1. บทที่ 1 ความหมายและขอบเขตปรัชญาการเมือง Socrates 469 – 399 B.C. Aristotle 384 - 322 B.C บิดารัฐศาสตร์ บิดาปรัชญาการเมือง บิดาปรัชญาการเมือง สมัยใหม่ Niccolo Machiavelli 1469 - 1527

2. คำถามที่ท้าทายให้คุณตอบ 1. ปรัชญาการเมืองต่างจากปรัชญาสังคมอย่างไร ? 2. ใครเป็นบิดาของปรัชญาการเมือง ? 3. ใครเป็นบิดาของวิชารัฐศาสตร์ ? 4. ใครเป็นบิดาของปรัชญาการเมืองสมัยใหม่ ? 5. แบ่งปรัชญาการเมืองออกได้เป็นกี่ยุค ? 6. ปรัชญาการเมืองยุคคลาสสิกหมายถึงยุคใด และมีใครบ้าง ? 7. แนวคิดของยุคคลาสสิกเป็นอย่างไร ?

3. 8. สัญญาประชาคมมีแนวคิดมาจากใครบ้าง ? 9. ประชาธิปไตยในยุคปัจจุบันได้รับอิทธิพลอย่างมากจากใคร ? 10. ลัทธิคอมมิวนิสต์เป็นปฏิกิริยาต่อแนวคิดทางการเมืองแบบไหน เพราะเหตุใด ? Thomas Hobbes 1588-1679 John Locke 1632-1704 Jean Jaeques Rousseau 1712 -1778 Karl Marx 1818 - 1883

4. วัตถุประสงค์เพื่อให้นิสิต 1. ได้รู้ความหมายและขอบเขตของปรัชญาการเมือง 2. ได้เข้าใจว่ามนุษย์มีความคิดทางการเมืองอย่างไร 3. ได้เรียนรู้ภาพปรัชญาการเมืองตะวันตกและตะวันออกแบบกว้างๆ

6. “ ... สิ่งสำคัญในการปกครองก็คือ บ้านเมืองนั้นมีทั้งคนดีและคนไม่ดี ไม่มีใครจะทำให้ทุกคนเป็นคนดีได้ทั้งหมด การทำให้บ้านเมืองมีความปกติสุขเรียบร้อย จึงไม่ใช่การทำให้ทุกคนเป็นคนดี หากแต่อยู่ที่การส่งเสริมคนดี ให้คนดีได้ปกครองบ้านเมือง และควบคุมคนไม่ดีไม่ให้มีอำนาจ ไม่ให้ก่อความเดือดร้อนวุ่นวายได้ ... ” พระบรมราโชวาทในรัชกาลปัจจุบัน 11 ธันวาคม 2512

7. “ รัฐศาสตร์เป็นศาสตร์ภาคปฏิบัติ ” “ Politcs is Practical Science” อริสโตเติ้ล บิดารัฐศาสตร์ ( นักปรัชญาชาวกรีก )

8. “ การเมืองเป็นศิลปะแห่งการเป็นไปได้ ” “ Politics is the art of the possible” อาร์ . เอ . บัตเลอร์ นักปรัชญาชาวอังกฤษ

9. - Social Philosophy ปรัชญาสังคม ได้แก่ ปรัชญาที่ว่าด้วยเสรีภาพ ความเสมอภาค และความยุติธรรมในสังคม นักปรัชญาบางคนใช้คำนี้แทนคำว่า ปรัชญาการเมือง (Political Philosophy) ( ราชบัณฑิตยสถาน พจนานุกรมศัพท์ปรัชญาอังกฤษ – ไทย พระนคร : บริษัทอมรินทร์พริ้น ติ้ง กรุ๊พ จำกัด , 2532, น . 103) 1. ความหมายของปรัชญาสังคมและการเมือง

10. - Political Philosophy ปรัชญาการเมือง ได้แก่ ปรัชญาที่ศึกษาเกี่ยวกับการเมือง การปกครองและรัฐ เช่น ธรรมชาติและจุดมุ่งหมายของรัฐ สิทธิอันชอบธรรมที่จะปกครอง สัมพันธภาพระหว่างเสรีภาพของปัจเจกบุคคลกับอำนาจรัฐ - ปรัชญาสังคมจะศึกษาธรรมชาติและบ่อเกิดของสังคม , ความสัมพันธ์ระหว่างปัจเจกบุคคลกับรัฐ , สถาบันในสังคม :- ครอบครัวและการสมรส , การศึกษา , การเมือง , เศรษฐกิจ , ศาสนา กฎหมาย ฯลฯ - บทสรุป ปรัชญาการเมืองคือการกระทำที่มุ่งให้ประชาชนเป็นสุข 1. ความหมายของปรัชญาสังคมและการเมือง ( ต่อ )

11. 2. ลักษณะของปรัชญาการเมือง ปรัชญาการเมือง มีลักษณะเป็นแนวคิด ปรัชญา เป็นนามธรรม เป็นอุดมคติ อุดมการณ์ เป็นความพยายามที่จะรู้ธรรมชาติของสิ่งที่เป็นการเมือง และระเบียบทางการเมืองที่ถูกและดีพร้อมๆ กัน ปรัชญาการเมืองจะตั้งคำถามว่าอะไรเป็นบ่อเกิดแห่งสังคมและสังคมมีจุดมุ่งหมายอย่างไร สังคมรวมกันอยู่โดยยึดหลักอะไร อะไรคือคุณประโยชน์หรือส่วนดีของการปกครอง การปกครองระบอบใดที่ดีที่สุด ความสัมพันธ์ระหว่างปัจเจกชนกับรัฐควรเป็นอย่างไร

12. โซเครตีส (469-399 B.C. ) ถือว่าเป็นบิดาของปรัชญาการเมือง เพราะเป็นคนแรกที่ตั้งคำถามว่า อะไรคือความดี อะไรคือความกล้าหาญ อะไรคือความยุติธรรม อันเป็นการโยงแนวคิดจากเรื่องธรรมชาติมาสู่มนุษย์ การแสวงหาธรรมชาติของความยุติธรรม และการตั้งคำถาม อื่นๆ ที่เกี่ยวโยงกับมนุษย์และชุมชนการเมือง นี่แหละ คือจุดเริ่มต้นของปรัชญาการเมือง อริสโตเติ้ล ถือว่าเป็นบิดาของรัฐศาสตร์ เพราะเป็นผู้นำวิธีการทางวิทยาศาสตร์มาใช้กับงานเขียนรัฐศาสตร์ของเขา 2. ลักษณะของปรัชญาการเมือง ( ต่อ )

13. แนวคิดทางการเมืองเริ่มต้นด้วยโซเครติสผู้เริ่มตั้งคำถามอย่างจริงจังว่า อะไรคือความดี ความกล้าหาญ ความยุติธรรม การแสวงหาคำตอบของโซเครติสเกี่ยวกับธรรมชาติของความยุติธรรมหรือความดีและการตั้งคำถามอื่น ๆ ที่เชื่อมโยงระหว่างมนุษย์ผู้เป็นปัจเจกชนกับรัฐ จึงถือว่าเป็นจุดเริ่มต้นของปรัชญาการเมืองโดยแท้ 3. ประวัติความเป็นมาของปรัชญาการเมือง

14. ท่านได้รับการยกย่องว่าเป็นบิดาด้วยเหตุผลหลายประการดังนี้ 1. คำถามทางปรัชญาของท่านที่ว่าอะไรคือความดีและความยุติธรรมเป็นการชี้ให้เห็นถึงลักษณะสากล จึงเป็นการชี้ให้เห็นว่าความดีและความยุติธรรมมีธรรมชาติเป็นของตนเองเป็นอิสระจากความเห็นทั้งปวง 2. ในทางปฏิบัติคำถามของท่านพยายามที่จะก้าวออกไปให้พ้นจากขอบเขตของความเห็นทั้งปวง พร้อมทั้งชี้แนะถึงความคงอยู่ของระเบียบการเมืองที่ดีที่สุดที่เป็นสากล 3. ประวัติความเป็นมาของปรัชญาการเมือง ( ต่อ )

15. 3. แนวคิดของท่านกลายมาเป็นปรัชญาการเมืองเพราะมุ่งจะเปลี่ยนแปลงไปสู่สิ่งที่ดีกว่าและมุ่งจะรักษาสิ่งที่ดีเอาไว้ไม่ให้เลวลง ดังนั้นการกระทำทางการเมืองย่อมต้องมีความรู้ในสิ่งที่ดีและสิ่งที่เลวเป็นเครื่องนำทางเสมอ 4. ปรัชญาทางการเมืองของท่าน ถือว่าเป็นแนวคิดที่ใกล้ตัวมนุษย์มากที่สุด สามารถอธิบายจุดเริ่มต้นของปรัชญาการเมืองในส่วนสำคัญว่า ความพยายามที่จะทดแทนความเห็นในเรื่องธรรมชาติของการเมืองด้วยความรู้ในเรื่องธรรมชาติในสิ่งที่เป็นการเมืองรวมทั้งระเบียบทางการเมืองที่ถูกต้องด้วย 3. ประวัติความเป็นมาของปรัชญาการเมือง ( ต่อ )

16. สามารถแบ่งออกได้เป็น 3 ประเภท ดังนี้ 1. ปรัชญาการเมืองคลาสสิก ( Classical Political Philosophy ) มีโซเครติสเป็นผู้เริ่มต้น สืบทอดและพัฒนาโดยเพลโต้และเจริญถึงขีดสุดในสมัยอริสโตเติ้ล โดยมีแนวคิดที่สำคัญคือ เป็นเรื่องการต่อสู้เพื่อดำรงรักษาและพัฒนาชุมชนขนาดเล็กให้มีความเจริญก้าวหน้าในการปกครองตนเอง มีเศรษฐกิจที่พึ่งตนเองได้ ถือว่าเป็นปรากฏการณ์ที่สำคัญในประวัติศาสตร์อารยธรรมของมนุษยชาติ 4. ประเภทของปรัชญาการเมือง

17. ปรัชญาการเมืองยุคนี้ พิจารณาเป้าหมายสูงสุดของชีวิตการเมืองคือคุณธรรม โดยเห็นว่าความเสมอภาคหรือประชาธิปไตยไม่ใช่สิ่งสูงสุด เพราะมนุษย์ไม่ได้ถูกสร้างให้มีคุณธรรมเท่าเทียมกัน การกำหนดให้สิทธิแก่มนุษย์ทุกคนอย่างเท่าเทียมกันในขณะที่บางคนเป็นผู้สูงกว่าผู้อื่นโดยธรรมชาติจึงเป็นเรื่องไม่ยุติธรรม สรุปว่า ยุคนี้ถือว่ารัฐที่ดีที่สุดได้แก่รัฐที่มีการปกครองแบบอภิชนาธิปไตย ( Aristocracy หรือรัฐผสม Mixed regime ) 4. ประเภทของปรัชญาการเมือง ( ต่อ )

18. 2. ปรัชญาการเมืองสมัยใหม่ ( Modern Political Philosophy ) ลักษณะของปรัชญาการเมืองสมัยใหม่ ถือกำเนิดขึ้นในศตวรรษที่ 16 - 17 เป็นปฏิกิริยาที่มีผลต่อคริสต์ศาสนาที่แตกแยกออกเป็นนิกายต่างๆ อันเป็นสาเหตุอย่างหนึ่งของสงครามกลางเมืองและสงครามระหว่างรัฐที่ไม่หยุดหย่อน แนวคิดนี้ สังเกตได้จากงานเขียนของ มาเคียเว็ลลี ฮอบส์ และรุสโซ่ เป็นต้น อันเป็นการต่อต้านแนวคิดอุดมการทางคริสต์ศาสนา ซึ่งมีรากฐานอยู่ในปรัชญาการเมืองคลาสสิกอีกทีหนึ่ง นักปรัชญาการเมืองสมัยใหม่ แม้จะมีแนวคิดที่ต่างกันมากมาย แต่ที่เห็นร่วมกันคือ การปฏิเสธโครงร่างของปรัชญาการเมืองคลาสสิกว่าเป็นสิ่งที่เป็นไปไม่ได้ 4. ประเภทของปรัชญาการเมือง ( ต่อ )

19. มาเคียเว็ลลี ถือว่าเป็นบิดาของปรัชญาการเมืองสมัยใหม่ เพราะเขาวิจารณ์แนวคิดแบบยุคคลาสสิกว่าเป็นแนวคิดที่ผิด เพราะไปตั้งสมมติฐานหาเป้าหมายที่คุณธรรมและคิดว่ามนุษย์เป็นสัตว์ทางการเมือง อันที่จริง ควรเริ่มมองมนุษย์จากแง่ความเป็นจริงว่า มนุษย์เป็นสัตว์ที่ชั่วร้ายและจะต้องถูกบังคับให้เป็นคนดี สำหรับฮอบส์ก็ปฏิเสธแนวคิดของยุคคลาสสิก ที่เห็นว่ามนุษย์จะดีได้เพราะอาศัยการเมือง เพราะเขาถือว่า ความปรารถนาที่จะมีชีวิตรอดต่างหาก เป็นรากฐานที่สำคัญที่สุดของความยุติธรรมและศีลธรรม 4. ประเภทของปรัชญาการเมือง ( ต่อ )

20. แนวคิดของนักปรัชญาการเมืองเหล่านี้ได้นำไปสู่การปฏิบัติการทางการเมืองในยุคปัจจุบันรวมทั้งการศึกษาการเมืองหลายรูปแบบ เช่น 1. การศึกษาทางการเมืองในเชิงพฤติกรรม 2. การศึกษาทางการเมืองในเชิงสถาบัน 3. การศึกษาทางการเมืองตามโครงสร้างทางการเมือง 4. การศึกษาทางการเมืองตามหน้าที่ทางการเมือง 4. ประเภทของปรัชญาการเมือง ( ต่อ )

22. แนวคิดปรัชญาการเมืองสมัยปัจจุบัน เน้นที่ความเป็นประชาธิปไตยซึ่งขัดแย้งกับแนวคิดในยุคคลาสสิกโดยถือว่าสังคมจะดีขึ้นหรือเจริญขึ้น ขึ้นอยู่กับสถาบันในสังคม เช่น สถาบันการปกครอง หรือ สถาบันทางเศรษฐกิจเป็นใหญ่ ไม่ใช่การอบรมบ่มนิสัยสร้างบุคคลอย่างที่ยุคคลาสสิกยึดถือ 4. ประเภทของปรัชญาการเมือง ( ต่อ )

23. 5 . ขอบเขตปรัชญาการเมือง จะต้องศึกษาแนวคิดทางการเมืองตะวันตกตั้งแต่ยุคโบราณจนถึงปัจจุบัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งปรัชญายุคคลาสสิก ปรัชญาการเมืองสมัยกลาง สมัยปัจจุบัน สมัยใหม่ ศึกษาแนวคิดที่สำคัญ เช่น อำนาจอธิปไตย ความยุติธรรม สิทธิเสรีภาพ สัญญาประชาคม เสรีนิยม สังคมนิยม ธรรมาธิปไตย เป็นต้น และศึกษาผลงานของนักปรัชญาตะวันตกและตะวันออกคนสำคัญเพื่อเป็นแนวทางในการอธิบายปัญหาที่เกิดขึ้นในระบบการเมืองต่าง ๆ ในยุคปัจจุบัน

24. เน้นแนวคิดของนักปรัชญาในสมัยต่างๆ ทั้งตะวันตกและตะวันออก โดยวิเคราะห์ถึงปัญหาและสาเหตุที่ทำให้นักปรัชญาเหล่านั้นคิดเกี่ยวกับเรื่องการเมืองมีส่วนสัมพันธ์กับรัฐศาสตร์ นิติศาสตร์ อภิปรัชญา ญาณวิทยา และจริยศาสตร์ โดยใช้วิธีการทางปรัชญานั้นคือการ วิเคราะห์ , สังเคราะห์ , วิพากษ์วิจารณ์และการประเมินคุณค่า 6. วิธีการทางปรัชญา

25. มนุษย์เป็นสัตว์สังคมที่ไม่สามารถจะอยู่อย่างโดดเดี่ยวได้ ดังนั้น มนุษย์จึงต้องสร้างกฎกติกาเพื่อการอยู่ร่วมกันอย่างเป็นสุขโดยการใช้เหตุผลในการแสวงหาความยุติธรรมระหว่างปัจเจกชนต่อรัฐ ปัจเจกชนต่อปัจเจกชน รัฐต่อรัฐ ดังนั้น ประโยชน์อย่างสูงสุดสำหรับปรัชญาทางการเมืองคือการให้มนุษย์หารูปแบบการปกครองที่เหมาะสมที่สุด ให้ประโยชน์ที่สุดแก่ประชาชน 7. ความสำคัญและประโยชน์ของการศึกษาปรัชญาการเมือง