"Verduurzamen vastgoed als overlevingstrategie" presentatie van Hans Korbee tijdens de jaarvergadering van Vastgoedmanagement Nederland

1. Agentschap NL Rijksoverheid Niets doen is geen optie meer Verduurzamen vastgoed als overlevingstrategie Jaarvergadering Vastgoedmanagement 18 mei 2010 Nieuwegein

3. In 3 stappen

5. Aanscherpen eisen

7. Agentschap NL Rijksoverheid 1. Duurzaam is ………… ……. alles wat de komende generaties graag willen erven, willen gebruiken en kunnen onderhouden. [ prof. ir. Jon Kristinsson ]

8. Agentschap NL Rijksoverheid Uitwerking duurzaamheid in 3 stappen Stap 1: Creëer een hoge Gebruikswaarde; nu én in de toekomst

9. Agentschap NL Rijksoverheid Stap 2: Laag energiegebruik, liefs energie leverend Trias energetica: 1. Vraag beperken 2. Duurzame energie inzetten 3. Fossiel efficiënt gebruiken

10. Agentschap NL Rijksoverheid Stap 3: Hoge restwaarde; liefst Cradle to cradle

11. Duurzaamheid meetbaar maken: BREEAM-NL Beoordeling op: 1. Management 2. Gezondheid en welzijn 3. Energie 4. Transport 5. Water 6. Materialen 7. Afval 8. Landgebruik en ecologie 9. Vervuiling 10. Innovatie

13. Scholen

14. Hallen

15. WoningenNieuwbouw gereed Gebiedsontwikkeling; beta versie in 2010 Bestaande gebouwen; beta versie in 2010

16. Agentschap NL Rijksoverheid 2. Een nieuwe realiteit Volgens JLL is duurzaamheid inmiddels een kritieke factor bij huisvestingsbeslissingen bij gebruikers. (maart 2010) Assetmanager Bouwfonds REIM ziet een structurele tweedeling ontstaan in de Nederlandse kantorenmarkt. (April 2010) DTZ Zadelhoff: De vraag naar aansprekende duurzame kantoorgebouwen neemt toe door beleid en de voorbeeldfunctie van de overheid. Ook vastgoedbeleggers en kantoorgebruikers tonen op dit vlak een groeiende maatschappelijke verantwoordelijkheid. (Mei 2010)

17. Agentschap NL Rijksoverheid Jarenlang was de minimium-eis de maat Minimum eis Bouwbesluit: 2000

18. Agentschap NL Rijksoverheid Snel verouderd = Minder aantrekkelijk Minimum eis Bouwbesluit: 2000 2003 2009

19. Agentschap NL Rijksoverheid Minimum eis Bouwbesluit: 1995 Lenteakkoord: 2000 2007 2003 2011 : -/- 25% 2009 2015 : -/- 50% Snel verouderd = Minder aantrekkelijk 2020 : energie neutraal

20. Agentschap NL Rijksoverheid En regeerde de Circle of Blame

21. Nu doorbreken steeds meer koplopers de Circle of Blame Agentschap NL Rijksoverheid Kantoor Search Amsterdam Watertoren Bussum 2007 2011 TransPort Schiphol 2015 2020 TNT kantoor Hoofddorp

22. Energiegebruik domineert milieubelasting Onderzoek: gebouw met G-label geeft een 2 keer hogere milieulast dan gebouw met een Groen label [8 juni op PROVADA 2010] Peter Jägers (RGD): overheid koopt/ huurt alleen gebouwen met een groen label Nils Kok: tweederde gebouwen heeft geen groen label

23. Agentschap NL Rijksoverheid 3. Instrumentarium Rijksoverheid

24. Agentschap NL Rijksoverheid

25. Agentschap NL Rijksoverheid G EPC in bouwbesluit F C Activiteiten Besluit A Groenregeling EIA Energie investering aftrek MIA: Milieu investering aftrek EOS tenders o.a. NESK

27. Een wortel voor U? Groene financiering nieuwbouw én renovatie Aantrekkelijk lage rente bij een groenbank 2. Fiscaal voordeel: EIA of MIA/Vamil EIA 44% fiscale aftrek van een energiebesparende voorziening ook: EPA – U en alle geadviseerde maatregelen MIA 15% fiscale aftrek van een duurzaam gebouw of -verbouw SDE o.a. voor pv panelen 2 – 10% kans 4. Incidenteel: EOS-subsidies zoals UPK-NESK

28. 4. Meer informatie www.circle-of-blame.nl www.duurzaamvastgoedportal.nl www.provada.nl www.provadagreenforum.nl Dinsdag 8 juni Vastgoedfinanciering anno 2010: Afboeken of bijplussen? Nieuwbouw versus bestaande bouw: Wat is duurzaam en wat is betaalbaar? Woensdag 9 juni NRW Lunchbijeenkomst : Duurzame centra, vitale centra Locatiekeuze gebiedsontwikkeling - Snelweg of OV-knooppunt