Ho bieu chanh cha con nghia nang

Cha Con Ngh a N ng 1 www.hobieuchanh.com

Cha Con Ngh a N ng
Bi u Chánh

I
GIA O THÔN PHU

T n V n S u i th m ru ng t h i tr a, n a chi u anh ta m i l n t n tr v nhà.Anh
ta Gi ng Ké, mà làm ru ng c a bà H ng qu n T n d i gi ng Phú Tiên, nên b n
i c ng v y mà b n v c ng v y, ph i di khúc l Cànng Long lên V ng Liêm ch không có ngã
khác.
Anh ta m c m t cái áo en nhùn nh c, m t cái qu n v n l i t t t i, u b t trùm m t
cái kh n r n, mi ng ng m tr u m t búng, tay m t c m m t khúc cây cóc, tay trái xách m t xâu
hai con cá lóc v i ba b n con cá rô i th m ru ng th y ru ng trúng, lúa g n chín mà l i b t cá
n c ít con, b i v y anh ta i v , ngoài m t hân hoan, trong lòng th th i.
Hai a con l n c a anh ta, là th ng Tý v i con Quyên, ng ng i nh i t n n trâu
ch i gi a sân, chúng nó th y cha v thì l t t ng d y, con Quyên ch y ra ôm b p v còn th ng
Tý thì gi t xâu cá mà h i r ng: Cá âu cha b t ây cha? Tr n v n S u c i ng n ngo n và
áp r ng: t trong ru ng ch i, sao l i ng i ngoài n ng v y con, không s nh c u hay sao
? Th ng Tý bày t quá! Ch i t ch i cát, hai anh em m t mày tèm lem em xâu cá vô c t i
con, ng cha t m cho con Quyên .
Th ng Tý tr n trùi tr i, m t m i có l m có quành1, hai bàn tay bùn t còn dính c c,
nó xách xâu cá l ng x ng ch y vô nhà. Tr n V n S u n m tay con Quyên d t l i kh p2 n c d a
hè, r i c i áo con nh ra, múc n c x i mà t m cho nó. Anh ta k tay, k ch n và g i u xong
i m i thay qu n áo cho nó.
Th ng Tý v a m i x i n c thì cha nó kéo con Quyên và nói r ng: Con ng xê3 àng
kia mà t m ch , con ng g n con x i n óc t mình cha h t còn gì th ng Tý c i r i múc
c ch y l i ng d ói cây chùm ru t mà x i. Tr n V n S u k mài cho a nh s ch s r i,
i sang qua g i u cho a l n. Con Quyên th y cha nó b mà t m cho anh nó, thì nó v t
ch y vô nhà. Tr n V n S u g i u cho th ng Tý xong r i, anh ta l c th c vô sau.
Th L u, là v c a S u, mình m c m t cái qu n lãnh en, m t cái áo v i en còn m i,
u g láng nhu t, r ng ánh tr ng nõn, tai eo m t ôi bông có nh n h t th y tinh, c eo m t
i dây chuy n có trái tim treo nh ng nh nh, tay m t có eo m t chi c ng tr n, tay trái có eo
t cái ni t ch , ang b ng a con nh h t, ng d a c a, th y ch ng i v ã không thèm h i
mà l i còn nguýt m t cái n a.
Tr n V n S u l t kh n r n b t trên u ó mà lau m t r i l i b ván kéo khay tr u ng
têm mà n. Anh ta nói r ng: nhà sao không r y s p nh , nó ch i d dáy quá .
Th L u day vô h m t cái r i áp r ng: Ch i gi ng gì mà d dáy th con nít thì nó
ch i, gi i sao không nhà ó mà gi nó .
Tr n V n S u nín khe, b i th ng vô nhà sau. Anh ta th y b p núc l nh tanh mà s c m t
ch ng có l m t chút gi n nào h t. Anh ta xách n i i xúc g o em vo, r i nhúm l a b t lên mà
u. Th L u không thèm léo vô b p, ch có th ng Tý v i con Quyên x n b n m t bên cha nó ó

1
v t th ng, v t cong
2
ng c ch a n c ho c g o hình tr tròn dung tích nh h n lu, lu và kh p tiêu bi u cho v n hóa mi t v n.
3
dang ra
1


mà thôi. S u h i th ng Tý r ng: Má con có ng tr c hay không con? Th ng Tý l c u và
nói r ng: Má b ng em i ch i t nãy gi l n mà .
u nghe v i ch i mà c ng t nhiên ch không g n. Anh ta bi u th ng Tý coi ch m
a, còn anh ta thì xách xâu cá em ra hè ng i mà làm, r i b vô n i mà n u. Ch ng c m cá chín
i, anh ta kêu th ng Tý mà bi u r ng: Tý con i ki m má con v n c m con .
Th ng Tý ch y i, con Quyên ói b ng òi n tr c, nên cha nó b i cho nó m t chén
m, chan ít mu ng n c cá vô r i a cho nó n, con Quyên ng i d a cha mà n c m, có con
nèo m p l n qu n m t bên, c l ng vào cánh tay nó, mà c kêu khò khè.
Tr n V n S u n m ngay trên võng, m t ngó con coi b vui v l m.
Cách m t h i lâu th ng Tý ch y v , Th L u c ng b ng con v theo sau. Tr n V n S u
c m múc cá r i v ch ng con cái xúm l i mà n. Tuy Th L u trang m mà i d o xóm,
ch ng t m r a cho con, cho ch ng n u c m làm cá, nh ng mà ch ng n c m r i ch ta b ng
chén d a em i r a ch không b t ch ng làm t i vi c y n a. Trong lúc v d n d p sau b p thì
ch ng b ng a con nh h t ra ng ch i tr c sân, th ng Tý v i con Quyên x n b n m t bên,
con nói cha chúm chím c i, tình cha con coi kh n khít l m.
Tr i t i l n l n, Th L u t èn trong nhà r i b c ra sân. Tr n V n S u mu n giao a
nh l i cho v thì Th L u nói r ng: hôn! Th b ng con m t chút r i ch t hay sao; nên h
th y m t thì l t t mà giao? Anh ta b v r y mà anh ta l i c i ng n ngo n, xóc vác th ng nh
lên vai r i th ng th ng i ra l , th ng Tý v i con Quyên l ng x ng ch y theo.
Có m t cái xe h i phía d i Phú Tiên ch y lên, b i bay mù m t, bóp kèn te le, con
Quyên b c ra ng ng dòm, cha nó n m tay nó l i và nói r ng: Ra ngo i làm gì? Xe cán
ch t a, ng trong l ây mà coi . Xe ch y ngang qua m t cái vù, m y cha con Tr n V n S u
ng ngó trân trân.
Tr n V n S u d t con i dài theo l mà ch i, gió th i hiu hiu mát m t, sao gi ng sáng
sáng u tr i, d ngâm r r bên ch n, ng n lúa o c òa d i ru ng, th ng nh vác trên vai bu n
ng r i ng , Tr n V n S u l n b c tr v nhà.
Nhà lá ba c n x ch x c, phía ngoài mà chính gi a có d n m t bàn th , tr c bàn th có
lót m t b ván d u, l i có m t cái gh nghi4 bên tay m t th y có m t cái c i xay lúa, còn d a
vách thì d ng nào là gi ng xay nào là chuôi cày, nào là c n câu, nào là cu c, ph ng bên tay trái
th y có m t cái chõng tre nh , còn trên vách thì móc nào là thúng r , nào là gi , nào là vòng hái.
Nhà ch a có m t cái c a c n gi a, hai bên thì d ng vách lá khúc d i, còn khúc trên thì gài tre
có l vuông vuông. Chong èn leo lét trên gh nghi, ánh sáng gi i vô bàn th tr ng tr n; duy
th y trên bàn có cái ch u nh c m nhan, m t cái lon s a bò và m t cái tô á mà m mi ng h t
t mi ng b ng ngón tay. Trên vách có treo m t b t ng b n t m, gi y ch en, mà t m u
i t khúc d i m t hai ba ch .
Tr n V n S u b c vô nhà, th y v ng teo thì kêu r ng: y a, em nó bu n ng r i,
em nó vô bu ng d ng chút . Không nghe ai tr l i h t, anh ta i vô bu ng thì cái mùng v
còn v t lên ch ch a b xu ng, cái gi ng tr ng l ng không có v n m. Anh ta i th ng vô thì
i b p t i mò, c ng không có v ó. Anh ta b ng con tr lên bu ng, con n m trên
gi ng, r i gi mùng b xu ng. Th ng nh khóc kêu má, mà má nó âu m t nên cha nó ph i leo
lên n m v i nó. Cách m t h i, th ng nh ng r i, cha nó m i lén leo xu ng mà b c ra ngoài.

4
m t lo i bàn nh , cao h n bàn th ng, dùng làm ch khai tr u hay món n trong lúc d n ti c
2


Th ng Tý v i con Quyên ang n m trên b ván mà ch i. Tr n V n S u l i g n cái gh
nghi r i kéo khay tr u têm mà n. Con Quyên ng i d y, hai tay ôm vòng trên c cha nó và h i
ng:
- Má, i âu, cha há?
- i ch i âu bên ch .
- Má i ch i mà má h ng d t ta i v i ch .
- t con i làm gì?
- t i ch i.
- Má con i có chuy n gì ó ch ph i i ch i hay sao mà d t con theo.
- Chuy n gì? Tôi bi t mà, má i qua bên H ng hào mà ch i ch chuy n gì. Cha d t
tôi i ch i cha.
- i r i b nhà hay sao con?
- anh Tý coi nhà.
- Em nó d y nó khóc r i ai d nó.
- Thôi cha nói th nghe ch i cha.
- , con n m xu ng i, r i cha nói th cho con nghe.
Con Quyên buông c cha nó n m ngay chính gi a ván. Th ng Tý n m u ván ng kia
mà co chân lên gãi s t s t. Tr n V n S u kéo g i n m u àng n y r i nói th ch Viên Tôn
Các m t h i r i m i sang qua th c Vân Tiên . Anh ta gác tay qua trán, nh m m t h mi ng
mà nói, nói ã thèm ngóc u dòm con, th y hai a u ng h t, anh ta m i nín.
Th ng nh n m trong mùng c a mình khóc óe lên. Tr n V n S u l t t ch y vô n m
t bên mà d nó.
Th L u i ch i v , b c vô bu ng th y ch ng n m v i con thì h i r ng:
- Làm gi ng gì vô n m s m s m ó?
- Th ng nh nó khóc ta vô ta d nó ch . i âu d v y?
- i âu h i làm chi? Không cho i ch i b i gì h t sao?
- Ta h i cho bi t v y mà.
- Tao không mu n m y h i. i ra ngo i. Vô n m trên g i ta r i làm dính m hôi, hôi
rình ai mà ch u cho c.
- Khéo nói hôn! T ng ta là trâu chó gì ây hay sao nên hôi.
- Không ph i trâu chó, mà cái hôi k c c l m, không ai ch u c.
Tr n V n S u d mùn leo xu ng t r i th ng th ng i ra. Khi ra t i c a bu ng, th y d a
vách có hai cái l c m t cái dày m t cái th a bèn l y luôn h t hai cái r i ra ng i d a èn x u
tóc mà ch i. Anh ta g c th a r i ch i c dày, ch i m i cái u kê g n èn b t m t vài con
5
chí b vô mi ng mà c n. Tr ng bên nhà vi c làng tr canh hai, anh ta m i ch u c t l c, s p c a
t èn, r i n m chung v i hai a con l n mà ng .
Tr n V n S u n m nay ã c ba m i l m tu i r i, còn v là Th L u m i có ba m i
t tu i. Hai v ch ng n v i nhau h n m i ba n m, sanh c có ba a con ó mà thôi.
Th ng Tý m i hai tu i, con Quyên sáu tu i còn a nh h n h t tên là th ng Sung m i c ba
tu i.
Tr n V n S u g c làng Trung Tr ch, thu c v t nh V nh Long, cha h i tr c làm làng,
không bi t công lao ng m y n m, mà lên t i ch c H ng b . Nhà thì nghèo còn m thì b nh
hoài nên lúc S u còn nh thì anh ta c c kh l m. Khi anh ta c hai n i tu i, cha m khu t
t, trong làng không có ph ng k làm n, anh ta m i bán cái nhà rách c b y ng b c, r i
ra p Phú Tiên thu c làng Trung Ngh a u nhà H ng tu n Tam mà i làm m n.

5
c quan hành chánh, tr s y ban nhân dân
3


ng th Tào nhà Gi ng Ké c ng thu c làng Trung Ngh a có m t a con gái tên là
Nguy n Th L u, tuy con nhà nghèo m c d u, mà m t mày sáng s a, i ng d u dàng. V khu t
m, anh ta có v n ít ch c ng b c, nên lãnh bài sanh ý6 r i mua hàng v t chút nh nh tr u
cau, thu c gi y, d u l a, bánh in mà bán v i a con gái. Tr n V n S u th ng hay ra ch
Gi ng Ké mà làm m n và ngh tr a hay ghé quán c a H ng th Tào mà ch i. H ng th Tào
th y S u côi cút thi t thà, siêng n ng, gi i gi n, không bài b c, không r u trà, thì em lòng
th ng nên kêu mà g Th L u, òi góp các l có b n ch c ng mà thôi.
Tr n V n S u th y Th L u thì ph i lòng, mà c ng mu n có n i n ng d a làm n, nên
tuy nghèo, song c ng ph i rán ki m vay b n ch c ng b c mà c i v .
u c i v r i thì v chung v i cha v mà làm m n. N m u m c v có thai nghén,
ph i lo thu c men, r i k th ng Tý t n hao thêm n a, nên S u tr n không n i, ph i xin tr
ti n l i, v n l i n m sau. Anh ta làm cháy da ph ng trán, lo quên ng quên n; làm h t s c, lo
t h i mà n n m n m m i d t n c.
Ch ng Th L u có nghén con Quyên, ch ta sanh s a, òi c t nhà riêng mà . Tr n V n
u không ti n, nh ng vì mu n v a lòng v , nên ph i i vay ba ch c ng b c mà c t m t cái
nhà lá nh ba c n, phía bên kia c u, r i v ch ng d n v mà .
ng th Tào th ng con r , mu n chúng nó chung h h cho vui, mà Th L u không
bi t ngh , ành b cha mà ra t ra riêng, làm cho H ng th Tào phi n trong lòng, b i v y v
ch ng Tr n V n S u d n v nhà m i, H ng th Tào ch ng h khi nào thèm b c chân t i c a.
Tr n V n S u tánh thi t thà hi n h u, c lo c i l c làm n, không tranh h n thua v i ai
t. Còn Th L u tánh ng chành, c chách, c n no d o xóm t i ngày, không lo giúp cho
ch ng mà c ng ít lo vi c trong b p. ã v y mà ch ta còn h n u v i ch ng n a, h ch ng có nói
ng t i thì m ng ch i t ng b ng. V ch ng tánh n t khác nhau nh v y mà v i nhau c,
y là vì Tr n V n S u m i vi c m i nh n luôn luôn, nh n cho n nh ng vi c v qu y mà c ng
không dám nói. Th L u th y v y l i càng thêm l ng, trong nhà mu n làm vi c gì t ý, êm
nh ngày mu n i âu c ng t do, nh t là trong b n n m sau ây, ch ta hay trang m, hay se
sua, nhà thì nghèo mà không bi t ch ta làm th nào có qu n áo m i m c hoài, l i s m t i vòng
ng, dây chuy n n a.
Khi th ng Sung ra r i, Tr n V n S u than v i v không bi t làm sao m n ru ng cho
c mà làm. Th L u h m t ti ng r i nói r ng: Khó d hôn! Anh H ng hào H i hóa t cho
bà H ng qu n T n c ngàn công, nh mu n làm thì ta nói v i nh cho ít ch c công mà làm,
ch khó gì . Tr n V n S u nghe v nói nh v y thì m ng nên xúi v i h i t li n. Thi t qu
Th L u i m t bu i thì m n c cho ch ng ba ch c công t.
ó n sau, Tr n V n S u m i có ru ng mà làm, m i n m té ch ng m t tr m gi lúa,
a cho v con n mà thôi, nên trong m y tháng g t r i, ph i i làm thuê làm m n, ho c p
t, ho c l p nhà, ho c chèo ghe, ho c vác lúa m i có ti n mà mua s m áo qu n, xây xài v i
thiên h .
y ng i ch n ch t, t mi t Gi ng Ké xu ng t i Phú Tiên ai th y gia o c a Tr n V n
u nh v y thì c ng cho là vô ph c. Mà Tr n V n S u c an n lo làm n nh th ng, ch ng
bu n r u v n i v con mà c ng ch ng h than phi n v s c c kh .
Bi t th ph n thì kh i m t trí, bi t nh n nh c thì c an thân. Ng t vì ng i khôn ngoan
u mu n cho l m c ng khó làm c, b i v y cang th ng hay tan r , gia ình m i khuynh
nguy.

6
gi y môn bài, gi y cho phép hành ngh .
4


5


II

C MÀ H I V

Qua ti t tháng giêng, trong ch n thôn quê có cái thú vui v phi th ng. ng sá khô
ráo, ra vô s ch s , gió b c hiu hiu mát m vô cùng. Lúa ngoài ng, ch thì ng g t ch thì
ã chín t i r i, nên ng ngó mông thì th y m t vùng vàng vàng, y là m hôi n c m t
a nông phu chan r i trót m y tháng tr ng, mà y c ng là c m g o áo qu n c a nông phu
trông c y v n m s t i.
i u canh t thì ti ng còi túc nghe u t h ng, y là còi c a ch n kêu công g t
y n u c m. L i n a gi , theo m y b m u th y ng i ta i có hàng, y là b n công g t i v ,
àn bà chen l n v i àn ông, ng i nào c ng vui c i h n h .
Tr n V n S u m n ba ch c công t c a bà H ng qu n T n mà làm trong ng Phú
Tiên, n m nay trúng mùa, lúa ã chín r i, song ph i ch n m b y b a n a m i g t c. Anh ta
còn r nh nên i g t m n mà ki m ti n, vì lúa trúng, công g t ít, g t m t công mà n ti n t i sáu
c b c, m i ngày g t hai công c m t ng hai, nhà thì u ng l m. u canh t th c d y l
n u m t n i c m, n phân n a còn phân n a thì em theo. V con ng h t, mà anh ta ch ng
mu n cho chúng nó th c d y làm gì, nên vai mang vòng hái, tay xách gói c m, d c a nh nh
c ra sân mà i.
ng tây m t tr ng v a m i l n, h ng ông sao mai ã m c r i. Vì g n sáng, nên trên
tr i tr ng tr ng mây gi ng; vì s ng sa, nên tr c m t mù mù áng m t.
Tr n V n S u l m l i i xu ng ng Phú Ti n t i ám ru ng ng i ta kêu g t ó, thì g p
ng tu n Tam v i th ng Xuyên ng i trên b ch ánh sáng thi t m t r i có xu ng mà g t. Anh
ta b gói c m v i vòng hái d a bên ó r i ng i l i nói chuy n ch i.
Th ng Xuyên h i Tr n V n S u r ng:
- m nay tôi không có i phía d i ru ng c a anh, nghe nói n m nay lúa anh trúng
m, ph i hôn?
- Khá khá, ch không trúng l m.
- Anh s ng quá còn làm b n a.
- ng gi ng gì?
- Anh h i c t c a bà H ng qu n anh làm, không s ng hay sao? Tôi mu n
n ít ch c công làm ki m c m n, mà m n không ra.
ng tu n Tam c i và nói v i th ng Xuyên r ng:
- y mu n làm ru ng thì kêu v m y quen v i H ng hào H i, t nhiên có t ch
gi.
- Sao v y?
- Thì v y ch sao. Th ng S u nó c ng nh có v nó quen v i H ng hào H i, nên nó
im n c ba ch c công t ó ch . V m y còn nh , không bi t ch ng m y
n còn nhi u h n th ng S u n a a.
Th ng Xuyên suy ngh m t h i r i nói r ng: Chú nói k quá! Ai mà ch u v .
ng tu n Tam c i ng t r i áp r ng:
- y ch th ng S u ó sao? Ph i thí ru ng nh m i có ru ng l n ch .
- Thà là ch u ch t ói, ch ai ch u kh n n n nh v y c.
- Không ch u thì thôi.
Th ng Xuyên day l i th y Tr n V n S u ng i b b , bèn v vai mà h i r ng:
- Sao, anh ch u nh v y c không anh?
- Ch u gi ng gì?
- Ch u cái ó.
- Cái ó là cái gì âu?
- Anh cho v anh quen v i H ng hào H i ch cái gì?
- Quen thì quen ch sao?

6


ng tu n Tam v i th ng Xuyên nghe Tr n V n S u tr l i nh v y thì ngó nhau r i
i r lên. Tr n V n S u không hi u gì h t, th y ng i ta c i thì ngó l láo r i c ng c i theo.
Th ng Xuyên th y b t ch Tr n V n S u k quá, nó d n không c, nên n m l n trên b , ôm
ng mà c i. Tr n V n S u nghi th ng n ng o7 mình nên kéo tay nó mà h i r ng: i sao
y c i tao m y? Th ng Xuyên càng t c c i h n n a, nên ng i d y g tay Tr n V n S u mà
ch y.
Tr n V n S u day l i h i H ng tu n Tam r ng:
- Sao nó c i v y anh?
- Nó th y m y ngu quá nên nó c i ch sao.
- Ngu gi ng gì?
- y không bi t thì thôi. Nh có mu n bi t thì v nhà h i v m y thì bi t.
Nói ích xác nh v y mà Tr n V n S u c ng ch a hi u, c ng i b b nh th ng ngáo.
Ch ru ng ra t i, l i có d t theo n m sáu công g t n a. Tr i ã sáng thi t m t r i, công g t áp
xu ng ru ng phân nhau mà g t lúa.
Bu i s m mai, Tr n V n S u g t ph n ch n l i hay nói chuy n v i hai ng i g t g n hai
bên mình. n tr a g t h t m t công r i, anh ta leo lên b ng i ngh và phành gói c m ra mà n.
t tay thì c m con m m s t, m t tay thì b c c m ngu i, trên u tr i n ng, d i ch n l m bùn
mà anh ta n c m coi b ngon l m. n h t gói c m r i, bèn b c l i cúi v ng g n ó b m tay
múc n c mà u ng, r i khoát mà r a m t. Ch ng anh ta tr lên b th y H ng tu n Tam ng
ng i s a so n m gói c m ra mà n, thì anh ta ng i x m t bên và h i r ng:
- i s m mai, sao mà th ng Xuyên nó c i tôi nh v y anh? Anh nói giùm tôi m t
chút mà.
- Thi t m y không hi u hay sao?
- Không, tôi có hi u gì âu.
- i nghi p th ng d i quá! V m y l y H ng hào H i tao nói mí mà m y không
hi u, nên nó c i m y ch gì.
Tr n V n S u ch ng h ng, ng i ngó H ng tu n Tam trân trân r i h i r ng:
- tôi l y H ng hào H i hay sao? âu có! Anh khéo bày t. Ai nói v i anh ó?
- Tr i i! Thiên h hay tràn ng h t. Có m t mình m y ngu quá, nên m y không hay
ch .
- y h i nào, âu?
- ! Khéo h i hôn! L y nhau ã m y n m nay, c m t a con, mà ch a hay
ch ! T i nghi p quá! M y v coi l i có gi ng H ng hào H i hay không thì bi t.
Tr n V n S u nghe m y l i d ng nh sét ánh bên tai, ng i ch t trân tay níu b i c ,
t ngó mông trong ng, không nói c n a. H ng tu n Tam nu t búng c m r i nói r ng:
i h i ó m y c i v l ch s quá, nên nó m i v y ó .
Tr n V n S u th dài m t cái r i ng d y. Tr i n ng chang chang, công g t u lên b
ki m m y bóng cây ng i ngh , mà Tr n V n S u l i xách vòng hái b c xu ng ru ng r i xông ra
mà g t n a. Công g t l y làm k , nên kêu om trên b . Tr n V n S u không thèm nói i nói l i,
l m l g t hoài. Anh ta g t ri t n x , hai công t, r i mang vòng hái i v tr c m t
mình, không thèm nói t i ai h t.
Th ng Tý v i con Quyên ng ch i tr c c a, th y cha i g t v , thì l t t ch y ra sân
mà m ng. Thu nay, Tr n V n S u h i âu v , thì hay b ng con Quyên mà n ng, mà b a nay
anh ta làm l , b i th ng vào nhà, máng vòng hái lên vách r i h i th ng Tý r ng:
- Má con i âu?
- Má con ng v i em trong mùng.
- h i s m m i t i gi , có H ng hào H i ghé ây hôn?
- Không.
Tr n V n S u i t m r i vô bu ng l y qu n áo s ch mà m c.

7
ch c gh o, nh o báng
7


Th L u gi t mình th c d y, th y ch ng ng ng m c áo thì h i r ng: a nay sao
s m v y? Tr n V n S u l ng thinh b ra ngoài tr c, không thèm tr l i. Anh ta múc m t tô
c u ng r i i xu ng nhà b p, leo lên võng n m, gát tay qua trán, m t lim dim. Th L u súc
mi ng r a m t, têm tr u nhai nhóc nhách, r i i l y n i vo g o n u c m.
i c m v a b t lên b p thì th ng Sung th c d y khóc om sòm trong mùng. Th L u bèn
bi u ch ng r ng: Lên b ng con mà d nó m t chút, ng ta n u c m cho mà n. i v r i n m
ng a hoài ó hay sao?
Tr n V n S u ng i d y r i i lên b ng th ng Sung ra tr c c a mà ng. Th ng Tý v i
con Quyên ch y theo ng m i a m t bên mà ch i. Tr n V n S u ngó hai a l n, r i ngó l i
th ng Sung b ng trên tay, thì thi t qu th ng Sung không gi ng hai a kia chút nào, mà g ng
t nó coi t a t a g ng m t c a H ng hào H i. Anh ta nhìn m y a con r i chau mày, x
t, khí s c bu n hiu. Anh ta th ng Sung ng d i t cho nó ch i v i hai a kia, và anh ta
lên ng i r i ch ng tay lên cái gh nghi mà ngó ra sân.
Con gà mái xám d t b y con i n, m con xúm l i b i cây t xui tó. Con gà tr ng ô
ch y l i c c c c vè p mái, gi m ám rau tan nát h t. Tr n V n S u ng i ngó trân trân mà
không la không i nh mu n v y mà coi. Th ng Sung òi ch i c a con Quyên mà òi
không c, r i gi m chân khóc om sòm. Tr n V n S u ng i m t bên mà không d không r y,
nh không hay s p con l n x n.
m chín cá hâm r i, Th L u m i kêu ch ng con vô n c m. Tr n V n S u ng i n c m
i v mà không ngó m t v , c cúi m t ngó xu ng mâm c m hoài, l i không nói, không c i,
t coi bu n hiu, hình nh ng tính chuy n chi quan h l m v y.
Tr n V n S u n c m r i li n b i ra l . Con Quyên ch y theo kêu: Cha, ch tôi i v i
cha. Tr n V n S u day l i nói r ng: nhà, ng có i theo . Thu nay Tr n V n S u nói v i
con thì d u ng t luôn luôn, b a nay con Quyên nghe cha nó nói x ng, nó không hi u sao mà cha
nó qu u, nó l y làm l mà l i s , nên x m t r i ríu ríu tr l i, không dám i theo.
t tr i chen l n, gió th i lao rao. S p ch n trâu th y tr i g n t i nên i trâu v
chu ng, trâu i d i ru ng ní na, ní n n, m y a ch n c i trên l ng hát m ra r m rít. Tr n V n
u ch p tay sau ít, i th th n trên l , m t ngó c nh v t mà không th y chi h t, trí nh t i v
con thì bu n b c vô cùng. Th ng Sáu Thiên i xóm v nó g p, vùng h i r ng: Anh i âu ó,
anh S u? S u gi t mình ng c m t lên ch ng h ng và tr l i ú r ng: i ... i ch i.
Tr i ã t i r i, Tr n V n S u i ch i m i c ng, nên ng i trên l ng mà ngh . Anh ta
ch ng c m lên u g i, l y ngón tay v hình trên cát mà suy ngh vi c nhà. M y n m nay thi t
ng hào H i hay ghé nhà mình, mà mình có ý coi, l n nào H ng hào H i ghé thì v mình lo
tr u n c l ng x ng, coi b ni m n l m. Tuy v y mà mình không th y H ng hào ch c gh o
hay gi n h t v i v mình, mình không g p hai àng nói chuy n v i nhau, v mình c ng không
có ý mu n b mình. Tánh v mình h n u, nó hay m ng nhi c mình, mà m ng thì m ng ch
ch ng c ng n nh th ng, n u v mình nó l y H ng hào H i thì ch c nó b mình r i,
ch có lý nào nó không th ng mình n a mà nó còn v i mình. H ng tu n Tam nói thiên h
u bi t H ng hào H i l y v mình. H có g p hay sao mà h dám ch c? Hay là h th y
ng hào H i ru ng cho mình làm, h ganh ghét nên ki m chuy n mà t u nói x u cho
ng hào H i v i v mình? H ng hào là ng i có n, l i có v con t t , có lý nào i l y v
mình làm gì
u mà v mình v i H ng hào H i không có chuy n gì v i nhau, thì sao thiên h h
dám nói, sao th ng Sung l i gi ng con H ng hào H i d v y? Chuy n n y th t là khó li u!
Mình ph i h i cho ra ngay gian m i c. Mình ph i h i g t v mình, nh nó không có l y
ng hào H i thì thôi, còn nh nó l y thì mình i ph t nó i cho r i, mình giao th ng Sung
cho nó em i âu thì i cho r nh, mình b t th ng Tý v i con Quyên mà thôi.
Tr n V n S u ngh v y r i th ng th ng tr v nhà.
Ðã h t n a canh m t r i, th ng Tý v i con Quyên n m ch i trên ván r i ng khò, th ng
Sung c ng bu n ng nên m nó ã em nó vô mùng r i. Khi Tr n V n S u b c vô c a thì Th
u ang ng d a cái gh nghi têm tr u mà n. Tr n V n S u s p c a r i i vô nhà sau leo lên

8


võng mà n m. Anh ta ch v t t èn i vô bu ng, anh ta m i mò mà i vô theo. Anh ta v a
khoát mùng leo lên giu ng thì Th L u nói r ng:
- Ra ngoài ng v i s p nh nà! L m i âu ó?
- tao n m, tao nói chuy n m t chút!
- Chuy n gì? Sao h i nãy không nói, tao i ng r i vô làm r n ó?
Tr n V n S u n m i m t bên v . Th L u túng th ph i xích vô m t chút ng tr ng
ch cho ch ng n m. Tr n V n S u mu n h i v v vi c H ng hào H i, song không bi t ph i
i cách nào cho v ng gi n nên n m nín thinh mà tính.
Th L u bèn day ra mà h i r ng:
- Nói gi ng gì sao không nói i?
- nói v i tao m t chuy n k quá.
- Chuy n gì?
- Tao nói l i cho m y nghe, nh không có thì thôi, còn nh có thì m y ph i ch u, ch
ng có ch i nghe hôn?
- Ai có bi t chuy n gì âu mà bi u ch u.
- Nh tao h i mà m y có thì m y ph i ch u ch .
- Chuy n gì c ng v y, h có thì ta ch u, ch s ai mà ch i.
- , thôi tao nói cho mà nghe. B a nay tao i g t có hai ba ng i nói v i tao r ng,
y l y H ng hào H i, có hôn?
Th L u nghe nói thì vùng v y h i r ng:
- Quân nào bày chuy n ó?
- Ng i ta nói thi u gì.
- Mà th ng nào nói v i m y ó kia. M y ph i nói tên nó cho tao bi t, ng tao n nhà
nó tao ào nát ông nát cha nó cho nó bi t m t tao. Tao l y H ng hào H i h i nào,
tao có em lên bàn th cha nó tao l y hay sao nên nó ngó th y mà nó dám nói nh
y h ? Th ng nào nói x u cho tao ó, m y ph i ch tên nó ra cho mau.
- Thôi, ng có nóng. Ng i ta nói nh v y, n u m y kh ng có thì thôi, ch ch i
ng i ta làm chi?
- a! Nó nói x u cho ng i ta nh v y, n tai anh H ng hào H i kh i nh ni t
u quân nào nói b y nh v y cho nó coi. Ai nói ó, m y ph i ch tên nó ra cho tao
bi t bây gi ây.
- Ch tên sao c, tao không ch .
- a! N u v y thì m y t chuy n mu n nói sao m y nói ch gì, ph i hôn?
- , thôi tao t chuy n a, không có ai nói v i tao h t.
- Cha ch , n u v y m y là quân kh n n n l m. M y v i tao có ba b n m t con, bây
gi m n mu n nói gì m y nói hay sao?
- y hay ào ào quá ! M y gi i có tài r ng h ng hoài. th ng th ng tao nói cho m y
nghe ch .
- y nói sao xuôi ó m y nói i. Tao l y anh H ng hào H i h i nào ? M y có b t
c hay không mà m y dám nói nh v y h ?
- Nói nho nh v y mà. Om sòm hoài. Ng i ta nói m y l y trai, thi t tao b t không
c, mà tao có ch nghi, nên tao m i h i m y ch .
- y nghi cái gì, nghi làm sao âu, m y nói cho tao nghe th coi.
- nói th ng Sung ó là con c a H ng hào H i ch không ph i con tao. H nói nh
y mà tao coi g ng m t nó sao không gi ng hai a l n, nên tao ph i nghi.
- Thi t m y là trâu, chó, ch không ph i ng i ta. Tr i ngó xu ng mà coi, b tr i
! Quân n ng c nói ng o, d ng u xu ng t tr c ng lên tr i, mà qu th n cho
nó s ng làm gì không bi t. Nó n v i tôi c ba m t con, r i bây gi nó nói không
ph i con nó, tr i t i.
- Tao có nói gì âu mà m y r a tao, tao nói chuy n cho m y nghe, có hay là không có
thì thôi ch r a cái gì ?

9


- Thi t m y nói th ng Sung là con c a anh H ng hào H i ph i hôn ?
- nói ch không ph i tao.
- là ai ? M y ph i ch tên h ra.
- Ch làm gì ? Ch ng m y ào m y b i ông bà ng i ta ?
- u m y không ch t c th m y nói ch không ph i ai h t. sáng tao lên tao nói cho
ch ng anh H ng hào H i hay r i m y coi.
- Nói cho ng i ta hay làm chi ?
- a ! M y nói nh v y r i bi u tao nín hay sao ? Tao nói cho nh ghét nh l y ru ng
i cho r nh, không bi t ch ng nh còn làm m y tù n a a, nói cho mà bi t.
- Tao có làm gì âu mà tù ?
- y nói x u cho ng i ta thì tù, ch làm gì.
- Tao nói v y mà m y h ng có thì thôi ch .
- Tao nói cho mà bi t, ng có nói b y nói b nh v y n a. M y còn t u nói x u
cho tao n a thì tao không dung a, nghe hôn.
Tr n V n S u n m nín khe, không còn l i chi mà nói n a. Th L u bèn l y tay xô chông
xê ra r i n m m t bên. Tr n v n S u n m gát tay qua trán, m t nh m lim dim, b ng nghe ngoài
tr c có ng i d c a ti ng kêu k t k t. Anh ta l t t b c xu ng, ra ngoài t èn, thì th y con
Quyên n m ng trên ván có m t mình, còn th ng Tý i âu m t. Anh ta v i vã kêu th ng Tý và
c a b c ra sân
Trên tr i v ng tr ng t r ng, tr c sân sáng o c nh ban ngày. Tr n V n S u th y th ng
Tý ng i ch m h m d a xó hè, g c m t xu ng t. Anh ta b c l i h i: Làm gi ng gì mà ng i
ó, con ? Th ng Tý ng i tr tr không tr l i. Anh ta kéo tay nó ng d y thì th y m t nó n c
t ch y t d m. Anh ta bèn h i nó r ng: Sao con khóc v y con ? Con có au b ng au d gì
hôn ? Th ng Tý l c u lia l a, mà c ng không ch u nói t i sao nó khóc. Anh ta d t nó tr vô
nhà, bi u nó lên ván n m ng , r i anh ta c ng leo lên n m m t bên ó.
Cách m t h i lâu, Th L u trong bu ng c t ti ng kêu r ng:
- Cha th ng Sung a !
- Gi ng gì ?
- Vô bi u m t chút.
Tr n V n S u l m c m ng I d y i gài c a, b ng èm em trên bàn th mà t t, r I
mon men i vô bu ng, mi ng c i ng n ngo n, vì ã quên h t nh ng u H ng tu n Tam nói
I tr a ó.

10


III

I TAY R I N N N
Ng i x o quy t thì hay g t, mà ng i thi t thà l i hay tin.
Tr n V n S u nghe ng i ta nói v l y trai thì t c gi n, mà vì tánh ch n ch t thi t thà,
c gi n không bi t lo m u tính k mà lóng c g n trong, c v nhà t thi t cho v nghe, r i h i
có làm qu y nh ng i ta nói ó hay không. Th L u là m t ng i àn bà h n u mà l i x o
quy t, v a nghe nói thì m ng r a h m d a om sòm, r i m8 ng t ch ng, òn m n tr n m t
êm, làm cho Tr n V n S u vui lòng, t ng v mình trong nh tuy t, s ch nh b ng, vì ng i ta
ganh ghét nên bày t chuy n mà d t can th ng phá gia o.
Qua b a sau, Tr n V n S u i g t, trong lòng ph i ph i, ngoài m t vui v nh th ng,
tin ch c v th ng yêu, không còn nghi th ng Sung là con l n dòng n a.
Cách ít ngày t i lúa c a anh ta chín, Th L u òi i theo ch ng mà g t, Tr n V n S u
châu mày nói r ng: Thôi, nhà coi em. Tr i n ng quá, m y không quen, r i au ây m y báo
ng i ta n .
Tr n V n S u kêu có b n ng i g t giúp, nên g t b a u m i c có m t góc ba mà
thôi. Vì lúa bó ch a xe v nhà k p, nên ban êm anh ta ph i ra ru ng ng mà gi . Anh ta m i v a
ôm nóp ra i thì v h i r ng:
- Ngoài ru ng ch âu mà ng ?
- Có b ch .
- Ng m y b a v y l n?
- t ba b a cho h t r i m n xe mà xe, nên ph i ng ba b n êm.
- Ng ngoài s ng ngoài gió v y l nh ch t còn gì?
- Có nóp mà l nh n i gì?
- Lóng n y còn tr ng, ai dám gánh tr m lúa bó hay sao mà ph i gi cho c c v y h ng
bi t!
- Lúa bó c ng là ti n ch gì. C a mình thì mình gi cho ch c tay. ng tin sáng tr ng,
y ch không th y hôm r m tháng ch p nó gánh tr m c a anh H ng hào H i h t
y ch c bó lúa ó hay sao?
Th L u c i, Tr n V n S u vác nóp mà i.
Tr n V n S u ng gi lúa hai êm u bình an, êm nào c ng ch ng tr i r ng sáng m i
ôm nóp i v ng n c m r i có tr ra mà g t. Qua êm th ba, anh ta c ng ra ru ng mà ng
a. n n a canh hai, ch ng hi u t i sao mà trong b ng au quá, ch u không c. Anh ta t c
nóp ng i d y ôm b ng, thì trong ru t au th t t h i, còn ngoài da thì m hôi nh u gi t.
a y nh m m i chín tháng giêng, nên m t tr ng ã m c lên c vài sào, r i ng
sáng r . Tr n V n S u m i tính tr v nhà ki m d u Nh Ý mà u ng, nh h t au b ng thì s tr
ra mà ng l i. Anh ta b cái nóp l i ó, tay ch ng cây cóc mà i v . Anh ta i c m t khúc
ng thì trong b ng b t au, ch ng v g n t i nhà thì không còn au chút nào n a h t. Anh ta
mu n tr ra ru ng ng l i, mà r i anh ta ngh mình v ã g n t i nhà r i, thôi thì mình i luôn vô
nhà bi u v n u n c nóng cho mình u ng m t chén r i s tr ra gi lúa c ng không h i gì.

8
(Pompe), ti ng Pháp, y vào
11


Anh ta b c vô sân thì nghe trong nhà v ng teo. Anh ta thò tay d c a, thì c a gài ch t
ng. Anh ta bèn c t ti ng kêu r ng: y a, m y, d y m c a cho tao vô m t chút nghe hôn .
Anh ta không nghe v tr l i, mà r i l i nghe có ti ng nói lào xào trong bu ng, r i nghe
có ti ng i ng t phía sau nhà b p. Anh ta v c a kêu v n a. Th L u lên ti ng h i: Ai kêu
ó? . Tr n V n S u li n áp r ng:
- Tao ch ai.
- Ng gi lúa sao mà v ? B lúa trong ru ng ai coi cho?
- au b ng quá, nên v ki m n c nóng u ng.
- , t èn r i m c a cho.
Th L u lò mò trong bu ng, k l n i âu xu ng nhà b p m t h i n a, r i m i
ch u ra phía tr c qu t h p qu t lên mà t èn. Tr n V n S u tay c m cây cóc ng
ngoài c a mà ch . Ch ng Th L u m c a r i, ch ta nói l n lên r ng: a m r i ó,
mà vô .
Tr n V n S u d c a chung vô phía bên n y, thì Th L u c ng d c a chung ra
phía bên kia. Anh ta v a m i chung vô n a cái mình, nghe d a bên hè có ti ng ng i ta
ch y ng t thình th ch. Anh ta t ng là n tr m rình nhà, nó nghe anh ta v nó s nó
ch y, nên anh ta l t t ch y th i lui ra sân.
Tr ng sáng nh ban ngày, Tr n V n S u th y rõ ràng H ng hào H i b n áo v i tr ng
qu n lãnh en phía cây chùm ru t ch y ra sân ng có thót ra l . Anh ta xách cây cóc ch y
theo, trong b ng gi n l m, quy t p ch t H ng hào H i cho r i i quân gian dâm. Ch ng dè
Th L u ch y l i níu áo ch ng mà trì l n nh n, làm cho Tr n V n S u r t không c, cho
ng hào H i thót ra l ch y m t.
Tr n V n S u và t c và gi n, day l i xô v té l n cù d i t và nói r ng: y i theo
nó i, ng có trong nhà tao n . Anh ta nói r i li n qu ng cây cóc gi a sân mà i vô nhà.
Th L u có l i, nên b ch ng xô té mà không dám nói chi h t. Ch ta l m c m ng d y
i u cho ch t r i c ng tr vô nhà.
Tr n V n S u gi n quá, m t mày tái xanh, tay run bây b y, v a th y v vô nhà thì b c
i x trong m t v mà nói r ng: chó! B a nay tao b t c rõ ràng r i ó, m y còn ch i
a thôi, h ? i i, i ra kh i nhà tao cho mau .
Th L u tr n m t ngó ch ng và h i r ng: yb t c cái gì? Tiên nh n t ng
th ng cha m y, n a êm m y v ây ki m chuy n mà ánh tao ph i hôn? M y gi i m y làm
gi ng gì tao âu, m y làm th , coi h còng u m y hay không mà .
Tr n V n S u t c vì v l y trai mình b t c, mà nó còn ch i mình n a, anh ta
n lòng không c, nên nh y l i ánh v m t b p tay chúi lúi, Th L u ch p con dao
u trên gh nghi r i nh m ngay m t ch ng mà chém. Tr n V n S u tr kh i, r i vói
tay gi t con dao và co c ng p v m t cái m nh quá, làm cho Th L u té p u vô
nh ván nghe m t cái b p.
Th L u n m dài d i t, không c c c a, mà c ng không nói chi h t.
Th ng Tý v i con Quyên ã th c d y t h i cha chúng nó m i v kêu c a, song
chúng nó th y m t èn m c a nên n m nín khe. Ch ng chúng nó th y cha m m ng
ch i, x x nhau, r i ánh nhau n a, thì chúng nó kinh hãi nên l m c m ng i d y r i d t
nhau ch y l i ng núp phía sau cái c i xay lúa.

12


Tr n V n S u th y v n m im lìm d i t, bèn b ng èn mà r i. Th L u n m ng a,
t cánh tay thì x p d i l ng, m t cánh tay thì gác lên ch n ván, m t m trao tráo mà không có
th n, trong mi ng nh u ra ít gi t máu lòm. Tr n V n S u th t kinh, l t t cái èn lên trên
gh nghi, r i thò hai tay b ng x c v mà lên trên ván. Anh ta ng nh m phía sau ót t t,
bèn cái u lên mà coi, thì th y cái s phái sau ã b , nên óc ra r i pha v i máu mà ch y
m d . Anh ta r l m i thì không còn h i th n a. Anh ta kinh tâm lo n trí, m t mày xanh nh
chàm, tay ch n run l y b y, li n ôm ngang mình v mà kêu r ng: y a, m y! . Th L u n m
tr tr nh khúc cây, Tr n V n S u ngóc u d y than r ng: Tr i t i! V tôi ch t r i còn gì
âu .
Lúc y, trong lòng anh ta ã au n, mà trong trí anh ta l i lo s , anh ta lính quýnh, ch y
vô bu ng r i ch y ra ng ngó v , mu n khóc mà không có n c m t, mu n nói mà nói không
ra l i. B t ch anh ta nh ng i m t trí. Anh ta ngó v m t h i r i dùn mình. Anh ta v t d c a
c ra sân, b c a r t m t cái m r i co giò mà ch y tu t.
a kinh hãi v n i gi t v , v a lo s v n i chúng b t, Tr n V n S u ch y ây, m t là
không mu n th y cái thây c a v n a, hai là không mu n cho làng b t trói mình. Tuy anh ta
ch a tính coi ph i ch y ng nào, ph i n âu mà tr n, song anh ta ra kh i sân r i, không dám
ch y theo ng l , d ng nh s ng i ta r t theo. Anh ta b ng xu ng ru ng, mà l i tránh xa
y chòm nhà, d ng nh s ng i ta ón b t.
Trên tr i tr ng soi v ng v c, tr c m t ng ru ng minh mông. Tr n V n S u v t lúa mà
i, lúa v ng ch n mu n té nh i, b c x t bùn v ng t i u. Anh ta th y hai con m t c a v m
trao tráo mà ngó anh ta hoài, anh ta s quá, nên nh m khít c p m t l i ng ng th y n a, mà
nh m c ng nh m , c ngó th y luôn luôn. Anh ta i m t h i, l i nghe nh có ti ng ng i ào
phía sau, anh ta t ng xóm làng theo b t, nên day m t l i mà ngó, té ra không có ai h t. Ng c
nh y th ch th ch, m t hào quang, m hôi tuôn d m d , anh ta cúi u khum l ng, l m l i i
ri t.
Tr i r ng sáng, Tr n V n S u i t i mé sông l n, bèn ng l i mà ngó. Vì trong lúc h t
ho ng v t ch y, không bi t ch y h ng nào, nên n ây g p sông, không bi t sông n y là sông
gì. Ph n thì cùng ng, ph n thì m i ch n, nên anh ta ng i b p d a l ng vào g c cây b n mà
ngh .
Gió th i lao rao, a sóng ánh vào mé t l ch x ch, nhánh b n lúc l c, lá xuôi m t phía
khua ti ng lào xào. Tr n V n S u ng i khoanh tay, t i nghe sóng d p gió d n thì bu n ng , nên
nh m m t lim dim. Vì m t m i nên mu n ng i êm mà ngh , té ra v a nh m m t thì th y v n m
tr c m t, c p m t m trao tráo mi ng trào máu lòm. S s , s bu n, s lo, s n n n ùn ùn
xông t i làm r i r m trí khôn, nên anh ta r n óc, r n tay, l c u, m ng c mà nói r ng: Tr i
i! Tôi ánh v tôi ch t r i, bây gi làm sao? B ày, ch c không kh i b ày chung thân... M y
a con tôi, ai nuôi nó? ...
Tr n V n S u nh t i s p con, thì anh ta khóc m i c. Mà ch ng khóc c, thì n c
t tuôn ra d m d không d t. Anh ta ch ng hai cánh ch trên u g i, sè hai bàn tay b m m t
mà khóc, k r ng: Mình ôi! Mình làm chi mà t i t nh v y? V ch ng v i nhau m y n m
nay, mình c ng bi t tôi th ng mình, tôi c ng mình l m ch . Vi c n ng, vi c nh tôi giành tôi
làm ráo, tôi không ch u cho mình làm. Tôi xin mình nhà coi nhà v i s p nh mà thôi. Mình
sung s ng nh v y, còn gì n a. Sao mình không ngh b ng tôi, mình lén trai lén gái v i H ng
hào H i làm gì. Mình th y nó giàu có, qu n lãnh áo l a mình mê hay sao? Giàu có làm gì mà
ham? Tôi nghèo ch tôi có mình ch u ói b a nào hay sao? Hay là mình mu n có ti n ng n
c sung s ng nh h ? Tôi th ng nói v i mình tôi rán s c làm cho có ti n nhi u ng v
13


con sung s ng. Tôi nói nh v y là ý tôi mu n có ti n ng cho mình qu n hàng áo nhi u, i
giày i dép, eo vòng eo vàng. Tôi nói ó là nói thi t, ch không ph i nói g t mình. Mình c ng
th y tôi làm lung l m, ch ph i bi ng nhác âu. Th ng th ng ch ít n m r i s khá, ch mình
mu n g p quá sao c. Sao mình không th ng tôi, mình l y H ng hào H i chi v y? Mà nh
mình có l d i, thì hôm tôi h i ó mình nói thi t v i tôi. Tôi th ng mình l m, n u mình ch u
thi t, thì ch c tôi r y b y b r i thôi, ch tôi không n ánh p gì mình. Sao tôi h i mình l i
ch i, r i mình còn m ng ch i tôi? n ch ng tôi b t qu tang chánh án r i, mà mình l i còn leo
o, mình ch i tôi, mình thách tôi, mình vác dao chém tôi, làm cho tôi gi n m t trí khôn, nên
tôi xô mình té mà ch t. Tr i i! V tôi ch t r i, bây gi tôi s ng sao c! Tôi s ng thì tôi b h
t, h chém. H ày tôi ra Côn Nôn i H i, còn ai nhà mà nuôi con tôi. Con tôi còn nh quá,
i nghi p l m tr i ôi! Bên n i không có ai h t, còn bên ngo i, thì có m t mình ông ngo i, mà
ông ngo i nó nghèo quá, l i già y u r i, làm sao có c m mà nuôi ba a cháu cho n i. Ý h !...
Kh l m!... Còn m t n i không bi t s p con tôi nó có hi u b ng tôi hay không. S e ch ng nó
khôn l n, chúng nó không hi u chi h t, t ng tôi hung d , làm u không ph i r i còn p ch t
n a, chúng nó th ng m tr l i oán tôi, thì còn kh cho tôi bi t ch ng nào! .
t tr i m c lên, gi t n ng trên m t n c sáng lòa. Có m t chi c ghe chèo d c theo mé
sông. Tr n V n S u nghe ti ng chèo s t s t, t ng làng t ng ng i ghe i ki m b t mình, nên l t
t âm u l i vô b i ô rô g n ó mà tr n. Anh ta ng i xo ro trong b i, không dám th , mà c ng
không dám c a qu y. Ghe i kh i xa r i, mà anh ta c ng không chun ra, s ng i ta còn rình âu
ngoài, chun ra h th y h n m c b t t .
Tr n V n S u c ng i trong b i tr n m t ngày ó và g n n a êm n a, vì bu n r u lo s
quá nên không bi t ói. n khuya tr ng m c, anh ta lóng nghe t b v ng v , gió l ng sóng êm,
i lén b c ra. Anh ta ng d a g c cây b n mà ngó mông ra sông cái. Tr ng chói n c lòa
lòa, n c in tr ng d n d n. Tr n V n S u ngó tr ng ngó n c r i bát ngát trong lòng. Anh ta
mu n n m t i ch n n y nh n ói mà ch t ph t cho r i, cho h t bu n r u, cho kh i b b t. Mà h
mu n t v n thì anh ta l i nh t i s p con, s ng thì còn mong có ngày cha con g p nhau, ch
ch t thì còn gì mà th y nhau n a. Anh ta suy t i tính lui trót m t canh, r i m i nh t nh ph i
ki m ch mà tr n, tr n n m m i n m cho thiên h quên h t chuy n c a mình, r i l n l n l p th
th m con, ng c t ngh a vi c mình làm cho con hi u, k o chúng nó t ng mình hung d ,
không có chuy n gì mà gi t ch t m chúng nó. Mà tr n i âu bây gi ? i l n qu n l i n y ch c
không kh i ng i ta b t, có l ph i l i qua sông mà i cho xa, cãi tên cãi h , ki m ch làm n thì
ho c may m i c yên thân ch ng.
Tr n V n S u g c Trung Tr ch, nhà d a mé sông Mê T c, h i nh th ng l i qua l i
i sông y hoài nên bi t l i gi i l m. Anh ta ng nh m sông n y, th y mé sông bên kia mù mù,
bi t là sông l n ch không ph i nh sông Mê T c, song anh ta không s , l n l n m nút c i áo
mà máng trên nhánh b n. Anh ta tính c t qu n cho ch t; l n dây l ng g p cái h p ng gi y thu
thân, anh ta m i l y cái h p bu c vào v t áo mà luôn t i ó.
Sông anh ta tính l i qua ây là sông C Chiên l n l m, mà ch anh ta mu n l i ây là l i
vào r ch Nàng Âm, hi m l m. Tr n V n S u, m t là s c l i gi i, hai là li u m ng thoát thân,
nên anh ta không nhút nhát, s a so n vo qu n áo cho g n gàng r i li n b c xu ng sông mà l i.
Ph n thì sông l n, ph n thì b ng ói, b i v y anh ta tuy l i gi i, mà l i v a m i m t ph n sông
thì tay chân b i ho i, m t hào quang, h i th hào h n. Anh ta rán l i m t h i n a, thì m t i
i h t n i, t i không c lui không kham, c tr i lên h p xu ng m t ch ó hoài. Anh ta dòm
vô mé sông thì hai bên mù mù, bên nào c ng xa h t th y. Anh ta ch c ph i ch t i, nh ng mà
nh cái lòng mu n s ng c a con ng i nó làm cho anh ta thêm s c c chút ít, nên anh ta vùng
14


y b i chòi cho n cùng. Anh ta làm ã h t s c, v a mu n xuôi tay ngay ch n ng chìm ph c
cho r i, thình lình anh ta th y m t chi c ghe ch y b m g n t i. Anh ta la lên m t ti ng r i p
ch n xu ng n c ùng ùng. Nh tr ng ã ló lên, ng i à công ngó th y t ng ai b chìm ghe
trôi ó, nên bánh nh m ngay ch Tr n V n S u mà ch y l i.
Khi ghe t i r i, ng i à công x b m và qu ng dây cho Tr n V n S u n m r i kéo lên
ghe. Tr n V n S u m t i, nên leo lên ghe r i anh ta n m dài, nói không ra ti ng. B n lái trong
ghe u th c d y, ng i lo t l a mà h , k rót n c trà cho u ng, làm m t h i lâu Tr n V n
u m i t nh l i. B n lái áp h i anh t i sao ban êm l i trôi gi a sông nh v y? Tr n V n S u
nói d i r ng không nhà không c a, không v con chi h t, m n xu ng c a ng i ta i ki m ch
g t lúa m n, xu ng qua n a sông b chìm, nên anh ta m i th trôi.
Nh ng ng i d i ghe ai c ng t ng thi t nên không tra h i chi n a h t.
Tr n V n S u h i th m m i hay ghe n y Ba ng ch c i lên bán t i ch V ng Liêm,
bán h t c i r i nên i v ch n a. Anh ta th m ngh , y là m t d p may cho mình thoát thân, bèn
xin v i chú lái cho theo xu ng d i Ba ng làm c i. Chú lái ng c n dùng b n n c i,
nên chú nghe Tr n V n S u xin theo thì chú cho li n. y là m t d p may cho hai àng, ch
không ph i may cho m t mình Tr n V n S u.

15


IV

QUAN LÀNG TRA XÉT

Con nít nhà nào c ng v y, h th y cha m ánh l n thì th ng hay binh m la khóc om
sòm. Ch ng ph i chúng nó làm nh v y là vì th ng m nhi u h n th ng cha. Không, cha v i
chúng nó ng th ng; n u chúng nó binh m có l t i chúng nó g n g i m nhi u h n, ho c
chúng nó th y m y u i, nên s m chúng nó b h i.
Th ng Tý v i con Quyên l i không gi ng con nít khác. Chúng nó th y cha m r y l n l i
ch y ra sau c i xay mà núp. Ch ng cha m ánh l n, chúng nó không la không khóc, l i ló
u mà dòm. C ch nh v y, ch c là t i bình nh t Tr n V n S u th ng hay s n sóc chúng nó,
và th ng hay nh n thua Th L u, b i v y th y ánh l n, chúng nó ã không binh m , mà l i
ng cha s thua n a.
Khi Tr n V n S u d c a ch y m t r i, th ng Tý s lén b c ra và l i ng g n m nó
mà coi. Con Quyên c ng i theo ng m t bên ó. Ch ng nó th y Th L u m c p m t trao tráo
mà n m im lìm thì th y làm l , không dè ã ch t r i. Con Quyên n m tay m nó và lúc l c kêu
ng: Má i! Má. Sao má n m hoài ó má? D y vô bu ng mà ng v i em ch . Cha i n a r .
Th L u n m tr tr . Th ng Tý b ng èn l i coi, th y máu ch y d i c d m d , nó r m t m
nó thì l nh ng t, nó nh l i h i nãy cha nó có nói m nó ch t r i, nên nó s , l t t èn trên
gh , kéo tay em nó mà d t ra c a và nói r ng: Má ch t r i, i kêu ông ngo i i em .
Hai a nh ra sân. Tr i sáng tr ng nh ban ngày. Th ng Tý mu n ch y cho mau, ng t vì
con Quyên ch y không mau c, nên nó ph i ch m ch m l i mà d t. Ch ng qua t i nhà H ng
th Tào, th ng Tý v c a kêu ông ngo i om sòm.
ng th Tào th c d y i th m ra m c a và h i r ng: Th ng Tý ph i hôn cháu? Kêu
gi ng gì mà khuya d v y? . Th ng Tý áp r ng: Ông ngo i l i ng nhà tôi ông ngo i coi .
ng th Tào h i:
- Coi gi ng gì mà ch ng n y nè? V y ch sáng không c hay sao?
- Không c. Ông ngo i ph i i li n bây gi .
- i làm gì ch ?
Th ng Tý nín thinh, không ch u nói n a. Con Quyên vùng nói r ng: Má ch t r i, ông
ngo i à .
ng th Tào nghe nói th t kinh, l t t d c a chun ra sân và h i r ng: Má bây ch t
sao? Ch t h i nào? Sao mà ch t? Cha bây âu? . Th ng Tý không ch u tr l i, mà nó gi t tay em
nó và nói r ng: Nói b y hoài! Gi ng gì mà ch t, ông ngo i l i coi mà .
ng th Tào h i n a r ng:
- Sao ó Tý?
- Không bi t. Ông ngo i l i ó mà coi.
- Chuy n gì mà tao h i m y không ch u nói v y h ? Sao ó Quyên?
Th ng Tý nín khe, con Quyên m i b anh nó r y nên nó c ng không dám nói. H ng th
Tào không thèm h i n a, b i ri t qua nhà con r . Con Quyên v i th ng Tý lóc thóc ch y theo
sau. H ng th Tào b c vô sân thì nghe ti ng th ng Sung khóc vang r n trong bu ng. Ông ta
c a chun vô nhà, th y Th L u n m ngay trên ván, xét coi ã ch t ng t r i, mà trên u l i
có th ng tích, thì kinh hãi, nên l t t h i th ng Tý r ng:
- Sao v y Tý? Ai dám ánh má m y ch t nh v y h ?

16


- Má té.
- Té âu?
- Té ng vô b ván ó.
- i sao mà té?
- Ai bi t âu nà.
- Sao l i không bi t? M y ph i nói cho mau. Cha ch ! Ph i i báo v i làng m i c.
Quân nào nó gi t con tôi nh v y, tr i t ôi! Cha m y âu, Tý?
- Cha ng gi lúa ngoài ru ng.
- Hèn chi.
Th ng Sung n m trong bu ng, càng khóc l n h n n a.
ng th Tào ch y vô bu ng b ng nó, r i tr ra h i con Quyên r ng:
- Ai ánh má m y nh v y, Quyên?
- Cha v i má ánh l n mà.
- ánh h i nào? Sao nói cha m y i ng gi lúa?
- Cha v , má r y cha, nên cha gi n cha ánh ch .
- Tr i i! Té ra th ng S u nó gi t v nó ch ! nhà ó, tao i báo v i H ng qu n
ng còng u nó.
ng th Tào b ng th ng Sung, d m b c ra c a. Th ng Tý níu l i và nói r ng: ng
i báo v i H ng qu n, ông ngo i. Không ph i cha tôi ánh má tôi âu .
ng th Tào tr n m t h i r ng:
- Không ánh ch sao mà b u n m ch t ó? M y ki m chuy n mà bào ch a cho cha
y, ph i hôn? Nó gi t má m y, tao th a v i làng b t gi i cho Tòa chém nó, m y
còn c n n i gì?
- Không ph i cha tôi ánh mà b t cha tôi gi ng gì?
- Sao con Quyên nó m i nói ó?
- Nó nói b y. tôi nói cho ông ngo i nghe. Má tôi trai gái v i H ng hào H i. Cha
tôi v b t c. H ng hào s ch y, nên xô má tôi té nh m b ván ch t ó. Ph i b t
ng hào, ch sao l i b t cha tôi. T i H ng hào mà.
ng th Tào nghe nói ch ng h ng, ng ngó th ng Tý trân trân. Ông ta r ng r ng
c m t mà h i th ng Tý r ng: Thi t nh v y hay sao cháu? . Th ng Tý g c g c u. H ng
th Tào th dài và nói r ng: u thi t v y thì kh n n n l m. Tôi vô ph c quá, tr i t ôi! .
ng th Tào châu mày nh n m t, ng suy ngh m t h i lâu, ch ng hi u ông ta tính l nào mà
ng th ng Sung b c ra sân và nói r ng: nào c ng ph i i báo v i làng, ng ng i ta tra
xét cho ra l , ch nín thinh sao .
ng th Tào i r i, con Quyên ng ngó thây m nó và khóc thút thít. Th ng Tý không
khóc mà m t nó bu n l m.
Gió t t ng n èn leo lét, canh khuya t b v ng teo, thây c a Th L u n m tr tr , mà
t m trao tráo. Có l hai a nh th y c nh nh v y chúng nó s hay sao nên không dám
trong nhà, d t nhau ra l ng mà ch ông ngo i. Cách m t h i lâu, H ng th Tào b ng th ng
Sung l n t n i v , l i có chánh H ng qu n Sum v i Phó lý H i theo.
Chánh H ng qu n Sum b n qu n lãnh en, áo bành tô tr ng, ch n mang giày hàm ch,
u i t có r n, tay c m ba ton, mi ng ng m u thu c, v a b c vô sân thì nói l n lên r ng:
Ch ng c a lên coi nào . Phó lý H l t t vô ch ng c a. Chánh H ng qu n b c vô tr c, ngó
th y thây Th L u n m tr tr trên ván thì ng kh ng l i và bi u r ng: Phó lý H , m y c m
èn r i coi m .
Phó lý H c m èn l i r i Th L u. Chánh H ng qu n vói l y cái èn bi u Phó lý H l n
Th L u ng cho anh ta khám v t tích. Anh ta coi cùng mình thì không có b m, ho c s ng, ho c
17


tr y ch nào h t, duy có b óc phía sau mà thôi. Anh ta r i trong nhà thì không có máu ch nào
t, duy d i t g n ch Th L u n m có máu chút nh mà thôi.
Chánh H ng qu n khám th ng tích xong r i, bèn day l i h i H ng th Tào r ng:
Chú nói th ng r ng gi lúa ngoài ru ng, v y ch êm nay có ai nhà ây v i Th L u? âu
chú kêu h t ra tôi tra coi .
ng th Tào ch th ng Tý v i con Quyên mà nói r ng: Th a th y H ng qu n, ch ng
nó m c i ng gi lúa, nó nhà v i ba a con nó, ch có ai n a âu .
Chánh H ng qu n tr n m t ngó th ng Tý và h i r ng:
- Th ng nh n y, ai ánh má m y ch t ó? M y ph i khai thi t, b ng khai gian thì tù
ch t bây gi .
- ng hào xô má tôi té, nên p u vô ván ch t ó a.
- ng hào nào?
- ng hào H i.
- Húy! Cha ch ! Thi t hôn?
- Thi t.
- Sao mà H ng hào H i xô má m y?
- ng bi t n a.
- Có lý nào mà không bi t.
Chánh H ng qu n li n sai Phó lý H ch y i òi H ng hào H i l p t c. Anh ta day qua
th y con Quyên ng d a bên ó bèn h i nó r ng: Còn con nh n y, sao má m y ch t ó v y
. Con Quyên ngó H ng qu n r i ngó anh nó, mà nó không ch u tr l i. Chánh H ng qu n
th y v y bèn n m tay bom ng t, d nó mà h i n a. Nó gi t tay ch y l i ng d a bên th ng Tý,
mà nó c ng không ch u nói.
Trùm S c, Phó thôn Keo và àn bà l i xóm nghe l n x n nên t u n mà coi. Chánh
ng qu n h i con Quyên không c bèn b nó mà h i H ng th Tào r ng:
- Chú có i kêu th ng r chú hay ch a?
- Th a, ch a.
- Sao không m n ng i ta i kêu nó i.
ng th Tào bèn c y Trùm S c ra ru ng mà kêu Tr n V n S u.
Chánh H ng qu n bi u Phó thôn Keo c m èn cho anh ta i coi trong nhà. Vô trong
bu ng, anh ta d mùng lên, th y có s i dây n t da trên u n m. Anh ta m túi dây n t thì th y
có b y ng b c gi y v i m t cái gi y thu thân tên Nguy n V n H i. Anh ta cu n s i dây n t
m trong tay mà mi ng chúm chím c i. i r i t i nhà b p thì th y c a sau m bét. R i ra
tr c sân, thì th y có m t cây cóc b n m ó, anh ta m i l m cây cóc em vô nhà.
Phó lý H v t i, có H ng hào H i i theo. H ng hào H i b c vô, m t mày xanh d n,
i lóm khóm, v a th y chánh H ng qu n thì h i r ng: u cho òi tôi chi v y, c u Sáu? .
Chánh H ng qu n ch thây Th L u và áp r ng: Ban êm, m y n hãm ng i ta
không c, r i m y gi t ng i ta ây, tao b t còng m y, ch òi làm chi .
ng hào H i run bây b y, m t ngó thây Th L u mà mi ng tr l i r ng:
- m c u, tôi ng nhà t h i hôm cho n bây gi , tôi có bi t chuy n gì âu. Th ng
Phó lý l i kêu thì tôi ng ng , c u h i nó th coi.
- É, ng có ch i. Th ng nh ã khai rõ ràng, h t th y m y ng i ây u nghe. L i
tao có b ng c khác n a, m y ch i sao c.
- m c u, thi t là oan cho tôi quá.
- , oan. Phó lý H , m y còng H ng hào l i, r i d t tr c v bên nhà vi c mà ch
tao. Coi ch ng a m y, m y nó tr n ây, m y ch t a.
18


Phó lý H còng H ng hào H i mà d t i, th ng Tý ngó theo coi b ghét l m. H ng hào
i v a b c ra kh i nhà, thì Trùm S c v t i, tay có ôm cái nóp. Nó b c vô nói r ng: Th ng
Hai S u i âu không bi t, không có ng ngoài ru ng, nó b cái nóp trên b , nên tôi ôm v ây .
Chánh H ng qu n li n bi u Phó thôn Keo v i Trùm S c ây coi ch ng thây Th L u,
ng cho ai ng t i. Anh ta c m s i dây n t v i cây cóc mà i qua nhà vi c bi u th ng Tý v i
con Quyên i theo.
chánh H ng qu n coi h m h l m, b c vô nhà vi c không thèm ngó t i H ng hào
i, kêu rân s p dân canh mà bi u t èn m n-sông, r i mang ki ng l i ng i bu-rô mà làm p-
bo. Th ng Tý v i con Quyên ng i b ván phía sau mà ch , chúng nó ch lâu quá nên con Quyên
bu n ng , n m ngo o xu ng ó mà ng .
ng hào H i b còng, ng i xo r t i b ván kia, m t mày bu n hiu. Ch ng hi u
ng qu n t r p-bo th nào, mà ch ng làm xong r i bèn kêu Phó lý H bi u d n
ng hào H i lên l y n k t. H ng hào H i vào l y H ng qu n và khóc mà nói
ng: m c u xin th ng giùm tôi. C u làm g t ch c tôi ph i ch .
Chánh H ng qu n l y ki ng xu ng, nhíu m t châu mày ngó H ng hào H i,
song không nói chi h t. H ng hào H i c khóc và l y hoài. Chánh H ng qu n th y
Phó lý H ng x r g n ó, bèn d y ra sau coi ch ng hai a nh , ng cho chúng nó
i âu.
Phó lý H i r i, chánh H ng qu n m i bi u H ng hào H i l i ng g n m t bên, l i
ch s i dây n t. Cách m t h i lâu, r i chánh H ng qu n ng d y m còng cho H ng hào H i
và cho nó i v .
Chánh H ng qu n b c vô cái phòng m t bên ó mà n m. Ch ng tr i h ng sáng,
ng hào H i tr lên nhà vi c, vô phòng nói nho nh r i a cho chánh H ng qu n m t x p
gi y b c. Chánh H ng qu n m s s a, r i b vô túi và nói v i H ng hào H i r ng: Tuy v y
mà m y ph i ây, ch ng có i âu a. sáng r i tao l y l i khai. Nh Ông Qu n hay là
quan Bi n lý có xu ng tra xét, thì tao l p th tao cho .
a m i sáng thi t m t, thì Chánh H ng qu n cho òi phó H ng qu n Thâu n mà
bi u em r p-bo lên báo vi c nh n m ng cho Ch qu n l p t c. Anh ta d n r ng: Nh quan Ch
qu n có h i sao tao không i l i sai m y, thì m y b m tao m c n k t, nghe hôn .
Chánh H ng qu n l y khai th ng Tý thì nó c ng c nói H ng hào H i vô nhà, làm
gi ng gì không bi t mà xô má nó té b u. H i cha nó có v hay không, thì nó nói nó không
th y. Chánh H ng qu n la r y, tr tr o, hâm d a nó cách, mà nó c ng khai nh v y hoài.
Anh ta gi n, m i bi u Phó lý H em óng tr ng nó l i và bi u d n con Quyên lên. Anh ta o b
bom ng t con nh m t h i, con nh m i ch u khai r ng: Cha v i má tôi ánh l n, cha tôi xô má
tôi té .
Chánh H ng qu n m ng quá, l t t l y l i sao kh u con Quyên, r i bi u d n th ng Tý
lên. Anh ta c l i khai c a con Quyên l i cho nó nghe. Th ng Tý cãi c nói em nó nói b y.
Chánh H ng qu n ánh nó hai ba b t tai, mà nó c ng c khai H ng hào H i xô má nó té.
Chánh H ng qu n i hai a nh v , r i d y H ng hào H i làm khai nói êm h i hôm ng
i nhà, có ch ng v con v i hai tên b n là th ng Di v i th ng L ng. òi hai tên b n t i c ng d y
chúng nó làm khai, nói th y H ng hào ng nhà t u hôm cho n ch ng Phó lý H t i òi,
ch không có i âu h t.
i m i gi sáng mai, khai báo v a xong, thì quan Ch qu n t i nhà vi c. Chánh
ng qu n ti p r c quan Ch qu n, trình các l i khai cho ngài xem và b m r ng: m quan

19


n, tên S u v i Th L u chung m t nhà v i m y a con, ch không ai khác.Theo l i khai
a con Quyên thì cha m nó ánh l n, cha nó xô má nó té b u mà ch t. Còn th ng Tý thì nó
khai cha nó m c i ng gi lúa ngoài ru ng, H ng hào H i vô nhà làm gi ng gì không bi t mà
xô má nó té ng u vô c nh ván nên b u. L i khai c a th ng Tý nghe phi lý l m, b i vì có
ch ng c rõ ràng, tr n êm h i hôm H ng hào H i nhà ch không có i âu h t. ã v y mà
tên S u tr n i âu m t, h i khuya ra ru ng ki m nó không có, mà t h i s m m i cho t i bây
gi c ng không th y nó v . Theo ý tôi, thì ch c tên S u gi t v nó, ch H ng hào H i không có
can ph m gì n v nh n m ng n . Chánh H ng qu n bào ch a cho H ng hào H i bo bo,
mà c ng gi u bi t, không nói n s mình l y c s i dây n t c a H ng hào H i t i trong
bu ng ng c a Th L u.
Quan Ch qu n nghe r i, ngài l ng thinh, l y m y lá khai b vào c p da và bi u H ng
qu n d t n nhà Th L u. Ngài khám th ng tích, xem xét t trong nhà ra ngoài sân r i tr qua
nhà vi c òi H ng th Tào, th ng Tý, con Quyên, H ng hào H i mà tra h i l i. M i ng i u
khai y nh ã khai v i H ng qu n. Quan Ch qu n n nhà H ng hào H i mà l y khai v con
n bè trong nhà. Hai tên b n thì khai H ng hào H i ng nhà ch không có i âu h t. Còn v
ng hào H i khai r ng ch ta ng s m, nên không bi t ch ng có i âu hay không.
i ba gi chi u, quan Bi n lý v i quan th y thu c V nh Long xu ng t i. Quan Ch
qu n d t i m t thi mà khám nghi m, c t ngh a s qua cho quan Bi n lý hi u m y l i khai, r i
quan Bi n lý cho phép chôn Th L u và d y quan Ch qu n tra xét cho ra l , r i s gi i n i v
n Tòa.
Quan Bi n lý v i quan th y thu c lên xe v r i, thì quan Ch qu n truy n cho H ng
qu n ph i ki m b t cho c Tr n V n S u mà gi i n p. Tuy v y mà ngài i v , ngài c ng còng
ng hào H i mà d t v V ng Liêm.
Quan Ch qu n còn ang tra xét vi c n y thì H ng ch c làng Trung H u ch y t b m
ng có xí c m t cái áo treo trên nhánh b n g n vàm r ch Nàng Âm, trong v t áo l i có bu c
t cái h p ng gi y thu thân tên Tr n V n S u, ba m i l m tu i ng b làng Trung Ngh a.
n chi u l i báo có m t th ng ch ng không có áo, m t b cá n h t, trôi t p vào vàm r ch V ng
Liêm. Quan Ch qu n oán ch c là H ng hào H i th a d p tên S u m c i ng gi lúa, lén n
trai gái v i Th L u, tên S u v b t c, ánh v ch t r i s t i nên nhào xu ng sông l n mà t
n. Ngài làm r p-bo gi i n i v n Tòa, Quan Bi n lý th y l i khai c a th ng Tý thì h nghi,
nên làm gi y giam H ng hào H i.
ng hào H i lo s h t s c, nh n v con m n tr ng s , mua ch ng c , làm cách,
mà ph i b giam g n hai tháng r i Tòa m i th v . Anh ta v nhà, hình d ng m nhách, n n n
lút u, có m i b n m u ru ng ph i bán cho bà H ng qu n T n ng l y b c tr n . S s n ã
tiêu h t, mà v c theo gây g hoài, anh ta bu n r u b nhà c a v con mà i m t, trong làng
không ai bi t i âu.

20


V

ANH EM TH NG NHAU

ng th Tào t n li m chôn c t Th L u r i, bèn óng c a tr c c a sau nhà con r l i
ch c ch a và em s p cháu v bên nhà. Ông ta còn ph i lo m n xe trâu ch lúa c a Tr n V n
u v sân mà p. Vì m y b a l n x n, không ai gìn gi , n tr m gánh lúa bó h t m t m , nên
ru ng c a Tr n V n S u tuy làm trúng, song p r i l ng th thì lúa h t có m t tr m n m ch c
gi mà thôi. Tr lúa m n xe, m n p r i thì còn có m t tr m m i gi , mà trong s y ph i
ong cho ch n chín ch c gi còn d c hai ch c gi .
ng th Tào xu ng nhà bà H ng qu n T n, là ch ru ng, mà xin bà cho ng i lên l y
lúa ru ng. Bà H ng qu n T n v a nhó th y H ng th Tào b c vô c a thì h i r ng:
- Nghe nói th ng r chú nó ánh con gái chú ch t, sao ó v y chú H ng?
- Th a, con gái tôi nó b ánh ch t, mà s p nh nói m nên không dám ch c ai ánh.
- Ng i ta nói th ng r chú nó gây l n v i v nó r i nó ánh con n ch t. Sao mà chú
nói không ch c.
- Th a bà, h nói nh v y ó mà tôi không th y nên tôi không dám nói ch c.
- Nó ch ai. Th ng coi b núc ních mà nó hung d há? Chú ng có nghe l i ng i ta
mà nghi cho H ng hào H i nh v y t i nghi p nó. H ng hào H i nó thù oán gì v i
con gái chú mà nó gi t con n .
- Th a bà, th ng cháu tôi nó khai sao v i quan v i làng mà h b t H ng hào H i ó,
tôi có bi t âu.
- Nghe nói th ng r chú nó nhào xu ng sông cái t v n r i ph i hôn?
- th a ph i. H v t thây nó trên vàm V ng Liêm, quan có òi tôi lên mà nhìn, mà
cái m t nó cá n s t h t, tôi có bi t sao mà nhìn, tôi nói b ng ng cho làng cho
chôn nó cho r i.
- áng ki p l m! Hung d thì ph i ch t ch s ng làm sao c. Còn nó làm m y ch c
công ru ng c a tôi, bây gi tính sao ây?
- Th a bà, tôi xe lúa v p xong r i h t, xin bà cho ng i lên l y.
- Chú ong lúa ru ng r i còn d c chút nh gì hôn?
- Th a, d c vài ch c gi .
- a! Nghe nói ru ng nó làm ó n m nay trúng l m mà.
- trúng. Mà u m y b a l n x n h gánh lúa bó h t b n.
- , th ng r chú nó có con hay không?
- Th a có, v ch ng nó l i ba a, h m nay tôi em v nuôi.
- Có a nào l n hôn?
- Th a, th ng l n c m i hai tu i.
- Chú nghèo mà chú nuôi t i ba a cháu ngo i sao cho n i.
- Th a, tôi ph i ráng, ch b cho ai bây gi .
- Thôi, ta th ng l n ng nuôi hai a nh .
- ch ng nó m i ch t, mà con nó nh v y, ngh c ng t i nghi p.
- Nghèo thì ph i v y, ch t i nghi p gi ng gì?
- Th a, th ng th ng coi.
- Nh chú tính cho , thì tôi m n giùm cho. Tôi c ng c n dùng m n thêm m t a
nh coi trâu.
21


ng th Tào nín thinh không tr l i. U ng n c n tr u r i, ông ta t mà v . Bà H ng
qu n nói sáng b a sau s cho ng i lên l y lúa và c n d n nh có tính cho cháu coi trâu thì
a nào d t nó xu ng c ng c.
ong lúa ru ng r i còn d c hai ch c gi , H ng th Tào ví dành mà nuôi s p
cháu.
Cái nhà c a Tr n V n S u b hoang, con nít l i xóm lén t i phá, làm t vách h c a
t, H ng th Tào gi n, m i kêu Trùm S c mà bán l i m i l m ng b c. Ông ta l y s ti n y
làm v n mua thêm mà bán, trong trí th m tính làm nh v y ng té l i chút nh mà s m n
m m c cho m y a cháu.
m nay H ng th Tào ã n m m i tu i r i, tóc ã b c hoa râm, r ng ã r ng h t vài
cái. Ông ta l n lóc làm nuôi s p cháu ngo i, khi b ng th ng Sung út c m, khi d t con Quyên i
m, ai th y nh v y c ng ng lòng th ng. H i tr c ông ta c ng có hay Th L u t tình v i
ng hào H i, ông ta th ng có d t b n con, mà h nói ra thì con nó m ng t t, b i v y ông ta
ghét không thèm nói n a. n ch ng ông ta th y thây con ch t n m tr tr , mà l i nghe con ch t
vì cái thói gian dâm y, thì ông ta ã không th ng ti c n i con, mà c ng không phi n trách
th ng r . Có êm s p cháu ng , ông ta chong èn ng i m t mình, ông ta dòm th y chúng nó thì
ng lòng nên r ng r ng n c m t. Ông ta khóc ó là t i ông ta bu n t i o nhà, ch không
ph i th ng nh con h .
Th ng Tý l n h n h t, ông ngo i nó m c mua bán, t nhiên nó ph i s n sóc hai a em
nó. Tuy là em c ng ng em, song ý nó l i th ng con Quyên nhi u h n, nên nó t m r a, gi t áo
gi t qu n cho con Quyên th ng h n. B n tánh nó tr m t nh, ít hay nói, ít hay c i, mà t ngày
nó ch t, cha nó m t r i, thì nó càng chim b m, không ch u ch i b i v i con nít l i xóm. Ph n
nó nh v y, mà th y con Quyên i ch i nó c ng không cho, nó th ng nói v i em nó r ng: Em
là con gái, i ch i làm gì. n bà con gái mà h , là t i i ch i ó a, nói cho em bi .
i nghi p cho thân H ng th Tào, không r u trà, không bài b c, c lo mua bán h ng
ngày, nh ng vì cái v n không có, nên mua không g p chi u, bán không g p giá, l n qu n làm ít
tháng thì c t v n. Trong nhà ti n b c eo h p, s p nh qu n áo lang thang. L i r i thêm th ng
Sung au ban, th y cho u ng thu c l m, nên ban nh p c t, th ng nh ch t. Tuy H ng th Tào
bi t là d u tích nhu c nh c a Th L u, nh ng vì ông ta ngh nó là con nít không có t i l i chi,
nên ông c ng th ng nó nh hai a l n, nên nó ch t ông ta c ng th ng ti c l m.
Nhà càng ngày càng nghèo, th ng Tý tuy còn nh , song nó th y gia o c a ông ngo i nó
n ch t, nó c ng bu n. M t bu i chi u n c m r i, nó nói v i H ng th Tào r ng: Không bi t
ai ch u m n ng tôi i v i h . H ng th Tào nghe cháu khi không mà nói nh v y thì l y
làm l , nên ngó trân trân mà h i r ng:
- i sao cháu nói nh v y?
- Có t i sao âu. Tôi mu n i cho h ng ông ngo i l y ti n mua qu n áo cho
con Quyên nó b n.
- Ông nghèo thì ông ch u, ch ông em cháu mà cho ng i ta sao ành.
- Mình làm công vi c cho ng i ta thì mình n ti n, có sao âu mà không ành.
- c c l m, cháu t ng s ng hay sao? n ng ti n c a h , h b t làm l da, mà
còn ánh ch i n a, có d gì âu.
- Tôi không s . Mình cho ng i ta thì ph i lo làm công chuy n, ai bi u làm bi ng mà
chi cho h ánh ch i. Tôi l n r i, mà nhà không có làm vi c chi h t, nên tôi mu n
i v ih ng kh i t n c m ông ngo i mà ông ngo i còn c l y ti n n a.

22


ng th Tào a n c m t, b i ra àng sau, không nói chuy n n a. Th ng Tý châu
mày, ng i ngó theo, m t bu n hiu.
Trong m y ngày sau, th ng Tý c theo n n n v i ông ngo i nó i ki m ch cho nó .
ng th Tào thi t không n cháu ng l y ti n mà n, nh ng vì trong nhà túng r i quá, mà
cháu c theo thôi thúc hoài, nên c c ch ng ã ông ta m i nói v i nó r ng: Hôm tháng hai, bà
ng qu n T n có h i ông mà m n cháu coi trâu. Thôi tr a ông xu ng ông h i coi b
còn mu n m n n a hay không? .
ng th Tào i xu ng Phú Tiên, n chi u ông ta v nói r ng: Bà H ng qu n ch u
n cháu ng coi trâu, mà b cho m t n m có m i hai ng. Ông n n n xin thêm, b m i
ch u t ng lên m i l m ng. Cha ch , mà coi trâu tuy là không c c, song dan n ng d m m a t i
ngày ngoài ng, cháu ch u n i hôn? .
- Sao l i ch u không n i. ngoài ng ch i vui ch . Mà d u có bu n c ng không h i
gì, cháu bu n mà ông ngo i m i n m l y c m i l m ng b c.
- Cháu t ng n m i l m ng b c c a ng i ta d l m sao? C c ch ng ã, ch ông
có mu n chi v y âu.
ng th Tào nói mà a n c m t. Th ng Tý ng suy ngh m t h i r i h i r ng:
- Bà H ng qu n ó già hay tr v y, ông ngo i?
- n s n.
- Bà có d n b a nào xu ng hay không?
- Bà bi u ngày mai em cháu xu ng.
- i ch ng nào ông ngo i l y c b c?
- Bà có nói h làm gi y xong r i, thì bà cho lãnh b c tr c.
- , c a. Ông l y ti n r i mua v i may cho con Quyên m t cái áo, m t cái qu n
ng nó b n, còn bao nhiêu thì ông mua mà bán, nghe hôn ông ngo i.
y l i nói ch ng ph i cao xa chi ó, nh ng mà ý trung ch a nhi u ngh a, làm cho
ng th Tào nghe thì c m xúc vô cùng. Ông ta b i ra ng sau, không th nói chuy n v i
cháu n a c.
Nãy gi con Quyên ng nghe ông ngo i nó nói chuy n v i anh nó, tuy nó không hi u
chi h t, song nó c ng bi t ông ngo i tính em anh nó i v i ng i ta mà gi trâu, nh s p ch n
trâu l i xóm nó v y, nên ch ng H ng th Tào i ra ng sau, thì nó n m tay th ng Tý mà h i
ng:
- Anh i âu anh Hai?
- d i nhà bà H ng qu n.
- Bà H ng qu n g n hay xa?
- Không xa gì. d i xóm Phú Tiên, ra kh i ây dòm theo b l th y xóm phía d i
ó.
- Anh i r i ch ng nào anh v ?
- t n m l n.
- t n m là bao lâu?
- t n m là m i hai tháng.
- i hai tháng h ?
- .
- Tôi i theo v i anh c hôn?
- Sao c. Qua m c gi trâu, làm sao qua coi ch ng em.
Con Quyên ng suy ngh , b m t coi bu n hiu, th ng Tý th y v y bèn nói r ng:
23


- Em nhà v i ông ngo i, qua i v i ng i ta ng l y ti n mua bánh cho em n,
may qu n áo cho em b n, nghe hôn.
- Tôi nhà ch i v i ai?
- Có ông ngo i ó chi? Em nh h qua i r i, em nhà ng có ch i v i a nào h t.
u em không nghe l i qua, thì qua gi n l m a.
- Tôi ch i v i th ng Ngò c hôn?
- ng. Không c. Nó là con trai mà ch i v i nó làm gì.
- nhà bu n quá, tôi mu n i v i anh.
- Không c âu. Em nhà, h ít b a qua v qua th m, qua ki m i m n, qua cho em
n.
-Anh gi trâu h ?
-
- Anh c i trâu c hay sao?
- c ch , qua c i trâu c a th ng C hoài, em không th y hay sao?
Hai a nh nói chuy n t i ó, k H ng th Tào kêu th ng Tý mà sai i mua t ng ng
n c m.
êm y th ng Tý n m tr n tr c hoài, ng không c, m t lát nó vu t ve m t con Quyên,
trong trí l n x n, ã lo v n i không bi t v i ng i ta ra th nào, mà l i bu n v n i em
nhà b v n a.
Qua ngày sau, n c m bu i mai r i, H ng th Tào g i con Quyên cho thi m D u m t
bên ó, r i óng c a l i mà d t th ng Tý xu ng Phú Tiên. Lúc ra i, th ng Tý hun em nó hai cái
và nói r ng: Thôi, em nhà cho qua i, nghe hôn em. Ít b a r i qua v qua th . Nó và nói và
i, mà n c m t ch y r ng r ng. Con Quyên ng ngó anh nó, tuy nó không khóc, song m t
nó bu n nghi n.
Trong làng Trung Ngh a, t Gi ng Ké xu ng Phú Tiên, có m t mình bà H ng qu n T n
là giàu l n h n h t. N m nay bà m i b n m i tám tu i, mà bà góa ch ng ã cm in m
i. H i ch ng bà ch t thì l i cho bà có m t tr m n m ch c m u ru ng, mà bây gi ru ng c a
bà và c a ch ng bà ng b c ng h t th y trên hai tr m m u, bà làm ba tr m công, còn bao
nhiêu bà cho m n, m i n m bà góp lúa th ng th ng t n m ngàn r i t i sáu ngàn gi .
Bà ã d cái nhà c , c t cây, ván vách, mà c t l i làm nhà d i, và bà c t cái nhà trên ba
n, n n úc vách g ch, giá áng n m sáu ngàn ng. Nhà bà tr c a ra l V nh Long i Trà
Vinh, tr c nhà có m t sân l n, bên tay m t có m t cái nhà v a n m c n ng sáu ngàn gi
lúa, bên tay trái có m t cái chu ng trâu ba c n nh t sáu con trâu l n v i hai con nghé. Tuy cái
sân bà b tr ng ch không có tr ng cây chi h t, nh ng mà phía ngoài, d a theo l , bà có tr ng
t hàng keo c t ng n b ng th ng làm rào, phía sau, k nhà d i, bà có tr ng m y li p rau,
y hàng chu i, m y cây i, m y n c tr u, còn hai bên chái nhà thì m t bên bà tr ng ba cây m n
trái sai o n, m t bên bà tr ng hai g c xoài, n m nào c ng tr bông mà không u.
Bà H ng qu n T n giàu có, mà không kh kh c, tuy bà không tín ng ng o nào, song
bà bi t th ng k nghèo hèn, bà hay giúp ng i ho n n n. Tánh tình bà nh v y, mà ch ng hi u
vì c nào bà có hai ng i con, ng i con l n là cô hai Phiên, bà g cho th y thông Cam, làm s
Bách Ph n bên M Tho, cô xu t giá ã b y n m r i mà không có thai nghén l n nào h t, còn
ng i nh là c u ba Giai, n m nay m i b y tu i, bà cho lên Sài Gòn h c, c u c b tr ng i
ch i hoài, bà gi n b t c u v c u l i n c p ba ngàn ng b c r i i m t g n m t n m r i, không
thèm g i v nhà m t b c th nào h t.

24


ng th Tào d t cháu xu ng v i bà H ng qu n, khi b c vô t i sân, th ng Tý
th y c nh v t l ho c, nhà c a cao, thì trong ng c nó h i h p, c p m t ngó dáo dác, nên ch n v p
nh m c c t, may nó níu ông ngo i nó k p, ch không thì ph i té nh i. H ng th Tào không
dám vô c a tr c, b t i d c theo hè, ch m y cây m n ó mà vô nhà sau.
Bà H ng qu n ng n m trên võng, ngó th y ông cháu H ng th Tào b c vô nhà thì
bà ng i d y mà chào h i r ng: Chú H ng nó xu ng ây. Th ng nh n y ph i hôn? .
ng th Tào cóm róm xá bà và áp r ng:
- Th a ph i. Hôm qua bà bi u b a nay em nó xu ng , nên tôi d t nó.
- Còn nh d há? N m nay nó m y tu i?
- Th a, m i hai tu i.
Bà b c l i ván ng i têm tr u mà n, r i bà ngó th ng Tý mà h i r ng:
- Th ng nh n y, m y tên gì v y m y?
- Th a, tên Tý.
- v i tao thì ph i cho t t , ng có gian tham, ng có li n xáo, tao ánh ch t a,
nghe hôn?
- .
- Tao có sáu con trâu, mà m t mình th ng H c nó coi không xi t. T rày s p lên, m y
chia v i nó, m i a ba con mà coi. B a nay trâu m c i c t cày, chi u th ng
c nó lùa v r i m y coi. Thu nay m y có gi trâu cho ai hôn?
- Th a, không.
- Trâu tao d l m, ph i c n n cho m p, h b m thì ph i òn a.
Bà H ng qu n kêu con Ngói, là a n u n mà bi u nó ch y l i ng xóm m n Bi n
Thi qua làm gi y giùm cho H ng th Tào. Gi y làm r i, H ng th Tào m ch c ng xong r i,
bà H ng qu n m i lên nhà trên m t s t c t gi y và l y m i l m ng b c mà a cho H ng
th Tào.
ng th Tào ng i ch i m t lát r i t t mà v . Ông ta th y th ng Tý ng x r d a
a, m t mày bu n xo, thì th a v i bà H ng qu n r ng:
- Th a bà, nó còn có hai anh em mà nó th ng nhau l m. Nó xu ng ây v i bà ây,
ch c là con em nó nh nó. V y lâu lâu có r nh xin bà làm ph c cho phép nó v th m
em nó.
- c. Em nó bao l n?
- Th a, sáu tu i.
- Không h i gì. B a nào r nh nó mu n v giây lát mà th m em nó, thì tôi cho phép nó
i.
ng th Tào xá bà r i b c ra c a, mà nói v i theo th ng Tý gi ng b u b o r ng:
Thôi, cháu ó nghe. Ông v .
Th ng Tý ngó theo ông ngo i nó, mu n g i l i v d n em nó ng i ch i, mà nó ngh n
trong c , không nói c.
Bà H ng qu n b c lên nhà trên, r i kêu con Ngói lên nh tóc ng a cho bà. Th ng Tý
i nhà sau có m t mình, nó bu n nên i ra sau v n r i i vòng ngoài sân mà ch i. Nó ngó
th y cái chu ng trâu là ch t rày s p lên nó ph i lân la h ng ngày, nó ph i d n d p h t quét cho
ch s , thì trong lòng nó không vui, nh ng mà nh t i ông ngo i nó m i l y c a ng i ta h t
i l m ng b c, thì nó nói th m trong trí r ng: Mình nghèo ph i c c ch . Mình c c, em
mình m i có qu n áo mà b n, ông ngo i mình m i có ti n mua g o n u c m cho nó n. N u

25


mình mu n s ng, nhà th i ch i nh b y tr , thì l y chi mà nuôi em mình. Cha m mình ch t
t r i, ông ngo i mình thì già y u, mình là l n, mình ph i làm mà nuôi em .
Th ng Tý ng ng i d a c a chu ng trâu mà suy ngh nh v y, thình lình con Ngói c t
ti ng kêu nó om sòm phía sau. Nó l t y ch y vô. Con Ngói nói r ng: Tao t ng m y tr n
i ch . Bà bi u m y lên quét nhà trên. Kia kìa, l y cây ch i d i sàn kia, lên mà quét . Th ng
Tý riu ríu l y ch i i quét nhà.
t tr i g n l n, hai ng i b n l n ngoài ru ng i v , qu n áo t loi ngoi. Cách m t
lát, th ng H c, l i m i ba, m i b n tu i, lùa b y trâu v n a. Nó v a th y th ng Tý, thì h i
ng: y coi trâu v i tao, ph i hôn m y? c a, tao chia ba con trâu i tr c ó cho
y, nghe hôn. Ba con ó hi n l . Nó và nói và c i, ch n cái mi ng, lòi hai hàm r ng tr ng
xát.
Th ng H c b n tánh vui v , nên th ng Tý m i g n nó m t lát mà ã a nó r i. Sáng b a
sau, hai a nó th trâu i n, th ng H c ph th ng Tý c i con c Pháo, còn nó c i con cái
Chim. Trâu n d c theo b ru ng, th ng H c ng i trên l ng trâu hò hát nghêu ngao, còn th ng
Tý thì ngó mông lên phía Gi ng Ké, trí nó t ng t i em nó hoài.

26


VI

ANH EM M T NHÀ

ng qu n T n lòng d hi n t , còn th ng Tý thì tánh n t siêng n ng, b i v y th ng Tý
c ít ngày, nó quen r i nó h t bu n, mà bà H ng qu n th y nó thi t thà nh m l , bà c ng
em lòng th ng nó.
ch ng m t tháng, ho c m t tháng r i, th ng Tý nh em, nó xin phép v th m, thì bà
ng qu n cho li n. Tuy bà d nh v y, mà nó không dám d ng i, h t i nó v thì khuya nó
xu ng, ch ng có khi nào nó dám tr .
ng th Tào nh có m i l m ng b c th ng Tý, nên mua bán quán l i. Th i lai
n t, n m nay mua bán t, ã kh i c t v n, mà m i b a l i có l i ôi ba c c, cho hai ông
cháu mua g o mà n v i nhau.
Th y nhà ã h t nguy r i, l i ngh thân cháu mà th ng, nên ch ng th ng Tý v i
bà H ng qu n mãn m t n m r i, ông ta m i xu ng nói mà em v . Bà ch u tánh n t c a th ng
Tý, nên bà bi u H ng th Tào nó luôn v i bà, nh mu n l y b c m y ch c bà c ng s n
lòng a cho. H ng th Tào h i l i cháu, thì th ng Tý nó ã a bà H ng qu n, mà nó l i
th ng th ng H c n a, nên nó không mu n v , tính thêm m t n m, tr c là giúp cho bà
ng qu n, sau n a giúp thêm m i l m ng b c cho ông ngo i nó. H ng th Tào th y v y,
không n làm khó, nên ph i cho th ng Tý n a.
Ngày qua tháng l i th m thoát, th ng Tý v i bà H ng qu n T n m i ó mà ã g n hai
m r i. Con Quyên n m nay ã c tám tu i, nó bi t làm công vi c l t v t trong nhà nh là vo
o, ch m l a, r a chén, quét nhà, ai n mua m t mình nó bán c ng c, ai thi u ti n chút
nh sai nó i òi c ng xong. M i l n th ng Tý v th m nhà, nó th y em nó l n lên m t chút thì
trong b ng nó m ng th m, tuy nó không nói ra, song nó c ng có ngh riêng r ng nuôi em nó
c l n l n l n ó, c ng có công c a nó chút ít.
Ti t tháng t tháng n m, tr i m a d m d , mà th ng H c l i au, nên bà H ng qu n cho
nó v nhà cha m nó. Ph n thì m c coi trâu, ph n thì chi u chi u m a hoài, nên h n hai tháng
i, th ng Tý không v th m ngo i v i em nó c. M t b a n con Quyên nh anh nó quá, nên
i x qua, nó xin v i ông ngo i nó ng i xu ng Phú Tiên mà th m anh nó. H ng th Tào
châu mày nói r ng:
- Cháu i sao c. Cháu có bi t âu mà i?
- nh có ch xóm cho tôi. Ra kh i ây, dòm xóm d i ó là Phú Tiên ch âu. Tôi i
c mà. Xu ng ó tôi h i th m nhà bà H ng qu n tôi vô thì g p nh ch gì.
- Cháu i b y m t mình h b t ch .
- Gi ng gì mà b t, ông ngo i khéo nói hôn! H b t tôi la làng h tù ch .
- Thôi, b a nào r i ông d t cháu i v i ông.
- Tôi mu n i bây gi . Không bi t anh Hai nh au hay sao, mà h m rày lâu quá r i
không th y nh v . tôi xu ng th m m t chút r i tôi v li n.
ng th Tào d c d c không mu n cho i. May âu có bà hai Én, gi ng trên, che dù
i ngang, H ng th h i bà i âu, bà nói i Càng Long. H ng th tính g i con Quyên i v i bà.
Bà ch u lãnh. Con Quyên m ng quýnh, l t t vô bu ng thay mà m c m t cái áo v i en và m t
cái qu n v i en m i, r i i m t cái kh n v i tr ng mà i v i bà hai Én. H ng th Tào d n bà
hai Én xu ng Phú Tiên ch giùm nhà bà H ng qu n cho con Quyên vô, r i ch ng bà v bà làm
n ghé ó r c giùm cho nó v v i bà.
27


Con Quyên ra i thì lòng m ng kh p kh i, mi ng chúm chím c i. Tuy nó m c v i
bô, song m t nó tr ng t i, môi nó lòm, gò má nó tròn vìn, ch n mày nó nh m t, bàn tay nó
u nh u, t ng i nó khoan thai, b i v y i d c ng ai g p nó c ng ngoái u l i mà ngó r i
i th m r ng: Con nhà ai âu, coi b thì nghèo mà ng ngh nh quá v y kia .
Xu ng t i c a nhà bà H ng qu n T n, bà hai Én nói v i con Quyên r ng: ây nè, nhà
bà H ng qu n là nhà n y ây. Cháu vô ó, bà i xu ng Càng Long r i chi u bà v bà ghé bà
c nghe hôn .
Con Quyên b c vô c a ngõ, thì trong b ng h i h p, nên nó ng l i mà ngó ch ng bà
hai Én. Bà hai Én i c ít b c r i, bà day l i th y con nh d d , bà m i nói r ng: Ph i mà,
vô .
Con Quyên nghe c, nó b t s , nên b c t i mà c p m t ngó láo liên, có ý ki m coi anh
nó có ng âu ó hay không. Nó vô t i gi a sân mà không th y ai h t, duy có m t con gà c
ng b i ng r m và kêu lúc túc, r i m t con gà mái d t m t b y gà con áp ch y l ng x ng.
Nó không bi t ai mà h i th m anh nó, nên nó d c d c, ngóng c mà dòm vô nhà. Có m t con chó
vàng n m núp âu trong c a không bi t, thình lình ch y ào ra, r i x c t i s a vang rân. Con
Quyên s chó c n, nên la ti ng bài hãi.
Con Ngói nhà sau, nghe ti ng cho s a l t t ch y lên. Nó b c ra c a, ngó th y con
Quyên nó không bi t là con ai, nó la chó nín r i h i nó r ng:
- Vô ây chi? i b y chó c n thì ch u l y a.
- Không bi t có anh Hai tôi nhà hôn ch ?
- Anh Hai m y là ai?
- Anh Tý v i bà ây.
- À ? Th ng Tý! M y là em nó ph i hôn?
- Ph i.
- i nó làm gì?
- Tôi ki m ng th m nh.
- Không có nó nhà. Nó th trâu n ngoài ru ng, t i nó m i v .
Con Quyên nghe nói nh v y thì ng n ng , không bi t li u l nào. Nó v a mu n tr ra l
ng i mà ch anh nó, thì k bà H ng qu n b c ra h i r ng: Gi ng gì v y? . Con Ngói day l i
th a v i bà r ng có em th ng Tý n ki m nó. Bà H ng qu n ngó ra ngoài sân, th y con Quyên
thì bà c i và nói r ng: âu, vô ây coi nào. Trong th h m nay th ng Tý lâu v , nên nó xu ng
th m ch gì. Vô bi u ây .
Con Quyên nghe bà kêu thì nó riu ríu b c lên th m. Con chó vàng ch y theo ng ng ,
làm cho con Ngói s nó c n con nh , nên b c xu ng p trên l ng con chó m t cái, nó la ng
ng r i x uôi ch y tu t ra chu ng trâu.
Bà H ng qu n vô nhà ng i têm tr u mà n. Con Quyên ng x r ngoài hàng ba,
không dám vô. Bà sai con Ngói ra d n nó vô c a r i bà h i nó r ng:
- y ki m th ng Tý chi v y?
- Th a, ki m nh ng th m nh.
- Ông ngo i m y bi u m y i ph i hôn?
- Th a không. Tôi xin v i ông ngo i tôi ng tôi i.
- y nh th ng Tý l m hay sao, nên xu ng th m nó?
- , th a nh .
- Nó th ng m y hay không mà m y nh nó?
- , th ng ch .
28


- y m y tu i?
- Th a, tám tu i.
Bà H ng qu n ng i nh m con nh m t h i bà th y g ng m t nó ng ngh nh, nghe cách
n nói nó d n d , bà th ng nên bà h i n a r ng: y mu n ây v i anh m y hôn? Nh ch u
, thì tao nói v i ông ngo i m y ng tao m n luôn m y n a? Sao? Ch u hôn?
Con Quyên ã l t cái kh n xu ng mà c m trong tay, ch ng nó nghe bà H ng qu n h i
nh v y thì nó a m t cái chéo kh n vô mi ng mà c n, day m t ngó ra ngoài sân, không bi t
ph i tr l i th nào. Bà H ng qu n c theo h i nó ch u hay không hoài, túng th nó ph i nói
ng:
- Tôi r i b ông ngo i tôi nhà m t mình hay sao?
- y ch m y nhà l i có ích gì?
Con Quyên c i mà không ch u nói n a. Bà H ng qu n ngó nó m t h i n a, r i bà kéo
i n m trên ván và nói v i nó r ng: y v i tao, thì tao may áo t t qu n t t cho mà b n, tao
cho n bánh n trái. M y sung s ng t m thân, mà l i c g n anh m y, kh i nh nó n a. M y
lâu r i không bi t ch ng tao mua bông tai, tao mua vòng ng, tao mua ki ng, mua cà rá tao
cho eo. Ch u hôn?
Con nh c chúm chím c i hoài, không ch u mà c ng không t . Bà H ng qu n ch c
nó ch u r i, nên bà kêu con Ngói và bi u r ng: t nó ra àng sau nó ch i, ng chi u th ng Tý
, anh em nó th m nhau .
Con Ngói th y con Quyên d th ng, nó mu n cho con n ng tay ch n cho nó,
nên nó cho n i, n m n, nó theo o b d d cho con n ch u .
n chi u, con Quyên ng ng i trong b p mà coi con Ngói n u c m. Bà hai Én i
Càng Long v , bà ghé ki m ng d t nó v . Bà H ng qu n không cho nó v . Bà l i nói v i bà
hai Én r ng: Thím v ghé nói giùm v i H ng th Tào sáng mai xu ng tôi bi u. Còn con nh
y nó xu ng th m anh nó, mà nó ch a g p thì v sao ng. Thôi, thím v i, nó ây, nh
ghé nói giùm v i H ng th Tào m t chút nghe .
Bà hai Én ra v ch ng m t lát, thì con Quyên nghe ngoài l có ti ng hát om sòm. Nó bi t
ti ng hát ó là ti ng c a anh nó nên l t t ch y ra ng ch cây m n mà dòm. Bà H ng qu n
th y v y t c c i, nên bà b c lên nhà trên, có ý rình coi anh em nó g p nhau, cách m ng th
nào.
Th ng Tý ng i trên l ng trâu, ã qu o vô c a ngõ r i mà c ng còn hát. Con Quyên v a
th y anh nó thì nó âm u ch y ra kêu r ng: Anh Hai! Anh Hai! . Th ng Tý nghe kêu, li n
ngó vô. Nó th y em nó thì nó nín hát và h i r ng: a, em! Em xu ng h i nào ó? i v i ai? .
Con Quyên ra t i sân, mà nó s trâu, nên ng xa áp r ng:
- Tôi xu ng t h i x t i gi .
- Xu ng chi v y?
- Xu ng th m anh ch chi.
- Em i v i ông ngo i ph i hôn?
- Không. Tôi i v i bà Hai.
- Bà Hai nào?
- Bà Hai gi ng trên.
- Em vô nhà ch i, qua lùa trâu vô chu ng r i qua vô.
Th ng Tý nh y xu ng lùa trâu vô chu ng. Con Quyên ng ngó coi b nó vui v l m.
Th ng Tý nh t trâu xong r i m i ch y l i n m tay em nó mà d t vô nhà sau, anh em nói chuy n
ng líu vui c i, bà H ng qu n dòm th y bi t anh em nó th ng yêu nhau l m.
29


Th ng Tý h i l i m i hay bà H ng qu n mu n m n luôn con Quyên, nên không cho
nó v mà l i nh n ông ngo i nó xu ng cho bà nói chuy n.
i l i bà H ng qu n lên nhà trên mà ng . Có m t mình con Ngói tr n v i bà thôi,
còn b n bè khác u ng nhà sau. Th ng Tý d t con Quyên l i b ván nh d a vách mà n m.
Tr i chuy n m a t h i t i mà m a không c, n bây gi thình lình ngoài hè h t m a
ào, ng n gió th i v t v t. Con Quyên l nhà, l i nghe giông m a nó s , nên n m khít m t bên
anh nó r i h i nh anh nó r ng:
- Bà bi u tôi d i n y n a, c hôn anh?
- Sao l i không c. Bà t t l m.
- Mình h t, r i ông ngo i làm sao?
- , n u h t d i n y, thì ông ngo i nhà có m t mình. mai ông ngo i xu ng coi
ông ngo i tính làm sao. N u ông ngo i ch u cho , thì em , có qua ây không sao
âu mà s , x a rày em nhà, em có i ch i i b i gì hay không?
- Không.
- , ng có i ch i, nghe hôn em. Má h i tr c c ng t i i ch i nên m i ch t ó, nói
cho em bi t.
Hai a nói chuy n m i t i ó, k con Ngói b c xu ng kêu con Quyên và nói r ng: Bà
bi u m y lên nhà trên mà ng v i tao. i cho mau .
Con Quyên d d , mu n nhà d i mà ng v i anh nó. Th ng Tý s trái ý, bà H ng
qu n r y, nên thôi thúc em nó i, c c ch ng ã con Quyên ph i lên nhà trên.
Sáng b a sau th ng Tý lùa trâu i n. Bà H ng qu n b t con Quyên trên nhà v i bà
hoài. Bà sai nó i l y tr u, i múc n c, l y ch i quét ván, h t b xác cau. Nó làm coi nh m l ,
n gàng, bà th y nh v y thì v a ý l m.
n tr a H ng th Tào xu ng. Con nh th y ông ngo i thì nó ch y ra m ng. Bà H ng
qu n chào h i, bi u l y tr u n, r i bà nói r ng: Tôi th y con nh n y, sao tôi th ng nó quá.
Hôm qua tôi không cho nó v . Tôi nh n chú xu ng ng tôi nói v i chú cho nó luôn v i tôi,
c hôn? Nó có anh có em v y nó vui. Chú nó nhà thì nó i ch i ch có ích gì .
ng th Tào ng i l ng thinh, không bi t sao mà tr l i. Bà H ng qu n bèn nói ti p
ng: Chú H ng c ng bi t gia o c a tôi, nên tôi ch ng gi u làm chi. Tôi có hai a con, mà
con l n thì có ch ng xa, c n m nó m i v th m m t l n, còn th ng nh thì nó hoang àng tôi
gi n tôi i nó i m t m y n m nay. Tôi nhà có m t mình bu n quá, nên tôi mu n có m t a
con gái nh h h , coi têm tr u pha n c cho tôi v y mà. Tôi coi b con nh n y c, nên tôi
mu n nuôi nó nh con cháu trong nhà. V y tôi cho chú ít ch c ng b c làm v n mà buôn
bán. Chú nó v i tôi, tôi may qu n áo cho nó b n, tôi s m vòng s m ki ng cho nó eo. g n
t bên ây, chú có nh thì ch y xu ng th m nó, ho c tôi cho nó v th m chú, xa x c gì ó mà
.
ng th Tào ng d y ch p tay th a r ng: Th a bà, bà th ng cháu tôi, bà mu n nh
y thì tôi i n bà l m. Cháu tôi nó d i n y thì sung s ng t m thân nó. Nó v i tôi thì nó
ch i ch m i bây l n mà bi t làm vi c gì. Ng t vì tôi làm nh v y, thì e s mi ng th gian h nói
con r tôi ch t, hai a con l i cho tôi, tôi m t a, còn m t a tôi bán mà n, nghe c ng
quá .
Bà H ng qu n c i và áp r ng:
- Chú s nh v y c ng ph i. Mà h nói sao nói, thây k h , mi n là chú không có b ng
nh v y thì thôi, s làm sao? T i tôi mu n, ch ph i chú em i bán hay sao mà chú
ng i?
30

Ho bieu chanh cha con nghia nang

Ho bieu chanh cha con nghia nang

Recomendados

Recomendados

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

Mais procurados (18)

Destaque

Destaque (20)

Semelhante a Ho bieu chanh cha con nghia nang

Semelhante a Ho bieu chanh cha con nghia nang (13)

Mais de Kelsi Luist

Mais de Kelsi Luist (8)

Ho bieu chanh cha con nghia nang