Presentatie dashboard omgevingskwaliteit tijdens de Dag van de Omgevingswet, oktober 2013. Een aanzet tot het operationaliseren en meetbaar maken van omgevingskwaliteit

2. Doelstelling:
De overheid bepaalt via
monitoring of aan
Omgevingswaarden
wordt voldaan en wat
de staat van de
leefomgeving is.
De Omgevingswet is gericht op het:
A. Bereiken en in stand houden van een veilige en
gezonde fysieke leefomgeving en een
goede omgevingskwaliteit,
B. Op een doelmatige wijze beheren, gebruiken en
ontwikkelen van de fysieke leefomgeving ter
vervulling van maatschappelijke functies.
Met oog voor duurzame ontwikkeling en in onderlinge
samenhang.

3. Vier perspectieven
Workshop RIVM, 2001
R. Van Poll
I. van Kamp
Een eenduidige begrips- en
operationele definitie van
omgevingskwaliteit ontbreekt.
Het is een multidimensionaal
begrip.
Belangrijk is dat het begrip
werkt.
1.
2.
3.
4.
Gezondheid(szorg)
Sociaal-psychologisch perspectief
Sociaal-cultureel perspectief
Milieuperspectief
Een hoogwaardige leefomgeving wordt bepaald door
aspecten als de kwaliteit van de woning, het aanzien
van de buurt, sociale binding, veiligheid en
milieukwaliteit.

4. Afwegingskader voor omgevingskwaliteit
Voorzieningen
Hinder
Sociale cohesie
Sociaalcultureel
domein
Denkmodel vanuit
kernvoorraden
Omgevings-
Luchtkwaliteit
SKB, 2003
kwaliteit
Infrastructuur
Bodem
Natuur &
milieu
domein
Groen
Waterkwaliteit
Economisch
domein
Mobiliteit
Bereikbaarheid

5. Drie complementaire invalshoeken voor het meten van
vooruitgang:
Joseph Stiglitz
Amartya Sen
Jean-Paul Fitoussi
Pleiten voor het meten van
vooruitgang volgens de drie
invalshoeken van:
• Welvaart (economie)
• Welzijn (sociaal)
• Duurzaamheid (ecologie)
Commission on the
Measurement of Economic
Performance and Social
Progress, 2009
Invalshoek
Theorie
Meten van vooruitgang
Welvaart
Welvaartstheorie
Groen BNP
MKBA
Welzijn
Welzijnstheorie
Meten van kwaliteit van
leven
Duurzaamheid Duurzaamheidstheorie
Triple P
Ecologische voetafdruk
Bron: Goedman et al., Ruimtelijke ontwikkeling in Drievoud, 2011

6. Waartoe dient de overheid?
Overheidsbeleid
Een inleiding in de
beleidswetenschap
prof.dr. A. Hoogerwerf
prof.dr. M. Herweijer
De overheid voorziet in collectieve voorzieningen
waarin niet door andere partijen (burgers,
ondernemers) wordt (kan worden) voorzien.
De overheid heeft een zorgplicht voor collectieve
goederen, zoals een schone lucht, biodiversiteit,
landschap en cultureel erfgoed.

7. Zes kerndomeinen
Zes kerndomeinen die
samenhangen met
kerntaken van de
overheid
Kwaliteit
Openbare
Ruimte
Voorzieningen
Cultureel
erfgoed
Milieukwaliteit
Veiligheid
Bereikbaarheid

8. Zes kerndomeinen met diverse
omgevingswaarden
Parken, openbaar
groen, speelplaatsen, zorgcentra
Straatmeubilair,
Groen,
Monumenten, aardkundige en
archeologische waarden, landschap
Verharding, Zwerfvuil/afval
Luchtkwaliteit, geluid, bodem, waterkwalitei
t, geurhinder
Sociale
veiligheid, criminaliteit, verkeersveiligheid,
waterveiligheid, externe veiligheid
Infrastructuur voor
auto, fiets, OV, voetgangers, parkeren

9. Meetlat milieukwaliteit
Excellent
Omgevingswaarden
waarderen met een
kwalitatieve schaal:
 Excellent
 Goed
 Voldoende
 Onvoldoende
 Slecht
Goed
Voldoende
Onvoldoende
Slecht
L
U
C
H
T
De concentraties
van stoffen in de
lucht zijn op het
niveau van een noeffect level
Concentraties van
stoffen in de lucht
zijn ruim onder
de grenswaarden
De luchtkwaliteit
voldoen aan de
grenswaarden
Een geringe
overschrijding
van een
grenswaarde voor
de luchtkwaliteit
G
E
L
U
I
D
Geen gevallen van
slaapverstoring en
ernstige
geluidshinder
Geen gevallen
van
slaapverstoring.
Minder dan 2%
van de bevolking
ondervindt
ernstige
geluidshinder
Slaapverstoring
bij minder dan 2%
van de bevolking.
Minder dan 10%
van de bevolking
ondervindt
ernstige
geluidshinder
B
O
D
E
M
Geen
verontreinigde
bodems. Bodems
voldoen aan de
gebiedseigen
bodemkwaliteit
Spoedlocaties
bodem en alle
overige ernstig
verontreinigde
locaties zijn
gesaneerd
Slaapverstoring
bij minder dan
1% van de
bevolking.
Minder dan 5%
van de bevolking
ondervindt
ernstige
geluidshinder
Spoedlocaties
bodem zijn
gesaneerd of
beheersbaar
gemaakt
Grenswaarden
voor de
luchtkwaliteit
worden op meer
dan één locatie
overschreden
Slaapverstoring
bij meer 2% van
de bevolking.
Meer dan 10%
van de bevolking
ondervindt
ernstige
geluidshinder
Maximaal één
spoedlocatie is
nog niet
gesaneerd of
beheersbaar
gemaakt
Twee of meer
spoedlocaties zijn
nog niet
gesaneerd of
beheersbaar
gemaakt.

10. Cultureel erfgoed
Communicatie
en presentatie
Voorzieningen
Reeks 5
Bereikbaarheid
Reeks 4
Reeks 3
Openbare ruimte
Reeks 2
Veiligheid
Reeks 1
Milieukwaliteit
0
2
4
6

11. Milieukwaliteit
Communicatie
en presentatie
Geur
Geluid
Bodem
50
40
30
20
10
0
Water
Reeks 1
Kolom1
Lucht

12. Stelling:
Monitoring moet vooral een
signaleringsfunctie hebben en
minder gericht zijn op de evaluatie
van het omgevingsbeleid