1. Zoveel Te Beleven
1

2. Een vraag
Hoe groeien kinderen?
7-10-2013 Zoveel Te Beleven : De Kleuter 2

3. BELANGRIJKE UITGANGSPUNTEN VOOR PJK
holistisch principe
ervaringsgericht (WB en BT)
spelend leren
zone van naaste ontwikkeling
7-10-2013 Zoveel Te Beleven : De Kleuter 3

4. ons basisschema
7-10-2013 Zoveel Te Beleven : De Kleuter 4

5. concreet
• Kinderen Helpen Groeien (Siska en Ben)
Focus op het jonge kind : baby en peuter
• Zoveel Te Beleven (Ben en Sofie)
Focus op het oudere kind : kleuter en lagere schoolkind
eigenlijk horen deze twee oo’s bij elkaar
zelfde uitgangspunten en doelen
7-10-2013 Zoveel Te Beleven : De Kleuter 5

6. de kleuter

7. 7-10-2013 Zoveel Te Beleven : De Kleuter 7

8. lichamelijke ontwikkeling
hoe groot is een kleuter van 5 ongeveer ?
hoeveel weegt hij ?
7-10-2013 Zoveel Te Beleven : De Kleuter 8

9. lichamelijke ontwikkeling
• groei neemt af
• gemiddelde lengte : + 20cm
• gemiddeld gewicht : + 8 kg
• hoofd groeit minder snel
• weinig verschil tussen jongens
en meisjes
6 jaar : 110-120 cm
ca 20 kg
7-10-2013 Zoveel Te Beleven : De Kleuter 9

10. motorische ontwikkeling
welke bewegingsactiviteiten zie je bij kleuters ?
7-10-2013 Zoveel Te Beleven : De Kleuter 10

11. motorische ontwikkeling
grote motoriek
• springen
• hinkelen
• lopen
• klimmen
• zwemmen
• fietsen
grote beweeglijkheid
overschot aan energie
experimenteren met evenwicht
kwalitatieve veranderingen
oefening levert grote groei op
7-10-2013 Zoveel Te Beleven : De Kleuter 11

12. motorische ontwikkeling
fijne motoriek
• knippen
• plakken
• inkleuren
• puzzelen
• rijgen
• prikken
grote vooruitgang
handvoorkeur tegen einde
kleutertijd
7-10-2013 Zoveel Te Beleven : De Kleuter 12

13. 7-10-2013 Zoveel Te Beleven : De Kleuter 13

14. tekenontwikkeling
• grote groei :
grove bewegingen (krabbels)
--> fijne bewegingen
• waarneming en begrip
verbetert
• tekenen wordt meer
dan bewegingsactiviteit
besef dat krabbels betekenis
(kunnen) hebben
7-10-2013 Zoveel Te Beleven : De Kleuter 14

15. tekeningen worden voor het eerst benoemd
1. de tekening wordt achteraf
benoemd
TOEVALLIG REALISME
2. de tekening wordt
benoemd tijdens het tekenen
3. de tekening wordt vooraf
benoemd
MISLUKT REALISME
resultaat is niet herkenbaar
vanaf 3 à 4 jaar
menselijke figuur is favoriet
onderwerp
7-10-2013 Zoveel Te Beleven : De Kleuter 15

16. 5 à 6 jaar
• kwaliteit tekening op hoogte punt
• werkelijkheid nog niet zoals ze eruit
ziet, maar op basis van wat kleuter
weet
vb gezicht heeft 2 ogen
• VERSTANDELIJK REALISME
= een symbolische weergave van
werkelijkheid
niet realistisch maar zoals kleuter
ze ervaart
verschillende figuren nu gekaderd
in een gemeenschappelijke context
(<-> mislukt realisme)
7-10-2013 Zoveel Te Beleven : De Kleuter 16

17. 7-10-2013 Zoveel Te Beleven : De Kleuter 17

18. de taalontwikkeling
• jonge kleuter voert
bedmonologen
• uitbreiding woordenschat
tot 3000 woorden (6jaar)
• nog veel fouten
• langere zinnen (vaak correct
gebouwd)
• communiceren met
ouders, andere
volwassenen en
leeftijdsgenoten
“wasmachine… china… china
nina…appelsien”
“ik is drie jaar”
“nu jaart ik, hé”
“mijn zus heeft mijn mandarijn
kapot gedaan”
“de temefoon is kapot”
“ik brengde de krokodil mee”
“dat mag niet zo op de grond
gegooid, en dan is hij stuk”
7-10-2013 Zoveel Te Beleven : De Kleuter 18

19. taalontwikkeling
“ik was, ik is, ik ben in de put
gevallen, gespringt, ik was gestaan, en
toen, en toen, ik was onder de grond, boven
mij,… en toen zag ik tot hier (wijst) boven
mijn hoofd was de grond… de put was
boven mij en ik zie niks… ik, ik zie Ingrid en
toen zeg ik, ik wil uit de put.”
“Ik heb sproeten”
“Ik eet graag chocolade”
“Ik heb een rode fiets”
“Ik ga met de bal spelen”
“Simon kan heel goed judo”
• aarzelend spreken
-emotioneel geladen situaties
-kinderen willen teveel ineens
vertellen
-als ze nadenken over
woordkeuze of formulering
• zelfbeschrijving
-groeiende zelfkennis
-beschrijving uiterlijke kenmerken
-beschrijving voorkeuren
-beschrijving bezittingen
-beschrijving activiteiten
7-10-2013 Zoveel Te Beleven : De Kleuter 19

20. belang van taalstimulering
kinderen die meer en
gevarieerd taalgebruik te
horen krijgen, scoren
beter op
intelligentiemetingen
7-10-2013 Zoveel Te Beleven : De Kleuter 20

21. belang van taalstimulering
Onderzoek verbind
gevarieerd taalgebruik met
economische welvaart en
opleiding.
Hoog opgeleide ouders met
een baan :
-spreken meer tegen hun kinderen
-communiceren per uur twee keer
zoveel met hun kinderen dan mensen
met een uitkering
-hebben hun kinderen; wanneer die
vier zijn, blootgesteld aan dertien
miljoen woorden meer dan ouders
met een uitkering
-gebruiken minder verbodswoorden
7-10-2013 Zoveel Te Beleven : De Kleuter 21

22. hoe taal stimuleren ?
• veel (laten) praten
• volwassen taalgebruik
• fouten corrigeren door
juiste herhaling
“ik is vijf jaar”
“ja, jij bent vijf jaar”
• via diverse werkvormen
aan taalstimulering doen
• educatieve
televisieprogramma’s
volbrengen hun
doelstellingen
7-10-2013 Zoveel Te Beleven : De Kleuter 22

23. 7-10-2013 Zoveel Te Beleven : De Kleuter 23

24. sociaal-emotionele ontwikkeling
• gehechtheidsgedrag
neemt geleidelijk af,
de kleuter kan langer
zonder gehechtheids-
figuur
• kleuter gaat nieuwe
gehechtheidsrelaties aan
met begeleiders en
andere kinderen op basis
van wederzijdse
affectie, vertrouwen en
waardering
7-10-2013 Zoveel Te Beleven : De Kleuter 24

25. vriendschappen
heeft een kleuter vrienden ?
7-10-2013 Zoveel Te Beleven : De Kleuter 25

26. vriendschappen
• vriendschappen op
basis van leuk spelen
• relaties zijn weinig
duurzaam
• sociale omgeving breidt
gevoelig uit
• kleuter ontdekt dat er
verschillende rollen zijn
7-10-2013 Zoveel Te Beleven : De Kleuter 26

27. de seksuele ontwikkeling
• verkennen van het eigen lichaam
• verkennen van het lichaam van de
ander
minder openbaar dan peuter
(omwille van reactie van volwassenen)
vertaalt zich in rollenspel
• behoefte aan lichamelijk contact
meisjes : knuffelen
jongens : geweldig spel
• veel voortplantingsvragen (staan
los van seksuele gevoelens of
gedrag)
7-10-2013 Zoveel Te Beleven : De Kleuter 27

28. fallische fase volgens Freud
• jongens : castratieangst
en oedipuscomplex
(wens naar moeder, angst voor vader)
identificeert zich met
vader
oplossing aan 6 jaar
(latentiefase)
• meisjes :
penisnijd en
elektracomplex
(wens naar penis, aandacht van de
vader, moeder als rivaal)
identificeert zich met
moeder
oplossing aan 6 jaar
(latentiefase)
7-10-2013 Zoveel Te Beleven : De Kleuter 28

29. persoonlijheidsontwikkeling
• koppig willetje verandert in
een positief willetje
• ‘niet willen’ (peuter) wordt
‘wel willen’ (doelgerichtheid
en taakbewustzijn)
kleuters helpen graag mee
met volwassene
(onrealistische) doelen
worden vooropgesteld
langdurig aan een taak
werken lukt nog niet (er
wordt gewerkt zolang het
leuk is). Kleuter is nog niet
WERKRIJP of TAAKBEREID
7-10-2013 Zoveel Te Beleven : De Kleuter 29

30. • 4 à 5 jaar : besef van eigen sekse
• zelfbewustzijn groeit
• zelfkennis groeit (oiv reactie van
anderen en eigen ontdekkingen)
ERIKSON :
conflict tussen initiatief en schuld
nood aan zelfstandigheid  initiatiefname
onbedoelde gevolgen van initiatief  schuldgevoel
Begeleider : ruimte bieden voor zelfstandig handelen
grenzen helpen bepalen (effecten benoemen)
stimuleren en ondersteunen
Pas op voor : teveel controle  angstig en afhankelijk kind
7-10-2013 Zoveel Te Beleven : De Kleuter 30

31. cognitieve ontwikkeling
Piaget : pré-operationele fase
-> onsystematisch denken (gn strategie)
-> onlogisch denken
Bloeiperiode van de fantasie
->onderscheiden fantasie en wwh
->fantasie als bron van spelplezier (doen-alsof en
fantasiespel)
->sprookjes = favoriete verhalen
Geheugen neemt toe
Nog geen denkstrategieën om te knn onthouden
Onthouden vooral eenvoudige gegevens of dingen
die ze zich levendig kunnen voorstellen
Geheugen trainen :
puzzels, liedjes, versjes, memory
Eindeloze vragen : waarom? Wat is dat?
Levensvragen (wat is doodgaan, waarom was ik er
vroeger niet) ??
7-10-2013 Zoveel Te Beleven : De Kleuter 31

32. the false believe
7-10-2013 Zoveel Te Beleven : De Kleuter 32

33. van egocentrisme (zichzelf als
referentie) naar
sociocentrisme (andere
perspectieven kunnen zien)
-> wereld wordt minder
magisch
-> zien verbanden en geheel
(kraan-water)
Krijgt tijdsbesef
(verleden, heden, toekomst)
-> kleuter kan even wachten
7-10-2013 Zoveel Te Beleven : De Kleuter 33

34. 7-10-2013 Zoveel Te Beleven : De Kleuter 34

35. denkfouten
• conservatieproef
->statisch denken
->niet reversibel
->focus op één kenmerk
• drie bergen experiment
(egocentrische instelling)
7-10-2013 Zoveel Te Beleven : De Kleuter 35

36. 7-10-2013 Zoveel Te Beleven : De Kleuter 36

37. 7-10-2013 Zoveel Te Beleven : De Kleuter 37

38. perceptuele ontwikkeling
• meer oog voor details
• waarneming wordt bepaald
door emoties (juichen bij
taart, bang van hond achter
omheining)
• waarneming wordt
nauwkeuriger
• globaal --> gedifferentieerd
zichtbaar bij puzzelen en tekenen
7-10-2013 Zoveel Te Beleven : De Kleuter 38

39. toegepast
Bekijk het filmpje aandachtig.
Noteer kort enkele voorbeelden per ontwikkelin-
domein die de voorgaande theorie illusteren.
7-10-2013 Zoveel Te Beleven : De Kleuter 39

40. 7-10-2013 Zoveel Te Beleven : De Kleuter 40