¶ng 1.3. Sù kh¸c nhau vÒ mét sè ®Æc tr−ng c¬ b¶n gi÷a KTTT vμ kinh tÕ hé gia ®×nh
n«ng d©n
B¶ng 1.4. Sù ph¸t triÓn KTTT qua çc n¨m cña mét sè n−íc trªn thÕ giíi
B¶ng 1.5. Sè l−îng trang tr¹i trong çc lo¹i h×nh kh¸c nhau ë ViÖt Nam ph©n theo çc vïng
B¶ng 1.6. Sè l−îng trang tr¹i thay ®æi qua çc thêi kú
B¶ng 1.7. C¬ cÊu chñ trang tr¹i theo chøc n¨ng x· héi
B¶ng 1.8. CÊu thμnh quü ®Êt b×nh qu©n cho 1 trang tr¹i theo h−íng s¶n xuÊt (trong sè
3.044 trang tr¹i mÉu ®iÒu tra)
B¶ng 1.9. B×nh qu©n sö dông ®Êt trong 1 trang tr¹i ph©n theo çc lo¹i h×nh
B¶ng 1.10. Tû lÖ theo quy m« diÖn tÝch cña tõng lo¹i h×nh trang tr¹i
B¶ng 1.11. Quy m« diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp cho 1 trang tr¹i
B¶ng 1.12. Vèn s¶n xuÊt cña çc lo¹i h×nh trang tr¹i
B¶ng 1.13. KÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña çc lo¹i h×nh trang tr¹i
B¶ng 1.14. Quy m« lao ®éng b×nh qu©n cña çc lo¹i h×nh trang tr¹i ë ViÖt Nam
Ch−¬ng 2
B¶ng 2.1. DiÖn tÝch çc ®ång b»ng mét sè tØnh vïng DHMT
B¶ng 2.2. Mét sè yÕu tè khÝ hËu vïng DHMT
B¶ng 2.3. Mét sè ®Æc tr−ng h×nh th¸i l−u vùc s«ng chÝnh ë DHMT
B¶ng 2.4. TiÒm n¨ng ®Êt phôc vô NTTS ë vïng DHMT
B¶ng 2.5. DiÖn tÝch tiÒm n¨ng ®Êt çt ë DHMT
B¶ng 2.6. DiÖn tÝch NTTS cña çc tØnh DHMT qua çc n¨m
B¶ng 2.7. DiÖn tÝch rõng vμ tr÷ l−îng gç vïng DHMT
B¶ng 2.8. Thμnh phÇn vμ sè l−îng loμi ë biÓn vμ ven biÓn çc tØnh DHMT
B¶ng 2.9. Tμi nguyªn sinh vËt ë vïng ®ång b»ng DHMT
B¶ng 2.10. Sè l−îng çc lo¹i h×nh trang tr¹i cña çc tØnh ë DHMT
B¶ng 2.11. C¬ cÊu cña mét sè lo¹i h×nh trang tr¹i ë DHMT
xiii

B¶ng 2.12. Vèn ®Çu t− b×nh qu©n cña çc trang tr¹i çc tØnh DHMT
B¶ng 2.13. C¬ cÊu nguån vèn cña tØnh Qu¶ng Ng·i vμ Kh¸nh Hoμ
B¶ng 2.14. Thu nhËp cña çc lo¹i h×nh trang tr¹i ë vïng DHMT
B¶ng 2.15. Lîi nhuËn cña çc trang tr¹i ë Qu¶ng Ng·i
B¶ng 2.16. Thu nhËp b×nh qu©n cña çc trang tr¹i ®iÒu tra ë Qu¶ng Ng·i
B¶ng 2.17. Lîi nhuËn b×nh qu©n cña çc lo¹i h×nh trang tr¹i ë Kh¸nh Hoμ
B¶ng 2.18. Thu nhËp cña çc lao ®éng trang tr¹i ë T.T. HuÕ
B¶ng 2.19. Çc gi¸ trÞ b×nh qu©n cña mét trang tr¹i trång trät ë DHMT
B¶ng 2.20. Mét sè chØ tiªu b×nh qu©n cña mét trang tr¹i ch¨n nu«i ë DHMT
B¶ng 2.21. Mét sè chØ tiªu b×nh qu©n cña trang tr¹i l©m nghiÖp ë DHMT
B¶ng 2.22. Mét sè chØ tiªu b×nh qu©n cña mét trang tr¹i NTTS ë DHMT
B¶ng 2.23. DiÖn tÝch nu«i t«m n−íc lî ë çc tØnhDHMT
B¶ng 2.24. DiÖn tÝch NTTS ë çc tØnh DHMT ph©n theo m«i tr−êng n−íc ngät, lî vμ mÆn
B¶ng 2.25. LÞch thêi vô NTTS ë çc tØnh DHMT
B¶ng 2.26. Tæng thu, thu nhËp b×nh qu©n cña çc nhãm trang tr¹i ë Kh¸nh Hßa
B¶ng 2.27. C¬ cÊu çc lo¹i h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña trang tr¹i ë tØnh Qu¶ng Ng·i
B¶ng 2.28. C¬ cÊu çc lo¹i h×nh trang tr¹i ë Thõa Thiªn HuÕ
B¶ng 2.29. Tuæi t¸c, tr×nh ®é v¨n ho¸, nguån gèc xuÊt th©n cña çc chñ trang tr¹i ë Qu¶ng Ng·i
B¶ng 2.30. B×nh qu©n lao ®éng ë çc trang tr¹i vïng DHMT
Ch−¬ng 3
B¶ng 3.1. HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt ë mét sè tØnh, thμnh phè thuéc khu vùc §BSCL
B¶ng 3.2. DiÖn tÝch ®Êt cã rõng ph©n bè theo çc tØnh thuéc §BSCL
B¶ng 3.3. DiÖn tÝch NTTS çc tØnh thuéc khu vùc §BSCL qua çc n¨m
B¶ng 3.4. S¶n l−îng ç ph©n bè theo mét sè tØnh thuéc khu vùc §BSCL
B¶ng 3.5. Sè l−îng çc lo¹i h×nh KTTT ë çc tØnh §BSCL
B¶ng 3.6. Lo¹i h×nh KTTT ë §BSCL theo c¬ cÊu kinh tÕ s¶n xuÊt - kinh doanh vμ nguån
gèc tÝch tô ruéng ®Êt
B¶ng 3.7. Sè l−îng trang tr¹i ë çc tØnh §BSCL qua mét sè n¨m
B¶ng 3.8. T−¬ng quan gi÷a sù suy gi¶m diÖn tÝch rõng ngËp mÆn vμ sù më réng diÖn tÝch
nu«i t«m n−íc lî ë mét sè tØnh §BSCL n¨m 2002
xiv

B¶ng 3.9. T−¬ng quan diÖn tÝch NTTS vμ diÖn tÝch rõng ngËp mÆn bÞ mÊt qua mét sè n¨m
Ch−¬ng 4
B¶ng 4.1. ChÊt l−îng n−íc biÓn ven bê tØnh Thanh Ho¸ (trung b×nh qua çc n¨m)
B¶ng 4. 2. ChÊt l−îng n−íc biÓn t¹i mét sè cöa s«ng ë NghÖ An (gi¸ trÞ trung b×nh tõ n¨m
1998 - 2004)
B¶ng 4.3. ChÊt l−îng n−íc mÆt cña çc s«ng ë Qu¶ng B×nh
B¶ng 4.4. ChÊt l−îng n−íc biÓn ven bê t¹i mét sè vÞ trÝ cöa s«ng ë Qu¶ng B×nh
B¶ng 4.5. ChÊt l−îng n−íc ë s«ng H−¬ng vμ ®Çm ph¸ Thõa Thiªn HuÕ (gi¸ trÞ trung b×nh
tõ n¨m 1998 -2003)
B¶ng 4.6. ChÊt l−îng n−íc biÓn ven bê t¹i mét sè vÞ trÝ ë §μ N½ng
B¶ng 4.7. ChÊt l−îng n−íc mÆt mét sè ®iÓm t¹i Qu¶ng Ng·i
B¶ng 4.8. ChÊt l−îng n−íc t¹i çc ao NTTS vïng DHMT
B¶ng 4.9. ChÊt l−îng n−íc th¶i NTTS vïng DHMT
B¶ng 4.10. ChÊt l−îng n−íc ngÇm ë DHMT
B¶ng 4.11. ChÊt l−îng m«i tr−êng kh«ng khÝ ven biÓn mét sè tØnh vïng DHMT
B¶ng 4.12. KÕt qu¶ ph©n tÝch m«i tr−êng kh«ng khÝ t¹i vïng nu«i t«m c«ng nghiÖp ë
Thõa Thiªn HuÕ
B¶ng 4.13. Tæng hîp chÊt l−îng m«i tr−êng ®Êt ®¸y mét sè ao nu«i thñy s¶n ven biÓn tØnh
Kh¸nh Hoμ
B¶ng 4.14. ChÊt l−îng m«i tr−êng ®Êt ë mét sè ®iÓm nu«i trång thñy s¶n Kh¸nh Hßa
B¶ng 4.15. Tæng hîp kÕt qu¶ ph©n tÝch chÊt l−îng n−íc mÆt ë mét sè tØnh §BSCL
B¶ng 4.16. KÕt qu¶ quan tr¾c N-NH3 th¸ng 12 n¨m 2003 ë tØnh Kiªn Giang
B¶ng 4.17. ChÊt l−îng n−íc ngÇm ë BÕn Tre
B¶ng 4.18. ChÊt l−îng n−íc ngÇm ë mét sè giÕng khoan ë tØnh Trμ Vinh (mÉu lÊy vμ
ph©n tÝch vμo th¸ng 3/2004 do trung t©m BVMT ph©n tÝch)
B¶ng 4.19. KÕt qu¶ ph©n tÝch chÊt l−îng n−íc ngÇm tØnh §ång Th¸p
B¶ng 4.20. KÕt qu¶ ph©n tÝch mét sè chØ tiªu chÊt l−îng n−íc ngÇm ë HËu Giang
B¶ng 4.21. KÕt qu¶ ph©n tÝch chÊt l−îng n−íc th¶i nu«i thuû s¶n mét sè trang tr¹i ë BÕn Tre
B¶ng 4.22. Mét sè chØ tiªu m«i tr−êng t¹i trang tr¹i nu«i t«m th©m canh TuÊn Tμi tØnh Cμ Mau
B¶ng 4.23. ChÊt l−îng n−íc ë tr¹i nu«i t«m b¸n th©m canh (trang tr¹i cña phßng N«ng
nghiÖp, huyÖn §Çm D¬i)
xv

B¶ng 4.24. ChÊt l−îng n−íc ë trang tr¹i nu«i qu¶ng canh (LNT Tam Giang 1)
B¶ng 4.25. ChÊt l−îng m«i tr−êng kh«ng khÝ t¹i khu vùc §BSCL
B¶ng 4.26. ChÊt l−îng kh«ng khÝ ë tØnh §ång Th¸p
B¶ng 4.27. Quy m« diÖn tÝch ®Êt bÞ nhiÔm mÆn trong tØnh B¹c Liªu
B¶ng 4.28. KÕt qu¶ ph©n tÝch chÊt l−îng m«i tr−êng ®Êt NTTS tØnh BÕn Tre
B¶ng 4.29. Ma trËn diÔn biÕn m«i tr−êng KTTT theo kÞch b¶n 1
B¶ng 4.30. Ma trËn diÔn biÕn m«i tr−êng KTTT theo kÞch b¶n 2
Ch−¬ng 5
B¶ng 5.1. L−îng v«i khö ®é chua cña ao nu«i t«m (trang tr¹i §øc Th¾ng)
B¶ng 5.2. Thêi ®iÓm vμ l−îng thøc ¨n mçi lÇn cho t«m ¨n hμng ngμy (trang tr¹i §øc Th¾ng)
B¶ng 5.3. L−îng thøc ¨n viªn sö dông hμng ngμy tÝnh theo khèi l−îng cña t«m (trang tr¹i
§øc Th¾ng)
B¶ng 5.4. Çc biÖn ph¸p xö lý b»ng ho¸ chÊt ®Ó c¶i thiÖn chÊt l−îng n−íc ao (trang tr¹i
§øc Th¾ng)
B¶ng 5.5. Mét sè hiÖn t−îng th−êng gÆp cña t«m nu«i, nguyªn nh©n vμ çch xö lý (trang
tr¹i §øc Th¾ng)
B¶ng 5. 6. ChÊt l−îng n−íc ngÇm t¹i khu vùc xung quanh cña trang tr¹i (trang tr¹i §øc Th¾ng)
B¶ng 5.7. ChÊt l−îng n−íc th¶i cña trang tr¹i (trang tr¹i §øc Th¾ng)
B¶ng 5.8. ChÊt l−îng n−íc biÓn ven bê gÇn trang tr¹i (trang tr¹i §øc Th¾ng)
B¶ng 5.9. ChÊt l−îng m«i tr−êng ®Êt t¹i trang tr¹i (trang tr¹i §øc Th¾ng)
B¶ng 5.10. ChÊt l−îng kh«ng khÝ t¹i khu vùc trang tr¹i (trang tr¹i §øc Th¾ng)
B¶ng 5.11. ChÊt l−îng n−íc th¶i cña trang tr¹i ë x· Vinh H−ng
B¶ng 5.12. ChÊt l−îng n−íc cÊp cña thuû vùc tiÕp nhËn n−íc th¶i tõ çc trang tr¹i ë Vinh H−ng
xvi

Danh s¸ch c¸c h×nh vÏ
Ch−¬ng 1:
H×nh 1.1: Ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn trong nghiªn cøu ®Ò tμi KC.08.30
H×nh 1.2: S¬ ®å triÓn khai nghiªn cøu §Ò tμi KC.08.30
H×nh 1.3: T−¬ng t¸c gi÷a hÖ sinh th¸i vμ hÖ x· héi
H×nh 1.4: TÝnh hÖ thèng cña KTTT
Ch−¬ng 4:
H×nh 4.1: Møc ®é « nhiÔm n−íc mÆt ë DHMT
H×nh 4.2a: So s¸nh chÊt l−îng n−íc cÊp vμ n−íc th¶i t¹i ao NTTS vïng DHMT
H×nh 4.2b: So s¸nh chÊt l−îng n−íc cÊp vμ n−íc th¶i t¹i ao NTTS vïng DHMT
H×nh 4.3: M« h×nh "¸p lùc - hiÖn tr¹ng - ®¸p øng" sö dông cho c¸c nghiªn cøu ®¸nh gi¸
vÒ diÔn biÕn m«i tr−êng KTTT
Ch−¬ng 5:
H×nh 5.1: Mèi quan hÖ gi÷a m«i tr−êng - kinh tÕ - x· héi
H×nh 5.2: HiÖn tr¹ng m« h×nh trang tr¹i §øc Th¾ng tr−íc khi hoμn thiÖn
H×nh 5.3: M« h×nh hoμn thiÖn trang tr¹i nu«i t«m §øc Th¾ng
H×nh 5.4: HiÖn tr¹ng m« h×nh trang tr¹i nu«i t«m dùa vμo céng ®ång (¤ng TrÇn §×nh
Quang, x· Vinh H−ng, Phó Léc) tr−íc khi hoμn thiÖn.
H×nh 5.5: MÆt c¾t ngang ao nu«i
H×nh 5.6: M« h×nh hoμn thiÖn trang tr¹i nu«i t«m qu¶ng canh c¶i tiÕn ë x· Vinh H−ng
HuyÖn Phó léc, Thõa Thiªn HuÕ
H×nh 5.7: HÖ thèng c«ng nghÖ s¶n xuÊt vμ b¶o vÖ m«i tr−êng trang tr¹i Ch©u Thanh
T©m tr−íc khi hoμn thiÖn
H×nh 5.8: M« h×nh hoμn thiÖn b¶o vÖ m«i tr−êng trang tr¹i Ch©u Thanh T©m
H×nh 5.9: HÖ thèng c«ng nghÖ s¶n xuÊt vμ b¶o vÖ m«i tr−êng trang tr¹i Ph−¬ng Th¶o
tr−íc khi hoμn thiÖn
H×nh 5.10: M« h×nh hoμn thiÖn b¶o vÖ m«i tr−êng trang tr¹i Ph−¬ng Th¶o
xvii

Ch−¬ng 6:
H×nh 6.1: M« h×nh chÝnh s¸ch ®Êt ®ai
H×nh 6.2: M« h×nh chÝnh s¸ch huy ®éng vèn
H×nh 6.3: ChÝnh s¸ch thμnh lËp Quü hç trî ph¸t triÓn
H×nh 6.4: M« h×nh chÝnh s¸ch −u ®·i
H×nh 6.5: ChÝnh s¸ch chuyÓn giao KHKT - CN
H×nh 6.6: M« h×nh chÝnh s¸ch chÝnh s¸ch khuyÕn n«ng, l©m, ng−
H×nh 6.7: M« h×nh xö lý n−íc th¶i nu«i t«m
H×nh 6.8: Qu¸ tr×nh thùc hiÖn çc chÝnh s¸ch vμ gi¶i ph¸p
H×nh 6.9: Ph−¬ng h−íng thùc hiÖn çc chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p
H×nh 6.10: TiÕn tr×nh thùc thi çc chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p theo çch tiÕp cËn ®¸p øng dùa
vμo nhu cÇu
xviii

Danh môc C¸c ch÷ viÕt t¾t
BCHTW Ban chÊp hμnh Trung −¬ng
BKTTW Ban kinh tÕ Trung −¬ng
BNN Bé n«ng nghiÖp
BTC Bé Tμi ChÝnh
BTN&MT Bé Tμi nguyªn vμ M«i tr−êng
BTS Bé Thuû s¶n
bvmt B¶o vÖ m«i tr−êng
BVTV B¶o vÖ thùc vËt
CNH C«ng nghiÖp hãa
CNSH C«ng nghÖ sinh häc
CNXH Chñ nghÜa X· héi
CP ChÝnh phñ
CREB Trung t©m Tμi nguyªn m«i tr−êng vμ c«ng nghÖ sinh häc
CT ChØ thÞ
DHMT Duyªn h¶i miÒn Trung
§BSCL §ång b»ng s«ng Cöu Long
§TM §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr−êng
ENTEC Trung t©m C«ng nghÖ M«i tr−êng
EU Céng ®ång ch©u ¢u
FAO Tæ chøc n«ng l−¬ng ThÕ giíi
GDP Tæng s¶n phÈm quèc néi
GIS HÖ thèng th«ng tin ®Þa lý
H§H HiÖn ®¹i hãa
H§ND Héi ®ång Nh©n d©n
HNTW Héi nghÞ Trung −¬ng
HSD ViÖn quèc tÕ vÒ ph¸t triÓn bÒn v÷ng
HTMT HiÖn tr¹ng m«i tr−êng
HTX Hîp t¸c x·
HTX NN Hîp t¸c x· n«ng nghiÖp
ICZM Qu¶n lý tæng hîp vïng ven bê
IMA Liªn minh quèc tÕ vÒ ®êi sèng biÓn
IUCN Héi b¶o tån thiªn thiªn Quèc tÕ
KCN Khu C«ng nghiÖp
xix

KCX Khuc chÕ xuÊt
KH&CNVN Khoa häc vμ c«ng nghÖ ViÖt Nam
KHCN Khoa häc c«ng nghÖ
KHKT Khoa häc kü thuËt
KHKT-CN Khoa häc kü thuËt - c«ng nghÖ
KHXH Khoa häc x· héi
KK§TTN KhuyÕn khÝch ®Çu t− trong n−íc
KT - XH - MT Kinh tÕ - X· héi - M«i tr−êng
KTCN Kü thuËt c«ng nghÖ
KTQD Kinh tÕ Quèc d©n
KTT§ Kinh tÕ träng ®iÓm
KTTT Kinh tÕ trang tr¹i
L§ Lao ®éng
MEM Ph−¬ng ph¸p ma trËn m«i tr−êng
N§-CP NghÞ ®Þnh - ChÝnh phñ
NBTC Nu«i b¸n th©m canh
NCKH Nghiªn cøu khoa häc
NCNTS Nghiªn cøu nu«i Thñy s¶n
NCS Nghiªn cøu sinh
NN N«ng nghiÖp
NN & PTNT N«ng nghiÖp vμ Ph¸t triÓn N«ng th«n
NQC Nu«i qu¶ng canh
NQ-TW NghÞ quyÕt Trung −¬ng
NTC Nu«i th©m canh
NTTS Nu«i trång thuû s¶n
PCR M¸y kiÓm tra virut ë t«m
PRA Ph−¬ng ph¸p ®iÒu tra vμ ®¸nh gi¸ nhanh
PTBV Ph¸t triÓn bÒn v÷ng
PTNT Ph¸t triÓn n«ng th«n
Q§ QuyÕt ®Þnh
QH Quy ho¹ch
QTKD Qu¶n trÞ Kinh doanh
SUMA Dù ¸n ph¸t triÓn kinh tÕ céng ®ång vÒ nu«i trång thñy s¶n vïng
duyªn h¶i
SXKD S¶n xuÊt kinh doanh
xx

SXNN S¶n xuÊt n«ng nghiÖp
TCCP Tiªu chÈn cho phÐp
TCTK Tæng côc Thèng kª
TCVN Tiªu chuÈn ViÖt Nam
TGLX Tø Gi¸c Long Xuyªn
THCN Trung häc c«ng nghiÖp
TNHH Tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n
TNMT&CNSH Trung t©m tμi nguyªn m«i tr−êng vμ C«ng nghÖ sinh häc
TP Thμnh phè
TP.HCM Thμnh phè Hå ChÝ Minh
TT Th«ng t−
TT HuÕ Thõa Thiªn HuÕ
TTLT Th«ng t− liªn tÞch
Tr.® TriÖu ®ång
UBND Uû ban nh©n d©n
USD §« la Mü
VA V−ên - Ao
VAC V−ên - Ao - Chuång
VACR V−ên - Ao - Chuång - Rõng
VASEP HiÖp héi ChÕ biÕn vμ XuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam
VC V−ên - Chuång
VR V−ên - Rõng
WHO Tæ chøc Y tÕ ThÕ giíi
XHCN X· héi chñ nghÜa
xxi

Tæ chøc vμ ç nh©n tham gia ®Ò tμi
1. C¬ quan tham gia
TT Tªn tæ chøc §Þa chØ Ho¹t ®éng ®ãng gãp cho ®Ò
tμi
1 Trung t©m Tμi
nguyªn M«i
tr−êng vμ C«ng
nghÖ sinh häc -
§¹i häc HuÕ
(CREB)
01. §iÖn Biªn Phñ
Tp. HuÕ
Tel: 054.820438
Fax: 054.820438
Email: creb@hueuni.edu.vn
Website:
http://www.hueuni.edu.vn/moitruong
- Tæ chøc, qu¶n lý viÖc thùc hiÖn
®Ò tμi trªn ph¹m vi c¶ n−íc
- Tæ chøc triÓn khai ho¹t ®éng
nghiªn cøu, thùc hiÖn ®Ò tμi ë
vïng DHMT
- Nghiªn cøu, kh¶o s¸t vÒ m«i
tr−êng tù nhiªn, kinh tÕ, x· héi
çc vïng KTTT ë çc tØnh vïng
DHMT
- Nghiªn cøu ®iÓn h×nh, x©y dùng
m« h×nh KTTT nu«i trång thuû
s¶n theo h−íng th©n thiÖn víi m«i
tr−êng
- X©y dùng bé b¶n ®å quy ho¹ch,
qu¶n lý çc vïng ph¸t triÓn m«
h×nh KTTT trong c¶ n−íc
- Quan tr¾c, kiÓm tra chÊt l−îng
m«i tr−êng mét sè vïng NTTS, bæ
sung sè liÖu hiÖn tr¹ng m«i tr−êng
®Þa ph−¬ng
- X©y dùng ®Ò c−¬ng chi tiÕt, tæ
chøc çc Héi th¶o néi bé theo mçi
giai ®o¹n thùc hiÖn ®Ò tμi
- X©y dùng bé chØ thÞ m«i tr−êng,
çc quy ®Þnh, thÓ chÕ vμ h−íng
dÉn thùc hiÖn çc quy ®Þnh thÓ
chÕ ®ã trong t−¬ng lai nh»m x©y
dùng m« h×nh KTTT ph¸t triÓn
bÒn v÷ng
- X©y dùng b¸o ço tæng hîp, tæ
chøc nghiÖm thu ®Ò tμi
2 Trung t©m c«ng
nghÖ M«i
tr−êng
(ENTEC) thuéc
Héi B¶o vÖ
Thiªn nhiªn vμ
M«i tr−êng ViÖt
Nam
439 A9 Phan V¨n TrÞ
Q. Gß VÊp
Tp. Hå ChÝ Minh
Tel: 08.9850540
Fax: 08.9850541
entec@hcm.vnn.vn
- Tæ chøc, triÓn khai, qu¶n lý thùc
hiÖn nghiªn cøu vÒ m« h×nh KTTT
ë vïng §BSCL
- Thu thËp vμ cung cÊp çc th«ng
tin vÒ m« h×nh KTTT ë vïng
§BSCL
- §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng m«i tr−êng,
hiÖn tr¹ng kinh tÕ,... cña m« h×nh
KTTT vïng §BSCL
- Tæ chøc çc Héi th¶o néi bé, x©y
dùng b¸o ço tæng hîp vÒ hiÖn
tr¹ng viÖc thùc hiÖn m« h×nh
KTTT ë vïng §BSCL
xxii

3
Trung t©m C«ng
nghÖ Th«ng tin
- §¹i häc HuÕ
02. Lª Lîi, Tp. HuÕ
Tel: 054.828423
- X©y dùng Modul C¬ chÕ chÝnh
s¸ch m«i tr−êng
- X©y dùng Modul qu¶n lý, khai
th¸c sè liÖu quan tr¾c vμ çc thμnh
phÇn m«i tr−êng
4
Khoa M«i
tr−êng - Tr−êng
§HKH - §¹i
häc HuÕ
77. NguyÔn HuÖ, Tp. HuÕ
Tel: 054.848977
- Nghiªn cøu çc lÜnh vùc kinh tÕ,
x· héi, chÝnh s¸ch qu¶n lý, hiÖn
tr¹ng m«i tr−êng,... çc tØnh thuéc
vïng DHMT
- LËp b¸o ço tõng phÇn nghiªn cøu
5
Khoa QTKD,
Tr−êng §HKT -
§¹i häc HuÕ
100. Phïng H−ng, Tp. HuÕ
Tel: 054.538325
Fax: 054.529491
ViÕt b¸o ço chuyªn ®Ò
6
Së KH&CN
tØnh Thanh Ho¸
17. H¹c Thμnh, Ba §×nh,
Tp. Thanh Ho¸
Tel: 037.852590
- Cung cÊp th«ng tin quy ho¹ch vμ
ph¸t triÓn cña tØnh
- Giíi thiÖu çc trang tr¹i ®iÓn h×nh
7
Së KH&CN
tØnh NghÖ An
75. NguyÔn ThÞ Minh Khai
Tp. Vinh
Tel: 038.847627
8
Së KH&CN
tØnh Hμ TÜnh
1A. TrÇn Phó,
ThÞ x· Hμ TÜnh
Tel: 039.856638
9
Së KH&CN
tØnh Qu¶ng
B×nh
17A. Quang Trung
Tp. §ång Híi
Tel: 052.821686/822153
10
Së KH&CN
tØnh Qu¶ng TrÞ
34B. Hïng V−¬ng,
ThÞ x· §«ng Hμ
Tel: 053.853205
11
Së KH&CN
tØnh Thõa Thiªn
HuÕ
26. Hμ Néi, Tp. HuÕ
Tel: 054.822439
Fax: 054.845093
12
Së KH&CN
Tp. §μ N½ng
51A. Lý Tù Träng, Tp §μ N½ng
Tel: 0511.830151
13
Së KH&CN
tØnh Qu¶ng
Nam
54. Hïng V−¬ng
ThÞ x· Tam Kú
Tel: 0510.852650/ 859532
-GiíithiÖuçctrangtr¹i®iÓnh×nh
14
Së KH&CN
tØnh Qu¶ng
Ng·i
544. Quang Trung
ThÞ x· Qu¶ng Ng·i
Tel: 055.820380
15
Së KH&CN
tØnh B×nh §Þnh
68. Lª DuÈn, Tp Quy Nh¬n
Tel: 056.522075
16
Së KH&CN
tØnh Phó Yªn
08. TrÇn Phó, Tp. Tuy Hoμ
Tel: 057.842728
17
Së KH&CN
tØnh Kh¸nh Hoμ
01. TrÇn Phó, Tp. Nha Trang
Tel: 058.816884
18
Së KH&CN
tØnh TiÒn Giang
39. Hïng V−¬ng, P. 7,
Tp. Mü Tho
Tel: 073.883376
xxiii

19
Së KH&CN
tØnh BÕn Tre
280. §−êng 3/2, ThÞ x· BÕn Tre
Tel: 075.829369
20
Së KH&CN
tØnh Trμ Vinh
36A. NguyÔn Th¸i Häc, P. 1,
ThÞ x· Trμ Vinh
Tel: 074.864875
21
Së KH&CN
tØnh Sãc Tr¨ng
179. TrÇn B×nh Träng, K0, P. 2,
ThÞ x· Sãc Tr¨ng
Tel: 079.613206
22
Së KH&CN
tØnh B¹c Liªu
66. Lª V¨n DuyÖt, P.3,
ThÞ x· B¹c Liªu
Tel: 0781.849750
23
Së KH&CN
tØnh Cμ Mau
11. §−êng 1/5, P. 5, TP Cμ Mau
Tel: 0780.815872
24
Së KH&CN
tØnh Kiªn Giang
320. Ng« QuyÒn, Tp. R¹ch Gi¸
Tel: 077.862003
25
Së KH&CN
tØnh CÇn Th¬
02. Lý Th−êng KiÖt,
Q. Ninh KiÒu, Tp. CÇn Th¬
Tel: 071.815523
26
Së KH&CN
tØnh An Giang
36. Lª Lîi, Mü B×nh,
Tp. Long Xuyªn
Tel: 076.954557
27
Së KH&CN
tØnh VÜnh Long
111. NguyÔn HuÖ, P. 2,
ThÞ x· VÜnh Long
Tel: 070.823256
Fax: 070.824014
28
Së KH&CN
tØnh §ång Th¸p
§−êng Vâ Tr−êng To¶n, P. 1,
ThÞ x· Cao L·nh
Tel: 067.851543
29
Së KH&CN
tØnh Long An
365. Quèc Lé I, P. 4,
ThÞ x· T©n An
30
Së TN&MT
tØnh Thanh Ho¸
14. H¹c Thμnh, P. T©y S¬n,
Tp. Thanh Ho¸
Tel: 037.721076/ 852613
Cung cÊp th«ng tin vÒ hiÖn tr¹ng
m«i tr−êng trong tØnh, hiÖng tr¹ng
m«i tr−êng c¸c vïng NTTS
31
Së TN&MT
tØnh NghÖ An
31. Quang Trung
Tp. Vinh
Tel: 038.844057
m«i tr−êng trong tØnh
32
Së TN&MT
tØnh Hμ TÜnh
01. Vâ Liªm S¬n
ThÞ x· Hμ TÜnh
Tel: 039.855334
33
Së TN&MT
tØnh Qu¶ng
B×nh
04. NguyÔn ThÞ Minh Khai,
Tp. §ång Híi
Tel: 052.823801
34
Së TN&MT
tØnh Qu¶ng TrÞ
Ph−êng §«ng Giang,
ThÞ x· §«ng Hμ
Tel: 053.852740
35
Së TN&MT
tØnh Thõa Thiªn
HuÕ
115. NguyÔn HuÖ, Tp. HuÕ
Tel: 054.822426
Fax: 054.825389
xxiv

36
Së TN&MT Tp.
§μ N½ng
51A. Lý Tù Träng, Q. H¶i Ch©u,
Tp. §μ N½ng
Tel: 0511.830212
Fax: 0511.822864
37
Së TN&MT
tØnh Qu¶ng
Nam
100. Hïng V−¬ng,
ThÞ x· Tam Kú
Tel: 0510.850083
Fax: 0510.850083
38
Së TN&MT
tØnh Qu¶ng
Ng·i
163. Hïng V−¬ng,
Tel: 0510.850083
Fax: 0510.850083
39
Së TN&MT
tØnh B×nh §Þnh
8. Hai Bμ Tr−ng,
Tp. Quy Nh¬n
Tel: 056.817417
40
Së TN&MT
tØnh Phó Yªn
62A. Lª DuÈn,
Tp. Tuy Hoμ
Tel: 057.843900
41
Së TN&MT
tØnh Kh¸nh Hoμ
14. Hoμng Hoa Th¸m,
Tp. Nha Trang
Tel: 058.826461
42
Së TN&MT
tØnh TiÒn Giang
11. Lª Lîi, P.1, Tp. Mü Tho
Tel: 073.882971
43
Së TN&MT
tØnh BÕn Tre
01. TrÇn Quèc TuÊn, P.2,
ThÞ x· BÕn Tre. Tel: 075.817972
44
Së TN&MT
tØnh Trμ Vinh
478 A. NguyÔn §¸ng,
P.6, ThÞ x· Trμ Vinh
Tel: 074.840612
45
Së TN&MT
tØnh Sãc Tr¨ng
16. Hïng V−¬ng,
P. 6, ThÞ x· Sãc Tr¨ng
Tel: 079.820514
46
Së TN&MT
tØnh B¹c Liªu
02. Giao th«ng, P. 1,
ThÞ x· B¹c Liªu
Tel: 0781.953615
47
Së TN&MT
tØnh Cμ Mau
174. Phan N. HiÓn, P.6,
Tp. Cμ Mau Tel: 0780.567227
48
Së TN&MT
tØnh Kiªn Giang
1226A. NguyÔn Trung Trùc,
Tp. R¹ch Gi¸
Tel: 077.913839
49
Së TN&MT
tØnh CÇn Th¬
09. C¸ch m¹ng th¸ng 8
Q. Ninh KiÒu, Tp. CÇn Th¬
Tel: 071.764958
50
Së TN&MT
tØnh An Giang
169. TrÇn H−ng §¹o, Q. B×nh
Kh¸nh, Tp. Long Xuyªn
51
Së TN&MT
tØnh VÜnh Long
42B. Ph¹m Th¸i B−êng, P.4,
ThÞ x· VÜnh Long
Tel: 070.822242, Fax: 070.828135
52
Së TN&MT
tØnh §ång Th¸p
25A. khu 500 C¨n Mü Trμ,
ThÞ x· Cao L·nh,
Tel: 067.870235
53
Së TN&MT
tØnh Long An
137 Quèc Lé I, P. 4,
ThÞ x· T©n An
xxv

54
Së Thuû s¶n
tØnh Thanh Ho¸
49. Lª Lîi, P. Phó S¬n,
Tp. Thanh Ho¸
Tel:037.753051
- Cung cÊp th«ng tin vÒ ho¹t ®éng
nu«i trång, quy m« ph¸t triÓn vμ
ph−¬ng h−íng quy ho¹ch NTTS
cña tØnh
- Giíi thiÖu c¸c trang tr¹i NTTS
®iÓn h×nh
55
Së Thuû s¶n
tØnh NghÖ An
14. Trμng Thi, Tp. Vinh
Tel: 038.837024
cña tØnh
®iÓn h×nh
56
Së Thuû s¶n
tØnh Hμ TÜnh
§−êng Hμ Huy TËp,
ThÞ x· Hμ TÜnh
Tel: 039.859938
cña tØnh
®iÓn h×nh
57
Së Thuû s¶n
tØnh Qu¶ng
B×nh
12. D−¬ng V¨n An,
Tp. §ång Híi
Tel: 052.822275
cña tØnh
®iÓn h×nh
58
Së Thuû s¶n
tØnh Qu¶ng TrÞ
3/54. NguyÔn Tr·i,
ThÞ x· §«ng Hμ
cña tØnh
®iÓn h×nh
59
Së Thuû s¶n
tØnh Thõa Thiªn
HuÕ
53. NguyÔn HuÖ, Tp HuÕ
Tel: 823052
Fax: 054.824324
cña tØnh
-GiíithiÖuc¸ctrangtr¹iNTTS®iÓnh×nh
60
Së Thuû s¶n Tp.
§μ N½ng
140. NguyÔn ThÞ Minh Khai,
Tp. §μ N½ng
Tel: 0511.810291
cña tØnh
®iÓn h×nh
61
Së Thuû s¶n
tØnh Qu¶ng
Nam
56. Hïng V−¬ng,
ThÞ x· Tam Kú
Tel: 0510.810717
cña tØnh
62
Chi côc B¶o vÖ
nguån lîi thuû
s¶n - Qu¶ng
Nam
56. Hïng V−¬ng,
ThÞ x· Tam Kú
Tel: 0510.852623
cña tØnh
®iÓn h×nh
xxvi

63
Së Thuû s¶n
tØnh Qu¶ng
Ng·i
264. TrÇn H−ng §¹o,
Tel: 055.829812
cña tØnh
®iÓn h×nh
64
Së Thuû s¶n
tØnh B×nh §Þnh
110. TrÇn H−ng §¹o,
Tp. Quy Nh¬n
Tel: 056.892919
cña tØnh
®iÓn h×nh
65
Së Thuû s¶n
tØnh Phó Yªn
80. Lª DuÈn, Tp. Tuy Hoμ
Tel: 057.841660
cña tØnh
®iÓn h×nh
66
Së Thuû s¶n
tØnh Kh¸nh Hoμ
4. Phan Chu Trinh,
Tp. Nha Trang
Tel: 058.813745
cña tØnh
®iÓn h×nh
67
Së Thuû s¶n
tØnh TiÒn Giang
80. Êp B¾c,
P. 4, Tp. Mü Tho
Tel: 073.882243
cña tØnh
®iÓn h×nh
68
Së Thuû s¶n
tØnh BÕn Tre
87. §−êng 30/4, P. 3,
ThÞ x· BÕn Tre
Tel: 075.827738
cña tØnh
69
Së KH&CN
tØnh Trμ Vinh
36A. B¹ch §»ng, P. 4,
ThÞ x· Trμ Vinh
Tel: 074.854537
cña tØnh
70
Së Thuû s¶n
tØnh Sãc Tr¨ng
§−êng NguyÔn HuÖ, K0, P.9,
ThÞ x· Sãc Tr¨ng
Tel: 079. 610976
cña tØnh
®iÓn h×nh
71
Së Thuû s¶n
tØnh B¹c Liªu
Quèc lé I, P.8,
ThÞ x· B¹c Liªu
Tel: 0781. 826756
cña tØnh
®iÓn h×nh
xxvii

72
Së Thuû s¶n
tØnh Cμ Mau
68. Phan Béi Ch©u, P.7,
Tp. Cμ Mau
Tel: 0780.835758
cña tØnh
®iÓn h×nh
73
Së Thuû s¶n
tØnh Kiªn Giang
09. Huúnh Tinh Cua,
Tp. R¹ch Gi¸
Tel: 077.863028
cña tØnh
®iÓn h×nh
74
Chi côc B¶o vÖ
nguån lîi thuû
s¶n tØnh CÇn
Th¬
168. Hai Bμ Tr−ng
Tp. CÇn Th¬
Tel: 071.751416
cña tØnh
®iÓn h×nh
75
Chi côc B¶o vÖ
nguån lîi thuû
s¶n tØnh An
Giang
62. Ph¹m Hång Th¸i,
Q. B×nh Kh¸nh,
Tp. Long Xuyªn
Tel: 076.942582
cña tØnh
®iÓn h×nh
76
Së NN & PTNT
tØnh VÜnh Long
107/2. Ph¹m Hïng, P. 9,
ThÞ x· VÜnh Long
Tel: 070.822223
cña tØnh
®iÓn h×nh
77
Chi côc
BVNLTS, Së
Thuû s¶n tØnh
§ång Th¸p
154. Quèc lé 30, x· Mü T©m,
ThÞ x· Cao L·nh
Tel: 067.853380
cña tØnh
®iÓn h×nh
78
Chi côc
BVNLTS, Së
Thuû s¶n tØnh
Long An
09. Quèc lé sè 62, ph−êng 2
ThÞ x· T©n An
Tel: 072.824336
cña tØnh
®iÓn h×nh
xxviii

2. C¸c c¸ nh©n tham gia thùc hiÖn ®Ò tμi
TT Hä vμ tªn C¬ quan c«ng t¸c
Thêi gian
tham gia
1
Chñ nhiÖm ®Ò tμi:
TS. Lª V¨n Th¨ng
§¹i häc HuÕ
24 th¸ng
2
Th− ký ®Ò tμi:
CN. NguyÔn §×nh Huy
§¹i häc HuÕ
24 th¸ng
3
Th− ký ®Ò tμi:
PGS. TS. NguyÔn Khoa L©n
§¹i häc HuÕ
20 th¸ng
4
GS. TSKH. §Æng Trung ThuËn Tr−êng §¹i häc Khoa häc Tù nhiªn
§HQG Hμ Néi
8 th¸ng
5
CN. NguyÔn Huy Anh Trung t©m TNMT&CNSH
§¹i häc HuÕ
20 th¸ng
6
CN. NguyÔn Quang H−ng Trung t©m TNMT&CNSH
§¹i häc HuÕ
20 th¸ng
7
CN. NguyÔn ThÞ Në Trung t©m TNMT&CNSH
§¹i häc HuÕ
18 th¸ng
8
CN. NguyÔn ThÞ Hång NhËt Trung t©m TNMT&CNSH
§¹i häc HuÕ
18 th¸ng
9
CN. TrÇn §Æng B¶o Thuyªn Trung t©m TNMT&CNSH
§¹i häc HuÕ
18 th¸ng
10
CN. Hå ThÞ Ngäc HiÕu Trung t©m TNMT&CNSH
§¹i häc HuÕ
18 th¸ng
11
CN. Hoμng Ngäc T−êng V©n Trung t©m TNMT&CNSH
§¹i häc HuÕ
18 th¸ng
12 ThS. NguyÔn Méng Khoa MT - §HKH - §¹i häc HuÕ 14 th¸ng
13 ThS. TrÇn Anh TuÊn Khoa MT - §HKH - §¹i häc HuÕ 12 th¸ng
14 ThS. §−êng V¨n HiÕu Khoa MT - §HKH - §¹i häc HuÕ 14 th¸ng
15 ThS. Lª ThÞ Ph−¬ng Chi Khoa MT - §HKH - §¹i häc HuÕ 12 th¸ng
16 CN. NguyÔn B¾c Giang Khoa MT - §HKH - §¹i häc HuÕ 12 th¸ng
17 CN. TrÇn Ngäc TuÊn Khoa MT - §HKH - §¹i häc HuÕ 12 th¸ng
18 CN. Lª V¨n TuÊn Khoa MT - §HKH - §¹i häc HuÕ 12 th¸ng
19
TS. Ph¹m Quang Anh Tr−êng §¹i häc Khoa häc Tù nhiªn
- §HQG Hμ Néi
8 th¸ng
20
TS. NguyÔn Kh¾c Hoμn Tr−êng §¹i häc kinh tÕ,
§¹i häc HuÕ
8 th¸ng
21
ThS. Lª ThÞ Kim Liªn Tr−êng §¹i häc kinh tÕ,
§¹i häc HuÕ
8 th¸ng
22
TS. NguyÔn Thanh B×nh Trung t©m C«ng nghÖ th«ng tin -
§¹i häc HuÕ
8 th¸ng
23
CN. §Æng Th¸i Hoμ Trung t©m C«ng nghÖ th«ng tin -
§¹i häc HuÕ
8 th¸ng
xxix

24
CN. NguyÔn Thanh Nam Trung t©m C«ng nghÖ th«ng tin -
§¹i häc HuÕ
8 th¸ng
25
ThS. TrÇn Th¸i MÉn Liªn hiÖp Héi Khoa häc vμ Kü
thuËt tØnh Kh¸nh Hoμ
3 th¸ng
26
ThS. D−¬ng §×nh Dòng Dù ¸n Chia sÎ Thuþ §iÓn - Qu¶ng
TrÞ
3 th¸ng
27
KS. NguyÔn V¨n Sü Chñ trang tr¹i §øc Th¾ng, Qu¶ng
B×nh
6 th¸ng
28 KS. TrÇn §×nh Du Së Thuû s¶n Qu¶ng B×nh 3 th¸ng
29 KS. NguyÔn V¨n B¶y Së TN & MT Qu¶ng B×nh 6 th¸ng
30 KS.Ph¹m ThÞ Hoμng T©m Së Thuû s¶n Qu¶ng Nam 1 th¸ng
31 KS. NguyÔn ThÞ Liªn Së Thuû s¶n B×nh §Þnh 1 th¸ng
32
¤. TrÇn §×nh Quang Chñ trang tr¹i Vinh H−ng, Phó
Léc, Thõa Thiªn HuÕ
6 th¸ng
33 ThS. NguyÔn Ngäc Dòng Së TN & MT Qu¶ng Nam 1 th¸ng
34
Chñ nhiÖm ®Ò tμi nh¸nh
§BSCL:
PGS. TS. Phïng ChÝ Sü
Trung t©m C«ng nghÖ M«i tr−êng
ENTEC
24 th¸ng
35
Th− ký ®Ò tμi nh¸nh §BSCL:
TS. Ph¹m M¹nh Tμi
Trung t©m C«ng nghÖ M«i tr−êng
ENTEC
24 th¸ng
36
ThS. NguyÔn §¨ng Anh Thi Trung t©m C«ng nghÖ M«i tr−êng
ENTEC
20 th¸ng
37
ThS. Th¸i Vò B×nh Trung t©m C«ng nghÖ M«i tr−êng
ENTEC
20 th¸ng
38
CN. §oμn Tu©n Trung t©m C«ng nghÖ M«i tr−êng
ENTEC
20 th¸ng
39
KS. TrÇn §×nh Quèc Trung t©m C«ng nghÖ M«i tr−êng
ENTEC
20 th¸ng
40
CN. TrÇn ThÞ Kim Thμnh Trung t©m C«ng nghÖ M«i tr−êng
ENTEC
18 th¸ng
41
KS. NguyÔn Anh Dòng Trung t©m C«ng nghÖ M«i tr−êng
ENTEC
18 th¸ng
42
KS. Lª Hång D−¬ng Trung t©m C«ng nghÖ M«i tr−êng
ENTEC
18 th¸ng
43
CN. NguyÔn ThÞ Nhung Trung t©m C«ng nghÖ M«i tr−êng
ENTEC
18 th¸ng
44
KS. NguyÔn ThÞ Thu H»ng Trung t©m C«ng nghÖ M«i tr−êng
ENTEC
18 th¸ng
45
Ch©u Thanh T©m Chñ trang tr¹i ë x· T¾c V©n, Gi¸
Rai, B¹c Liªu
6 th¸ng
46
TrÇn Hoμng Minh Chñ trang tr¹i Ph−¬ng Th¶o, x·
Ph−íc Long, Ph−íc Long, B¹c Liªu
6 th¸ng
xxx

Më ®Çu
1. §Æt vÊn ®Ò
NÕu ph−¬ng thøc tån t¹i cña nh©n lo¹i ®· ®−îc "D©n sè häc" (Population) vμ
"Nh©n chñng häc" (Anthropology) tr−íc ®©y x¸c lËp nh− mét c«ng thøc bÊt di, bÊt
dÞch sau:
Ph−¬ng thøc tån t¹i cña con ng−êi = S¶n xuÊt l−¬ng thùc vμ thùc phÈm
th× nÒn n«ng nghiÖp nãi chung vμ trang tr¹i - nh− mét ph−¬ng thøc tèi −u cña n«ng
nghiÖp, ®· tá ra h÷u hiÖu nhÊt trong viÖc sö dông n¨ng suÊt tù nhiªn cña ®Êt ®ai ®Ó
t¹o ra nhu yÕu phÈm tèi cÇn thiÕt ®ã cho loμi ng−êi.
Còng v× lÏ ®ã "trang tr¹i" ®· xuÊt hiÖn rÊt sím ë rÊt nhiÒu quèc gia qua mäi thêi
®¹i cña ph−¬ng thøc s¶n xuÊt tõ th« s¬ ®Õn hiÖn ®¹i, vμ ViÖt Nam còng kh«ng ngo¹i lÖ.
Khi KTTT ph¸t triÓn víi sù qu¶n lý tèt cßn thóc ®Èy nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp
nhanh chãng tiÕp cËn vμ héi nhËp víi kinh tÕ thÞ tr−êng bëi çc lÏ sau ®©y:
- Nh− mét b−íc tÊt yÕu chuyÓn nèi nÒn kinh tÕ träng n«ng sang nÒn kinh tÕ
träng th−¬ng.
- DÔ chuyÓn s¶n phÈm n«ng nghiÖp thμnh hμng ho¸ ®¸p øng víi kinh tÕ thÞ tr−êng.
- Cã thÓ më réng quy m« canh t¸c vμ th©m canh ®Ó t¹o nªn khèi l−îng s¶n
phÈm hμng ho¸ lín, võa dÔ b¶o ®¶m chÊt l−îng còng nh− s¶n l−îng hμng ho¸ n«ng
nghiÖp æn ®Þnh trªn mét quü sinh th¸i (Ecofund) l·nh thæ nhÊt ®Þnh ë çc vïng ®Þa
lý kh¸c nhau.
- §ã còng lμ hai nh©n tè quan träng gióp çc d©n doanh hoÆc hîp t¸c x· x©y
dùng th−¬ng hiÖu - mét tiÒn ®Ò tèi quan träng ®Ó héi nhËp víi thÞ tr−êng quèc tÕ vμ
còng lμ çch t¨ng thªm l·i xuÊt th−¬ng m¹i khi hμng ho¸ kh«ng ph¶i qua tay m«i giíi -
lμm t¨ng ®¸ng kÓ l·i suÊt mçi ®ång vèn mμ ng−êi n«ng d©n ®· bá ra trªn ®Êt trang tr¹i.
- KTTT cßn lμ ph−¬ng thøc s¶n xuÊt gióp chuyÓn ho¸ ng−êi n«ng d©n thμnh
c«ng nh©n n«ng nghiÖp - ChØ cã tiÒn ®Ò nμy míi c«ng nghiÖp ho¸ vμ hiÖn ®¹i ho¸
®−îc nÒn n«ng nghiÖp ë n«ng th«n, tÊt nhiªn lμ ph¶i víi hÖ thèng çn bé qu¶n lý
®−îc ®μo t¹o chu ®¸o vμ ph¶i biÕt tæ chøc kinh tÕ l·nh thæ s¸t hîp víi ®Æc ®iÓm quy
luËt ®Þa sinh th¸i cña tõng vïng.
2. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tμi
Thùc hiÖn ®−êng lèi ®æi míi cña §¶ng vμ Nhμ n−íc, kinh tÕ hé n«ng d©n ®·
ph¸t huy t¸c dông to lín, t¹o søc m¹nh míi trong sù nghiÖp ph¸t triÓn n«ng nghiÖp
vμ kinh tÕ n«ng th«n. Trªn nÒn t¶ng kinh tÕ tù chñ cña hé n«ng d©n ®· h×nh thμnh
1

çc trang tr¹i ®−îc ®Çu t− vèn, lao ®éng víi tr×nh ®é c«ng nghÖ vμ qu¶n lý cao h¬n,
nh»m më réng quy m« s¶n xuÊt hμng ho¸ vμ n©ng cao n¨ng suÊt, hiÖu qu¶ vμ søc
c¹nh tranh trong c¬ chÕ thÞ tr−êng.
Ngμy 02 th¸ng 2 n¨m 2000, ChÝnh Phñ ®· ra NghÞ quyÕt sè 03/2000 NQ - CP vÒ
KTTT, trong ®ã kh¼ng ®Þnh “Nhμ n−íc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn vμ b¶o hé KTTT, ®Æc biÖt
khuyÕn khÝch viÖc ®Çu t− khai th¸c vμ sö dông cã hiÖu qu¶ ®Êt trèng ®åi nói träc ë trung
du miÒn nói, biªn giíi h¶i ®¶o, t¨ng c−êng qu¶n lý Nhμ n−íc ®Ó trang tr¹i ph¸t triÓn lμnh
m¹nh, cã hiÖu qu¶”.
Sù h×nh thμnh vμ ph¸t triÓn cña KTTT ®· gãp phÇn khai th¸c thªm nguån vèn
trong d©n, më mang thªm diÖn tÝch ®Êt trèng, ®åi nói träc, ®Êt hoang ho¸, nhÊt lμ
çc vïng trung du, miÒn nói vμ ven biÓn; t¹o thªm viÖc lμm cho lao ®éng n«ng th«n,
gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo; t¨ng thªm n«ng s¶n hμng ho¸. KTTT ®· vμ ®ang gãp
phÇn thóc ®Èy n«ng nghiÖp ph¸t triÓn vμ lμm thay ®æi diÖn m¹o kinh tÕ - x· héi
n«ng th«n n−íc ta.
Tuy nhiªn, qu¸ tr×nh ph¸t triÓn KTTT ®ang ®Æt ra nhiÒu vÊn ®Ò cÇn ®−îc gi¶i
quyÕt kÞp thêi. Çc lo¹i h×nh KTTT ®ang cßn ph¸t triÓn mét çch tù ph¸t, s¶n xuÊt cßn
phô thuéc vμo çc ®iÒu kiÖn tù nhiªn vμ kinh nghiÖm cña çc chñ trang tr¹i, khoa häc kü
thuËt Ýt ®−îc ®−a vμo sö dông. M« h×nh kinh tÕ trang tr¹i míi ®ang ë thêi kú ®Çu ph¸t triÓn,
mÆc dï cã nh÷ng nguy c¬ ¶nh h−ëng t¸c h¹i ®Õn m«i tr−êng, nh−ng viÖc ph¸t triÓn KTTT
g¾n víi çc biÖn ph¸p b¶o vÖ m«i tr−êng ch¾c ch¾n sÏ mang l¹i hiÖu qu¶ to lín. KÕt qu¶
nghiªn cøu mét sè trang tr¹i ®iÓn h×nh ë n−íc ta ®· cho thÊy:
- VÞ trÝ ®Þa lý, ®iÒu kiÖn tù nhiªn vμ tμi nguyªn thiªn nhiªn, tμi nguyªn nh©n v¨n
ë miÒn nói, trung du vμ ven biÓn n−íc ta rÊt thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn trang tr¹i.
- Mét sè trang tr¹i ®· cã b−íc ®i ®óng ®¾n nªn b−íc ®Çu ®· mang l¹i hiÖu qu¶
kinh tÕ cao do biÕt tËn dông tèt çc ®iÒu kiÖn s½n cã cña tù nhiªn vμ çc nguån lùc s½n
cã cña b¶n th©n.
- Do çc trang tr¹i hÇu hÕt míi ®−îc thμnh lËp, nguån thu chñ yÕu cña çc
trang tr¹i hiÖn nay lμ tõ çc lo¹i c©y ¨n qu¶ dμi ngμy vμ çc ¨n qu¶ ng¾n ngμy.
Trong t−¬ng lai kh«ng xa khi çc khu rõng trång cã thÓ khai th¸c ®−îc th× thu nhËp
cña çc trang tr¹i sÏ cßn t¨ng lªn nhiÒu. §©y lμ ph−¬ng ch©m “lÊy ng¾n nu«i dμi”
cña çc chñ trang tr¹i.
- KTTT lμ mét h−íng ®i ®óng ®¾n, phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn, tu©n theo
çc quy luËt tÊt yÕu cña sù chuyÓn ®æi tõ nÒn kinh tÕ tù cung tù cÊp sang nÒn kinh
tÕ thÞ tr−êng nhiÒu thμnh phÇn, t¹o c«ng ¨n viÖc lμm cho n«ng d©n, thùc hiÖn môc
tiªu xãa ®ãi gi¶m nghÌo cho khu vùc n«ng th«n mμ §¶ng vμ Nhμ n−íc ta ®ang cè
g¾ng thùc hiÖn.
2

- KTTT còng mang l¹i çc lîi Ých m«i tr−êng to lín nh−: Phñ xanh ®Êt trèng
®åi nói träc, c¶i thiÖn m«i tr−êng ®Êt, ng¨n chÆn sù sa m¹c hãa, phong hãa, b¹c mμu
ë nh÷ng vïng ®Êt trèng ®åi nói träc, ngoμi ra còng gióp c¶i thiÖn m«i tr−êng n−íc,
kh«ng khÝ.
- Tuy nhiªn, thùc tÕ cho thÊy r»ng, vÊn ®Ò m«i tr−êng sinh th¸i cña KTTT ë
n−íc ta hiÖn nay lμ v« cïng bøc b¸ch, trong ®ã cã KTTT nu«i trång thuû s¶n. HÇu hÕt
çc trang tr¹i sö dông trùc tiÕp nguån n−íc tù nhiªn cho nu«i trång mμ kh«ng qua kiÓm
tra chÊt l−îng ®Çu vμo, n−íc th¶i kh«ng ®−îc xö lý mμ x¶ trùc tiÕp ra m«i tr−êng, viÖc
sö dông ho¸ chÊt vμ chÊt kh¸ng sinh mét çch tuú tiÖn, viÖc qu¶n lý chÊt th¶i r¾n kÐm
hiÖu qu¶, m«i tr−êng kh«ng khÝ ®Æc biÖt lμ vμo thêi ®iÓm thu ho¹ch s¶n phÈm ®· lμm
cho m«i tr−êng kh«ng khÝ « nhiÔm lín. Do vËy, vÊn ®Ò ®Æt ra lμ cÇn thiÕt ph¶i nghiªn
cøu x©y dùng m« h×nh KTTT trªn c¬ së ph¸t triÓn bÒn v÷ng vμ b¶o vÖ m«i tr−êng(bøc
tranh chung vÒ thùc tr¹ng m«i tr−êng hiÖn nay ë çc trang tr¹i sÏ ®−îc tr×nh bμy chi
tiÕt trong Ch−¬ng 4).
Tr−íc mét thùc tÕ ®a d¹ng, phong phó, réng lín vμ l¹i cã nhiÒu ®Æc thï nh− vËy,
cÇn ph¶i thay ®æi çch nh×n nhËn vÒ chiÕn l−îc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi còng nh−
b¶o vÖ m«i tr−êng ë çc trang tr¹i trªn ®Êt n−íc ViÖt Nam. V× vËy, viÖc tiÕn hμnh ®Ò tμi
“Nghiªn cøu c¬ së khoa häc vμ thùc tiÔn nh»m ®Ò xuÊt çc chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p
b¶o vÖ m«i tr−êng vμ ph¸t triÓn bÒn v÷ng kinh tÕ trang tr¹i t¹i ViÖt Nam” lμ mét viÖc
lμm cÊp thiÕt, cÇn ®−îc sù quan t©m ®Çu t− thÝch ®¸ng cña çc c¬ quan h÷u quan.
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y sù ph¸t triÓn cña KTTT nãi chung vμ KTTT NTTS
nãi riªng lμ rÊt lín, ®Æc biÖt ë khu vùc §BSCL vμ DHMT vμ thùc sù ®· ®em l¹i lîi Ých
vÒ kinh tÕ, gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cho c− d©n trªn ®Þa bμn. Tuy nhiªn, trang tr¹i
NTTS còng lμ lo¹i h×nh trang tr¹i g©y « nhiÔm m«i tr−êng, lμm suy tho¸i tμi nguyªn
thiªn nhiªn mét çch nghiªm träng. V× vËy, trong khu«n khæ kinh phÝ vμ thêi gian cã
h¹n (2 n¨m ), ®Ò tμi chØ tËp trung nghiªn cøu ë 2 vïng träng ®iÓm lμ DHMT vμ §BSCL,
víi ®èi t−îng nghiªn cøu lμ m«i tr−êng sinh th¸i cña KTTT NTTS.
3. Môc tiªu cña ®Ò tμi
3.1. X©y dùng bøc tranh tæng thÓ vÒ hiÖn tr¹ng vμ xu thÕ diÔn biÕn m«i tr−êng
mét sè lo¹i h×nh trang tr¹i phæ biÕn t¹i ViÖt Nam.
3.2. Cung cÊp çc c¬ së khoa häc vμ thùc tiÔn ®Ó x©y dùng çc chÝnh s¸ch, gi¶i
ph¸p b¶o vÖ m«i tr−êng vμ ph¸t triÓn bÒn v÷ng KTTT t¹i ViÖt Nam.
4. Néi dung nghiªn cøu cña ®Ò tμi
§Ó ®¹t ®−îc çc môc tiªu trªn, ®Ò tμi ®· lùa chän hai vïng ®Æc tr−ng lμ DHMT
vμ §BSCL ®Ó triÓn khai nghiªn cøu theo çc néi dung sau:
3

4.1. HÖ thèng hãa vμ tæng kÕt çc lo¹i h×nh KTTT hiÖn cã t¹i ViÖt Nam, ®Æc biÖt
t¹i Duyªn h¶i miÒn Trung vμ §ång b»ng s«ng Cöu Long
a. Tæng quan vÒ trang tr¹i vμ çc thÓ lo¹i KTTT hiÖn cã.
b. Quy m« cña çc lo¹i h×nh KTTT (sè l−îng, diÖn tÝch, vïng ph©n bè...).
c. Quy tr×nh s¶n xuÊt vμ çc vÊn ®Ò m«i tr−êng liªn quan.
d. HiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi - m«i tr−êng cña çc lo¹i h×nh KTTT.
e. X¸c lËp çc lo¹i h×nh KTTT.
- HÖ thèng ph©n lo¹i çc lo¹i h×nh KTTT (ph©n lo¹i theo lo¹i h×nh tæ chøc qu¶n
lý, theo c¬ së s¶n xuÊt, theo tÝnh chÊt së h÷u, theo thμnh phÇn kinh tÕ, theo møc ®é t¸c
®éng tíi m«i tr−êng).
- X©y dùng b¸o ço m« t¶, thuyÕt minh çc ®Æc tr−ng, ®Æc thï cña çc vïng (n¬i
ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña çc trang tr¹i) nh− th−êng xuyªn bÞ thiªn tai, tai biÕn vμ sù cè
m«i tr−êng, khu vùc cã ®ång bμo thiÓu sè...
- X©y dùng b¶n ®å ph©n vïng çc lo¹i h×nh KTTT theo çc tû lÖ thÝch hîp.
4.2. Thu thËp, ph©n tÝch vμ xö lý toμn bé çc tμi liÖu, sè liÖu vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn,
kinh tÕ, v¨n hãa - x· héi - m«i tr−êng liªn quan ®Õn hÖ thèng KTTT ë 2 vïng lùa
chän nghiªn cøu lμ Duyªn h¶i miÒn Trung vμ §ång b»ng s«ng Cöu Long (tμi liÖu,
sè liÖu thu thËp tõ çc ®Ò tμi, dù ¸n ®· triÓn khai, tμi liÖu ®o ®¹c vμ ®iÒu tra ®−îc cña çc
®¬n vÞ liªn quan, çc lo¹i b¶n ®å ë çc tû lÖ cÇn thiÕt, tμi liÖu thèng kª, ®iÒu tra kh¶o
s¸t...) bao gåm:
a. Sè liÖu vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn vμ tμi nguyªn thiªn nhiªn
- §Þa chÊt, ®Þa h×nh, khÝ hËu, thñy v¨n, thæ nh−ìng, líp phñ thùc vËt...
- Tμi nguyªn thiªn nhiªn (kho¸ng s¶n, ®Êt, n−íc, rõng...).
- Tμi nguyªn ®a d¹ng sinh häc.
- Tμi nguyªn vïng ®Çm ph¸.
b. Sè liÖu vÒ kinh tÕ - x· héi- D©n sè, lao ®éng.
- Gi¸o dôc, y tÕ.
- C¬ së h¹ tÇng (giao th«ng, thñy lîi, ®iÖn, n−íc ...).
- Çc lo¹i h×nh kinh tÕ chñ yÕu (n«ng, l©m, ng− nghiÖp, du lÞch, dÞch vô...).
- Çc yÕu tè v¨n hãa, lÞch sö.
- Çc hÖ sinh th¸i n«ng, l©m nghiÖp vμ thuû sinh ®Æc tr−ng.
- Çc ph−¬ng thøc, phong tôc, tËp qu¸n s¶n xuÊt (kiÕn thøc b¶n ®Þa vÒ qu¸ tr×nh
h×nh thμnh, canh t¸c vμ ph¸t triÓn çc lo¹i h×nh KTTT).
4

c. Sè liÖu vÒ m«i tr−êng
- Sè liÖu vÒ tai biÕn m«i tr−êng (hoang m¹c hãa, bμo mßn ®Êt, sôt lë ®Êt, ngËp
óng, lò lôt, h¹n h¸n, giã b·o...).
- Thùc tr¹ng m«i tr−êng ®Êt, n−íc, kh«ng khÝ,...
- Thùc tr¹ng m«i tr−êng n«ng th«n, vïng ®Çm ph¸ ven biÓn.
- Thùc tr¹ng m«i tr−êng ë çc khu s¶n xuÊt, nhμ m¸y, xÝ nghiÖp tiªu thô vμ chÕ
biÕn n«ng s¶n cña çc trang tr¹i.
- Thùc tr¹ng vÒ søc kháe céng ®ång.
4.3. §iÒu tra kh¶o s¸t bæ sung hiÖn tr¹ng tμi nguyªn - m«i tr−êng
a. Çc yÕu tè m«i tr−êng vμ tμi nguyªn
- Tμi nguyªn vïng ®Çm ph¸ ven biÓn.
- HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt.
- Çc yÕu tè m«i tr−êng t¸c ®éng vμo trang tr¹i.
- Çc vÊn ®Ò vÒ m«i tr−êng nÈy sinh tõ nh÷ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña çc trang tr¹i.
- ChÊt l−îng m«i tr−êng n−íc mÆt vμ n−íc ngÇm.
- ChÊt l−îng m«i tr−êng kh«ng khÝ.
- ChÊt l−îng m«i tr−êng ®Êt.
b. Sù cè vμ tai biÕn m«i tr−êng (lò, lôt, giã b·o, hoang m¹c hãa, xãi mßn, röa
tr«i, s¹t lë ®Êt, çc lo¹i hãa chÊt ®éc h¹i ®−îc sö dông trong qu¸ tr×nh canh t¸c vμ ho¹t
®éng s¶n xuÊt, trong chiÕn tranh cßn tån l¹i...)
c. HiÖn tr¹ng « nhiÔm m«i tr−êng tõ çc trang tr¹i vμ nh÷ng t¸c ®éng cña nã ®Õn
søc khoÎ céng ®ång.
4.4. §¸nh gi¸ tæng hîp çc lo¹i h×nh KTTT
- X©y dùng bé chØ tiªu ®¸nh gi¸ cho çc lo¹i h×nh KTTT.
- X¸c ®Þnh danh s¸ch çc ®èi t−îng ®¸nh gi¸.
- Ph©n tÝch, lùa chän vμ x¸c ®Þnh çc träng sè ®¸nh gi¸.
- X©y dùng thang ®iÓm ®¸nh gi¸.
- TiÕn hμnh ®¸nh gi¸.
- Th«ng qua kÕt qu¶ ®¸nh gi¸, x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng thÝch øng cña hÖ thèng canh
t¸c vμ xu thÕ diÔn biÕn m«i tr−êng trªn mçi lo¹i h×nh KTTT.
* Dù b¸o diÔn biÕn m«i tr−êng
- C¬ së cña viÖc dù b¸o.
5

- Dù b¸o diÔn biÕn m«i tr−êng n−íc mÆt vμ n−íc ngÇm.
- Dù b¸o diÔn biÕn m«i tr−êng kh«ng khÝ.
- Dù b¸o diÔn biÕn m«i tr−êng ®Êt.
4.5. §Ò xuÊt çc chÝnh s¸ch phôc vô cho viÖc ph¸t triÓn bÒn v÷ng vμ b¶o vÖ m«i
tr−êng cho çc lo¹i h×nh trang tr¹i
a. Ph©n tÝch vμ ®¸nh gi¸ nh÷ng mÆt tÝch cùc còng nh− tiªu cùc ®èi víi çc chÝnh
s¸ch ®· cã:
- D¹ng chÝnh s¸ch hç trî cho viÖc ph¸t triÓn bÒn v÷ng.
- D¹ng chÝnh s¸ch hç trî cho c«ng t¸c b¶o vÖ m«i tr−êng.
b. C¬ së khoa häc vμ thùc tiÔn nh»m bæ sung çc c¬ chÕ, chÝnh s¸ch míi ®Ó hç
trî cho c«ng t¸c b¶o vÖ m«i tr−êng vμ ph¸t triÓn bÒn v÷ng cho çc lo¹i h×nh KTTT mét
çch h÷u hiÖu trong giai ®o¹n hiÖn nay:
+ Çc ®Þnh h−íng
- §Þnh h−íng quy ho¹ch sö dông ®Êt.
- §Þnh h−íng ph¸t triÓn bÒn v÷ng hÖ thèng canh t¸c cña çc lo¹i h×nh KTTT.
- §Þnh h−íng ph¸t triÓn çc lÜnh vùc v¨n hãa x· héi (çc chÝnh s¸ch vÒ d©n sè,
lao ®éng, t¨ng c−êng sù hiÓu biÕt cña c− d©n ®Þa ph−¬ng vÒ ®Æc ®iÓm vÒ m«i tr−êng vμ
ph¸t triÓn bÒn v÷ng hÖ thèng canh t¸c trªn çc lo¹i h×nh KTTT).
- §Þnh h−íng c¬ chÕ qu¶n lý, ph¸t triÓn bÒn v÷ng vμ b¶o vÖ m«i tr−êng.
+ C¬ së khoa häc vμ thùc tiÔn nh»m ®Ò xuÊt çc c¬ chÕ, chÝnh s¸ch
- ChÝnh s¸ch huy ®éng kh¶ n¨ng tham gia cña ng−êi d©n vμ céng ®ång trong tÊt
c¶ çc vÊn ®Ò liªn quan ®Õn b¶o vÖ m«i tr−êng vμ ph¸t triÓn bÒn v÷ng çc lo¹i h×nh
trang tr¹i t¹i ViÖt Nam.
- ChÝnh s¸ch ®Êt ®ai: giao quyÒn sö dông ®Êt, khai hoang phôc hãa...
- ChÝnh s¸ch −u ®·i: thuÕ, vèn, tÝn dông...
- ChÝnh s¸ch khuyÕn n«ng, l©m, ng− vμ chuyÓn giao khoa häc - kü thuËt vμ
c«ng nghÖ...
- TËp huÊn, tuyªn truyÒn më réng sù hiÓu biÕt vμ n©ng cao tr×nh ®é canh t¸c, ¸p
dông tiÕn bé khoa häc, kü thuËt nh»m ph¸t triÓn çc lo¹i h×nh KTTT mét çch bÒn v÷ng.
- Çc c¬ chÕ huy ®éng vèn tõ trong néi bé (trong d©n), tõ bªn ngoμi (çc ch−¬ng
tr×nh, dù ¸n...).
- Thμnh lËp quü hç trî ph¸t triÓn KTTT.
6

4.6. Nghiªn cøu ®Ò xuÊt çc gi¶i ph¸p b¶o vÖ m«i tr−êng cho hÖ thèng çc lo¹i
h×nh KTTT ë Duyªn h¶i miÒn Trung vμ §ång b»ng s«ng Cöu Long
a. Çc gi¶i ph¸p quy ho¹ch vμ qu¶n lý
b. Çc gi¶i ph¸p kü thuËt (kü thuËt ph¸t triÓn hÖ thèng canh t¸c, kü thuËt trång
trät, ch¨n nu«i, ch¨m sãc, b¶o vÖ çc ®èi t−îng canh t¸c vμ kü thuËt kh¾c phôc nh÷ng
¶nh h−ëng cña çc yÕu tè bªn ngoμi lªn hÖ thèng KTTT)
c. Gi¶i ph¸p c«ng tr×nh
- HÖ thèng thñy lîi.
- HÖ thèng c¬ së h¹ tÇng - c¬ së vËt chÊt kü thuËt; M¹ng l−íi quan tr¾c.
d. Gi¶i ph¸p b¶o vÖ m«i tr−êng
- Çc gi¶i ph¸p gi¶m thiÓu vμ phßng chèng « nhiÔm m«i tr−êng.
e. Lùa chän hoμn thiÖn çc m« h×nh KTTT víi çc gi¶i ph¸p b¶o vÖ m«i tr−êng.
- TËp trung lùa chän çc trang tr¹i nu«i trång thuû, h¶i s¶n ph©n bè ë vïng
Duyªn h¶i miÒn Trung vμ §ång b»ng s«ng Cöu Long.
- øng dông çc gi¶i ph¸p b¶o vÖ m«i tr−êng theo tõng m« h×nh cô thÓ ®Ó kiÓm
tra sù phï hîp ®èi víi çc gi¶i ph¸p ®· ®Ò xuÊt.
4.7. X©y dùng c¬ së d÷ liÖu nh»m phôc vô cho viÖc qu¶n lý vμ b¶o vÖ m«i tr−êng
®èi víi çc çc lo¹i h×nh KTTT phæ biÕn t¹i Duyªn h¶i miÒn Trung vμ §ång
b»ng s«ng Cöu Long
- C¬ së d÷ liÖu nÒn (®Þa h×nh, ®Þa chÊt, khÝ hËu, thuû hÖ, ranh giíi hμnh chÝnh ...).
- C¬ së d÷ liÖu vÒ tμi nguyªn (n−íc mÆt, n−íc ngÇm, ®Êt, rõng, kho¸ng s¶n ...).
- C¬ së d÷ liÖu m«i tr−êng n−íc (n−íc th¶i sinh ho¹t, n−íc th¶i s¶n xuÊt, chÊt
l−îng n−íc mÆt, hiÖn tr¹ng n−íc ngÇm ...).
- C¬ së d÷ liÖu m«i tr−êng khÝ (sè l−îng, khèi l−îng, ®Æc tÝnh vμ ph©n bè çc
nguån th¶i; hiÖn tr¹ng chÊt l−îng m«i tr−êng kh«ng khÝ...).
- C¬ së d÷ liÖu vÒ chÊt th¶i r¾n (sè l−îng, khèi l−îng, ®Æc tÝnh vμ ph©n bè çc
nguån ph¸t sinh chÊt th¶i r¾n...).
- C¬ së d÷ liÖu liªn quan ®Õn çc ho¹t ®éng s¶n xuÊt, ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi
vμ nhu cÇu khai th¸c, sö dông çc nguån tμi nguyªn g©y t¸c ®éng ®Õn m«i tr−êng .
- C¬ së d÷ liÖu vÒ çc chÝnh s¸ch, c¬ chÕ liªn quan, còng nh− çc gi¶i ph¸p b¶o
vÖ m«i tr−êng vμ ph¸t triÓn bÒn v÷ng.
5. Nguån tμi liÖu vμ sè liÖu sö dông
7

§Ó cã ®−îc chuçi sè liÖu cô thÓ vμ ®Çy ®ñ phôc vô cho viÖc thùc hiÖn ®Ò tμi,
chóng t«i ®· sö dông nh÷ng nguån sè liÖu sau:
- Sè liÖu, tμi liÖu thèng kª vÒ t×nh h×nh ph¸t triÓn KT-XH, hiÖn tr¹ng m«i tr−êng,
quy ho¹ch ph¸t triÓn çc nghμnh kinh tÕ vμ n«ng nghiÖp - n«ng th«n.
- B¸o ço cña çc trang tr¹i ®iÓn h×nh cña çc tØnh vïng DHMT vμ §BSCL.
- Çc ®Ò tμi NCKH cã liªn quan ®Õn chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p qu¶n lý vμ b¶o vÖ m«i
tr−êng, dù b¸o diÔn biÕn m«i tr−êng, çc ph−¬ng h−íng ph¸t triÓn,... ë n−íc ta.
- Sè liÖu quan tr¾c, ph©n tÝch vμ tæng hîp vÒ chÊt l−îng çc thμnh phÇn m«i
tr−êng trªn ®Þa bμn nghiªn cøu.
- Th«ng tin tõ çc tμi liÖu, çc bμi b¸o, s¸ch n−íc ngoμi vμ th«ng tin tõ çc
website cña çc tæ chøc, Bé ngμnh trong vμ ngoμi n−íc cã liªn quan:
- C¬ s¬ d÷ liÖu çc lo¹i b¶n ®å nÒn, vμ çc b¶n ®å chuyªn ®Ò cña ViÖt Nam, çc
tØnh trªn ®Þa bμn nghiªn cøu cã tû lÖ tõ 1:25.000 - 1:500.000. Ngoμi ra cßn sö dông çc
¶nh vÖ tinh, m¸y bay víi tû lÖ kh¸c nhau trong vïng nghiªn cøu tõ n¨m 1990 - 2004 ®Ó
tham kh¶o.
6. Nh÷ng kÕt qu¶ míi cña ®Ò tμi
6.1. LÇn ®Çu tiªn nghiªn cøu tæng hîp vμ ®· kh¸i qu¸t ®−îc mét bøc tranh tæng
thÓ vÒ hiÖn tr¹ng ph¸t triÓn, thùc tr¹ng m«i tr−êng cña KTTT t¹i DHMT vμ §BSCL.
6.2. LÇn ®Çu tiªn çc c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®−îc ph©n tÝch vμ ®¸nh gi¸ toμn diÖn vÒ
nh÷ng mÆt tÝch cùc còng nh− çc h¹n chÕ, trªn c¬ së ®ã ®Ò tμi x©y dùng bæ sung çc c¬
chÕ, chÝnh s¸ch vμ gi¶i ph¸p míi, hoμn chØnh nh»m thóc ®Èy sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ
KTTT t¹i khu vùc n«ng nghiÖp n«ng th«n rÊt quan träng nμy trong sù g¾n kÕt chÆt chÏ
víi çc môc tiªu ph¸t triÓn bÒn v÷ng nh»m thóc ®Èy ph¸t triÓn KTTT m¹nh mÏ g¾n víi
ph¸t huy vμ b¶o vÖ tμi nguyªn m«i tr−êng, ®−a KTTT n−íc ta vμo con ®−êng ph¸t triÓn
bÒn v÷ng.
6.3. §· thuyÕt minh 4 m« h×nh KTTT ®Æc tr−ng t¹i vïng Duyªn h¶i miÒn Trung
(2 m« h×nh) vμ §ång b»ng s«ng Cöu Long (2 m« h×nh) nh− lμ nh÷ng nghiªn cøu ®iÓn
h×nh (case study).
6.4. LÇn ®Çu tiªn x©y dùng ®−îc tμi liÖu h−íng dÉn thùc hiÖn çc chÝnh s¸ch,
gi¶i ph¸p b¶o vÖ m«i tr−êng, sö dông hîp lý vμ cã hiÖu qu¶ tμi nguyªn thiªn nhiªn,
nhÊt lμ tμi nguyªn ®Êt vμ n−íc cho mét sè lo¹i h×nh KTTT g©y « nhiÔm ®iÓn h×nh t¹i
DHMT vμ §BSCL.
6.5. Çc c¬ së d÷ liÖu vÒ KTTT ®−îc thÓ hiÖn ®Çy ®ñ vμ cËp nhËt th−êng xuyªn
d−íi d¹ng mét trang web nh»m phôc vô cho viÖc tra cøu vμ qu¶n lý m«i tr−êng KTTT.
8

6.6. Çc kÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tμi ®· gãp phÇn lμm giμu tri thøc lý luËn vμ
kinh nghiÖm thùc tiÔn vÒ KTTT, gãp phÇn thóc ®Èy viÖc nghiªn cøu vÊn ®Ò nμy lªn mét
tÇm cao míi, ®¸p øng tèt h¬n çc nhu cÇu vÒ ph¸t triÓn thÞ tr−êng s¶n xuÊt hμng ho¸,
trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp vμ n«ng th«n ë n−íc ta vÒ
thùc hiÖn çc chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p b¶o vÖ m«i tr−êng vμ ph¸t triÓn bÒn v÷ng KTTT, vÒ
sö dông hîp lý vμ cã hiÖu qu¶ tμi nguyªn thiªn nhiªn.
7. tæ chøc thùc hiÖn
7.1. VÒ ph©n c«ng nhiÖm vô: Trung t©m Tμi nguyªn M«i tr−êng vμ C«ng nghÖ
Sinh häc (CREB) §¹i häc HuÕ chñ tr× ®Ò tμi vμ tæ chøc nghiªn cøu vïng Duyªn h¶i
miÒn Trung. Riªng vïng ®ång b»ng s«ng Cöu Long do Trung t©m C«ng nghÖ m«i
tr−êng (ENTEC) t¹i TP.Hå ChÝ Minh tæ chøc nghiªn cøu.
7.2. VÒ ph−¬ng ph¸p tæ chøc thùc hiÖn: §Ò tμi ký hîp ®ång víi çc chuyªn
gia, nhμ khoa häc ë mét sè c¬ quan qu¶n lý vμ Trung t©m nghiªn cøu, Tr−êng §¹i
häc, çc së ngμnh cã liªn quan ®Ó triÓn khai çc chuyªn ®Ò khoa häc.
7.3. VÒ ph−¬ng ph¸p triÓn khai néi dung nghiªn cøu: Ngoμi viÖc kÕ thõa
çc t− liÖu l−u tr÷, tham kh¶o çc c«ng tr×nh ®· xuÊt b¶n vμ nguån th«ng tin kh¸c vÒ
KTTT trªn thÕ giíi còng nh− ë ViÖt Nam, ®Ò tμi ®· triÓn khai nhiÒu ®ît thùc ®Þa trªn
çc ®Þa bμn nghiªn cøu ®Ó th«ng qua ®ã thu thËp çc tμi liÖu, sè liÖu, th«ng tin tõ thùc
®Þa còng nh− tõ phÝa çc c¬ quan qu¶n lý, çc nhμ chuyªn m«n, chñ trang tr¹i vμ ng−êi
d©n.
8. CÊu tróc cña ®Ò tμi
§Ò tμi ngoμi phÇn më ®Çu; kÕt luËn; tμi liÖu tham kh¶o: 182 tiÕng ViÖt, 14 tiÕng
Anh, 33 V¨n kiÖn, mét sè trang web; vμ phô lôc. PhÇn néi dung chÝnh bao gåm 6
ch−¬ng:
- Ch−¬ng 1: Tæng quan vÒ KTTT vμ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu.
- Ch−¬ng 2: Ph¸t triÓn KTTT ë Duyªn h¶i miÒn Trung.
- Ch−¬ng 3: Ph¸t triÓn KTTT ë §ång b»ng s«ng Cöu Long.
- Ch−¬ng 4: VÊn ®Ò m«i tr−êng trong ph¸t triÓn KTTT.
- Ch−¬ng 5: Ph¸t triÓn KTTT ë ViÖt Nam theo h−íng bÒn v÷ng
- Ch−¬ng 6: §Ò xuÊt çc chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p b¶o vÖ m«i tr−êng vμ ph¸t triÓn
bÒn v÷ng KTTT ë ViÖt Nam.
9. C¬ së cña viÖc lùa chän ®èi t−îng vμ giíi h¹n nghiªn cøu
Theo nhiÖm vô ®−îc Bé Khoa häc vμ C«ng nghÖ giao ®Ó chuÈn bÞ x©y dùng ®Ò
c−¬ng th× ®èi t−îng nghiªn cøu lμ toμn bé çc lo¹i h×nh KTTT, bao gåm KTTT trång
9

trät, ch¨n nu«i, l©m nghiÖp, thuû s¶n, tæng hîp. Tuy nhiªn, t¹i phiªn häp xÐt duyÖt ®Ò
c−¬ng nghiªn cøu do Trung t©m TNMT&CNSH §¹i häc HuÕ tr×nh bμy, Héi ®ång
chuyªn gia t− vÊn cho Bé Khoa häc vμ C«ng nghÖ ®· ®ång ý thèng nhÊt tËp trung
nghiªn cøu vÒ KTTT ë 2 vïng chÝnh lμ DHMT vμ §BSCL, ®ång thêi tËp trung nghiªn
cøu çc trang tr¹i phæ biÕn vμ ®iÓn h×nh ë 2 ®Þa bμn nãi trªn, bëi v× Héi ®ång xÐt thÊy
thêi gian nghiªn cøu chØ cã 2 n¨m (2004 -2005), C¬ quan ®−îc giao nhiÖm vô Chñ tr×
lμ Trung t©m TNMT&CNSH §¹i häc HuÕ ®ãng t¹i vïng DHMT vμ C¬ quan phèi hîp
chÝnh lμ Trung t©m C«ng nghÖ M«i tr−êng - thuéc Héi B¶o vÖ Thiªn nhiªn vμ M«i
tr−êng ViÖt Nam ®ãng t¹i Tp.HCM lμ thuËn lîi cho viÖc triÓn khai ®Ò tμi. MÆt kh¸c ë
vïng DHMT vμ §BSCL KTTT nu«i trång thuû s¶n rÊt ph¸t triÓn, ®ang ®ãng gãp nhiÒu
cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ®Êt n−íc, nh−ng ®· vμ ®ang cã rÊt nhiÒu t¸c ®éng ®Õn
m«i tr−êng sinh th¸i. V× vËy, cÇn ®−îc quan t©m nghiªn cøu mét çch ®Çy ®ñ lo¹i h×nh
KTTT NTTS.
10. Thêi gian vμ ®Þa bμn nghiªn cøu
10.1. Thêi gian nghiªn cøu
Nghiªn cøu ®−îc kÐo dμi 2 n¨m, tõ th¸ng 1 n¨m 2004 ®Õn th¸ng 12 n¨m 2005
10.2. §Þa bμn nghiªn cøu
§Ò tμi chØ tËp trung nghiªn cøu trªn 2 vïng chñ yÕu sau:
- Vïng DHMT bao gåm 12 tØnh vμ thμnh phè: Thanh Ho¸, NghÖ An, Hμ TÜnh,
Qu¶ng B×nh, Qu¶ng TrÞ, Thõa Thiªn HuÕ, §μ N½ng, Qu¶ng Nam, Qu¶ng Ng·i, B×nh
§Þnh, Phó Yªn vμ Kh¸nh Hoμ.
- Vïng §BSCL bao gåm 13 tØnh vμ thμnh phè: Long An, TiÒn Giang, BÕn Tre,
VÜnh Long, Trμ Vinh, CÇn Th¬, HËu Giang, Sãc Tr¨ng, B¹c Liªu, Cμ Mau, Kiªn Giang,
An Giang vμ §ång Th¸p.
11. çc c«ng viÖc ®· thùc hiÖn
11.1. Tæ chøc çc Héi th¶o khoa häc: ®Ò tμi ®· tæ chøc 5 Héi th¶o, trong ®ã t¹i
HuÕ 2 Héi th¶o, t¹i CÇn Th¬ 2 Héi th¶o vμ t¹i Hμ Néi 1 Héi th¶o chuyªn gia.
11.2. VÒ tæ chøc thùc ®Þa: ®Ò tμi ®· tæ chøc thùc ®Þa 4 ®ît chÝnh thøc theo tuyÕn
vμ ®iÓm, ®ång thêi thùc ®Þa bæ sung 4 ®ît.
11.3. LÊy ý kiÕn chuyªn gia: Tæ chøc lÊy ý kiÕn chuyªn gia cña nhiÒu lÜnh vùc
chuyªn m«n cã liªn quan ®Õn ®Ò tμi.
11.4. VÒ tham gia Héi nghÞ khoa häc, ®¨ng t¶i çc bμi b¸o:
- Tham gia vμ tr×nh bμy 1 b¸o ço t¹i Héi nghÞ m«i tr−êng toμn quèc n¨m 2005,
tr×nh bμy 1 b¸o ço t¹i Héi th¶o Quèc gia vÒ §Çm ph¸ n¨m 2005.
10

- 12 bμi b¸o: Trong ®ã ®· ®¨ng 2 bμi trong TuyÓn tËp Héi nghÞ M«i tr−êng toμn
quèc n¨m 2005, 1 bμi trong TuyÓn tËp Héi nghÞ Quèc gia vÒ §Çm Ph¸ n¨m 2005, 1 bμi
trong T¹p chÝ Khoa häc §¹i häc HuÕ, gëi ®¨ng 8 bμi.
11.5. KÕt qu¶ ®μo t¹o: 1 NCS ®ang thùc hiÖn ®Ò tμi LuËn ¸n b¾t ®Çu tõ n¨m
2004 vμ sÏ kÕt thóc vμo cuèi n¨m 2006, 1 Häc viªn Cao häc ®· b¶o vÖ thμnh c«ng
LuËn v¨n Cao häc, 1 Häc viªn Cao häc ®ang thùc hiÖn ®Ò tμi, 3 Sinh viªn ®· tèt nghiÖp
Cö nh©n khoa häc, 4 SV®ang lμm ®Ò tμi Kho¸ luËn tèt nghiÖp §¹i häc.
11

Ch−¬ng 1. Tæng quan vÒ ph¸t triÓn Kinh tÕ trang tr¹i vμ
Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu
1.1. Kh¸i niÖm vÒ trang tr¹i vμ kinh tÕ trang tr¹i
1.1.1. Kh¸i niÖm, tiªu chÝ x¸c ®Þnh vμ ph©n lo¹i trang tr¹i
1.1.1.1. Kh¸i niÖm vÒ trang tr¹i
ë n−íc ta çc thuËt ng÷ sau ®©y ®−îc xem lμ ®ång nghÜa: n«ng tr¹i, n«ng trang,
trang tr¹i. Çc tõ nμy cïng chØ mét ®¬n vÞ tæ chøc s¶n xuÊt n«ng, l©m nghiÖp vμ NTTS.
Tõ trang tr¹i ch−a nãi lªn nã thuéc lo¹i h×nh doanh nghiÖp nμo, thμnh phÇn së h÷u nμo
trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng vèn ®a thμnh phÇn së h÷u víi nhiÒu lo¹i h×nh doanh nghiÖp.
Trang tr¹i cã thÓ tån t¹i d−íi h×nh thøc trang tr¹i gia ®×nh, trang tr¹i quèc doanh. Tuy
vËy, tû träng vμ ®Þa vÞ ph¸p lý, xu h−íng ph¸t triÓn, cÊu tróc tæ chøc qu¶n lý cña mçi
lo¹i h×nh trang tr¹i lμ rÊt kh¸c nhau.
V× vËy, cã thÓ xem trang tr¹i lμ c¬ së s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cã quy m« diÖn tÝch t−¬ng
®èi lín vμ liÒn kho¶nh theo h−íng cã tæ chøc vÒ quy tr×nh, c«ng cô vμ lao ®éng cao h¬n møc
s¶n xuÊt truyÒn thèng ë gia ®×nh, ho¹t ®éng kinh doanh trªn çc lÜnh vùc réng: Ch¨n nu«i,
trång trät, l©m nghiÖp, NTTS cïng nh÷ng ngμnh nghÒ liªn hîp theo ph−¬ng thøc tæng hîp
hoÆc chuyªn m«n ho¸ s©u mét ý t−ëng hoÆc mét ph¸c ho¹ quy ho¹ch ®Ó sö dông çc ®¬n vÞ
®Êt ®ai hîp lý nhÊt. Côm tõ "trang tr¹i" kh«ng ph¶n ¸nh b¶n chÊt thÓ chÕ x· héi cña c¬ së
s¶n xuÊt.(1)
1.1.1.2. Nh÷ng tiªu chÝ x¸c ®Þnh trang tr¹i
Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu vÒ KTTT ë n−íc ta, hÖ thèng tiªu chÝ ch−a cã sù thèng
nhÊt tõ Trung −¬ng ®Õn çc ®Þa ph−¬ng vμ vÊn ®Ò nμy ®ang lμm chËm qu¸ tr×nh ®¨ng ký,
ph©n lo¹i vμ cÊp giÊy chøng nhËn trang tr¹i, t¸c ®éng h¹n chÕ tèc ®é ph¸t triÓn KTTT vμ
g©y cho çc chñ trang tr¹i t©m lý ch−a yªn t©m ®Çu t− ph¸t triÓn.
1. Tiªu chÝ cña Ban kinh tÕ Trung −¬ng §¶ng
Theo BKTTW, çc ®Æc tr−ng chñ yÕu ®Ó nhËn d¹ng KTTT ë n−íc ta bao gåm:
+ Trang tr¹i lμ mét h×nh thøc tæ chøc kinh tÕ trong n«ng, l©m, ng− nghiÖp phæ biÕn
®−îc h×nh thμnh trªn c¬ së kinh tÕ hé, nh−ng mang tÝnh chÊt s¶n xuÊt hμng ho¸ râ rÖt.
+ Trang tr¹i cã sù tËp trung tÝch tô cao h¬n h¼n so víi møc b×nh qu©n cña çc hé kinh
tÕ gia ®×nh trong x· héi, ë tõng vïng vÒ çc ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt (®Êt ®ai, vèn, lao ®éng), ®¹t
khèi l−îng vμ tû lÖ s¶n phÈm hμng ho¸ lín h¬n vμ thu ®−îc lîi nhuËn nhiÒu h¬n.
(1)
Trªn thùc tiÔn, c¶ ë n−íc ta vμ mét sè n−íc kh¸c, nh− Th¸i Lan ch¼ng h¹n: "Trang" lμ mét ®iÒn trang, mét
n«ng trang cã diÖn tÝch ruéng - ®Êt lμm n«ng nghiÖp liÒn kho¶nh; "Tr¹i" lμ mét côm nhμ ë ®iÒn trang giμnh cho
ng−êi lao ®éng ë ®Ó s¶n xuÊt vμ tr«ng coi s¶n phÈm cho chñ.
12

+ Chñ trang tr¹i lμ nh÷ng ng−êi cã ý chÝ lμm giμu, cã ®iÒu kiÖn vμ biÕt çch lμm
giμu, cã vèn, tr×nh ®é kü thuËt vμ kh¶ n¨ng qu¶n lý, cã hiÓu biÕt nhÊt ®Þnh vÒ thÞ tr−êng,
b¶n th©n vμ gia ®×nh th−êng trùc tiÕp tham gia lao ®éng qu¶n lý, s¶n xuÊt cña trang tr¹i,
®ång thêi cã thuª m−ín thªm lao ®éng ®Ó s¶n xuÊt, kinh doanh.
+ KTTT mang tÝnh chÊt s¶n xuÊt hμng ho¸, g¾n liÒn víi thÞ tr−êng, chÝnh v× vËy
cã nhu cÇu cao h¬n h¼n kinh tÕ hé mang nÆng tÝnh tù cÊp, tù tóc, vÒ tiÕp thÞ, vÒ sù t¸c
®éng cña KHCN vμo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, vÒ sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp, trùc tiÕp
lμ c«ng nghiÖp b¶o qu¶n, chÕ biÕn n«ng l©m thuû s¶n, chÕ t¹o c«ng cô nh»m t¨ng n¨ng
suÊt lao ®éng, h¹ gi¸ thμnh s¶n phÈm vμ ®¸p øng ®−îc ®ßi hái cña kh¸ch hμng vÒ quy
çch, chÊt l−îng s¶n phÈm ®Ó b¶o ®¶m tiªu thô hμng ho¸, c¹nh tranh trªn thÞ tr−êng.
Trong ®ã, ®èi víi ®Æc tr−ng s¶n xuÊt hμng ho¸ cña trang tr¹i, th× BKTTW ®· ®Ò
xuÊt chØ tiªu ®Þnh l−îng ho¸ lμ tû suÊt hμng ho¸ ph¶i lín h¬n 70% trong tæng l−îng s¶n
phÈm do trang tr¹i s¶n xuÊt ra. Quy m« sö dông çc ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt kh¸c nh− ®Êt
®ai, lao ®éng vμ vèn còng lμ nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n quyÕt ®Þnh tÝnh chÊt s¶n xuÊt hμng
hãa cña trang tr¹i. Do vËy, tiªu chÝ ®Ó xem xÐt mét hé s¶n xuÊt n«ng, l©m, ng− nghiÖp
cã ph¶i lμ trang tr¹i hay kh«ng còng ph¶i c¨n cø vμo: quy m« sö dông ®Êt ®ai, lao ®éng
vμ tiÒn vèn, trong ®ã møc ®Þnh l−îng cô thÓ cña çc yÕu tè nμy ph¶i c¨n cø theo tõng
lo¹i h×nh s¶n xuÊt vμ kinh doanh cña trang tr¹i víi yªu cÇu chung lμ ph¶i lín h¬n h¼n
so víi møc b×nh qu©n cña kinh tÕ hé trong vïng, cã sù kh¸c nhau theo vïng vμ thay ®æi
theo thêi gian.
Theo hÖ thèng tiªu chÝ nμy, BKTTW ®· x¸c ®Þnh r»ng, ë n−íc ta chñ yÕu ph¸t triÓn lo¹i
h×nh KTTT gia ®×nh víi quy m« cña kinh tÕ tiÓu chñ trong n«ng, l©m vμ ng− nghiÖp, song ç
biÖt còng ®· xuÊt hiÖn mét sè trang tr¹i t− nh©n cã quy m« s¶n xuÊt vμ kinh doanh ®ñ lín.
2. Tiªu chÝ cña Tæng côc thèng kª
N¨m 1988 Tæng côc thèng kª ®· tiÕn hμnh ®iÒu tra kh¶o s¸t t×nh h×nh ph¸t triÓn
kinh tÕ cña 5.466 trang tr¹i ë 4 tØnh träng ®iÓm lμ: Yªn B¸i, Thanh Ho¸, B×nh D−¬ng vμ
B×nh Ph−íc trªn c¬ së 4 tiªu chÝ cña Tæng Côc thèng kª ¸p dông ®èi víi KTTT nh− sau:
+ Cã quy m« s¶n xuÊt t−¬ng ®èi lín so víi møc trung b×nh, t−¬ng øng víi tõng
ngμnh s¶n xuÊt cô thÓ nh− trång trät, ch¨n nu«i, l©m nghiÖp, NTTS, bao gåm:
- Trång trät
• Trang tr¹i trång çc lo¹i c©y hμng n¨m ë miÒn B¾c vμ miÒn Trung ph¶i cã diÖn
tÝch tõ 2 ha canh t¸c trë lªn.
• Trang tr¹i trång çc lo¹i c©y hμng n¨m ë miÒn Nam ph¶i cã diÖn tÝch tõ 3 ha
canh t¸c trë lªn.
13

• Trang tr¹i trång çc lo¹i c©y l©u n¨m vμ c©y ¨n qu¶ ë miÒn B¾c vμ miÒn Trung
ph¶i cã diÖn tÝch tõ 3 ha canh t¸c trë lªn.
• Trang tr¹i trång çc lo¹i c©y l©u n¨m vμ c©y ¨n qu¶ ë miÒn Nam ph¶i cã diÖn
tÝch tõ 5 ha canh t¸c trë lªn.
- Ch¨n nu«i
• Trang tr¹i ch¨n nu«i nh− tr©u, bß ph¶i cã 50 con trë lªn; heo 100 con trë lªn
(kh«ng kÓ heo s÷a d−íi 2 th¸ng); gia cÇm cã tõ 2.000 con trë lªn (kh«ng tÝnh sè con
d−íi 7 ngμy tuæi).
- L©m nghiÖp
• Trang tr¹i l©m nghiÖp ph¶i cã 10 ha ®Êt rõng trë lªn.
- Nu«i trång thuû s¶n
• Trang tr¹i NTTS ph¶i cã tõ 2 ha mÆt n−íc trë lªn.
+ Cã sö dông lao ®éng lμm thuª th−êng xuyªn tõ 2 lao ®éng/n¨m. NÕu lao ®éng
thêi vô th× quy ®æi thμnh lao ®éng th−êng xuyªn.
+ Chñ trang tr¹i ph¶i lμ nh÷ng ng−êi cã kiÕn thøc, kinh nghiÖm vÒ n«ng, l©m, ng−
nghiÖp vμ trùc tiÕp ®iÒu hμnh s¶n xuÊt t¹i trang tr¹i.
+ LÊy s¶n xuÊt hμng ho¸ lμm h−íng chÝnh vμ cã thu nhËp v−ît tréi so víi møc
trung b×nh cña kinh tÕ hé t¹i ®Þa ph−¬ng.
Ngoμi ra, nh÷ng trang tr¹i cã tÝnh chÊt ®Æc thï th× ph¶i cã tiªu chÝ quy ®Þnh riªng.
§èi víi çc hé n«ng th«n kinh doanh çc ngμnh nghÒ, dÞch vô phi n«ng nghiÖp, çc hé
n«ng d©n s¶n xuÊt nhá vμ nh÷ng ng−êi ë thμnh phè, thÞ x·, çn bé nhμ n−íc cã ®Êt
n«ng, l©m nghiÖp quy m« lín, nh−ng kh«ng trùc tiÕp ®iÒu hμnh s¶n xuÊt, th× còng
kh«ng ph©n lo¹i lμ KTTT v× ch−a héi ®ñ 4 ®Æc tr−ng kÓ trªn, mÆc dï ë ®Þa ph−¬ng vÉn
gäi lμ trang tr¹i.
3. Tiªu chÝ cña liªn Bé N«ng nghiÖp vμ PTNT- Tæng côc thèng kª
Thùc tÕ cho thÊy do sù ®a d¹ng cña çc lo¹i h×nh KTTT cho nªn gi÷a çc ngμnh,
çc ®Þa ph−¬ng cßn cã sù kh¸c biÖt rÊt lín trong viÖc x¸c ®Þnh tiªu chÝ vÒ trang tr¹i.
Th«ng t− liªn tÞch sè 69/2000/TTLT/BNN-TCTK ngμy 20/06/2000 cña Bé N«ng
nghiÖp vμ Ph¸t triÓn N«ng th«n - Tæng Côc thèng kª h−íng dÉn tiªu chÝ x¸c ®Þnh
KTTT nh− sau: Hé s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, NTTS ®−îc x¸c ®Þnh lμ trang tr¹i
ph¶i ®¹t:
* Gi¸ trÞ s¶n l−îng hμng hãa vμ gi¸ trÞ b×nh qu©n mét n¨m ®¹t tõ 40 triÖu ®ång trë
lªn ®èi víi çc tØnh phÝa B¾c vμ ven biÓn miÒn Trung, tõ 50 triÖu ®ång trë lªn ®èi víi
çc tØnh phÝa Nam vμ T©y Nguyªn.
14

* Quy m« s¶n xuÊt ph¶i t−¬ng ®èi lín vμ v−ît tréi so víi kinh tÕ hé n«ng d©n
t−¬ng øng víi tõng ngμnh s¶n xuÊt vμ tõng vïng kinh tÕ.
- §èi víi trang tr¹i trång trät
+ Trang tr¹i trång c©y hμng n¨m tõ 2 ha trë lªn ®èi víi çc tØnh phÝa B¾c vμ ven
biÓn miÒn Trung, tõ 3 ha trë lªn ®èi víi çc tØnh phÝa Nam vμ T©y Nguyªn.
+ Trang tr¹i trång c©y c«ng nghiÖp, c©y l©u n¨m tõ 3 ha trë lªn víi çc tØnh phÝa
B¾c vμ ven biÓn miÒn Trung, tõ 5 ha trë lªn ®èi víi çc tØnh phÝa Nam vμ T©y Nguyªn.
Trang tr¹i trång hå tiªu tõ 0,5 ha trë lªn.
- Trang tr¹i ch¨n nu«i: ch¨n nu«i gia sóc lín (tr©u, bß), ch¨n nu«i sinh s¶n, ®Ó
lÊy s÷a: th−êng xuyªn cã tõ 10 con trë lªn; ®Ó lÊy thÞt: th−êng xuyªn cã tõ 50 con trë
lªn. Ch¨n nu«i gia sóc (lîn, dª): ch¨n nu«i lîn sinh s¶n: th−êng xuyªn cã tõ 20 con trë
lªn; víi dª vμ cõu: th−êng xuyªn cã tõ 100 con trë lªn. Ch¨n nu«i lîn thÞt: th−êng
xuyªn cã tõ 50 con trë lªn. Ch¨n nu«i gia cÇm (gμ, vÞt, ngang, ngçng): th−êng xuyªn
cã tõ 2.000 con trë lªn (kh«ng cã tÝnh sè ®Çu con d−íi 7 ngμy tuæi).
- Trang tr¹i nu«i trång thñy s¶n
DiÖn tÝch mÆt n−íc ®Ó nu«i trång thñy s¶n cã tõ 2 ha trë lªn (riªng ®èi víi nu«i
t«m thÞt theo kiÓu c«ng nghiÖp tõ 1 ha trë lªn).
* Cã sö dông lao ®éng lμm thuª th−êng xuyªn tõ 2 lao ®éng/n¨m, nÕu lao ®éng
thêi vô th× quy ®æi thμnh lao ®éng th−êng xuyªn.
* Chñ trang tr¹i ph¶i lμ ng−êi cã kiÕn thøc, kinh nghiÖm vÒ n«ng, l©m, ng−
nghiÖp vμ trùc tiÕp ®iÒu hμnh s¶n xuÊt kinh doanh t¹i trang tr¹i.
* LÊy s¶n xuÊt hμng hãa lμm h−íng chÝnh vμ cã thu nhËp v−ît tréi so víi møc
trung b×nh cña kinh tÕ hé gia ®×nh t¹i ®Þa ph−¬ng.
Theo hÖ thèng tiªu chÝ ®· ban hμnh trªn ®©y, th× tÝnh ®Õn thêi ®iÓm cuèi n¨m
2004 trªn ph¹m vi c¶ n−íc ®· thèng kª ®−îc h¬n 110.832( )1
trang tr¹i víi çc lo¹i kh¸c
nhau. Tuy hÖ thèng tiªu chÝ nμy cã thÓ cÇn ph¶i hoμn chØnh h¬n, song viÖc ban hμnh
tiªu chÝ trang tr¹i chÝnh thøc trªn ®©y ®· gãp phÇn thèng nhÊt çc tiªu chÝ trang tr¹i
®−îc ¸p dông trong c¶ n−íc vμ ®ang thóc ®Èy nhanh chãng viÖc ph©n lo¹i vμ cÊp giÊy
chøng nhËn trang tr¹i theo kÞp yªu cÇu ph¸t triÓn chung cña KTTT ë n−íc ta.
4. Tiªu chÝ cña Héi kinh tÕ häc ViÖt Nam
Héi kinh tÕ häc ViÖt Nam ®· chän quan hÖ së h÷u kinh tÕ lμm tiªu chÝ ®Æc tr−ng
c¬ b¶n ®Ó nghiªn cøu vμ x©y dùng tiªu chÝ trang tr¹i ë n−íc ta, mμ çc kÕt qu¶ nghiªn
cøu vμ ®Ò xuÊt vÒ hÖ thèng tiªu chÝ ¸p dông ®−îc tr×nh bμy trong b¶ng 1.1.
1
Sè liÖu ®iÒu tra cña Tæng côc Thèng kª n¨m 2004
15

B¶ng 1.1. Tiªu chÝ ph©n lo¹i trang tr¹i cña Héi kinh tÕ häc ViÖt Nam n¨m 1994
Lo¹i h×nh KTTTÇc chØ tiªu vÒ ®Æc
tr−ng, tiªu chÝ Ç thÓ TiÓu chñ T− b¶n t− nh©n
H×nh thøc, tªn gäi t−
çch ph¸p nh©n
- Kinh tÕ ç thÓ;
- Kinh tÕ n«ng
nghiÖp gia ®×nh;
- Hé n«ng d©n, ®¬n vÞ
s¶n xuÊt tù chñ;
- Cã t− çch ph¸p
nh©n;
- Kinh tÕ tiÓu chñ;
- Doanh nghiÖp n«ng
nghiÖp t− nh©n (trang
tr¹i nhá vμ võa);
- Cã t− çch ph¸p
nh©n;
- Kinh tÕ t− b¶n t−
nh©n;
- Doanh nghiÖp n«ng
nghiÖp t− nh©n (c«ng
ty TNHH);
- Trang tr¹i võa vμ
lín;
Quy m« s¶n xuÊt (®Êt
®ai, gia sóc, vèn, ®Çu
t−, s¶n l−îng, doanh
thu).
Nhá Nhá vμ võa Võa vμ lín
Ph−¬ng thøc s¶n xuÊt - S¶n xuÊt tù tóc hoμn
toμn;
- S¶n xuÊt tù tóc lμ
chñ yÕu;
- S¶n xuÊt hμng ho¸
mét phÇn lμ chñ yÕu;
- S¶n xuÊt tù tóc mét
phÇn;
lμ chñ yÕu;
lμ chñ yÕu;
Tû suÊt s¶n phÈm
hμng hãa
- ThÊp d−íi 50%; Võa vμ cao, trªn 65 -
70%;
Cao, 90% trë lªn;
C¬ cÊu s¶n xuÊt
n«ng, l©m, ng−
nghiÖp, ngμnh nghÒ,
dÞch vô
- S¶n xuÊt tæng hîp
®a d¹ng lμ chñ yÕu;
- S¶n xuÊt tæng hîp,
s¶n xuÊt chuyªn m«n
ho¸;
- S¶n xuÊt chuyªn
m«n hãa lμ chñ yÕu;
Ruéng ®Êt (quy m«,
nguån gèc)
- Ýt;
- §−îc giao, cÊp lμ chñ
yÕu;
- Tù khai ph¸ mét phÇn;
- NhËn kho¸n, thÇu
kho¸n;
- Ýt vμ võa;
- §−îc giao cÊp mét
phÇn;
- Tù khai ph¸ mét phÇn;
- NhËn kho¸n, thÇu, thuª
m−ín thªm;
- Sang nh−îng (mua
thªm);
- NhiÒu;
- NhËn kho¸n, thÇu,
thuª;
- Sang nh−îng (mua);
Vèn ®Çu t− s¶n xuÊt - Tù cã, kh«ng vay,
vay Ýt;
- Tù cã, vay Ýt, vay
nhiÒu;
- Tù cã, vay Ýt, vay
nhiÒu;
Lao ®éng qu¶n lý vμ
s¶n xuÊt
Lao ®éng gia ®×nh
qu¶n lý vμ s¶n xuÊt,
kh«ng thuª lao ®éng
hoÆc cã thuª Ýt lao
®éng vμ dÞch vô
Lao ®éng gia ®×nh lμ
chÝnh, s¶n lý vμ s¶n
xuÊt, cã thuª thªm
lao ®éng thêi vô,
th−êng xuyªn
Lao ®éng gia ®×nh lμm
qu¶n lý (cã khi thuª
ng−êi ngoμi toμn bé,
lao ®éng s¶n xuÊt thêi
vô, th−êng xuyªn)
16

tài liệu về phát triển trang trại ở việt nam

tài liệu về phát triển trang trại ở việt nam

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (17)

Viewers also liked

Viewers also liked (13)

Similar to tài liệu về phát triển trang trại ở việt nam

Similar to tài liệu về phát triển trang trại ở việt nam (20)

tài liệu về phát triển trang trại ở việt nam