2. Eduardo TxillidaEduardo Txillida
1924.an Donostian jaioa, Pedro Chillida1924.an Donostian jaioa, Pedro Chillida
eta Carmen Juantegiren hirugarreneta Carmen Juantegiren hirugarren
semea zen. 18 urterekin,semea zen. 18 urterekin, 1942an1942an alegia,alegia,
ikasketak hasi zituenikasketak hasi zituen MadrilekoMadrileko ETSAMETSAM
arkitektura eskolan, Unibertsitatearkitektura eskolan, Unibertsitate
Politeknikoaren fakultatean. Urte gutxiPoliteknikoaren fakultatean. Urte gutxi
geroago bere arkitektura ikasketei utzigeroago bere arkitektura ikasketei utzi
zien, futbolean jokatzeko. Hasierazien, futbolean jokatzeko. Hasiera
batean,batean, RealReal SociedadSociedad taldean atezaintaldean atezain
aritu zen baina lesio baten ondorioz utziaritu zen baina lesio baten ondorioz utzi
egin behar izan zuen futbola, geroagoegin behar izan zuen futbola, geroago
artearenartearen munduan murgiltzeko.munduan murgiltzeko.
3. MadrilekoMadrileko Arte Ederren ElkarteanArte Ederren Elkartean hasi zenhasi zen
marrazten apur bat geroago. Garai hartan,marrazten apur bat geroago. Garai hartan,
marrazki naturalarekin etxekotu zen. Gero, berakmarrazki naturalarekin etxekotu zen. Gero, berak
esaten zuen bezala, ezker eskuarekin marrazteaesaten zuen bezala, ezker eskuarekin marraztea
erabaki zuen, eskuina izan arren, erresoluzioerabaki zuen, eskuina izan arren, erresoluzio
figuratiboa bere trebetasun fisikoaren menpe izanfiguratiboa bere trebetasun fisikoaren menpe izan
ez zedin. Bere lehenengo pieza eskultorikoakez zedin. Bere lehenengo pieza eskultorikoak
garai hartakoak dira.garai hartakoak dira.
Geroago,Geroago, PariseraParisera aldatu zen, eta hiri horretanaldatu zen, eta hiri horretan
bere lana garrantzia hartzen hasi zen, kritikaribere lana garrantzia hartzen hasi zen, kritikari
batzuen esanetan. Bere lehenengo eskulturakbatzuen esanetan. Bere lehenengo eskulturak
igeltzukoakigeltzukoak ziren,ziren, LouvreLouvre museoarenmuseoaren eskulturaeskultura
greziarrek asko hunkitu zutelako.greziarrek asko hunkitu zutelako.
4. 1950ean1950ean, Pilar Beltzuntzerekin ezkondu zen, Pilar Beltzuntzerekin ezkondu zen
DonostianDonostian, eta elkarrekin berriro bueltatu ziren, eta elkarrekin berriro bueltatu ziren
Parisera, bere lehenengo erakusketarekinParisera, bere lehenengo erakusketarekin
estreinatzeko, urte berean. Erakustaldiarenestreinatzeko, urte berean. Erakustaldiaren
izenburuaizenburua LesLes MainsMains EblouisEblouis izan zen.izan zen. PabloPablo
PalazueloPalazuelo margolariarekin adiskidetasuna jorratumargolariarekin adiskidetasuna jorratu
zuen,zuen, JorgeJorge OteizarekinOteizarekin ordea, areriotasuna ezarriordea, areriotasuna ezarri
zuen garai hartan,zuen garai hartan, Arantzazuko BasilikanArantzazuko Basilikan
elkarrekin lanean ibilak izan eta gero.elkarrekin lanean ibilak izan eta gero.
Oteiza eta biekOteiza eta biek konstruktibismoankonstruktibismoan errotu zutenerrotu zuten
bere lana, gai ezberdinak jorratu arren. Batakbere lana, gai ezberdinak jorratu arren. Batak
bestea salatu zuen, behin eta berriro, bere lanakbestea salatu zuen, behin eta berriro, bere lanak
plagiatzeagatik. Oteizakplagiatzeagatik. Oteizak 1991n1991n
Aldaketen legea. Plagioen liburuaAldaketen legea. Plagioen liburua argitaratu zuen,argitaratu zuen,
argazkiekin Chillidaren lanak eta bereakargazkiekin Chillidaren lanak eta bereak
alderatuz, eta bereak lehenagokoak izan zirelaalderatuz, eta bereak lehenagokoak izan zirela
esanez. Bien arteko areriotasunaesanez. Bien arteko areriotasuna 1997an1997an bukatubukatu
zuten elkar barkatuaz.zuten elkar barkatuaz.
5.
6.
7.
8.
9.
10. 1951an1951an Chillidak eduki zituen zortzi seme-Chillidak eduki zituen zortzi seme-
alabetatik lehena jaio zen, eta laster familia osoaalabetatik lehena jaio zen, eta laster familia osoa
behin betiko bueltatu zen Donostiara. Chillidakbehin betiko bueltatu zen Donostiara. Chillidak
IlarikIlarik, bere lehenengo burdinazko eskultura,, bere lehenengo burdinazko eskultura,
osatu zuen. Momentu horretatik aurrera burdinaosatu zuen. Momentu horretatik aurrera burdina
gehien erabili zuen materialetako bat izan zen.gehien erabili zuen materialetako bat izan zen.
Nahiz eta lan publikoa eta arte publikoaNahiz eta lan publikoa eta arte publikoa
defendatu herritarrek artearen munduan sartzekodefendatu herritarrek artearen munduan sartzeko
mekanismo bezala,mekanismo bezala, 1980ko hamarkadan1980ko hamarkadan
Chillidaren lanak gero eta ospetsuagoak bihurtuChillidaren lanak gero eta ospetsuagoak bihurtu
ziren. Ildo beretik,ziren. Ildo beretik, AgathaAgatha RuizRuiz de lade la PradakPradak
diseinatzaileak bere mintzaira artistikoa, Chillidakdiseinatzaileak bere mintzaira artistikoa, Chillidak
onarturik, erabili zuen bere grafietarako 1995ean.onarturik, erabili zuen bere grafietarako 1995ean.
11.
12.
13.
14. Eduardo Chillidak zera zioen bereEduardo Chillidak zera zioen bere
buruaz: "Bakartia naiz, Pilirekinburuaz: "Bakartia naiz, Pilirekin
bakartia". Chillida bere arteanbakartia". Chillida bere artean
murgildu zedin, bere emazte Pili,murgildu zedin, bere emazte Pili,
haren afera guztiez jabetu zen.haren afera guztiez jabetu zen.
Haren zutabea izan zen bizitza osoanHaren zutabea izan zen bizitza osoan
zehar. Gainera, haren emazteak etazehar. Gainera, haren emazteak eta
seme-alabek arte proiektuetan parteseme-alabek arte proiektuetan parte
hartu zuten, adibidezhartu zuten, adibidez ChillidaChillida LekuLeku
museoan edota Tindaya mendianmuseoan edota Tindaya mendian
15.
16.
17. Eduardo Chillidaren alde ezezagunetako batEduardo Chillidaren alde ezezagunetako bat
barne-diseinuarena zen. Igeldo mendiko berebarne-diseinuarena zen. Igeldo mendiko bere
etxean giro koloretsua eraiki zuen, altzarietxean giro koloretsua eraiki zuen, altzari
arruntekin, euskal tradizioan oinarriturik. Berearruntekin, euskal tradizioan oinarriturik. Bere
bizitzaren azken fasean, Chillidak berak emanbizitzaren azken fasean, Chillidak berak eman
zituen ideiak Chillida Leku baserriaren alderdizituen ideiak Chillida Leku baserriaren alderdi
konstruktibo eta arkitektonikoak eratzeko,konstruktibo eta arkitektonikoak eratzeko,
eskultura bat balitz bezala. 2000 urtean Zabalagaeskultura bat balitz bezala. 2000 urtean Zabalaga
baserrian (XVI. mendeko baserria), Hernanibaserrian (XVI. mendeko baserria), Hernani
udalherrian, bere museoan artistaren bildumaudalherrian, bere museoan artistaren bilduma
zabalena inauguratu zen. Espainiako errege-zabalena inauguratu zen. Espainiako errege-
erreginak, Jose Maria Aznar Espainiakoerreginak, Jose Maria Aznar Espainiako
gobernuko presidente eta Gerhard Schrödergobernuko presidente eta Gerhard Schröder
Alemaniako kantzilerra inauguraziora joan ziren.Alemaniako kantzilerra inauguraziora joan ziren.
2002ko abuztuaren 19an Igeldo mendiko bere2002ko abuztuaren 19an Igeldo mendiko bere
etxean hil zen, Donostian.etxean hil zen, Donostian.