1. Bulan hat hi
zatve zo tluk a ni
-Ellis H.Pachuau 28122009AV
MAMA : Awle, ' Bulan hat hi zat ve zo tluk a ni' tih
thupui hmanga inkawm khawmna hun ha tak
kan nei thei hi a lawmawm hle mai. Thil tihna
hrang hranga bul an hat pawimawh dan te,
bulan hat hi a chanve zo tluk tih awngkam
lo chhuah dan te, bul an hat hi a zatve zo tia
sawi a lo nih dante pawh sawi ho kan tum
ang a. Nang Mafak, bul han an la maw le.
SANGTEA : Bulan hat hi a zahve zo tluk a ni tih
awngkam lo chhuah dante sawi ka duh a :
He awngkam hi Grik mifing, philosopher
ropui Aristotle-a awngkam a ni a. A hran a
hraia a awmzia han hrilhfiah chiam chiam chi
pawh a ni lem lo va, a awmzia ngau ngauah
chuan bulanna a hat chuantih hi thil tihna
kawng hrang hranga a kawng chanve tluk a
ni e ti pawhin a sawi theih awm e. Internet-a
Website pakhatah hian 'Bulan hat hi a
chanve zo tluk a ni' tih thu hian nangmahah
engtin nge awmzia a neih? Eng nge a awmzia
nia i hriat? tiin zawhna an siam a; chuta mi
tam takin an chhanna chu vote la-in a ha ber
an thlang a, chu chu hei hi a ni a : Thiltihna
reng rengah bulanna hi indonaa a kawng
chanve zawh tawh ang a ni a; i an hat phawt
chuan i zawh hak thlengin tluang takin i ti
thei mai ang tih hi a ni.
1
2. SIAMLIANA : Mawl deuh takin ka'n sawi ve thung teh ang.
Eng pawh thawk dawn la, i an loh chuan eng
tin mah i zo thei miah lo vang. Thil ti tur reng
reng chuan bulan phawt a ngai a ni. Bul an
tak hi a harsa lai leh a khirh lai ber chu a ni a.
Bul an a nih tawh chuan a harsa lai ber, a
khirh lai ber kan zo tawh tihna a ni an ti hin
a. Thil tihna reng rengah hian a a kawng kan
sah fuh lak lawh tawh chuan a hnu leh chu a
awlsam zat mai hin a ni.
MAMA : Bul an that a chanve zo tih hi Cake siam
dan aang pawh hian a zir theih awm e. Cake
kan siam dawn chuan a siam dan kan hriat
hmasak ngei ngei a ngai a, tin, kan thil
mamawh no te, thir fiante leh a ur thlengte
kan neih fel hmasak chuan awlsam takin hun
rei lo te chhungin kan siam mai thei a ni.
Cake siam dawn chuan a hmanruate ha taka
kan buatsaih lawk chuan awlsam takin kan
siam mai thei a ni. Hmanrua, thil ul dangte
ngaihtuah hmasak lawk miah lo va thil tih
tum chuan awmzia a nei lo a ni.
SANGTEA : Han sawi leh ka duh chu : Tuna kan
ngaihthlak tak ang deuh khan. Bul an hat
han tih hian a taka thawh nghal rum rum lam
emaw ni lovin ruahmanna fel, kal zel dan tur
thiam taka duan lawkna pawh a kawk theiin
ka hria a. Kan hma-ah tih tur a lo awm a, eng
khaw sawi set set lo va ar kawh chhuah ngawt
chu a fel thei lo a ni.
2
3. MAMA : A dik khawp mai chu chu. Hei kum thar tir te
a la ni a, kum bul kan an chauh a ni. Bul kan
an hat dan azirin kumtluanin kan zangkhaiin,
kawng awlsam kan zawh thei a ni.
SIAMLIANA : Bul an ha tur chuan, a hma lama kan sawi
tak ang khan ruahmanna fel fai, awmze nei
kan neih a pawimawh khawpin ka hria. Kan
thil hmachhawn tura kha ngun takin zir
chiang hmasa hin ila, chu chuan kan kal
zelna turah kawng min sahsak hin a ni.
Thiltihnaa ar khaw thim daia kal ngawt chuan
engtin nge kan hlawhtlin theih ang ni?
SANGTEA : Ruahmanna ha a awm phawt chu a
pawimawh a ni. Sap thufing pakhatah pawh
'i zuan hmain en rawn' (Look before you leap)
tih a nih kha. A tlachawpa tawn ang ang
hmachhawn ngawt chu a fel lo a ni.
MAMA : Han sawi leh hin ila- bul an hat a nih phawt
chuan kan tih tura kha zo turin tam tak kan lo
thawk lawk tihna a ni.
SIAMLIANA : Infiamna lamah pawh hian bulan hat chu a
lo pawimawh khawp mai. Cricket-ah te hian
intihsiakna pawimawh tak Test an tih-ah te
hian bulan hat chu a pawimawh a ni tih a
chiang mai. A vaw hmasatuin a thawhkhat
nana run an siam euh mai chuan a hnuleha
thawk tur tan pawh a huphurhawm tawh hin
. Tin, thawh ni a lo thlen leh hunah pawh
phurna a pe a, boruak a zang a, thil ha tak a
ni tih chu a lang reng a ni.
3
4. SANGTEA : A lehlamah chiah, a vawtute kha an vawm
hlum zung zung mai chuan a hnuleha vawtu
tur pawh zamna a pe a, a huphurhawm tawh
hin a ni.
MAMA : Football-ah pawh hian lehlam pawlte si phurh
hmasaktir tawh hi chuan mahni lama lut tur hi
chu eng tin tin emaw hian a ven theih tawh
hin.Goal a luh ran chuan lehlam pawl tan
boruak rit tak chunga khelh a ngai a, si phurhtirtu
lam tan muk leh nghet, rilru dam taka khelh
chhunzawm theih a ni tawh hin a ni.
SIAMLIANA : Penalty pet pawh hian a pet hmasa berin a
pet goal loh nulh tawh chuan a hnuleha pettu
tur tan pet goal loh hlauhna a nasa tawh hin
a, zam a awl tawh hin a, lehlam pawl an phur
tawh a, pawlpuite tan hnualna a thlen a,
zamna nen, chaklohna a hring duh hle a ni.
SANGTEA : Mizoram chuan English Premiere League kan
en nasa khawp mai a, Team hapui anga lang
pawh kum bul an ha mang lo, chak lo deuh
reng mai an awm chuan, kum bul an an hat
loh miau chuan a hmabaka kawng la awmah
pawh beisei a bo tawh hin a ni.
SIAMLIANA : Bul an hate chuan hmabak eng tak an nei
a, champion emaw dinhmun sang taka awm
a ni.
MAMA : Lawmman pawh beisei phak lo tawpa
inkhelh a, a tikimtu han nih ngawt chu a
hrehawm dawn em asin. Chu tak chu ni
bulan hat pawimawhna leh bul an hat loh
pawina chu ni.
4
5. SANGTEA : Zirna sikul lamah pawh hian bul an hat hi a
pawimawh khawp mai. Term exam-ah a ni
emaw mid-term exam pawh ni se, mark khawl
a nih tawh avangin kum tir lam aanga an
hat hi a pawimawh a ni. Kumtawp exam
hmachhawn thei loin kan dam lo palh hlauh
thei a, kan dam dawn nge dam dawn lo tih
pawh a hriat loh va, exam hmasa lama tiha
te tan chuan kumtawp dam lohna avanga kum
tawp exam kan hmachhawn thei lo a nih
pawhin kan tih hat tawhna avangin pawl kan
sawn thei hin a ni.
MAMA : Sawi lam tak ang khan kum bul kan an chauh
a ni a, lo neia eizawng tan pawh vahsan lak
lai a ni a, lo vah lai aanga uluk a pawimawh
dawn a ni.
SIAMLIANA : Thlawhhma lak te pawh hi a nia...nia, i'n sawi
ang khan lo vah laia uluk leh uluk loh chu a
hnulehah a innawm hleih an ti hin a. Lo vah
laia pawh chhiat nghal ngawt chuan a lo kang
ha lo va, a kan hat loh chuan mangkhawh
chhung a lo rei a, hlo thlawh a lo har a, hlo
thawh a lo har chuan kumtluanin ul reng
rengin a awm theih a ni. Chuvangin, a bul
an hat chu a pawimawh tih a lang reng a ni.
SANGTEA : Sumdawnna chungchangah pawh hian kan
thupui chai lai mek hi a pawimawh khawp
mai. Sumdawnnaa hlawhtling tur chuan bul
an hat hi a pawimawh lo thei lo. Bulanna a
fuh tawk loh hi chuan hlawhtlin pawh a harsa
hin. Bulanna a te emaw a lian emaw pawh
nise, beidawng lo va lungawi taka thawh hi
hlawhtlinna pawh a ni.
5
6. MAMA : A dik khawp mai. Sumdawnnaah hian mahni
hlawkna chauh ni lo, min dawrtute hlimna
leh lungawina ngaihtuah telte a ul bawk a.
Mi kan dawr dan a fuh tawk loh chuan a
hnuleha min dawr chhunzawm duh tawh loh
chuan a ha dawn lo a ni.
SIAMLIANA : Sumdawnna piah lamah pawh, Rinawmna hi
thil dang zawng zawng aiin a hlu a, a tlo bawk
a, bul kan an nan chuan kan tih apiang kha
rinawm takin ti ila. Rinawmnaa bul an chuan
malsawmna a keng tel hin a ni.
MAMA : Competitive exam-ah pawh hian bul an hat
chu a pawimawh fo mai. Chutiang tur chuan
ruahmanna ha pawh a pawimawh khawp mai
a, tin, thil thlir dan pawh a eng lam a ni tur a
ni...thil a eng zawnga i thlir na na na chuan
kawng pawh a awm mai hin. Chu chu bulan
nan chuan a pawimawh a ni.
SANGTEA : Intihsiakna reng rengah, inelna lam thilah
chuan a bulan lai takah hian tihfuh a
pawimawh khawp mai. Elpuiten ha
mangkhena an rawn tih chuan zauthauna a lo
awm a, a hnuleh tan chuan huphurhawm
tawh hin a ni.
SIAMLIANA : Nu pakhat chuan heti hian a sawi a, " Ka nu
hian heti hian thu min chah fo a, 'Bul i an
hat phawt chuan thil ropui tak i tiin, thil ropui
takin a hmuak der tawh che a ni," tiin. I
hmalam hun atan thil ropui tak i beisei phawt
chuan bulan hat a pawimawh tih hi hre
phawt ila.
6
7. MAMA : Politics-ah te pawh hian a ni tho mai... Cam-
paign antir boruak a hat phawt hi a
pawimawh khawp mai... bul an hat a nih
chuan elpuite tan invuak chhiat leh a har tawh
hin a ni.
SANGTEA : Hei kum thar kan chuang kai antir chauh a
ni a. Kumthar atan eng te nge ka tih ang? Eng
nge kumhlui lama ka chin hin, kum thar
lamah hian ka chin chhunzawm tawh loh
ang.... tiin. Tih thar ngai,...sim ngai kan nei a
nih chuan ...thla 12 awmah hian bul kan an
hat a, kum thar thutiamte pawh kan neih hi
a ha...bul kan an hat chuan kan tan hlei hlei
a ha dawn a ni.
MAMA : Engpawhnise, kum bul kan an dawn chauh
a, bulan hat pawimawh dante kan han sawi
a, sawikim vek sen pawh a ni lo va, a
pawimawh ber chu bulan hat hi a pawimawh
a ni tih hria ila, hlawhtlinna hi chu keimahni
kuta innghat, bul kan an hat dan a zir a ni tih
hre nawn leh ila a ha awm e.
XXX
Hei hi a kaihhruainaah chauh hman tur a ni e.
30.12.2009 chhun dar 11 : 00-ah Radio-ah record a ni
7