1. Polskie naukowe czasopisma
elektroniczne: stan obecny
Marek Nahotko, IINiB UJ
WSE Białystok 2010 1

2. Propozycja terminologiczna
• Cyfryzacja - zastosowanie technologii
cyfrowych w komunikacji naukowej do
tworzenia dokumentów elektronicznych
jako formy pierwotnej (oryginalnej, digital,
born digital);
• Digitalizacja (digitized) - działania służące
zamianie formy tradycyjnej (analogowej)
na cyfrową, np. w efekcie skanowania.
WSE Białystok 2010 2

3. Cyfryzacja - sytuacja na świecie
• Według badań Johna i Laury Cox 93%
czasopism STM i 84% czasopism z nauk
humanistycznych i społecznych ma wersje
elektroniczne (dot. głównie USA i Europy);
• Według Ulrich’s Periodicals Directory 62%
czasopism na świecie ma wersje
elektroniczne.
WSE Białystok 2010 3

4. Prognozy
Prognoza migracji czasopism brytyjskich z druku do wersji
elektronicznych do 2020 r. (British Library)
WSE Białystok 2010 4

5. Prognozy
• Prognoza Swets:
– 45% działalności wydawniczej w 2011 roku
dotyczyć będzie produktów wyłącznie
elektronicznych;
– Obszar publikacji hybrydowych zmniejszy się
z 25% w 2006 r. do 11% w 2011 r.
Źródło: wystąpienie Roberta Jacobsa (Swets) na Seminarium ALPSP w 2007 r.
WSE Białystok 2010 5

6. Cyfryzacja - sytuacja w Polsce
Wydatki polskich bibliotek
Źródło: Derfert-Wolf, Górski, Jazdon EBIB 8/2009 (108)
WSE Białystok 2010 6

7. Sytuacja w Polsce
2500
2000
1500
1000
500
0
2005 2007 2009 2010.05
Przyrost tytułów czasopism elektronicznych w latach 2005-2009 wg danych bazy ARIANTA
WSE Białystok 2010 7

8. Sytuacja w Polsce
• Próba oszacowania dostępności w Internecie
czasopism polskich na podstawie listy
czasopism punktowanych MNiSzW.
• Z założenia lista powinna zawierać tytuły
najlepszych polskich czasopism naukowych.
• Ministerstwo dodatkowo punktuje czasopisma za
posiadanie „strony internetowej z dostępem do
streszczeń” (0,5 pkt) i „strony internetowej z
dostępem do pełnych tekstów” (0,5 pkt).
WSE Białystok 2010 8

9. Wykaz MNiSzW
• Podział czasopism na dwie grupy:
– Czasopism naukowe, w tym polskie,
posiadające wyliczony Impact Factor,
wymienione w Journal Citation Reports (JCR);
– Inne czasopisma, głównie polskie,
punktowane wg zasad Ministerstwa (max. 6
pkt).
WSE Białystok 2010 9

10. Polskie czasopisma z IF
Czasopisma z IF
Open Access
Opóźniony OA
Komercyjne
Spisy treści
Inne
WSE Białystok 2010 10

11. Czasopisma polskie z IF
• Wszystkie czasopisma widoczne w
Internecie – 85% udostępnia treści;
• 23% tytułów dostępna odpłatnie;
• Ponad 50% dostępna bieżąco w OA;
• Wszystkie tytuły w j. angielskim;
• Czasopisma wydawane głównie przez
małych wydawców, chociaż część przejęta
przez wydawców komercyjnych.
WSE Białystok 2010 11

12. Polskie czasopisma z grupy B
Czasopisma grupy B
Bez strony Web
Open Access
Opóźniony OA
Spisy treści
Komercyjne
Inne
WSE Białystok 2010 12

13. Czasopisma grupy B
• W 15% przypadków brak strony Web;
• W 35% obecność w Internecie traktowana
jako reklama, a nie sposób dystrybucji;
• Obecność wydawców komercyjnych,
głównie Springer, Kluwer i Wiley oraz firm
udostępniających treści (agregatorów), jak
CEEOL i Versita;
• Około 40% czasopism OA (bieżący +
opóźniony).
WSE Białystok 2010 13

14. Wnioski
• Polskie czasopisma naukowe funkcjonują w Internecie,
chociaż w różnej formie;
• Najlepsze czasopisma (z IF) są anglojęzyczne i
udostępniane w Open Access wraz z całym archiwum –
OA świadczy o wysokiej renomie!
• Komercjalizacja czasopism wciąż nie jest dominująca;
• W obu grupach prawie połowa (49,5%) polskich
czasopism naukowych jest dostępna w wersji
elektronicznej. 84% spośród nich to czasopisma Open
Access. Stanowią one 41,5% ogółu polskich czasopism
(na świecie – ok. 12,5%*).
*Dane dotyczą czasopism recenzowanych
WSE Białystok 2010 14

15. Dziękuję za uwagę
marek.nahotko@uj.edu.pl
WSE Białystok 2010 15