1. 10 BIS ★★
MAANDAG 8 FEBRUARI 2010 DE MORGEN
FOTO’S EPA / REPORTERS
■ De MDRS-missie in actie. ‘We hebben aan onze handschoenen uitsteeksels ■ Wie een voet buiten het station zet, ■ Het Belgische team is communautair evenwichtig samengesteld uit evenveel
bevestigd, zodat we op de knopjes van onze apparaten kunnen drukken.’ moet een ruimtepak dragen. Frans- als Nederlandstaligen.
De Belgische bemanning ver- Mars zit, zegt Darell Roberston, een inge- reserve-exemplaar mee te brengen. Nancy Vermeulen uit, het bewoonbaar met CO2 echter vragen op. Als we onze
blijft hier voor vijftien dagen. nieur die verbonden is aan de University “Wat deze simulatie zo realistisch maken van Mars. Het rood staat voor de eigen planeet niet eens kunnen beheren,
Tijdens die twee weken moeten of Dayton in Ohio. Hij was lid van de mis- maakt, is dat je moet leren omgaan met kleur van de planeet. Het groen is voor de zouden we dan niet beter met onze vin-
de deelnemers zich gedragen sie MDRS89 die het Marsstation zaterdag extreem beperkte middelen, zegt hij. Zo planten die we er zouden kunnen laten gers van Mars afblijven? “Ethisch zie ik er
alsof ze echt op Mars zijn. Dat wil overdroeg aan de Belgen, die de code- krijg je een goed idee van wat er nodig is groeien. De Marsbodem zit vol met het gaan probleem in”, zegt Nancy
zeggen: wie een voet buiten het habitat om echt te overleven op Mars. Als er iets broeikasgas CO2. Dat kan vrijgemaakt Vermeulen. “Mars is nu een dode planeet.
zet, moet een ruimtepak dragen, com- kapot gaat, moet je improviseren. Zo heb- worden door er met spiegels die in een Op zijn best kunnen we er leven brengen.”
pleet met helm en zuurstofflessen. De DANIEL ROBERTSON, LID ben wij hier een kapotte waterleiding baan om Mars draaien extra zonnewarm- Dat alles neemt natuurlijk niet weg dat
deur gaat pas weer open nadat de AMERIKAANSE MDRS-MISSIE: gehad. Gelukkig is er een man in de buurt te op te richten. Vervolgens krijg je en het MDRS een hoog studentikoos gehalte
Marswandelaars gedecomprimeerd zijn
in de luchtsluis. “Leren werken in een
Wat deze simulatie die ons komt bevoorraden. Maar als je
echt naar Mars gaat, kan je er maar beter
atmosfeer die rijker is aan CO2 en warmer
wordt. Planten hebben CO2 nodig om te
heeft. Al wordt er hier aan serieuze weten-
schap gedaan, lui rondhossen in namaak-
ruimtepak vraagt enige aanpassing”, zegt zo realistisch maakt, voor zorgen dat je genoeg reserveonder- groeien en scheiden zuurstof af. Na hon- ruimtepakken heeft evengoed iets aan-
Nancy Vermeulen. “Je hebt veel minder
bewegingsvrijheid, je moet elk stap wik-
is dat je moet leren delen hebt. Anders heb je geen water,
geen planten, geen toilet en ga je dood.
derdduizend jaar krijg je dan een planeet
waar mensen kunnen ademen en vloei-
doenlijks.
Een vette knipoog is dan ook nooit ver
ken en wegen, zorgen dat je niet omver- omgaan met Hulp is niet op komst” baar water is. Vandaar het blauw in de weg. Her en der in de basis hangen
valt.” Vindingrijkheid is dan ook de bood- vlag.” stickers met het logo van het Dharma
De zes Belgen zijn een zorgvuldig extreem beperkte schap, zegt Robertson. “Zo hebben we aan Initiative, de duistere organisatie die een
samengestelde groep van drie Vlamingen
en drie Walen. Er is zelfs een Duitstalige
middelen. Zo krijg je de handschoenen van onze ruimtepak-
ken uitsteeksels en potloden bevestigd,
Goochelen met CO2 hoofdrol speelt in de scifi-televisieserie
Lost. De ‘rovers’ waarop de Marstronauten
bij, maar merkwaardig genoeg geen een goed idee van zodat we op de knopjes van onze elektro- Op een dag zou het kunnen dat we Mars zich voortbewegen (in werkelijkheid zijn
Brusselaar. Tijdens de eerste dagen van de
missie wordt de bemanning zelfs gevolgd
wat er nodig is nische apparaten kunnen drukken en iets
opschrijven.”
hard nodig hebben, zegt Nancy
Vermeulen. “65.000 jaar geleden zijn de
het krakkemikkige Yamaha-quads) dra-
gen de namen van de Marssondes van de
door een cameraploeg van de RTBF, die om echt te overleven Zou Robertson wel echt naar Mars wil- dinosaurussen uitgestorven door een Nasa: Phoenix, Opportunity en Viking I.
onder andere wil bekijken of het wel goed len, wetende wat een royale ongemakken meteorietinslag. Niets zegt dat zo’n ramp Viking II werkt helaas niet meer, zegt Mike
zal gaan tussen die Vlamingen en Walen. op Mars hij daar te verduren zou krijgen? “Ben je zich niet nog een keer kan voordoen. Stel Moran, de boomlange astronoom van de
Maar dit is geen communautair experi- gek?” zegt hij: “Daar droom ik al van sinds dat er iets misgaat met de aarde, dan kun- afzwaaiende Amerikaanse bemanning.
ment: er moet aan wetenschap worden naam MDRS90 dragen. Robertson zou ik een klein jongetje was. Die ongemak- nen we een tweede planeet best gebrui- Moran wijst naar een bergtop iets ver-
gedaan. Nancy Vermeulen gaat met een hier een vliegende robot op pootjes uit- ken maken het net leuk.” ken,” derop en noemt die Olympus Mons. “Is
instrument van het KMI de energie van de testen, maar zijn afstandsbediening ging Bovenop het MDRS wappert de rood- Met de klimaatverandering op aarde in dat niet de hoogste berg van Mars?”, vra-
zon en de samenstelling van de atmosfeer kapot nog voor hij in het MDRS aankwam groen-blauwe vlag van de Mars Society. je achterhoofd, werpen plannen nu ook gen we? “Nee, de hoogste berg van het
meten. Verder testen de Belgen een robot en hij had er niet aan gedacht om een Die kleuren staan voor ‘terraforming’, legt op andere planeten te gaan goochelen zonnestelsel”, zegt Arjan Van Der Star, de
van de Franse ruimtevaartorganisatie geoloog van de Belgische missie. “Meer
CNES (Centre Nationale d’Études precies: de hoogste berg van het univer-
Spatiales) en zullen ze zaadjes planten die sum, voor zover we weten”, doceert Nancy
zes maanden aan boord van het Vermeulen. “Én de grootste vulkaan. Het
Internationale Ruimtestation ISS doorge- is daar heel leuk skiën. Hij is zo groot als
bracht hebben. de Benelux (en 27 kilometer hoog, TV) en
“Maar de mensen zelf vormen minstens het grootste deel glooit zachtjes naar
een even grote uitdaging”, zegt beneden. Maar de laatste kilometer is wel
Vermeulen. “Eén van onze hoofdexperi- loodrecht omlaag, dus je moet op tijd
menten gaat over emotionele dynamiek stoppen.”
binnen onze groep. Daarom zijn we ook
met drie vrouwen en drie mannen en heb- Mars zien en sterven
ben we een bemanning samengesteld die
in leeftijd varieert van 17 tot 52.” Ook Nancy Vermeulen voelt op haar eer-
ste dag in het MDRS een opstoot van het
‘Hulp is niet op komst’ ‘jongens en wetenschap’-gevoel, zegt ze.
“Dit is fantastisch. Ik had veel over deze
Het Mars Desert Research Station is een basis gelezen, maar wanneer je er zelf
twee verdiepingen hoge witte cilinder op voor staat, is het toch wel wat anders.”
pootjes ter grootte van een stevige eenge- Al schopt ze het op een dag misschien
zinswoning. Vanbinnen ziet hij eruit als echt tot astronaut, Mars zal ze wellicht
een kruising tussen een ruimtetuig, een nooit in het echt zien. Als het nog dertig
scoutslokaal en het Big-Brotherhuis. De jaar duurt voor daar een mens zijn voet in
bemanningsleden slapen in hokjes ter het stof plant, zoals ze het zelf inschat, zal
grootte van een flinke kleerkast, op een zij op dat moment 64 zijn. Maar zelfs dat
houten plank met daarop een dun kam- schrikt haar niet af.
peermatje. Als ze met hun missiecentrum “Misschien willen ze wel oudere astro-
willen spreken, dan zit er tussen vraag en nauten, omdat er een verhoogde kans op
antwoord een vertraging van twintig kanker is, aangezien je zo lang in de ruim-
minuten, de tijd die een radioboodschap te bent en aan meer straling blootgesteld
gemiddeld nodig heeft om de afstand tus- wordt. Ik zou dat wel willen doen. Op Mars
FOTO EPA
sen Mars en de aarde te overbruggen. Zes wil ik wel mijn laatste adem uitblazen. Als
webcams houden het doen en laten van je daar gevangen zit en je kan niet meer
de astronauten permanent in de gaten. ■ Het Mars Desert Research Station: een kruising tussen een ruimtetuig, een scoutslokaal en het Big-Brotherhuis. terug, dat zou een mooi einde zijn. Ik heb
“Soms vergeet je bijna dat je niet echt op De Belgische Marstronauten zullen er de komende twee weken op elkaars lip leven. geen kinderen. Ik laat niemand achter.”
Slaagpercentage rijbewijs op school Agressie op bussen van De Lijn neemt sterk toe
sterk afhankelijk van onderwijstype ● 392 in 2009 tegenover 234 en 366 in 2008. vraag ik mij af of de huidige veiligheids-
● Het project ‘Rijbewijs op stellen in slaagpercentages volgens stu- In 2008 lieten 20 personeelsleden van De maatregelen wel werken.” Roegiers vraagt
School’ laat de slaagpercentages van de dierichting. Scholieren die een richting in Lijn zich psychologisch begeleiden na zich overigens ook af waarom Crevits geen
laatstejaars secundair stijgen met zo’n 40 het ASO volgen, halen een gemiddeld agressie, in het eerste semester van 2009 al werk maakt van het busverbod voor recidi-
procent. Wel blijkt het succes sterk afhan- slaagpercentage van ruim 82,6 procent. 22. Sinds de dood van Guido Demoor in verende herrieschoppers. “Het decreet is al
kelijk van het onderwijstypes. Bij leerlingen uit het TSO zakt dat al tot 2006 werden de bussen evenwel uitgerust lang gestemd, waar blijft de uitvoering? De
De vorige Vlaamse Regering zette in 65,6 procent, in het deeltijds beroepson- met veiligheidscamera’s, bijkomende con- laatste tien jaar hebben we keihard ingezet
2007 het project ‘Rijbewijs op school’ op. derwijs bedraagt het slaagpercentage troleurs en een afsluitbare stuurpost voor op ons openbaar vervoer, maar deze cijfers
Daarbij kunnen de laatstejaars van de zelfs maar 22,3 procent. Crevits wil nu alle chauffeurs. tonen aan dat er meer moet gebeuren.”
Vlaamse scholen de theoretische proef nagaan hoe voor deze scholen met lagere Volgens Rita Coeck van ABVV worden
van het rijexamen voorbereiden, in slaagpercentages een extra inspanning Veiligheidsmonitor gewelddadige incidenten inderdaad beter
samenwerking met de rijscholen en de kan geleverd worden, om zo gelijke kan- Alleen al de eerste zes maanden van vorig gerapporteerd. “Ondanks alle inspannin-
officiële rijexamencentra. Het gemiddel- sen voor alle onderwijsrichtingen te jaar waren er bijna evenveel agressie-inci- Volgens Crevits zijn de hoge cijfers vooral gen zien we geen daling van het aantal
de slaagpercentage van de leerlingen garanderen. Mogelijke oplossingen zijn denten als in heel 2008. Zo werden er tij- te wijten aan de betere aangifte van inci- gewelddaden. Anderzijds weet je ook niet
secundair onderwijs over de verschillen- het verhogen van het gratis basisaanbod dens het eerste semester vorig jaar 1.292 denten in het kader van de veiligheidsmo- wat je verhinderd hebt. We zijn blij met de
de provincies ligt op 60,3 procent. Vóór en een aangepaste manier van lesgeven. incidenten gemeld, terwijl er dat in heel nitor, die na verloop van tijd zicht moet veiligheidsmaatregelen, maar zijn nog
het project schommelden de slaagper- Dit schooljaar schreven 786 secundaire 2008 slechts 1.665 waren. Dat blijkt uit cij- bieden op risicolijnen. Bovendien wordt steeds vragende partij voor onder meer
centages zoals verzameld door de exa- scholen in Vlaanderen en Brussel zich in fers die Vlaams parlementslid Jan Roegiers het veiligheidsplan elke drie maand door- begeleiders op bussen. Proefprojecten heb-
mencentra rond de 21,5 procent. Dat blijkt voor het project waarin laatstejaars gra- (sp.a) opvroeg bij Vlaams minister van gelicht. Volgens Roegiers bewijzen de cij- ben aangetoond dat een extra begeleider
nu uit cijfers van Vlaams minister van tis acht lesuren theorie krijgen, een Mobiliteit Hilde Crevits (CD&V). In fers echter dat er van een dalende tendens het aantal incidenten reduceert tot nul. We
Mobiliteit Hilde Crevits (CD&V). handboek en een rijexamen op school. Limburg en West-Vlaanderen waren er in geen sprake is. “Ik zie geen enkele indica- hopen ook dat de veiligheidsmonitor snel
Er is echter een duidelijk verschil vast te Dat komt neer op 40.000 leerlingen. (LB) dat half jaar zelfs al méér agressie-inciden- tie, zelfs in het geval van een betere rappor- aantoont hoe we meer gerichte maatrege-
ten dan in heel 2008: respectievelijk 243 en tering, dat het aantal incidenten daalt. Dus len kunnen treffen.” (LB)