2. Agenda
Nowe obszary ryzyka w biznesie, ERM
Konieczność ciągłej identyfikacji ryzyk
Jak zarządzać zidentyfikowanym ryzykiem ?
Przykład - Ryzyko kredytowe
Konferencja „Zarządzanie ryzykiem w biznesie” 2
4. Zewnętrzne i Wewnętrzne źródła ryzyka
Stopy
procentowe –
Unijne koszt Rynek
Regulacje pieniądza giełdowy
Krajowe prawne
Media i opinia
Regulacje
społeczna
prawne
...???
Nowi aktorzy
Nasza firma i
Konkurencja
Dostawcy Klienci
wewnątrz
branŜy
Substytuty
Konferencja „Zarządzanie ryzykiem w biznesie” 4
5. Zmienna natura ryzyka
Teraźniejszość i przyszłość
Przeszłość
Nowe technologie
Otoczenie biznesowe
Nowi konkurenci
coraz bardziej
Nowe produkty i usługi
ryzykowne
Globalizacja
Większość ryzyk
była związana
Aktywa niematerialne Kurczący i zmieniający się rynek pracy
z majątkiem
coraz bardziej istotne Innowacyjność
trwałym
Regulatorzy i interesariusze
Oczekiwania względem
Identyfikacja Wymagania dotyczące ryzyk i sposobów
osób zarządzających
i ocena ryzyka ich zarządzania
była prostsza
Marka i reputacja Coraz większe zainteresowanie mediów
Konferencja „Zarządzanie ryzykiem w biznesie” 5
6. Kluczowe ryzyka w biznesie wg menedŜerów
Deklarowany
Źródło: Aon Global Risk Management Survey 2007
Ranking
stopień
istotności Opis ryzyka
przygotwania
ryzyka
na ryzyko
Utrata reputacji firmy
1 48%
Przerwa w działalności
2 70%
Odpowiedzialność cywilna (roszczenia)
3 75%
Zakłócenia w łańcuchu dostaw
4 63%
Otoczenie rynkowe
5 35%
Zmiany w regulacjach prawnych
6 41%
Problem z przyciągnięciem lub zatrzymaniem pracowników
7 55%
Ryzyko rynkowe
8 56%
Fizyczne zniszczenie mienia
9 77%
:
Fuzje / Przejęcia / Restrukturyzacja
10 69%
Nieskuteczność planów odtworzenia działności
10 65%
Konferencja „Zarządzanie ryzykiem w biznesie” 6
8. Identyfikacja ryzyka – rejestr ryzyk
Ryzyka firmy X:
Ryzyka wewnętrzne Ryzyka zewnętrzne
• Fluktuacje cen surowców
• Brak szybkiej adaptacji do zmieniających
• Zmiany oprocentowania
się warunków rynkowych
• Wahania kursów walut
• Niedotrzymywanie kroku zmieniającej się
• Wzrost inflacji
technologii
• Wzrost składek ubezpieczeniowych
• Niewłaściwy dobór partnera Strategia Ekonomia
• Zmiany w regulacjach
• Bariery wejścia
• Zła komunikacja pomiędzy
• Embarga handlowe
Polityka
jednostkami operacyjnymi
• Sprzeniewierzenia • Presja klientów na obniŜanie ceny
• Pogwałcenie wytycznych i – konsolidacja klientów
Organizacja
procedur wewnętrznych • Niedotrzymanie warunków
kontraktu przez kluczowych
Firma Rynek
dostawców
• Brak pracowników na rynku
Pracownicy • Utrata własności intelektualnej
• Choroby zawodowe • Wzrost konkurencji
Natura
• Strajki pracownicze
• Brak kompetencji
• Utrata pracowników • Powódź
Procesy i • Huraganowy wiatr
Aktywa Społeczne
• Wypadki w trakcie transportu
• Przestępstwa
• PoŜar / awarie
• Wzrost Świadomości odszkodowawczej
• Wadliwa jakość produktów i
• Demonstracje
zanieczyszczenia/skaŜenia
Konferencja „Zarządzanie ryzykiem w biznesie” 8
9. Mapa Ryzyka – wynik analizy
Przykładowe rezultaty prac:
6
5
Critical > $50 M
4
$25-
High 9,10 4
1
50 M
3
Impact
2
3 7
$10-
Moderate
25 M 5
8
2
$2.5-
Low
10 M
1
Minor < $2.5 M
1 2 3 4 5
<10% 10-29% 30-59% 60-89% >90%
Highly
Slight Not Likely Likely Expected
Likely
Likelihood
Konferencja „Zarządzanie ryzykiem w biznesie” 9
10. Przykłady zagroŜeń
Zarządzanie
Finanse, administracja
Zasoby ludzkie ( rekrutacja, rotacja, systemy motywacyjne)
SprzedaŜ
Zakupy Rozwój technologiczny (rozwój produktu, rozwój procesu produkcji)
IT
Logistyka Produkcja Logistyka Marketing Serwis
wewnętrzna zewnętrzna
Konferencja „Zarządzanie ryzykiem w biznesie” 10
12. Proces zarządzania ryzykiem
MONITOROWANIE
IDENTYFIKACJA
Monitorowanie,
Identyfikacja obszarów
raportowanie i kolejna
niepewności
iteracja cyklu
zarządzania ryzykiem
Cele
OCENA
REAKCJA
Ocena prawdopodobieństwa i
Określenie właściwej
skutków zidentyfikowanych ryzyk
reakcji na ryzyko
Konferencja „Zarządzanie ryzykiem w biznesie” 12
13. Opcje postępowania z ryzykiem
Reakcja na Ryzyko
Łagodzenie i w
Unikanie Łagodzenie Transfer
konsekwencji
Ryzyka Ryzyka Ryzyka
Transfer Ryzyka
Zarządzanie i redukcja
Wyjście z Rozwiązania
Rozwiązania Organizacyjne Ryzyka
obszaru ryzyka Finansowe
Rynki Rozwiązania
Strategia Pracownicy Procesy Systemy Ubezpieczenia
Finansowe Hybrydowe
Źródło: The EIU, Enterprise Risk Management – Implementing New Solutions
Konferencja „Zarządzanie ryzykiem w biznesie” 13
14. Proces zarządzania ryzykiem - resume
Określenie Kontekstu
Identyfikacja Ryzyka
Ocena Ryzyka
Środki Kontroli Ryzyka
Kontrola ryzyka Finansowanie Ryzyka
eliminacja
łagodzenie
zatrzymanie
transfer
Konferencja „Zarządzanie ryzykiem w biznesie” 14
15. Ranking priorytetowych działań w zarządzaniu
ryzykiem wg menedŜerów
Prognoza
Obecny
Źródło: Aon Global Risk Management Survey 2007
zmiany
ranking
Priorytetowe działanie istotności na
wg
następne 2
waŜności
lata
Identyfikacja, ocena wielkości i analiza ryzyka
1
Zgodność działania i raportowanie
2
Kontrola strat / prewencja
3
Zarządzanie ryzykiem na bazie całej firmy
4
Komunikacja ryzyka (wewnętrzna w ramach organizacji)
5
Planowanie na wypadek nagłych zdarzeń
6
Zakup ubezpieczeń
7
Finansowanie ryzyka
8
:
Zarządzanie roszczeniami
9
Komunikacja ryzyka (zewewnętrzna do kontrahentów)
10
Konferencja „Zarządzanie ryzykiem w biznesie” 15
16. Przykład - Ryzyko kredytowe
Warszawa, 17 czerwca 2008
Marek Brandt
16
17. Ryzyko polityczne i ekonomiczne
Źródło: Aon Political & Economic Risk Map 2008, Aon Crisis Management
Konferencja „Zarządzanie ryzykiem w biznesie” 17
18. Ryzyko polityczne i ekonomiczne
•Spowolnienie wzrostu gospodarczego w strefie Euro
•Efekt kryzysu w Stanach Zjednoczonych
• Restrykcje na rynkach monetarnych
• Zwiększenie opóźnień płatniczych w wielu branŜach
• Prognozowany wzrost upadłości o 10 % w 2008
• Zapowiedzi zwiększonych kosztów transferu ryzyka
Źródło: Aon Political & Economic Risk Map 2008, Aon Crisis Management
Konferencja „Zarządzanie ryzykiem w biznesie” 18
19. Upadłości podmiotów gospodarczych w Polsce
2000
1800
1600
1400
?
1200
1000
800
600
400
200
0
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
Źródło: Upadłości firm w 2007, Coface Poland
Konferencja „Zarządzanie ryzykiem w biznesie” 19
20. Rola zarządzania ryzykiem kredytowym.
Czy zarządzanie naleŜnościami jest waŜne dla firmy?
NaleŜności stanowią średnio 20-30% Kontrola naleŜności jest zarządzeniem prawie
aktywów firm produkcyjnych i nawet 70% wszystkimi przychodzącymi przepływami
aktywów firm handlowych. pienięŜnych do firmy
Jest to majątek firmy eksponowany na . Zaburzenia przepływów pienięŜnych to jedna
szereg ryzyk wewnętrznych i zewnętrznych. z głównych przyczyn upadłości dostawcy.
.
Jakie moŜna tu osiągnąć oszczędności?
Konferencja „Zarządzanie ryzykiem w biznesie” 20
21. Oszczędności - wymiar finansowy
Producent materiałów wykończeniowych:
Przychody ze sprzedaŜy 140 milionów zł. rocznie.
53 dni:
Średni okres spływu naleŜności 57 dni.
Uwolnienie środków pienięŜnych:
Średni koszt kapitału: 7 %
(4/365 dni * 140 M) = 1 530 tys. złotych
270 kontrahentów.
ObniŜenie kosztów finansowania:
Utracone naleŜności w ciągu ostatnich 2 lat: 32 tyś zł.
(1 530 tyś PLN * 7%) = 107 tyś zł. rocznie.
Utracone naleŜności w ciągu ostatnich 4 lat: 640 tyś zł. Poprawa profilu ryzyka firmy:
Redukcja wskaźników zadłuŜenia
Wolne przepływy pie nię Ŝn e
Koszty ob sługi klienta
Koszty fin ansowania klienta
Zalegający ko ntrahen ci
Konferencja „Zarządzanie ryzykiem w biznesie” 21
22. Cele zarządzania ryzykiem kredytowym
Zapewnienie wzrostu wartości firmy poprzez stabilizację przepływów pienięŜnych
moŜe być osiągnięte w ramach róŜnych strategii:
STRATEGIA KONSERWATYWNA STRATEGIA AGRESYWNA
Rezygnacja z zagroŜonych kontrahentów Aktywizacja sprzedaŜy do nowych klientów
Skrócenie okresu spływu naleŜności Finansowanie kontrahentów jako wsparcie
sprzedaŜy
Maksymalna redukcja strat na naleŜnościach
Inwestowanie w sprzedaŜ
Uwolnienie środków pienięŜnych
Zabezpieczenie tylko kluczowych ryzyk
Oszczędność kosztów finansowych i
administracyjnych
Konferencja „Zarządzanie ryzykiem w biznesie” 22
23. Ryzyko kredytowe w strukturze firmy
Kto jest odpowiedzialny za naleŜności handlowe?
GŁÓWNY KSIĘGOWY DYREKTOR FINANSOWY DYREKTOR SPRZEDAśY
Zapewnienie
Minimalizacja Realizacja planów
zyskowności
naleŜności spisanych sprzedaŜowych
sprzedaŜy
w koszty
Troska o relacje z
Uwolnienie środków
Uniknięcie błędów klientami
finansowych
rachunkowych
Rozwój sprzedaŜy do
Kontrola płynności nowych kontrahentów
firmy
Zabezpieczenie ryzyk
firmy
Konferencja „Zarządzanie ryzykiem w biznesie” 23
24. Struktura portfela naleŜności
•Krajowe grupy zakupowe
•Międzynarodowe sieci handlowe
80%
•Regionalne składy budowlane
20 %
•Małe firmy wykonawcze
•Sklepy detaliczne
Konferencja „Zarządzanie ryzykiem w biznesie” 24
25. Ryzyko portfela naleŜności
•Krajowe grupy zakupowe
•Międzynarodowe sieci handlowe
80%
•Regionalne składy budowlane
20 %
•Małe firmy wykonawcze
•Sklepy detaliczne
Konferencja „Zarządzanie ryzykiem w biznesie” 25
26. Zarządzanie ryzykiem portfelowym
Transfer Ryzyka
Przewidywalność ryzyka: NiemoŜliwa
Wysokie Ochrona majątku
Częstotliwość: Bardzo niska
akcjonariuszy
Skutek finansowy: Katastroficzny
Przewidywalność ryzyka: Niska Transfer Ryzyka
Średnie
Częstotliwość: Średnia Retencja części ryzyka
Skutek finansowy: Wysoki Monitoring ryzyka
Przewidywalność ryzyka: Wysoka Kontrola własnych procesów
Małe
Częstotliwość: Wysoka Inwestycja w lepsze systemy
Skutek finansowy: Niewielki Kontrola, retencja lub transfer ryzyka
Źródło: Aon Trade Credit
Konferencja „Zarządzanie ryzykiem w biznesie” 26
27. Proces zarządzania ryzykiem kredytowym
Raporty kredytowe Ubezpieczenie naleŜności
Systemy scoringowe Systemy fakturowania
Audyt procedur ryzyka Finansowanie sprzedaŜy
Akceptacja
zamówienia
Ocena ryzyka SprzedaŜ
Wartość
firmy
Monitoring
Windykacja
ryzyka
Monitoring wierzytelności Analizy branŜowe
Raportowanie
Windykacja zewnętrzna Monitoring kredytów
Obrót wierzytelnościami Oprogramowanie CMS
Konferencja „Zarządzanie ryzykiem w biznesie” 27
28. Proces zarządzania ryzykiem kredytowym
Raporty kredytowe Ubezpieczenie naleŜności
Systemy scoringowe Systemy fakturowania
Audyt procedur ryzyka Finansowanie sprzedaŜy
Akceptacja
zamówienia
Ocena ryzyka SprzedaŜ
Wartość
firmy
Monitoring
Windykacja
ryzyka
Monitoring wierzytelności Analizy branŜowe
Raportowanie
Windykacja zewnętrzna Monitoring kredytów
Obrót wierzytelnościami Oprogramowanie CMS
Konferencja „Zarządzanie ryzykiem w biznesie” 28
29. Proces zarządzania ryzykiem kredytowym
Raporty kredytowe Ubezpieczenie naleŜności
Systemy scoringowe Systemy fakturowania
Audyt procedur ryzyka Finansowanie sprzedaŜy
Akceptacja
zamówienia
Ocena ryzyka SprzedaŜ
Wartość
firmy
Monitoring
Windykacja
ryzyka
Monitoring wierzytelności Analizy branŜowe
Raportowanie
Windykacja zewnętrzna Monitoring kredytów
Obrót wierzytelnościami Oprogramowanie CMS
Konferencja „Zarządzanie ryzykiem w biznesie” 29
30. Proces zarządzania ryzykiem kredytowym
Raporty kredytowe Ubezpieczenie naleŜności
Systemy scoringowe Systemy fakturowania
Audyt procedur ryzyka Finansowanie sprzedaŜy
Ocena ryzyka SprzedaŜ
•Raporty kredytowe dla 110 • Ubezpieczenie kontrahentów
kontrahentów
•Ocena i monitoring limitów
110 kredytowych przez
ubezpieczyciela
Wartość
firmy
Monitoring ryzyka
Windykacja
•Refundowana przez •Analizy branŜowe
ubezpieczyciela
Monitoring wierzytelności Analizy branŜowe
Windykacja zewnętrzna Monitoring kredytów
Obrót wierzytelnościami Oprogramowanie CMS
Konferencja „Zarządzanie ryzykiem w biznesie” 30
33. Aon na świecie i w Polsce
Aon Headquarters
Konferencja „Zarządzanie ryzykiem w biznesie” 33
34. Raport Aon z badania zarządzania ryzykiem
W badaniu wzięło udział 320 firm
z całego świata.
Azja 10 %,
Europa 29%,
Ameryka 61%
Konferencja „Zarządzanie ryzykiem w biznesie” 34
36. Czy ERM staje się standardem ?
2008-05-07
Komunikat Agencji Ratingowej Standard & Poor’s (S&P)
Począwszy od 3 kwartału 2008 S&P będzie dyskutować z
ocenianymi firmami ich procedury i procesy ERM.
S&P planuje włączyć do oceny ratingowej kryteria związane
z ERM juŜ w roku 2009
Konferencja „Zarządzanie ryzykiem w biznesie” 36
37. Czynniki sukcesu skutecznego zarządzenia ryzykiem
Keep It Simple !!!
Nie komplikuj prostych spraw!
Konferencja „Zarządzanie ryzykiem w biznesie” 37